SKKN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP

Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
PHẦN MỞ ĐẦU
Công tác chủ nhiệm là một khâu quan trọng trong quá trình giáo dục tại
các trường tiểu học. Để nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh, nhất
là đối với học sinh tiểu học, trước hết cần quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp.
Thực tế đã chứng minh lớp nào được giáo viên chủ nhiệm quan tâm đến công tác
chủ nhiệm lớp thì học sinh ở lớp đó có nền nếp học tập tốt, chất lượng giảng dạy
và giáo dục không ngừng được nâng lên.
Thế nhưng, có lẻ do sức ép về đổi mới nội dung chương trình, về đổi mới
phương pháp dạy học, về các chuẩn kiến thức và kỹ năng mà học sinh cần đạt ở
từng khối lớp … mà một số giáo viên chủ nhiệm đôi lúc xem nhẹ công tác chủ
nhiệm lớp hoặc lúng túng ở một số tình huống sư phạm làm cho lớp học không có
nền nếp, hiệu quả giáo dục thấp.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp nên tôi đã chọn
đề tài “Nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học”. Trên cơ sở
lý luận về công tác chủ nhiệm lớp, tiểu luận xây dựng những phương pháp khả thi
nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp, tạo nên những thế hệ
vừa “ Hồng” vừa “Chuyên”.
Do thời gian và năng lực bản thân có hạn nên trong quá trình thực hiện đề
tài chắc chắn không tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự góp ý của các bạn
đồng nghiệp và các cấp quản lý giáo dục để đề tài được hoàn chỉnh hơn.
Nhiệm vụ của đề tài là tìm hiểu và phân tích thực trạng công tác chủ
nhiệm lớp ở trường tiểu học An Hòa Tây 2. Rút ra những bài học kinh nghiệm cho
bản thân về nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp trong thời gian tới.
Để thực hiện mục đích trên, đề tài tập trung giải quyết những vấn đề như:
Vận dụng các cơ sở lý luận về công tác chủ nhiệm lớp; Sử dụng một số phương
pháp trong quá trình nghiên cứu như: phân tích, tổng hợp, thống kê, điều tra, so
sánh…
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài là: “ Hoạt động chủ nhiệm
lớp ở trường tiểu học An Hòa Tây 2.”
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 1

Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
VỊ TRÍ VAI TRÒ CỦA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU
HỌC ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH GIÁO DỤC:
Theo quy định của Điều lệ trường tiểu học thì mỗi lớp học có một giáo viên
vừa là chủ nhiệm, vừa giảng dạy các môn học. Tùy điều kiện cụ thể của từng
trường, có thể phân công giáo viên chuyên trách đối với một số môn đòi hỏi có
năng khiếu như: Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục.
Như vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là người trực tiếp chịu trách
nhiệm về chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh; quản lý học sinh trong các
hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; chủ động phối hợp với Đội Thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh, Sao Nhi đồng Hồ Chí Minh, với gia đình học sinh và
các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục.
Để công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải có
lòng nhiệt tâm, sự yêu nghề, hết lòng vì học sinh thân yêu. Ngoài ra giáo viên chủ
nhiệm phải am hiểu về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, phong tục tập quán
của nhân dân tại địa phương nơi trường đóng. Đặc biệt là phải hiểu rõ điều kiện,
hoàn cảnh sống, đặc điểm tâm sinh lý của từng học sinh trong lớp; quan tâm giúp
đỡ học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để tất
cả học sinh trong lớp có thể tham gia các hoạt động giáo dục của nhà trường.
Công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học có vị trí rất quan trọng trong quá
trình giáo dục, nên muốn nâng cao hiệu quả giảng dạy và giáo dục, người giáo
viên không những phải dạy tốt mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm. Nếu xem
nhẹ công tác chủ nhiệm thì không những hiệu quả giáo dục thấp (giáo dục ở đây
hiểu theo nghĩa hẹp) mà chất lượng dạy học sẽ đem lại kết quả không như mong
đợi. Cũng như trồng cây mà không chăm sóc thì không thể thu được quả tốt.
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 2
Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
Chương 2

THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TẠI TRƯỜNG TIỂU
HỌC AN HÒA TÂY 2:
1. Đặc điểm tình hình trường tiểu học An Hòa Tây 2:
Trường tiểu học An Hòa tây 2 được tách ra từ trường tiểu học An Hòa Tây
vào tháng 9 năm 2000. Trường nằm trên địa bàn ấp An Phú 1 và An Quí, xã An
Hòa Tây, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre; với tổng diện tích là 5656 m
2
; trường có 02
điểm trường (điểm trường chính và một điểm lẻ). Đời sống nhân dân trong vùng
còn nhiều khó khăn, sống bằng nhiều ngành nghề như: làm ruộng, trồng rau màu,
nuôi trồng đánh bắt thủy sản, một bộ phận không có nghề nghiệp ổn định phải đi
làm thuê, làm mướn hoặc mua bán nhỏ ở Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân
cận. Đầu năm học 2009-2010 trường có 14 lớp; với 378 học sinh, có 14/14 lớp
được tổ chức học từ 7 đến 9 buổi/tuần, chưa tổ chức được việc giảng dạy môn
Tiếng Anh và Tin học.
1.1 . Về cơ sở vật chất:
Cả hai điểm trường đều đã được xây dựng mới theo chương trình kiên cố
hóa trường lớp; tổng số phòng là 14, các phòng học đều có trang bị tủ, học cụ để
bảo quản đồ dùng dạy học; bàn ghế học sinh được trang bị mới, đúng quy cách,
đảm bảo đủ chỗ ngồi cho học sinh.
Trường chưa có các phòng chức năng và khu vệ sinh riêng cho giáo viên và
học sinh, thư viện nhà trường đang được đầu tư xây dựng đạt chuẩn theo quy định
ban hành kèm theo Quyết định số 01/QĐ-BGD-ĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
1.2. Về đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên:
Tổng nhân sự của trường là 25, có 10 nữ; trong đó, cán bộ quản lý 02, nhân
viên 04, giáo viên trực tiếp dạy lớp là 19, đạt tỉ lệ 1,35 giáo viên/lớp; có 03 giáo
viên dạy chuyên các môn Thể dục và Mỹ Thuật; 02 giáo viên dạy buổi 2; chưa có
giáo viên dạy chuyên môn Âm nhạc.
2. Những ưu điểm, hạn chế trong công tác chủ nhiệm lớp tại trường
tiểu học An Hòa Tây 2:

Trần Thị Thanh Nguyên Trang 3
Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
2.1. Ưu điểm:
Đa số cán bộ, giáo viên của nhà trường đều nhiệt tình trong công tác, yêu
nghề, mến trẻ, hết lòng vì học sinh thân yêu, “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương
sáng, tự học và sáng tạo”;
Các giáo viên chủ nhiệm lớp, phần lớn đều quan tâm đến công tác chủ
nhiệm lớp và xây dựng được nền nếp học tập cho học sinh khá tốt. Điều tra nắm
vững về điều kiện, hoàn cảnh của từng em học sinh của lớp do mình chủ nhiệm,
chủ động kết hợp với các lực lượng giáo dục và gia đình để giáo dục học sinh.
Quan tâm giúp đỡ học sinh yếu, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tạo điều kiện
thuận lợi để các em hứng thú tham gia vào các hoạt động giáo dục của lớp, của
trường.
2.2. Một số hạn chế trong công tác chủ nhiệm lớp:
Một số giáo viên của trường chưa quan tâm nhiều đến công tác chủ nhiệm
lớp; mặt khác do sức ép của sự đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy
học, về chuẩn kiến thức và kỹ năng cần đạt của các môn học, việc dạy lồng ghép
các nội dung về giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường … mà thiếu quan tâm
đến công tác chủ nhiệm lớp.
Một số giáo viên tuy có quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp nhưng chưa
có giải pháp phù hợp, còn lúng túng trong xử lý một số tình huống sư phạm trong
lớp; chưa chủ động phối hợp với các lực lượng giáo dục khác để giáo dục học
sinh.
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 4
Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
Chương 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG
TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC AN HÒA TÂY 2:
1. Làm tốt công tác Điều tra cơ bản học sinh:
Trong quá trình giáo dục học sinh ở tiểu học, ngoài những đặc điểm chung,

còn có những đặc điểm cá biệt như: đặc điểm về tâm - sinh lý, về trình độ nhận
thức, về vốn sống … Do đó, việc giáo dục học sinh, mỗi em có phản ứng không
giống nhau đối với những tác động từ bên ngoài: có em thì thờ ơ, có em thì phản
kháng, có em thì tiếp thu ở mức độ hời hợt, hình thức, có em thì cởi mở tự nhiên,
có em thì kín đáo dè dặt … Chính những phản ứng không giống nhau này gây ra
những khó khăn nhất định trong quá trình giáo dục.
Để khắc phục tình trạng trên giáo viên chủ nhiệm cần làm tốt công tác điều
tra cơ bản học sinh để nắm vững những đặc điểm chung và những đặc điểm riêng
của từng học sinh trong lớp về tâm - sinh lý, về nhân cách, về hoàn cảnh – điều
kiện sống, về nguyện vọng, sở thích … để từ đó, nắm được những mặt mạnh và
những mặt yếu cơ bản của các em mà phục vụ tốt cho quá trình giáo dục.
2. Vận dụng hình thức cá biệt hóa trong quá trình giáo dục học sinh:
Trong quá trình giáo dục, giáo viên chủ nhiệm cần có kế hoạch thực hiện
cho từng nhóm đối tượng học sinh. Khi tác động đến từng học sinh cần:
- Khéo léo tế nhị, không gây mặc cảm cho các em.
- Gợi cho từng em có những tâm tư, suy nghĩ, nguyện vọng riêng để tìm
cách giúp đỡ.
- Kích thích ở mỗi em lòng tự trọng, tự tin vào khả năng tiến bộ của mình.
- Động viên kịp thời những tiến bộ dù là rất nhỏ của các em; đối xử công
bằng với mọi học sinh; luôn tỏ ra lạcquan, tin tưởng vào sự tiến bộ của từng em,
nhất là đối với những em có khuyết điểm; không bao giờ tỏ ra thành kiến, không
tin tưởng …
3. Làm tốt công tác tổ chức lớp:
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 5
Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
Theo quy định của Điều lệ trường tiểu học, học sinh được tổ chức theo lớp
học; lớp học có lớp trưởng, một hoặc hai lớp phó; mỗi lớp được chia thành nhiều
tổ học sinh, mỗi tổ có tổ trưởng; lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng do tập thể học sinh
bầu ra hoặc do giáo viên chủ nhiệm chỉ định. Việc bầu hoặc chỉ định các chức
danh này (gọi chung là cán bộ lớp) được thực hiện hàng tháng hoặc hai, ba tháng

trong năm học do giáo viên chủ nhiệm quyết định.
Cán bộ lớp phải là những học sinh có đầy đủ uy tín đối với tập thể học sinh,
có khả năng lãnh đạo và tổ chức các hoạt động của lớp, của tổ do giáo viên giao
cho. Ngoài ra giáo viên chủ nhiệm có thể tổ chức các em thành các nhóm tự học,
gồm các em nhà ở gần nhau tạo điều kiện để các em giúp đỡ nhau; hoặc hình thức
đôi bạn cùng tiến, phân công những em học giỏi, có phẩm chất tốt giúp đỡ những
em học yếu, phẩm chất chưa tốt ….
Trong quá trình giáo dục, tập thể học sinh vừa là môi trường giáo dục, vừa
là phương tiện giáo dục. Chính vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng tập thể
học sinh của lớp thành một tập thể có tổ chức chặt chẽ, với bộ máy tự quản riêng,
thực hiện mục đích thống nhất, với những hoạt động chung. Tạo nên một tập thể:
Có tính năng động, phấn khởi, hoạt bát, hăng hái, tích cực, sẵn sàng hoạt động. Có
cảm giác tự hào về tập thể của mình, có không khí thân ái,đoàn kết giữa mọi thành
viên, cảm giác được tập thể bảo vệ khi cá nhân bị đe dọa, có thói quen kiềm chế
về mặt hành động, lời nói, cảm xúc…
4. Kết hợp với các lực lượng giáo dục:
Giáo viên chủ nhiệm là chiếc cầu nối giữa nhà trường với các lực lượng
giáo dục. Quá trình giáo dục tiểu học là một quá trình khép kín, trong đó có sự
liên kết thống nhất giữa giáo dục trong nhà trường với giáo dục gia đình và giáo
dục xã hội. Nhờ vậy, chúng ta sẽ tạo ra được môi trường giáo dục thống nhất, tạo
điều kiện thuận lợi để giáo dục học sinh được liên tục, thường xuyên về mọi mặt
mọi lúc, mọi nơi. Hơn nữa là tạo ra được một sức mạnh tổng hợp tác động đến sự
hình thành và phát triển nhân cách của học sinh.
Điều tất nhiên, là giáo dục trong nhà trường mang tính chủ đạo. Nó định
hướng cho toàn bộ quá trình hình thành và phát triển nhân cách của học sinh tiểu
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 6
Công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học
học mà gia đình và xã hội cùng liên kết thực hiện. Ngoài ra giáo dục trong nhà
trường còn góp phần điều chỉnh và thậm chí ngăn chặn những tác động tiêu cực
của giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.

Để thống nhất giáo dục trong nhà trường với giáo dục gia đình và giáo dục
xã hội, Giáo viên sử dụng những hình thức như: cuộc họp, hôi nghị, hội thảo…
nhằm phổ biến, trao đổi ý kiến với phụ huynh học sinh, với các tổ chức và đoàn
thể ở địa phương về các vấn đề: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ
chức giáo dục, các chuẩn mực hành vi và cách thức liên kết giáo dục. Có như vậy,
giáo dục trong nhà trường với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội mới thống
nhất được với nhau, tránh được tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” trong
quá trình giáo dục học sinh.
Trần Thị Thanh Nguyên Trang 7