SKKN một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn tập làm văn

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

CHUYÊN ĐỀ:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 2
VIẾT ĐƯỢC ĐOẠN VĂN NGẮN TRONG PHÂN MÔN TẬP LÀM
VĂN
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Dạy học Tiếng việt là dạy học tiếng mẹ đẻ. Dạy học Tiếng việt giúp HS
hình thành 4 kĩ năng cơ bản: nghe, nói, đọc, viết. Phân môn Tập làm văn
trong Tiếng Việt hội tụ đủ 4 kĩ năng trên. Với mục tiêu rèn kỹ năng viết “ một
đoạn văn ngắn” là yêu cầu cơ bản khá trọng tâm ở phân môn tập làm văn lớp
2. Đối với HS lớp 2 thì đây là một phân môn khó. Vì các em từ lớp 1 lên và
đến bây giờ các em mới làm quen với thể loại này. Vốn từ, kỹ năng diễn đạt
còn hạn chế. Học sinh chưa hiểu sâu về nghĩa các từ ngữ và bản chất của câu
nên khi viết một đoạn văn các em thường bộc lộ các yếu điểm về diễn đạt
như: từ lặp lại nhiều, câu không rõ nghĩa, các câu trong đoạn văn còn lộn
xộn, viết đoạn văn mang tính chất trả lời câu hỏi. học sinh thường rập khuôn
theo sự hướng dẫn của giáo viên.
Trong chương trình Tiếng việt lớp 2, ngay từ đầu năm học các em đã
được làm quen với đoạn văn và được rèn kĩ năng viết đoạn văn ngắn. Trong
quá trình làm bài chúng tôi nhận thấy các em còn lúng túng, nhiều học sinh

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
1


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

làm bài chưa đạt yêu cầu. Các em thường dùng từ sai, câu văn lủng củng

hoặc có những bài làm đảm bảo về số câu nhưng viết không đủ ý.
Làm thế nào để giúp các em thực hiện được mục tiêu đã đề ra? Chúng
tôi luôn cố gắng tìm ra giải pháp để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh
của lớp mình. Đó là lí do chúng tôi chọn chuyên đề: Một số biện pháp giúp
HS lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập làm văn.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Thực trạng:
Trong thực tế hiện nay, việc rèn cho học sinh viết đoạn văn chưa được
giáo viên chú tâm nhiều, đa số là giáo viên làm mẫu, hướng dẫn học sinh
tham khảo mẫu, viết theo mẫu. Cách dạy của giáo viên còn đơn điệu, lệ thuộc
một cách máy móc vào sách giáo viên. Bên cạnh đó, nhiều học sinh khi viết
bài còn viết bừa, viết cẩu thả, không đúng yêu cầu, viết lan man, không đủ số
câu, sai ý, trình bày ý lộn xộn, thiếu tự nhiên, sai nhiều lỗi chính tả,…Hơn
thế nữa, một số em thiếu tự tin trong giờ Tập làm văn dễ dẫn đến hậu quả là
các em chán nản, thiếu quyết tâm trong học tập. Để khắc phục tình trạng này,
đòi hỏi giáo viên phải có kinh nghiệm và sáng tạo trong giảng dạy, phải thật
kiên trì và nhẫn nại, giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của môn
học. Từ đó giáo dục cho các em ý thức rèn luyện bài viết của mình đạt yêu
cầu cao hơn.
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
2


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

II. Nội dung môn Tập làm văn:
Học sinh được học tất cả 31 tiết tập làm văn trong cả năm học. Trong
đó, nội dung đề cập đến các vấn đề về:
1. Nghi thức lời nói tối thiểu.

2. Các kỹ năng phục vụ học tập và đời sống hàng ngày.
3. Nói, viết về những vấn đề thuộc chủ điểm: kể về một sự việc đơn
giản; tả sơ lược về người, vật xung quanh….
Chương trình lớp 2 phân môn Tập làm văn viết đoạn văn ngắn gồm các
dạng đề sau:
- Gia đình
- Kể về người thân
- Kể về thầy(cô) giáo cũ
- Giới thiệu về trường của em
- Các mùa trong năm
- Một loài chim.
- Kể về con vật nuôi trong nhà
- Tả ngắn về biển
- Tả ngắn cây cối
- Tả về một loài hoa
- Tả ngắn về Bác Hồ
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
3


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn
- …

Dạng bài: Viết đoạn văn ngắn nói chung và viết đoạn văn ngắn kể về
người thân nói riêng là dạng bài nằm trong vấn đề thứ 3 vừa nêu ở trên. Đây
là dạng bài tổng hợp cả hai kỹ năng nói và viết. Để học sinh thành thạo cả hai
kỹ năng trên trong một tiết dạy là một vấn đề không hề đơn giản, đòi hỏi
người giáo viên phải có những biện pháp cụ thể để làm việc, trao đổi và
tương tác với các em.

III. Các biện pháp thực hiện:
Để giúp học sinh học tốt tiết Tập làm văn viết đoạn văn ngắn theo yêu
cầu của đề bài, chúng tôi thường áp dụng những phương pháp sau.
1. Vận dụng phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh
như:
+ Kết hợp phương pháp quan sát và hỏi đáp
+ Phương pháp thực hành giao tiếp
+ Phương pháp phân tích ngôn ngữ
+ Phương pháp sử dụng từ ngữ trong câu
2. Vận dụng các hình thức rèn luyện học sinh:
+ Có hai hình thức rèn luyện chính là nói và viết. ở mỗi hình thức rèn
luyện này, học sinh được hình thành dần kỹ năng tạo lập văn bản qua từng

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
4


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

công đoạn, từ những yêu cầu đơn nhất như điền vào chỗ trống, trả lời câu hỏi
đến nói hay viết một đoạn văn trọn vẹn.
+ Rèn luyện kỹ năng nghe cho học sinh thông qua hình thức nghe kể
chuyện – trả lời câu hỏi theo nội dung câu chuyện.
3. Các bước hướng dẫn học sinh viết đoạn văn ngắn.
+ Giúp học sinh nắm vững yêu cầu của đề bài.
+ Hướng dẫn học sinh làm miệng, trả lời miệng từng câu hỏi.
Gợi ý cho học sinh trả lời bằng nhiều ý kiến khác nhau. Nhận xét, sửa
chữa những câu trả lời chưa đúng; cung cấp và gợi ý để các em có thể chọn
từ cùng nghĩa thay thế cho từ ngữ các bạn đã dùng, có thể hướng dẫn mẫu

các câu văn có hình ảnh nhân hóa hoặc so sánh để bài văn sinh động hơn
(khuyến khích học sinh khá giỏi vận dụng, không bắt buộc tất cả các đối
tượng học sinh thực hiện vì đây là phần kiến thức chưa học, giáo viên hướng
dẫn mẫu và cung cấp các thành ngữ so sánh, cách nhân hóa nhưng không đưa
những thuật ngữ này ra với đối tượng học sinh lớp 2).
+ Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu trả lời đó theo một trật tự hợp lý
để hoàn chỉnh bài làm miệng.
+ Cho một số học sinh làm miệng cả bài. Sau đó hướng dẫn học sinh
viết liền mạch các câu trả lời thành một đoạn văn ngắn đảm bảo số câu theo
yêu cầu.

Giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu có nhiều cách diễn đạt để

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
5


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

bài làm của các em được phong phú, tránh tình trạng dạy học sinh làm sai
mẫu. Không nên áp đặt và đòi hỏi các em phải thể hiện được ngay những kĩ
năng mới hình thành. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải kiên nhẫn,
luôn tái hiện và lặp lại kiến thức cho học sinh trong suốt năm học, giúp học
sinh có nền móng tốt cho việc học tập môn Tập làm văn ở các lớp học trên.
4. Giúp học sinh nắm trình tự các bước khi viết một đoạn văn
- Viết câu mở đầu: Giới thiệu đối tượng cần viết (Có thể diễn đạt bằng
một câu).
- Phát triển đoạn văn: Kể về đối tượng: Có thể dựa theo gợi ý, mỗi gợi ý
có thể diễn đạt 2, 3 câu tùy theo năng lực học sinh.

- Câu kết đoạn: Có thể viết một câu thường là nói về tình cảm, suy nghĩ ,
mong ước của em về đối tượng được nêu trong bài hoặc nêu ý nghĩa, ích lợi
của đối tượng đó đối với cuộc sống, với mọi người.
Ví dụ: Bài viết về người thân dựa vào gợi ý để hình thành đoạn văn
- Người thân em định kể là ai?
- Người đó tên là gì? Năm nay bao nhiêu tuổi?
- Người đó làm nghề gì?
- Người đó có tính cách như thế nào?
- Tình cảm của người đó dành cho em ra sao?
- Em yêu quý người đó như thế nào?
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
6


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

Hướng dẫn các em cách trình bày một đoạn văn phải có câu mở đầu,
câu phát triển đoạn văn và câu kết đoạn. Bên cạnh đó cũng không quên nhắc
nhở các em viết chữ rõ ràng, sạch, đẹp. Chú ý không để sai chính tả.
Sau khi học sinh làm bài hoàn chỉnh giáo viên tiến hành nhận xét, chữa
bài cho các em. Đây là việc làm hết sức cần thiết, giúp các em nhận ra lỗi sai
để điều chỉnh, sữa chữa kịp thời để hoàn chỉnh bài văn. Đối với những bài
làm có ý hay nhưng chưa hoàn chỉnh, giáo viên giúp học sinh gọt giũa, trau
chuốt thêm cho bài văn được hay hơn. Thông qua đó giáo viên khen ngợi,
khuyến khích động viên tinh thần học tập của các em. Khi sửa bài giáo viên
giáo viên cần giới thiệu những bài văn hay ở năm học trước, hoặc những bài
hay của học sinh để các em tham khảo. Từ đó, giúp các em nhận thấy sự khác
nhau về cách diễn đạt trong cùng một đề tài để các em hiểu rằng những bài
làm thể hiệ sự suy nghĩ độc lập của cá nhân luôn được khích lệ và tôn trọng.

IV. Quy trình giảng dạy:
1. Kiểm tra bài cũ: Yêu cầu học sinh làm lại bài tập ở tiết trước, nhắc lại
những nội dung cần ghi nhớ về kiến thức kỹ năng ở bài học trước; GV nhận
xét kết quả chấm bài (nếu có)
2. Dạy bài mới:
a. Giới thiệu bài: GV nêu mục đích, yêu cầu của tiết học

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
7


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

b. Hướng dẫn làm bài tập: GV hướng dẫn học sinh thực hiện lần lượt từng bài
tập trong sách giáo khoa dựa theo các biện pháp đã nói nhằm đạt được mục
đích, yêu cầu của tiết Tập làm văn lớp 2.
c. Củng cố, dặn dò: Chốt lại nội dung kiến thức và kỹ năng đã học tập; nêu
yêu cầu của những hoạt động tiếp nối...
PHẦN III: KẾT THÚC VẤN ĐỀ
1. Kết quả đạt được:
Qua việc áp dụng một số biện pháp trên chúng tôi nhận thấy chất
lượng học tập môn Tập làm văn của học sinh đã được nâng lên rõ rệt. Học
sinh bước đầu biết viết đoạn văn ngắn phù hợp theo yêu cầu của đề bài. Các
em đã ý thức hơn trong các giờ học Tập làm văn, tự tin và hứng thú học tập.
Nội dung các bài viết phong phú, các bài viết có sự khác biệt rõ do học sinh
được bộc lộ kinh nghiệm, học sinh tự do diễn đạt bằng sự lựa chọn từ ngữ,
câu của riêng mình. Giờ học hứng thú hơn bởi học sinh có động cơ nói ra,
viết ra điều mình thấy, mình cảm nhận được.
2. Bài học kinh nghiệm:

Bất kì mỗi ai nhìn đoạn văn của học sinh với những dòng chữ đều tăm
tắp, sạch sẽ, diễn đạt đủ số câu, ý phong phú, lôi cuốn, hấp dẫn người đọc thì
cả cha mẹ và thầy cô đều dấy lên một niềm vui, sự hãnh diện và thiện cảm.
Việc dạy cho học sinh biết cách học tốt phân môn Tập làm văn còn là môi
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
8


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những phẩm chất tốt như: tính cẩn thận,
chịu khó, tự tin, óc tư duy, sáng tạo.… Bên cạnh đó, chúng tôi nhận thấy
rằng, những em tiếp thu chậm, việc viết đoạn văn sạch sẽ, rõ ràng là yêu cầu
không quá cao, nhưng muốn viết hay thì yêu cầu trẻ phải kiên nhẫn, gắng
công khổ luyện nhiều hơn.
Để giúp học sinh viết được đoạn văn ta cần chú ý vấn đề sau :
- Ngay từ đầu hình thành cho các em thói quen học tập, làm việc khoa học:
Đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu của đề bài, quan sát thực tế, sử dụng đồ dùng
dạy học, câu hỏi gợi ý, dẫn dắt học sinh hình thành kĩ năng và kiến thức mới.
- Đặt các tình huống có vấn đề giúp học sinh luôn suy nghĩ, tìm tòi để phát
triển tư duy, khăn ngợi niềm say mê ở các em, học cách ghi nhớ để nhớ lâu
kiến thức. - Trong tiết dạy giáo viên không quên sử dụng nhiều hình thức thi
đua, khen thưởng để khuyến khích các em nổ lực học tập.
Trên đây là một số giải pháp chúng tôi đã thực hiện trong giảng dạy
phân môn Tập làm văn. Trong khi viết và áp dụng vào thực tiễn dạy học chắc
còn nhiều thiếu sót mong bạn bè đồng nghiệp góp ý chân thành để chuyên đề
và tiết dạy được tốt hơn.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!

Duyệt của BGH

Đồng Văn, ngày 01 tháng 11 năm 2019

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
9


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

Người viết

GV tổ 2

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
10


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

BÀI SOẠN MINH HỌA
Tập làm văn – Tuần 10
KỂ VỀ NGƯỜI THÂN

A. Mục tiêu:
- Kiến thức: Dựa vào các câu hỏi kể lại một cách chân thật, tự nhiên về ông
bà hoặc người thân.
- Kĩ năng: Viết lại các câu kể thành một đoạn văn ngắn từ 3 đến 5 câu. Giúp

cho các em nhớ lại những kỷ niệm về người thân.
- Thái độ: Các em có thái độ yêu quý, kính trọng người thân.
*Trọng tâm: Biết kể và viết lại một đoạn văn ngắn về ông bà, người
thân.
- KNS: HS biết xác định được giá trị bản thân, tự nhận thức về bản thân; Biết
lắng nghe tích cựcvà thể hiện sự cản thông.
B. Đồ dùng dạy học:
GV: Máy tính, máy chiếu
HS: Sách giáo khoa, vở viết
C. Các hoạt động dạy - học:

Hoạt động của giáo viên
I. Ổn định tổ chức:

Hoạt động của học sinh
- Cả lớp chơi trò chơi: Ai thông

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
11


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

II. Bài cũ

minh hơn học sinh lớp 2?

- Trong bài tập đọc “Sáng kiến của
bé Hà”, gia đình nhà bạn Hà có

- Ông, bà, bố mẹ bạn hà và Hà

những ai?

- Hà là một cô bé hiếu thảo, quan

- Hà là một cô bé như thế nào?

tâm đến mọi người.
- Mọi người trong gia đình bạn Hà

- Mọi người trong gia đình Hà có

đều quan tâm, yêu thương lẫn nhau.

quan tâm, yêu thương lẫn nhau
không?

III. Bài mới:

- Cả lớp nghe bài hát: Cả nhà

1. Giới thiệu bài:

thương nhau.

- Vừa rồi chúng ta gặp lại gia đình
bạn Hà. Sau đây, cô mời cả lớp làm

- Có bố, mẹ và bạn nhỏ

quen với một gia đình khác qua một

- Mọi người đều yêu thương nhau.

bài hát.
- Gia đình trong bài hát có những ai?
- Tình cảm gia đình họ ra sao?
*Các em ạ! Gia đình bạn nhỏ trong
bài hát và gia đình bạn Hà có số
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
12


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

thành viên không giống nhau. Cả hai
gia đình có một điểm chung là mọi
người đều yêu thương quan tâm đến
nhau.
- Còn gia đình em thì sao? Em có
yêu gia đình mình không?
- Nếu bây giờ, có ai đó muốn em kể
về một người thân của mình thì em
định kể về ai, kể những gì về họ?

- HS đọc đề bài.

Để giúp các em biết cách kể về

Ví dụ:

người thân của mình cho mọi người,
các em cùng cô vào bài học hôm nay
nhé!
Tên bài: Kể về người thân
2. HD làm bài tập:
Bài 1: (GV đưa đề bài ra màn hình)
- Gọi 1 HS đọc đề.
GV hỏi:
? Những người nào thì được gọi là
người thân?
Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
13


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

? Trong gia đình em có những ai?
? Em định kể về ai?
- Các em ạ! Đối với mỗi người,
người thân trong gia đình rất quan
trọng, có nhiều tình cảm gắn bó và

+ Ông,bà (hoặc người thân) của em

nhiều kỉ niệm vui buồn. Chúng ta có

bao nhiêu tuổi?

rất nhiều điều để kể về họ phải

+ Ông, bà (người thân) của em làm

không nào?

nghề gì?

Thế các em có biết nên bắt đầu kể từ

+ Ông, bà (hoặc người thân) của em

đâu, kể những gì là đủ?

yêu quý, chăm sóc em như thế nào?

Để giúp các em biết cách kể, cô có
một số gợi ý sau:

- HS theo dõi

GV đưa 3 gợi ý trong SGK
- Gọi 1 HS đọc.
- Từng cặp HS hỏi đáp với nhau
- GV giới thiệu phần kể mẫu của một theo câu hỏi của bài.
bạn nhỏ qua đoạn phim hoạt hình

- Một số HS lên trình bày.

- Yêu cầu HS làm việc theo cặp.

- Gọi HS trình bày trước lớp. Nghe

- Dựa theo lời kể ở bài tập 1, Hãy

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
14


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 viết được đoạn ngắn trong phân môn Tập
làm văn

và sửa lỗi cho các em.

viết một đoạn văn ngắn ( từ 3 đến 5
câu) kể về ông, bà hoặc một người

Bài 2:

thân của em.

- Gọi HS đọc đề bài:

- HS viế bài vào vở.

- Yêu cầu HS viết bài vào vở bài tập.
* Chú ý: Yêu cầu HS viết câu văn

liền mạch. Cuối câu có dấu chấm,
Chữ cái đầu câu viết hoa.

- 2 - 3 HS đọc bài làm của mình.

- Gọi vài HS đọc bài viết của mình.
- GV nhận xét bài làm của học sinh.
IV. Củng cố- Dặn dò:
- Tuyên dương bài viết hay.
- Nhận xét giờ học.
- Về nhà viết lại bài cho hay hơn.
- Chuẩn bị bài sau.

Trường Tiểu học Phạm Công Bình – Năm học 2019 - 2020
15