Chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

--------------

NGUYỄN QUANG HÙNG

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯNG NGUYÊN,
TỈNH NGHỆ AN
Chuyên ngành: KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ THƯƠNG MẠI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH DOANH VÀ QUẢN LÝ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. TRẦN VĂN BÃO

HÀ NỘI - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan Luận văn “Chính sách phát triển thương mại trên địa
bàn Huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” này là do chính em nghiên cứu độc lập
và thực hiện soạn thảo ra dưới sự hướng dẫn của giảng viên hướng dẫn PGS-TS
Trần Văn Bão. Tất cả số liệu được thu thập cho luận văn đều lấy từ thực tế, đúng sự
thật tại địa phương. Những kết quả từ nghiên cứu luận văn này chưa được công bố,
sử dụng ở bất kỳ công trình khoa học nào khác.
Hà Nội, Ngày 02 tháng 11 năm 2016
HỌC VIÊN

Nguyễn Quang Hùng

LỜI CẢM ƠN
Được sự phân của viện thương mại và kinh tế quốc tế; trường đại học kinh tế
quốc dân và sự đồng ý của giảng viên hướng dẫn PGS.TS-Trần Văn Bão tôi đã thực
hiện đề tài Luận văn“Chính sách phát triển thương mại trên địa bàn Huyện
Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An”
Để hoàn thành quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Em xin chân
thành cảm ơn các thầy cô giáo đã giảng dạy, tần tình hướng dẫn trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu tại trường đại học kinh tế quốc dân.
Em xin trân trọng lời cảm ơn nhất tới PGS.TS Trần Văn Bão - người đã tận
tình hướng dẫn em về mọi mặt trong quá trình xây dựng và hoàn thiện luận văn.
Em cảm ơn Lãnh đạo cơ quan UBDN huyện Hưng Nguyên, Phòng kinh tế và
hạ tầng cùng các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã giúp đỡ, động viên, tạo điều
kiện cho em trong quá trình nghiên cứu và thực hiện bản luận văn này.
Hà Nội, Ngày 02 tháng 11 năm 2016
HỌC VIÊN

Nguyễn Quang Hùng


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
MỤC LỤC..............................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU..................................................................................viii
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài..................................................................................1
2. Tình hình nghiên cứu và các đề tài có liên quan nghiên cứu........................3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài..................................................4

3.1. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................4
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................4
4. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu của đề tài.................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5
6. Kết cấu của luận văn........................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN THƯƠNG
MẠI Ở CẤP HUYỆN..............................................................................................6
1.1. Sự cần thiết và vai trò của chính sách nhà nước về phát triển thương mại
trên địa bàn huyện...............................................................................................6
1.1.1. Sự cần thiết của chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên địa
bàn huyện...........................................................................................................6
1.1.2. Vai trò của chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên địa bàn
huyện................................................................................................................12
1.2. Những vấn đề chung về chính sách phát triển thương mại cấp huyện.. .13
1.2.1. Mục tiêu của chính sách phát triển thương mại cấp huyện.....................13
1.2.1. Các chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện......................16
1.3. Các công cụ của chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện. 18
1.3.1. Công cụ hành chính................................................................................19
1.3.2. Công cụ tài chính...................................................................................20
1.3.3. Công cụ truyền thông.............................................................................30


1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách phát triển thương mại cấp huyện
............................................................................................................................. 32
1.4.1. Về những nhân tố khách quan................................................................32
1.4.2. Về những nhân tố chủ quan....................................................................33
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI
TRÊN ĐẠI BÀN HUYỆN HƯNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ AN.......................34
2.1. Đặc điểm Kinh tế - Xã hội và hoạt động thương mại trên địa bàn huyện
Hưng Nguyên......................................................................................................34

2.1.1. Đặc điểm Kinh tế-Xã hội trên địa bàn huyện Hưng Nguyên..................34
2.1.2. Hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên......................37
2.1.2.1. Khái quát các hình thức thương mại trên địa bàn huyện Hưng
Nguyên giai đoạn 2011 – 2015......................................................................37
a) Hệ thống chợ............................................................................................37
b) Hệ thống kinh doanh xăng dầu.................................................................38
c) Hệ thống các cửa hàng bán lẻ....................................................................39
Qua thống kê cho thấy rằng, với chiều hướng số lượng cửa hàng kinh doanh
hàng hoá liên tục tăng lên, trong 5 năm qua có tốc độ tăng bình quân 102,20
% mỗi năm. Chỉ có số lượng các cửa hàng tổng hợp và đa dạng hoá tăng lên.
Nhưng cửa hàng chuyên doanh lại tăng nhiều nhất (bình quân 104,64%). Tuy
về mặt số lượng tăng lên các cửa hàng đa dạng hoá và chuyên doanh không
bằng các cửa hàng tổng hợp, nhưng lại tốc độ tăng bình quân hàng năm cửa
hàng đa dạng hóa tăng tương đối đồng đều so với tốc độ tăng cửa hàng tổng
hợp. Nói chung cả 3 loại hình cửa hàng tổng hợp, cửa hàng chuyên doanh,
cửa hàng đa dạng hoá đang chứng tỏ sự phù hợp với thị trường huyện Hưng
Nguyên nên đang được phát triển mạnh. Và loại hình kinh doanh tổng hợp
vẫn là loại phổ biến của hệ thống cửa hàng thương mại toàn huyện Hưng
Nguyên..........................................................................................................42
2.1.2.2. Kết quả thương mại tại địa bàn huyện Hưng Nguyên.......................42
2.2. Phân tích thực trạng chính sách phát triển thương mại trên địa bàn
huyện Hưng Nguyên..........................................................................................43


2.2.1. Thực hiện các chính sách phát triển thương mại của Nhà nước trên địa
bàn huyện Hưng Nguyên.................................................................................43
2.2.1.1. Chính sách phát triển thương nhân:..................................................43
2.2.1.2. Chính sách thị trường.......................................................................44
2.2.1.3. Chính sách mặt hàng........................................................................49
2.2.1.4. Chính sách giá cả.............................................................................52

2.2.1.5. Chính sách đất đai............................................................................52
2.2.1.6. Chính sách tài chính, tín dụng..........................................................52
2.2.1.7. Chính sách cải cách thủ tục hành chính............................................54
2.2.1.8. Chính sách thu hút đầu tư và xúc tiến thương mại...........................55
2.2.2. Thực hiện các chính sách phát triển thương mại của UBND huyện trên
địa bàn huyện Hưng Nguyên............................................................................57
2.4. Đánh giá kết quả thực hiện các chính sách phát triển thương mại trên
địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An....................................................60
2.4.1. Những thành tựu đã đạt được.................................................................60
2.4.2. Những tồn tại và nguyên nhân................................................................70
2.4.2.1. Những tồn tại....................................................................................70
a) Những mặt hạn chế thực hiện chính sách phát triển thương mại của Nhà
nước trên địa bàn huyện................................................................................70
2.4.2.2. Nguyên nhân tồn tại.........................................................................75
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ
AN........................................................................................................................... 78
3.1. Định hướng và mục tiêu phát triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng
Nguyên................................................................................................................78
3.1.1. Định hướng phát triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên....78
3.1.2. Mục tiêu phát triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên.........79
3.1.2.1. Mục tiêu tổng quát...........................................................................79
3.1.2.2. Mục tiêu cụ thể.................................................................................80
3.1.3. Phát triển thương mại theo các thành phần kinh tế.................................82


3.1.3.1. Đối với HTX dịch vụ........................................................................82
3.1.3.2. Đối với thương nghiệp tư nhân.........................................................82
3.1.1.3. Đối với các công ty, doanh nghiệp và các văn phòng đại diện công ty
......................................................................................................................83

3.2. Các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển thương mại trên
địa bàn huyện Hưng Nguyên.............................................................................83
3.2.1. Các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển thương mại của Nhà
nước trên địa bàn huyện Hưng Nguyên............................................................83
3.2.2. Các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển thương mại của
UBND huyện trên địa bàn huyện Hưng Nguyên..............................................89
3.3. Một số đề xuất kiến nghị.............................................................................92
KẾT LUẬN............................................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................1

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
NĐ- CP

Nghị định-Chính phủ

QĐ-TTg

Quyết định-Thủ tướng chỉnh phủ

QĐ- BCT

Quyết định-Bộ công thương

UBND

Ủy ban nhân dân

QĐ-UBND

Quyết định-Ủy ban nhân dân

BCĐ

Ban chỉ đạo

BQLDA ĐT&XD

Ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng

HTX

Hợp tác xã

KH

Kế hoạch

LIFSAP

Dự án cạnh tranh chăn nuôi và an toàn thực phẩm

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

VSATTP

Vệ sinh an toàn thực phẩm

WB

Ngân hàng thế giới

PTNT

Phát triển nông thôn


CNH

Công nghiệp hóa

HĐH

Hiện đại hóa


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Thống kê cửa hàng theo mức độ chuyên doanh.................................41
Bảng 2.2: Các chỉ tiêu ngành dịch vụ, thương mại trên đại bàn huyện Hưng
Nguyên....................................................................................................................43
Bảng 2.3. Kết quả thực hiện đề án “ Quy hoạch mạng lưới chợ trên địa bàn. .46
huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An đến năm 2015, định hướng đến năm 2020”
................................................................................................................................ 46
Bảng 2.4. Số lượng và địa bàn phân bố các cửa hàng và dịch vụ cung ứng vật
tư nông nghiệp trên địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An......................54
Địa bàn phân bố.....................................................................................................54
Bảng 2.5. Thống kê số cửa hàng kinh doanh theo hộ kinh doanh và doanh
nghiệp tư nhân trên địa bàn huyện Hưng Nguyên..............................................62
Bảng 2.6. Kết quả phát hiện và xử lý các hành vi buôn lậu, sản xuất hàng giả,

gian lận thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên giai đoạn 2010 – 2015 67


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xuất phát nền nông nghiệp nên Việt Nam là một quốc gia có nền kinh tế phụ
thuộc nhiều vào ngành nông nghiệp là chủ yếu. Hiện nay nước ta đang chuyển đổi
từ nông nghiệp sang đô thị hóa thì thị trường ở nông thôn được đánh giá là thị
trường đầy tiềm năng, và hấp dẫn để phát triển kinh tế. Dân số làm nông nghiệp
chiếm 72% lực lượng lao động toàn xã hội và chiếm 74,8% thuộc khu vực nông
thôn, tạo ra 40% GDP của cả nước. Là nơi sản xuất lương thực, thực phẩm cho tiêu
dùng trong nước, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu ra
nước ngoài. Vì vậy, phát triển về mọi mặt ở nông thôn có vai trò hết sức to lớn và
có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển kinh tế xã hội nói chung của đất nước.
Tỉnh Nghệ An nằm ở vị trí trung tâm vùng Bắc Trung Bộ của Việt Nam có 1
thành phố, 3 thị xã và 17 huyện. Trong đó Hưng Nguyên là một huyện thuộc tỉnh
Nghệ An, huyện nằm trong vùng đồng bằng trung du có 159,56 km 2 diện tích đất tự
nhiên, với số dân toàn huyện là 114.753 người. Là huyện phụ cận thành phố Vinh,
Hưng Nguyên là huyện trọng điểm sản xuất lúa nước của tỉnh. Kinh tế tăng trưởng
với tốc độ bình quân đạt 9,48%, Cơ cấu chuyển dịch theo hướng tỷ trọng nông
nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Nhất là ngành nông nghiệp tăng trưởng bình quân
năm 2010-2015 là 3,4%. Khoa học- công nghệ được ứng dụng và được quan tâm về
cơ giới hóa, nhiều cơ chế, chính sách được áp dụng hiệu quả, đã thúc đẩy chuyển
dịch cơ cấu, vật nuôi, cây trồng, nâng cao giá trị trong sản xuất nông nghiệp, sản
lượng lương thực đạt 65.160 tấn/năm
Huyện có hệ thống giao thông thuận tiện đó là Quốc Lộ 1A đoạn đường
tránh thành phố Vinh và quốc lộ 46, Quốc lộ 46B, tỉnh lộ 558, 542C. Phía đông là
thành phố Vinh, phía tây là khu công nghiệp VISIP SINGAPO. Trong những năm

qua, nông thôn của tỉnh Nghệ An nói chung và huyện Hưng Nguyên nói riêng đã đạt
được những thành tựu khá khả quan và toàn diện. Kinh tế Công nghiệp, nông
nghiệp chuyển dịch theo hướng tăng thương mại - dịch vụ, công nghiệp và nông


2

nghiệp kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được tăng cường đầu tư, bộ mặt nông thôn ở
nhiều vùng được đổi mới theo hướng giàu đẹp, văn minh và mục tiêu quốc gia về
xây dựng nông thôn mới. Đời sống vật chất, tinh thần của cư dân vùng nông thôn
được cải thiện ngày càng rõ rệt , tỷ lệ hộ nghèo đã giảm xuống một cách đáng kể.
Hoạt động thương mại trên địa bàn huyện: Tại Nghị quyết đại hội Đảng bộ
huyện lần thứ XXVIII nhiệm kỳ 2015 – 2020, phát triển thương mại được xác định
là nội dung quan trọng cho việc phát triển Kinh tế-Xã hội huyện nhà, cơ cấu kinh tế
theo hướng công nghiệp, dịch vụ từng bước chuyển biến mạnh mẽ, thúc đẩy chuyển
dịch cơ cấu lao động, cơ cấu ngành nghề. Đây là chiến lược, nhiệm vụ lâu dài, có ý
nghĩa to lớn, cần được đẩy mạnh thực hiện trong suốt cả thời kỳ tiếp theo.
Đối với huyện Hưng Nguyên, sản xuất nông nghiệp là chủ yếu. Hơn 70% dân
số sống bằng nghề nông, thương mại dịch vụ chậm phát triển do đó việc đẩy mạnh
phát triển thương mại lại càng quan trọng và có ý nghĩa, cấp thiết trong quá trình
thực hiện sự nghiệp CNH - HĐH nhằm đẩy mạnh hơn về chuyển dịch cơ cấu kinh
tế huyện, giải quyết công ăn,việc làm và thu nhập cho nhiều người lao động trong
huyện, góp phần xây dựng chuẩn nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Trên địa bàn huyện Hưng Nguyên việc phát triển thương mại giai đoạn 20162020, định hướng đến năm 2025 là việc làm hết sức cần thiết, tạo cơ sở pháp lý và
nguồn lực để các ngành, địa phương căn cứ tổ chức thực hiện một cách đồng bộ,
hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế-xã hội huyện nhà. Giá trị dịch vụ tập trung ở
một số lĩnh vực như: dịch vụ vận tải, xăng dầu, bán lẻ, bưu chính, viễn thông, tín
dụng ngân hàng, BHXH, BHYT..., nhưng phát triển nhất vẫn là hệ thống chợ.
Tuy nhiên, những thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng và lợi
thế của huyện các nguồn lực chưa được khai thác và sử dụng có hiệu quả, nông thôn

phát triển chậm, chưa thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động
nông thôn, thiếu những hình thức tổ chức sản xuất và cơ chế chính sách để phát
triển sản xuất hàng hóa, dịch vụ. Thị trường khu vực nông thôn vẫn là thị trường
phát triển vừa chậm vừa yếu so với lợi thế và tiềm năng của huyện, đầu ra cho sản
phẩm nông nghiệp vẫn là vấn đề nan giải, chưa tìm kiếm được thị trường tiêu thụ.


3

Đời sống vật chất tinh thần của người dân nông thôn còn thấp, chênh lệch giàu,
nghèo giữa vùng nông thôn và thành thị còn lớn, nhất là các xã có làng nghề truyền
thống, nhưng không khai thác được tiềm năng vốn có. Kết cấu hạ tầng thương mại ở
địa bàn nông thôn chưa phát triển, chưa thu hút được các nhà đầu tư trong nước và
nước ngoài.
Trước tầm quan trọng về vai trò, ý nghĩa và thực tiễn của sự phát triển
thương mại trên địa bàn huyện nhà trong quá trình phát triển kinh tế đó.Tôi đã mạnh
dạn lựa chọn đề tài “Chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng
Nguyên, tỉnh Nghệ An” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.

2. Tình hình nghiên cứu và các đề tài có liên quan nghiên cứu.
Đến nay đã có nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu về chính sách phát triển
thương mại. Nhưng mỗi công trình chỉ tập trung nghiên cứu một vấn đề, một khía
cạnh khác nhau như:
1. Luận văn thạc sỹ "Chính sách phát triển thương mại của sở Thương mại
Thủ đô Phnom Penh"(2014) tác giả Chhe Kalyan người Campuchia đã bảo vệ thành
công tại trường kinh tế quốc dân Hà Nội. Đề tài nghiên cứu khía cạnh chính sách
phát triển Thương mại của sở Thương mại Thủ đô Phnom Penh nước Campuchia và
đưa ra các phương hướng và giải pháp đối với chính sách Thương Mại của địa
phương là Thủ đô Campuchia.
2. Luận văn thạc sỹ " Tăng cường quản lý của sở Công Thương Hà Nội đối

với thực phẩm Lưu thông trên địa bàn"(2013) của tác giả Lê Thuỳ Dương đã bảo vệ
thành công tại trường kinh tế quốc dân Hà Nội. Đề tài nghiên cứu về chính sách và
hoạt động quản lý của Sở Công Thương đối với hàng thực phẩm lưu thông trên địa
bàn Hà Nội, từ đó đưa ra giải pháp tăng cường quản lý đối với những loại hàng hoá
trong diện quản lý của Sở Công Thương Hà Nội.
3. Luận án Tiến Sỹ “Quy hoạch phát triển chợ, trung tâm thương mại trên
địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”. Của tác giả
Nguyễn Thị Thu Hương (Viện nghiên cứu thương mại). Nghiên cứu này tập trung
vấn đề chính là định hướng phát triển mạng lưới thương mại, xây dựng cơ sở vật


4

chất, nguồn vốn đầu tư, bố trí không gian kiến trúc, ngành hàng và lực lượng kinh
doanh, tổ chức quản lý…chợ và trung tâm thương mại. Luận văn tham khảo các
chính sách và giải pháp chủ yếu để phát triển chợ, trung tâm thương mại tỉnh Vĩnh
Phúc: Các chính sách thu hút vốn đầu tư, phát triển thương nhân và quản lý, tăng
cường phòng chống cháy nổ… Địa bàn nghiên cứu là tỉnh Vĩnh Phúc có điều kiện
kinh tế, xã hội khác so với tỉnh Nghệ An nói chung và huyện Hưng Nguyên nói
riêng, do đó nghiên cứu trên mang tính chất tham khảo cho luận văn.
4. Luận văn Thạc Sỹ, "Phát triển kinh tế nông thôn ở tỉnh Nam Định, thực
trạng và giải pháp” của tác giả Nguyễn Trung Hiếu (2012), Đại học nông nghiệp
Hà Nội. Nội dung nghiên cứu: Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về kinh tế
nông thôn ở tỉnh Nam Định. Phân tích, đánh giá thực trạng kinh tế nông thôn ở
Nam Định thời kỳ đổi mới. Đề xuất những giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển kinh
tế nông thôn ở Nam Định trong thời gian tới.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận, thực trạng về các chính sách phát triển thương mại tại

huyện Hưng Nguyên, đề xuất giải pháp hoàn thiện chính các chính sách phát triển
thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên , tỉnh Nghệ An.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tổng hợp nội dung cơ bản từ cơ sở lý luận liên quan đến chính sách phát
triển thương mại cấp huyện. Phân định nội dung của chính sách phát triển thương
mại cấp huyện .Phân tích và đánh giá kết quả thực hiện chính sách phát triển thương
mại tại huyện Hưng Nguyên trong thời gian vừa qua.
- Đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển thương mại của tỉnh
Nghệ An nói chung và áp dụng trong huyện Hưng Nguyên nói riêng.

4. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực tiễn các chính sách phát
triển thương mại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên.


5

- Phạm vi nghiên cứu:
+ Địa điểm nghiên cứu: Nghiên cứu tại địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh
Nghệ An
+ Thời gian nghiên cứu: Thời gian từ năm 2010 đến năm 2015 và định
hướng giải pháp đến năm 2020

5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, cùng với việc vận dụng các phương pháp luận
nghiên cứu khoa học như: duy vật biện chứng, duy vật lịch sử... luận văn chú trọng
sử dụng tổng hợp các phương pháp khoa học cụ thể như: Phương pháp thu thập số
liệu, thống kê, tổng hợp, so sánh và điều tra. Các phương pháp này kết hợp với nhau
để rút ra những kết luận phục vụ cho đề tài.

6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục luận văn kết cấu gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách phát triển thương mại ở cấp huyện.
Chương 2: Thực trạng chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện
Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển thương mại trên địa
bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An.


6

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI Ở CẤP HUYỆN
1.1. Sự cần thiết và vai trò của chính sách nhà nước về phát triển thương
mại trên địa bàn huyện
1.1.1. Sự cần thiết của chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên
địa bàn huyện
1.1.1.1. Đặc điểm, hình thức và vai trò của thương mại cấp huyện
a) Một số khái niệm
- Khái niệm thương mại.
Khái niệm thương mại được hiểu theo nhiều cách khác nhau có nhiều khái
niệm về thương mại như:
Thương mại - hoạt động kinh tế: Nếu nhìn dưới góc độ một hoạt động kinh
tế thì Thương mại là một trong những hoạt động kinh tế cơ bản và rất phổ biến
trong nền kinh tế thị trường. Mọi hoạt động thương mại đều bắt đầu bằng hành vi
mua hàng và kết thúc bằng hoạt động bán. Mục đích của hoạt động thương mại là
nhằm tìm kiếm lợi nhuận. Đối tượng của các hoạt động thương mại là các hàng
hóa và dịch vụ. Chủ thể của hoạt động thương mại gồm những người bán (người

sản xuất hàng hóa, người cung ứng dịch vụ, thương gia) và những người mua
(người sản xuất, thương gia, những người tiêu dùng. Tuy nhiên tham gia vào hoạt
động thương mại còn có một số người khác như người môi giới, người đại lý
thương mại...”
Thương mại là một khâu của quá trình tái sản xuất xã hội: Quá trình tái sản
xuất xã hội tái sản xuất xã hội gồm 4 khâu cơ bản: Sản xuất, phân phối, trao đổi và
tiêu dùng. Bốn khâu này có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với nhau trong đó
mối quan hệ giữa sản xuất và tiêu dùng là mối quan hệ cơ bản nhất. Là hình thái
phát triển của trao đổi và lưu thông hàng hóa, thương mại được coi là một khâu cơ
bản của tái sản xuất. Thương mại chính là khâu trao đổi nằm trung gian giữa sản
xuất và tiêu dùng. Trong điều kiện xã hội hóa sản xuất và lưu thông hàng hóa


7

ngày một phát triển, hàng hóa được tạo ra trong khâu sản xuất, sau đó được chuyển
sang khâu lưu thông qua các giai đoạn khác nhau của khâu lưu thông: Mua ->Vận
chuyển -> Dự trữ -> Bán. Kết thúc khâu lưu thông, hàng hóa sẽ được chuyển sang
lĩnh vực tiêu dùng. Nó là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng
Thương mại - ngành kinh tế: Nếu nhìn dưới giác độ phân công lao động xã
hội thì thương mại được coi là một ngành kinh tế độc lập của nền kinh tế. Ngành
thương mại chuyên đảm nhận chức năng tổ chức lưu thông hàng hóa và cung ứng
các dịch vụ cho xã hội thông qua việc thực hiện mua bán nhằm sinh lợi.
Nghiên cứu thương mại dưới các góc độ cơ bản: Hoạt động kinh tế, khâu
của quá trình tái sản xuất xã hội cũng như góc độ ngành kinh tế của nền kinh tế
quốc dân, chúng ta đều nhận thấy đặc trưng chung nhất của Thương mại là buôn
bán, trao đổi hàng hóa và cung ứng dịch vụ gắn với tiền tệ và nhằm mục đích lợi
nhuận. Từ các bản chất kinh tế chung của Thương mại, trên góc độ lý thuyết được
học tập và nghiên cứu thì ta có thể đưa ra khái niệm Thương mại được hiểu theo
hai nghĩa như sau:

-“Thương mại theo nghĩa rộng: Thương mại là toàn bộ các hoạt động kinh doanh
trên Thị trường. Thương mại đồng nghĩa với kinh doanh, được hiểu như. Các hoạt động
kinh tế nhằm mục đích sinh lời thuộc các chủ thể kinh doanh trên thị trường.”
-“Thương mại theo nghĩa hẹp: Thương mại là quá trình mua bán hàng hoá
trên thị trường, là lĩnh vực phân phối và lưu thông hàng hoá.
b) Đặc điểm của thương mại cấp huyện
Chủ thể người bán, người mua trên thị trường chủ yếu là nông dân, các hộ
gia đình làm kinh tế tư nhân, kinh tế trang trại hoặc sản xuất nhỏ và các tiểu thương
(gọi chung là kinh tế tư nhân) được tập trung trên địa bàn huyện. Ngoài ra, còn có
các công ty, chi nhánh công ty thuộc các chủ sở hữu, các thành phần kinh tế khác
tham gia hoạt động cung ứng hàng hoá, dịch vụ phục vụ sản xuất và tiêu thụ sản
phẩm của khu vực nông nghiệp, nông thôn.
Người tiêu dùng trên thị trường Huyện với đặc điểm thu nhập chủ yếu phụ
thuộc và sản xuất nông nghiệp theo mùa vụ, bên cạnh đó trình độ học vấn thấp, tay


8

nghề không có và cơ hội việc làm không cao nên sức mua ở khu vực nông thôn trên
địa bàn huyện luôn thấp hơn so với khu vực thành thị.
Tại thị trường này trên địa bàn huyện, yếu tố về thông tin thương mại đang
còn hạn chế do đó tình hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu phát triển mạnh ở thị
trường khu vực nông thôn. Thương mại hàng hóa xuất hiện tràn lan các mặt hàng
kém chất lượng và không có nguồn gốc xuất xứ.
Thương mại tại thị trường khu vực nông thôn trên địa bàn huyện, phần lớn
người tiêu dùng vẫn chủ yếu gắn bó với các loại hình chợ truyền thống.
Nhưng hiện nay, thị trường khu vực nông thôn ngày càng được đánh giá là
thị trường tiêu dùng đầy tiềm năng (đặc biệt là ngành bán lẻ). Mức thu nhập từ thị
trường ở trên địa bàn huyện ngày càng tăng, do đó nhu cầu mua sắm thực phẩm,
yếu phẩm cũng tăng theo. Nhu cầu tiêu dùng của nhóm người dân ở trên địa bàn

huyện đang dần thay đổi theo hướng tiện ích, hiện đại, thương mại dịch vụ cũng
phát triển mạnh.
c) Các hình thức phát triển của thương mại cấp huyện
Phát triển mô hình thương mại khu vực nông thôn trên địa bàn huyện
Phát triển mạng lưới chợ dân sinh ở địa bàn cấp xã: Phát triển mạng lưới
kinh doanh của cá nhân, hộ kinh doanh, kể cả hộ nông dân vừa sản xuất vừa kinh
doanh thương mại và của các hợp tác xã thương mại với quy mô nhỏ và vừa ở các
xã, cụm xã với hoạt động chủ yếu là cung ứng các dịch vụ phục vụ sản xuất và tiêu
thụ sản phẩm của xã viên hợp tác xã, kinh tế hộ, kinh tế trang trại và sinh hoạt của
cư dân nông thôn.”
Cấu trúc thương mại trên địa bàn thị trấn, thị tứ, bao gồm: Phát triển mạng
lưới kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất – chế biến, lưu thông hàng hóa và các
hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thương mại có hệ thống chi nhánh, cửa hàng, cơ sở
sơ chế, phân loại, bao gói, bảo quản và dự trữ, các xí nghiệp, trang trại sản xuất, hệ
thống bến bãi, kho cơ sở và kho trung chuyển đặt tại các thị trấn, thị tứ. Ngoài ra
phát triển mạng lưới kinh doanh của các hộ kinh doanh có phương thức kinh doanh
cơ bản như hộ kinh doanh trên địa bàn xã nhưng có quy mô lớn hơn, có phương


9

thức kinh doanh hiện đại (nhượng quyền thương mại, kinh doanh theo chuỗi,
thương mại điện tử) sớm hơn. Ngoài ra phát triển mạng lưới chợ trung tâm huyện,
chợ dân sinh và một số loại hình tổ chức phân phối như siêu thị, trung tâm thương
mại quy mô nhỏ và vừa (chủ yếu là hạng III), cửa hàng chuyên doanh, cửa hàng tiện
lợi... được hình thành từng bước theo quy hoạch.”
Phát triển các loại hình tổ chức thương mại đặc thù: Tại các vùng sản xuất
nông sản hàng hóa tập trung hoặc vùng ven đô, tiếp tục cải tạo, nâng cấp, xây mới
một số chợ đầu mối tổng hợp hoặc chuyên doanh bán buôn nông sản và vật tư nông
nghiệp, tạo tiền đề hình thành các trung tâm đấu giá và sở giao dịch hàng nông sản.”

Tổ chức mạng lưới kinh doanh theo ngành hàng
“Đối với hàng nông sản: Tại những vùng sản xuất nông sản hàng hóa tập
trung, hình thành các kênh tiêu thụ cấp độ lớn với sự tham gia của các doanh nghiệp
nòng cốt (doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa),
doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thương
mại, hộ kinh doanh, hệ thống đại lý, chợ đầu mối nông sản cấp vùng và cấp tỉnh.
Gắn tổ chức kênh này với việc xây dựng mô hình thí điểm tiêu thụ một số nông sản
chủ yếu (thóc gạo, lạc, rau, hoa quả, thủy sản) thông qua các hợp tác xã với phương
thức ký hợp đồng ngay từ đầu vụ sản xuất.”
Tại những vùng sản xuất nông sản hàng hóa chưa phát triển, phân tán, tạo lập
kênh lưu thông ở cấp độ vừa và nhỏ, phù hợp cung cầu thị trường; với sự tham gia
của doanh nghiệp, hợp tác xã thương mại, hộ kinh doanh… Hàng nông sản được
tiêu thụ chủ yếu thông qua mạng lưới chợ, siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng
chuyên doanh tại các thị trấn, thị tứ; chợ dân sinh và cửa hàng tạp hóa ở địa bàn xã.
Gắn với kênh này là việc xây dựng mô hình thí điểm tiêu thụ một số nông sản chủ
yếu (thóc gạo, lạc, rau, quả xuất khẩu, thủy sản) thông qua các hộ kinh doanh với
hợp đồng kinh tế được ký vào thời điểm thu hoạch.”
Tại các vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, xây dựng mối liên kết
kinh tế bền vững giữa hộ nông dân, hợp tác xã thương mại với cơ sở sản xuất -chế
biến, giữa cơ sở sản xuất – chế biến với doanh nghiệp thương mại, xây dựng cơ chế


10

để các hộ sản xuất và xã viên hợp tác xã được mua cổ phần trong các công ty cổ
phần hoặc doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa.”
Đối với vật tư nông nghiệp: Phát triển mạng lưới kinh doanh theo hướng
củng cố, hoàn thiện mạng lưới chợ tư liệu sản xuất, hệ thống phân phối, hệ thống
đại lý, cơ sở kinh doanh của các chủ thể sản xuất kinh doanh. Triển khai xây dựng
mô hình thí điểm cung ứng vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp (phân bón, thuốc

bảo vệ thực vật) theo hướng gắn với các mô hình thí điểm tiêu thụ nông sản.”
Đối với hàng công nghiệp tiêu dùng: Căn cứ nhu cầu, thị hiếu và mức thu
nhập của cư dân nông thôn, thiết lập mạng lưới kinh doanh tiêu dùng với quy mô và
phương thức hoạt động phù hợp từng địa bàn; phát triển các chợ kinh doanh tổng
hợp, hệ thống đại lý, cửa hàng thương nghiệp tại các trung tâm cụm xã, cơ sở kinh
doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã thương mại và hộ kinh doanh.”
“Từng bước phát triển chuỗi cửa hàng tiện lợi, siêu thị, trung tâm thương mại
trong quá trình cải tạo mạng lưới chợ truyền thống ở nông thôn, trước hết là tại các
chợ ở thị trấn, thị tứ và ở các xã.”
Phát triển chợ địa bàn huyện
Là một huyện đồng bằng: Di dời, cải tạo, nâng cấp và xây mới các chợ dân
sinh có quy mô chợ hạng III ở địa trên bàn xã. Nâng cấp, cải tạo, mở rộng hoặc xây
mới các chợ tổng hợp bán buôn, bán lẻ có quy mô chợ hạng II hoặc hạng I tại các
trung tâm kinh tế huyện. Tập trung xây dựng chợ đầu mối bán buôn nông sản quy
mô lớn tại các vùng sản xuất hàng hóa tập trung của vùng và tỉnh.”
d) Vai trò của thương mại cấp huyện
Trước hết, thương mại cấp huyện làm thay đổi cơ cấu kinh tế nông thôn theo
hướng sản xuất hàng hóa.
Thương mại cấp huyện có khả năng nắm bắt nhu cầu của thị trường và từ đó
đặt hàng hóa cho sản xuất, tác động đến việc xây dựng kế hoạch và thực hiện kế
hoạch để sản xuất đáp ứng nhu cầu của thị trường về số lượng, mẫu mã, cơ cấu mặt
hàng, chất lượng hàng hóa và giá cả. Thông qua hoạt động thương mại cấp huyện,


11

người sản xuất có thể nắm bắt được nhu cầu thị trường, sản xuất hàng hóa đáp ứng
nhu cầu của thị trường.
Thứ hai, thương mại cấp huyện giúp đảm bảo yếu tố sản xuất đầu vào và tiêu
thụ sản phẩm của nông nghiệp, kinh tế nông thôn..

Thương mại cấp huyện chính là kênh giúp hàng hóa được lưu thông thông
suốt, đáp ứng cung cầu của người tiêu dùng. Hoạt động thương mại cấp huyện thúc
đẩy trao đổi hàng hóa, đảm bảo cung ứng vật tư thiết yếu của yếu tố đầu vào sản
xuất. Thông qua hoạt động thương mại cấp huyện, sự phản hồi của thị trường chính
xác hơn sẽ tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển. Như vậy, sản phẩm
sản xuất ra sẽ đáp ứng được nhu cầu của thị trường.
Thứ ba, thương mại cấp huyện đáp ứng các nhu cầu của nhân dân nông thôn
về hàng hóa, dịch vụ.
Không chỉ dễ dàng tiếp cận với các sản phẩm sản xuất được trong nội vùng,
thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại cấp huyện, quảng bá sản phẩm của
các doanh nghiệp, nhân dân nông thôn có thể dễ dàng tiếp cận với các sản phẩm
mới, đảm bảo chất lượng và giá cả.
Thương mại cấp huyện điện tử phát triển, hiện nay, người dân có thể mua
sắm trực tuyến, thanh toán và nhận hàng tại nhà dễ dàng, đáp ứng được nhu cầu về
hàng hóa, dịch vụ.
Thứ tư, thương mại cấp huyện giúp nâng cao thu nhập và đời sống của nông
dân khu vực nông thôn.
Thương mại cấp huyện phát triển thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển. Nhờ
áp dụng các tiến bộ khoa học – kỹ thuật vào sản xuất, năng suất cây trồng vật nuôi
cao hơn, sản phẩm làm ra có chất lượng cao hơn mang lại giá trị kinh tế cao. Thu
nhập của người dân theo đó tăng lên đáng kể.
Đáp ứng nhu cầu của thị trường, các làng nghề được khôi phục, mở rộng phát
triển, giải quyết được vấn đề việc làm cho người lao động. Nhờ vậy mức sống của
người dân khu vực nông thôn được nâng lên.


12

Thứ năm, thương mại cấp huyện giúp hiện thực hóa chủ trương xây dựng
nông thôn mới và CNH, HĐH khu vực nông thôn.

1.1.1.2. Sự cần thiết của chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên địa bàn
huyện
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, một nền kinh tế thị trường không có sự
quản lý của nhà nước sẽ dễ dàng nảy sinh những khuyết tật của thị trường. Chính
sách nhà nước về triển thương mại tại các địa phương được coi là phương cách,
đường lối, tiến trình dẫn dắt hành động trong khi phân bổ, sử dụng các nguồn lực
của doanh nghiệp và nền kinh tế quốc dân. Các chính sách của nhà nước bao gồm:
Hướng dẫn, các quy tắc, quy định và thủ tục được thiết lập để hậu thuẫn cho các nỗ
lực hành động.
Do đó mỗi một địa phương phải có sự điều chỉnh, có cách quản lý riêng biệt
và phải dựa trên các quy luật kinh tế đã có như: quy luật giá trị, quy luật cung cầu,
quy luật cạnh tranh… Thì sẽ tối đa hóa được lợi nhuận mang lại. Để hướng nên
kinh tế của địa phương phát triển theo hướng có lợi nhất và phù hợp đặc điểm kinh
tế của mỗi địa phương theo xu thế của thị trường thì chính sách nhà nước về phát
triển thương mại ở địa phương được quy định một cách phù hợp nhất. Như vậy,
chính sách thương mại là hệ thống các quy định, công cụ và biện pháp thích hợp mà
nhà nước áp dụng để điều chỉnh các hoạt động thương mại trong và ngoài nước ở
những thời kỳ nhất định nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra trong chiến lược phát
triển kinh tế xã hội.

1.1.2. Vai trò của chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên địa
bàn huyện
Chính sách nhà nước về phát triển thương mại trên địa bàn huyện quy định
các vấn đề thương nhân và các hoạt động của thương nhân, chính sách phát triển
thương mại trên địa bàn huyện, tỉnh, trong nước và quốc tế, chức trách của các cơ
quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại, tổ chức lưu thông hàng hóa, phát
triển thương mại các vùng khó khăn, chính sách thuế quan và bảo hộ, chính sách phi
thuế quan, trách nhiệm và quyền hạn của các doanh nghiệp thương mại khi kinh

13

doanh thương mại trong nước hay với nước ngoài, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực
thương mại.
Chính sách quản lý nhà nước về thương mại cấp huyện là bộ phận của chính
sách kinh tế xã hội của nhà nước, nó có quan hệ chặt chẽ và phục vụ cho sự phát
triển kinh tế xã hội của đất nước. Nó tác động mạnh mẽ đến quá trình tái sản xuất,
chuyển dịch cơ cấu kinh tế của đất nước đến quy mô và phương thức tham gia của
nền kinh tế mỗi nước vào phân công lao động quốc tế và thương mại quốc tế. Chính
sách thương mại còn có vai trò to lớn trong việc khai thác triệt để lợi thế so sánh
của nền kinh tế đất nước, phát triển các ngành sản xuất và dịch vụ đến quy mô tối
ưu…Vì vậy, chính sách thương mại có một vị trí quan trọng trong các chính sách
của nhà nước. Vai trò chính sách thương mại còn thể hiện cụ thể trên các mặt sau:
+ Chính sách thương mại có tác dụng rất lớn đến việc mở rộng, giao lưu
hàng hóa trong nước và xuất khẩu. Mà tăng trưởng trong thương mại, nhất là trong
thương mại quốc tế là một động lực phát triển kinh tế quan trọng
+ Chính sách thương mại có thể tạo ra môi trường cạnh tranh giữa các ngành
công nghiệp sản xuất hàng thay thế, hàng nhập khẩu cho thị trường trong nước. Cạnh
tranh với hàng nhập khẩu, bắt buộc các doanh nghiệp trong nước phải giảm chi phí,
tăng năng suất và nâng cao chất lượng sản phẩm và có sức cạnh tranh tốt hơn.
+ Chính sách thương mại được coi là một trong các yếu tố cấu thành của một
chiến lược tổng hợp nhằm khuyến khích xuất khẩu và phát triển công nghiệp. Cùng
với chính sách khác có liên quan chính sách thương mại tác động đồng bộ đến viếc
tạo lập môi trường vĩ mô ổn định, cơ sở hạ tầng tốt, lực lượng lao động có học vấn
và được đào tạo ở trình độ cao, hệ thống tài chính nhạy bén; chính sách thương mại
khuyến khích việc tiếp cận công nghệ mới và thúc đẩy cạnh tranh đó đều là những
nội dung quan trọng.

1.2. Những vấn đề chung về chính sách phát triển thương mại cấp huyện.
1.2.1. Mục tiêu của chính sách phát triển thương mại cấp huyện

+ Các mục tiêu của chính sách phát triển thương mại.


14

Mục tiêu là cái đích, là kết quả kỳ vọng đạt được trong một thời kỳ nhất định
nhờ những nỗ lực giải quyết vấn đề bằng chính sách quản lý của nhà nước đối với
lĩnh vực thương mại hàng hoá, dịch vụ.”
Mục tiêu chung của các chính sách phát triển thương mại là: Phát triển thương
mại ngày càng vững mạnh, theo hướng văn minh, hiện đại với sự tham gia của các
thành phần kinh tế và sự đa dạng của các loại hình tổ chức phân phối, các hoạt động
dịch vụ và phương thức kinh doanh, góp phần định hướng và thúc đẩy sản xuất nông
nghiệp phát triển, đáp ứng đủ, kịp thời nhu cầu sản xuất, tiêu dùng ở trên địa bàn
huyện chủ yếu là khu vực nông thôn, trên cơ sở đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh
tế nông thôn, xóa đói giảm nghèo, tạo tiền đề để chủ động hội nhập Kinh tế - Thương
mại quốc tế thành công của huyện nói riêng và của tỉnh nói chung.”
Ngoài ra các mục tiêu cụ thể:
Về các chỉ tiêu tăng trưởng: Tốc độ tăng bình quân hàng năm của tổng mức
bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trên địa bàn huyện tăng.
Tăng tỷ trọng mức bán lẻ hàng hoá theo loại hình thương mại hiện đại (trung
tâm thương mại, siêu thị, mạng lưới cửa hàng tiện lợi...).
Hiện đại hoá kết cấu hạ tầng thương mại ở trên địa bàn huyện. Hoàn thành về
cơ bản chương trình phát triển các loại hình chợ (chợ dân sinh ở khu vực nông thôn,
vùng xa và chợ trung tâm, chợ chuyên doanh, chợ đầu mối ở các vùng sản xuất
nông sản tập trung, các thị trường tiêu thụ lớn).”
Chính sách phát triển thương mại nhằm mục tiêu: Phát triển thương mại ở
khu vực nông thôn để kích thích tiêu dùng và tăng nhanh sức tiêu thụ hàng hoá
trong nước. Gia tăng tỷ lệ sử dụng hàng nội địa.
Ngoài ra còn có các mục tiêu như: Phát triển làng nghề, ngành nghề truyền
thống, xây dựng nông thôn mới, tăng giá trị sản lượng hàng hóa xuất khẩu trong

huyện, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở trên địa
bàn huyện, phát triển các mô hình thương mại khác ở khu vực nông thôn....
Các mục tiêu trong các chính sách phát triển thương mại khu vực nông thôn
ở trên địa bàn huyện được xây dựng cũng phải hướng tới mục tiêu chung trong các
chính sách của tỉnh.


15

+ Căn cứ xây dựng các mục tiêu
Căn cứ vào kết quả phân tích môi trường, các nhà hoạch định chính sách tiến
hành xây dựng các mục tiêu phát triển thương mại khu vực nông thôn trên địa bàn
huyện. Các mục tiêu đó được xây dựng dựa trên yếu tố sẵn có và các yếu tố tiềm
năng của huyện. Đó là yếu tố về kinh tế của huyện, đặc điểm về điều kiện tự nhiên,
yếu tố về thu nhập của dân cư trong huyện, hay các yếu tố tiềm năng như là năng
lực thực hiện các chính sách, tính phù hợp của các chính sách phát triển thương mại
khu vực nông thôn trên địa bàn huyện liệu có hướng tới mục tiêu chung của tỉnh
hay không. Ví dụ Mục tiêu quy hoạch phát triển mạng lưới chợ, trung tâm thương
mại, siêu thị trên địa bàn huyện. Việc xây dựng các mục tiêu về quy hoạch thương
mại trên địa bàn huyện phải dựa những căn cứ vững chắc, đảm bảo tính khoa học,
thống nhất, cho phép khai thác tối ưu các lợi thế tiềm năng trong phát triển thương
mại ở khu vực nông thôn trên địa bàn huyện thì phải căn cứ về mặt không gian quy
hoạch, địa lý, quy mô dân cư, quy mô thương mại....Các căn cứ để xây dựng mục
tiêu trong các chính sách phát triển thương mại khu vực nông thôn trên địa bàn
huyện bao gồm những căn cứ cơ bản như sau:
Căn cứ vào chiến lược phát triển thương mại khu vực nông thôn của tỉnh, của
quốc gia (chỉ tiêu về quy hoạch mạng lưới thương mại ở khu vực nông thôn, chỉ tiêu
về xây dựng nông thôn mới...của cấp tỉnh và trung ương).
Căn cứ vào đặc điểm tiềm năng, lợi thế của địa phương. Đánh giá các điều
kiện tự nhiên và hiện trạng kinh tế xã hội. Tình hình phát triển kinh tế trong lĩnh

vực thương mại ở khu vực nông thôn (điều tra các vấn đề liên quan đến quy hoạch
thương mại khu vực nông thôn, nhu cầu đất đai cho sản xuất nông nghiệp, tỷ lệ các
hộ tham gia vào lĩnh vực thương mại khu vực nông thôn...). Đánh giá tổng hợp phần
hiện trạng về các mặt thuận lợi, khó khăn trong phát triển – kinh tế xã hội ở địa
phương để đề ra các mục tiêu phù hợp với địa phương trong các chính sách phát
triển thương mại khu vực nông thôn trên địa bàn huyện.
Căn cứ vào những kết quả dự báo phát triển thương mại. Các xu hướng và
yếu tố tác động đến lĩnh vực thương mại (xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo


16

hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu tiêu dùng dân cư...). Căn cứ xây dựng
các mục tiêu của chính sách phát triển thương mại khu vực nông thôn ở địa phương
thường được hình thành dựa trên bối cảnh thực tiễn và xu hướng vận động của nền
kinh tế, của thị trường.
+ Quy trình xây dựng các mục tiêu
Các phòng ban chức năng thuộc ủy ban nhân dân huyện, trình ủy ban nhân
dân huyện, ủy ban nhân dân huyện trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua các
mục tiêu chung và cụ thể trong các chính sách phát triển thương mại khu vực nông
thôn trên địa bàn huyện. Ủy ban nhân dân cấp huyện trình Hội đồng nhân dân và ủy
ban nhân dân cấp tỉnh các mục tiêu cụ thể của huyện. Chính quyền cấp tỉnh chịu
trách nhiệm chính về xây dựng các mục tiêu liên quan đến thương mại khu vực
nông thôn phù hợp với định hướng và mục tiêu chiến lược phát triển thương mại
của tỉnh và quốc gia.

1.2.1. Các chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện
1.2.1.1. Các chính sách phát triển thương mại trên địa bàn huyện của Nhà nước
- Quản lý chất lượng hàng hóa lưu thông và dịch vụ cung ứng trên thị trường
khu vực nông thôn : Hàng hóa chống buôn lậu, sản xuất và lưu thông hàng giả, hàng

kém chất lượng và các hành vi vi phạm pháp luật về thương mại khác trên thị
trường khu vực nông thôn, nhất là đối với hàng vật tư sản xuất nông nghiệp, thực
phẩm công nghệ, hàng tiêu dùng thiết yếu.
- Tổ chức và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đồng thời tăng cường kiểm
tra, xử lý tình hình thực hiện quy định của pháp luật về bảo đảm vệ sinh an toàn
thực phẩm, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh, kiểm tra việc thực hiện
niêm yết giá và bán đúng giá niêm yết.”
- Quản lý hệ thống chợ trên địa bàn huyện: Phát triển doanh nghiệp hoặc
hợp tác xã kinh doanh, quản lý chợ theo các mô hình sau:
+ Mô hình doanh nghiệp hoặc hợp tác xã chuyên kinh doanh, quản lý chợ
hoặc hoạt động đa lĩnh vực, trong đó có chợ, thông qua đấu thầu hoặc được giao