PHÒNG GD&ĐT VĨNH YÊN
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐỐNG ĐA
=====***=====
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến
“KINH NGHIỆM TỔ CHỨC MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG
TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TRONG
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM.”
Tác giả sáng kiến: Nguyễn Thị Thắm
BÁO CÁO KẾT QUẢ
Đống Đa, năm 2018
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu:
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục trong đó từng học sinh
được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự
hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, các kỹ
năng và tích luỹ kinh nghiệm riêng của cá nhân. Trải nghiệm sáng tạo là hoạt động
được coi trọng trong từng môn học; đồng thời trong kế hoạch giáo dục cũng bố trí
các hoạt động trải nghiệm sáng tạo riêng, mỗi hoạt động này mang tính tổng hợp
của nhiều lĩnh vực giáo dục, kiến thức, kỹ năng khác nhau.
Ở bậc tiểu học, hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm hình
thành những thói quen tự phục vụ, kỹ năng học tập, kỹ năng giao
tiếp cơ bản; bắt đầu có các kỹ năng xã hội để tham gia các hoạt
động xã hội, là con đường quan trọng để gắn học với hành, lí thuyết với thực tiễn,
góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học
sinh.
Việc học sinh được tham gia các hoạt động trải nghiệm phong phú, đa dạng
sẽ tạo cơ hội cho các em được trải nghiệm trong thực tiễn cuộc sống, được thể
hiện, bộc lộ và khẳng định bản thân; được giao lưu, học hỏi bạn bè và mọi người
xung quanh. Từ đó, tác động tích cực đến nhận thức, tình cảm, niềm tin và hành vi
của học sinh, giúp các em phát triển nhân cách hài hòa, toàn diện về các mặt: đạo
đức, kĩ năng sống, nghệ thuật, lao động và thể chất.
Mỗi một hình thức hoạt động trải nghiệm đều tiềm tàng trong nó những khả
năng giáo dục nhất định. Thông qua các hình thức hoạt động trải nghiệm phong
phú, đa dạng, việc giáo dục học sinh được thực hiện một cách tự nhiên, nhẹ nhàng,
sinh động và hấp dẫn; không áp đặt, khô khan, giáo điều, tạo cơ hội cho HS phát
huy tính tích cực, chủ động, tự giác trong quá trình hoạt động.
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi rất hồn nhiên, hiếu động, thích tìm tòi,
khám phá, yêu thiên nhiên và thích gần gũi với thiên nhiên, thích được cùng học
tập, sinh hoạt, vui chơi với bạn bè. Các em rất hứng thú và nhiệt tình tham gia vào
những hoạt động tập thể, phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của lứa tuổi. Hoạt động
trải nghiệm có khả năng huy động sự tham gia tích cực của học sinh vào các khâu
của quá trình hoạt động, từ thiết kế hoạt động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá
kết quả hoạt động.
Thực hiện Thông tư 22/2016/TT/BGDĐT về đánh giá học sinh tiểu học
được áp dụng từ năm học 2016 - 2017, nhà trường đã triển khai chỉ đạo tổ chức
hoạt động trải nghiệm sáng tạo đến tất cả các lớp. Sau thời gian thực hiện, lớp tôi
đã thu hút sự tham gia tích cực của các em học sinh và được đông đảo các bậc phụ
huynh đồng tình ủng hộ. Được tham gia hoạt động trải nghiệm sáng tạo, các em
1
đều phấn khởi, mạnh dạn, tự tin, tự giải quyết vấn đề và có nhiều sáng kiến mới
trong học tập và sinh hoạt hàng ngày.
Tuy là nội dung không còn mới so với các thầy cô ở trường tiểu học Đống
Đa nhưng với bản thân tôi, đây là năm học thứ hai tôi được làm quen với việc tổ
chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, tôi nhận thấy để mang đến cho các em những
giờ học nhẹ nhàng mà hiệu quả, tạo không khí học tập vui tươi phấn khởi để các
em có cơ hội bộc lộ những khả năng tiềm ẩn của mình, người giáo viên không chỉ
chú trọng về kiến thức, giỏi về phương pháp giảng dạy mà người giáo viên còn
phải biết làm tốt công tác chủ nhiệm, quan tâm đến mọi hoạt động của lớp , của
trường,…nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh. Một trong những hoạt động dạy
học gây hứng thú, đạt mục tiêu bài học, đem lại hiệu quả cao chính là việc tổ chức
các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, để góp phần hoàn thiện, nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, tôi đã chọn và nghiên cứu sáng kiến kinh
nghiệm: Kinh nghiệm tổ chức một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học
sinh tiểu học trong công tác chủ nhiệm.
2. Tên sáng kiến: “Kinh nghiệm tổ chức một số hoạt động trải nghiệm sáng
tạo cho học sinh tiểu học trong công tác chủ nhiệm.”
3. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Nguyễn Thị Thắm
- Địa chỉ: Giáo viên Trường Tiểu học Đống Đa, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh
Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 01659002035
- E- mail:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Thắm, giáo viên trường Tiểu học
Đống Đa, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Áp dụng vào dạy học ở các trường tiểu học.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
Ngay từ tháng 9 năm 2016, tôi tiến hành dạy thực nghiệm ở lớp tôi chủ
nhiệm và tiến hành khảo sát 100% số HS trong lớp. Sau khảo sát, tôi tiến hành
phân tích kết quả, tự kiểm chứng lại tính thực tiễn của vấn đề nghiên cứu và đối
chứng lại sáng kiến của mình trước khi phổ biến trong tổ khối để lấy ý kiến tham
gia của các bạn đồng nghiệp và hoàn thiện sáng kiến.
7. Bản chất của sáng kiến:
7.1. Nội dung của sáng kiến:
*Khái niệm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
2
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới sự
hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được tham gia trực
tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia đình, nhà trường cũng
như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực
thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình.
* Mục đích của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong công tác chủ nhiệm.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang lại cho học sinh cơ hội và điều kiện
phát triển năng lực. Kích thích hứng thú, phát huy tính tích cực, tự giác, tư duy
sáng tạo và khả năng hợp tác cao trong học tập cũng như trong cuộc sống của học
sinh.
-
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Thông qua các hoạt động trải
nghiệm giúp học sinh nắm được các kiến thức cơ bản tiềm ẩn trong các hoạt động,
giúp học sinh biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn sinh động và giáo
dục đạo đức học sinh.
- Giáo dục học sinh tính tự giác, trung thực, sự kiên trì, tính kỷ luật và tinh
thần đồng đội trong học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
- Hình thức và không gian dạy học được đổi mới, mở rộng ra ngoài lớp học;
lực lượng tham gia quá trình dạy học không chỉ là giáo viên trong trường mà có sự
tham gia của các thành phần xã hội.
* Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm.
- Hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình
thức khác nhau như trò chơi, hội thi, cuộc thi, diễn đàn, giao lưu, tham quan học
tập, sân khấu hóa (kịch, tiểu phẩm, thơ, hát,...) thể dục thể thao, câu lạc bộ, nghiên
cứu khoa học kĩ thuật,...
Tích cực đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo
định hướng phát triển năng lực học sinh; vận dụng có hiệu quả các phương pháp
dạy học tích cực. Đối với mỗi chủ đề dạy học, mỗi bài học, tiết học, giáo viên cần
tăng cường thiết kế và triển khai các hoạt động dạy học cả trong và ngoài nhà
trường theo hướng tối đa hóa cơ hội trải nghiệm thực tiễn cho học sinh, gắn dạy
học với thực tiễn cuộc sống hàng ngày, với văn hóa, hoạt động sản xuất - kinh
doanh tại địa phương.
Tổ chức và duy trì các câu lạc bộ, các hoạt động sân khấu hóa, các hội thi,
diễn đàn, giao lưu, hoạt động văn hóa - văn nghệ, chăm sóc di sản văn hóa.
7.1.1. Nghiên cứu thực trạng Hoạt động trải nghiệm sáng tạo (TNST)
Ngoài thời gian học tập trên lớp theo chương trình giáo dục chính thức của
cấp học, thời gian còn lại đều là thời gian ngoài giờ lên lớp. Số thời gian này chiếm
một dung lượng khá lớn trong tổng số thời gian của học sinh tại trường. Hoạt động
trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục thực hiện trong thời gian ngoài giờ lên
lớp ở trường tiểu học, góp phần giáo dục toàn diện học sinh về đức, trí, thể, mĩ. Đó
3
không chỉ là điều kiện để mỗi học sinh được thể hiện mà các em còn được giao lưu
học hỏi, được trải nghiệm sáng tạo, thân thiện với môi trường sống… Qua hoạt
động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được hòa nhập với bạn bè, hiểu biết và ứng xử
phù hợp với những tình huống thực tiễn trong cuộc sống…Từ đó biết điều chỉnh,
tiếp thu những giá trị tích cực của cuộc sống tạo nên sự hòa nhập, thân thiện với
tập thể bạn bè, thầy cô, gia đình và xã hội.
7.1.2. Thực trạng việc tổ chức trải nghiệm sáng tạo trong dạy học của giáo
viên và học sinh Trường Tiểu học Đống Đa, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh
Phúc.
* Đối tượng điều tra:
Học sinh khối lớp 2, lớp 3, lớp 4 năm học 2016 – 2017 của trường Tiểu học
Đống Đa. Ngoài ra tôi còn tham khảo ý kiến của các đồng chí giáo viên các trường
bạn.
* Nội dung điều tra: Phiếu thăm dò ý kiến của giáo viên và học sinh.
* Phiếu thăm dò giáo viên:
Câu hỏi 1: Đồng chí đã tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học
sinh lớp mình bao giờ chưa?
A. Đã từng tổ chức nhưng rất ít.
B. Thường xuyên tổ chức.
C. Chưa bao giờ tổ chức
Câu hỏi 2: Đồng chí thấy thái độ của học sinh như thế nào trong các hoạt
động trải nghiệm đó?
A. Thích thú khi học tập
B. Không hào hứng cho lắm
C. Rất thích thú.
Câu hỏi 3: Qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo đồng chí thấy học sinh
đạt mục tiêu ở mức độ nào?
A. Nhanh chóng đạt được mục tiêu
B. Không nắm bắt được mục tiêu
C. Còn nhiều học sinh chưa đạt được mục tiêu
Câu hỏi 4: Việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo có gây khó
khăn gì trong việc dạy và học của đồng chí không?
A. Có
B. Không
4
C. Bình thường
Câu hỏi 5: Nếu có khó khăn trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo thì đó
là khó khăn gì?
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
*Phiếu thăm dò học sinh
Câu 1: Em đã được tham gia hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong các
giờ học bao giờ chưa?
A. Đã từng ham gia nhưng rất ít.
B. Thường xuyên được tham gia.
C. Chưa bao giờ được tham gia
Câu hỏi 2: Em cảm thấy thế nào sau khi tham gia hoạt động trải nghiệm
sáng tạo ?
A. Thích thú khi học tập
B. Không hào hứng cho lắm
C. Rất thích thú
Câu hỏi 3: Em có thích cô giáo thường xuyên tổ chức các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo không?
A. Rất thích thú
B. Thích thú
C. Không thích thú
Câu hỏi 4: Em hãy kể tên một số hoạt động mà em đã được tham gia
trong giờ học ngoại khóa.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Câu hỏi 5: Em thích nhất hoạt động nào trong số những hoạt động trải
nghiệm sáng tạo mà em đã được tham gia
.....................................................................................................................
Kết quả đạt sau khi phát phiếu thăm dò ý kiến:
+ 97% học sinh cho rằng học tập dưới hình thức hoạt động trải nghiệm
sáng tạo: Thích hơn, hiểu hơn, nhớ kiến thức hơn từ đó làm tăng hứng thú học
tập. Ngoài ra thông qua việc tham gia các hoạt động trải nghiệm các em tỏ ra
bạo dạn trước tập thể lớp, tự tin với bản thân.
5
+ 98% học sinh cho rằng hoạt động trải nghiệm đã rèn cho các em tác phong
nhanh nhẹn và tư duy độc lập sáng tạo. Ngoài việc tham gia làm việc theo nhóm
trong các hoạt động học tập khác các em còn được hợp tác với nhau trong các trò
chơi vì vậy làm việc theo nhóm đối với các em trở nên nhuần nhuyễn và rất đỗi
quen thuộc.
+ 95% học sinh cho rằng học tập theo hình thức thông qua hoạt động trải
nghiệm sáng tạo sẽ giúp tình bạn được củng cố và có thái độ ứng xử linh hoạt
trong hoạt động tập thể.
+ Đa số các em cũng cho rằng các em thích có hình thức học tập dưới dạng
hoạt động trải nghiệm sáng tạo vì nó làm tăng sự đa dạng trong các hình thức học
tập và học tập dưới hình thức này các em cảm thấy nhẹ nhàng, hiệu quả hơn và đỡ
nhàm chán.
+ Còn về phía giáo viên thì việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo
lại diễn ra không đồng đều hoặc tổ chức không thường xuyên, hầu hết họ đưa ra
những khó khăn như tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo mất nhiều thời gian,
không có kinh phí, ngại nhờ phụ huynh đi cùng để quản lý học sinh…
7.2. Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo gây hứng thú cho
học sinh trong dạy học ở trường tiểu học.
Giáo viên tiến hành tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo kế
hoạch chi tiết đã vạch ra từ trước. Quy trình tổ chức thực hiện hoạt động trải
nghiệm có thể được thực hiện theo các bước sau:
Thứ nhất: Phổ biến trước cho học sinh và những người có liên quan (người cộng
tác, phụ huynh…) về nội dung và kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm.
Trước đây, khi tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp, đa số giáo viên làm
thay học sinh ở hầu hết các khâu: lựa chọn nội dung, xây dựng kế hoạch, chuẩn bị.
Học sinh chỉ tham gia thực hiện với số ít học sinh trong lớp. Với yêu cầu tất cả học
sinh đều được tham gia đầy dủ các bước khi tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng
tạo là nhiệm vụ mới mẻ, khó khăn nên giáo viên còn rất lúng túng trong khâu xây
dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện. Do vậy tổ chức tập huấn để mỗi học sinh nắm
chắc mục đích, ý nghĩa, yêu cầu và các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm là
rất cần thiết.
Thứ hai: Xây dựng các kĩ năng nền cho học sinh.
Khi tham gia hoạt động trải nghiệm đòi hỏi học sinh phải huy động kiến
thức, kĩ năng, các phẩm chất năng lực tổng hợp để giải quyết nhiệm vụ thực tiến.
Có nhiệm vụ của cá nhân, có nhiệm vụ đòi hỏi phải có sự hợp sức của cả nhóm.
Các em phải bàn bạc, trao đổi, thống nhất, ra quyết định. Do vậy điều quan trọng là
giáo viên phải hướng dẫn các em các kĩ năng như: kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng
lắng nghe và phản hồi tích cực, kĩ năng ghi chép, thu thâp xử lí thông tin, kĩ năng
ra quyết định. Đồng thời xây dựng niềm tin đối với học sinh. Giáo viên chỉ có thể
6
tin tưởng các em thì mới có thể giao việc cho các em. Và ngược lại, học sinh chỉ có
tin yêu giáo viên, tin yêu bạn của mình mới có thể tự tin chia sẻ với chính giáo
viên và bạn bè trong lớp nhưng suy nghĩ của mình..
Thứ ba: Hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu về hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Ngay từ đầu năm học, ngoài việc hướng dẫn học sinh xây dựng nội quy của
lớp, của trường, các kỹ năng cơ bản: tổ chức, làm việc nhóm, ghi chép vv… Giáo
viên cần giới thiệu, hướng dẫn cho học sinh hiểu về mục đích, các hình thức, cách
tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Thông qua đó, học sinh cả lớp biết lựa
chọn hình thức tổ chức phù hợp với nội dung; nắm được các bước cơ bản cần thực
hiện, trách nhiệm của từng cá nhân khi tham gia hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Giáo viên nên hướng cho học sinh lựa chọn nội dung thực hiện trong cả năm
học dựa trên chủ điểm từng tháng, điều kiện, khả năng của bản thân, của lớp có thể
tổ chức được. Việc này sẽ tạo tâm thế sẵn sàng thực hiện cho học sinh.
Thứ tư: Tổ chức và duy trì tốt hoạt động của hội đồng tự quản lớp.
Giáo viên cần mạnh dạn giao việc cho hội đồng tự quản thực hiện các nhiệm
vụ quản lí lớp, duy trì tổ chức sinh hoạt lớp, giờ chào cờ đầu tuần; khuyến khích
các em tích cực tham gia trang trí lớp, tự tổ chức các hoạt động vui chơi, đăng kí
tham gia các câu lạc bộ, tránh làm thay, làm hộ học sinh. Giáo viên chỉ đóng vai trò
là người tư vấn giúp đỡ. Làm như vậy các em mới có cơ hội bộc lộ khả năng của
bản thân, rèn luyện các phẩm chất, năng lực cần thiết. Từ đó có thêm các kĩ năng
cần thiết để tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo hiệu quả.
Thứ năm: Tổ chức phong phú các hình thức, phương pháp dạy học trên lớp.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có nội dung rất đa dạng và mang tính tổng
hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục. Vì
thế khi dạy học trên lớp, giáo viên cần tổ chức bằng nhiều hình thức, phương pháp
dạy học khác nhau: cá nhân, nhóm, trò chơi, đố vui, ứng dụng công nghệ thông tin,
các kĩ thuật dạy học tích cực. Đặc biệt là phương pháp Bàn tay nặn bột. Dạy học
theo phương pháp Bàn tay nặn bột chính là tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
ngay trong từng môn học.
Thứ sáu: Tạo cơ hội cho tất cả học sinh tham gia vào cả quá trình của
HĐTNST.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo về cơ bản mang tính chất của hoạt động tập
thể trên tinh thần tự chủ nhằm phát triển khả năng sáng tạo và cá tính riêng của mỗi
cá nhân trong tập thể. Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo hình thành những
năng lực, kỹ năng sống, phẩm chất tốt đẹp của học sinh. Chính vì thế, để tổ chức
hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Mỗi giáo viên phải giúp đỡ, hỗ trợ các em thực
hiện đầy đủ các bước cơ bản sau:
* Giúp học sinh xây dựng ý tưởng
7
Ví dụ: Kết thúc hoạt động tháng 10, chuẩn bị cho hoạt động của tháng 11, giáo
viên có thể gợi ý nhiều cách để học sinh xây dựng ý tưởng như sau:
+ Theo các em, tháng 11 có ngày lễ nào lớn nhất? (20/11). Vậy các em có suy nghĩ
gì về ngày đó? Học sinh sẽ trả lời nhiều ý khác nhau. Trên cơ sở đó, giáo viên sẽ
hướng cho học sinh thực hiện một hoạt động có ý nghĩa để chào mừng ngày Nhà
giáo Việt Nam 20/11.
* Học sinh phải định hình những công việc cần làm là gì? Tổ chức ở đâu? Những
ai thực hiện? Cần có sự giúp đỡ của ai ở trong hoặc ngoài nhà trường? Cần những
gì về cơ sở vật chất, thiết bị, đồ dùng… để thực hiện? Lúc này, vai trò của Hội
đồng tự quản lớp được phát huy. Các em vừa là người thu thập và xử lý thông tin,
phân tích tình hình và tổ chức lớp để bàn bạc đi đến thống nhất nội dung công việc
cần làm.
Ở bước này, đối với học sinh lớp 2, do đặc điểm các em còn nhỏ nên giáo
viên ghi chép giúp học sinh kế hoạch, nội dung, hình thức, công tác chuẩn bị, thời
gian, địa điểm, đối tượng tham gia,…Đối với học sinh lớp 3, lớp 3, lớp 4, lớp 5 các
em tự ghi chép hoặc các em xây dựng bằng sơ đồ, bảng biểu,… Như vậy, ngay từ
hoạt động này, các em được bộc lộ nhiều khả năng: Ngôn ngữ, giao tiếp, phân tích,
phán đoán, lắng nghe, cách trình bày, tổng hợp, tính toán… Đó là cái đích mà giáo
viên đang rất cần ở các em. Vì thế phát huy vài trò của học sinh từ bước 2 là quan
trọng để các em làm tốt các bước tiếp theo.
* Trong quá trình học sinh thực hiện bước này, giáo viên cần theo dõi, giúp
đỡ học sinh việc chuẩn bị thực sự phải an toàn về mọi mặt: Sức khỏe, tác phong,
lời nói, ăn mặc, đồ dùng, dụng cụ, ...phục vụ cho hoạt động. Đặc biệt giáo viên có
thể tập huấn, hướng dẫn cho các em các kĩ năng nền cần thiết: cách ghi chép,
phỏng vấn hoặc dự đoán tình huống nảy sinh khi thực hiện, cách giải quyết…
*Học sinh tiến hành thực hiện công việc. Trong quá trình các em thực hiện,
giáo viên cần giúp đỡ và theo dõi. GV cần quan tâm đến những tình huống nảy
sinh và sự sáng tạo trong cách giải quyết của các em. Điều này giúp giáo viên có
thể đánh giá đúng những phẩm chất năng lực của các em.
*Đây là bước cuối cùng của hoạt động, học sinh tự đánh giá lại quá trình
hoạt động. Hội đồng tự quản duy trì trực tiếp hoặc học sinh tự viết ra giấy, sau đó
Hội đồng tự quản tổng hợp lại các ý kiến.
Nội dung đánh giá phải được tổng hợp lại từ việc xây dựng ý tưởng đến tất
cả các bước tổ chức thực hiện; kết quả công việc và ý nghĩa của nó; những bài học
kinh nghiệm về mọi mặt; những sáng kiến mới nào có thể áp dụng trên lớp học
hoặc hoạt động ngoài lớp học tiếp theo,…Thông qua đây, giúp học sinh sẽ có khả
năng tư duy sâu hơn; việc giao tiếp được mạnh dạn, tự tin; ý thức trách nhiệm của
các em được bộc lộ.
Thứ bảy: Làm tốt công tác tham mưu, đề xuất, phối hợp
8
Các hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo rất phong phú: hoạt động câu
lạc bộ, tổ chức trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, các hội
thi, hoạt động giao lưu, hoạt động nhân đạo, hoạt động tình nguyện, hoạt động
cộng đồng, sinh hoạt tập thể, lao động công ích, sân khấu hóa, thể dục thể thao, tổ
chức các ngày hội,… Để giúp các em tổ chức tốt hoạt động trải nghiệm sáng tạo thì
sự tham gia của cộng đồng đặc biệt là cha mẹ học sinh là vô cùng quan trọng. Giáo
viên cần chủ động đề xuất,... cùng tham gia. Các cơ sở như khu di tích lịch sử, khu
văn hóa, cơ quan, công trường, nhà vườn, khu chăn nuôi, đồng ruộng… hoặc ở mỗi
gia đình đều có thể là địa điểm lý tưởng để học sinh được thực hành, trải nghiệm
sáng tạo.
Thứ tám: Đánh giá tổng kết việc thực hiện tổ chức hoạt động trải nghiệm theo
kế hoạch đã vạch ra.
Trong khi thực thiện quá trình này giáo viên cần phải lưu ý một số điều sau:
Tuy tiến hành theo kế hoạch đã đề ra nhưng trong quá trình thực hiện giáo
viên cũng cần phải điều chỉnh linh hoạt cho phù hợp với tình hình thực tế và những
tình huống phát sinh ngoài dự kiến.
Cần ghi chép lại nhật kí quá trình thực hiện cũng như những gì đã điều
chỉnh, những vấn đề phát sinh, biện pháp giải quyết và kết quả của việc giải quyết
đó.
Cần tận dụng tối đa sự hợp tác từ những người ở xunh quanh như các tổ
chức trong trường học (Đoàn, Đội, các câu lạc bộ), các giáo viên cùng trường,
khác trường, phụ huynh học sinh và các nhà chuyên môn.
Cần lắng nghe và lưu lại những ý kiến phản hồi của học sinh, những người
cộng tác khi thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm để phục vụ việc
điều chỉnh kế hoạch cho năm sau.
Lưu lại hình ảnh, video và tất cả những tài liệu khác có liên quan đến hoạt
động trải nghiệm mình tổ chức để tạo thành hồ sơ nghiên cứu.
Viết bản tổng kết về việc thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm
bản thân vừa tiến hành. Bài viết có thể đem tham dự các hội thảo hoặc công bố trên
trang Web nhà trường, báo, tạp chí, tập san.
7.2.1. Minh họa một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo của
trường tiểu học Đống Đa năm học 2016 – 2017.
1.
CUỘC THI RUNG CHUÔNG VÀNG TRONG NGÀY HỘI SÁCH
* Mục tiêu hoạt động
Sau khi tham gia cuộc thi, HS có thể:
- Nêu được tầm quan trọng của việc đọc sách.
9
- Liệt kê được những đầu sách hay, phù hợp với lứa tuổi.
- Biết được cách đọc sách một cách khoa học.
- Tuyên truyền cho bạn bè, người thân những đầu sách hay, có ý nghĩa.
- Sẵn sàng tham gia vào các hoạt động của thư viện.
* Đối tượng tham gia và quy mô tổ chức.
- HS: 100% học sinh tham gia
- Quy mô tổ chức: Lớp
* Thời gian và địa điểm tổ chức.
- Thời gian: Đầu học kì II
- Địa điểm: Tại lớp.
* Chuẩn bị
- Thành lập Ban giám khảo và Ban cố vấn (GV, tổng phụ trách Đội, đại diện
hội cha mẹ học sinh)
- Chuẩn bị nội dung:
Xây dựng hệ thống câu hỏi: Khoảng 20 đến 30 câu (mỗi nhóm – cung
cấp cho giáo viên chủ nhiệm 5 đến 6 câu hỏi có nội dung về ngày hội
sách.
Ban giám khảo cùng Ban cố vấn tổng hợp câu hỏi, tình huống, xây dựng
đáp án, biểu điểm và sắp xếp hệ thống câu hỏi theo mức độ từ dễ đến
khó.
- Xây dựng thể lệ cuộc thi: Ban giám khảo chịu trách nhiệm
- Xây dựng kịch bản chương trình: Giaó viên chủ nhiệm và Hội đồng tự quản
- Đề cử học sinh dẫn chương trình
* Tiến hành tổ chức cuộc thi
- Tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu: Chủ tịch hội đồng tự quản
- Giới thiệu ban giám khảo, ban cố vấn và chương trình hội thi: HS dẫn chương
trình.
- Ban giám khảo thông qua thể lệ cuộc thi
- Tiến hành cuộc thi theo chương trình đã xây dựng: Thi loại trực tiếp.
- Chọn HS rung được chuông vàng
- Công bố kết quả. Tổng kết, đánh giá hội thi
- Trao giải cho 1 HS cuối cùng.
Rút kinh nghiệm, thông báo những học sinh được tham dự cuộc thi Rung
chuông vàng cấp trường.
10
Học sinh khối 4, khối 5 – Đối tượng thử nghiệm SKKN
2. TÌM KIẾM TÀI NĂNG NGHỆ THUẬT- ĐỐNG ĐA GOT TALENT
I. Mục tiêu
Sau khi tham gia hoạt động này, học sinh (HS):
- Hình thành được ý tưởng nghệ thuật
- Lựa chọn được loại hình nghệ thuật phù hợp ý tưởng
- Tạo được sản phẩm nghệ thuật mới, lạ, độc đáo…
- Thực hiện giao tiếp nghệ thuật gây được hứng thú, bất ngờ cho người thưởng
thức
- Tích cực tham gia các hoạt động sáng tạo nghệ thuật
II. Gợi ý các hoạt động
1. Hoạt động 1: Tìm hiểu và xây dựng ý tưởng
GV tập hợp HS có cùng sở thích vào cùng một nhóm, Ví dụ:
- Nhóm 1: HS yêu thích mĩ thuật – Vẽ tranh
- Nhóm 2: HS yêu thích âm nhạc
- Nhóm 3: HS yêu thích kịch
- Nhóm 4: HS yêu thích thơ ca, kể chuyện…
Một số HS không có biểu hiện rõ rệt với các thể loại trên, GV có thể phân công các
em về các nhóm, tạo sự cân đối về số lượng thành viên trong mỗi nhóm.
11
GV: Quan sát, gợi ý và hỗ trợ các nhóm trong quá trình hoạt động
Nhóm 1: HS yêu thích mĩ thuật – Vẽ tranh
- Thảo luận nhóm: vẽ tranh tập thể hoặc vẽ cá nhân. Thống nhất lựa chọn hình thức
thể hiện
- Tìm hiểu (xem) một số tác phẩm mĩ thuật
- Tìm hiểu nội dung chủ đề, xây dựng ý tưởng (minh họa cho văn bản văn học, nội
dung bài hát hoặc theo chủ đề yêu cầu)
- Tìm hiểu chất liệu
HS có thể thống nhất ý tưởng tập thể (vẽ tập thể) hoặc hình thành ý tưởng riêng (vẽ
cá nhân) sau khi tìm hiểu thông tin
Nhóm 2: HS yêu thích âm nhạc – Tập hát và biểu diễn
- Thảo luận hình thức thể hiện: trình diễn hoặc sáng tác. Thống nhất lựa chọn hình
thể hiện.
- Tìm hiểu và lựa chọn bài hát (cho trình diễn) hoặc tứ thơ yêu thích (cho sáng tác).
- Tìm hiểu và chuẩn bị nhạc cụ (nếu có điều kiện)
Hoạt động cùng gia đình, cộng đồng:
- Chia sẻ cảm nhận của mình cùng với các thành viên trong gia đình về các hoạt
động đã tham gia.
- Có thể hát, ngâm thơ, kể chuyện tạo không khí vui trong gia đình. Vẽ tranh trang
trí cho gia đình, góc học tập…
- Cùng với sự giúp đỡ của gia đình, tìm hiểu thêm các tấm gương trong học tập, lao
động và chiến đấu; những hình đẹp về quê hương đất nước… hình thành ý tưởng
nghệ thuật cho các hoạt động sáng tạo nghệ thuật tiếp theo.
Tài liệu và phương tiện học tập
- SGK, SGV môn Mĩ thuật, Âm nhạc, …
- Băng đĩa hình về các bài hát thiếu nhi Việt Nam
- Băng đĩa hình về một số vở kịch của thiếu nhi
- Tư liệu, phiên bản tranh… của các họa sĩ
- Tuyển tập thơ, chuyện tranh thiếu nhi…
- Nhạc cụ
- Họa phẩm…
Một số gợi ý:
- Thời gian thực hiện chủ đề:
12
+ Có thể kéo dài từ 1 đến 2 tuần
+ Nên tổ chức chủ đề gần với thời gian kỉ niệm các ngày truyền thống trong năm
học, tạo điều kiện cho HS trình diễn những sáng tạo nghệ thuật
- GV có thể tổ chức cho HS thể hiện 2 hoặc 3 thể loại nghệ thuật. Không nhất thiết
tổ chức 4 nhóm cho 4 loại hình nghệ thuật như đã hướng dẫn trong bài minh họa.
Phụ huynh HS chia sẻ công việc với lớp
13
Phụ huynh HS chia sẻ công việc với lớp
Học sinh lớp 5A1 – Lớp thử nghiệm SKKN
3. Chủ đề thuộc lĩnh vực “Giao thông”
CHỦ ĐÊ
CHÚNG EM VỚI AN TOÀN GIAO THÔNG
An toàn giao thông không chỉ là vấn đề chung của xã hội mà còn cần sự đóng
góp của mỗi cá nhân. Mồi chúng ta cần ý thức tốt khi lưu thông thì sẽ giảm thiểu
số lượng tai nạn gây ra. Vấn đề an toàn giao thông đang được tuyên truyền rộng rãi
qua báo đài, các trò chơi truyền hình …Ngay trong môi trường học đường vấn đề
an toàn giao thông cũng được chú trọng, nâng cao ý thức trách nhiệm mỗi học sinh
về việc chấp hành luật lệ giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy. Trách
nhiệm của nhà trường là quản lí trực tiếp trẻ trong độ tuổi đến trường và xây dựng
văn hóa giao thông cho các em là rất cần thiết. Việc hình thành kĩ năng và thói
quen giao thông, thông qua một số hoạt động giáo dục An toàn giao thông cho học
sinh Tiểu học được mỗi giáo viên hằng ngày xây đắp cho học trò.Giúp học sinh
trong trường đi bộ trên đường an toàn, đi bộ qua đường an toàn, đi xe đạp trên
đường an toàn. Ngồi trên xe đạp, xe máy an toàn, an toàn khi đi ô tô, xe buýt.
Thông qua các hoạt động giáo dục học sinh biết hiệu lệnh của tín hiệu đèn giao
thông, hiệu lệnh và chỉ dẫn của báo hiệu đường bộ, hiệu lệnh của CSGT.
Giáo dục học sinh thói quen cư xử có văn hóa, đúng luật pháp, xóa bỏ những
thói quen tùy tiện vi phạm quy tắc giao thông, hình thành ý thức tự giác khi tham
14
gia giao thông; tạo môi trường giao thông trật tự, an toàn, văn minh, thân thiện,
từng bước hình thành thói quen “văn hóa giao thông”.Mặt khác nâng cao ý thức
chấp hành luật giao thông trong đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên và cha mẹ
học sinh, tạo bước chuyển biến ngày càng tốt hơn về nhận thức và ý thức chấp
hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông trong đơn vị
Để dạt được những mục tiêu kể trên trường Tiểu học Đống Đa đã phối kết
hợp vơi Ban an toàn giao thông thành phố để kẻ vạch phân làn đường, luồng
đường tại khu vực cổng trường, trong sân trường và các hành lang lớp học….Đồng
thời mời cán bộ Ban an toàn giao thông đến trường nói chuyện và hướng dẫn học
sinh nhận biết một số biển báo giao thông, luật giao thông đường bộ…giúp các em
tham gia giao thông an toàn. Nhà trường còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa đầu
tuần, đóng tiểu phẩm về An toàn giao thông để tuyên truyền, vận động học sinh
thực hiện tốt Luật An toàn giao thông. Các em còn được tham gia các cuộc thi như:
vẽ tranh về chủ đề ATGT, tìm hiểu Luật ATGT…
15
Học sinh lớp 2A6 – Lớp thử nghiệm SKKN
4. NGÀY HỘI TRẢI NGHIỆM - CHIA SẺ - TƯ VẤN GIÁO DỤC
Hàng năm trường chúng tôi đều tổ chức Ngày hội giáo viên chia sẻ- Học
sinh trải nghiệm- Phụ huynh tư vấn giáo dục. Trong ngày hội phụ huynh học sinh
dự một giờ giảng của giáo viên chủ nhiệm chia sẻ, sau đó cùng với giáo viên chủ
nhiệm hướng dẫn học sinh trải nghiệm. Học sinh được tự mình làm các sản phẩm
đem trưng bày, tập làm kinh doanh… Số tiền thu được sẽ dành tặng cho các bạn
học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học tốt.
Ngày hội trải nghiệm được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh, các em học sinh
hào hứng với các hoạt động trải nghiệm. Kết thúc buổi trải nghiệm phụ huynh học
sinh tư vấn thông qua phiếu thăm dò ý kiến.
16
Học sinh lớp 2A3 – Lớp thử nghiệm SKKN
Phụ huynh HS hướng dẫn các em gói bánh trưng trong ngày Hội trải nghiệm
5. Giáo dục thể chất, kỹ năng tự bảo vệ, tự phục vụ bản thân
và giúp đỡ người xung quanh.”
Đối với học sinh Tiểu học việc rèn luyện và giáo dục thể chất cũng như kỹ năng
tự phục vụ bản thân là rất cần thiết. Các em có sức khỏe tốt thì sẽ học tập và tham
17
gia tích cực có hiệu quả các hoạt động của lớp và trường tổ chức. Các em có kỹ
năng tự bảo vệ mình thì bố mẹ, thầy cô sẽ yên tâm. Biết tự phục vụ các em sẽ biết
chia sẻ với bố mẹ, với người xung quanh.
Ngoài việc dạy kiến thức thì ở trường chúng tôi còn chú trọng việc rèn luyện thể
chất và rèn kỹ năng sống thông qua các môn học. Vào cuối các buổi học các em
được tham gia các lớp năng khiếu: bơi, võ thuật, khiêu vũ, yoga… Tháng 12 hàng
năm Nhân kỷ niệm “ Ngày Quốc phòng toàn dân” nhà trường mời các chiến sỹ Lữ
đoàn 204 về nói chuyện và hướng dẫn các em một số công việc tự phục vụ bản
thân để các em học tập và làm theo anh bộ đội…
Học sinh khối lớp 3, lớp 4, lớp 5 trong ngày hội TDTT ngành GD cấp tỉnh
18
Học sinh thuộc Câu lạc bộ bơi trường TH Đống Đa
6. XUẤT BẢN TẬP SAN - TRI ÂN THẦY CÔ
Tập san chào mừng ngày NGVN 20/11
19
7. THAM QUAN CÔNG TY EXEDY
Buổi ngoại khóa tại công ty EXEDY
8. CHÚNG EM TẬP LÀM LÍNH CỨU HỎA
Học sinh tập làm chú cứu hỏa
9. TRUNG THU CHO EM
20
Chủ đề thuộc lĩnh vực “Lịch sử - Văn hóa”
10.THĂM QUAN BẢO TÀNG VĨNH PHÚC
Giờ học tại Bảo tàng Vĩnh Phúc
QUÉT DỌN VỆ SINH ĐÌNH SẬU
21
Học sinh lớp 5A2 trong buổi dọn dẹp vệ sinh khu vực đình
Sậu
12. KHÁM TIM
HS lớp 3A6 trong buổi khám bệnh học đường
13.
Áo ấm mùa đông
22
Cô trò sắp xếp quần áo tặng các bạn nhỏ vùng cao
Ngày hội Đập lợn đất giúp đỡ các bạn nghèo vượt khó
Trong dịp Tết Nguyên đán 2016
7.2.4 Hiệu quả thu được
Khi thực hiện sáng kiến, tôi đã nhận thấy sự hào hứng, sôi nổi của học sinh.
Nhiều em học sinh rụt rè, ít nói nay đã cởi mở hơn trong giao tiếp và tham gia các
hoạt động do trường, lớp tổ chức. Các em thực sự chủ động giải quyết và ứng phó
trước các tình huống trong thực tiễn.
23
Chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh lớp chủ nhiệm được nâng cao.
Đáng tự hào và vui mừng hơn nữa, sau khi áp dụng một trong số các giải pháp
giáo dục KNS qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh lớp tôi, trường tôi đã
được kết quả đáng kể trong các sân chơi do các cấp tổ chức. Đặc biệt các em biết
chia sẻ, cảm thông với những hoàn cảnh kém may mắn hơn mình thông qua các
hoạt động: “ Áo ấm tặng bà - Mùa xuân tình bạn” .
Từ kết quả trên, có thể thấy rằng việc giáo dục KNS qua hoạt động TNST là rất
hữu ích và thiết thực. Sự thành công và chủ động của học sinh trong các hoạt động
là niềm động viên lớn với người thực hiện sáng kiến.
8. Những thông tin cần bảo mật: Không
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
* Đối với giáo viên
+ Nhận thức rõ vai trò, vị trí của mình trong việc giáo dục HS. Hơn ai hết,
GV chủ nhiệm lớp là người quyết định cơ bản đến kết quả giáo dục của HS
lớp mình. Các hoạt động tổ chức, GV đều cố gắng để khẳng định mình nâng
cao uy tín của bản thân, tạo mối quan hệ thân thiện với HS, cha mẹ HS.
+ Đối với việc tham gia các hoạt động trải nghiệm với qui mô lớn, có sự
tham gia của cha mẹ HS, có đại biểu khách mời đến dự đối với GV lúc đầu
còn mất tinh thần, ngại tham gia nhưng khi đã vào việc các giáo viên đều thể
hiện hết năng lực của mình khuyến khích để tất cả HS đều được tham gia
vào các hoạt động.
*Đối với học sinh:
+Có tinh thần ham mê học hỏi, đoàn kết, biết yêu thương chia sẻ.
10. Lợi ích thu được khi áp dụng sáng kiến
10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả.
Để có được những kết quả trong quá trình nghiên cứu tôi tiến hành thử nghiệm ở
các khối lớp để từ đó đánh giá chung
* Đối với giáo viên:
Từ thực tế làm công tác chủ nhiệm, thực hiện sáng kiến tôi nhận thấy những
bài học kinh nghiệm sau:
Phạm vi các chủ đề/nội dung hoạt động và kết quả đầu ra của TNST là năng
lực thực tiễn, phẩm chất và năng lực sáng tạo đa dạng, khác nhau của các em HS.
Vì vậy, giáo viên không làm thay, không tổ chức, không phân công học sinh một
cách trực tiếp mà chỉ hướng dẫn, hỗ trợ, giám sát cho tập thể hoặc cá nhân học sinh
tham gia trực tiếp; hoặc GV đứng ở vai trò tổ chức hoạt động, giúp học sinh chủ
động, tích cực trong càng nhiều hoạt động càng tốt.
24