Tiểu luận cao học Tác phẩm kinh điển Lênin với vấn đề cải tiến bộ máy nhà nước trong tác phẩm “thà ít mà tốt”

LỜI MỞ ĐẦU
Đối với mỗi quốc gia, mỗi dân tộc hoạt động cải tiến bộ máy nhà nước đề
mang tính tất yếu và có vai trò quan trong quyết định sự tồn tại và phát triển. Chính
vì vậy, nhiêm vụ cải tiến bộ máy nhà nước luôn được đặt lên hàng đầu. Lê Nin đã
từng nói rằng: Việc giành chính quyền đã khó, giữ được chính quyền lại càng khó
hơn. Do vậy sự tồn vong, thịnh vượng của quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào chính
sách cải cách của nhà nước đó.
Vậy cải cách như thế nào? Chọn hướng đi nào cho đúng? Nội dung cách
cách ra sao, phướng hướng, nhiệm vụ, nguyên tắc thế nào? Và làm sao để cải cách
nhà nước mang lại hiệu quả cao nhất lại là một bài toán khó đặt ra thách thức và cơ
hội đối với các nhà lãnh đạo không chỉ riêng Việt Nam mà toàn thế giới.
Một trong những di sản lý luận của Lênin để lại cho giai cấp công nhân và
nhân dân lao động trên thế giới là tác phẩm “Thà ít mà tốt”. Đây chính là chìa khóa
mở ra những bài toán khó trong cải tiến bộ máy nhà nước. Tất cả những vấn đề
trên đêu được bàn luận tong tác phẩm. Đây là cơ sở lý luận quan trọng là công cụ
hỗ trợ đắc lực của nhà nước Nga Xô Viết, của Việt Nam và của toàn nhân loại.
Công cuộc hội nhập nền kinh tế quốc tế của Việt Nam đem lại nhiều cơ hội
mở, bên cạnh đó là không ít thách thức và khó khăn trong quá trình hội nhập. Điều
đó hối thúc Việt Nam càng phải đẩy mạnh và sát sao hơn nữa hoạt động cải cách
bộ máy nhà nước tạo tiền đề mạnh mẽ thúc đẩy kinh tế, xã hội.
Chính vì vậy đất nước lại càng cần phải có nền tảng nhà nước vững chắc.
Tác phẩm “Thà ít mà tốt” của Lênin chính là nguồn tài liệu, kiế thức, kinh nghiệm
quý báu giúp cho đất nước học hỏi và rút ra những bài học từ hoạt động quản lí
trên mọi mặt chính trị, kinh tế, xã hội, trong đời sống và học tập.
Đó cũng chính là lý do em lựa chọn đề tài: Lênin với vấn đề cải tiến bộ máy
nhà nước trong tác phẩm “Thà ít mà tốt” để nghiên cứu.


1. Tình hình nghiên cứu
Đã có nhiều công trình khoa học, luận án, luận văn, các bài viết nghiên cứu
về tác phẩm nhưng chủ yếu nghiên cứu về vấn đề ý nghĩa tác phẩm và vấn đề xây

dựng nhà nước nói chung. Nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể về
những tư tưởng cơ bản của Lê nin về cải tiến bộ máy nhà nước trong tác phẩm này
và sự vận dụng vào xây dựng nhà nước pháp quyền xã hôi chủ nghĩa Việt Nam. Do
vậy, đề tài này là một đề tài mới, và không trùng lặp. Tuy nhiên những công trình
khoa học trên là nguồn tài liệu quý báu để tác giả chọn lọc và kế thừa một cách hợp
lý.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Phân tích những tư tưởng cơ bản của Lênin về vấn đề cải tiến bộ máy nhà nước
trong tác phẩm “ thà ít mà tốt”, trên cơ sở đó vận dụng vào thực tiễn xây dựngbộ
máy nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.
2.2. Nhiệm Vụ
- Làm rõ tư tưởng của Lênin về cải tiến bộ máy nhà nước trong tác phẩm “ thà ít
mà tốt”
- Vận dụng những quan điểm, tư tưởng đó vào quá trình xây dựng bộ máy nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.


3. Đối tượng nghiên cứu.
Những tư tưởng cơ bản của Lênin về vấn đề cải tiến bộ máy nhà nước trong
tác phẩm thà ít mà tốt và sự vận dụng vào xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam hiên nay
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lê nin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chủ đạo của đề tài là: phân tích và tổng hợp, trong
quá trình nghiên cứu chúng tôi sẽ chú ý sử dụng tổng hợp các phương pháp logic

và lịch sử, quy nạp – diễn dịch …
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Góp phần làm sáng tỏ quan điểm của Lênin về vấn đề cải tiến bộ máy nhà
nước và việc vận dụng những tư tưởng đó vào thục tiễn xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bên cạnh đó còn phục vụ tích cực cho công tác
nghiên cứu và quản lý sau này.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, mục lục đề tài gồm 3
chương và 8 mục


CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ TÁC GIẢ V.I.LENIN VÀ TÁC PHẨM “THÀ
ÍT MÀ TỐT”.
1. Tác giả
2. Tác phẩm
2.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời
2.2. Nội dung và ý nghĩa của tác phẩm

CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VIỆC CẢI TIẾN BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỦA
LÊNIN TRONG TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT”
2.1. Lênin đánh giá về thực trạng của Nhà nước Xô viết và nguyên nhân của
những khuyết điểm, yếu kém
2.2. Mục đích, điều kiện và phương châm cải tiến bộ máy nhà nước Xô viết
2.3. Những biện pháp chủ yếu cải tiến bộ máy nhà nước
CHƯƠNG 3. VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA LÊNIN TRONG VIỆC CẢI
TIẾN BỘ MÁY NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Sự cần thiết phải cải tiến bộ máy nhà nước
3.2. Vận dụng quan điểm của Lênin trong cải tiến bộ máy nhà nước Việt
Nam hiện nay

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ TÁC GIẢ V.I.LENIN VÀ TÁC PHẨM “THÀ
ÍT MÀ TỐT”.
1.Tác giả
Lenin tên khai sinh là Vladimir Ilyich Ulyanov còn thường được gọi với
tên V. I. Lenin hay N. Lenin
Lênin sinh ngày 22 tháng 4 nǎm 1870. Là một lãnh tụ của phong
trào cách mạng vô sản Nga, là người phát triển học thuyết của Karl
Marx (1818 - 1883) và Friedrich Engels. Ông sinh tại làng Gorki, Simbirsk,
nay là Ulyanovsk. Tên họ thật là Vladimir Ilyich Ulyanov. Lenin là người tổ
chức Đảng Cộng sản Liên Xô và thành lập nước Nga Xô Viết.
Ông được tạp chí Time coi là một trong 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất đến
lịch sử thế giới.
Nǎm 24 tuổi, Lênin vào Đảng Xã hội – dân chủ Nga. Từ đó, Lênin thành
một người tổ chức và lãnh đạo cách mạng.
Nǎm 1903, Đảng Xã hội – dân chủ chia làm hai phái. Phái thiểu số
(mensêvích) chủ trương thoả hiệp với tư bản. Phái đa số (bônsêvích) là phái chân
chính cách mạng do Lênin lãnh đạo.
Nǎm 1905, Lênin tham gia lãnh đạo cuộc cách mạng tư sản dân chủ Nga đầu
tiên. Tháng 12 nǎm ấy, Xtalin gặp Lênin trong một cuộc hội nghị của Đảng. Từ
ngày ấy, Xtalin trở nên người bạn và đồng chí trung thành nhất và kiên quyết nhất
của Lênin.
Nǎm 1917, Lênin và Xtalin lãnh đạo Cách mạng Tháng Mười Nga thành
công. Tiếp theo là 5 nǎm kháng chiến chống đế quốc xâm lược và bù nhìn bán
nước.


Nǎm 1919, Lênin cùng các lãnh tụ cách mạng các nước lập nên Quốc tế
Cộng sản (Đệ tam quốc tế), để lãnh đạo phong trào cách mạng thế giới.
Ngày 21 tháng 1 nǎm 1924, Lênin mất ở làng Gorki (Mát xcơ va), thọ 54

tuổi.
Lênin mất đi nhưng đã để lại những đóng góp lớn lao cho sự nghiệp giải
phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới, đấu tranh chống chủ
nghĩa đế quốc, đấu tranh cho hòa bình, độc lập, tự do của các dân tộc.
1.2. Tác phẩm
1.2.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời
Thà ít mà tốt là một trong những tác phẩm cuối đời của Lênin và cũng là tác
phẩm cuối cùng Lênin đọc cho thư ký tháng 3 năm 1923, công bố trên báo Sự thật
số 49 ngày 4-3-1923.
Trong thời kì 1922 – 1923, khi Nga vừa trải qua chiến tranh vấp phải không
ít khó khăn, thử thách, Chính quyền Nga Xô Viết đứng trước nhiều nhiệm vụ cấp
bách. Hơn nữa, nhà nước XHCN mới ra đời đang trong quá trình xây dựng, bị Tư
bản vây quanh khiến nhà nước Xô Viết đứng trước nhiều thách thức to lớn.
Để giải quyết những vấn đề nêu trên Leenin đã nhận thấy điều đầu tiên và
quan trọng nhất là phải củng cố bộ máy chính quyền nhà nước. Để bộ máy nhà
nước có thể cáng đáng được những trọng trách nặng nề mà dân tộc giao phó.
Trong hoàn cảnh đó, dù đang nằm trên giường bệnh điều trị vết thương
nhưng Leenin vẫn dốc toàn tâm lực để viết về vấn đề cải tổ bô máy nhà nước. Tác
phẩm “Thà ít mà tốt” đã ra đời trong hoàn cảnh như vậy.


1.2.2. Nội dung và ý nghĩa của tác phẩm
Trong tác phẩm Lenin đã đưa ra những quan điểm về cải cách nhà nước vô
cùng quan trọng đó là:
Tiến hành đổi mới tổ chức bộ máy Nhà nước, cần phân tích, đánh giá một
cách khách quan tình hình để có quyết sách phù hợp. Đổi mới bộ máy nhà nước
phải tiến hành một cách kiên quyết, nhưng vững chắc từng bước.
Phải biết chọn khâu đột phá trong tổ chức bộ máy nhà nước để tiến hành đổi mới.
Phát huy tối đa nội lực, trong đó, con người là yếu tố quyết định thành công
của việc đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước.

Phải gắn tri thức, lý luận với hoạt động thực tiễn.
Cần coi trọng thanh tra, kiểm tra trong hoạt động của bộ máy nhà nước.
Trong quá trình đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, cần kết hợp giữa tổ chức
bộ máy cơ quan nhà nước với cơ quan đảng tương ứng.
Tác phẩm “Thà ít mà tốt” có ý nghĩa to lớn đối với quá trình hoàn thiện nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đây là một
tác phẩm lý luận quan trọng trong công tác xây dựng đảng và xây dựng bộ máy
nhà nước dù đã trải qua gần một thế kỷ nhưng những tư tưởng của tác phẩm vẫn
còn nhiều giá trị, đã và tiếp tục giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động thực tiễn
của các Đảng Cộng sản về xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Tuy rất ngắn, vẻn vẹn trong 18 trang, nhưng cho đến bây giờ tác phẩm vẫn là
một trong những tác phẩm quan trọng của người về vấn đề nhà nước. Với những ý
nghĩ lớn lao của ác phẩm, có thể coi đây là một bản di chúc chính trị mang ý nghĩa


thực tiễn to lớn và sâu sắc của Lênin về vấn đề củng cố và xây dựng bộ máy nhà
nước vô sản.

CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VIỆC CẢI TIẾN BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỦA
LÊNIN TRONG TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT”
2.1. Lênin đánh giá về thực trạng của Nhà nước Xô viết và nguyên nhân của
những khuyết điểm, yếu kém
Theo Lênin, Nhà nước Xô viết sau 5 năm ra đời và xây dựng đã đạt được
những thành tựu đáng kể để từng bước khẳng định và hướng tới xây dựng một nhà
nước thật sự mang bản chất của một nhà nước kiểu mới. Tuy nhiên, Lênin cũng
nghiêm khắc chỉ ra những yếu kém của nhà nước Xô viết. Đó là tình trạng quan
liêu, cồng kềnh, kém hiệu lực, lề lối làm việc giấy tờ, sính kế hoạch, cán bộ thì
không ít người rơi vào thói ba hoa, tự mãn, công thần, xa thực tế. Người thẳng thắn
nhận định: “Tình hình bộ máy nhà nước của ta rất đáng buồn, nếu không muốn nói
là tồi tệ” 1. Mặc dù được gọi là nhà nước Xô viết, nhưng theo Lênin, bộ máy nhà

nước Nga vẫn mang nặng tàn dư của xã hội cũ, bộ máy nhà nước cũ mà rất ít được
sửa đổi, “nó vẫn là điển hình thật sự của bộ máy nhà nước cũ”. Vì thế, nó chưa
thực sự mang đầy đủ tính chất là một nhà nước XHCN.
Phân tích nguyên nhân của tình trạng yếu kém đó của bộ máy nhà nước Nga
Xô viết, Lênin đã chỉ ra các nguyên nhân sau đây:
Một là, những yếu kém của nhà nước Xô viết bắt nguồn từ tàn dư của nhà
nước cũ, xã hội cũ. Thật vậy, nước Nga trước cách mạng Tháng Mười tuy là một
nước TBCN đã phát triển đến độ trung bình nhưng về cơ bản vẫn còn là một nước
1 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.442.


nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp chưa phát triển, nền sản xuất nhỏ lẻ, manh mún
là phổ biến, thói quen lao động tiểu nông, lạc hậu, thủ công, rụt rè; mặt bằng văn
hoá của nhân dân còn thấp. Sự yếu kém của bộ máy nhà nước Nga Xô viết đã phản
ánh thực trạng đó là điều dễ hiểu vì kiến trúc thượng tầng bao giờ cũng sinh ra từ
cơ sở hạ tầng và phản ánh cơ sở hạ tầng đã sinh ra nó. Lênin viết: “Trong toàn bộ
lĩnh vực những quan hệ xã hội, kinh tế và chính trị chúng ta đều tỏ ra là cách mạng
ghê gớm, nhưng về mặt cấp bậc, về mặt tôn trọng những hình thức và những thể lệ
về thủ tục hành chính thì “tính cách mạng” của chúng ta lại thường hay nhường
chỗ cho tinh thần thủ cựu hủ bại nhất” 2. Những tư tưởng thủ cựu, lạc hậu của xã
hội cũ còn tồn tại là lẽ tất yếu bởi xã hội cũ mất đi, nhưng nó không thể mất ngay
tức khắc, nhất là ý thức xã hội của xã hội cũ thì nó còn tồn tại lâu dài vì nó có tính
bảo thủ, lạc hậu so với tồn tại xã hội. Lênin viết: “Những khuyết điểm đó bắt
nguồn từ quá khứ; quá khứ này tuy đã bị lật đổ, nhưng chưa bị tiêu diệt, nó chưa
phải là một giai đoạn văn hoá đã hết thời từ lâu”, vì cũng theo Lênin thì những tư
tưởng, ý thức nó thường “ăn sâu vào đời sống văn hoá, vào phong tục, tập quán” 3.
Hai là, do trình độ văn hoá của giai cấp công nhân và nhân dân lao động
còn thấp. Lênin cho rằng, giai cấp công nhân là những người chủ yếu và trực tiếp
xây dựng, tổ chức lên bộ máy nhà nước Xô viết. Họ rất muốn xây dựng một bộ
máy nhà nước tốt hơn nhưng “họ chưa có đầy đủ học thức”, nên “họ không biết

làm thế nào. Họ không thể làm được việc đó” 4. Còn trình độ văn hoá nói chung của
nhân dân lao động Nga thì: “những yếu tố kiến thức, học thức, giáo dục…so với tất
cả các nước khác, thì chúng ta có ít ỏi đến nực cười”, mà theo Lênin, xây dựng bộ
máy nhà nước là công việc khó khăn, phức tạp nên “để làm được việc ấy…cần
phải có văn hoá”5.
2
3
4
5

V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.453-454.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.443.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.443-444.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.444.


Ba là, do chiến tranh kéo dài và do sự phá hoại của các thế lực thù địch,
phản động chống CNXH. Ngay khi mới ra đời, nước Nga Xô viết non trẻ đã phải
đối phó với cuộc bao vây can thiệp của các nước đế quốc phương Tây. Vì vậy, mọi
nhân tài, vật lực của nước Nga đều phải dồn cho kháng chiến. Đảng và Nhà nước
Xô viết Nga đã phải tập trung cao độ mọi nguồn lực, cán bộ cho quân đội. Những
đảng viên, những công nhân ưu tú, những cán bộ có tài đức đã được tăng cường
cho kháng chiến. Do đó, chính quyền các cấp thiếu nhiều cán bộ có tài đức. Bên
cạnh đó, không ít những phần tử cơ hội, những người có trình độ, năng lực và đạo
đức yếu kém đã lọt vào bộ máy nhà nước, làm cho hoạt động của bộ máy nhà nước
kém hiệu quả. Hơn nữa, các thế lực thù địch và phản động trong và ngoài nước hết
sức tức tối với nước Nga Xô viết, chúng tìm mọi cách phá hoại sự nghiệp xây dựng
CNXH ở nước Nga, “chúng đã làm đủ mọi cách để gạt chúng ta lại đằng sau” 6.
Trong thời kỳ đầu thì chúng đã “lợi dụng cuộc nội chiến ở Nga nhằm phá hoại
nước ta đến cực độ”, nhưng khi không đánh đổ được nước Nga bằng chiến tranh

thì chúng lại tìm mọi cách “cản trở sự phát triển của nó lên chủ nghĩa xã hội…,
chúng cũng đã không để cho chế độ đó có được ngay lập tức một bước tiến…,
chúng không để cho chế độ đó phát triển được tất cả mọi khả năng đủ để trở thành
chủ nghĩa xã hội” 7[tr. 455]. Mặt khác, nước Nga Xô viết trong quá trình thực hiện
chính sách kinh tế mới (NEP) đã buộc phải sử dụng các nhân tố kinh tế - chính trị
của CNTB, nhất là phải sử dụng các chuyên gia tư sản trong mọi lĩnh vực. Vì vậy,
nước Nga Xô viết và bộ máy nhà nước của nó không thể tránh khỏi việc “bị tiêm
nhiễm rất nhiều thiên kiến tai hại và lố lăng nhất” 8[tr. 453]. Các nước tư bản đế
quốc đã lợi dụng cơ hội này để cài cắm gián điệp vào phá hoại bộ máy nhà nước và
nền kinh tế - xã hội Nga.

6 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.455.
7 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.455.
8 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.453.


Bốn là, do một bộ phận cán bộ, đảng viên của Đảng rơi vào quan liêu, cơ
hội, thoái hoá biến chất. Lênin khẳng định rằng, sự yếu kém của bộ máy nhà nước
một phần là do những phần tử quan liêu, cơ hội, thoái hoá biến chất, những kẻ phô
trương, kiểu cách dởm, ba hoa, cách mạng suông chất chui vào và làm cản trở hiệu
lực của bộ máy nhà nước và làm biến dạng chế độ nhà nước mới. Những phần tử
đó “đang tồn tại không những trong các cơ quan Xô viết mà cả trong các cơ quan
Đảng nữa” 9[tr. 451]. Người khẳng định rằng quá trình thực hiện chính sách kinh tế
mới với việc sử dụng những nhân tố kinh tế của CNTB nên không thể tránh khỏi
việc trong bộ máy nhà nước Xô viết “bị tiêm nhiễm rất nhiều thiên kiến tai hại và
lố lăng nhất”. Nhưng trong một chừng mực nào đó thì những thói xấu đó lại được
những phần tử quan liêu, cơ hội, thoái hoá trong bộ máy nhà nước Xô viết tiếp nhận với
ý đồ trục lợi và chúng làm lây lan sang cả những cán bộ khác trong bộ máy nhà nước
Xô viết. Lênin viết: “Trong một chừng mực nào đó, bệnh truyền nhiễm ấy cũng là do
những phần tử quan liêu đáng yêu của chúng ta cố ý làm lây lan sang chúng ta, với hy

vọng là có nhiều dịp buông câu trong đám nước đục do những thiên kiến đó khuấy lên”
10

.
Năm là, tình trạng "đáng buồn" của bộ máy nhà nước Xô viết còn do những

yếu kém trong quá trình cải tổ nó gây ra. Lênin nói: Tuy “chúng ta đã ra sức cải
tiến bộ máy nhà nước”, “nhưng đó chỉ là một hoạt động phí công, một hoạt động…
đã chỉ cho chúng ta thấy rõ rằng hoạt động đó chỉ là vô hiệu, thậm chí còn vô ích,
hay thậm chí còn có hại là khác” 11. Về những yếu kém trong quá trình cải tổ bộ
máy nhà nước Xô viết trong những năm sau cách mạng Tháng Mười được Lênin
chỉ rõ: “Điều tai hại nhất ở đây là hấp tấp. Điều tai hại nhất là tưởng rằng chúng
ta…đã có được một số yếu tố khá lớn để xây dựng được một bộ máy thật sự mới
9 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.451.
10 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.453.
11 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.445.


và thật sự xứng đáng với danh hiệu là bộ máy XHCN, bộ máy Xô viết, v.v..”

12

.

Ông khẳng định rằng bộ máy nhà nước XHCN thực sự chúng ta chưa có, và “ngay
cả những yếu tố cho phép chúng ta xây dựng được bộ máy ấy, chúng ta cũng có ít
ỏi đến nực cười”. Người chỉ rõ: “muốn xây dựng được bộ máy ấy, chúng ta không
được ngại tốn thời gian, rằng việc đó đòi hỏi nhiều, nhiều, rất nhiều năm tháng”.
2. Mục đích, điều kiện và phương châm cải tiến bộ máy nhà nước Xô
viết

Tác phẩm nêu rõ mục đích của việc đổi mới, cải tiến bộ máy nhà nước Xô
viết là nhằm xây dựng bộ máy đó thực sự xứng danh là bộ máy nhà nước XHCN;
đảm bảo cho bộ máy nhà nước có chất lượng kiểu mẫu thực sự, gọn nhẹ, mang tính
hiệu quả, hiệu lực cao, thực sự trong sạch, vững mạnh, có đầy đủ năng lực quản lý
đất nước. Đó sẽ là một nhà nước được mọi người tín nhiệm, có đầy đủ điều kiện và
khả năng trụ vững không phải chỉ ở chừng mực một nước tiểu nông mà cả ở trình
độ một nước công nghiệp hoá và điện khí hoá. Đó là một nhà nước mà có thể “trừ
bỏ được đến cả những lãng phí nhỏ nhất trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, bằng
cách thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” 13.
Và cuối cùng, về mặt quốc tế, bộ máy nhà nước Xô viết cần được củng cố để
có thể đứng vững trong mọi hoàn cảnh biến động của tình hình quốc tế. Muốn vậy,
nó phải tránh được những xung đột với các nước TBCN và có đủ sức mạnh ngăn
cản mọi âm mưu và hành động xâm lược, phá hoại của các thế lực đế quốc, thù
địch bên ngoài chưa hề từ bỏ ý đồ đè bẹp nhà nước Xô viết non trẻ14.
Lênin đã nêu lên hai điều kiện để cải tiến bộ máy nhà nước Xô viết:

12 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.443.
13 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.458.
14 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.456-457.


Một là, phải có đội ngũ những người lao động, nhất là giai cấp công nhân,
những cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân lao động có ý thức cách mạng
cao, hăng hái đấu tranh cho CNXH, yêu CNXH và trung thành với lý tưởng
XHCN.
Hai là, họ phải có trình độ về văn hoá, KHKT, tổ chức và quản lý kinh tế xã hội vì muốn cải tiến bộ máy nhà nước thì cần phải có văn hoá, chứ việc này
“không thể giải quyết được bằng một hành động liều lĩnh hay một cuộc xung
phong, bằng sự táo bạo hay bằng nghị lực, hoặc nói chung, bằng bất cứ một trong
những đức tính tốt đẹp nhất nào của con người”. Người nhấn mạnh rằng: muốn có
tri thức thì không có cách nào khác ngoài việc “một là học tập, hai là học tập, ba là

học tập mãi, và sau nữa, phải làm sao cho việc học thức ở nước ta không nằm trên
giấy hoặc là một lời nói theo mốt nữa, phải làm sao cho học thức thực sự ăn sâu
vào trí não, hoàn toàn và thực tế trở thành một bộ phận khăng khít của cuộc sống
của chúng ta…, xứng đáng và thích hợp với một nước đang đặt cho mình nhiệm vụ
trở thành một nước XHCN” 15.
Theo Lênin thì phương châm cải tiến bộ máy nhà nước Xô viết là “thà ít mà
tốt”, tức là “thà mất hai năm hay thậm trí ba năm, còn hơn là hấp tấp vội vàng mà
không có chút hy vọng nào đào tạo được một nhân liệu tốt”. Phương châm này
được thể hiện ở những khía cạnh sau đây:
Một là, việc cải tổ cần có trọng điểm, tập trung giải quyết ở khâu có vị trí
quan trọng, không tràn lan, dàn trải, không chạy theo số lượng mà quan tâm đầy đủ
tới chất lượng cả về tài và đức của đội ngũ những người lãnh đạo, quản lý. Khâu
trọng tâm có ý nghĩa quyết định then chốt đó là Bộ dân uỷ thanh tra công nông,
một bộ dân uỷ mà hiệu quả công tác quá kém trong khi biên chế quá cồng kềnh.
Người yêu cầu không nhìn vào số lượng mà phải chăm lo để có được một chất
15 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.444.


lượng kiểu mẫu thật sự. Chất lượng kiểu mẫu ấy chính là “những phần tử ưu tú
trong chế độ xã hội chúng ta, tức là: trước hết, những công nhân tiên tiến, và sau
nữa, những phần tử có học thức mà người ta có thể tin chắc rằng họ sẽ không tin
một lời nào, không nói một lời nào trái với lương tâm họ, - những phần tử ưu tú ấy
phải không sợ thừa nhận bất cứ một khó khăn nào và không lùi bước trước bất cứ
một cuộc đấu tranh nào để đạt được mục đích mà họ sẽ tự đặt cho mình một cách
nghiêm chỉnh” 16. Mục đích cuối cùng là “chúng ta phải làm cho Bộ dân uỷ thanh
tra công nông, công cụ để cải tiến bộ máy của ta thành một cơ quan thật sự gương
mẫu”.
Hai là, cải tiến bộ máy nhà nước phải từng bước thận trọng, vững chắc
nhưng không lề mề, trì trệ kéo dài. Cải tiến bộ máy nhà nước là một công việc khó
khăn, phức tạp, nhạy cảm. Vì vậy, không nên vội vàng, hấp tấp, bởi vì “sự hấp tấp

sẽ gây tác hại lớn” Trong quá trình cải tiến bộ máy nhà nước chỉ hành động khi đã
suy nghĩ chín chắn, phải “hết sức thận trọng, có suy nghĩ kỹ và với sự am hiểu cặn
kẽ” . Cải tiến bộ máy nhà nước phải có thời gian, có sự chuẩn bị và không “từ chối
làm lại những việc có thể đã làm qua một lần rồi” .
3. Những biện pháp chủ yếu cải tiến bộ máy nhà nước
Trong tác phẩm này Lênin đã nêu lên một số biện pháp cơ bản để cải tiến bộ
máy nhà nước Xô viết:
Một là, tăng cường công tác kiểm tra nhằm nắm chắc tình hình hoạt động
của bộ máy nhà nước, trên cơ sở ấy mà xây dựng các phương hướng chỉnh đốn
nhằm khắc phục các yếu kém. Lênin chỉ rõ, kiểm tra là một khâu then chốt trong
cải tiến bộ máy nhà nước nhằm xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh,
hiệu quả hiệu lực. Theo Lênin, trước hết phải củng cố cơ quan kiểm tra của Đảng
16 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.444-445.


và nhà nước, tức là Bộ Dân uỷ thanh tra công nông và Uỷ ban kiểm tra Trung
ương, trong đó đặt trọng tâm vào cải tiến Bộ Dân uỷ thanh tra công nông. Từ đó
phát huy vai trò của cơ quan này để cải tổ toàn bộ bộ máy nhà nước, bởi vì theo Lênin
“chỉ nguyên một mình Bộ dân uỷ ấy cũng đã phải quyết định tình hình của toàn thể bộ
máy nhà nước của chúng ta nói chung” 17. Vì vậy, Người yêu cầu phải chọn lựa đặc biệt
cẩn thận những cán bộ sẽ bổ nhiệm vào Bộ này, phải “keo cú về mặt số lượng” và coi
trọng chất lượng. Lênin yêu cầu “cử một tiểu ban chịu trách nhiệm thảo chương trình sơ
bộ cho những kỳ thi tuyển người muốn vào làm việc ở Bộ Dân uỷ thanh tra công nông;
cũng như cho những người định tuyển vào chức vụ uỷ viên Ban kiểm tra Trung ương”
18

.
Về hoạt động của bộ máy thanh, kiểm tra Lênin yêu cầu Ban kiểm tra Trung

ương và Bộ dân uỷ thanh tra công nông phải phối hợp chặt chẽ với nhau, có nhiệm

vụ “xem xét đều đặn tất cả những hồ sơ và tài liệu của Bộ chính trị” và “phải phân
phối hợp lý thời gian của họ cho các công tác kiểm tra hoạt động hành chính của
các cơ quan của ta, từ những cơ quan nhỏ nhất và có tính chất bộ phận cho đến
những cơ quan cao nhất của nhà nước ta” 19 [tr. 450]. Lênin chỉ rõ rằng Bộ dân uỷ
thanh tra công nông có nhiệm vụ thanh tra tất cả các cơ quan nhà nước không trừ
một cơ quan nào từ Trung ương đến địa phương, ở tất cả các ngành.
Về nội dung công tác kiểm tra, Lênin yêu cầu “kiểm tra lại những chủ
trương mà chúng ta tuyên bố hàng giờ, quyết định hàng phút, rồi từng giây, chứng
minh tính chất không vững chắc, không kiên định và khó hiểu của những chủ
trương đó” 20. Lênin yêu cầu khi kiểm tra thì “không nên kiểm tra đi, kiểm tra lại

17
18
19
20

V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.448-449.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.449.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.450.
V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.443.


nhiều lần mà sáng tạo ra một cái gì thực sự không chê trách được, một cái gì có thể
làm cho tất cả và từng người phải tôn trọng không chỉ vì chức vị và cấp bậc”21.
Hai là, hợp lý hoá các tổ chức, tinh giản bộ máy, biên chế, thực hành tiết
kiệm, chống lãng phí trong tổ chức và quản lý hành chính. Theo Lênin, bộ máy nhà
nước phải được tổ chức hợp lý, gọn nhẹ, tránh cồng kềnh, trùng lặp, chồng chéo
chức năng nhiệm vụ giữa các bộ phận, cơ quan nhà nước. Ông yêu cầu hợp nhất
một số cơ quan Đảng với một số cơ quan nhà nước có chức năng nhiệm vụ giống,
ví như “hợp nhất một cách độc đáo bộ máy kiểm tra của Đảng với bộ máy kiểm tra

của chính quyền”. Ông cho rằng sự hợp nhất đó không có trở ngại gì cả và nó đảm
bảo cho công tác kiểm tra có kết quả tốt hơn.
Về vấn đề tinh giản biên chế trong các cơ quan nhà nước, Lênin đặt vấn đề
giải quyết tốt mối quan hệ giữa số lượng và chất lượng. Ông nhấn mạnh đến chất
lượng và hiệu quả công việc nên yêu cầu trong việc tuyển cán bộ phải “tỏ ra đặc
biệt keo cú về mặt số lượng”. Đối với Bộ dân uỷ thanh tra công nông, Lênin yêu
cầu giảm số nhân viên từ 1000 người xuống 300 - 400 người, tuỳ theo từng vị trí
công việc mà bố trí người, chọn người với quan điểm là phải “vứt bỏ ngay tất cả
những tiêu chuẩn chung về số lượng nhân viên của các cơ quan thuộc Bộ ấy”22.
Đối với công tác thực hành tiết kiệm Lênin yêu cầu “một sự tiết kiệm
nghiêm ngặt nhất trong việc quản lý nhà nước”, “giảm bớt đến mức tối đa tất cả
những cái không tuyệt đối cần thiết”. Ông nhấn mạnh: “chúng ta phải thực hành
tiết kiệm tột mức trong bộ máy nhà nước của chúng ta, chúng ta phải bài trừ mọi
vết tích lãng phí mà nước Nga quân chủ và bộ máy quan liêu TBCN của nó đã để
lại đầy rẫy”23. Số tiền tiết kiệm dùng để phát triển đất nước, “để phát triển đại công
nghiệp cơ khí”, “để phát triển điện khí hoá”. Tóm lại là để xây dựng đất nước.
21 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.447.
22 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.446.
23 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.459.


Ba là, về công tác cán bộ
Lênin cho rằng bộ máy nhà nước Xô viết yếu kém thì có một nguyên nhân
quan trọng và trước hết là do đội ngũ cán bộ chưa tốt. Ông cho rằng họ có ý thức
cách mạng nhưng họ còn yếu kém về trình độ và kinh nghiệm nên chưa đáp ứng
được yêu cầu xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh. Do đó Lênin cho rằng cần
phải làm tốt công tác cán bộ theo những hướng sau đây:
Về mục đích của công tác cán bộ: Lênin chỉ rõ công tác cán bộ phải phát
hiện, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng được những cán bộ tốt, có chất lượng kiểu
mẫu. Công tác cán bộ nên có chiến lược lâu dài chứ không thể vội vàng, hấp tấp.

Trong đó Người đặc biệt nhấn mạnh đến cán bộ của Bộ dân uỷ thanh tra công
nông. Đối với Bộ này, Người lưu ý phải “quan tâm chỉnh đốn bộ máy đó một cách
thật đặc biệt chu đáo, quan tâm tập trung cho Bộ dân uỷ thanh tra công nông một
số nhân viên có phẩm chất cao, nghĩa là không kém gì những nhân viên kiểu mẫu
giỏi nhất ở Tây Âu”24.
Về tiêu chuẩn cán bộ: Lênin đưa ra tiêu chuẩn chung của cán bộ nhà nước,
đó là “những phần tử ưu tú trong chế độ xã hội của chúng ta, tức là: trước hết,
những công nhân tiên tiến, và sau nữa, những phần tử thực sự có học thức mà
người ta có thể tin chắc rằng họ sẽ không tin một lời nào, không nói một lời nào
trái với lương tâm họ, - những phần tử ưu tú ấy phải không sợ thừa nhận bất cứ
một khó khăn nào và không lùi bước trước bất cứ một cuộc đấu tranh nào để đạt
được mục đích mà họ sẽ tự đặt cho mình một cách nghiêm chỉnh” 25. Về tiêu chuẩn
cán bộ thuộc Bộ dân uỷ thanh tra công nông, Lênin đòi hỏi “phải vĩnh viễn vứt bỏ
ngay tất cả những tiêu chuẩn chung về số lượng nhân viên của các cơ quan thuộc
bộ ấy, chúng ta phải lựa chọn đặc biệt cẩn thận những cán bộ của Bộ dân uỷ thanh
24 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.442.
25 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.444-445.


tra công nông, căn cứ vào một sự kiểm tra nghiêm ngặt nhất” 26. Ông đòi hỏi những
cán bộ được chỉ định vào làm công tác kiểm tra “phải là những người cộng sản
không thể chê trách được”.
Lênin cụ thể hoá tiêu chuẩn của cán bộ kiểm tra với những tiêu chuẩn sau
đây:
Một là, họ được nhiều đảng viên cộng sản giới thiệu, tức là họ phải có uy tín
Hai là, họ phải trải qua một kỳ thi sát hạch kiến thức về bộ máy nhà nước, về
những nguyên tắc của khoa học quản lý, về nghiệp vụ.v.v.
Ba là, họ phải phối hợp tốt công tác với những uỷ viên Ban kiểm tra Trung
ương và với ban thư ký riêng của mình, sao cho chúng ta có thể đảm bảo cho toàn
thể bộ máy chạy tốt.

Về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ: Lênin chỉ rõ, nhiệm vụ của cán bộ là
“một là học tập, hai là học tập, ba là học tập mãi”. Người yêu cầu phải làm cho
“học thức không nằm trên giấy hoặc là một lời nói theo mốt nữa” mà nó “thực sự
ăn sâu vào trí não, hoàn toàn và thực tế trở thành một bộ phận khăng khít của cuộc
sống”27 . Vì vậy, Lênin yêu cầu công tác cán bộ phải quan tâm đào tạo họ học lý
luận, nghĩa là “lý luận về tổ chức công tác mà họ có ý định chuyên làm”, đồng thời
học phải đi đôi với hành, “họ cũng sẽ phải thực tập dưới sự lãnh đạo hoặc của
những đồng chí có kinh nghiệm, hoặc của những giáo sư các viện nghiên cứu cao
cấp về tổ chức lao động” . Trong vấn đề đào tạo cán bộ, Lênin cũng rất chú ý tới
việc đưa cán bộ ra nước ngoài, nhất là đến những nước tư bản phát triển như Anh,
Đức, Mỹ, Canada…để học tập, tiếp thu những thành tựu của CNTB về phục vụ đất
nước.
26 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.446.
27 V.I.Lênin: Sđd, t.45, tr.444.


Về công tác tuyển lựa cán bộ: Lênin rất coi trọng việc thi tuyển cán bộ. Ông
yêu cầu cán bộ trước khi nhận nhiệm vụ phải qua các kỳ thi sát hạch, thi tuyển
chọn; phải có uy tín; được lựa chọn đặc biệt cẩn thận, phải được thẩm tra kỹ lưỡng
trước khi bố trí việc. Theo Lênin, cần lập một tiểu ban chịu trách nhiệm thảo
chương trình sơ bộ cho những kỳ thi tuyển cán bộ, đồng thời cử một tiểu ban có
trách nhiệm tìm những người để tuyển vào làm việc trong cơ quan nhà nước.
Những người trong tiểu ban này phải “có đủ các loại nhân viên, trong đó chúng ta
cần liên kết được nhiều đức tính, liên kết được nhiều tài năng về mọi mặt”. Ông
còn nhấn mạnh rằng không nên tuyển chọn cán bộ theo một khuôn mẫu nào có sẵn.
CHƯƠNG 3. VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA LÊNIN TRONG VIỆC
CẢI TIẾN BỘ MÁY NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Sự cần thiết phải cải tiến bộ máy nhà nước
Quan điểm của V.I.Lênin về cải cách bộ máy hành chính nhà nước là một hệ
thống lý luận có tính cách mạng và khoa học không ngừng. Đảng và Nhà nước ta

đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm của Người vào xây dựng nền
hành chính nhà nước của quốc gia độc lập ngay từ khi cách mạng Tháng Tám
thành công.
Tác phẩm “Thà ít mà tốt” có ý nghĩa to lớn đối với quá trình hoàn thiện nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đây là một
tác phẩm lý luận quan trọng trong công tác xây dựng đảng và xây dựng bộ máy
nhà nước dù đã trải qua gần một thế kỷ nhưng những tư tưởng của tác phẩm vẫn
còn nhiều giá trị, đã và tiếp tục giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động thực tiễn
của các Đảng Cộng sản về xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Phương hướng củng cố bộ máy nhà nước Việt nam được thể hiện trong nhiều văn
kiện của Đảng cộng sản việt nam, tại đại hội lần thứ IX Đảng ta chỉ rõ: “Cải cách


tổ chức và hoạt động của nhà nước gắn liền với xây dựng, chính đốn đảng, đổi mới
nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước. Xây dựng bộ máy nhà
nước tinh gọn; nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức đảng và đảng viên
trong các cơ quan nhà nước” 28 . Và ở đại hội lần thứ X Đảng ta đã xác định: “Đẩy
nhanh công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trên các mặt : hệ
thống thể chế, chức năng, nhiệm vụ; tổ chức bộ máy; cán bộ, công chức; phương
thức hoạt động. Định rõ những việc Nhà nước phải làm và bảo đảm đủ các điều
kiện tốt; khắc phục tình trạng buông lỏng hoặc làm thay, chồng chéo về chức năng,
nhiệm vụ giữa các cơ quan của Đảng và cơ quan nhà nước; hiện đại hoá nền hành
chính nhà nước”29.
Hiện trạng bộ máy nhà nước ta hiện nay đang tồn tại những vấn đề mà cách
đây hơn 80 năm Lênin đã nêu lên và cảnh báo trong tác phẩm “Thà ít mà tốt”. Đó
là tình trạng bộ máy nhà nước còn cồng kềnh, tổ chức bộ máy nhà nước chưa khoa
học, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả. Giữa các cơ quan trong bộ máy nhà nước
còn chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, vừa có tình trạng buông lỏng, bỏ trống,
vừa có tình trạng dẫm đạp lên nhau trong thực hiện công tác quản lý nhà nước trên
các mặt kinh tế - xã hội. Nặng nề nhất trong bộ máy nhà nước là vẫn còn tồn tại

bệnh quan liêu, cửa quyền, nhũng nhiễu nhân dân, tham nhũng, lãng phí ngày càng
nghiêm trọng. Đội ngũ cán bộ công chức nhà nước thì vừa thừa, vừa thiếu về số
lượng, chất lượng còn yếu. Một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên thoái hoá,
biến chất, suy đồi về đạo đức, lối sống, rơi vào tham nhũng, sa đoạ, lãng phí, quan
cách mạng, làm tha hoá bộ máy nhà nước và làm mất niềm tin của nhân dân. Thực
tiễn cách mạng cho thấy, giành được chính quyền đã khó, giữ vững và phát huy
được hiệu lực của chính quyền, đảm bảo cho bộ máy nhà nước thực sự xứng đáng
là nhà nước của dân, do dân, vì dân, mỗi cán bộ công chức thực sự là công bộc của
28 Văn kiện Đại hội lần thứ XI, tr.132.
29 Văn kiện Đại hội lần thứ X, tr.253.


dân thì càng khó khăn gấp bội. Vì vậy trong thời gian tới, gắn liền với việc thực
hiện tốt cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của Đảng, Đảng cần phải tiếp tục lãnh đạo đổi mới hệ thống chính
trị, xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền Việt Nam, đẩy mạnh cải cách nền
hành chính quốc gia trên cả 4 khâu, tăng cường pháp chế XHCN, ngăn chặn và
khắc phục tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cửa quyền, vi phạm pháp luật…,
đảm bảo cho bộ máy nhà nước ngày càng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là nhà
nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân.
3.2. Vận dụng quan điểm của Lênin trong cải tiến bộ máy nhà nước Việt
Nam hiện nay
Để đảm bảo cho bộ máy nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững
mạnh xứng đáng là nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì
dân, chúng ta cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Trước hết: Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Để củng cố và tăng
cường pháp chế xã hội chủ nghĩa cần phải áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ, trong
đó có biện pháp cơ bản như: tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
pháp chế ; đẩy mạnh công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật xã hội
chủ nghĩa; tăng cường công tác tổ chức thực hiện và áp dụng luật; tăng cường

công tác kiểm tra giám sát, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật.
Thứ hai là: Để thực hiện được mục tiêu làm cho bộ máy nhà nước tinh gọn,
có hiệu lực, hiệu quả thì trên cơ sở đã kết luận rõ nội dung chức năng quản lý nhà
nước và phân cấp mạnh để làm tốt quản lý vĩ mô, cần phải có quyết tâm cao trong
việc cơ cấu lại tổ chức bộ máy Chính phủ, các bộ, cơ quan hành chính địa phương
các cấp để đạt tới mô hình “Nhà nước nhỏ nhưng mạnh và xã hội to” để phát triển
theo xu hướng cải cách chung của các nước.


Từ đó, cần thực hiện nhất quán nguyên tắc tổ chức bộ quản lý đa ngành, đa
lĩnh vực đối với tất cả các bộ để thay thế hay loại bỏ mô hình bộ quản lý đơn
ngành, đơn lĩnh vực trong cơ cấu tổ chức của Chính phủ. Mặt khác, cần sắp xếp,
hợp nhất một số cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ để chuyển chức
năng quản lý nhà nước của cơ quan đó vào các bộ tương ứng. Coi đây như là
nguyên tắc cần thống nhất để thu gọn số lượng các bộ đến mức cần thiết và khắc
phục được nhiều hơn các lĩnh vực quản lý giao thoa, chồng lấn khó phân công,
phối hợp do cơ cấu tổ chức Chính phủ có nhiều bộ, ngành sinh ra.
Ba là: Phải tạo động lực nội tại bên trong của cải cách hành chính theo yêu
cầu nhìn thẳng vào sự thật khách quan để lựa chọn cơ chế, chính sách được đúng
và trúng. Mấu chốt nhất trong các yếu tố tạo động lực hiện nay là phải có chính
sách tiền lương và các chế độ đối xử đối với cán bộ, công chức hành chính nhà
nước được thoả đáng, yên tâm làm việc trong thực thi công vụ, không nhận hối lộ,
không muốn hối lộ, chú trọng góp sức làm tăng trưởng kinh tế; qua đó sẽ trở thành
yếu tố thu hút được nhiều những người tài năng thực sự vào làm việc trong khu
vực hành chính nhà nước. Tuy nhiên, vì đây chính là chủ thể và đối tượng cải cách
hành chính nên phải có chế định tạo áp lực làm việc minh bạch, trong sạch, có
trách nhiệm cao; mức lương phải gắn với hiệu quả công việc của cán bộ, công chức
đảm nhận; nếu vi phạm sẽ bị xử lý rất nghiêm và liên quan đến vị trí công việc còn
hay mất để họ tự có sự lựa chọn tự giác.
Bốn là: Để xây dựng và làm cho bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh

cần gắn chặt cải cách hành chính với chống tham nhũng bằng các biện pháp mạnh
mẽ và quyết liệt. Tập trung vào xoá bỏ căn bản cơ chế “xin - cho” đối với các lĩnh
vực, các cấp hành chính để loại bỏ tiêu cực, sách nhiễu, tham nhũng sinh ra từ cơ
chế “xin - cho” này. Tiếp tục xoá bỏ triệt để hơn “cơ chế chủ quản đối với doanh
nghiệp nhà nước” bằng cách cải cách cả các cơ quan hành chính, cơ quan chủ quản


và cải cách doanh nghiệp nhà nước. Trên cơ sở tách hẳn giữa quản lý hành chính
nhà nước với quản lý sản xuất - kinh doanh, tiến hành cổ phần hoá mạnh doanh
nghiệp nhà nước và Công ty hoá doanh nghiệp nhà nước để hoạt động theo Luật
Doanh nghiệp. Đây là giải pháp căn bản nhất để loại bỏ cơ chế chủ quản và cơ
quan chủ quản đối với doanh nghiệp nhà nước và để chống tham nhũng từ cơ chế
sinh ra.
Năm là: Cải cách căn bản hơn việc xây dựng và đào tạo lại đội ngũ cán bộ,
công chức nhà nước trong điều kiện mới cho theo kịp và đáp ứng được yêu cầu
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của hệ thống hành chính nhà nước được cơ cấu
lại tổ chức bộ máy gọn nhẹ, quản lý nhà nước đa ngành, đa lĩnh vực .
Cần phải nhất quán thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ, công chức cả về năng lực và phẩm chất theo những tiêu chuẩn xác định phù
hợp với tính chất và yêu cầu quản lý đối với từng ngành, từng lĩnh vực và mỗi cấp
quản lý. Nhất là chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức hành chính là
đòi hỏi cấp thiết hiện nay.
Quyết tâm cơ cấu lại biên chế đội ngũ cán bộ, công chức theo mục tiêu đổi
mới về chất để thay thế mạnh những người thấp kém về năng lực, phẩm chất,
không đáp ứng được yêu cầu thực thi công vụ với chất lượng cao của nền hành
chính hiện đại.
Sáu là: Tiếp tục triển khai đồng bộ, nâng cao chất lượng cơ chế “một cửa”
theo yêu cầu công khai, minh bạch coi đó như là một bước đột phá trong cải cách
thủ tục hành chính đi vào chiều sâu để loại bỏ mạnh thủ tục hành chính rườm rà,
nhiều cửa phức tạp, nảy sinh tiêu cực, tham nhũng, cản trở các hoạt động kinh tế xã hội. Qua đó làm thay đổi và tạo lập được mối quan hệ mới giữa các cơ quan

hành chính với công dân, doanh nghiệp, tổ chức xã hội; giữa nhà nước với thị


trường; giữa thị trường với doanh nghiệp. Cơ chế “một cửa” còn tạo sự liên thông
giữa các cơ quan chức năng trong giải quyết thủ tục hành chính được nhanh chóng,
kịp thời, rõ trách nhiệm ở từng khâu công việc; tạo điều kiện cho việc cơ cấu lại tổ
chức được tinh gọn, hợp lý hơn ở các cấp, các ngành.
KẾT LUẬN
Tác phẩm thà ít mà tốt là một trong những tác phẩm để đời của V.I.Lê nin
nói về vấn đề nhà nước. Tác phẩm không chỉ là cơ sở lý luận để đảng Bôn sê vích
Nga củng cố chính quyền nhà nước lúc bấy giờ mà còn là là bản di chúc để các
đảng Mác xít lãnh đạo, xây dựng chính quyền.có ý nghĩa to lớn đối với quá trình
hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn hiện
nay
Tác phẩm đã nêu ra những vấn quan trọng đề cải tiến bộ máy nhà nước của
nước Nga Xô viết lúc bấy giờ. Từ những tư tưởng tiến bộ này những người cộng
sản Nga đã cải tiến bộ máy nhà nước, đưa nước Nga Xô viết thoát khỏi tình trạng
khó khăn, vượt qua thời kì đen tối nhất của cách mạng nước nga, xây dựng một
nước Xô viết hùng cường một thời trong lịch sử.
Đây là một tác phẩm lý luận quan trọng trong công tác xây dựng đảng và
xây dựng bộ máy nhà nước dù đã trải qua gần một thế kỷ nhưng những tư tưởng
của tác phẩm vẫn còn nhiều giá trị, đã và tiếp tục giữ một vị trí trọng yếu trong
hoạt động thực tiễn của các Đảng Cộng sản về xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản
Vấn đề lựa chọn và tổ chức cán bộ; vấn đề tổ chức bộ máy nhà nước khoa
học, tinh giản, tiết kiêm; vấn đề cải cách bộ máy hành chính nhà nước.. được Lê
nin đặt ra trong tác phẩm Thà ít mà tốt.


Tuy rất ngắn, vẻn vẹn trong 18 trang, nhưng cho đến bây giờ tác phẩm vẫn là

một trong những tác phẩm quan trọng của người về vấn đề nhà nước. Với những ý
nghĩ lớn lao của ác phẩm, có thể coi đây là một bản di chúc chính trị mang ý nghĩa
thực tiễn to lớn và sâu sắc của Lênin về vấn đề củng cố và xây dựng bộ máy nhà
nước vô sản.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1).Giáo trình: Giới thiệu tác phẩm của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin, Hồ
Chí Minh về xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, Nxb CTQG, Hà Nội.2001.
2). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,
Nxb CTQG, Hà Nội. 2006.
3). Giáo trình Quản lí hành chính nhà nước, Nxb Lao động – xã hội, H.
2006.
4). GS.TS Nguyễn Hữu Gia: Cải cách nền hành chính quốc gia ở nước ta.
5).V.I..Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, t.45, tr.442-460.
6).Ths. Nguyễn Đức Hải-Viện kinh tế chính trị học, Học viện CTQG Hồ Chí
Minh: Lênin với vấn đề xây dựng bộ máy nhà nước vô sản trong tác phẩm “ Thà ít
mà tốt”.
7). GS. Đoàn Trọng Tuyến (chủ biên): Một số vấn đề về xây dựng và cải
cách nền hành chính nước ta, Nxb CTQG, Hà Nội. 1996.
8).Tạp chí Xây dựng Đảng: V.I.Lênin với vấn đề cải cách bộ máy nhà nước