Tiểu luận cao học quan điểm, nội dung phương thức lãnh đạo quản lý báo chí truyền thông của đảng và nhà nuớc

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Báo chí nước ta từ khi ra đời đến nay đã không ngừng phát triển và đạt đươc
những thành tưu quan trọng. Nhìn chung, phần lớn các cơ quan báo chí đã họat động
đúng định hứơng chính trị, đúng pháp luật, thưc hiện tốt chức năng vừa là cơ quan
ngôn luận của Đảng, Nhà nứoc, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức xã hội, các
đoàn thể quần chúng, vừa là diễn đàn của nhân dân.
Bên cạnh đó, báo chí còn là một trong những công cụ sắc bén, hiệu quả để xây
dưng, bồi đắp nền tảng tư tưởng, chính trị của Đảng; tuyên truyền chủ nghĩa MácLêNin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đuờng lối, chủ trưong của Đảng, chính sách Pháp luật
của Nhà nước, động viên, định hướng, cổ vũ toàn Đảng, tòan dân thưc hiện thắng lợi
sư nghiệp đổi mới, vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng văn minh.
Đồng thời là chiếc cầu hữu nghị để Việt Nam mở rộng giao lưu, hội nhập với thế giới.
Ngày nay khi mà cuộc cách mạng khoa học – công nghệ, nhất là công nghệ
thông tin và xu hướng toàn cầu hóa kinh tế diễn ra mạnh mẽ, sâu sắc, tạo ra nhiều cơ
hội và cả những thách thức. Cách thức thu nhận, trao đổi thông tin (mạng interner,
các website, các blog, mạng facebook cá nhân...), các trào lưu khuynh hứong tư
tuởng xâm nhập, tác động vào nước ta ngày càng mạnh mẽ. Các thế lưc cơ hội, phản
động, thù địch tăng cừờng chống phá ta trên nhiều mặt, nhất là trên lĩnh vưc chính trị,
tư tưởng, văn hóa, báo chí, thưc hiện âm mưu “Diễn biến hòa bình” ngày càng thâm
độc, nham hiểm nhiều hơn...
Chúng ta có thể thấy rõ khi mà sư phát triển của báo chí, của công nghệ thông
tin không đi cùng với việc nâng cao năng lưc quản lý phù hợp đã làm cho họat động
báo chí bộc lội nhiều bất cập, thiếu ổn định. Đó chính là xu huớng thương mại hóa,
xa rời tôn chỉ mục đích....Nhiều địa phương vì lý do này họac lý do khác đã gây cản
trở họat động của phóng viên, cung cấp thông tin sai lệch..Trong khi đó dứơi góc độ
Nhà nứoc thì công cụ quản lý về báo chí mà chủ yếu là pháp luật chưa hoàn thiện,
không phù hợp với thưc tiễn phát sinh trong lĩnh vưc báo chí thời gian gần đây...


2

Những yếu kém này nếu không được khắc phục kịp thời thì sẽ là những nguy
cơ tiềm ẩn gây mất ổn định chính trị – xã hội của đất nước.
Trước tình hình đó, em chọn và tìm hiểu về đề tài “Quan điểm, Nội dung
phương thức lãnh đạo quản lý Báo chí truyền thông của Đảng và Nhà nuớc”
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
2.1. Mục đích:
Đề tài nhằm mục đích làm rõ cơ sở lý luận, thưc tiễn về quan điểm, nội dung
phuơng thức lãnh đạo quản lý Báo chí truyền thông của Đảng và Nhà nước ta hiện
nay; Từ đó nghiên cứu thưc trạng, đề ra phương hướng, qiải pháp chung trong việc
quản lý báo chí truyền thông của Đảng và Nhà nước.
2.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu thưc trạng, Quan điểm, Nội dung phương thức lãnh đạo quản lý
Báo chí truyền thông của Đảng và Nhà nuớc
- Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận của đề tài
- Đề xuất giải pháp nhằm đổi mới Quan điểm, Nội dung phương thức lãnh đạo
quản lý Báo chí truyền thông của Đảng và Nhà nuớc
3. Đối tuợng và phạm vi nghiên cứu đề tài
3.1. Đối tuợng nghiên cứu
Nghiên cứu về Quan điểm, Nội dung phương thức lãnh đạo quản lý Báo chí
truyền thông của Đảng và Nhà nuớc
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu trên phạm vi cả nước, đối voi nhiều đối tượng, nhiều sư kiện có
liên quan, qua sách báo...
4. Cơ sở lý luận và phương pháp thực hiện đề tài
4.1. Cơ sở lí luận
Dưa trên quan điểm chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tửởng Hồ Chí Minh và đường
lói, chính sách của Đảng và Nhà nứơc, đồng thời kế thừa những nội dung hợp lý của
các công trình khoa học đã từng nghiên cứu vấn đề này cả trong và ngoài nước.
4.2. Phuơng pháp nghiên cứu

3
Dưa trên phương pháp phân tích- tổng hợp, logic và lịch sử, quan sát, phân tích
tài liệu...
5. Bố cục tiểu luận
Tiểu luận gồm 3 chương, ngoài ra có phần mở đầu, phần kết luận và danh mục
tài liệu tham khảo.


4
NỘI DUNG
Chương I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC LÃNH ĐẠO
QUẢN LÝ BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG
1.1.

Báo chí và vai trò của báo chí trong đời sống xã hội

Báo chí:
Theo quan điểm của Đảng và Nhà nứớc ta, “Báo chí ở nứoc Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã
hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nứớc, tổ chức xã
hội, là diễn đàn của nhân dân.
Có nhiều cách tiếp cận khách quan về báo chí, bào chí là tư liệu sinh họat tinh
thần chung để thông tin và nói rõ cho đối tượng nhat định về những tình hình thời sư
đang diễn ra.
Tiếp cận theo chức năng của báo chí: đó là phuơng tiện thong tin thời sư và
cung cấp thông tin hàng ngày cho công chúng xã hội.
Theo nghĩa hẹp: báo chí bao gồm: báo, tạp chí, các bản tin và các sản phẩm in
ấn định kỳ.

Theo nghĩa rộng: báo chí bao gồm các loại sản phẩm của các loại hình báo chí
như báo in, báo phát thanh, báo truyền hình, báo mạng điện tử...


Vai trò của báo chí trong đời sống xã hội

Thứ nhất, báo chí thưc hiện chức năng thông tin. Đáp ứng nhu cầu thông tin,
giao tiếp của xã hội và con ngừoi, báo chí cung cấp thông tin thời sư- những sư kiện
mới xảy ra, có ý nghĩa trong đời sống các hội. Đó là những thông tin mà công chúng
muốn biết và cần được biết, báo chí cung cấp những thông tin đó cho họ. Thông tin –
giao tiếp trên báo chí truyền thông có những yêu cầu nhất định để đảm bảo rằng, giao
tiếp trên báo chí truyền thông có nhưng yêu cầu nhất định để đảm bảo rằng, việc đảm
bảoe thông tin ấy đem lại hiệu quả xã hội cao.
Thứ hai, báo chí thưc hiện chức năng tư tửởng – chính trị. Tức là báo chí thưc
hiện việc truyền bá hệ tư tửởng mà mình là cơ quan đại điện là cầu nối giữa Đảng,
Nhà nứoc với quần chúng nhân dân.


5
Thứ ba, báo chí thưc hiện chứuc năng khai sáng- giải trí. Vì vậy báo chí có vai
trò to lớn trong việc góp phần nâng cao dân trí, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền
thống, văn hóa của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại.
Hơn nữa, báo chí còn là kênh tạo cơ hội cho đông đảo quần chúng nhân dân
tham gia giải trí, góp phần tạo sư cân bằng ở trạng thái tâm lý và tái sản xuất sức lao
động.
Ngoài ra báo chí còn có vai trò to lớn trong việc tham gia giám sát, phản biện
xã hội,góp phần tạo dưng dư luận xã hội trên cơ sở thống nhất về ý chí và hành động,
tham gia một cách tích vào việc hoạch định đừờng lối, chủ trương chính sách pháp
luật của Đảng, nhà nước.

6
Chương 2
QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC TA VỀ CÔNG TÁC LÃNH
ĐẠO, QUẢN LÝ BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG HIỆN NAY
1. Quan điểm cơ bản của Đảng và Nhà nước ta về công tác lãnh đạo, quản
lý báo chí truyền thông hiện nay
-

Công tác báo chí là một bộ phận cấu thành hữu cơ trong bộ máy hoạt

động của Đảng ta, là yếu tố cầu thành hoạt động tư tưởng, lý luận. Không chỉ là yếu
tố cấu thành hữu cơ, báo chí là vũ khí xung kích trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Báo
chí có vai trò quan trọng đối với công tác tư tưởng, lý luận và tổ chức. Quan điểm
này đã được thể hiện xuyên suốt trong hoạt động của Mác-Ănghen, Lênin và Chủ tịch
Hồ Chí Minh cũng như trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng ta. Báo chí là bộ
phận hữu cơ và đặt dưới sư lãnh đạo toàn diện và trưc tiếp của Đảng.
-

Báo chí nước ta phải góp phần tích cưc vào tuyên truyền lý luận Mác-

Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và pháp
luật của Nhà nước. Báo chí phải góp phần tích cưc xây dưng lý tưởng xã hội vì mục
tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, góp phần ổn định
chính trị tư tưởng, bình ổn đời sống tinh thần để huy động nguồn lưc phát triển kinh
tế-xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống. Xây dưng lý tưởng xã hội, tuyên truyền tư
tưởng của Đảng là một công việc lâu dài, khó khăn, phức tạp, nhất là trong tình hình
hiện nay, cho nên đòi hỏi phải kiên trì, sư nhiệt thành, trung thành, hiểu biết và tính
chuyên nghiệp cao.
-

Báo chí là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của tổ chức chính trị - xã hội

và là diễn đàn của nhân dân, đặt dưới sư lãnh đạo trưc tiếp của Đảng, sư quản lí của
Nhà nước và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật; phải bảo đảm tính tư tưởng, tính
chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng của hoạt động báo chí. Báo
chí của ta là cơ quan của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp
đặt dưới sư lãnh đạo toàn diện, triệt để của Đảng và quản lý của Nhà nước.
-

Đảng lãnh đạo báo chí bằng việc định hướng chính trị, bằng và thông

qua nhà nước, thông qua công tác tổ chức - cán bộ, thông qua giám sát, kiểm tra hoạt


7
động thường xuyên trong thưc tiễn. Quản lý nhà nước về báo chí còn bằng sức mạnh
của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng.
-

“Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ

khí sắc bén của họ”. Mỗi nhà báo là một cán bộ hoạt động trong lĩnh vưc công tác tư
tưởng - văn hóa của Đảng, là nhà truyền thong - vận động xã hội dưới sư lãnh đạo
của Đảng và quản lý của nhà nước. Nhà báo là chủ thể tích cưc trong quá trình họat
động báo chí cũng như quản lý nhà nước về báo chí.
2.

Nội dung lãnh đạo của Đảng đối với báo chí

2.1.

Đảng lãnh đạo báo chí trên ba nội dung chính

-

Đảng lãnh đạo báo chí bằng định hướng tư tưởng chính trị, định hướng

tư tưởng đúng đắn, vạch ra chiến lược phát triển cho hoạt động báo chí ở nước ta.
Thông tin trước khi đăng tải trên báo chí phải được chắt lọc qua lăng kính của Đảng,
thưc chất là bảo đảm tính chất chân thưc, tính giáo dục, phục vụ lợi ích của nhân dân,
của Đảng, góp phần cho công cuộc xây dưng CNXH ở nước ta.
-

Đảng lãnh đạo công tác tổ chức cán bộ là nội dung quan trọng nhất, giữ

vai trò then chốt trong sự lãnh đạo của ĐảngA, có vai trò quyết định, chi phối các
nội dung còn lại. Đảng lãnh đạo báo chí bằng tổ chức của mình trong các cơ quan
báo chí. Không phải trong cơ quan báo chí, tất cả đội ngũ phóng viên, biên tập viên
đều là đảng viên nhưng những phóng viên chủ chốt trong báo thường là đảng viên
hoặc đối tượng đảng. Đội ngũ đó chịu trách nhiệm trước cấp ủy đảng và cơ quan chủ
quản về định hướng thông tin trên báo chí.
-

Kiểm tra, đôn đốc, uống nắn việc thực hiện đường lối của Đảng. Để có

được sức mạnh của công luận, báo chí phải hoạt động dưới sư lãnh đạo đúng đắn của
Đảng, sư tổ chức cua Đảng và chịu sư giám sát của nhân dân. Đảng kiểm tra thông tin
trên báo chí bằng tổ chức Đảng mà cao nhất là Vụ Báo chí, Ban Tu tưởng – Văn hóa
TW, các cấp ủy Đảng cơ sử, các Đảng viên và từ chính nhân dân. Từ việc phát hiện

những sai trái trên báo chí, Đảng kịp thời chấn chỉnh để báo chí hoạt động đúng
hướng. Không dừng lại ở việc chỉ ra khuyết điểm, Đảng còn vạch ra các biện pháp
khắc phục.
2.2.

Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí


8
-

Nguyên tắc tổ chức của Đảng là tập trung, dân chủ. Hệ thống Đảng được

xây dưng từ TW tới địa phương. Trên cơ sở đó, Đảng lãnh đạo báo chí bằng các tổ
chức Đảng phụ trách lĩnh vưc báo chí truyền thông từ trên xuống dưới. Tổ chức Đảng
cấp dưới chịu sư lãnh đạo của tổ chức Đảng cấp trên.
-

Một nguyên tắc nữa trong sư lãnh đạo của Đảng là tập thể lãnh đạo, cá

nhân phụ trách. Đường hướng, chủ trương được tập thể Đảng thông qua, biểu hiện ý
chí của toàn Đảng, song cá nhân phụ trách để bảo đảm công việc được thưc hiện trôi
chảy.
-

Hệ thống lãnh đạo của Đảng đối với họat động báo chí đuợc tổ chức chặt

chẽ, thống nhất từ trên xuống dưới. Do đó nó đảm bảo đuợc tính 2 chiều của thông tin
và tránh tình trạng vưot cấp.
3.

Phương thức cơ bản trong công tác lãnh đạo báo chí – truyền thông

của Đảng và Nhà nước ta
-

Xây dựng chiến lược quy hoạch, kế hoạch phát triển báo chí

Ở địa phương, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trưc thuộc TW là cơ quan quản
lý nhà nước về báo chí, có nhiệm vụ xây dưng dư án quy hoạch, phát triển báo chí địa
phương. Dư án đó phải phù hợp với tình hình phát triển báo chí của địa phương sở
tại, đồng thời không được trái với Chiến lược thông tin quốc gia.
Ở TW, Bộ Văn hóa – Thông tin chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc
lập và chỉ đạo thưc hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển sư nghiệp báo chí bao gồm
báo in, báo điện tử, thông tấn, phát thanh, truyền hình. Sau khi lập quy hoạch, kế
hoạch phát triển báo chí phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước, cũng như tình
hình thưc tiễn báo chí quốc gia, Bộ Văn hóa – Thông tin sẽ trình Thủ tướng. Thủ
tướng là người ký quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển thông tin quốc gia.
-

Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về báo

chí, xây dựng chế độ chính sách phát triển báo chí, như chính sách tài trợ báo chí,
chính sách khuyến khích phát triển các loại ấn phẩm báo chí, quản lý các dạng thức
truyền thông trên mạng internet,... Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để hướng
dẫn thi hành luật.


9
Bộ Văn hóa – Thông tin chịu trách nhiệm trước Chính phủ thưc hiện quản lý

Nhà nước về báo chí, có nhiệm vụ soạn thảo dư án luật, văn bản dưới luật, chính
sách, chế độ về báo chí. Các văn bản này, sau khi được Bộ Văn hóa – Thông tin soạn
thảo sẽ được trình Quốc hội phê duyệt, nếu được 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội tán
thành sẽ được thông qua thành luật. Hiện nay, hoạt động báo chí của nước ta đang
được điều chỉnh trong khuôn khổ Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí
năm 1999. Luật Báo chí sau khi được Quốc hội thông qua, Thủ tướng sẽ ban hành
Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật.
Ngoài Luật Báo chí, các cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí có quyền hạn và
trách nhiệm ban hành, hướng dẫn, tổ chức thưc hiện các văn bản dưới Luật do mình
đề ra.
-

Tổ chức thông tin cho báo chí và quản lý thông tin của báo chí.

Tổ chức thông tin cho báo chí được hiểu là sư định hướng cho báo chí nên viết
cái gì và không nên viết cái gì. Quản lý thông tin cho báo chí là kiểm tra, giám sát
thông tin trên các loại hình báo chí. Việc tổ chức thông tin cho báo chí và quản lý
thông tin của báo chí không thể và không được hiểu là sự kiểm duyệt báo chí.
-

Đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, nghiêp vụ, văn hóa và

đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ báo chí.
Nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ báo chí
được giao cho Ban Tư tưởng – Văn hóa TW, Bộ Văn hóa – Thông tin phối hợp với
Ban Khoa giáo Trung ương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh.
Việc bổ nhiệm, miễn nhiệm lãnh đạo cơ quan báo chí, việc tuyển dụng cán bộ,
phóng viên, nhân viên trong các cơ quan báo chí thưc hiện theo quy định của pháp
luật và một số quy định cụ thể của Đảng.

-

Tổ chức quản lý hoạt động khoa học công nghệ trong lĩnh vực báo chí.

Khi báo chí ngày càng phát triển, đặc biệt là trong xã hội hiện đại, để tạo ra
một sản phẩm báo chí không chỉ cần có nhà báo mà còn cần đến công nghệ. Dù công
nghệ chỉ là phương tiện góp phần làm thuận lợi cho công việc của nhà báo cũng như


10
nhu cầu tiếp nhận thông tin của công chúng, song báo chí từ trước tới nay chưa bao
giờ tác rời, biệt lập với công nghệ.
Quản lý Nhà nước về khoa hoc, công nghệ trong lĩnh vưc báo chí bao gồm đầu
tư về thiết bị, máy móc, hệ thống truyền dẫn, công suất máy phát,…với từng loại hình
báo chí mà quản lý Nhà nước ở lĩnh vưc này có những đặc thù khác nhau.
Để thưc quản lý Nhà nước về khoa học công nghệ trong lĩnh vưc báo chí, đòi
hỏi cần có sư phối hợp thống nhất và nhịp giữa các Bộ, Ban, Ngành liên quan.
Quản lý Nhà nước về khoa học, công nghệ trong lĩnh vưc báo chí bao gồm đầu
tư về thiết bị, máy móc, hệ thống truyền dẫn… Với từng loại hình báo chí mà quản lý
Nhà nước ở lĩnh vưc này có những đặc thù khác nhau. Do vậy, các cơ quan quản lý
phải thống nhất định hướng chung nhằm mục đích cao nhất là đem thông tin đến với
công chúng.
-

Cấp, thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, thẻ nhà báo.

Bộ Văn hóa – Thông tin cấp giấy phép hoạt động báo chí cho các cơ quan báo
chí ở TW. Sở Văn hóa – Thông tin các tỉnh, thành phố trưc thuộc TW cấp giấy phép
hoạt động báo chí cho các cơ quan báo chí ở địa phương.
Hồ sơ xin cấp giấy phép hoạt động báo chí do Bộ Văn hóa – Thông tin quy

định.
Việc cấp giấy phép hoạt động báo chí phải căn cứ vào các điều kiện quy định
tại điều 18 của Luật Báo chí và các điều khoản của Chính phủ tại Nghị định
52/2002/NĐ-CP ngày 26/4/2002 quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một
số điều của Luật Báo chí.
Cơ quan báo chí phải có giấy phép do cơ quan quản lý về báo chí cấp mới
được hoạt động. Trong trường hợp không có giấy phép thì chậm nhất là 30 ngày kể từ
ngày nhận được hồ sơ xin phép hoạt động báo chí, cơ quản quản lý nahf nước về báo
chí phải trả lời bằng văn bản, nói rõ lý do. Tổ chức bị từ chối cấp giấy phép có quyền
khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền hoặc khởi kiện lên tòa án.
Cơ quan báo chí vi phạm các quy định của Luật Báo chí như vi phạm về giấy
phép hoạt động báo chí, về những điều không được thông tin trên báo chí,…thì tùy
theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị cảnh cáo, phạt tiền, thu hồi, tịch thu ấn phẩm,


11
băng đĩa ghi âm, ghi hình, đình bản tạm thời hoặc thu hồi giấy phép theo quy định
của pháp luật.
Nhà báo Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam, có địa chỉ thường trú tại
Việt nam, có đủ tiêu chuẩn chính trị, đạo đức và nghiệp vụ báo chí do Nhà nước quy
định, đang hoạt động hoặc cộng tác thường xuyên với một cơ quan báo chí Việt Nam
và được cấp thẻ nhà báo. Thẻ nhà báo do Bộ Văn hóa – Thông tin cấp. Hồ sơ xin cấp
thẻ nhà báo do Bộ quy định.
-

Quản lý hợp tác quốc tế về báo chí, hoạt động báo chí Việt Nam ở nước

ngoài và hoạt động báo chí nước ngoài ở Việt Nam.
Quản lý hợp tác quốc tế về báo chí bao gồm quản lý hoạt động của báo chí Việt
Nam có liên quan đến nước ngoài và hoạt động của báo chí nước ngoài tại Việt Nam.

Chính sách chung của Đảng và Nhà nước ta là mở rộng quan hệ quốc tế trong
hoạt động báo chí theo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền quốc gia, bình đẳng
và các bên cùng có lợi.
Hoạt động báo chí của Việt Nam có liên quan đến nước ngoài và hoạt động báo
chí nước ngoài tại Việt nam thưc hiện theo các quy định của pháp luật và do Chính
phủ quản lý.
-

Kiểm tra báo chí lưu chiểu và kho lưu chiểu của báo chí quốc gia.

Báo chí xuất bản, lưu hành trên lãnh thổ Việt nam phải nộp lưu chiểu trước khi
phát hành.
Báo in hằng ngày phải nộp lưu chiểu trước 8h sáng hằng ngày, bái in không ra
hằng ngày nộp lưu chiểu trước khi phát hành 6 giờ. Báo nước ngoài được phép phát
hành phải nộp lưu chiểu trước khi phát hành 12 giờ.
Báo chí lưu chiểu nộp cho Cục Báo chí, Bộ Văn hóa – Thông tin, Sở Văn hóa –
Thông tin địa phương nơi báo chí xuất bản và thư viện quốc gia. Báo chí không xuất
bản ở Hà Nội nộp lưu chiểu cho Bộ Văn hóa – Thông tin qua bưu điện cùng lúc nộp
lưu chiểu cho Sở Văn hóa – Thông tin địa phương, thời gian nộp tính theo dấu bưu
điện.


12
Chương trình phát thanh, truyền hình đã phát sóng, báo điện tử đã phát hành
trên mạng phải giữ văn bản gốc ít nhất là 6 tháng, lưu giữ đĩa, băng ghi âm, băng đĩa
hình đã phát hành ít nhất 30 ngày.
-

Tổ chức chỉ đạo công tác khen thưởng trong hoạt động báo chí.

Cơ quan báo chí, nhà báo, tổ chức và công dân có thành tích và cống hiến cho
hoạt động báo chí thì được khen thưởng theo quy định của Nhà nước.
Chính phủ hỗ trợ ngân sách để trao tặng giải thưởng báo chí hằng năm cho các
tác phẩm báo chí xuất sắc.
Việc khen thưởng đối với hoạt động báo chí phải kịp thời, thường xuyên, góp
phần khích lệ, động viên, các tòa soạn báo, các cán bộ, phóng viên, biên tập viên báo
chí tích cwucj hoạt động, cống hiến cho hoạt động báo chí và cho nhân dân.
-

Hướng đẫn thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chế độ chính sách, quy

hoạch, kế hoạch phát triển sự nghiệp báo chí và việc chấp hành pháp luật về báo chí,
thi hành các biện pháp ngăn chặn hoạt động báo chí trái pháp luật, giải quyết khiếu
nại, tố cáo, xử phạt vi phạm trong hoạt động báo chí.
Thanh tra chuyên ngành Văn hóa – Thông tin thưc hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành về báo chí.
Việc thanh tra báo chí chỉ thưc hiện đối với các cơ quan báo chí, các nhà báo
và cá nhân trên các mặt:
+ Thanh tra việc chấp hành pháp luật về hoạt động báo chí
+ Hướng dẫn giải quyết khiếu nại về hoạt động báo chí
+ Kiến nghị các biện pháp bảo đảm việc thi hành pháp luật về hoạt động báo
chí và hoàn thiện pháp luật, chính sách về báo chí
Thanh tra chuyên ngành về báo chí có quyền kiến nghị các cơ quan có thẩm
quyền về việc khen thưởng các cơ quan báo chí, nhà báo, tổ chức và công dân có
thành tích trong hoạt động báo chí; quyết định xử phạt vi phạm theo thẩm quyền,
trong trường hợp vượt quá thẩm quyền thì đưa lên cơ quan cấp trên xử lý. Thanh tra
có quyền yêu cầu các đương sư, các bên liên quan cung cấp tài liệu, chứng cứ và trả
lời những vấn đề cần thiết có liên quan trưc tiếp đến việc thanh tra. Trong quá trình

13
thanh tra phát hiện có những dấu hiệu tội phạm, chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra
có thẩm quyền.
Thanh tra, kiểm tra việc thưc hiện chế độ, chính sách, quy hoạch, kế hoạch
phát triển báo chí và việc chấp hành pháp luật về báo chí, thi hành các biện pháp ngăn
chặn hoạt động báo chí trái pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm
trong hoạt động báo chí phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, nghiêm minh,
công bằng.



Quản lý nhà nước về báo chí không chỉ bằng hệ thống các văn bản quy

phạm pháp luật,… mà còn bằng sức mạnh của cả hệ thống chính trị.
+ Các cấp ủy đảng, chính quyền, trong đó cơ sở đảng của cơ quan báo chí và
cơ quan chủ quản báo chí có vai trò rất quan trọng.
+ Vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó vai trò của Hội Nhà báo
Việt Nam, chi hội nhà báo cơ sở cần đươc thể hiện và phát huy. Mỗi tòa soạn báo chí
và chi hội nhà báo có vai trò quan trọng trong việc tuyền truyền, giáo dục, giúp đỡ
thành viên của mình, cũng như kiểm tra, giám sát mọi hoạt động chấp hành pháp luật
và quy ước đạo đức nghề nghiệp của nhà báo.
+ Vai trò của công chúng như là lưc lượng xã hội quan trọng quyết định vai trò,
vị thế và sức mạnh xã hội của cơ quan báo chí. Công chúng là người giám sát mọi
hoạt động của nhà báo, dánh giá và thẩm định sản phẩm báo chí.
+ Sức mạnh đó bao gồm sức mạnh tổng hơp của toàn bộ hệ thống chính trị,
bằng uy tín chính trị và niềm tin chính trị của nhân dân đối với sư lãnh đạo của Đảng
và Nhà nước. Do đó, báo chí góp phần gia tăng, củng cố niềm tin của nhân dân vào
Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị có y nghĩa rất quan trọng.
4.

Những thành tựu trong công tác quản lý họat động báo chí

- Sư lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nứoc đối với báo chí là nguyên tắc
hàng đầu. Sư lãnh đạo và quản lý đó đảm bảo cho báo chí của chúng ta họat động một
cách tư do, dân chủ, bảo đảm cho báo chí phục vụ ngày càng đắc lưc cho sư nghiệp
xây dưng và bảo vệ tổ quốc.
- Trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa thưc hiện mục tiêu
dân giàu, nuớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mục tiêu cốt lõi của sư


14
lãnh đạo và quản lí báo chí là định huớng và tạo mọi điều kiện để báo chí phục vụ đắc
lưc cho sư nghiệp xây dưng và bảo vệ tổ quốc, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Lãnh đạo và quản lý báo chí nhằm tạo điều kiện cho mỗi tờ báo xác định rõ và làm
đúng tôn chỉ, mục đích của mình, trang bị các phưong tiện kỹ thuật chuyên ngành,
tiếp thu phưong tiện hiện đại, bảo đảm thông tin trên báo chí nhanh chóng, chính xác,
đúng hứong.
Qua 30 năm đổi moi, công tác chỉ đạo và quản lúy báo chí đã đuợc chú trọng
hơn, tạo điều kiện ngày càng tốt hơn cho họat động của hệ thống báo chí, các cơ quan
quản lý nhà nuớc về báo chí, các địa phưong, ban ngành, các cơ quan chủ quản báo
chí đã coi tọng công tác lãnh đạo và quản lý báo chí tăng cuòng giáo dục tư tuởng cho
cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức đảng và
đoàn thể quanà chúng trong cá cơ quan báo chí, thừong xuyên định huớng thông tin
giúp báo chí nhận thức đúng bản chất của những sư việc nổi cộm, biểu dưong kịp thời
những đóng góp tích cưc của báo chí, đồng thời đã chú ý nhắc nhở, xử lý các truờng
hop sai phạm trong họat động báo chí.
5.

Những mặt còn hạn chế trong công tác lãnh đạo, quản lí họat động

báo chí
Thứ nhất:
Chúng ta chưa xây dưng đuợc quy hoạch tổng thể hệ thống báo chí cả nứoc
cũng như quy hoạch cụ thể đối với từng ngành, từng địa phuơng. Có quá nhiều tờ báo
không có gì khác nhau về nội dung thông tin, cách trình bày. Số lưong cơ quan báo
chí quá nhiều dẫn đến tình trạng còn na ná nhau về tôn chỉ mục đích; chưa thưc hiện
đúng tôn chỉ mục đích của mình; thông tin lấn sân sang của ngành khác, ít nói đến
lĩnh vưc ngành mình phụ trách. Ngay cả đối tượng bạn đọc cũng chưa được xác định
đúng;
Thứ hai:
Biểu hiện tập trung của mặt tiêu cưc trong họat đọng báo chí là tình trạng
thưong mại hóa và xu huớng xa roiừ tôn chỉ, mục đích của một số cơ quan báo chí
chậm đuợc ngăn chặn, khắc phục. Dư luận xã hội rất bình đối với một số thông tin


15
của báo chí thiếu chính xác, không khách quan, quá tô đạm mặt trái xã hội, thông tin
giật gân câu khách, sa vaof thị hiếu tầm thừong
Ba là: Chưa quản lý được đầu báo và người làm báo: Hiện thông tin có từ rất
nhiều nguồn, cả chính thống và không chính thống. Các cá nhân cũng dễ dàng trở
thành người làm báo (Blog), thông tin cá nhân cũng trở thành các thông tin “hot” trên
toàn quốc, thậm chí, khiến cả thế giới quan tâm, người làm báo cá nhân hay tổ chức
cá nhân có thể thu được nguồn lợi kinh phí rất nhiều từ các nhà quản lý hệ thống do
thu hút lượng view cao. Ở khía cạnh khác, vừa qua, có rất nhiều bài viết đề cập đến
tình trạng các trang báo điện tử, Blog trở thành các trang bán hàng, thương mại điện
tử lẩn thuế, khiến Nhà nước thất thu ngân sách và tạo ra sư không công bằng trong
kinh doanh. Thêm nữa, cơ quan chức năng cũng chưa quản lý được về tần xuất và
thời lượng phát hành (đặc biệt là báo điện tử, báo nói) từ các trụ sở phát hành đặt ở
nước ngoài, do vậy, chưa
Bốn là: Một số nhà báo vi phạm đạo đức nghề nghiêp, thậm chí phạm tội bị

pháp luật xử lý
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên thuộc về trách nhiệm của cơ quan báo chí,
cơ quan chỉ đạo và cơ quan chủ quản báo chí
6. vấn đề quy hoạch báo chí hiện nay
6.1. Nội dung quy hoạch báo chí
Điều 17 của Luật Báo chí hiện hành quy định chức năng quản lý nhà nước về
báo chí là phải xác định quy hoạch, kế hoạch, chiến lược quy hoạch báo chí. Đây là
việc bình thường và là nhiệm vụ cần thiết, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.
Nhưng quy hoạch báo chí là nhiệm vụ rất phức tạp, nhạy cảm, nhất là trong tình hình
hiện nay.
Bộ Chính trị đã 3 lần cho ý kiến về vấn đề này và cũng khẳng định đây là vấn
đề khó, phức tạp, nhạy cảm. Tuy nhiên, Bộ Chính trị cũng đã định hướng quy hoạch
là để báo chí ngày càng phát triển hơn, chất lượng tốt hơn, không để tư nhân núp
bóng. Quy hoạch không cần nhiều nhưng cần chất lượng. Nội dung quy hoạch như
thế nào Chính phủ sẽ phê duyệt, phổ biến quán triệt, thông tin rộng rãi đến mọi người
dân, trước hết là đến cơ quan báo chí.


16
Trong quy hoạch phải tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động báo chí, đặc biệt
kinh tế báo, làm cho báo chí ngày càng phát triển, mạnh lên, chất lượng hơn.
6.2. Cơ sở và tiêu chuẩn, nguyên tắc của quy hoạch.
Tính đến tháng 5 năm 2015, cả nước có hơn 840 cơ quan báo chí, gần 18.000
người được cấp thẻ nhà báo, hàng ngàn cán bộ, kỹ sư, nghệ sĩ, nhân viên làm việc
trong các cơ quan báo chí và hàng chục ngàn người khác là cộng tác viên, nhân viên,
lao động tham gia các công đoạn in ấn, tiếp thị, quảng cáo, phát hành, sống chủ yếu
bằng dịch vụ nghề báo. So với năm 1986 - thời điểm đất nước ta bắt đầu tiến hành
công cuộc đổi mới thì số lượng các cơ quan báo chí, số lượng báo, đài, tạp chí và đội
ngũ những người làm báo hiện nay tăng từ 3 đến 4 lần; nếu so với năm 2001, các chỉ
số này tăng 1,3 đến 1,5 lần. Nhìn trên tổng thể, báo chí nước ta đã có bước phát triển

nhanh chóng, mạnh mẽ về nhiều mặt: tăng loại hình (đủ cả 4 loại hình); tăng số lượng
cơ quan báo chí; tăng số đầu báo, tạp chí, đài phát thanh, truyền hình, nhà xuất bản,
nhà in sách báo, ấn phẩm, chương trình; tăng chất lượng nội dung, hình thức, công
nghệ in ấn, truyền tải thông tin; tăng số lượng, phạm vi phát hành, phạm vi phủ sóng;
tăng số lượng nhà báo và đội ngũ những người làm việc trong các cơ quan báo chí;
tăng số lượng công chúng báo chí, đặc biệt là ở nước ngoài; tăng nguồn lưc tài chính,
cơ sở vật chất, kỹ thuật...
Mục tiêu của quy hoạch báo chí là sắp xếp, cơ cấu lại hệ thống báo chí gắn với
đổi mới mô hình hoạt động; phát triển các loại hình, các cơ quan báo in, tạp chí in,
đài phát thanh, đài truyền hình, đài phát thanh - truyền hình, kênh phát thanh, kênh
truyền hình, báo điện tử, tạp chí điện tử theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng
yêu cầu thông tin, tuyên truyền của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các ban, bộ,
ngành, đoàn thể, địa phương và nhu cầu thông tin của các tầng lớp nhân dân. Từ việc
rà soát, đánh giá thưc trạng báo chí hiện nay để đưa ra cơ chế, chính sách giúp báo
chí phát triển cũng như tìm ra phương thức lãnh đạo, quản lý phù hợp với thưc tế và
yêu cầu mới. Xây dưng và thưc hiện Đề án là để giúp các cơ quan báo chí mạnh lên:
về hệ thống, cơ cấu, số lượng, chất lượng; về tư tưởng chính trị; về nội dung, hiệu
quả thông tin; về đội ngũ người làm báo; bảo đảm thưc hiện đúng tôn chỉ mục đích,
đối tượng phục vụ chính. Xây dưng một số cơ quan báo chí chủ lưc, đa phương tiện


17
làm nòng cốt, thưc hiện tốt vai trò định hướng thông tin. Khắc phục tình trạng chồng
chéo, trùng lặp về nội dung, hiệu quả thấp, lãng phí nguồn lưc. Xác định rõ trách
nhiệm của các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí; cơ quan chủ quản; cơ quan báo chí
và người làm báo. Quy hoạch báo chí không chỉ tính đến việc tăng hay giảm số cơ
quan báo chí một cách cơ học mà phải rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống các cơ quan
báo chí; đội ngũ những người làm báo, không chỉ là phóng viên, biên tập viên mà cả
bộ máy lãnh đạo cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản, cơ quan chỉ đạo, quản lý báo
chí..., tìm ra điểm mạnh, bài học tốt, mô hình tốt để khuyến khích phát triển; mặt

khác, tìm ra những bất cập, yếu kém, lỗi thời để khắc phục, điều chỉnh.
6.3. Vấn đề quy hoạch báo chí
Tại cuộc họp báo Chính phủ chiều 25/4/2015, Bộ trưởng Thông tin Truyền
thông Nguyễn Bắc Son cho biết,Thủ tướng sẽ xem xét ban hành đề án Quy hoạch
phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến 2025.
Theo đề án này, mỗi bộ, ngành sẽ chỉ có một báo chính còn lại là các ấn phẩm
phụ và mỗi địa phương duy trì một đài phát thanh, một đài truyền hình.
Bộ Thông tin Truyền thông cho rằng, số lượng cơ quan báo chí và ấn phẩm
những năm qua tăng nhanh nhưng cơ cấu chưa hợp lý. Một số bộ, ngành, địa phương
có nhiều cơ quan, ấn phẩm báo chí. Một số báo có nhiều ấn phẩm phụ với nội dung
không phù hợp tôn chỉ mục đích. Hệ thống đài phát thanh truyền hình được đầu tư về
khả năng phát sóng vượt xa so với khả năng sản xuất chương trình. Vì vậy theo lãnh
đạo Bộ, một trong những lý do xây dưng đề án "nhằm đảm bảo cho các cơ quan báo
chí phát triển lành mạnh, đúng hướng hơn".
Ngày 7/11/2014, xác định quy hoạch báo chí toàn quốc là vấn đề lớn, nhạy
cảm, tác động tới nhiều cơ quan, tổ chức nên Bộ Chính trị yêu cầu Ban cán sư Đảng
Chính phủ trình ra kỳ họp Trung ương 10. Khoảng 100 ý kiến đã đóng góp vào dư
thảo đề án. Cơ bản các ý kiến nhất trí với nội dung, quan điểm và định hướng trong
quy hoạch. Bộ Chính trị đã thông qua đề án này ngày 13/3/2015. Từ đó có thể nhìn
nhận được các mặt tích cưc và hạn chế mà công tác quản lý báo chí, quy hoạch hiện
nay đang mắc phải.


18
Phần lớn các cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, định hướng
chính trị, thưc hiện tốt chức năng vừa là cơ quan tuyên truyền của Đảng, Nhà nước,
các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội, nghề nghiệp, vừa là diễn đàn của
nhân dân. Báo chí tích cưc tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước; thông tin,
cổ vũ phong trào hành động cách mạng, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng

của các tầng lớp nhân dân; phát hiện, cổ vũ nhân tố mới, điển hình tiên tiến, thành
quả của công cuộc đổi mới; tham gia tích cưc vào cuộc đấu tranh phòng, chống tham
nhũng, lãng phí, quan liêu, chống thông tin, quan điểm sai trái, chống âm mưu “diễn
biến hòa bình” của các thế lưc thù địch, phản động; góp phần quan trọng vào quá
trình dân chủ hóa đời sống xã hội, củng cố lòng tin của nhân dân đối với sư nghiệp
đổi mới.
Bên cạnh những thành tích, ưu điểm đã nêu, hoạt động báo chí của ta thời gian
qua cũng bộc lộ những yếu kém, khuyết điểm mà Chỉ thị 22-CT/TW của Bộ Chính trị
khóa VIII, Thông báo kết luận 162-TB/TW của Bộ Chính trị khoá IX, Thông báo kết
luận số 41-TB/TW của Bộ Chính trị khoá X, Nghị quyết Trung ương 5 khóa X, Nghị
quyết Trung ương 9 khóa XI và một số văn kiện khác của Đảng, Nhà nước nêu ra
chậm được khắc phục, có mặt, có lúc đáng lo ngại.
Một bộ phận không nhỏ người làm báo, kể cả một số cán bộ lãnh đạo cơ quan
báo chí, văn học, nghệ thuật chưa quán triệt đầy đủ, sâu sắc đường lối, quan điểm của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về báo chí; trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ
công dân của người làm báo. Đã xuất hiện trên một vài tờ báo, tạp chí, cuốn sách
những bài viết vô tình hay cố ý đi chệch định hướng chính trị: hoài nghi, phê phán
hoặc phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đòi xem xét lại hoặc
xóa bỏ Điều 4 của Hiến pháp; tán thành, cổ vũ quan điểm đa nguyên chính trị, đa
đảng đối lập; đòi lật lại một số vấn đề lịch sử đã được kết luận; đưa thông tin không
đúng, thậm chí xuyên tạc lịch sử.
Một số cơ quan báo chí chưa bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, của
ngành, địa phương, đoàn thể mình. Chưa quan tâm đúng mức đến việc nêu gương, cổ
vũ nhân tố mới, điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt, tạo khí thế, niềm tin để thưc


19
hiện các quyết sách lớn của Đảng và Nhà nước. Sa đà khi phản ánh hoặc chọn in
sách, báo các vụ án, mặt tiêu cưc, mặt trái và non yếu của xã hội, thậm chí tiết lộ bí
mật quốc gia, tạo tư liệu, chứng cứ để các thế lưc thù địch khai thác, vu cáo, đả kích

ta về các vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo. Khi trình bày, thể hiện nội
dung, không chú ý cân nhắc liều lượng, mức độ, thời điểm, tiêu đề bài viết, mặt lợi
hại của thông tin.
Nhận thức một số khái niệm, vấn đề trong hoạt động báo chí như quyền tư do
báo chí; quyền tư do ngôn luận trên báo chí; thông tin trung thưc về mọi mặt của tình
hình đất nước và thế giới và việc xâm phạm lợi ích của nhà nước, tập thể và công dân
chưa được mọi người hiểu một cách đúng đắn rõ ràng, dẫn đến tình trạng lạm quyền,
không đề cao trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm báo. Các vấn
đề: “thương mại hóa” hoạt động báo chí; xây dưng các tập đoàn truyền thông; nâng
cao năng lưc lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong cơ quan báo chí;
chính sách tài chính, thuế, tiền lương, tiền thưởng, quỹ phúc lợi, quảng cáo, kinh
doanh trong hoạt động báo chí; phương pháp lãnh đạo, quản lý báo chí; kể cả việc bổ
sung, sửa đổi Luật Báo chí và văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vưc này
chưa được quan tâm đúng mức, không theo kịp bước phát triển phong phú, sôi động,
có phần phức tạp của báo chí. Các thế lưc thù địch, phản động tác động, lợi dụng báo
chí và một số nhà báo không vững vàng về bản lĩnh chính trị để xâm nhập, thưc hiện
âm mưu “diễn biến hòa bình”, trong đó có các hoạt động dưới hình thức đào tạo, bồi
dưỡng, tham quan, hội thảo, nghiên cứu, liên kết về báo chí và các vấn đề khác.
Từ những điều vừa nêu, khi làm Đề án quy hoạch phát triển và quản lý báo chí,
cần khảo sát, rà soát, đánh giá một cách khách quan, khoa học, từ đó đưa ra câu trả
lời: khuyến khích cơ quan báo chí nào phát triển và không khuyến khích, thậm chí
hạn chế những cơ quan báo chí nào. Những cơ quan báo chí thường xuyên vi phạm
tôn chỉ, mục đích, xa rời đối tượng phục vụ chính thì cần phải xem xét, phải “tái cấu
trúc”. Cũng như các lĩnh vưc khác, báo chí cũng chịu sư tác động của quy luật đào
thải vừa khách quan đến mức lạnh lùng, vừa chính xác đến mức nghiệt ngã. Anh tồn
tại được nghĩa là anh có lý do, có điều kiện để tồn tại. Anh cần cho bạn đọc, bạn nghe


20
đài, xem truyền hình thì bạn đọc, công chúng phát thanh, truyền hình sẽ nuôi anh.

Nếu anh không cần cho họ thì sư tồn tại của anh sẽ là một thách thức sinh tử.
Trong quá trình triển khai thưc hiện Đề án, những cơ quan báo chí hoạt động
đúng tôn chỉ, mục đích, hiệu quả cao, cần cho công chúng, cần cho công cuộc xây
dưng và bảo vệ Tổ quốc thì về cơ bản vẫn được giữ nguyên, được tạo điều kiện để
phát triển. Những cơ quan, những sản phẩm không bảo đảm yêu cầu vừa nêu, có thể
đoán được “số phận” của mình. Xây dưng và thưc hiện Đề án là tạo điều kiện tốt hơn
cho báo chí phát triển mạnh mẽ, vững chắc. Tất nhiên, phát triển luôn đi cùng quản
lý. Phát triển tốt đi đôi với quản lý tốt. Quản lý phải tạo điều kiện để phát triển chứ
không phải là hạn chế, càng không phải là bóp nghẹt phát triển. Trong quá trình sắp
xếp, thu gọn một số cơ quan báo chí, cần đặc biệt lưu ý giải quyết các vấn đề liên
quan đến con người: tâm tư, tình cảm, việc làm, đời sống...
Như vậy, việc xây dưng và thưc hiện Đề án “Quy hoạch phát triển và quản lý
báo chí đến năm 2025” là xuất phát từ yêu cầu khách quan của công tác báo chí, hoạt
động báo chí, của chính các cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí và nhà báo. Từ tinh
thần chung của Đề án, các cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí, các nhà báo, với sư hỗ
trợ của các cơ quan chức năng, tư tìm cách thưc hiện của mình, cho mình, do mình.
Lấy sư cần thiết, khoa học, hiệu quả làm đích ngắm, thước đo. Những cơ quan, bộ
phận nào dư thừa, trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, gây lãng phí, tốn kém về nhân
lưc, vật lưc thì kiên quyết thu gọn hoặc loại bỏ.
Báo chí là nơi phản ánh bức tranh xã hội một cách sinh động và chân thưc
nhất. Khoảng cách về thời gian, không gian từ đời sống xã hội đến tác phẩm báo chí
rất gần, càng ngày càng gần. Khi xây dưng Đề án, những người soạn thảo có tính đến
cả sư quan hệ, tác động giữa báo chí và mạng xã hội, blog cá nhân. Với điều kiện và
khả năng của công nghệ, kỹ thuật hiện nay, báo chí phản ánh cuộc sống đang diễn ra
chứ không chỉ là đã diễn ra hay vừa diễn ra. Ngay khái niệm báo chí “chính thống”
hay “không chính thống” (mạng xã hội, blog cá nhân...), càng ngày càng khó phân
định một cách rạch ròi. Trên mạng internet, mọi thông tin, dù lớn hay nhỏ, về cơ bản
bình đẳng như nhau. Khi phản ảnh về một vấn đề, sư kiện, sư việc, thông tin của một
cơ quan báo chí có hàng nghìn người hay thông tin trên trang điện tử của một cá nhân

21
(facebook, blog...) đôi khi không khác nhau, nhất là cách thức mà thông tin đó đến
với công chúng. Sư khác nhau, hơn nhau nhiều khi chỉ là thông tin nào đến trước, đến
với bao nhiêu người, tác động ra sao. Ngay cả một thông tin sai, nhưng nó đi trước thì
nó cũng để lại dấu ấn khá đậm trong suy nghĩ, nhận thức của bạn đọc. Vì thế, việc
chủ động cung cấp thông tin cho báo chí là cách để chúng ta vươn lên chiếm lĩnh trận
địa tư tưởng, trận địa thông tin truyền thông tốt nhất. Bây giờ, sư thắng thua người ta
tính đến từng giây, từng phút chứ không phải chỉ là một buổi, một ngày. Tất nhiên, sư
nhanh nhạy phải đi đôi với sư cẩn trọng, chính xác, vì nếu không sẽ dễ sai sót. Một cá
nhân sai sót thì không sao nhưng cơ quan báo chí sai sót sẽ thành chuyện lớn.


22
Chuơng III
NHỮNG ĐỀ XUẤT NHẰM NÂNG CAO LÃNH ĐẠO QUẢN LÝ BÁO
CHÍ
1. Xây dựng quy hoạch phát triển báo chí phù hợp
Phương châm chỉ đạo quan trọng của Đảng và Nhà nước ta đối với hoạt động
báo chí là “phát triển đi đôi với quản lý tốt”. Sư phát triển này không chỉ đơn thuần là
tăng về mặt số lượng mà còn bao gồm cả mở rộng quy mô, phạm vi tác động và nâng
cao chất lượng thông tin. Việc tiếp tục mở rộng quy mô của báo chí trong phạm vi
toàn xã hội là một yêu cầu tất yếu. Xã hội luôn phát triển, dân trí ngày càng cao, nhu
cầu thông tin, giao tiếp tăng lên. Chính thưc tiễn xã hội đòi hỏi mở rộng quy mô
thông tin của từng cơ quan báo chí cũng như sư ra đời của những tờ báo, bản tin, tạp
chí, chương trình phát thanh, truyền hình mới. Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô này
phải phù hợp với quy hoạch, chiến lược phát triển báo chí, tránh tình trạng chồng
chéo, vay mượn nội dung bài vở...
2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về báo chí
Chất lượng, hiệu quả quản lý xã hội của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ

nghĩa phụ thuộc rất nhiều vào mức độ hoàn thiện của hệ thống pháp luật. Vì vậy, yêu
cầu về một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ trong lĩnh vưc báo chí là
hết sức cần thiết.
Chúng ta cần thấu suốt quan điểm: điều chỉnh hoạt động báo chí thông qua
định hướng của Đảng và hệ thống pháp luật của Nhà nước, vừa bảo đảm sư chặt chẽ
trong quy định, chế tài, vừa bảo đảm sư thông thoáng cho nhà báo và các cơ quan báo
chí phát huy tính năng động, sáng tạo.
Qua nhiều năm thi hành Luật Báo chí, một số điều quy định của Luật như quy
định về các loại hình báo chí, quảng cáo trên báo chí, lưu chiểu, cải chính trên báo
chí, tài chính báo chí, tư do báo chí và tư do ngôn luận trên báo chí... đến nay đã
không còn phù hợp hoặc cần phải làm rõ hơn. Vì vậy, pháp luật báo chí cần được sửa
đổi, bổ sung cho phù hợp với thưc tiễn. Việc xây dưng và hoàn thiện hệ thống pháp
luật báo chí cần hướng vào các nội dung sau:
Thứ nhất, cụ thể hoá, chi tiết hoá các điều khoản quy định.


23
Thứ hai, xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động báo chí.
Thứ ba, rà soát, bổ sung những vấn đề mới do thưc tiễn và sư phát triển của
báo chí đặt ra. Thứ tư, bảo đảm quyền tư do báo chí của công dân.
3. Hoàn thiện chế độ chính sách và đầu tư thích hợp đối với lĩnh vực báo chí
Chế độ, chính sách đối với lĩnh vưc báo chí trong điều kiện phát triển kinh tế
thị trường là một vấn đề lớn cần được xem xét, giải quyết cả về lý luận và thưc tiễn.
Thời gian qua, chúng ta đã có những bước chuyển biến nhất định trong việc thưc hiện
chế độ chính sách mềm dẻo đối với báo chí. Tổng biên tập được tư chịu trách nhiệm
xây dưng giá báo phù hợp với giá thị trường, sức tiêu thụ và yêu cầu phục vụ nhiệm
vụ chính trị; các cơ quan báo chí chủ động trả nhuận bút phù hợp với yêu cầu nâng
cao chất lượng, động viên tác giả trong khuôn khổ quỹ nhuận bút quy định; khuyến
khích mọi năng lưc phát hành báo chí, kể cả phát hành ra nước ngoài; cơ quan báo
chí chủ động kêu gọi các hình thức quảng cáo và tài trợ báo theo luật định... Tuy

nhiên, các chế độ, chính sách đối với báo chí vẫn còn lạc hậu, chưa theo kịp sư phát
triển hoạt động báo chí. Do vậy, cần khẩn trương rà soát để bổ sung, sửa đổi một số
chính sách, chế độ báo chí như: lương báo chí, thuế, nhuận bút, chính sách tài trợ,
giá, quảng cáo. Nhà nước cũng cần có kế hoạch khảo sát, nghiên cứu các hình thức
hoạt động kinh doanh của các cơ quan báo chí lớn để có chính sách khuyến khích các
hình thức kinh doanh phù hợp, tạo nguồn thu, tăng cường cơ sở vật chất đồng thời
thưc hiện đúng nghĩa vụ với Nhà nước.
Hiện nay, Nhà nước vẫn đầu tư khá lớn cho báo chí với cơ cấu ngân sách gồm:
ngân sách nhà nước cho phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử. Trong đó, phần
đầu tư cho phát thanh, truyền hình là lớn nhất do các phương tiện trang thiết bị ban
đầu rất đắt tiền. Thưc tế, đa số các báo, đài đều hoạt động dưa vào ngân sách. Nhà
nước vẫn nên cấp ngân sách nhưng cần tính toán rõ các tiêu chí: mức trợ cấp, đối
tượng, thời gian, trợ cấp không hoàn lại hoặc cho vay ban đầu với lãi suất thấp... để
báo chí hoạt động đúng pháp luật, đúng định hướng, có hiệu quả. Tăng cường đầu tư
cho các báo địa phương vùng sâu, khó khăn; có chính sách để tăng cường xuất bản và
phát sóng thêm các đài bằng thứ tiếng của các dân tộc thiểu số để chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước đến được với đồng bào các dân tộc. Tưu chung lại, Nhà


24
nước cần có chính sách tài chính quốc gia, huy động được các nguồn lưc tài chính
phục vụ cho hoạt động phát triển thông tin; có chính sách và đầu tư thích hợp đối với
hoạt động báo chí, đầu tư đủ, đúng trọng điểm đối với những cơ quan báo chí xứng
tầm, cần thiết.
4. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quản lý nhà nước về báo chí
Mỗi quốc gia có điều kiện kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội khác nhau nên có
sư khác nhau trong hoạt động và tổ chức thưc hiện quản lý nhà nước về báo chí. Tuy
nhiên, trong xu thế hội nhập toàn cầu, hoạt động báo chí cần phải đáp ứng yêu cầu
thu hẹp sư khác biệt về công nghệ, trình độ nghiệp vụ.... với các nước trong khu vưc
và thế giới. Sư hợp tác quốc tế về quản lý báo chí phải bảo đảm vừa phát triển quan

hệ, nhanh chóng hội nhập vừa bảo đảm chủ quyền, độc lập dân tộc, bình đẳng, các
bên cùng có lợi. Chủ động xây dưng các kế hoạch khảo sát kinh nghiệm quản lý báo
chí ở một số nước trên thế giới; tham dư các hội nghị quốc tế liên quan đến báo chí
như: Diễn đàn xã hội thông tin, Diễn đàn Liên hiệp quốc về quản lý Internet, các hội
nghị Bộ trưởng Thông tin các nước ASEAN; tham gia các hoạt động chống khủng bố,
chống tệ nạn xã hội, xoá đói giảm nghèo, vì môi trường sống, vì hoà bình và trưc tiếp
tham gia vào các tổ chức báo chí khu vưc và quốc tế vì các mục đích trên.
5. Nâng cao chất lượng và hiệu quả bộ máy quản lý
Thứ nhất, cần xây dưng các quy định cụ thể, rõ ràng nhằm điều chỉnh tốt hơn
chức năng, nhiệm vụ, cơ chế phối hợp giữa Bộ Thông tin và truyền thông với các bộ,
ngành có liên quan.
Thứ hai, ở địa phương, cần xây dưng các quy định mới và cụ thể hơn để tổ
chức lại bộ máy quản lý nhà nước cũng như để nâng cao vai trò của các Sở Thông tin
và truyền thông.
Thứ ba, triển khai áp dụng phương tiện kỹ thuật và công nghệ quản lý hiện đại
vào hệ thống quản lý nhà nước về báo chí. Với một đội ngũ cán bộ, nhân viên thiếu,
trình độ có hạn, đầu việc nhiều thì đẩy nhanh việc áp dụng công nghệ thông tin,
phương pháp quản lý hiện đại vào hệ thống quản lý báo chí là việc làm cấp thiết.
Điều đó vừa tinh giản được biên chế theo chủ trương chung của Đảng, Nhà nước, vừa
quán xuyến công việc một cách có hiệu quả.


25
Ngoài ra, về cán bộ quản lý báo chí, pháp luật cần quy định hệ thống tiêu
chuẩn chức danh, tiêu chuẩn nghiệp vụ phù hợp với thưc tiễn, bảo đảm công tác
chuyên môn của từng đối tượng. Cán bộ quản lý báo chí phải có tri thức báo chí, tri
thức về khoa học công nghệ thông tin và quản lý, tri thức pháp luật. Cần có những
quy định cụ thể về tuyển dụng cán bộ, sắp xếp và bố trí cán bộ. Có một tình trạng tuy
không phổ biến nhưng cũng cần lưu ý là các cơ quan cấp ủy và tổ chức cấp tỉnh coi
ngành nào cũng giống ngành nào, “đã là tỉnh ủy viên thì làm gì cũng được”. Do vậy,

nhiều người làm trái nghề vẫn phải nhận vì “tổ chức phân công”. Cuối cùng, Nhà
nước cần có chính sách đào tạo và đào tạo lại những người quản lý báo chí để theo
kịp tốc độ phát triển chung của xã hội và không tụt hậu quá xa so với các nước trong
khu vưc và trên thế giới.
6. Hoàn thiện cơ chế quản lý
Hiện nay, việc tổ chức thưc thi pháp luật báo chí của các cơ quan nhà nước vẫn
còn chồng chéo, chưa có sư thống nhất. Vì vậy, cần bổ sung các quy định nhằm cải
tiến phương thức, lề lối làm việc, cơ chế phối hợp thống nhất giữa các cơ quan quản
lý nhà nước về báo chí. Cụ thể: xác định rõ các nguyên tắc làm việc và quy chế phối
hợp trong sư vận hành của bộ máy quản lý nhà nước về báo chí; định rõ thẩm quyền
và trách nhiệm giữa cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chỉ đạo, cơ quan chủ quản,
người đứng đầu cơ quan báo chí. Trước mắt là quy chế làm việc rõ ràng, cụ thể giữa
Bộ Thông tin và truyền thông với các ban ngành hữu quan liên quan đến quản lý nhà
nước về báo chí, giữa cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, cơ quan
quản lý và cơ quan chủ quản. Cơ chế này phải bảo đảm sư điều hành thống nhất, có
khả năng giải quyết nhanh và dứt điểm các vụ việc, đồng thời kiểm soát được liên tục
hoạt động báo chí, tránh hiện tượng đánh trống bỏ dùi, dễ làm khó bỏ, đùn đẩy công
việc cho nhau, trách nhiệm không rõ ràng.
7. Đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật báo chí
Việc tuyên truyền phổ biến pháp luật báo chí để các chủ thể tuân thủ, thưc hiện
là một vấn đề quan trọng. “Trong giới phóng viên, biên tập viên, thậm chí cả lãnh đạo
một số cơ quan báo chí vẫn còn hiện tượng chưa nắm vững nội dung hoặc nhận thức
chưa đầy đủ về Luật Báo chí”. Vì vậy, Bộ Thông tin và truyền thông, Hội Nhà báo và