slide bài giảng TIẾNG VIỆT 4 TUẦN 23 LUYỆN tập MIÊU tả các bộ PHẬN của cây cối

Nhận xét bài cũ:

Viết một đoạn văn tả lá, thân hay gốc
của một cây mà em yêu thích.


Tập làm
Hoa
sầu văn
đâu
Luyện
tập
miêu
các
bộsầu
phận
của
cối
Vào khoảng cuối
tháng
ba,
các tả
cây
hoa
đâu
ở cây
vùng
quê Bắc Bộ đâm
hoa và người ta thấy hoa sầu đâu nở như cười. Hoa nhỏ bé, lấm tấm mấy
Bài tập 1( a ): Đọc đoạn văn miêu tả hoa dưới đây và nêu nhận xét về cách miêu

đen
nở từng chùm, đu đưa như đưa võng mỗi khi có gió. Cứ đến
tảchấm
của tác
giả.
tháng ba, nhớ đến sầu đâu là tôi cảm thấy thoang thoảng đâu đây một mùi
thơm mát mẻ, dịu dàng, mát mẻ cịn hơn cả hương cau, mà dịu dàng có khi
hơn cả mùi thơm hoa mộc. Mùi thơm huyền diệu đó hoà với mùi của đất
ruộng cày vỡ ra, mùi đậu đã già mà người nông phu hái về phơi nắng, mùi
mạ non lên sớm xanh màu hoa lí, mùi khoai sắn, mùi rau cần ở các ruộng
xâm xấp nước đưa lên,… Bao nhiêu thứ đó, bấy nhiêu thương yêu, khiến
người ta cảm thấy như ngây ngất, như say say một thứ men gì.

Theo Vũ Bằng


Hoa sầu đâu Hoa sầu đâu
Vào
cuối cuối
thángtháng
ba, các cây
sầucây
đâuhoa
ở vùng
quêđâu
Bắc Bộ
đâm hoa
và ng
ườiBộ
ta thấy

hoa
sầu và
đâu
Vàokhoảng
khoảng
ba,hoa
các
sầu
ở vùng
quê
Bắc
đâm
hoa
nở nh
ư cta
ười.thấy
Hoa nhỏ
lấmđâu
tấm mấy
chấm
nởHoa
từng nhỏ
chùm,bé,
đu đlấm
ưa như
đưamấy
võngchấm
mỗi khiđen
có gió.
Cứ đến

ng
ười
hoabé,
sầu
nở nh
ư cđen
ười.
tấm
nở
Hoa
nhỏ
bé,
lấm
tấm
mấy
chấm
đen
nở
tháng ba,
nhớ đến
đâunhư
là tơiđcảm
thấy thoang
đâyCứ
một
mùitháng
thơm mát
mẻ,nhớ
dịu dàng,
mát mẻ

từng
chùm,
đusầu
đưa
ưa võng
mỗi thoảng
khi cóđâu
gió.
đến
ba,
đến sầu
đâu
cịntơi
hơncảm
cả hưthấy
ơng cau,
mà dịu thoảng
dàng có khi
hơnđây
cả mùi
thơm
hoathơm
mộc. Mùi
thơm
đó hồ
vớimẻ
mùi
là
thoang
đâu

một
mùi
mát
mẻ,huyền
dịu diệu
dàng,
mát
của đất
ruộng
vỡ ra,cau,
mùi đậu
già dàng
mà ngưcó
ời nơng
phơithơm
nắng, mùi
non lên
sớmthơm
xanh màu
cịn
hơn
cả cày
hương
màđãdịu
khi phu
hơnhái
cảvềmùi
hoamạ
mộc.
Mùi

hoa lí, mùi
khoai
sắn,
mùivới
raumùi
cần ởcủa
các ruộng
xâm xấpcày
nướcvỡđưra,
a lên,…
nhiêu
thứ đó,
nhiêu
thương
huyền
diệu
đó
hồ
đất ruộng
mùiBao
đậu
đã già
màbấy
ngư
ời nơng
u, khiến
người
ta cảm
thấy mùi
như ngây

sayxanh
một thứ
menhoa
gì. lí, mùi khoai sắn, mùi rau
phu
hái về
phơi
nắng,
mạ ngất,
non như
lên say
sớm
màu
Bằng
cần ở các ruộng xâm xấp nước đưa lên,… Bao nhiêu thứ đó, bấy nhiêu thưTheo
ơngVũyêu,
khiến người ta cảm thấy như ngây ngất, như say say một thứ men gì.

1. Nêu
cách miêu
Theo
Vũ Bằng

tả hoa của tác giả (Tả từng bông hay cả chùm?).
2. Tác giả miêu tả đặc điểm chính nào của hoa?
3. Tác giả dùng biện pháp nào để tả?(So sánh hay nhân hóa ?)
1. Tả cả chùm, không tả từng bông.
2. Tả mùi thơm đặc biệt của hoa.
3. Miêu tả bằng biện pháp nghệ thuật so sánh.

Qua đoạn văn tả hoa sầu đâu cách
miêu tả của tác giả là:

1. Tả cả chùm, không tả từng bông.
2. Tả mùi thơm đặc biệt của hoa.
3. Biện pháp nghệ thuật so sánh khi tả.
4. Thể hiện tình cảm khi miêu tả.


Bài tập 1( b ): Đọc đoạn văn miêu tả quả dưới đây và nêu nhận xét về cách miêu tả
của tác giả.

Quả cà chua
Đêm huyền diệu đã rủ hoa cà chua lặn theo vòng thời gian chuyển vần.
Hoa biến đi để cây tạo ra những chùm quả nõn chung màu với cây với lá.
Cà chua ra quả, xum xuê, chi chít, quả lớn quả bé vui mắt như đàn gà mẹ
đông con. Quả một, quả chùm, quả sinh đôi, quả chùm ba, chùm bốn. Quả ở
thân, quả leo nghịch ngợm lên ngọn làm oẻ cả những nhánh to nhất.
Nắng đến tạo vị thơm mát dịu dần trong quả. Mỗi quả cà chua chín là một
mặt trời nhỏ hiền dịu. Cà chua thắp đèn lồng trong lùm cây nhỏ bé, gọi người
đến hái. Màu đỏ là màu nhận ra sớm nhất. Những quả cà chua đầu mùa gieo
sự náo nức cho mọi người.
Theo Ngô Văn Phú



Quả cà chua
Quả cà chua
Đêm

huyền
diệu đã
rủ hoa
vònglặn
thờitheo
gian chuyển
biến
đi để câyvần.
tạo raHoa
những
Đêm
huyền
diệu
đã cà
rủchua
hoalặn
càtheo
chua
vòng vần.
thờiHoa
gian
chuyển
chùm
nõncây
chung
màu
cây vớichùm
lá.
biến quả
đi để

tạo
ravới
những
quả nõn chung màu với cây với lá.
Cà
ra quả,
xum x,
chix,
chít, quả
quảquả
bé vuilớn
mắtquả
như bé
đàn vui
gà mẹ
đơngnhư
con. đàn
Quả một,
quả đơng
chùm,
Càchua
chua
ra quả,
xum
chilớn
chít,
mắt
gà mẹ
quả
sinh

đơi,một,
quả chùm
chùm bốn.
ở thân,
nghịchba,
ngợm
lên ngọn
làmQuả
oẻ cảởnhững
nhánh
con.
Quả
quảba,
chùm,
quảQuả
sinh
đơi, quả
quảleochùm
chùm
bốn.
thân,
quảto
nhất.
leo nghịch ngợm lên ngọn làm oẻ cả những nhánh to nhất.
Nắng
đếnđến
tạo vịtạo
thơm
dịu mát
dần trong

quả cà
chuaMỗi
chínquả
là một
trời nhỏ
hiền
chua
Nắng
vị mát
thơm
dịu quả.
dầnMỗi
trong
quả.
càmặt
chua
chín
là dịu.
mộtCàmặt
thắp
trong
lùmCà
câychua
nhỏ bé,
gọi ngđèn
ười đến
hái.trong
Màu đỏlùm
là màu
nhận

rabé,
sớm gọi
nhất.ng
Những
quả cà
chua
trời đèn
nhỏlồng
hiền
dịu.
thắp
lồng
cây
nhỏ
ười đến
hái.
đầu
mùa
sự náonhận
nức cho
ngưnhất.
ời.
Màu
đỏgieo
là màu
ramọi
sớm
Những quả cà chua đầu mùa gieo sự náo nức
cho mọi người.
Theo Ngô Văn Phú

Theo Ngô Văn Phú
1. Em có nhận xét gì về cách miêu tả quả của
1. Tả từng thời kì phát triển của quả cà chua.
tác giả?(Trình tự miêu tả thế nào?)
2. Nội dung chính của đoạn văn là gì?

2. Tả cà chua ra quả xum xuê, chi chít và vẻ đẹp của quả
khi chín.

3. Tác giả dùng biện pháp nào để tả?
(So sánh hay nhân hóa ?)

3. Tác giả miêu tả bằng nghệ thuật so sánh và nhân hoá


Khi miêu tả các bộ phận của cây chúng ta cần tả như thế nào?
Khi miêu tả các bộ phận của cây ta cần lưu ý:
- Chọn một số đặc điểm nổi bật của mỗi bộ phận.
- Diễn tả chúng bằng cách dùng từ ngữ gợi hình, gợi âm thanh; hình
ảnh so sánh, nhân hố , kết hợp tả với diễn đạt cảm xúc của người
viết.


Dựa vào dấu hiệu nào để em biết được bài văn trên được
chia thành 3 đoạn?
-Mỗi đoạn mở đầu ở chỗ lùi vào một chữ đầu dòng và kết
thúc ở chỗ chấm xuống dịng. (hình thức)
-Mỗi đoạn miêu tả một nội dung nhất định. (nội dung)

Trong bài văn miêu tả cây cối:

1. Mỡi đoạn văn có một nội dung nhất định, chẳng hạn:
tả bao quát, tả từng bộ phận của cây hoặc tả cây theo từng
mùa, từng thời kì phát triển,…
2. Khi viết, hết mỡi đoạn văn cần xuống dịng.


Đọc bài “Cây trám đen” xác định đoạn và nội dung của mỡi đoạn.
Ở đầu bản tơi có mấy cây trám đen. Thân cây cao vút, thẳng như một cột nước từ
trên trời rơi xuống. Cành cây mập mạp, nằm ngang, vươn tỏa như những gọng ô. Trên
cái gọng ô ấy xịe trịn một chiếc ơ xanh ngút ngát. Lá trám đen chỉ to bằng bàn tay đứa
trẻ lên ba, nhưng dài chừng một gang.
Trám đen có hai loại. Quả trám đen tẻ chỉ bằng nửa quả nhót to, nhưng hai đầu
nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, có phần hơi khô, xác, không ngon bằng trám
đen nếp. Trám đen nếp cũng màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi
dày, bấm ngập móng ngón tay cái mà khơng chạm hạt.
Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Trám đen rất ưa xào với tóp mỡ. Trám đen
cịn được dùng làm ơ mai, phơi khơ để ăn dần. Người miền núi rất thích món trám đen
trộn với xôi hay cốm.
Chiều chiều, tôi thường ra đầu bản nhìn lên những vịm cây trám ngóng chim về.
Người bản tơi nhìn lên cái ơ xanh treo lơ lửng lưng trời ấy mà biết được sức gió. Xa
quê đã ngót chục năm trời, tơi vẫn nhớ da diết những cây trám đen ở đầu bản.
Theo Vi Hồng, Hồ Thùy Giang


Đáp án:
Bài Cây trám đen có 4 đoạn:
Đoạn 1: “ Ở đầu bản tôi…..chừng một gang”.
Đoạn 2: “ Trám đen có hai loại……khơng chạm hạt”.
Đoạn 3: “ Cùi trám đen….. Xôi hay cốm”.
Đoạn 4: “ Chiều chiều……đầu bản”.

Nội dung của từng đoạn trong bài văn là:
Đoạn 1: Tả bao quát thân cây, cành cây, lá cây trám đen.
Đoạn 2: Tả hai loại trám đen: trám đen tẻ và trám đen nếp.
Đoạn 3: Nêu ích lợi của quả trám đen.
Đoạn 4: Tình cảm của dân bản và người tả cây trám đen.

 Dựa vào dấu hiệu nào để em biết được bài văn trên được chia thành 4 đoạn?
Dấu hiệu để nhận biết các đoạn trong bài văn là: mỗi đoạn mở đầu ở chỗ lùi vào
một chữ đầu dòng và kết thúc ở chỗ chấm xuống dòng, mỗi đoạn tả một nội dung.


Bài tập về nhà
Bài 1: Viết một đoạn văn tả một loài hoa hoặc một thứ
quả mà em yêu thích.
Bài 2: Hãy viết một đoạn văn nói về lợi ích của một loài
cây mà em biết.