Kế toán chi phí sản xuất kinh doanh trong các công ty sản xuất thép việt nam trên địa bàn các tỉnh miền trung

B GIÁO D C VẨ ẨO T O
TR

NG

I H C TH

NG M I

--------------------------

D

NG TH M HOÀNG

K TOÁN CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH
TRONG CÁC CÔNG TY S N XU T THÉP VI T
NAM TRểN A BÀN CÁC T NH MI N TRUNG

LU N ÁN TI N S KINH T

Hà N i ậ 2020


B GIÁO D C VẨ ẨO T O
TR

NG

I H C TH

NG M I

--------------------------

D

NG TH M HOÀNG

K TOÁN CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH
TRONG CÁC CÔNG TY S N XU T THÉP VI T
NAM TRểN A BÀN CÁC T NH MI N TRUNG
Chuyên ngành: K TOÁN
Mã s : 934.03.01

LU N ÁN TI N S KINH T

Ng

ih

ng d n khoa h c: 1. PGS.TS.

Minh Thành

2. PGS.TS. Hà Th Thúy Vân

HƠ N i ậ 2020


L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u
phân tích, đánh giá trong lu n án là trung th c. Nh ng k t lu n khoa h c c a
lu n án ch a t ng đ c công b trong b t k công trình nào khác.
TÁC GI

D

ng Th M HoƠng


L IC M

N

Tác gi lu n án xin chơn thƠnh c m n T p th lưnh đ o, th y cô giáo Khoa Sau đ i
h c, Khoa K toán - Ki m toán tr ng i h c Th ng m i đư t o đi u ki n đ tác gi
h c t p, nghiên c u trong su t th i gian qua.
Tác gi đ c bi t g i l i c m n chơn thƠnh vƠ sơu s c đ n t p th cán b h ng d n
khoa h c PGS.TS.
Minh ThƠnh vƠ PGS.TS. HƠ Th Thúy Vơn đư nhi t tình giúp đ
vƠ đ ng viên tác gi hoƠn thƠnh lu n án.
Tác gi xin chơn thƠnh c m n lưnh đ o, nhơn viên t i t i các công ty s n xu t thép
Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung đư h tr vƠ t o đi u ki n cho tác gi trong
quá trình thu th p d li u, nghiên c u vƠ hoƠn thƠnh lu n án.
Tác gi xin c m n b n bè, đ ng nghi p vƠ nh ng ng i thơn trong gia đình đư t o
đi u ki n, chia s khó kh n vƠ luôn đ ng viên tác gi trong quá trình h c t p vƠ th c hi n
lu n án.
Xin chơn thƠnh c m n!
TÁC GI

D

ng Th M HoƠng


i

M CL C

M C L C ........................................................................................................................i
DANH M C KÝ HI U CH VI T T T......................................................................v
DANH M C S
......................................................................................................vi
DANH M C BI U
.............................................................................................. viii
DANH M C CÁC B NG .............................................................................................ix
M
U .........................................................................................................................1
1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u .................................................................................. 1
2. T ng quan tình hình nghiên c u liên quan đ n đ tài ..................................................... 2
2.1. Các công trình nghiên c u v k toán CPSXKD d

i góc đ KTTC ................2

2.2. Các công trình nghiên c u v k toán CPSXKD d

i góc đ KTQT ................6

2.3. Các công trình nghiên c u v l nh v c thép .....................................................12
2.4. Kho ng tr ng nghiên c u c a lu n án ..............................................................14

3. M c tiêu và nhi m v nghiên c u ................................................................................... 15
4. Các câu h i nghiên c u c a lu n án ................................................................................ 16
5.

it

ng và ph m vi nghiên c u ................................................................................... 16

5.1.

it

ng nghiên c u .......................................................................................16

5.2. Ph m vi nghiên c u...........................................................................................16
6. Ph

ng pháp nghiên c u .................................................................................................. 17

6.1. Ph

ng pháp nghiên c u ..................................................................................17

6.2. Quy trình nghiên c u ........................................................................................20
7. Nh ng đóng góp m i c a lu n án .................................................................................... 21
7.1. Nh ng đóng góp m i v m t h c thu t, lý lu n ...............................................21
7.2. Nh ng đóng góp m i v m t th c ti n .............................................................21
8. K t c u c a đ tài ............................................................................................................... 21
CH
NG 1. Lụ LU N CHUNG V K TOÁN CHI PHÍ S N XU T KINH

DOANH TRONG CÁC DOANH NGHI P S N XU T .........................................23
1.1. Khái ni m, b n ch t, phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh trong các doanh
nghi p s n xu t ..................................................................................................................... 23
1.1.1. Khái ni m, b n ch t chi phí s n xu t kinh doanh ..........................................23
1.1.2. Phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh ...........................................................26


ii

1.1.3. Yêu c u qu n lý chi phí s n xu t kinh doanh ................................................33
1.2. K toán chi phí s n xu t kinh doanh trong các doanh nghi p s n xu t theo
quan đi m k toán tài .......................................................................................................... 34
1.2.1. Nguyên t c k toán chi ph i k toán chi phí s n xu t kinh doanh.................34
1.2.2. Xác đ nh chi phí s n xu t kinh doanh ............................................................35
Xác đ nh chi phí s n xu t kinh doanh đ i v i s n ph m d dang ...........................39
1.2.3. Ghi nh n chi phí s n xu t kinh doanh ............................................................41
1.2.4. Trình bày thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ...........................................45
1.3. K toán chi phí s n xu t kinh doanh trong các doanh nghi p s n xu t theo
quan đi m k toán qu n tr .........................................................................................46
1.3.1. Xây d ng các đ nh m c, l p d toán chi phí s n xu t kinh doanh ................46
1.3.2. Thu th p thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu c u qu n tr ....51

1.3.3. Phân tích các thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu c u qu n
tr ....................................................................................................................................64
1.4. K toán chi phí s n xu t kinh doanh các n c và bài h c kinh nghi p cho
các doanh nghi p s n xu t t i Vi t Nam......................................................................... 68
1.4.1. K toán chi phí s n xu t kinh doanh

các n

c ...........................................68

1.4.2. BƠ h c k nh ngh m k toán chi phí s n xu t kinh doanh ch các doanh
nghi p s n xu t t V t N m ........................................................................................72
K T LU N CH

NG 1 ............................................................................................74

CH
NG 2. TH C TR NG K TOÁN CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH
TRONG CÁC CÔNG TY S N XU T THÉP VI T NAM TRểN A BÀN CÁC
T NH MI N TRUNG..................................................................................................75
2.1. T ng quan v các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n
Trung ...................................................................................................................................... 75
2.1.1. c đi m t ch c ho t đ ng s n xu t kinh doanh t i các công ty s n xu t
thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ..........................................................75
2.1.2. c đi m t ch c qu n lý t i các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn
các t nh mi n Trung ............................................................................................... 83
2.1.3. c đi m t ch c công tác k toán t i các công ty s n xu t thép Vi t Nam
trên đ a bàn các t nh mi n Trung ...................................................................................86
2.1.3.1. T ch c b máy k toán ........................................................................86
2.1.3.2. Các chính sách k toán áp d ng ............................................................87
2.2. Th c tr ng k toán chi phí s n xu t kinh doanh trong các công ty s n xu t
thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ......................................................... 90


iii

2.2.1. Th c tr ng k toán chi phí s n xu t kinh doanh theo quan đi m k toán tài
chính trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung .....90

2.2.1.1. Các nguyên t c k toán chi phí chi ph i k toán chi phí s n xu t kinh
doanh ..................................................................................................................91
2.2.1.2. Xác đ nh chi phí s n xu t kinh doanh ...................................................91
2.2.1.3. Ghi nh n chi phí s n xu t kinh doanh ...................................................94
2.2.1.4. Trình bày thông tin chi phí s n xu t kinh doanh .................................103
2.2.2. Th c tr ng k toán chi phí s n xu t kinh doanh theo quan đi m k toán qu n
tr trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ....... 103
2.2.2.1. Xây d ng đ nh m c chi phí s n xu t kinh doanh ................................103
2.2.2.2. L p d toán chi phí s n xu t kinh doanh.............................................107
2.2.2.3. Thu th p thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu c u qu n tr
..........................................................................................................................112
2.2.2.4. Phân tích thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu c u qu n
tr .......................................................................................................................117
2.3. ánh giá th c tr ng k toán chi phí s n xu t kinh doanh trong các công ty
s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ...................................... 119
2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ...............................................................................119

2.3.2. Nh ng h n ch .............................................................................................121
2.3.3. Nh ng nguyên nhân c a h n ch .................................................................125
K T LU N CH

NG 2 ..........................................................................................127

CH
NG 3. HOẨN THI N K TOÁN CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH
T I CÁC CÔNG TY S N XU T THÉP VI T NAM TRểN A BÀN CÁC
T NH MI N TRUNG ................................................................................................128
3.1. nh h ng phát tri n và yêu c u hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh

doanh trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n
Trung .................................................................................................................................... 128
3.1.1. nh h ng phát tri n c a các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn
các t nh mi n Trung .....................................................................................................128
3.1.2. Nh ng yêu c u c b n c a vi c hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh
doanh trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ..129
3.2. Các gi i pháp hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh doanh trong các công
ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ................................. 130
3.2.1. Hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh doanh theo quan đi m k toán tài
chính t i các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ...... 130
3.2.1.1. Hoàn thi n ghi nh n chi phí s n xu t kinh doanh ...............................130


iv

3.2.1.2. Hoàn thi n thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ...............................133
3.2.2. Hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh doanh theo quan đi m k toán qu n
tr t i các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung ........... 133
3.2.2.1. Hoàn thi n phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh ..............................133
3.2.2.2. Hoàn thi n xây d ng đ nh m c chi phí s n xu t kinh doanh ..............134
3.2.2.3. Hoàn thi n l p d toán chi phí s n xu t kinh doanh ...........................135
3.2.2.4. Hoàn thi n thu th p thông tin chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu
c u qu n tr .......................................................................................................137
3.2.2.5. Hoàn thi n phân tích chi phí s n xu t kinh doanh ph c v yêu c u qu n
tr .......................................................................................................................139
3.2.2.6. Hoàn thi n phân tích bi n đ ng chi phí s n xu t kinh doanh gi a th c t
và d toán nh m t ng c ng ki m soát chi phí ................................................142
3.2.2.7. Hoàn thi n h th ng k toán qu n tr chi phí môi tr ng ...................147
3.3. i u ki n th c hi n các gi i pháp hoàn thi n k toán chi phí s n xu t kinh
doanh trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n

Trung ..........................................................................................................................148
3.3.1. V phía NhƠ n

c ........................................................................................148

3.3.2. V phía các công ty ......................................................................................149
K T LU N CH
NG 3 ..........................................................................................151
K T LU N ................................................................................................................152
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A TÁC GI
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


v

DANH M C KÝ HI U CH
Kí hi u

Ch vi t đ y đ

VI T T T

Kí
hi u

Ch vi t đ y đ

KTQT

K toán qu n tr

BCTC

Báo cáo tài chính

KTTC

K toán tài chính

CT

Công th c

DN

Doanh nghi p

GTGT

Giá tr gia t ng

CP

Chi phí

PX

Phơn x

TSC

Tài s n c đ nh

TNHH Trách nhi m h u h n

KKTX

Kê khai th

KK K Ki m kê đ nh kì

NVL

Nguyên v t li u

H

H p đ ng

NVLTT

Nguyên v t li u tr c ti p

TLH

Thanh lý h p đ ng

SXC

S n xu t chung

PNK

Phi u nh p kho

NCTT

Nhân công tr c ti p

TKKT

Tài kho n k toán

SX

S n xu t

DNCN Doanh nghi p ch n nuôi

KD

Kinh doanh

DNXL Doanh nghi p xây l p

SP

S n ph m

VN

Vi t Nam

BHXH

B o hi m xã h i

TTCP

Trung tâm chi phí

BHYT

B o hi m y t

GTSP

Giá thành s n ph m

BHTN

B o hi m th t nghi p

MFCA

ánh giá chi phí môi tr
dòng v t li u

ng theo

KPC

Kinh phí công đoƠn

EMA

K toán qu n tr môi tr

ng

ng xuyên

CNTTSX Công nhân tr c ti p s n xu t ECMA
QLPX

Qu n lỦ phơn x

PX

Phơn x

CCDC

K toán qu n tr chi phí môi
tr ng

ERP

Enterprise Resource Planning

ABC

Activity ậ based costing

Công c d ng c

IF

Lò c m ng

CPBH

Chi phí bán hàng

EAF

Công ngh lò đi n

QLDN

Qu n lý công ty

BOF

Công ngh lò th i oxy

TP

Thành ph m

JIT

Just ậ In - Time

NV

Nhân viên

FDI

Foreign Direct Investment

TK

Tài kho n

CVP

Chi phí ậ kh i l

PXK

Phi u xu t kho

SCM

Standard Costing Method

ng

ng

ng

ng ậ l i nhu n


vi

DANH M C S
Tên s đ

S hi u

Trang

S đ i.1

Quy trình nghiên c u đ tài

20

S đ 1.1

Quá trình s n xu t s n ph m

25

S đ 1.2

Mô hình v n đ ng CPSXKD trong các DNSX

29

S đ 1.3

S đ k toán CPSXKD d dang trong các DNSX

45

S đ 1.4

S đ k toán CPBH trong các DNSX

45

S đ 1.5

S đ k toán CPQLDN trong các DNSX

45

S đ 1.6

Quy trình l p d toán

48

S đ 1.7

H th ng d toán ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN
s n xu t

49

S đ 1.8

Mô hình trình t thông tin 2 xu ng 1 lên

50

S đ 1.9

Quá trình luân chuy n CPSXKD theo ph
đ nh chi phí theo công vi c

S đ 1.10

Ph

ng pháp xác đ nh chi phí theo quá trình s n xu t

53

S đ 1.11

Ph

ng pháp chi phí thông th

54

S đ 1.12

Phân tích chênh l ch chi phí

56

S đ 1.13

Ph

60

S đ 1.14

ng

ng pháp xác đ nh chi phí theo chu k s ng c a SP

M i quan h gi a ph
ph

ng pháp xác

ng pháp chi phí m c tiêu và

ng pháp qu n lý chi phí Kaizen

52

61

S đ 2.1.

Quy trình công ngh s n xu t ng n hay còn g i lƠ quy trình
s n xu t h

79

S đ 2.2.

Quy trình s n xu t thép khép kín t th
trình công ngh s n xu t dƠi)

79

S đ 2.3.

Quy trình công ngh s n xu t s n ph m thép t i Công ty
C ph n Thép DANA - Ý

79

S đ 2.4.

S đ t ch c qu n lỦ t i Công ty C ph n Thép Ơ N ng

84

S đ 2.5.

S đ t ch c qu n lỦ Công ty C ph n Dana ậ Ý

84

S đ 2.6.

S đ t ch c qu n lỦ Công ty TNHH s t x p Kobelco
Vi t Nam

85

ng ngu n (quy


vii

S hi u

Tên s đ

Trang

S đ 2.7.

S đ mô hình t ch c k toán t p trung t i công ty TNHH
Thép Vi t Quang

87

S đ 2.8.

S đ mô hình t ch c k toán k t h p t i Công ty C
ph n Thép ông Nam Á

87

S đ 2.9.

Quy trình ghi s vƠ l p báo cáo chi phí s n xu t kinh doanh
theo ph ng pháp chi phí tiêu chu n

114

S đ 3.1

Mô hình t ng quát đ phân tích bi n phí

142


viii

DANH M C BI U
Tên bi u đ

S hi u

Trang

Bi u đ 2.1

C c u tiêu th thép n m 2007 vƠ d đoán 2025

76

Bi u đ 2.2

S nl

ng s n xu t và tiêu th thép xây d ng t 2008 - 2018

76

Bi u đ 2.3

S nl

ng s n xu t và tiêu th thép ng t 2013 - 2018

77

Bi u đ 2.4

S nl

ng s n xu t và tiêu th tôn m t 2013 - 2018

77

Bi u đ 2.5

Các lo i hình doanh nghi p t i các công ty s n xu t thép
Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

78

Bi u đ 2.6

C c u chi phí lò BOF và lò EAF

79

Bi u đ 2.7

Mô hình t ch c qu n lý t i các công ty s n xu t thép Vi t
Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

84

Bi u đ 2.8

Mô hình t ch c b máy k toán t i các công ty s n xu t
thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

87

Bi u đ 2.9

Tiêu th c phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh t i các công
ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

92

Bi u đ 2.10

Mô hình đ i t ng t p h p chi phí t i các công ty s n xu t
thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

96

Bi u đ 2.11

Th ng kê k t qu xây d ng đ nh m c CPSXKD t i các công
ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

105

Bi u đ 2.12

Th ng kê k t qu l p d toán CPSXKD t i các công ty s n
xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

108

Bi u đ 2.13 Th ng kê t l áp d ng các ph
Bi u đ 2.14

ng pháp xác đ nh chi phí

H th ng báo cáo k toán qu n tr CPSXKD t i các công ty
s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bƠn các t nh mi n Trung

113
116


ix

DANH M C CÁC B NG
S hi u

Tên b ng

Trang

B ng 1.1

Phơn lo i chi phí theo ph ng pháp chi phí toƠn b
ph ng pháp chi phí tr c ti p

B ng 2.1

Danh sách các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bƠn
các t nh mi n Trung

78

B ng 2.2

Mô hình t ch c qu n lý t i các công ty s n xu t thép Vi t
Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

83

B ng 2.3

Mô hình t ch c b máy k toán t i các công ty s n xu t thép
Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

86

B ng 2.4

B ng t ng h p ch đ và các chính sách k toán áp d ng t i
các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh
mi n Trung

88

B ng 2.5

Tiêu th c phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh t i các công ty
s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

92

B ng 2.6

i t ng t p h p chi phí t i các công ty s n xu t thép Vi t
Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

95

B ng 2.7

B ng t ng h p chi ti t CPNVLTT c a phôi thép quý I/2018

97

B ng 2.8

B ng t ng h p chi ti t chi phí NVLTT c a thép quỦ I/2018

97

B ng 2.9

S Cái Tài kho n: 621 ậ Chi phí nguyên v t li u tr c ti p

97

B ng 2.10

B ng phơn b ti n l
I/2018

99

B ng 2.11

S Cái Tài kho n 622 ậ Chi phí nhân công tr c ti p

99

B ng 2.12

B ng t ng h p chi phí s n xu t chung quỦ I/2018

101

B ng 2.13

T p h p chi phí s n xu t chung c a phôi thép quỦ I/2018

101

B ng 2.14

T p h p chi phí s n xu t chung c a thép quỦ I/2018

101

B ng 2.15

S Cái Tài kho n 627 ậ Chi phí s n xu t chung

101

B ng 2.16

B ng t ng h p chi phí bán hƠng quỦ I/2018

102

B ng 2.17

S Cái Tài kho n 641 ậ Chi phí bán hàng

102

B ng 2.18

B ng t ng h p chi phí qu n lỦ DN quý I/2018

103

ng vƠ các kho n trích theo l

vƠ

ng quỦ

57


x

S hi u

Tên b ng

Trang

S Cái Tài kho n 642 ậ Chi phí qu n lý DN

103

B ng 2.20,
BCTC c a Công ty C ph n thép Dana ậ Ý quý IV/2018
2.21, 2.22

103

B ng 2.23,
BCTC c a Công ty C ph n thép Ơ N ng 2018
2.24, 2.25

103

B ng 2.19

B ng th ng kê k t qu xây d ng đ nh m c CPSXKD t i các
công ty sx thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

104

B ng 2.27

nh m c tiêu hao nguyên v t li u phôi thép quý I/2018

105

B ng 2.28

nh m c tiêu hao nguyên v t li u thép quỦ I/2018

105

B ng 2.26

B ng 2.29

nh m c l
I/2018

ng NVL s d ng cho s n xu t phôi thép quý

B ng 2.30

nh m c l

B ng 2.31

nh m c tiêu hao nguyên v t li u phôi thép quý IV/2018

107

B ng 2.32

B ng th ng kê k t qu l p d toán CPSXKD t i các công ty
s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

108

B ng 2.33

D toán s n l

ng s n xu t quỦ I/2018

109

B ng 2.34

D toán chi phí NVLTT s n xu t phôi thép quỦ I/2018

109

B ng 2.35

D toán CPNVLTT s n xu t thép quỦ I/2018

109

B ng 2.36

D toán chi phí NCTT s n xu t phôi thép quý I/2018

110

B ng 2.37

D toán chi phí NCTT s n xu t thép quỦ I/2018

110

B ng 2.38

D toán chi phí s n xu t chung quỦ I/2018

111

B ng 2.39

D toán chi phí s n xu t chung c a phôi thép quỦ I/2018

111

B ng 2.40

D toán chi phí s n xu t chung c a thép quỦ I/2018

111

B ng 2.41

D toán giá thƠnh s n xu t phôi thép quỦ I/2018

111

B ng 2.42

D toán giá thƠnh s n xu t thép quỦ I/2018

111

B ng 2.43

D toán CPNVLTT chính cho s n ph m BCT5 quỦ I/2018

111

B ng 2.44

B ng d toán NVL ph cho s n ph m phôi thép BCT51 quý
IV/2018

111

B ng 2.45

B ng d toán CPNCTT quý IV/2018

112

ng NVL s d ng cho s n xu t thép quỦ I/2018

106
106


xi

S hi u

Tên b ng
ng nhơn viên qu n lỦ t i phơn

Trang

B ng 2.46

B ng d toán chi phí ti n l
x ng quỦ IV/2018

B ng 2.47

B ng d toán chi phí s n xu t chung quỦ IV/2018

112

B ng 2.48

D toán giá thành s n ph m phôi thép BTC51 quý IV/2018

112

B ng 2.49

Th ng kê t l áp d ng các ph

113

B ng 2.50

i t ng t p h p chi phí và tính giá thành s n ph m t i
công ty sx thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

114

B ng 2.51

B ng phơn tích chi ti t giá thƠnh s n ph m

115

B ng 2.52

ánh giá NSXS tháng...n m...(theo kho n m c chi phí vƠ
công đo n s n xu t)

115

B ng 2.53

ánh giá th c hi n ti t ki m, lưng phí NSSX (theo công
đo n vƠ theo phòng ban)

115

B ng 2.54

H th ng báo cáo qu n tr t i các công ty s n xu t thép Vi t
Nam trên đ a bƠn các t nh mi n Trung

115

B ng 2.55

Báo cáo t ng h p tình hình th c hi n k ho ch n m 2018

116

B ng 2.56

Báo cáo phơn tích m t s ch tiêu tƠi chính n m 2018

116

B ng 2.57

Báo cáo phơn tích chênh l ch CPNCTT n m 2018

118

B ng 3.1

B ng xây d ng mã tài kho n CPSXKD t i các công ty s n
xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh mi n Trung

131

B ng 3.2

H th ng tƠi kho n k t h p KTQT vƠ KTTC áp d ng t i các
công ty sx thép Vi t Nam trên đ a bƠn các t nh mi n Trung

132

B ng 3.3

S chi ti t chi phí nguyên v t li u tr c ti p c a phôi thép quỦ
I/2018

133

B ng 3.4

S chi ti t chi phí nguyên v t li u tr c ti p c a thép quỦ
I/2018

133

B ng 3.5

S chi ti t chi phí nhơn công tr c ti p quỦ I/2018

133

B ng 3.7

Phơn lo i chi phí theo cách ng x c a chi phí

133

B ng 3.8

T ng h p đ nh phí vƠ bi n phí s n xu t kinh doanh quỦ
I/2018

134

B ng 3.9

T ng h p đ nh phí vƠ bi n phí s n xu t phôi thép quỦ I/2018

134

ng pháp xác đ nh chi phí

112


xii

S hi u

Tên b ng

Trang

B ng 3.10

T ng h p đ nh phí vƠ bi n phí s n xu t thép quỦ I/2018

134

B ng 3.11

D toán bi n phí s n xu t phôi thép QuỦ I/2018

136

B ng 3.12

D toán bi n phí s n xu t thép QuỦ I/2018

136

B ng 3.13

D toán chi phí linh ho t s n xu t phôi thép quỦ I/2018

136

B ng 3.14

D toán chi phí linh ho t s n xu t thép quỦ I/2018

136

B ng 3.15

B ng so sánh 3 h th ng k toán chi phí

138

B ng 3.16

Báo cáo chi ti t CPNVLTT

139

B ng 3.17

Báo chi ti t chi phí nhân công tr c ti p

139

B ng 3.18

Báo cáo chi ti t chi phí s n xu t chung

139

B ng 3.19

Báo cáo chi ti t phơn b CPSXC theo các tiêu th c

139

B ng 3.20

Báo cáo phơn tích bi n đ ng chi phí

139

B ng 3.21

Báo cáo theo dõi chi phí bán hàng

139

B ng 3.22

Báo cáo theo dõi chi phí qu n lỦ công ty

139

B ng 3.23

Báo cáo k t qu s n xu t kinh doanh theo s d đ m phí c a
phôi thép quý I/2018

140

B ng 3.24

Báo cáo k t qu s n xu t kinh doanh theo s d đ m phí c a
thép quý I/2018

140

B ng 3.25

Phơn tích đi m hòa v n s n ph m phôi thép quỦ I/2018

140

B ng 3.26

Phân tích đi m hòa v n s n ph m thép quỦ I/2018

141

B ng 3.27

Phơn tích đi u ch nh bi n phí - s n l

ng - giá bán

142

B ng 3.28

Phơn tích đi u ch nh bi n phí - s n l

ng - giá bán

142

B ng 3.29

Phơn tích bi n đ ng chi phí nguyên v t li u tr c ti p s n xu t
phôi thép quý I/2018

143

B ng 3.30

Phơn tích bi n đ ng chi phí nguyên v t li u tr c ti p s n xu t
thép quý I/2018

143

B ng 3.31

K t qu ki m soát chi phí nguyên v t li u tr c ti p

144

B ng 3.32

Phơn tích bi n đ ng chi phí nhơn công tr c ti p s n xu t phôi
thép quý I/2018

144

B ng 3.32

Phơn tích bi n đ ng chi phí nhơn công tr c ti p s n xu t thép

144


xiii

S hi u

Tên b ng

Trang

quý I/2018
B ng 3.34

K t qu ki m soát chi phí nhơn công tr c ti p c a phôi thép

144

B ng 3.35

K t qu ki m soát chi phí nhơn công tr c ti p c a thép

145

B ng 3.36

Phơn tích bi n đ ng chi phí s n xu t chung c a phôi thép quỦ
I/2018

1454

B ng 3.37

Phơn tích bi n đ ng CPSXC c a thép quý I/2018

145

B ng 3.38

K t qu ki m soát bi n phí s n xu t chung c a phôi thép

146

B ng 3.39

K t qu ki m soát đ nh phí s n xu t chung c a phôi thép

146

B ng 3.40

K t qu ki m soát bi n phí s n xu t chung c a thép

146

B ng 3.41

K t qu ki m soát đ nh phí s n xu t chung c a thép

147


1

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tƠi nghiên c u
Trong n n kinh t th tr ng hi n nay, các doanh nghi p ph i luôn đ i m t v i
s c ép c nh tranh c a các đ n v kinh doanh cùng ngƠnh ngh trong n c c ng nh
các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoƠi. Các doanh nghi p Vi t Nam c n phát huy
m t cách hi u qu nh t các ngu n l c hi n có vƠ t n d ng t i đa nh ng nh h ng t t
t ngo i l c lƠ các chính sách h tr c a NhƠ n c nh các chính sách h tr v tín
d ng, chính sách đ u t cho các ngƠnh tr ng đi m. Tuy nhiên, vi c phát huy các y u t
n i l c v n lƠ m t trong các gi i pháp đ c đánh giá có hi u qu h n đ doanh nghi p
có th ch đ ng trong đ nh h ng phát tri n c a mình. Chi phí s n xu t kinh doanh lƠ
m t trong nh ng ch tiêu quan tr ng trong h th ng các ch tiêu kinh t ph c v cho
công tác qu n lỦ c a doanh nghi p đang đ c ch các doanh nghi p r t quan tơm. K
toán chi phí s n xu t kinh doanh v i t cách lƠ m t b ph n c a h th ng k toán
doanh nghi p, đóng vai trò quan tr ng trong vi c cung c p thông tin v chi phí s n
xu t kinh doanh ph c v cho vi c l p báo cáo tài chính vƠ giúp cho nhƠ qu n tr th c
hi n vi c ho ch đ nh, ki m soát vƠ ra quy t đ nh. Vi c t ch c qu n lỦ ph i đ m b o
gi i pháp chi phí s n xu t kinh doanh lƠ gi i pháp quan tr ng. M t khác, vi c th c hi n
công tác k toán chi phí s n xu t kinh doanh m t cách khoa h c, h p lỦ vƠ đúng đ n

có Ủ ngh a r t l n trong vi c l p k ho ch đi u hƠnh, t ch c th c hi n vƠ qu n lỦ chi
phí s n xu t kinh doanh, giá thƠnh nói riêng c ng nh ho t đ ng s n xu t kinh doanh
nói chung c a m t doanh nghi p, góp ph n t ng c ng qu n lỦ tƠi s n, vơt t , lao
đ ng, ti n v n m t cách ti t ki m có hi u qu . ó lƠ m t trong nh ng đi u ki n quan
tr ng t o cho doanh nghi p m t u th c nh tranh nh t đ nh trong b i c nh hi n nay.
Ngành thép đư vƠ đang gi m t vai trò quan tr ng trong quá trình công nghi p
hóa, hi n đ i hóa đ t n c b i thép lƠ nguyên li u c a nhi u ngƠnh công nghi p... a
s các n c thƠnh công v kinh t đ u xác đ nh s n xu t thép lƠ ngƠnh kinh t tr ng
đi m vƠ đ c đ u t đ phát tri n. Tuy nhiên, s n xu t thép lƠ đòi h i v n đ u t l n
vƠ h th ng qu n tr t t. N u không qu n tr t t, các doanh nghi p s r t d phá s n,
gi i th vƠ gơy h u qu n ng n cho n n kinh t vì s lưng phí v n, c n ki t tƠi nguyên
vƠ ô nhi m môi tr ng. Xét v c nh tranh, thép Vi t Nam còn y u kém trên c hai
ph ng di n c nh tranh ngƠnh vƠ c nh tranh v s n ph m. Các doanh nghi p s n xu t
thép Vi t Nam có quy mô s n xu t nh , công ngh l c h u, ph n l n nh p phôi đ cán
thép, r t ít doanh nghi p đ u t t khai thác qu ng đ n cán s n ph m. S n ph m thép
Vi t Nam còn đ n đi u, ch y u lƠ thép xơy d ng đ c s n xu t v i chi phí đ u vƠo
cao h n so v i th gi i. Th c t trên cho th y ngƠnh s n xu t thép Vi t Nam đang ph i
c nh tranh vô cùng kh c li t.
t ng n ng l c c nh tranh, ngƠnh thép Vi t Nam ph i
t đ i m i.
i m i trong qu n lỦ, trong ph ng th c s n xu t, kinh doanh, tái c c u


2

doanh nghi p... nh m m c tiêu phơn ph i vƠ s d ng ngu n l c có hi u qu , gi m chi
phí, h giá thƠnh.
Vì v y, đ đáp ng yêu c u c a s phát tri n kinh t t i các công ty s n xu t thép
Vi t Nam trên đ a bƠn các t nh mi n Trung trong giai đo n hi n nay, k toán nói chung
và k toán chi phí s n xu t kinh doanh nói riêng c ng c n đ c hoƠn thi n nh m cung

c p thông tin k p th i, trung th c vƠ chính xác, phù h p v i yêu c u qu n lỦ đ ph c
v cho vi c ra các quy t đ nh kinh doanh c a công ty. K toán chi phí s n xu t kinh
doanh còn lƠ công c qu n lỦ quan tr ng, h u hi u v chi phí s n xu t kinh doanh,
ki m soát chi phí s n xu t kinh doanh, h giá thƠnh s n ph m, t i đa hóa l i nhu n. Do
đó, k toán chi phí s n xu t kinh doanh c ng đòi h i ngƠy m t hoƠn thi n nh m đáp
ng nh ng yêu c u c a th c t . Xu t phát t yêu c u mang tính khách quan v c lỦ
lu n vƠ th c ti n nói trên, tác gi nghiên c u tìm hi u đ tƠi: “K toán chi phí s n
xu t kinh doanh trong các công ty s n xu t thép Vi t Nam trên đ a bàn các t nh
Mi n Trung” lƠm đ tƠi nghiên c u lu n án ti n s .
2. T ng quan tình hình nghiên c u liên quan đ n đ tƠi
K toán CP nói chung vƠ k toán CPSXKD nói riêng v i t cách lƠ m t b ph n
c a h th ng k toán công ty, đóng vai trò quan tr ng trong vi c cung c p thông tin v
CP ph c v cho vi c l p BCTC vƠ giúp cho nhƠ qu n tr th c hi n vi c ho ch đ nh,
ki m soát vƠ ra quy t đ nh. M c khác, luôn lƠ v n đ luôn đ c các nhƠ qu n lỦ, các
nhƠ nghiên c u quan tơm. Hi n đư có nhi u công trình nghiên c u đ c công b
các
đ i t ng, ph m vi, góc đ vƠ l nh v c khác nhau.
2.1. Các công trình nghiên c u v k toán CPSXKD d

i góc đ KTTC

Tác gi Lê Th Di u Linh (2011) v i lu n án "Hoàn thi n công tác k toán t p
h p CPSX và tính giá thành SP trong các DN xây d ng dân d ng". Lu n án đư phơn
tích, h th ng hóa các v n đ lỦ lu n c b n v CP giá thƠnh trên c 2 góc đ KTTC vƠ
KTQT. Qua đó, khái quát, phơn tích vƠ đánh giá th c tr ng, đ a ra nh ng h n ch c
b n v h ch toán CP và giá thành trong các DN xơy d ng dơn d ng. Trên c s đó
lu n án đ a ra m t s gi i pháp hoƠn thi n c ng tác k toán CP và giá thành trong các
DN xơy d ng dơn d ng hi n nay. Tuy nhiên, các v n đ nghiên c u trong lu n án c
b n liên quan đ n CPSX vƠ tính giá thƠnh trong KTTC lƠ ch y u vƠ gi i h n chuyên
ngƠnh h p lƠ các DN xơy d ng dơn d ng [21].

Tác gi Nguy n Quang H ng (2013) v i lu n án “Hoàn thi n t ch c k toán
CPSX và tính giá thành SP xây l p trong các DN xây l p thu c t p đoàn d u khí qu c
gia Vi t Nam”, lu n án đư nghiên c u h th ng hóa vƠ lƠm rõ các v n đ liên quan đ n
t ch c k toán CPSX và tính giá thành SP xơy l p trong các DN xơy l p thu c t p
đoƠn d u khí qu c gia Vi t Nam. Tác gi đư đ a đ c ra các gi i pháp nh m hoƠn
thi n vi c t ch c k toán CPSX và tính giá thành SP xơy l p trong các DN xơy l p


3

thu c t p đoƠn d u khí qu c gia Vi t Nam. Tuy nhiên, lu n án nƠy c ng ch đ c p t i
SP xơy l p trong các DN XL thu c t p đoƠn d u khí qu c gia Vi t Nam [29].
Tác gi Giáp
ng Kha (2015) v i lu n án “Hoàn thi n k toán CPSX nh m
t ng c ng ki m soát CP trong các DN xây l p”, tác gi đư phơn tích, h th ng hóa c
s lỦ lu n v k toán CPSX trong m i quan h v i ki m soát CP trong các DN XL
Vi t Nam theo c hai góc đ KTTC vƠ KTQT.
ng th i, lu n án nghiên c u kinh
nghi m k toán CP c a m t s qu c gia tr n th gi i đ đ nh h ng hoƠn thi n k toán
CPSX nh m t ng c ng ki m soát CP trong các DN XL Vi t Nam. Thông qua kh o
sát th c tr ng k toán CPSX trong các DN XL Vi t Nam, tác gi phơn tích vƠ ch rõ
nh ng u đi m, nh ng m t còn h n ch c ng nh nguyên nhơn c b n c a nh ng t n
t i trong m i liên quan đ n t ng c ng ki m soát CP trong các DN XL. T đó, tác gi
s đ xu t các gi i pháp hoƠn thi n k toán CPSX nh m t ng c ng ki m soát CPSX
trong các DN XL Vi t Nam, giúp cho các DN XL ho t đ ng có hi u qu th c s ,
ki m soát chi phí, h giá thƠnh SP, nơng cao ch t l ng công trình, ti t ki m CP cho
DN XL vƠ xư h i. H n ch c a lu n án nƠy c ng ch đ c p vi c ki m soát CP trong
các DN xây l p mƠ ch a t p trung nghiên c u các thông tin CP m t cách chuyên sâu
t i các DN l n trong các ngành ngh khác áp d ng cho đi u ki n hi n nay [18].
Tác gi Nguy n Th Di u Thu (2016) v i lu n án “Hoàn thi n k toán CPSX và

tính giá thành SP ph n m m trong các DNSX ph n m m Vi t Nam hi n nay”, tác gi
nghiên c u c s lí lu n chung thu c lỦ lu n v k toán CPSX và tính GTSP c a
DNSX trên c góc đ KTTC vƠ KTQT. ng th i nghiên c u kinh nghi m v k toán
CPSX và giá thành SP c a m t s n c trên th gi i, t đó rút ra đ c bƠi h c kinh
nghi m cho Vi t Nam. Trên c s kh o sát th c t , phơn tích đánh giá th c tr ng k
toán CPSX và giá thành SP trong các DNSX ph n m m Vi t Nam, t đó đ a ra
nh ng đánh giá v k toán CPSX và giá thành SP ph n m m c a nh ng DN này, làm
c s đ hoƠn thi n k toán CPSX và giá thành SP ph n m m trong các DNSX ph n
m m. ng th i, lu n án c ng đư đ xu t các gi i pháp ch y u hoƠn thi n n i dung k
toán CPSX và giá thành SP ph n m m trong các DNSX ph n m m Vi t Nam trên c
góc đ KTTC vƠ KTQT. Tuy nhiên, lu n án ch a bao quát h t các n i dung mƠ
KTQTCP c n cung c p thông tin đ y đ , chính xác giúp nhƠ qu n tr đ a ra nh ng
ho ch đ nh c n thi t cho DN [32].
Tác gi Nguy n Thu Hi n (2016) v i nghiên c u “Hoàn thi n k toán CPSX và
tính giá thành SP trong các DN may m c trên đ a bàn thành ph H ng Yên”, lu n án
đư h th ng hóa c s lỦ lu n c b n v CPSX và tính giá thành SP trong các DN s n
xu t, đ ng th i trình bƠy vƠ phơn tích th c tr ng k toán CPSX và tính GTSP trong
các DN may m c trên đ a bƠn thƠnh ph H ng Yên vƠ đ a ra các gi i pháp hoƠn thi n
k toán CPSX t i các DN may m c d i góc đ KTTC và KTQT v phơn lo i, phơn
b , xơy d ng đ nh m cầ CPSX, hoƠn thi n ph ng pháp tính GTSP may m c. Tuy
nhiên, trong b i c nh h i nh p kinh t ngƠy cƠng sơu vƠ r ng nh hi n nay, k toán v i


4

vai trò công c công c p thông tin h u ích cho các nhƠ qu n tr thì các gi i pháp c n đi
sơu vƠ chi ti t h n n a, đ c bi t lƠ các gi i pháp v KTQT [35].
Tác gi Chu Th Thu Th y (2016) v i nghiên c u “T ch c ki m soát n i b
CPSX v i vi c nâng cao hi u qu tài chính trong các DN nh và v a Vi t Nam”, lu n
án t p trung nghiên c u t ch c ki m soát n i b trong các DN l n theo h ng chuyên

sơu vƠo CPSX v i vi c nơng cao hi u qu tƠi chính trong DN nh vƠ v a c th : lu n
án xác đ nh đ c nh ng đ c đi m c a r i ro v CPSX (r i ro v giá, r i ro v l ng,
r i ro v n ng su t lao đ ngầ) vƠ nh ng đ c đi m riêng có c a DN nh vƠ v a (bao
g m s đa d ng hoá v hình th c s h u, s chuyên môn hoá v SP, d ch v , h n ch
v quy mô vƠ n ng l c tƠi chính, tính n ng đ ng, linh ho t vƠ trình đ qu n lỦ th p)
nh h ng đ n vi c thi t k vƠ v n hƠnh t ch c ki m soát n i b CPSX trong DN nh
vƠ v a theo các y u t c u thƠnh vƠ y u t chi phí; lu n án kh ng đ nh đ c tác đ ng
c a t ch c ki m soát n i b CPSX trong DN nh vƠ v a đ n hi u qu tƠi chính: Các
DN nh vƠ v a đ t đ c hi u qu tƠi chính cao khi duy trì đ c t ch c ki m soát n i
b CPSX khoa h c v i môi tr ng ki m soát m nh, đánh giá r i ro v CPSX phù h p,
h th ng thông tin vƠ truy n thông v CPSX khoa h c, ho t đ ng ki m soát đ m nh
vƠ giám sát ki m soát CPSX hi u l c vƠ các y u t c u thƠnh có m i liên h ch t ch
v i nhau; lu n án đư kh ng đ nh t ch c ki m soát n i b CPSX có tác đ ng cùng
chi u đ n hi u qu tƠi chính trong DN nh vƠ v a Vi t Nam.
ng th i, lu n án đ
xu t m t s gi i pháp hoƠn thi n t ch c ki m soát n i b CPSX nh m nơng cao hi u
qu tƠi chính c a các DN nh vƠ v a Vi t Nam trong th i k h i nh p: Xơy d ng cam
k t v tính chính tr c đ o đ c phù h p, xơy d ng c ch l ng theo n ng l c, xơy
d ng c c u t ch c theo giai đo n phát tri n, xơy d ng ma tr n r i ro v CP s n xu t,
s d ng h th ng qu n tr ERP, s d ng phơn tích chênh l ch CP s n xu t, hoƠn thi n
các th t c ki m soát CP kh u hao tƠi s n c đ nh vƠ t ng c ng trách nhi m c a ban
ki m soát trong DN nh vƠ v a. H n ch c a lu n án nƠy c ng ch đ c p vi c ki m
soát CP nh m nơng cao hi u qu tƠi chính trong các DN nh vƠ v a Vi t Nam mà
ch a t p trung nghiên c u các thông tin CP t i các DN l n trong các ngành ngh áp
d ng cho đi u ki n hi n nay [8].
Tác gi Ngô Quang Hùng (2018) v i nghiên c u “Hoàn thi n t ch c k toán
CPSX và tính giá thành SP trong các DN thu c t p đoàn hóa ch t Vi t Nam”, lu n án
đư h th ng hóa c s lỦ lu n v t ch c k toán CPSX và tính giá thành SP trong các
DN.
ng th i, phơn tích vƠ đánh giá th c tr ng t ch c k toán CPSX và tính giá

thành SP trong các DN thu c T p đoƠn Hóa ch t Vi t Nam. Qua đó, đ xu t các gi i
pháp hoƠn thi n t ch c k toán CPSX và tính giá thành SP trong các DN thu c T p
đoƠn Hóa ch t Vi t Nam d i góc đ KTTC vƠ KTQT v t ch c thu nh n thông tin,
h th ng hóa vƠ x lỦ thông tin, xơy d ng h th ng đ nh m c vƠ d toán, phân tích
thông tin KTQTầ H n ch c a lu n án lƠ các gi i pháp đ a ra ch a đ y đ vƠ bao quát
h t các n i dung mƠ k toán CP d i góc đ KTTC vƠ KTQT c n khai thác vƠ các gi i


5

pháp ch v n d ng đ c cho DN thu c t p đoƠn hóa ch t Vi t Nam ch ch a áp d ng
đ c v i các ngành khác [39].
Tác gi Thái Th Thái Nguyên (2019) v i lu n án “K toán CPSX và giá thành
SP t i các DN ch n nuôi gia súc mi n B c Vi t Nam”, tác gi đư h th ng hóa, phơn
tích vƠ lƠm sáng t nh ng v n đ lỦ lu n c b n v k toán CPSX và giá thành SP
trong các DN CN. Trên c s đó, đ a ra th c tr ng k toán CPSX và giá thành SP t i
các DN ch n nuôi gia súc mi n B c Vi t Nam vƠ đ xu t gi i pháp hoƠn thi n trên
c hai góc đ KTTC vƠ KTQT. V i góc đ KTTC, tác gi đư đ a ra các gi i pháp
hoƠn thi n các giao d ch có liên quan CPSX, GTSP có tính ch t đ c thù c a DN CN
gia súc đó lƠ ghi nh n CP vƠ giá thƠnh đ i v i ch n nuôi gia công, ghi nh n CP bán
ph li u thu h i trong ch n nuôi, xơy d ng chính sách th ng ch n nuôi vƠ ghi nh n
đ i v i CP ti n th ng trong ch n nuôi, ghi nh n CP ch m sóc c a đƠn gia súc m i
nh p vƠ c a đƠn gia súc lo i th i, thanh lỦ, xác đ nh vƠ ghi nh n đ nh phí SXC không
đ c k t chuy n trong ch n nuôi, xác đ nh đ i t ng ghi nh n v CP kh u hao tƠi s n
sinh h c, th i gian kh u hao c a tƠi s n sinh h c, trích l p d phòng gi m giá đ i v i
SP ch n nuôi gia súc. V i góc đ KTQT, tác gi đư đ a ra các gi i pháp hoƠn thi n k
toán CPSX, GTSP t i các DN CN gia súc MBVN nh m cung c p thông tin ph c v
cho vi c ra quy t đ nh liên quan đ n quá trình qu n lỦ, s d ng vƠ ki m soát CPSX,
GTSP. H n ch c a lu n án lƠ các gi i pháp ch v n d ng đ c cho các DN ch n nuôi
gia súc mi n B c Vi t Nam ch ch a áp d ng đ c v i các ngƠnh khác [43].

Naughton-Travers, Joseph P. (2009) trong nghiên c u “Activity-Based Costing:
The new Management Tool” đ c p đ n các thông tin vƠ tính u vi t c a ph ng pháp
k toán CP theo ho t đ ng. Theo tác gi , ph ng pháp t p h p CP theo ph ng pháp
ABC bao g m toƠn b các CP phát sinh trong k (CPSX, CPBH vƠ CPQLDN ) đ c
phơn b d a trên m c th c t cho m i ho t đ ng vƠ m c đóng góp cho m i ho t đ ng
vào quá trình sx vƠ tiêu th SP. Nh v y vi c v n d ng ph ng pháp ABC phơn b CP
s mang l i k t qu chính xác h n cho t ng lo i SP, đi u nƠy giúp ích h n r t nhi n
cho các nhƠ qu n tr trong vi c ra quy t đ nh [81].
Michael R. Kinney & Cecily A. Raiborn (2011), trong nghiên c u “Cost
Accounting: Foundations and Evolutions” đư đ c p đ n k toán CPSX d i các góc
đ : Thu t ng CP s n xu t, đo l ng, nh n di n các lo i chi phí, CP trên c s ho t
đ ng, các ph ng pháp tính giá thƠnh theo đ n đ t hƠng, theo quy trình s n xu t, các
ph ng pháp phơn tích CP lƠm c s ra quy t đ nh sx hay xác đ nh giá bán. Theo tác
gi , thông tin CPSX lƠ thông tin vô cùng quan tr ng trong các DNSX hi n nay, trong
b i c nh h i nh p ngƠy cƠng sơu vƠ r ng, quá trình c nh tranh ngƠy cƠng gay g t thì
thông tin CPSX quy t đ nh s s ng còn c a DN. Do v y, c n ph i có khái ni m,
ph ng pháp đo l ng, nh n di n vƠ phơn tích CP m t cách chính xác trong ho t đ ng
sx c a các DN [77].


6

Vvchudovet (2013), ắCurrent state and prospects of cost accounting
development for sugar industry enterprise” trình bƠy th c tr ng vƠ nh ng nhơn t nh
h ng đ n s phát tri n c a k toán CP trong DN. Trong đó nhơn t nh h ng đ n
KTQT trong DN công nghi p đ ng, bao g m đ c đi m KD, c c u qu n lỦ, con
ng i vƠ máy móc thi t b . S khác nhau lƠ do tính ch t ph c t p trong quá trình xác
đ nh CP vƠ phơn b CP s n xu t, do trình đ chuyên môn c a nhơn viên k toán vƠ
ng d ng công ngh k toán hi n đ i [85].
2.2. Các công trình nghiên c u v k toán CPSXKD d

i góc đ KTQT

KTQT nói chung, KTQTCP nói riêng đ c nhi u tác gi trên th gi i vƠ trong
n c quan tơm, đư có nhi u công trình nghiên c u đ c công b v i ph m vi, đ i
t ng vƠ l nh v c nghiên c u khác nhau. Các công trình nghiên c u đi n hình đ c
công b g n đơy nh :
Tác gi Ph m Th Thu (2007) v i nghiên c u "Xây d ng mô hình KTQTCP
trong các DNSX d c ph m Vi t Nam". Lu n án đư đ a ra mô hình lỦ thuy t c b n
c a KTQT chi phí, nghiên c u kh n ng ng d ng vƠo th c ti n Vi t Nam. Trên c
s nh ng đ c đi m trong t ch c, th c tr ng ho t đ ng SXKD c a các DNSX d c
ph m Vi t Nam, lu n án đư xơy d ng mô hình KTQTCP cho các DN sx d c ph m
Vi t Nam nh m t ng c ng ki m soát CP thông qua gi i pháp phơn lo i chi phí, l p d
toán chi phí, phơn tích bi n đ ng chi phí, xác đ nh quy mô h p lỦ cho t ng lô s n xu t,
xác đ nh k t qu ho t đ ng SXKD cho t ng SP, t ng phơn x ng vƠ t ng b ph n, đ a
ch tiêu th . H n ch c a lu n án lƠ các gi i pháp đ a ra ch a đ y đ vƠ bao quát h t
các n i dung mƠ KTQTCP bao trùm vƠ các gi i pháp ch v n d ng đ c cho DN sx
d c ph m [42].
Tác gi H V n NhƠn (2010) v i lu n án ắT ch c công tác KTQTCP và giá
thành d ch v v n chuy n hành khách trong các DN taxi”, tác gi đư khái quát đ c
th c tr ng v KTQTCP vƠ giá thƠnh d ch v v n chuy n hƠnh khách trong các DN
taxi. H th ng hóa các v n đ lỦ lu n vƠ lƠm rõ các CP trong d ch v v n chuy n; xác
đ nh đ i t ng CP vƠ đ i t ng giá thƠnh; hoƠn thi n công tác k toán, ph ng pháp
tính giá thƠnh d ch v v n chuy n; t ch c v n d ng h th ng tƠi kho n vƠ ch đ s
sách k toán trong KTQTCP vƠ giá thƠnh; hoƠn thi n cách xơy d ng mô hình t ch c
KTQTCP vƠ giá thƠnh đ i v i d ch v v n chuy n; l p d toán CP v n chuy n đ c bi t
lƠ CP nhiên li u tr c ti p; hoƠn thi n đ c công tác phơn tích tình hình th c hi n d
toán CP vƠ đi m khác bi t so v i CP giá thƠnh c a các ngƠnh khác đó lƠ ph ng pháp
đ nh giá bán d ch v taxi d a vƠo thông tin KTQTCP giá thƠnh. Nhìn chung, lu n án
đư khai thác đ c các y u t CPSX vƠ tính giá thƠnh SP trên c hai góc đ KTTC vƠ

KTQT. Tuy nhiên, lu n án c ng ch đ c p đ n ngƠnh d ch v v n chuy n hƠnh khách
taxi [19].


7

Tác gi Nguy n Ho n (2012) v i nghiên c u “T ch c KTQTCP t i các DNSX
bánh k o c a Vi t Nam”, tác gi nghiên c u lỦ lu n v t ch c KTQTCP trong các
DN v t ch c b máy k toán, t ch c thu nh n, x lỦ, phơn tích vƠ cung c p thông
tin KTQT chi phí.
ng th i nghiên c u đ a ra các gi i pháp hoƠn thi n g m các
nhóm gi i pháp t khơu thu nh n, cung c p vƠ phơn tích thông tin đ i v i các DN bánh
k o cùng v i gi i pháp hoƠn thi n b máy KTQT. Tuy nhiên, lu n án ch a đi sơu
nghiên c u các gi i pháp đ ng b các n i dung mƠ KTQTCP c n khai thác nh m cung
c p các thông tin rõ rƠng, đ y đ vƠ h u ích giúp nhƠ qu n tr đ a ra các quy t đ nh t i
u cho DN [27].
Tác gi Tr n Th D (2013) v i lu n án “Hoàn thi n k toán CP v i vi c t ng
c ng KTQTCP trong các DN ch bi n th c n ch n nuôi”, tác gi đư ch ra vai trò
quan tr ng c a vi c cung c p thông tin chi phí giúp các nhƠ qu n tr th c hi n các
ch c n ng qu n tr doanh nghi p, cung c p thông tin c n thi t vƠ h u ích cho ho t
đ ng ra quy t đ nh, đ m b o chi phí đ c s d ng hi u qu vƠ đem l i l i nhu n cao
cho doanh nghi p. Lu n án b sung tiêu th c phơn b chi phí chung trong ph ng
pháp ABC, bao g m ba tiêu th c phơn b lƠ phơn b chi phí theo t n su t ho t đ ng,
theo th i gian vƠ theo m c đ công vi c. Nh ng lu n án v n ch a đáp ng đ c các
yêu c u lƠ xơy d ng các trung tơm CP nh m phù h p v i vi c qu n tr c a t ng c p
qu n lỦ; ch a h th ng hóa các n i dung liên quan đ n KTQTCP c a các lo i hình DN
[46].
Tác gi Tr n Th Thu H ng (2014) v i nghiên c u “Xây d ng mô hình
KTQTCP trong các DNSX xi m ng Vi t Nam”, lu n án đư trình bƠy v mô hình
KTQTCP trong DNSX đ t trong m i quan h v i ch c n ng qu n tr CP trong DN và

nhu c u thông tin v CP c a các nhƠ qu n tr . Lu n án trình bƠy 3 d ng mô hình
KTQTCP lƠ mô hình tách bi t, mô hình k t h p vƠ mô hình h n h p. ng th i đư nêu
rõ mô hình KTQTCP v m t lỦ thuy t đ c c u thƠnh t các y u t : Mô hình b máy
KTQTCP vƠ công ngh sx thông tin v chi phí. Lu n án đư phơn tích t ng n i dung c
th c a các y u t c u thƠnh. V i công ngh sx thông tin v CP g m các n i dung vƠ
quy trình th c hi n KTQTCP vƠ các ph ng pháp, k thu t KTQTCP . Trên c s đó,
tác gi đư trình bƠy th c tr ng KTQTCP t i các DNSX xi m ng Vi t Nam v i nh ng
n i dung KTQTCP đang đ c th c hi n, các ph ng pháp đang v n d ng; Các nhơn
t nh h ng nh mô hình t ch c b máy qu n lỦ, đ c đi m quy trình công ngh sx xi
m ng. T đó, tác gi xơy d ng mô hình KTQTCP phù h p v i các DN sx xi m ng
Vi t Nam. H n ch c a lu n án lƠ các gi i pháp đ a ra ch a đ y đ vƠ bao quát h t các
n i dung mƠ KTQTCP c n khai thác vƠ các gi i pháp ch v n d ng đ c cho DNSX xi
m ng Vi t Nam ch ch a áp d ng đ c v i các ngƠnh khác [48].
Tác gi Nguy n Thanh Huy n (2015) v i nghiên c u “V n d ng h th ng
ph ng pháp KTQTCP vào chu k s ng c a SP t i các DNSX g ch p lát Vi t Nam”,
lu n án nghiên c u vi c th c hi n ho t đ ng KTQTCP theo chu k s ng SP vì đ đ m


8

b o m c tiêu l i nhu n v i đi u ki n rƠng bu c v giá bán, nhƠ qu n tr ph i ti n hƠnh
ho t đ ng qu n tr CP t ngay giai đo n b t đ u nghiên c u thi t k SP. Công vi c nƠy
s ti p t c di n ra trong các giai đo n ti p theo c a chu k s ng c a SP. ó chính lƠ t
t ng qu n tr CP theo chu k s ng SP vƠ v n d ng các ph ng pháp KTQTCP phù
h p vƠo t ng giai đo n trong chu k s ng SP. Lu n án c ng đư đ xu t đi u ki n v n
d ng h th ng ph ng pháp KTQTCP theo chu k s ng SP trên góc đ DN vƠ góc đ
h i hi p ngh nghi p. Bên c nh đó, lu n án c ng đư tìm ra trong ba ph ng pháp
KTQTCP theo chu k s ng SP thì ph ng pháp Kaizen r t ít đ c DN s d ng m c dù
hi u qu c a ph ng pháp nƠy đư đ c ki m ch ng. H n ch c a lu n án lƠ ch t p
trung nghiên c u chuyên sơu v h th ng các ph ng pháp KTQTCP vào chu k s ng

c a SP mƠ ch a khai thác h t vi c phơn tích các thông tin CP giúp nhƠ qu n tr đ a ra
các chi n l c, ho ch đ nh hi u qu cho DN [31].
Tác gi
inh Th Kim Xuy n (2015) v i lu n án “Công tác KTQTCP và giá
thành t i các DN vi n thông di đ ng Vi t Nam”, tác gi đư nghiên c u vƠ phơn tích
th c tr ng công tác KTQTCP vƠ giá thƠnh đáp ng nhu c u qu n tr DN trong các DN
vi n thông di đ ng Vi t Nam. T đó, lu n án đ a ra các gi i pháp hòan thi n công tác
KTQTCP vƠ giá thƠnh nh m đáp ng nhu c u thông tin cho qu n tr DN trong đi u
ki n toƠn c u hóa vƠ h i nh p c a n n kinh t Vi t Nam v i n n kinh t khu v c th
gi i. Nhìn chung, lu n án đư khai thác đ c các y u t CPSX và tính GTSP trên c hai
góc đ KTTC vƠ KTQT. Tuy nhiên, lu n án nƠy c ng ch đ c p t i CPSX vƠ GTSP
d ch v vi n thông trong các DN vi n thông di đ ng [13].
Tác gi Nguy n H i HƠ (2016) v i nghiên c u “Hoàn thi n t ch c KTQTCP
trong các DN may Vi t Nam”, tác gi nghiên c u lỦ lu n c b n v t ch c KTQTCP
trong DN s n xu t, nghiên c u th c tr ng tri n khai ng d ng t ch c KTQTCP cho
các DN may Vi t Nam.
ng th i, phơn tích th c tr ng t ch c KTQTCP trong các
DN may Vi t Nam, nghiên c u vi c t ch c KTQTCP m t s n c trên th gi i vƠ
bƠi h c kinh nghi m cho các DN may Vi t Nam. Qua đó, đ a ra gi i pháp nh m hoƠn
thi n, m r ng h ng nghiên c u v t ch c KTQTCP cho t t c các DN may Vi t
Nam nh : HoƠn thi n v t ch c KTQTCP trong b máy k toán trong các DN may
Vi t Nam, hoƠn thi n v t ch c phơn lo i chi phí, v n d ng h th ng đ nh m c vƠ l p
d toán CP trong các DN may Vi t Nam, hoƠn thi n t ch c thu nh n thông tin, h
th ng hóa thông tin vƠ cung c p thông tin KTQTCP trong các DN may Vi t Nam,
hoƠn thi n phơn tích thông tin CP đ ki m soát CP vƠ ra quy t đ nh. H n ch c a lu n
án, vi c thu th p các thông tin CP cho quá trình ra quy t đ nh c a DN ch a th t s đ y
đ , rõ rƠng d n đ n các nhƠ qu n tr c a DN ch a có ho ch đ nh c th , đúng đ n cho
DN [26].
Tác gi Lê Th Tơm (2017) v i nghiên c u “Nghiên c u KTQTCP môi tr ng
trong các DNSX g ch Vi t Nam”, tác gi nghiên c u lỦ thuy t v ECMA trong DN

bao g m khái ni m, thông tin CP môi tr ng, nh n di n CP môi tr ng, các ph ng