LISTERIOSIS MONOCYTOGENES

LISTERIOSIS MONOCYTOGENES
LISTERIOSIS
Triệu chứng:
- Giống triệu chứng ban đầu của cúm
- Nhiễm trùng huyết, viêm màng não, viêm não, nhiễm trùng tử cung
và cổ tử cung ở người có thai
LISTERIA VÀ LISTERIOSIS
- Là bệnh nhiễm trùng, nhiễm độc;Có một vài hội chứng ở những
người nhạy cảm
- Thời gian ủ bệnh:7-60 ngày
- Thời gian mắc bệnh có thể ngắn hoặc dài
- Hầu hết là ca mắc lẻ tẻ , đôi khi trở thành vụ ngộ độc
- Không xâm nhập dạ dày ruột:nhẹ, giống cúm, không có đặc điểm rõ
ràng
- Xâm nhập dạ dày ruột:nhiễm trùng huyết, viêm não -màng não, xảy
thai,đẻ non, viêm màng trong tim, viêm khớp,viêm tủy xương, viêm màng
phổi, viêm phúc mạc
- Thực phẩm nguy cơ: xúc xích không xử lý nhiệt, thịt hộp, pho mat
mềm, xà lách trộn sữa tươi, kem, rau, hải sản
- Kiểm soát: vệ sinh chế biến, ngăn ngừa ô nhiễm chéo, chế biến TP
đúng cách…
NƠI CƯ TRÚ
- Cư trú tự nhiên trong đất, nước, nước thải, thực vật thối rữa, thức ăn
gia súc ủ
- Tồn tại trong môi trường cao hơn các vi khuẩn không sinh bào tử khác
- Có thể cư trú, tồn tại và nhân lên trong môi trường; gắn và hình thành
màng sinh học
NGUỒN LÂY NHIỄM
• Môi trường, dụng cụ, thiết bị, sản xuất, bao gói, thực hành vệ sinh
người chế biến…
• Nguồn lây nhiễm chính:quá trình sản xuất bị ô nhiễm

ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN
• Qua đường tiêu hóa
• Nhiều động vật mang vi khuẩn nhưng không có triệu chứng
• Nguy cơ cao: các loại thực phẩm chưa chế biến như sữa tươi, thịt, cá
và các loại đã chế biến như cá hun khói, phomat, xúc xích
PHÁT TRIỂN
• Có khả năng chịu đựng cao với tác động của nhiệt độ cao, lạnh, khô
so với các vi sinh vật không sinh bào tử khác
• Phát triển được ở nhiệt độ bảo quản lạnh
• Có thể hình thành màng sinh học và tạo thành chỗ náu
NUÔI CẤY
• Hiếu khí
• Nhiệt độ phát triển: -0.4 to 45°C
• pH 4.39 – 9.4
• Nước hoạt tính ≥ 0.92
• Nồng độ muối ≤ 10%
PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN LISTERIA MONOCYTOGENES
Nguyên lý phương pháp
Phát hiện những vi sinh vật tạo thành những khuẩn lạc điển hình trên
môi trường thạch chọn lọc, có những đặc tính về hình thái, sinh lý, sinh
hoá đặc trưng phù hợp
Phạm vi áp dụng: Phát hiện Listeria monocytogenes trong thực phẩm và
thức ăn gia súc.
THIẾT BỊ - DỤNG CỤ
Sử dụng các thiết bị thông thường của phòng thí nghiệm vi sinh, các
thiết bị cần thiết để xử lý mẫu thử:
- Tủ sấy 180 – 200°C
- Nồi hấp áp lực
- Tủ ấm 25 ±1°C, 30 ±1°C, 35 ±1°C hoặc 37 ±1°C
- Đĩa petri đường kính 90 – 100ml

- Pipet có vạch đã vô trùng loại xả hết, dung tích 1,10 ml
- Nồi cách thuỷ, nhiệt độ 47 ± 2°C
- Que cấy platinum/iridum hoặc nikel/chromium, đường kính 3 mm.
- Bình thuỷ tinh vô trùng, dung tích 250 – 500ml
- Ống nghiệm vô trùng 16 – 18 mm
- pH met, chính xác đến 0,01 đơn vị pH ở 25°C.
- Xy lanh dung tích 50 ml tới 1000 ml
- Bình nuôi cấy kỵ khí.
- Túi tạo khí trường vi hiếu khí: 5% - 12% CO
2
, 5 – 15% O
2
, 75 %
N
2
MÔI TRƯỜNG – THUỐC THỬ
• Môi trường thạch Oxford
• Môi trường thạch Palcam
• Canh thang Fraser
• Thạch Trypton soya yeast extract
• Canh thang Trypton soya yeast extract
• Môi trường thạch máu
• Thạch di động
• Canh thang Rhamnose và Xylose
• Dung dịch hydrogen peroxit
• Dung dịch đệm phosphat
CÁCH TIẾN HÀNH
Chuẩn bị mẫu thử và đậm độ pha loãng ban đầu:
- Thực phẩm lỏng: Hút 25 ml mẫu thử cho vào bình có sẵn 225 ml
canh thang Fraser (Đậm độ 10

-1
). Lắc đều.
- Thực phẩm dạng khác: Cân 25 g mẫu thử cho vào bình có sẵn 225 ml
canh thang Fraser (Đậm độ 10
-1
). Lắc đều.
Nuôi cấy:
Tăng sinh lần 1: Ủ ấm dung dịch huyền phù ban đầu (Đậm độ 10
-1
) ở
30°C trong 24 h ± 2 h
Lưu ý : Dung dịch huyền phù có thể xuất hiện màu đen trong quá
trình ủ ấm
Tăng sinh lần 2: Dùng pipet chuyển 0,1 ml dung dịch huyền phù ban đầu
đã ủ ấm ở 30°C trong 24h ± 2h vào ống nghiệm sẵn có 10 ml môi trường
tăng sinh Fraser, ủ ấm ở 35 - 37°C trong 48 h ± 2h
Nuôi cấy trên môi trường thạch chọn lọc
- Dùng que cấy lấy một ăng môi trường tăng sinh Fraser đã ủ ấm ở 35 -
37°C trong 48 h ± 2 h cấy lên hai đĩa thạch chọn lọc sao cho các khuẩn
lạc mọc riêng rẽ và có thể dễ dàng quan sát hình thái:
- Thạch đĩa Oxford: ủ ấm ở 30°C, 35°C hoặc 37C từ 18 – 24h trong
điều kiện hiếu khí.
- Thạch đĩa PALCAM: ủ ấm ở 30°C, 35°C hoặc 37°C từ 18 – 24h
trong điều kiện vi hiếu khí.
- Lặp lại quá trình trên với hai đĩa thạch chọn lọc ( Oxford agar và
PALCAM agar) bằng phương pháp cấy láng, sử dụng que cấy gạt.
Nhận định khuẩn lạc trên môi trường chọn lọc:
• Trên thạch đĩa Oxford :
- Khuẩn lạc Listeria spp điển hình sau 24 h nuôi cấy thường nhỏ,
đường kính khoảng 1 mm, màu xám có quầng đen bao quanh. Sau 48 h

khuẩn lạc sẫm màu hơn, có thể hơi lục sáng, đường kính khoảng 2 mm, có
quầng đen và lõm ở tâm.
• Trên thạch đĩa PALCAM:
- Những đĩa nuôi cấy trong điều kiện vi hiếu khí, sau thời gian ủ ấm bỏ
ra ngoài 1 h để môi trường trở lại màu hồng hoặc tím đỏ. Sau 24 h, khuẩn
lạc Listeria spp thường nhỏ hoặc rất nhỏ, màu hơi lục hoặc vàng lục,
đường kính khoảng 1,5 - 2 mm, có quầng đen bao quanh, đôi khi có tâm
đen. Sau 48 h, khuẩn lạc Listeria spp có màu xanh lá cây, đường kính
khoảng 1,5 – 2 mm, tâm lõm, có quầng đen bao quanh.
Thử khẳng định:
Chọn khuẩn lạc
• Trên mỗi đĩa thạch chọn 5 khuẩn lạc nghi ngờ để xác định Listeria
spp. Nếu trên một đĩa, số khuẩn lạc nghi ngờ ít hơn 5 thì chọn tất cả
số khuẩn lạc để thử khẳng định.
Xác định trên môi trường thạch Tryptone soya yeast extract
• Dùng que cấy cấy chuyển các khuẩn lạc nghi ngờ lên thạch đĩa
Tryptone soya yeast extract sao cho các khuẩn lạc có thể mọc riêng
rẽ. Ủ ấm ở 300C, 350C hoặc 370C từ 18 – 24 h.
• Khuẩn lạc Listeria spp trên môi trường Tryptone soya yeast extract
có đường kính từ 1 – 2 mm, lồi, màu nhạt, đục, bờ đều.
Thử tính chất SVHH:
- Catalase (+)
- Di động: hình ô hướng lên trên ở 25°C/48h
- Trực khuẩn Gr (+)
- Phân giải hồng cầu cừu dạng beta ở 35 – 37°C/ 24h
- Lên men đường Rhamnose và Xylose
- CAMP test (+)
CAMP Test
- Là tên viết tắt của ba tác giả: Christie, Atkins, and Munch-Petersen)
phát hiện ra Streptococci nhóm B có một loại protein gọi là yếu tố CAMP

hoặc “Protein B”, protein này có khả năng tương tác với beta – hemolysin
được sinh ra bởi Staphylococcus aureus, kết quả là làm tăng kích thước
vùng tan máu
- Trong số các loài Listeria, có một vài loài có phản ứng CAMP dương
tính nhưng chỉ có L. monocytogenes gây bệnh ở người
- Trong số các loài Listeria, có một vài loài có phản ứng CAMP dương
tính nhưng chỉ có L. monocytogenes gây bệnh ở người
- Phản ứng CAMP được thực hiện trên thạch máu cừu với các chủng
không tan máu và tan máu beta