Luyện tập thao tác vận dụng thao tác phân tích

Lµm v¨n: LuyÖn tËp vËn
Lµm v¨n: LuyÖn tËp vËn
dông kÕt hîp c¸c thao
dông kÕt hîp c¸c thao
t¸c lËp luËn ph©n tÝch
t¸c lËp luËn ph©n tÝch
vµ so s¸nh
vµ so s¸nh

Tác giả có phân
tích không?
Phân tích điều
gì? Có so sánh
không? So sánh
nhằm mục đích
gì?
-
Trong đoạn văn trên có sử dụng thao tác
phân tích. Tác giả phân tích sự tự kiêu tự
đại là khờ dại, là thoái bộ. Bởi lẽ ở đời
còn có rất nhiều người hay và giỏi hơn
mình.
-
Tác giả có sử dụng thao tác so sánh. Bác
để là rõ những ai tự kiêu, tự đại cũng như
cái chén, cái đĩa cạn. Cái chén nhỏ, cái
đĩa cạn thì một chút nước cũng đầy vì độ
lượng của nó hẹp nhỏ .
+ Cái chén, cái đĩa sao bằng Sông to bể
rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được

vì độ lượng của nó rộng và sâu.
- Hai thao tác phân tích và so sánh trong
đoạn văn của Bác không ngang nhau. Vì
phân tích là chủ đạo.
- Đây là đoạn văn mẫu mực vì vận dụng
kết hợp giữa hai lập luận phân tích và so
sánh. Vì đoạn văn nhằm mục đích làm
cho những người tự kiêu, tự đại hiểu rõ.
Đoạn văn trên có
phải là mẫu mực
về vận dụng kết
hợp giữa hai thao
tác lập luận phân
tích và so sánh
không? Vì sao?

+ Tự kiêu tự đại là dại khờ.
Mình hay còn nhiều người hay hơn mình.
Mình giỏi còn nhiều người giỏi hơn mình.
+ Tự xem mình giỏi, hay sẽ không cố gắng trong học tập, rèn luyện,
lao động. Vì thế là khờ dại, không thích là dốt nát, thiển cận. Vì vậy,
chớ tự kiêu, tự đại
+ Để thuyết phục, Bác kết hợp so sánh bằng hình tượng. Người tự kiêu
tự đại so sánh với cái chén, cái đĩa cạn.
-> Cách so sánh này tác động và nhận thức: Người tự kiêu, tự đại, hiểu
biết sẽ nông cạn. Tuy nhận thức con người có giới hạn nhưng bởi lẽ
rèn luyện, luôn luôn xác định bản thân phải cố gắng nhiều thì cũng
chứa được, làm sao càng tiếp thu được nhiều càng tốt. Muốn vậy đừng
tự kiêu tự đại, phải biết khiêm tốn.

Rút ra kết luận:
+ Vận dụng hai thao tác lập luận phân tích và so sánh trong đoạn
văn hoặc bài văn nghị luận là cách tốt nhất.
+ Phải căn cứ vào mục đích nghị luận, yêu cầu, đối tượng của
nghị luận để xác định có cần kết hợp giữa hai thao tác lập luận
phân tích và so sánh đó không.
(thao tác lập luận ptích và so sánh đóng vtrò chủ đạo)
+ Điều quan trọng là khi xác định lập luận nào là chủ yếu, lập
luận nào là hỗ trợ, phải có bước lập ý tốt. Nghĩa là chọn luạn
điểm, tìm luận cứ và luận chứng
VD1: Để phân tích cho người ta hiểu biết không nên tự kiêu, tự
đại, Bác xác định:
+ Chớ tự kiêu tự đại ( Luận điểm)
+ Tự kiêu tự đại là khờ dại (Luận cứ)
(+) Mình hay nhưng nhiều người lại hay hơn mình (Luận chứng)
(+) Mình giỏi nhưng nhiều người lại giỏi hơn mình (Luận chứng)
( Dẫn chứng này rất đúng, vì người đọc liên hệ đều thấy)
VD2: Để so sánh, Bác xác định các ý:
+ Sóng to bể lớn chứa được nhiều nước ( Luận cứ)
(+) Vì độ lượng củan ó rộng và sâu ( Luận chứng)
+ Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn thì một chút nước cũng đầy( Luận cứ)
(+ ) Vì độ lượng của nó hẹp, nhỏ ( Luận chứng)
+ Người mà tự kiêu, tự mãn thì cũng như cía chén, cái đĩa cạn
( Luận điểm)

Hướng dẫn học sinh làm bài
Viết một đoạn văn về thiên nhiên
* Chọn đoạn thơ thứ hai trong bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc
Tử
Gió theo lối gió mây đường mây

Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay
-
Mục đích: Bàn về cái hay của đoạn thơ
Chủ yếu lập luận phân tích, song có so sánh
+ Đoạn thơ mang đến cảnh đẹp thơ mộng của sông nước đêm trăng
trong nỗi buồn bâng khuâng, gợi nhớ ( Luận điểm)