SKKN môn Chính tả lớp 5

===== *** =====
CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
PHÂN MÔN CHÍNH TẢ CHO HỌC SINH LỚP 5
Người viết: Nguyễn Thị Hồng.
.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lí do chọn đề tài.
Chúng ta đều biết:"Nhân cách của con người chỉ có thể được hình thành
thông qua hoạt động và giao tiếp". Để xã hội tồn tại và phát triển, để giao tiếp
được thuận tiện, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia đều có ngôn ngữ riêng. Trong cuộc
sống hàng ngày, để giao tiếp ngoài ngôn ngữ riêng. Tiếng việt là ngôn ngữ
thống nhất trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Trong cuộc sống hàng ngày, để giao
tiếp ngoài ngôn ngữ nói còn có ngôn ngữ viết. Ngôn ngữ biết đóng vai trò đặc
biệt quan trọng trong giao tiếp của các quốc gia nói chung cũng như Việt Nam
nói riêng. Yêu cầu đầu tiên, đặc biệt quan trọng của ngôn ngữ viết là phải viết
đúng chính tả. Chính tả có thống nhất thì việc giao tiếp bằng ngôn ngữ viết mới
không bị cản trở giữa các địa phương trong cả nước, cũng như giữa các thế hệ
đời trước và đời sau.
Vì vậy, việc dạy đúng chính tả phải được coi trọng ngay từ buổi đầu đối
với học sinh tiểu học. Phân môn chính tả ở tiểu học có nhiệm vụ chủ yếu rèn
luyện cho học sinh nắm các quy tắc và thói quen viết đúng với chuẩn chính tả
Tiếng Việt. Cùng với các phân môn khác, chính tả giúp cho học sinh chiếm lĩnh
Việt văn hoá - Công cụ để giao tiếp, tư duy. Ngay từ bậc tiểu học, trẻ cần phải
được môn học chính tả một cách khoa học, cẩn thận để có sử dụng công cụ này
suốt những năm tháng trong thời kỳ học tập ở nhà trường cũng như suốt cuộc
đời.
Vì vậy việc dạy chính tả đúng phải được coi trọng ngay đối với học sinh các lớp
của trường Tiểu học. Việc dạy chính tả được hiểu như rèn luyện việc thực hiện
những chuẩn mực của ngôn ngữ viết. ở các lớp Tiểu học, chính tả sẽ tạo điều
kiện ban đầu trong hành trang ngôn ngữ cả một đời người trong các em.

Qua được học chính tả, các em nắm bắt được các quy tắc chính tả và hình
thành kỹ năng, kỹ xảo chính tả. Từ đó có thói qnen viết đúng chính tả, giúp cho
sự hoàn thiện nhân cách của học sinh. Nó bắt đầu từ việc thuận tiện trong tiếp
thu trí thức qua các môn học ở Tiểu học đến việc xây dựng các văn bản trong
quá trình giao tiếp trong học tập.
Chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học bao gồm nhiều phân môn. Phân
môn chính tả có nhiệm vụ chủ yếu rèn cho học sinh nắm các quy tắc và các thói
quen viết đúng với chuẩn chính tả Tiếng Việt. Cùng với các phân môn khác,
chính tả giúp cho học sinh chiếm lĩnh văn hoá, là công cụ để giao tiếp, tư duy để
học tập, trau dồi kiến thức và nhân cách làm người. Ngay từ đầu ở bậc Tiểu học
trẻ cần phải được học môn chính tả một cách khoa học, cẩn thận để có thể sử
dụng công cụ này suốt những năm tháng trong thời kỳ học tập ở nhà trường
cũng như trong suốt cả cuộc đời.
Chính tả có tầm quan trọng như vậy nên môn học này cần phải được coi
trọng ở các trường Tiểu học.
Nhưng trên thực tế hiện tượng học sinh viết sai chính tả là khá phổ biến.
Cụ thể là trên địa bàn trường tiểu học nơi tôi đang công tác, hiện tượng học sinh
viết sai chính tả, đặc biệt là sai phụ âm "l - n" chiếm một tỷ lệ khá lớn. Vấn đề
này có nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân cơ bản và quan
trọng nhất là do học sinh ở đây có thói quen phát âm sai, lẫn lộn giữa các âm "l -
n, s - x ; ch - tr...." dẫn đến viết sai. Trước tình hình như vậy, việc nhìn nhận lại
thực trạng về việc dạy chính tả để từ đó tìm ra một số giải pháp hữu hiệu nhằm
nâng cao chất lượng học chính tả cho học sinh vùng phương ngữ là hết sức cần
thiết. Đặc biệt là việc cải tiến cách dạy chính tả sao cho khoa học, cho hiệu quả
hơn. Coi trọng phương pháp dạy chính tả có ý thức để việc viết đúng chính tả
trở thành kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh ngay từ lớp đầu cấp.
Bên cạnh đó, về phương pháp, một số giáo viên chưa chú ý áp dụng
phương pháp hợp lý khi dạy chính tả. Từ thực trạng trên, việc nghiên cứu tìm
ra một số những biện pháp hữu hiệu để giải quyết tình trạng trên là hết sức
cần thiết. Bản thân là một số giáo viên dạy học trên vùng phương ngữ, tôi

mạnh dạn tiến hành nghiên cứu chuyên đề: Một số biện pháp nhằm nâng cao
chất lượng phân môn chính tả cho học sinh lớp 5.
I.2.Mục đích nghiên cứu.
Việc dạy môn chính tả ở trường tiểu học không chỉ đơn thuần là rèn cho học
sinh viết đẹp, viết đúng mà còn nâng cao sự hiểu biết về chương trình, tích luỹ
vốn từ ngữ. Từ đó học sinh biết sử dụng những vốn từ ngữ đó vào thực tế, tạo
điều kiện để học tốt các môn học khác.
Học sinh học tốt môn chính tả sẽ được nâng cao về mặt nhận thức , hiểu biết.
Một phần quan trọng đó là góp phần đổi mới phương pháp dạy và học.
I.3.Thời gian -địa điểm.
-Thời gian: Đăng kí đề tài: tháng 9 năm 2008
Hoàn thành đề tài:20/5/2009
- Địa điểm: Trường tiểu học Bảo Lý.
1.4.Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn.
Nghiên cứu lí luận làm cơ sở pháp luận của vấn đề đổi mới phương pháp nhằm
nâng cao chất lượng phân môn chính tả cho học sinh lớp 5.
Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh lớp 5 để chọn phương pháp dạy
cho phù hợp.
Trẻ em ở lứa tuổi Tiểu học nhận thức hiện thực khách quan mang đậm
màu sắc cảm tính. Các giác quan như tai, mắt được sử dụng nhiều trong nhận
thức sự vật, cho nên trực quan cụ thể là những yếu tố đặc biệt quan trọng góp
phần tạo nên nhận thức và tư duy của học sinh Tiểu học. “Từ trực quan sinh
động đến tư duy trừu tượng” câu nói nổi tiếng của Lê- nin khi người giải thích
quy luật nhận thức hiện đại, đặc biệt được thể hiện ở học sinh Tiểu học. Khi dạy
chính tả cho học sinh Tiểu học cần vận dụng triệt để đặc điểm, nhận thức của trẻ
em ở lứa tuổi này.
VD: Nghe và quan sát cách phát âm đúng để phát âm đúng. Quan sát cách
viết đúng để viết đúng , dần dần học sinh sẽ tích luỹ được những kinh nghiệm,
làm giàu thêm tri thức chính tả cho bản thân. Kết quả là các em nhận thức được
những vốn kinh nghiệm một cách có ý thức, tạo nên kĩ năng kĩ xảo cho các em.

Từ đó giúp các em dề dàng trong việc tiếp thu các tri thức của các môn học,
nhất là trong phân môn Tập làm văn.
Nghiên cứu kỹ về phân môn chính tả .Tìm hiểu thực tế việc dạy và học môn
chính tả lớp 5 của trường Tiểu học Việt Dân trong những năm qua để tìm ra ưu
nhược điểm cơ bản về phương pháp dạy và học của thầy và trò. Đề xuất những
biện pháp đổi mới về cách dạy nhằm nâng cao phân môn chính tả cho học sinh
lớp 5 , và tiến hành dạy thực nghiệm nhằm khẳng định biện pháp để có thể đưa
vào áp dụng đại trà.
Do vậy hai nhiệm vụ chủ yếu của việc đề cao nguyên tắc dạy học chính tả có ý
thức là: giải quyết những vấn đề tồn tại của chữ quốc ngữ. Tôn trọng nguyên tắc
dạy chính tả theo khu vực, phải chú ý cách phát âm của địa phương.

II. PHẦN NỘI DUNG.
II.1. CHƯƠNGI:TỔNG QUAN
II.1.1 Lập đề cương nghiên cứu.
- Nghiên cứu lí luận, thực tế và xây dựng đề cương nghiên cứu ở học kì I
năm học 2008-2009.
- Tìm hiểu cơ sở pháp luận và tìm hiểu thực tế ( thực trạng - đề xuất cải
tiến).
- Tổ chức dạy thực nghiệm và hoàn thành vào cuối học kì II năm học 2008-
2009.
II.1.2 Viết đề tài.
-Từ tháng 3 đến tháng 4 hoàn thành.
II.2 . CHƯƠNG II: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
II.2.1. Cơ sở ngôn ngữ học đại cương
Các lĩnh vực ngôn ngữ như ngữ nghĩa học, ngữ pháp học, phong cách học
đều có những đóng góp về mặt lý luận để các nhà khoa học giáo dục biên soạn
chương trình học tiếng việt cho từng cấp học. Nói riêng về phân môn chính tả ở
bậc tiểu học, có thể nói các lĩnh vực của ngôn ngữ học đều có sự đóng góp hình
thành cơ sở khoa học của phân môn chính tả. Chẳng hạn như ngữ pháp văn bản

giúp cho việc xác định rõ nghĩa của từ trong văn bản, giúp cho học sinh xác
định rõ các âm tiết của từ đó mà viết đúng chính tả. Riêng lĩnh vực ngữ âm học
cơ sở lý luận gắn bó mật thiết với vấn đề chính tả.
Phân môn Chính tả lớp 5 chủ yếu tập trung rèn luyện kỹ năng viết chính tả
chính xác cho học sinh. Thông qua làm việc các bài tập chính tả, học sinh lớp 5
được các quy tắc viết của chữ quốc ngữ, nắm được cách viết đúng các từ có âm
đầu, vần và thanh điệu học sinh địa phương hay mắc lỗi do ảnh hưởng của cách
phát âm. Học sinh có viết đúng chính tả thì mới viết văn bản đúng chuẩn chính
tả và do đó các em mới có thể giao tiếp tốt bằng văn bản.
Do vậy mục tiêu của phân môn Chính tả lớp 5 là: Trang bị một số kiến
thức về quy tắc chính tả Tiếng Việt; rèn luyện kỹ năng nghe, kỹ năng viết đúng
chính tả đoạn văn, bài văn; phát triển ý thức viết đúng chính tả, thái độ cẩn thận
và yêu cái đẹp trong giao tiếp bằng chữ tiếng Việt.
II.2.2. Cơ sở dạy ngữ âm học
II.2.2.1. Tìm hiểu về mối quan hệ giữa âm - chữ và nghĩa
Chữ viết của Tiếng Việt là chữ viết ghi âm nên nguyên tắc chính tả chủ
yếu của Tiếng Việt là nguyên tắc ngữ âm học, nghĩa là mỗi âm vị được thể hiện
bằng một tổ hợp chữ cái, mỗi âm tiết, mỗi từ có một cách viết nhất định. Do đó
việc viết đúng phải dựa trên đọc đúng, đọc đúng là cơ sử viết đúng. Để phát huy
một cách có ý thức. đặc biệt là những vùng phương ngữ, việc dạy chính tả phải
theo sát nguyên tắc này. Nghĩa là phải tôn trọng việc phát âm, lấy phát âm để
điều chỉnh chữ viết.
Ví dụ: Âm vị /t/ được biểu thị bằng chữ cái "t"
Âm vị /b/ được biểu thị bằng chữ cái"b"
Ngữ âm học thực hành chủ yếu tập trung vào rèn luyện phát âm đúng. Phát
âm đúng gắn liền với viết đúng (chính âm gắn liền với chính tả). Do đó cơ chế
của việc viết đúng phải dựa trên đọc đúng, đọc đúng là cơ sở viết đúng. Để phát
huy một cách có ý thức, đặc biệt là vùng phương ngữ việc dạy chính tả cần phải
theo sát nguyên tắc này. Nghĩa là phải tôn trọng việc phát âm, lấy phát âm để
điều chỉnh chữ viết.

- Mạch kiến thức về quy tắc chính tả
Hệ thống hoá những hiểu biết về cách viết đúng các âm đầu, vần, thanh
điệu của các từ thuộc vốn từ đã học theo chủ điểm. Hệ thống hoá về quy tắc viết
tên người, tên địa lý Việt Nam và nước ngoài.
- Mạch kỹ năng viết chính tả: nghe - viết, nhớ - viết một đoạn văn hoặc
đoạn thơ, trình bày bài viết theo quy định.
+ Viết đúng các từ ngữ dễ sai lẫn trong các bài chính tả nghe - viết, nhớ -
viết, cụ thể là:
- Các từ có âm đầu hoặc âm chính có nhiều cách viết
- Các từ có vần khó xuất hiện trong các bài chính tả.
- Các từ mà phát âm của tiếng địa phương lệch so với chuẩn.
+ Các tên người, tên địa lý Việt Nam và nước ngoài