Tổ chức rèn kỹ năng sống cho học sinh qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Tổ chức rèn kỹ năng sống cho học sinh qua các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài:
Bác Hồ của chúng ta đã từng nói “Có tài mà không có đ ức là ng ười vô d ụng
còn có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Th ật v ậy, ngoài vi ệc
học tập thì việc rèn luyện đạo đức của mỗi người h ọc sinh là vô cùng quan
trọng. Nói đến đức người ta có thể dễ dàng hiểu đó là nh ững kỹ năng s ống
sao cho có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.Kỹ năng sống là đi ều h ết s ức
quan trọng với tất cả mọi người, chứ không riêng gì h ọc sinh. Tuy nhiên,
học sinh là đối tượng thường được nhắm đến đầu tiên trong việc giáo d ục
kỹ năng sống, bởi trên thực tế cho thấyhiện nay kỹ năng sống c ủa các em
học sinh đang là vấn đề rất đáng quan tâm vì trong nh ững năm g ần đây,
dường như có sự bùng phát hiện tượng học sinh tiểu học nghiện game,
học sinh nam để tóc kiểu, nhuộm tóc, đi học trễ… mặc dù bị nh ắc nh ở
nhiều nhưng vẫn tiếp tục xảy ra. Hơn thế nữa hiện tượng nói trống
không, thậm chí chỉ chào thầy cô dạy mình hoặc không chào cũng đang
xảy ra ngày một nhiều hoặc nhiều trẻ rất thiếu kỹ năng làm vi ệc nhà, kỹ
năng tự phục vụ; hiện tượng trẻ em ngu ngơ khi phải xử lý những tình
huống của cuộc sống thực, thiếu tự tin trong giao tiếp, thiếu bản lĩnh v ượt
qua khó khăn, thiếu sáng kiến và dễ nản chí.
Vì vậy việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là điều hết sức cần thi ết cho
tương lai các em và cần được bắt đầu rèn luyện từ nhỏ, từ từng hành vi cá
nhân đơn giản nhất, theo đó hình thành tính cách và nhân cách. Do ph ần
lớn thời gian trẻ ở trường học, nơi hàng ngày diễn ra cuộc sống th ực c ủa
trẻ, thế nên bắt buộc trẻ phải được rèn luyện từ trong nhà trường sau đó
mới đến gia đình. Nhưng rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ nh ư th ế nào cho


hiệu quả, thu hút được trẻ và các bậc phụ huynh luôn là v ấn đ ề trăn tr ở
của các nhà trường, của những người làm công tác giáo dục và c ủa toàn xã

hội hiện nay.
Phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích c ực giai
đoạn 2008 -2013 được phát động thì yêu cầu rèn kỹ năng s ống cho HS
ngày càng được chú trọng hơn cho đến nay, tại văn bản h ướng d ẫn th ực
hiện nhiệm vụ năm học 2015-2016số 4323/BGDĐT-GDTH ngày
25/8/2015 Bộ GD&ĐT đã yêu cầu các Sở giáo dục xây dựng kế hoạch ch ỉ
đạo nhiệm vụ năm học đối với cấp tiểu học những nội dung c ụ th ể nh ư
sau: Tiếp tục thực hiện sáng tạo các nội dung hoạt động “Xây d ựng tr ường
học thân thiện, học sinh tích cực", chú trọng các hoạt động:
-Giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn h ọc, ho ạt
động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn hoá. Nhà tr ường ch ủ đ ộng
phối hợp với gia đình và cộng đồng cùng tham gia chăm sóc giáo d ục đ ạo
đức và kĩ năng sống cho học sinh. Thực hiện Chỉ thị 1537/CT-BGDĐT ngày
05/5/2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tăng cường và nâng cao hiệu
quả một số hoạt động giáo dục cho học sinh, sinh viên trong các c ơ s ở giáo
dục, đào tạo; Thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT ngày 28/02/2014 ban hành
quy định về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và ho ạt đ ộng giáo
dục ngoài giờ chính khóa; Thông tư số 07/2014/TT-BGDĐT ngày
14/3/2014 quy định về hoạt động chữ thập đỏ trong tr ường h ọc.
- Đẩy mạnh các giải pháp nhằm xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp; đủ
nhà vệ sinh sạch sẽ cho học sinh và giáo viên.
- Tổ chức cho học sinh hát Quốc ca tại Lễ chào Cờ Tổ quốc; tăng c ường
giáo dục thể chất, rèn luyện sức khỏe cho học sinh thông qua tập th ể dục
buổi sáng, tập thể dục giữa giờ.


- Đưa các nội dung giáo dục văn hoá truyền thống, giáo dục thông qua di
sản vào nhà trường. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, vui ch ơi,
giải trí tích cực, các hoạt động văn nghệ, thể thao, trò ch ơi dân gian, dân
ca, ngoại khoá phù hợp với điều kiện cụ thể của nhà tr ường và địa

phương. Hướng dẫn học sinh tự quản, chủ động tự tổ ch ức, điều khi ển các
hoạt động tập thể và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Tổ chức lễ khai giảng năm học mới (với cả phần lễ và phần hội) gọn
nhẹ, vui tươi, tạo không khí phấn khởi cho học sinh bước vào năm học
mới. Trong đó, dành thời gian tổ chức lễ đón học sinh lớp 1, tạo ấn t ượng
và cảm xúc cho học sinh.
- Tổ chức 1 - 2 "Tuần làm quen" đầu năm học mới đối với lớp 1 nh ằm giúp
học sinh thích nghi với môi trường học tập mới ở tiểu h ọc và vui thích khi
được đi học.
- Tổ chức lễ ra trường trang trọng, tạo dấu ấn sâu sắc cho học sinh hoàn
thành chương trình tiểu học trước khi ra trường (tuỳ điều ki ện c ụ th ể, có
thể tổ chức trao giấy chứng nhận của Hiệu trưởng cho h ọc sinh hoàn
thành chương trình tiểu học và các sinh hoạt tập th ể, giao l ưu, văn ngh ệ,
…).
Song với tình hình hiện nay nội dung hoạt động ngoài gi ờ lên l ớp ch ưa
thực sự đáp ứng nhu cầu thực tế, chương trình còn đơn điệu, c ứng nh ắc.
Vẫn còn Cán bộ quản lý nhà trường và giáo viên ch ưa th ực s ự quan tâm
hoặc chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động Ngoài giờ lên l ớp, g ần nh ư
cho rằng đó là nhiệm vụ, là hoạt động cuả tổ ch ức đoàn th ể nh ất là Chi
đoàn và Tổng phụ trách Đội. Việc định hướng nội dung, hình th ức về hoạt
động ngoài giờ lên lớp ở một số trường chưa có sự sáng tạo, lãnh đạo một
số trường chưa có biện pháp cụ thể, chưa có năng lực để tổ chức hoạt
động ngoài giờ, còn khá nhiều giáo viên thường dành th ời gian c ủa Ho ạt


động ngoài giờ lên lớp để ôn kiến thức, kĩ năng, giải quy ết các ph ần việc
về lĩnh vực dạy học. Nhiều trường ít chú ý đầu tư th ời gian cho HĐNGLL
bởi thường mất nhiều thời gian, nếu tổ chức không tốt không những
không mang lại lợi ích gì mà còn ảnh hưởng chất lượng hoạt động dạy và
học trên lớp, tốn kém kinh phí mà không có nguồn tài chính h ỗ tr ợ; có

quan điểm còn cho đây là họat động vui chơi nên không quan tr ọng, không
cần thiết. Thế nên cơ hội để đưa việc giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho
học sinh vào các hoạt động ngoài giờ là rất ít.
Là cán bộ quản lý của trường tiểu học, qua nhiều năm thực hiện phong
trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích c ực” và vận d ụng s ự
hướng dẫn chỉ đạo của Ngành, thực tế của địa phương, cùng v ới vi ệc th ực
hiện giáo dục tích hợp thông qua các môn học trên lớp, tôi đã t ổ ch ức th ực
hiện nhiều hoạt động ngoài giờ lên lớp để giáo dục và rèn kỹ năng s ống
cho học sinh bước đầu có những hiệu quả nhất định đồng th ời v ới nh ững
thách thức mở ra khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn v ề vi ệc H ướng
dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục tiểu học năm học 2015-2016 đó là ti ếp
tục thực hiện sáng tạo các nội dung của phong trào thi đua “Xây d ựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”, trong đó có n ội dung chú tr ọng
các hoạt động:Giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh thông qua các
môn học, hoạt động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn hoá. Nhà
trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng cung tham gia chăm
soc giáo dục đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh nên tôi chọn đề tài“Tổ
chức rèn kỹ năng sống cho học sinh qua các hoạt động giáo d ục ngoài gi ờ
lên lớp”để nghiên cứu và cùng chia sẻ.
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu:
1.Mục đích nghiên cứu:


Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động quan trọng, góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện m ục tiêugiáo d ục
của nhà trường. Chính từ những hoạt động như:lao động, sinh hoạt tập
thể, hoạt động xã hội đã góp phần rất lớn trong việc hình thành nhân cách
cuả học sinh. Giúp các em biết tự giáo dục, tự rèn luyện, tự hoàn thi ện
mình. Có thể nói việc tổ chức các hoạt động ngoài gi ờ lên l ớp là xây d ựng
cho các em các mối quan hệ phong phú, đa dạng, một cách có m ục đích, có

kế hoạch có nội dung và phương pháp nhất định, gắn giáo dục v ới c ộng
đồng, tạo sự thân thiện trong mọi tình huống. Biến các nhu c ầu khách
quan của xã hội thành những nhu cầu của bản thân h ọc sinh. Thông qua
việc tham gia các hoạt động mà giáo dục kỹ năng sống c ần thiết cho tr ẻ,
giúp trẻ biết làm chủ bản thân, thích ứng và biết cách ứng phó tr ước
những tình huống khó khăn trong cuộc sống hàng ngày và có cuộc s ống
bình thường trong một xã hội hiện đại. Thực hiện được triết lý giáo dục:
“Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
2. Phương pháp nghiên cứu:
-Dựa trên các tài liệu giáo dục kỹ năng sống do Bộ Giáo d ục Đào t ạo phát
hành.
-Thực tiễn áp dụng của một số cơ sở giáo dục.
-Thực trạng tại đơn vị.
III. Giới hạn của đề tài
“Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để rèn kỹ năng sống cho
học sinh tiểu học.”
IV. Các giả thiết nghiên cứu


-Giáo dục KNS thúc đẩy quá trình phát triển của cá nhân và phát tri ển xã
hội. Đối với học sinh, việc được đào tạo kỹ năng sống là vô cùng quan
trọng. Trước đây giáo dục KNS chỉ làm được tại gia đình, gia đình giáo d ục
tốt, trẻ sẽ có điểm xuất phát tốt và nề nếp tốt. Ngược lại, trẻ sẽ không có
gì khi không được gia đình quan tâm giáo dục. Nh ư vậy, xuất phát đi ểm
của trẻ là chưa công bằng.
-Nếu bệnh thành tích trong học tập vẫn còn quá được coi trọng ở các nhà
trường, ở cha mẹ học sinh, suốt ngày các em cứ phải vùi đ ầu vào h ọc, h ọc
trên lớp, học thêm, học suốt tuần, học cả ngày nghỉ để theo kịp bạn bè, đ ể
phải là HS có thành tích cao mà không có th ời gian đ ể th ư gi ản, đ ể ho ạt
động theo sở thích, sở trường, bỏ quên giáo dục kỹ năng sống, coi đó là

điều chưa thực sự cần thiết thì các em sẽ ra sao ? Ch ắc chắn điều này vô
tình biến các em học sinh trở thành cứng nhắc và rất dễ bị lôi kéo sa ngã
bởinhững tác động xấu từ môi trường bên ngoài.
-Nếu lãnh đạo nhà trường không quan tâm đến việc tổ ch ức các hoạt đ ộng
để rèn kỹ năng sống cho học sinh liệu có xoá đi rào cản đó.
V. Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn:
1.Cơ sở lý luận:
Thực hiện quyết định của Bộ GD&ĐT, các Sở GD&ĐT trong cả n ước đã ch ỉ
đạo các cơ sở giáo dục, các trường học tăng cường rèn luyện kỹ năng sống
cho học sinh, tăng cường nguồn lực trong và ngoài nhà tr ường cho giáo dục
đạo đức, hình thành các chuẩn đạo đức, chú ý giáo dục giá tr ị gia đình, văn
hóa gia đình bên cạnh giáo dục lòng yêu nước và truy ền th ống văn hóa dân
tộc. Tập trung rèn luyện cho học sinh ý th ức kỷ luật, tác phong nhanh
nhẹn, gọn gàng, ngăn nắp, tăng cường giáo dục kỹ năng t ự ph ục v ụ, thói
quen vệ sinh tốt, kỹ năng tự bảo vệ an toàn bản thân, m ạnh dạn trong giao


tiếp, thân thiện với bạn bè, lễ phép với người lớn… Việc giáo dục kỹ năng
sống cho HSđược thể hiện qua các cách thức hoạt động như:
-Tích hợp vào nội dung các bài học ở các môn học trên lớp.
-Thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Có thể khẳng định: Kỹ năng sống là một bài h ọc quan tr ọng, giúp các em
học sinh tự tin khi bước vào cuộc sống tương lai. Dạy tr ẻ kĩ năng s ống là
điều rất cần thiết đặc biệt đối với trẻ tiểu học, khi bắt đầu đi h ọc cũng là
lúc trẻ bắt đầu tiếp xúc với xã hội, rất cần hoàn thiện và phát tri ển các kĩ
năng sống cho riêng mình. Chínhnhững kĩ năng sống các em tiếp nh ận
đượcnhững năm đầu tiên đi họcsẽ theo các em suốt cả cuộc sống sau này.
Nếu ngay từ tiểu học các em đã có được những kĩ năng tốt, cu ộc s ống sau
này sẽ rộng mở với các em hơn. Nếu ngược lại sau này các em sẽ r ất khó
khăn để sửa chữa những kĩ năng không tốt và gặp nhiều khó khăn trong

cuộc sống. Vì vậy việc dạy kỹ năng sống cho học sinh giúp các em bi ết làm
chủ bản thân, thích ứng và biết cách ứng phó tr ước nh ững tình hu ống khó
khăn trong cuộc sống hàng ngày; Rèn cách sống có trách nhi ệm v ới bản
thân, gia đình, đảm bảo mục tiêu giáo dục KNS cho h ọc sinh trong c ộng
đồng; Mở ra cơ hội, hướng suy nghĩ tích cực và tự tin, tự quyết định và lựa
chọn những hành vi đúng đắn.
Việc giáo dục kỹ năng sống góp phần giải quy ết tình trạng trẻ th ụ đ ộng,
không biết ứng phó trong những hoàn cảnh nguy c ấp, không bi ết cách t ự
bảo vệ bản thân trước nguy hiểm, thậm chí không biết cách tìm ki ếm s ự
giúp đỡ... Bên cạnh đó, các bài học về kỹ năng sống sẽ giúp tr ẻ hình thành
những kĩ năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng
trong cuộc sống. Đó là những kỹ năng chúng ta phải biết để có đ ược s ự
điều chỉnh, ứng xử phù hợp với những thay đổi diễn ra hằng ngày, hàng


giờ. Qua học tập và rèn luyện các kỹ năng sống các em sẽ cảm nhận, th ấu
hiểu và trân trọng những giá trị căn bản của cuộc sống.
Vậy Kỹ năng sống là gì?
Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp gi ải quy ết hoặc
đáp ứng các nhu cầu cụ thể trong suốt quá trình tồn tại và phát tri ển c ủa
con người. Là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân t ồn
tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân v ững vàng tr ước cu ộc
sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại hay nói
ngắn gọn Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta ph ải
biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra h ằng ngày
trong cuộc sống.Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi v ận động c ủa c ơ th ể và
tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có th ể hình thành m ột
cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con ng ười.
Phân loại kỹ năng sống:
Kỹ năng sống được chia thành 2 loại: Kỹ năng cơ bản và kỹ năng nâng cao.

Kỹ năng cơ bản gồm: Kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đ ứng, ch ạy,
nhảy v.v…
Kỹ năng nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản d ưới một
dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: Các kỹ năng tư duy logic, sáng t ạo, suy
nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng hợp, so sánh, nêu khái niệm, đặt câu h ỏi
v.v…
Ở tiểu học, đối với các lớp đầu cấp, kỹ năng cơ bản được xem tr ọng,còn
các lớp cuối cấp nâng dần cho các em về kỹ năng nâng cao. Theo đó, chúng
ta cần tập trung rèn luyện cho các em 2 nhóm kỹ năng sống sau đây:
+Nhóm kỹ năng giao tiếp – hòa nhập cuộc sống.


+Nhóm kỹ năng trong học tập, lao động – vui ch ơi giải trí.
Như vậy, kỹ năng sống bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho
cuộc sống hàng ngày của con người. Bản chất của kỹ năng sống là kỹ năng
tự quản lý bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết đ ể cá nhân t ự l ực trong
cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả... Nói cách khác, kỹ năng s ống là
khả năng làm chủ bản thân của mỗi con người, khả năng ứng x ử phù h ợp
với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tr ước các tình
huống của cuộc sống.
Ở lứa tuổi của các em nếu chỉ dạy kỹ năng sống thông qua các môn h ọc,
qua lý thuyết suông thì chưa đủ. Hãy gắn các em vào những hoạt động bổ
ích, những việc làm phu hợp với những hình thức linh hoạt, sáng tạo để thu
hút trẻ. Thế nên hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ là đi ều ki ện là c ơ
hội tốt cho trẻ tự thể hiện bản thân, được trải nghiệm cuộc sống bằng
những việc làm của mình.
-Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là gì ?
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động giáo d ục đ ược th ực
hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ ch ức nh ằm góp ph ần th ực
thi quá trình đào tạo học sinh, đáp ứng nhu cầu đa d ạng c ủa đ ời s ống xã

hội. Hoạt động này do nhà trường quản lý, tiến hành ngoài gi ờ dạy h ọc
trên lớp (theo chương trình, kế hoạch dạy học). Nó được tiến hành xen kẽ
hoặc nối tiếp chương trình dạy học trong phạm vi nhà tr ường ho ặc trong
đời sống xã hội, được diễn ra trong suốt năm học và c ả th ời gian ngh ỉ hè
khép kín quá trình giáo dục, làm cho quá trình đó có th ể đ ược th ực hi ện
mọi nơi, mọi lúc.
Vì thế Giáo dục ngoài giờ lên lớp đã được đánh giá là hoạt động giáo d ục
quan trọng ở nhà trường phổ thông, nó được quy định trong ch ương trình


chính khóa của các trường tiểu học và là yêu cầu bắt buộc cho mọi đ ối
tượng học sinh, mỗi học sinh cần tham gia tối thiểu 4 tiết/ tháng theo quy
định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hoạt động ngoài giờ lên lớp có n ội dung
tự chọn sao cho phù hợp với học sinh, với nhà tr ường, v ới đ ịa ph ương có
nghĩa là tùy điều kiện của giáo viên, điều kiện cơ sở v ật chất nhà tr ường
hay đặc điểm văn hóa của địa phương mà nhà tr ường có th ể l ựa ch ọn
những hoạt động phù hợp và hoạt động này có ý nghĩa hỗ tr ợ cho giáo d ục
nội khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi d ưỡng năng
khiếu và tài năng sáng tạo của học sinh.
Nội dung của giáo duc ngoài giờ lên lớp rất phong phú và đa dạng th ể hi ện
qua các hoạt động xã hội, văn nghệ, thể dục thể thao, tham quan, lao đ ộng,
nghiên cứu khoa học….chủ yếu thể hiện thông qua 3 hình th ức c ơ bản
như: Tiết chào cờ đầu tuần, sinh hoạt 15 phút đầu gi ờ, sinh hoạt tập th ể;
dạy tích hợp trong các môn học; hoạt động giáo dục theo ch ủ đi ểm, tham
quan, du lịch… nhờ đó các kiến thức tiếp thu ở trên lớp có c ơ hội đ ược b ổ
sung, áp dụng, mở rộng thêm trên thực tế, đồng thời có tác d ụng nâng cao
hứng thú học tập. Do đặc thù của hoạt động GDNGLLnên trong quá trình
thực hiện chương trình, có thể vận dụng một cách linh hoạt các n ội dung
và hình thức hoạt động theo vùng miền và đối tượng học sinh, với điều
kiện, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương. Với tính ch ất linh ho ạt đ ặc

trưng của hoạt động này nên nó sẽ là cơ hội để các nhà trường bổ sung các
hoạt động nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh một cách chủ động và
sáng tạo.
Lãnh đạo nhà trường có vai trò, trách nhiệm như thế nào trong việc tổ
chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để rèn kỹ năng s ống cho h ọc
sinh ?


-Là người xác định mục tiêu, hướng đi cho các hoạt động giáo d ục đ ể đảm
bảo đúng yêu cầu cấp học.
-Là người đề ra kế hoạch tổ chức các hoạt động cho phù h ợp v ới điều
kiện cụ thể,đáp ứng nhiệm vụ giáo dục trọng tâm của từng năm h ọc và
nhiệm vụ chính trị của địa phương.
-Là người tổchức chỉ đạo thực hiện các hoạt động.
-Là người chủ động trong việc tạo ra cơ sở vật chất ph ục vụ cho ho ạt
động.
-Là người chịu trách nhiệm chủ đạo trong việc đánhgiá rút kinh nghi ệm,
điều chỉnh các hoạt động sau này.
2.Cơ sở thực tiễn:
Cuộc sống hiện đại về chính trị, kinh tế, xã h ội, văn hóa, khoa h ọc kỹ
thuật, môi trường khí hậu… ở trong nước và trên thế giới đang vận đ ộng
hết sức khẩn trương và chứa đựng nhiều yếu tố khôn lường. Để sống, h ội
nhập và góp phần tích cực cho cuộc sống cá nhân và c ộng đ ồng t ốt đ ẹp
hơn, con người nói chung và học sinh nói riêng không th ể không quan tâm
đến việc rèn luyện kỹ năng sống nhằm thích ứng v ới mọi bi ến đ ộng c ủa
hoàn cảnh.
Hiện nay, đa số học sinh sống trong hai môi tr ường có hoàn c ảnh khác
nhau: một là các em được sự quan tâm chăm sóc quá sức chu đáo c ủa ph ụ
huynh vì sống trong gia đình ít con, hoàn cảnh kinh tế ổn đ ịnh; hai là
những em sống trong gia đình với nhiều lo toan cho cuộc m ưu sinh, ph ụ

huynh bỏ mặc con cái. Môi trường hoàn cảnh khác nhau ấy lại th ường
cùng mang đến cho các em một thiếu sót lớn trong t ừng b ước tr ưởng
thành, đó là kĩ năng sống.


Như chúng ta đã biết : Mục tiêu của giáo dục tiểu h ọc là nh ằm giúp h ọc
sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, góp ph ần
hình thành nhân cách con người Việt Nam xã h ội ch ủ nghĩa. Yêu cầu v ề n ội
dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho học sinh có hiểu bi ết đ ơn gi ản,
cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người; có kỹ năng cơ bản về nghe, đọc,
nói, viết và tính toán; có thói quen rèn luyện thân th ể, gi ữ gìn v ệ sinh; có
hiểu biết ban đầu về nghệ thuật. Tuy nhiên, nội dung giáo d ục trong các
nhà trường tiểu học trong thời gian qua còn xem trọng việc dạy ch ữ, ch ưa
chú trọng đúng mức dạy làm người, nhất là việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh.Thế nên việc giáo dục KNS chỉ được mang tính chất lồng ghép vào
các môn học và chỉ thực hiện đối với cấp học THCS. Trong nh ững năm qua,
hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học đã có nhiều sự chuy ển biến rõ nét,
đã được các cấp quản lý giáo dục, các trường, đội ngũ giáo viên cũng nh ư
cộng đồng quan tâm và có các giải pháp tích cực nh ằm nâng cao ch ất
lượng hoạt động. Hệ thống văn bản chỉ đạo cũng đã đề cập nhiều đ ến
việc tổ chức Hoạt động ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là khi B ộ GD-ĐT phát
động phong trào thi đua “Xây dựng tr ường học thân thi ện, h ọc sinh tích
cực” thì việc đầu tư cho Hoạt động ngoài gi ờ, việc gắn giáo d ục v ới c ộng
đồng đã được chú trọng nhiều hơn. Và từ thực tế cho th ấy hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp đã thực sự đi vào chiều sâu đã có tác dụng thi ết th ực
đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
VI. Kế hoạch thực hiện:
-Tìm hiểu để nắm bắt tình hình th ực tế của địa ph ương.
-Trên điều kiện sẳn có của nhà trường (về đội ngũ, về các l ực l ượng giáo

dục, cơ sở vật chất ) để xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động.


-Làm công tác tham mưu, vận động các lực lượng xã h ội tạo đi ều ki ện đ ể
thực hiện kế hoạch.
-Từng giai đoạn đúc rút kinh nghiệm cho bản thân trong công tác qu ản lý
nhà trường nhằm làm cho học sinh tiểu học có kỹ năng sống tốt h ơn trong
xã hội hiện đại ngày nay với những khó khăn và thách th ức.
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Thực trạng:
Nước ta hiện nay chọn cách đưa kỹ năng sống vào một số môn h ọc. Bộ
sách hướng dẫn dạy kỹ năng sống dành cho giáo viên đã đ ược đ ưa vào t ập
huấn và khuyến khích các trường giảng dạy trong nh ững năm h ọc qua
theo kiểu lồng ghép. Theo sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT hiện nay việc giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh là lồng ghép tích h ợp vào các môn h ọc c ủa
chương trình. Hiện nay, có nhiều trường Tiểu h ọc Hà Nội, thành ph ố H ồ
Chí Minh… đưa giáo viên đi đào tạo tại các cơ sở giáo d ục kỹ năng s ống và
trở về trường trực tiếp giảng dạy cho học sinh như một môn học bắt buộc
trong thời khóa biểu. Trong thời gian nghỉ hè, nhiều lớp kỹ năng sống cũng
mở ra cho các em học sinh như Học kỳ Quân đội, ...trong n ước và n ước
ngoài theo hình thức liên kết. Tuy nhiên chỉ mới có một bộ phận HS là con
gia đình có điều kiện được tiếp cận nên việc đ ưa giáo d ục kỹ năng s ống
vào từng nhà trường là điều hết sức hợp lý.
Qua tìm hiểu tại một số trường học trên địa bàn, tôi nh ận thấy th ời gian
qua việc thực hiện giáo dục kỹ năng sống đã được nhiều tr ường r ất quan
tâm thông qua việcthường xuyên tổ chức nhiều hoạt động trong và ngoài
giờ lên lớp, giúp hình thành những thói quen tốt cho học sinh… , tuy nhiên
tình trạng làm cho có hoặc qua loa chiếu lệ để gọi là th ực hiện theo n ội
dung thi đua của phong trào Trường học thân thiện - học sinh tích c ực v ẫn

còn đang rất phổ biến chưa thật sự xem giáo dục kỹ năng sống cho HS là
một nhiệm vụ xuyên suốt nên trong thực hiện nội dung thì sơ sài v ới
phương pháp giảng dạy chưa hấp dẫn, việc lồng ghép vào nh ững ti ết sinh
hoạt chào cờ đầu tuần hay các buổi sinh hoạt chỉ đ ơn thuần là k ể nh ững
câu chuyện hay, những hình ảnh đẹp từ đời thường cho học sinh, ch ứ ch ưa
thể tổ chức các buổi dã ngoại hoặc những hoạt động lớn vì “thiếu kinh
phí” và nhiều khó khăn khác.
Trường TH Lê Công Phép với đặc điểm là tr ường đang phát tri ển, đi ều
kiện kinh tế nhân dân địa phương chưa ổn định, rất nhiều HS là con em
gia đình khó khăn, nên việc tiếp cận với xu thế hiện đại hoặc môi tr ường
xã hội tiên tiến hiện đại còn rất hạn chế từ đó hình thành trong các em
bản tính nhút nhát, rụt rè, ít thân thiện, thiếu sự linh hoạt, ít hòa đ ồng, ít
tham gia; nhiều em nói chuyện thường cộc lốc, trống không … vì th ế nên
rất khó khăn khi nhà trường tổ chức các hoạt động giáo d ục (c ả trong
giảng dạy và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp). Các buổi chào c ờ đ ầu
tuần thường chỉ có đánh giá , triển khai công tác tuần hoặc tuyên truy ền
giáo dục truyền thống nên rất tẻ nhạt, nhàm chán. Các hoạt đ ộng th ường
chỉ tập trung một số ít học sinh nồng cốt và sự tham gia của m ột số giáo
viên.
II. Các biện pháp giải quyết vấn đề
Trên thực tế, có nhiều phương pháp, nhiều cách thức để th ực hiện giáo
dục KNS cho học sinh. Một trong những phương pháp h ữu ích và thân
thiện nhất để rèn KNS cho học sinh đó là giáo d ục thông qua ho ạt đ ộng
ngoài giờ lên lớp. Xác định vai trò quan trọng của hiệu tr ưởng nhà tr ường
trong việc rèn kỹ năng sống cho học sinh nên trong nh ững năm h ọc qua
đồng thời với việc áp dụng các hoạt động giáo dục trong các ti ết h ọc chính
khóa còn chú trọng chuyên sâu vào các hoạt động ngoài giờ lên l ớp. Vì theo

tâm sinh lý của học sinh tiểu học thì đây là con đường dễ tiếp c ận và mau
thích nghi nhất. Với kinh nghiệm thực tiễn áp dụng tôi nh ận th ấy m ột s ố
biện pháp mà người lãnh đạo nhà trường cần làm để th ực hiện nhiệm v ụ
rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động giáo dục ngoài gi ờ
lên lớp như sau:
1.Phải xác định mục tiêu, hướng đi cho các hoạt động giáo dục để đảm bảo
đúng yêu cầu cấp học.
Như chúng ta đã biết : Hoạt động ngoài giờ lên lớp co 3 nhi ệm v ụ r ất rõ
ràng . Đo là: củng cố tăng cường nhận thức; bồi dưỡng thái độ, tình c ảm và
hình thành hệ thống kỹ năng, hành vi. Nắm được những nhiệm v ụ này sẽ
giúp ta có định hướng đi đúng đắn, phù h ợp. Vì vậy trong t ừng nhi ệm v ụ
tôi đã vận dụng bà tổ chức các hình th ức hoạt động như sau:
+Nhiệm vụ giáo dục về nhận thức:
-Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh bổ sung, c ủng c ố và
hoàn thiện tri thức đã được học trên lớp; giúp các em có nh ững hi ểu bi ết
mới. Những tri thức học sinh thu được trong giờ lên lớp là tri th ức c ơ bản
nhất, hiện đại nhất. Nếu không được củng cố, bổ sung thì nh ững tri th ức
đó khó có thể duy trì được lâu bền.Vì vậy hoạt đ ộng ngoài gi ờ lên l ớp sẽ
giúp cho học sinh việc củng cố tri thức đã học, đồng th ời tăng c ường cho
học sinh sự hiểu biết thêm về tự nhiên, xã hội, về con người.
-Tích cực hưởng ứng phong trào thi đua “Tiếp tục xây d ựng tr ường h ọc
thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ GD&ĐT phát động.
Tổ chức hoạt động“ Rèn kỹ năng sống cho HS qua các ho ạt đ ộng giáo d ục
ngoài giờ lên lớp”.


Thông qua nội qui học sinh và nhiệm vụ học sinh và quy t ắc ứng x ửh ọc
sinh,

nên

không

nên,

qua

tiết

dạy

tích

hợp

KNS….

Giáo dục của Nhà trường phối hợp với cộng đồng, gia đình học sinh cùng
tham gia chào mừng kỉ niệm về ngày thống nhất đất nước:


Giáo dục môi trường qua thi vẽ theo chủ để.

Giáo dục học sinh bằng lao động, truyền thống ngành ngh ề th ủ công qua
ngày Tết trung thu, học sinh làm lồng đèn ngôi sao.


Thông qua văn nghệ thể duc thể thao khéo léo, tự tin.

Giáo dục tính đoàn kết, lòng tự hào và cội nguồn dân tộc.

Tổ chức khai giảng năm học mới gọn nhẹ vui tươi trong không khí ấn
tượng chào đón học sinh lớp 1.

+Nhiệm vụ giáo dục về thái độ:


Đây là nhiệm vụ khó khăn nhưng vô cùng quan trọng đối với bậc tiểu h ọc,
bởi vì mọi thái độ, tình cảm đúng đắn với ông bà, cha m ẹ, ng ười thân đ ối
với quê hương, đất nước…phải được giáo dục từ lứa tuổi này, cho nên
nhiệm vụ này đòi hỏi hoạt động giáo dục ngoài giờ lên l ớp ph ải t ạo đi ều
kiện tốt để bồi dưỡng thái độ tích cực của các em đ ối v ới b ản thân, b ạn
bè, công việc và cộng đồng. Thế nên nhà trường đã ch ủ đ ộng ph ối h ợp
cùng Tổng phụ trách Đội tổ chức nhiều hình thưc hoạt động phong phú
như:
-Thường xuyên tổ chức cho GV và HS làm vệ sinh Nghĩa trang liệt sĩ huy ện,
viếng mộ anh hùng liệt sĩ, mộ mẹ VN anh hùng vào các ngày l ễ trong đ ại
của cả nước như 2/9, 22/12, 30/4, 27/7 để giáo dục truy ền th ống và rèn
kỹ năng tự xác định giá trị , biết được những gì cho là quan tr ọng, ý nghĩa
đối với bản thân mình, có tác dụng định hướng cho suy nghĩ, hành động và
lối sống.
Tưởng niệm Nhà Bia Liệt sĩ phường An Lạc.

Thầy và trò làm vệ sinh Nhà Bia Liệt sĩ phường An Lạc.


-Tặng sách, tặng quần áo, dụng cụ học tập, quyên góp tiền ủng h ộ cho
đồng bào vùng lũ…; đồng cảm, sẻ chia với bạn h ọc cùng có hoàn cảnh khó
khăn, với Hội người tàn tật…, hàng năm tổ ch ức tốt và thăm h ỏi gia đình

các bạn gia đình khó khăn bằng số tiền tiết kiệm nuôi heo đất của các em.


+Nhiệm vụ rèn luyện kĩ năng, hành vi:
Thói quen hành vi và kĩ năng chỉ được hình thành thuận lợi khi các em có
điều kiện tham gia các hoạt động. Trong khi tham gia các ho ạt động các
em sẽ gặp những tình huống cụ thể của cuộc sống buộc phải t ự tìm cách
giải quyết bằng trí tuệ và sức lực của mình. T ừ đó giúp các em hi ểu, bi ết
cách làm và cách tự điều chỉnh hành vi cho phù hợp v ới chuẩn m ực.
-Thực hiện giáo dục biết ơn thầy cô, nhà trường đã tổ chức cho các em
tham gia viết bài cảm nghĩ về thầy cô nhân ngày 20/11.
-Tổ chức giáo dục chấp hành Luật Giao thông thường xuyên vào đầu tuần
dưới sân trường, để GD việc chấp hành pháp luật và rèn kỹ năng sống có
quy tắc, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã h ội cho HS.
Với nhiệm vụ hình thành hệ thống kỹ năng, hành vi là nhiệm v ụ nhằm rèn
cho học sinh những kỹ năng thực hiện các công việc lao động đ ơn gi ản, các
kỹ năng sáng tạo nghệ thuật, thực hiện các bài th ể dục, các trò ch ơi, các
hành vi ứng xử đối với mọi người trong gia đình, trong nhà trường và trong
xã hội hoặc biết tự thể hiện bản thân trước tập thể. Một số hoạt động cụ
thể đã được tổ chức như:
-Tổ chức các hội thao nhân ngày 20/11.


Rèn luyện kỹ năng mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp.

-Tạo điều kiện cho các em tự thể hiện với vai trò khả năng, năng khiếu và
mạnh dạn trước tập thể.


-Tổ chức các phong trào trong nhà trường và tham gia các cấp nh ư Thể

thao. Năm 2015 Trường TH Lê Công Phép đạt nhất toàn đoàn Vovinam cấp


quận

Tổ chức hướng dẫn học sinh chải răng giữ gìn sức khỏe.