Cơ sở lý luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực trong cơ cấu tổ chức Kiểm toán Nhà nước

Đề án môn học
Lời nói đầu

Sự phát triển của Kiểm toán Nhà nớc luôn gắn liền với khả năng kiểm soát
có hiệu quả các hoạt dộng về tài chính công trong nền kinh tế.Việc mở rộng
hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc trên mọi vùng lãnh thổ , lĩnh vực hoạt động
của nền tài chính công là một tất yếu khách quan .Do đó sự hình thành và phát
triển ngày càng vững chắc của Kiểm toán Nhà nớc khu vực trên các vùng lãnh
thổ là một chơng trình không thể thiếu đợc để phát triển và bảo đảm cho hoạt
động Kiểm toán Nhà nớc ngày càng có hiệu quả cao hơn .
Để tăng cờng hiệu quả hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu vực phải
giải quyết vấn đề về tổ chức và cơ chế hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu
vực nh thế nào trong từng giai đoạn phát triển của nền kinh tế và sự phát triển
của Kiểm toán Nhà nớc , trong đó việc nghiên cứu xem xét cơ sở lý luận của
Kiểm toán Nhà nớc khu vực là một việc làm cần thiết để giải quyết vấn đề trên .
Xuất phát từ sự quan tâm về vấn đề này em đã chọn đề tài Cơ sở lý
luận của Kiểm toán Nhà nớc khu vực trong cơ cấu tổ chức Kiểm toán Nhà
nớc .
Đề án kết cấu gồm 3 phần:
Phần I: Vai trò , vị trí của Kiểm toán Nhà nớc khu vực .
PhầnII: Mô hình tổ chức bộ máy ,cơ chế hoạt động và các mối quan hệ
của Kiểm toán Nhà nớc khu vực .
Phần III: Mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực ở một số nớc trên thế giới .
Vì thời gian và năng lực chuyên môn có hạn nên bài viết của em sẽ không
tránh khỏi những thiếu sót . Em rất mong nhận đợc ý kiến đóng góp của thầy
giáo .
Em xin chân thành cảm ơn thầy !!

Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Phần nội dung

I.Vai trò ,vị trí của Kiểm toán Nhà n ớc khu vực:
1.Nội dung và bản chất Kiểm toán Nhà nớc khu vực:
1.1.Kiểm toán Nhà nớc và Kiểm toán Nhà nớc khu vực:

Trên thế giới sự ra đời của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc là do nhu cầu đòi
hỏi khách quan của việc kiểm tra , giám sát hoạt động nền tài chính công .
Để đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt
động của mình thì Hiến pháp của mỗi nớc đều có ghi những điều khoản cụ
thể về địa vị pháp lý và tính chất hoạt động của cơ quan Kiểm toán Nhà n-
ớc . Các nội dung cơ bản cụ thể về vị trí , chức năng nhiệm vụ , quyền hạn ,
tổ chức .đ ợc quy định trong bộ luật kiểm toán . Hoạt động của cơ quan
Kiểm toán Nhà nớc trên thế giới có vai trò rất to lớn trong việc thiết lập và
giữ vững kỷ luật tài chính công,phát hiện và ngăn ngừa các hành vi tham
nhũng và lãng phí Ngân sách Nhà nớc ,tạo niềm tin cậy trong các cơ quan
kinh tế , giúp cho Quốc hội và Chính phủ quản lý và điều hành nển tài
chính quốc gia một cách có hiệu quả nhất.
Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam ra đời năm 1994 dựa trên cơ sở pháp lý là
nghị định 70/CP ngày 11/7/1994 của Chính phủ và quyết định 61/TTg ngày
24/1/1995 của Thủ Tớng Chính phủ qui định chức năng , nhiệm vụ , quyền
hạn , cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc . Theo qui
định của các văn bản pháp lý thì Kiểm toán Nhà nớc có cơ cấu tổ chức bao
gồm kiểm toán các chuyên ngành ( kiểm toán ngân sách Nhà nớc ; kiểm
toán đầu t xây dựng cơ bản và các chơng trình , dự án ,vay nợ , viện trợ
Chính phủ ; kiểm toán Doanh nghiệp Nhà nớc ; kiểm toán chơng trình đặc
biệt), kiểm toán Nhà nớc khu vực và các cơ quan đơn vị thuộc và trực
thuộc khác.
1.2. Nội dung và bản chất của Kiểm toán Nhà nớc khu vực:
Do tính chất hoạt động nghề nghiệp là phải độc lập khách quan với các đơn
vị đợc kiểm toán và duy trì tính độc lập này trên mọi góc độ hoạt động kiểm

toán , hệ thống tổ chức bộ máy Kiểm toán Nhà nớc đợc tổ chức theo nguyên tắc
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
tập trung thống nhất từ Trung ơng đến các khu vực trong cả nớc . Chính vì vậy
mà Kiểm toán Nhà nớc khu vực có thể đợc hiểu theo các nội dung sau :
Kiểm toán Nhà nớc khu vực là một bộ phận của Kiểm toán Nhà nớc đặt
tại các khu vực theo vùng lãnh thổ ,có chức năng kiểm toán theo phạm vi
phân công của Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng.
Kiểm toán Nhà nớc hoàn toàn độc lập khách quan với các cấp chính
quyền thuộc khu vực lãnh thổ hoạt động , chỉ tuân thủ pháp luật trong quá
trình kiểm toán.
Chức năng , nhiệm vụ và quyền hạn của Kiểm toán Nhà nớc không tách
rời chức năng ,nhiệm vụ và quyền hạn của Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng
theo luật định.
Hoạt động Kiểm toán Nhà nớc khu vực phải tuân thủ các chuẩn mực và
qui trình kiểm toán chung do Tổng Kiểm toán Nhà nớc qui định.
Các báo cáo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nớc khu vực phải đợc
gửi về Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng để xử lý , đánh giá trớc khi đợc
phát hành gửi đến Quốc hội ,Chính phủ và các cơ quan liên quan khác
( kể cả đơn vị đợc kiểm toán ).
Tóm lại , Kiểm toán Nhà nớc khu vực về thực chất là một bộ phận
không thể tách rời của Kiểm toán Nhà nớc , đợc Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng
giao cho thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong từng giai đoạn phát triển nhất định
về kiểm toán với các đối tợng thuộc phạm vi kiểm toán Nhà nớc theo vùng lãnh
thổ mà Kiểm toán Nhà nớc khu vc quản lý.
2.Vai trò và địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nớc khu vực:
2.1. Vai trò của Kiểm toán Nhà nớc khu vực:
Sự ra đời của Kiểm toán Nhà nớc các khu vực là kết quả phát triển tất
yếu của Kiểm toán Nhà nớc. Khi mà Kiểm toán Nhà nớc phải thực hiện đầy đủ
các chức năng của mình theo luật định thì cũng có nghĩa là tất cả các đối tợng

thuộc phạm vi của Kiểm toán Nhà nớc phải đợc kiểm toán thờng xuyên hàng
năm trên các mặt kiểm toán báo cáo tài chính về thu, chi ngân sách , kiểm toán
sự tuân thủ pháp luật và kiểm tra các hoạt động . Vì vậy , Kiểm toán Nhà nớc
khu vực về thực chất là cánh tay nối dài của Kiểm toán Nhà nớc trên các vùng
lãnh thổ , các đơn vị hành chính địa phơng mà thôi.
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Vai trò của Kiểm toán Nhà nớc khu vực rất to lớn thể hiện trên các
mặt sau đây:
Thứ nhất , để thực hiện chức năng ,nhiệm vụ và quyền hạn của Kiểm
toán Nhà nớc trên lĩnh vực kiểm soát tài chính công theo vùng lãnh thổ
trong phạm vi cả nớc . Kiểm toán Nhà nớc đợc coi là cơ quan kiểm tra
tài chính công tối cao , có vai trò hết sức quan trọng trong cơ cấu chung
của nhà nớc pháp quyền . Bản thân cơ cấu tổ chức Kiểm toán Nhà nớc
phải luôn tơng thích với cơ cấu các cấp hành chính , với đối tợng kiểm
toán của Kiểm toán Nhà nớc . Kiểm toán Nhà nớc khu vực đợc hình
thành theo vùng lãnh thổ hay các cấp chính quyền hoặc dới dạng văn
phòng đại diện .là để thoả mãn yêu cầu trên , để đáp ứng đ ợc chức
năng , nhiệm vụ và quyền hạn và luật định đã đặt ra đối với Kiểm toán
Nhà nớc.
Thứ hai , với tính chất là bộ phận của Kiểm toán Nhà nớc đặt tại các
khu vực theo lãnh thổ hoặc theo đơn vị hành chính , Kiểm toán Nhà nớc
khu vực thực sự trở thành lực lợng kiểm tra tại chỗ đối với các hoạt
động sử dụng tài chính công . Nó có tác dụng phát hiện và ngăn ngừa
kịp thời các tệ nạn tham nhũng cho các cấp chinh quyền kể cả việc thực
hiện các qui phạm pháp luật , việc định hớng phát triển kinh tế vùng
đó .
Thứ ba , Hoạt động Kiểm toán Nhà nớc nói chung và Kiểm toán Nhà n-
ớc khu vực nói riêng luôn là động lực thúc đẩy các quan hệ kinh tế
xã hội , thông qua đó tạo niềm tin giữa các đối tác kinh tế , giữa các cấp

chính quyền với công chúng . Đây chính là tác dụng to lớn nhất của
hoạt động Kiểm toán Nhà nớc nói chung trong phạm vi khu vực nhất
định do Kiểm toán Nhà nớc khu vực đảm nhiệm .
2.2. Địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nớc và Kiểm toán Nhà nớc khu
vực:
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Theo những điều khoản trong Hiến pháp và đạo luật về Kiểm toán Nhà
nớc thì cơ quan Kiểm toán Nhà nớc có vị trí là một cơ quan thuộc Chính
phủ ( Cơ quan hình pháp ) hay Quốc hội ( Cơ quan lập pháp ) hoặc đợc
xếp vào loại cơ quan thuộc ngành t pháp .
Ví dụ ở Mỹ , Kiểm toán Nhà nớc của Hoa Kỳ ( GAO ) là một cơ quan
trung lập trong ngành lập pháp của chính quyền Liên bang . Tổ chức GAO có
nhiệm vụ báo cáo và chịu trách nhiệm trực tiếp trớc Quốc hội . Trách nhiệm trớc
tiên của các kiểm toán viên thuộc GAO là thực hiện chức năng kiểm toán theo
yêu cầu của Quốc hội ; ở Vơng quốc Anh , cơ quan Kiểm toán Nhà nớc
( NAO ) đợc thành lập năm 1983 là tổ chức trực thuộc Quốc hội ; ở CHLB Đức
cơ quan Kiểm toán Nhà nớc Liên bang cũng nh các Bang đều do Quốc hội Liên
Bang hoặc do Quốc hội các Bang lập ra nhng có vị trí độc lập đối với cả cơ quan
Lập pháp , Hành pháp và T pháp , do đó có vị trí hết sức khách quan trong việc
kiểm tra , giám sát các đơn vị sử dụng các nguồn lực tàI chính công . Ngợc lại
cơ quan Kiểm toán Nhà nớc Trung Quốc đợc thành lập cách đây 16 năm lại có
vị trí là cơ quan ngang Bộ trực thuộc Chính phủ nhng hoạt động độc lập với
Chính phủ . Trong khi đó Toà Thẩm Kế của Cộng hoà Pháp là một mô hình đặc
biệt trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nớc . Toà này vừa thực hiện chức năng của cơ
quan Kiểm toán Nhà nớc trong hoạt động kiểm tra , quyết toán Ngân sách Nhà
nớc các cấp , đồng thời thực hiện chức năng của cơ quan xét xử nh một toà án
đối với các công chức kế toán công , không phụ thuộc vào cơ quan lập pháp
cũng nh cơ quan hành pháp .
Đối với Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam đợc thành lập theo Nghị định 70/

CP ngày 11/7/1994 của Chính phủ để giúp Thủ tớng chính phủ thực hiện chức
năng kiểm tra , xác nhận tính đúng đắn hơp pháp của tài liệu và số liệu .
Địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nớc khu vực không tách rời địa vị
pháp lý của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc nói chung . Phần lớn Kiểm
toán Nhà nớc khu vực của các nớc trên thế giới hoàn toàn độc lập khách
quan với các cấp chính quyền thuộc vùng lãnh thổ của Kiểm toán Nhà
nớc khu vực đảm nhiệm . Với tính cách là một bộ phận của Kiểm toán
Nhà nớc nên Kiểm toán Nhà nớc khu vực không chịu sự chi phối của
bất kỳ một thế lực nào trong phạm vi khu vực đảm nhiệm , chỉ tuân thủ
pháp luật khi thực hiện nhiệm vụ của mình . Tuy nhiên đối với mô hình
Kiểm toán Nhà nớc khu vực của các nớc theo thể chế Liên Bang thì
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Kiểm toán Nhà nớc các Bang đợc coi là một cơ quan không những độc
lập với cơ quan hình pháp , lập pháp , t pháp mà còn độc lập với cả
Kiểm toán Nhà nớc Liên Bang cả về chuyên môn và tổ chức nhân sự .
Ngợc lại với mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực của Trung Quốc thì
Kiểm toán Nhà nớc đợc tổ chức tơng ứng với các cấp chính quyền từ
Trung ơng xuống các tỉnh , thành phố , khu tự trị đến huyện , thị xã.
==> Nh vậy Kiểm toán Nhà nớc khu vực một mặt đợc coi là một bộ phận
không thể tách rời trong cơ cấu hành chính của Chính quyền cấp tơng ứng , mặt
khác chịu sự chi phối về chuyên môn của Kiểm toán Nhà nớc khu vực cấp trên .
Đối với Kiểm toán Nhà nớc của Việt Nam cũng nh phần lớn Kiểm toán Nhà nớc
khu vực khác trên thế giới là một bộ phận trực thuộc Kiểm toán Nhà nớc , có vị
trí độc lập toàn diện với các cấp nói chung , hoạt động Kiểm toán Nhà nớc khu
vực nói riêng .
3. Khía cạnh kinh tế , hiệu lực và hiệu quả quản lý hoạt động của Kiểm
toán Nhà nớc khu vực :
3.1. ý nghĩa kinh tế :
Việc mở rộng và phát triển Kiểm toán Nhà nớc khu vực trớc hết là xuất

phát từ nhu cầu phát triển của Kiểm toán Nhà nớc trên một khu vực thuộc phạm
vi Kiểm toán Nhà nớc trong việc thực hiện một cách đầy đủ chức năng nhiệm vụ
của mình theo luật định . Tuy nhiên khía cạnh kinh tế cũng có ý nghĩa rất quan
trọng trong việc phát triển Kiểm toán Nhà nớc khu vực .
Sự ra đời và phát triển Kiểm toán Nhà nớc khu vực có ý nghĩa to lớn trên
phơng diện kinh tế nh :
Do quản lý địa bàn một cách thờng xuyên nên có thể giảm thới gian thu
thập bằng chứng kiểm toán cũng nh tìm hiểu đối tợng kiểm toán . Kết
quả các cuộc kiểm toán sẽ cao hơn trong khi chi phí và thời gian tiến
hành kiểm toán sẽ giảm đợc nhiều hơn.
Giảm các chi phí về đi lại , ăn nghỉ của Kiểm toán viên và các đoàn thể
Nhà nớc trong điều kiện hạn hẹp hiện nay của kinh phí hoạt động Kiểm
toán Nhà nớc là rất quan trong vì nhờ có Kiểm toán Nhà nớc khu vực
mở rộng trên toàn bộ lãnh thổ nên các cuộc kiểm toán thuộc Kiểm toán
Nhà nớc Trung ơng chủ yếu kiểm toán các cơ quan Nhà nớc Trung -
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
ơng , các Bộ , các ngành có vị trí hoạt động và đóng tại Hà Nội là chủ
yếu.
Dựa vào cơ cấu tổ chức Kiểm toán Nhà nớc khu vực để hợp lý hoá vị trí
công tác cho từng kiểm toán viên , từ đó giúp cho kiểm toán viên và gia
đình họ giảm bớt đợc những kho khăn về gia đình trong điều kiện đồng
lơng thu nhập cá nhân còn có giới hạn nhất định .
Tóm lại , ngoài lợi ích về thực hiện chức năng và nhiệm vụ của Kiểm
toán Nhà nớc đạt chất lợng và có hiệu quả cao hơn , việc hình thành và
phát triển của Kiểm toán Nhà nớc khu vực sẽ tạo điều kiện cho cơ quan
Kiểm toán Nhà nớc tiết kiệm đợc các chi phí và thời gian trong hoạt
động Kiểm toán Nhà nớc .
3.2. Vấn đề hiệu lực và hiệu quả quản lý hoạt động của Kiểm toán Nhà
nớc khu vực :

Khi mở rộng và phát triển Kiểm toán Nhà nớc khu vực thì có một vấn
đề đặt ra là vấn đề quản lý và kiểm soát hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu
vực nh thế nào để vẫn duy trì hiệu quả và hiệu lực của Kiểm toán Nhà nớc nói
chung .
Việc mở rộng phạm vi hoạt động Kiểm toán Nhà nớc khu vực cũng
đồng nghĩa với việc giảm khả năng giám sát sự quản lý , kiểm soát từ phía Kiểm
toán Nhà nớc Trung ơng đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực . Do đó hiện nay
có nhiều cách thức để tác động từ phía Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng đối với
Kiểm toán Nhà nớc khu vực :
Theo mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực các quốc gia có thể chế Liên
Bang thì Kiểm toán Nhà nớc các Bang sẽ chịu sự giám sát của các cơ
quan chức năng theo luật định . Ngoài ra Kiểm toán Nhà nớc Liên Bang
cũng có ảnh hởng rất lớn về chuyên môn nghiệp vụ .Tuy nhiên cơ quan
giám sát trực tiếp là Uỷ ban Kiểm toán thuộc Quốc hội các Bang . Về
mặt kiểm tra tài chính cho hoạt động kiểm toán các Bang sẽ do Uỷ ban
kiểm toán nghiệp vụ chuyên môn của kiểm toán viên đợc thống nhất
quản lý bởi các qui tắc đạo đức nghề nghiệp và chuẩn mực kiểm toán .
Theo mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực của Trung Quốc thì việc
quản lý kiểm soát đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực sẽ do các cấp
chính quyền tơng ứng và cơ quan Kiểm toán Nhà nớc cấp trên quản lý .
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Nguồn tài chính cho hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu vực theo
mô hình này nằm trong Ngân sách của đơn vị hành chính cấp tơng đơng
. Do đó các cấp hành chính tơng đơng sẽ kiểm tra về mặt tài chính đối
với hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu vực . Đạo đức nghề nghiệp
và khả naeng chuyên môn của kiểm toán viên do Kiểm toán Nhà nớc
cấp trên kiểm soát dựa vào qui tắc đạo đức nghề nghiệp và chuẩn mực
kiểm toán .
Đối với mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực theo khu vực hoạt động

thì việc kiểm soát , quản lý đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực từ phía
Kiểm toán Nhà nớc là toàn diện , tuyệt đối . Với tính chất là một bộ
phận không thể tách rời của Kiểm toán Nhà nớc , Kiểm toán Nhà nớc
khu vực chịu sự lãnh đạo trực tiếp từ Tổng Kiểm toán Nhà nớc , kinh
phí hoạt động nằm trong kinh phí của Kiểm toán Nhà nớc. Nh vậy về tài
chính thì cũng nh Kiểm toán Nhà nớc , Kiểm toán Nhà nớc khu vực sẽ
chịu sự kiểm tra của Bộ Tài chính hoặc một cơ quan nào đó do Quốc
hội chỉ định . Với mô hình này thông thờng Kiểm toán Nhà nớc Trung -
ơng nắm trọn vẹn quyền kiểm soát về nhân sự , tổ chức và quan hệ đối
ngoại của Kiểm toán Nhà nớc khu vực .Việc bồi dỡng đào tạo và giám
sát đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên cũng đợc Kiểm toán Nha n-
ớc Trung ơng thực hiện .
II. Mô hình tổ chức bộ máy , cơ chế hoạt động và các mối quan hệ của
Kiểm toán Nhà n ớc khu vực .
1.Phân biệt KTNN khu vực với Kiểm toán nội bộ và các cơ quan
thuộc chính quyền Nhà nớc cấp :
1.1. Phân biệt KTNN khu vực với Kiểm toán nội bộ :
Từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung ,nền kinh tế chuyển sang giai đoạn
hoạt động theo cơ chế thị trờng thì cơ chế điều hành quản lý của Nhà nớc cũng
có sự thay đổi căn bản . Nguyên tắc tự kiểm tra và chịu sự kiểm tra của mọi cơ
quan Nhà nớc đối với một đơn vị hay cơ quan Nhà nớc về tài chính đợc thay thế
bằng hoạt động kiểm toán . Nội bộ các đơn vị Nhà nớc ở các cấp chính quyền có
thể thành lập hệ thống kiểm toán nội bộ để tự kiểm tra mình . Bên cạnh đó Kiểm
toán Nhà nớc đợc thàn lập với tính chất là lực lợng kiểm tra từ bên ngoài , kiểm
tra độc lập đối với các đơn vị đợc kiểm toán .
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
Nh vậy , tại các khu vực theo lãnh thổ , các cơ quan Nhà nớc ,các đơn vị
hành chính sự nghiệp Nhà nớc sẽ chịu sự kiểm tra song hành của 2 lực lợng
kiểm toán là Kiểm toán Nhà nớc và Kiểm toán nội bộ .

Kiểm toán nội bộ của một đơn vị thuộc Nhà nớc trong khu vực là một
bộ phận do đơn vị đó lập ra , với chức năng giúp các nhà quản lý của
đơn vị đó giám sát và kiểm tra hoạt động , thông tin cung cấp của các
bộ phận chức năng trong đơn vị . Kiểm toán nội bộ chịu sự chi phối
toàn diện của các cấp quản lý hành chính hoặc đơn vị tơng ứng . Các kết
quả kiểm toán đợc sử dụng cho các cấp quản lý trong nội bộ các cơ
quan , đơn vị đó .
Ngợc lại , Kiểm toán Nhà nớc khu vực là một bộ phận thuộc Kiểm toán
Nhà nớc , hoàn toàn độc lập khách quan với các đơn vị , các cấp quản lý
Nhà nớc hành chính trong khu vực . Kết quả kiểm toán đợc gửi lên
Tổng Kiểm toán Nhà nớc , sau đó đợc tổng hợp để báo cáo với Quốc
hội và Chính phủ .
Nh vậy , giữa Kiểm toán Nhà nớc khu vực và Kiểm toán nội bộ có sự
khác nhau rõ rệt nhng sự phối hợp giữa 2 lực lợng kiểm toán này là rất cần
thiết . Tuy nhiên tại các cuộc kiểm toán của Kiểm toán Nhà nớc khu vực , Kiểm
toán nội bộ chỉ đợc đóng vai tro là bộ phận cung cấp thông tin cho hoạt động
của Kiểm toán Nhà nớc khu vực đành rằng sự phối hợp về chuyên môn nghiệp
vụ giữa hai loại hình kiểm toán này là rất cần thiết để cùng nâng cao chất lợng
hoạt dộng của mình .
1.2. Phân biệt KTNN khu vực và các cơ quan Nhà nớc trong khu vực :
Mặc dù Kiểm toán Nhà nớc khu vực và các cấp chính quyền hay các cơ
quan đơn vị hành chính Nhà nớc trong khu vực đều là cơ quan công chức Nhà n-
ớc , các hoạt động đều nhằm mục đích cao nhất là phục vụ lợi ích quốc gia nói
chung và lợi ích lãnh thổ nói riêng nhng giữa chúng cũng có sự khác biệt rõ rệt :
Kiểm toán Nhà nớc khu vực là đại diện cho cơ quan kiểm tra tài chính
công cao nhất đặt tại khu vực . Hoạt động kiểm toán có những đặc thù
riêng biệt mà các cơ quan hay các cấp chính quyền thuộc khu vực
không thể có đợc nh : tính độc lập khách quan , kỹ năng chuyên môn ,
qui trình và chuẩn mực kiểm toán .
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A

Đề án môn học
Điều cốt lõi nhất về sự khác biệt giữa Kiểm toán Nhà nớc khu vực với
các cấp chính quyền hay các cơ quan Nhà nớc ở chỗ mỗi cơ quan có
chức năng hoàn toàn khác nhau , thậm chí đối lập nhau :
+ Chức năng Lập pháp , chức năng Hành pháp , chức năng T pháp thuộc
về các cấp hành chính khu vực .
+ Còn chức năng kiểm tra , kiểm soát tài chính công thuộc về Kiểm toán
Nhà nớc khu vực .
Tuy nhiên các chức năng này tạo thành một sự hoàn chỉnh , các mặt
đối lạp tạo nên một chỉnh thể thống nhất giúp cho nhà quản lý Nhà nớc đối với
lãnh thổ trở nên có hiệu quả cao hơn , giúp cho kinh tế các vùng lãnh thổ phát
triển nhanh hơn .Nhà nớc Trung ơng luôn xác lập quyền quản lý và giám sát của
mình đối với các vùng lãnh thổ trong cả nớc .
2. Mô hình và cơ chế hoạt động của KTNN khu vực :
2.1. Cơ cấu tổ chức của KTNN khu vực :
Có nhiều mô hình tổ chức Kiểm toán Nhà nớc khu vực :
Thứ nhất , mô hình tổ chức theo hớng chuyên môn hoá về kiểm toán .

- Các phòng kế toán Ngân sách , phòng kế toán doanh nghiệp Nhà nớc
tuỳ thuộc khối lợng công việc và số lợng đối tợng kiểm toán nhiều hay
ít để thành lập thêm các phòng nh phòng kế toán ngân sách 1 , kế toán
ngân sách 2 ...
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Tổng KTNN
Kiểm toán trưởng
KTNN KV
Văn phòng
KTNN KV
Phòng kế toán
các tổ chức có

sử dụng NSNN
Phòng kế toán các
công trình dự án và
đầu tư XDCB
Phòng kế toán
các DNNN
Phòng kế toán
Ngân sách
Đề án môn học
- Tuỳ thuộc vào cơ chế đồng sự hay cơ chế đơn tuyến mà có sự phân chia
quyền quản lý khác nhau .
+ Theo cơ chế đồng sự , mọi quyền lực đối với Kiểm toán Nhà nớc khu
vực đợc thực hiện thông qua cơ chế Hội đồng .
+ Ngợc lại theo cơ chế đơn tuyến , quyền lực hoàn toàn tập trung vào
Tổng Kiểm toán Nhà nớc , kiểm toán trởng Kiểm toán Nhà nớc khu vực do
Tổng Kiểm toán Nhà nớc bổ nhiệm và chịu trách nhiệm toàn diện trớc Tổng
Kiểm toán Nhà nớc .
*Ưu điểm : tạo nên sự chuyên môn hoá cao trong hoạt động kiểm toán ,
đặc biệt là việc chuyên môn hoá kiểm toán ngân sách và kiểm toán khối các
doanh nghiệp Nhà nớc sẽ tạo điều kiện cho các kiểm toán viên nâng cao kỹ
năng chuyên môn của mình .
*Hạn chế :
# Hạn chế lớn nhất là không xét đến tính hệ thống theo địa lý hành
chính trong một khu vực của tất cả các đơn vị có sử dụng Ngân sách Nhà nớc.
# Gây nhiều khó khăn cho việc bố trí ổn định công tác lâu dài cho kiểm
toán viên , có thể gây nên sự tốn kém không đáng có về mặt kinh phí hoạt động
do các đoàn kiểm toán và kiểm toán viên phảI thực hiện nhiệm vụ của mình trên
khắp lãnh thổ .
Thứ hai , mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực theo hớng chuyên quản
địa giới hành chính các cấp trong khu vực .Mô hình tổ chức này có cấu

tạo nh sau :
Theo mô hình này , một phòng kiểm toán có thể đảm nhận một hoặc
một số tỉnh hoặc ngợc lại một phòng kiểm toán cũng có thể chỉ kiểm
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Tổng KTNN
Kiểm toán trởng
KTNN KV
Văn phòng
KTNN KV
Phòng kế toán
Tỉnh I
Phòng kế toán
Tỉnh II
Phòng kế toán
Tỉnh n
Đề án môn học
toán một số quận huyện , địa phơng thuộc tỉnh . Nh vậy mỗi phòng sẽ
chịu trách nhiệm kiểm toán ở một khu vực địa phơng xác định từ
kiểm toán ngân sách đến kiểm toán các chơng trình , dự án , đầu t
XDCB , kiểm toán các doanh nghiệp Nhà nớc . Tuy nhiên số lợng
doanh nghiệp Nhà nớc thuộc tỉnh hay thành phố quản lý rất ít nên vấn
đề kiểm toán doanh nghiệp Nhà nớc đối với Kiểm toán Nhà nớc khu
vực ít đợc đặt ra . Các vấn đề khác thuộc về cơ cấu tổ chức của mô
hình này giống nh mô hình thứ nhất .
*Ưu điểm :
# Tạo nên một sự khép kín và tính hệ thống trong hoạt động kiểm toán
Nhà nớc khu vực đối với từng đơn vị hành chính các cấp trong khu vực .
# Tạo điều kiện để các phòng kiểm toán và kiểm toán viên nắm bắt và lu
trữ thông tin một cách thờng xuyên đối với các đơn vị thuộc phạm vi kiểm toán
của phòng .

# Giúp cho việc ổn định công tác của các kiểm toán viên .
* Hạn chế :
# Dễ tạo ra sự thân quen quá mức giữa kiểm toán viên với các
đơn
vị đợc kiểm toán .
# Tính chuyên môn hoá trong hoạt động kiểm toán của kiểm toán viên và
các phòng kiểm toán bị hạn chế .
Thứ ba , mô hình tổ chức Kiểm toán Nhà nớc khu vực theo cơ chế
Bang. Theo mô hình tổ chức này , mỗi Bang có 1 hệ thống tổ chức
Kiểm toán Nhà nớc giống nh hệ thống tổ chức Kiểm toán Nhà nớc Liên
bang .
Đặc trng Kiểm toán Nhà nớc các Bang là hoàn toàn độc lập với Kiểm toán
Nhà nớc Liên bang , hoạt động theo luật định của Bang . Dới Bang là các địa
phơng theo các cấp hành chính khác nhau và Kiểm toán Nhà nớc ở cấp địa ph-
ơng cũng khá độc lập với Kiểm toán Nhà nớc của Bang và Liên Bang . Sự phối
hợp về hoạt động kiểm toán khi một đơn vị hay một công trình đầu t có cùng
nguồn vốn ngân sách của Liên Bang , Bang và địa phơng .Tính chất tự quản của
các cấp địa phơng tạo nên một môi trờng kiểm soát tài chính công rất tốt , từ đó
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
tạo điều kiện cho hoạt động Kiểm toán Nhà nớc Liên Bang , Bang và địa phơng
trở nên đơn giản hơn , có hiệu quả hoạt động cao hơn .
Thứ t , mô hình Kiểm toán Nhà nớc khu vực dới hình thức văn phòng
đại diện .
Trên thực tế văn phòng đại diện đợc mở ra một khi mà Kiểm toán Nhà nớc
muốn nối dài cánh tay của mình mà không hình thành Kiểm toán Nhà nớc khu
vực tại các địa phơng theo vùng lãnh thổ . Không những thế mà văn phòng đại
diện còn đợc đặt tại các bộ , ngành hay các công trình trọng điểm Quốc gia . Tr-
ờng hợp văn phòng đại diện đặt tại một tỉnh hay thành phố ( một khu vực ) thì
văn phòng đại diện sẽ có các kiểm toán viên đại diện cho các vụ kiểm toán Nhà

nớc Trung ơng . Các kiểm toán viên này sẽ thay mặt cho vụ kiểm toán của mình
thu thập thông tin và giám sát thờng xuyên đối với các đơn vị thuộc phạm vi
kiểm toán để làm cơ sở cho vụ kiểm toán chuyên ngành lập kế hoạch và thực
hiện quá trình kiểm toán sau này .
Mô hình này thờng đợc áp dụng đối với Kiểm toán Nhà nớc khi mà các
khu vực ( Bang ) hoặc địa phơng đã có hoạt động Kiểm toán Nhà nớc của Bang
hay địa phơng . Kiểm toán Nhà nớc cấp Trung ơng chỉ thực hiện kiểm toán phần
ngân sách của Liên bang tại các khu vực Bang hoặc địa phơng mà thôi .
2.2. Cơ chế hoạt động của KTNN khu vực :
Trong tất cả các cơ chế tổ chức về Kiểm toán Nhà nớc khu vực ở trên ,
trừ cơ chế Kiểm toán Nhà nớc theo mô hình Liên bang đều có cơ chế hoạt động
giống nh cơ chế hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc .Bài viết đi sâu phân tích một
số khía cạnh cơ bản về cơ chế hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu vực nh sau
:
Thứ nhất , tính độc lập của kiểm toán viên .
Vấn đề cơ bản đặt ra là Kiểm toán nhà nớc khu vực có nên độc lập
với các cấp chính quyền trong khu vực hay không ? mức độ độc lập với Kiểm
toán Nhà nớc nên nh thế nào ? Cũng nh cơ quan Kiểm toán Nhà nớc Trung ơng ,
Kiểm toán Nhà nớc khu vực là một tổ chức hoạt động kiểm toán độc lập với các
cấp chính quyền của khu vực đó . Tuy nhiên những năm đầu phát triển , cơ quan
cần có sự giúp đỡ toàn diện từ phía Chính phủ và Kiểm toán Nhà nớc khu vực
cũng cần nhận đợc sự giúp đỡ của các cấp chính quyền trong khu vực nhằm đảm
bảo cho cơ quan Kiểm toán Nhà nớc nói chung và Kiểm toán Nhà nớc khu vực
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A
Đề án môn học
nói riêng nhanh chóng trở thành một tổ chức kiểm toán vững mạnh . Tính độc
lập của Kiểm toán Nhà nớc khu vực với các cấp chính quyền cần đợc thể chế
hoá bằng đạo luật cụ thể .
Bên cạnh đó , đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực mặc dù là một bộ phận
của Kiểm toán Nhà nớc song Kiểm toán Nhà nớc khu vực sẽ đợc đảm nhiệm

những chức năng nhiệm vụ cụ thể . Trong phạm vi này khi thực hiện nhiệm vụ
Kiểm toán Nhà nớc khu vực đợc độc lập ở mức độ nhất định . Theo xu hớng
chung thì tính độc lập ở một số hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc khu vực đợc
mở rộng để tăng tính tự chủ và hiệu quả hoạt động của cơ quan này .
Thứ hai , cơ quan kiểm soát đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực.
Hiện nay việc kiểm soát đối với Kiểm toán Nhà nớc khu vực từ phía
Kiểm toán Nhà nớc là rất chặt chẽ.Đặc biệt là về nhân sự và việc lập kế hoạch
kiểm toán hàng năm của Kiểm toán Nhà nớc khu vực . Nội dung kiểm soát đối
với Kiểm toán Nhà nớc khu vực bao gồm các nội dung: kiểm soát về nhân sự ,
kiểm soát về lập kế hoạch kiểm toán và thực hiện chơng trình kiểm toán , kiểm
soát nguồn kinh phí hoạt động .
* Có 2 loại hình kiểm soát hoạt động đối với Kiểm toán Nhà n ớc khu vực
:
- Kiểm soát Nhà nớc Trung ơng trên các mặt : chỉ cho phép Kiểm toán
Nhà nớc khu vực thực hiện những nhiệm vụ kiểm toán cụ thể .C ác vấn
đề về nhân sự , đối ngoại , kiểm toán đối tợng đặc biệt do Kiểm toán
Nhà nớc Trung ơng thực hiện .
- Các nhiệm vụ kiểm toán cụ thể cũng bị cơ quan Kiểm toán Nhà nớc
giám sát thờng xuyên từ khi lập kế hoạch kiểm toán , thành lập các
đoàn kiểm toán , thực hiện kiểm toán , lập báo cáo kiểm toán , quá trình
kiểm toán này chủ yếu dựa vào hệ thống chuẩn mực kiểm toán , qui
trình kiểm toán và qui tắc đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên .
* Việc kiểm toán sử dụng nguồn kinh phí của Kiểm toán Nhà nớc khu vực
có thể đợc thực hiện theo 2 cách :
- Theo luật định , uỷ ban kiểm toán ( hoặc Quốc hội ) sẽ chỉ định một cơ
quan kiểm toán ngân sách Kiểm toán Nhà nớc nói chung và Kiểm toán
Nhà nớc khu vực nói riêng hoặc bộ tài chính sẽ thực hiện kiểm tra việc
sử dụng nguồn kinh phí của Kiểm toán Nhà nớc và Kiểm toán Nhà nớc
khu vực .
Trần Thị Phơng Thanh Lớp: Kiểm toán 43A