SKKN một số biện pháp hình thành và phát triển những thói quen tốt cho trẻ trong trường mầm non

MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NHỮNG THÓI
QUEN TỐT CHO TRẺ TRONG TRƯỜNG MẦM NON

PHẦN I: MỞ ĐẦU
Trên thực tế, ranh giới lớn nhất giữa thành công và thất bại xuất phát t ừ
những thói quen khác nhau. Thói quen tốt là chìa khoá m ở cánh c ửa thành
công. Thói quen xấu, tức là một cánh cửa đi đến th ất bại đã m ở s ẵn. Thành
công nảy mầm từ những thói quen tốt – Bạn đã xây dựng đ ược nh ững thói
quen gì trên con đường tự tạo thành công cho chính mình? Nhà triết
Aristotle đã khẳng định rằng: “Mỗi người thể hiện mình qua nh ững vi ệc
thường làm. Thế nên, sự xuất sắc của một con người không phải là ở hành
động, mà là thói quen”. Thói quen quan trọng như thế nào ? Thói quen t ốt
giúp bạn thành công, hạnh phúc. Thói quen xấu cản trở, phá h ỏng s ự phát
triển của bạn. Ngạn ngữ có câu:
Gieo suy nghĩ, gặt hành động;
Gieo hành động, gặt thói quen;
Gieo thói quen, gặt tính cách;
Gieo tính cách,gặt số phận.
Chính vì vậy: trẻ em nếu được chăm sóc tốt, rèn luy ện u ốn n ắn ngay t ừ
nhỏ thì sẽ tạo thành nền móng vững chắc về sau này. Ngày nay, khi xã h ội
càng phát triển thì vấn đề nuôi dưỡng con cái càng đ ược các b ậc ph ụ
huynh đặc biệt quan tâm.
Phần lớn các gia đình hiện đại chỉ có từ 1-2 con, cho nên cha m ẹ luôn
muốn dành hết mọi sự quan tâm, chăm sóc và tình yêu thương hết m ực
cho con cái. Tuy nhiên mặt trái của sự quan tâm thái quá c ủa cha m ẹ l ại
làm cho trẻ phát sinh các thói quen xấu ảnh h ưởng rất l ớn đ ến quá trình
phát triển tâm sinh lý của trẻ. điển hình là những thói quen nói dối, t ự ti,
thiếu sáng tạo, thiếu kiên nhẫn, ích kỷ, lười biếng …


Vậy trong tình hình xã hội hiện nay buộc chúng ta ph ải đặt ra câu h ỏi “

phải giáo dục con trẻ như thế nào?” để các con trưởng thành lành m ạnh,
nhanh chóng nên người, đáp ứng nguyện vọng thiết tha của cha m ẹ h ọc
sinh.
Làm thế nào để con trẻ không có những thói hư tật xấu đang tràn lan
ngoài xã hội. Và cho trẻ có một môi trường h ọc tập trong s ạch – lành
mạnh.
Đáp ứng tốt với xu hướng chung của một nền giáo dục truy ền thống
“ Tiên học lễ - Hậu học văn” ở bất cứ cấp học nào, nhất là với trẻ mần
non, tư duy còn non nớt, dễ học tập những thói h ư c ủa ng ười l ớn và cho
rằng mình phải làm theo được như thế thì mới ngoan, mới đáng yêu.
Ngược lại với người lớn khi con trẻ có những thói quen x ấu, ng ười l ớn
thường coi đó là sự hài hước đáng yêu của trẻ con và do chúng còn nh ỏ nên
mới thế, chứ không hề biết rằng những thói quen xấu đó có ảnh h ưởng
rất lớn đến nhân cách sau này của trẻ.
Do vậy việc giáo dục con trẻ cần có một thái độ đúng m ực đ ể t ừ đó
trẻ học tập và nhận ra những thói quen tốt và tránh xa nh ững thói quen
xấu. Đó là một điều cần thiết và cấp bách của giáo dục mần non hiện nay.
Bản thân tôi là giáo viên mầm non, lại trực tiếp giảng dạy lớp trẻ 5-6 tuổi.
Ngay từ đầu năm học tôi đã xác định được vai trò và nhiệm vụ của mình, sẽ
là người hướng lái cho các con có một thói quen tốt, một n ề n ếp t ốt, hình
thành những yếu tố đầu tiên về nhân cách cho các con.
Trong thời gian đầu qua quá trình làm quen, trò chuy ện hoạt đ ộng và g ần
gũi trẻ, tôi thấy nhiều trẻ lớp tôi còn nhút nhát, ỉ lại và lười v ận đ ộng, nói
dối, tự ti, …chưa có tính tự lập. Mọi hoạt động của trẻ đều do cô giáo phục
vụ, cô có nhắc trẻ làm thì trẻ cũng bạ đâu bỏ đó. Trẻ ch ưa có tính t ự giác,
chưa chủ động trong mọi hoạt động, chưa phát huy được tính sáng tạo của
mình.


Vì vậy tôi thấy rằng cần hình thành cho trẻ nh ững thói quen t ốt, m ột n ề

nếp tốt để giúp trẻ sáng tạo, và có khả năng tự phục vụ bản thân, b ước
vào tương lai với tâm thế vững vàng nhất.
Xuất phát từ vấn đề trên tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp hình thành
và phát triển những thói quen tốt cho trẻ trong trường mầm non ”
Nhằm giúp trẻ tự lập, sáng tạo và tự tin trong mọi hoạt động. Hình thành
nơi trẻ những giá trị và thói quen tốt, đặc biệt là tính Trung Th ực, L ắng
nghe và biết chia sẻ với người khác...trẻ tự rèn luyện và tự kỷ luật, bi ết
đợi, biết suy nghĩ, lễ phép, nề nếp

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Nội dung lí luận
1. Cơ sở lí luận
Từ ngàn xưa kinh nghiệm của cha ông ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên
của mỗi con người phải là " Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn" lễ phép là nét
đẹp văn hoá được đặt lên hàng đầu khi nhìn nhận và đánh giá về m ột ai đó
mà chúng ta thường bàn luận. Vậy việc giúp con trẻ nhìn nhận đúng
những thói quen xấu, tốt của người lớn để từ đó rút ra bài h ọc cho bản
thân còn quan trọng và cần thiết hơn gấp bội. Trong th ời đại hiện nay xã
hội càng phát triển bao nhiêu, thì lứa tuổi trẻ m ẫu giáo l ại đ ược s ự quan
tâm của toàn xã hội bấy nhiêu. Muốn con trẻ có ý th ức trở thành một con


người tốt, thì cha mẹ và cô giáo cũng phải là một tấm g ương đ ạo đ ức th ật
tốt và đúng mực.
Trong thời đại hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau nên đâu đó
vẫn còn nhiều câu chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con ng ười.
Và những nhận thức sai lầm của con trẻ về những thói quen x ấu –tốt ch ưa
phân biệt được. Ở trẻ mầm non việc hình thành những thói quen tốt là vô
cùng quan trọng nó không chỉ giúp chúng ta có nh ững đ ứa trẻ ngoan hi ện
tại, mà nó còn hứa hẹn mang lại một ý thức, một nhân cách đúng m ực cho

trẻ trong tương lai.
Thói quen chính ở đây chính là một chuỗi phản xả có đi ều kiện do rèn
luyện mà có. Phản xạ có điều kiện là hành vi lặp đi lặp lại nhi ều l ần trong
cuộc sống và rèn luyện, đó là những hành vi định hình trong cu ộc s ống và
được coi là bản chất thứ hai của con người
Thói quen tốt của trẻ mầm non chính là những thói quen nh ư ngăn n ắp,
nề nếp, đúng giờ, trung thực, lễ phép...những thói quen tốt cho b ản thân
trẻ và cho người khác.
* Nguyên tắc giáo dục thói quen tốt cho trẻ:
Nuôi dạy trẻ thế nào để trẻ tự tin và tích cực trong cuộc sống là đi ều
khiến nhiều bố mẹ ngày nay nghĩ đến. Cuộc sống bận rộn, chúng ta không
còn có thể theo sát con trẻ và dạy bảo chúng nữa. Vì th ế, cách tốt nh ất đ ể
một đứa trẻ chủ động và cố gắng trong cuộc sống đó là d ạy cho tr ẻ s ự t ự
tin và cách nhìn nhận tốt về bản thân.
- Không chiều theo yêu cầu của trẻ quá dễ dàng
- Giáo dục cho trẻ hiểu về giá trị lao động
- Cho trẻ quyền lựa chọn, quyết định và vấp ngã
* Ý nghĩa của việc hình thành và phát triển thói quen tốt ở trẻ:
- Hình thành lên nhân cách của con người
- Tạo tính nề nếp, ngăn lắp


- Tạo cho trẻ cản giác an toàn
- Trở thành con người có trách nhiệm
- Tặng sự tự tin
- Phát huy được tính tích cực
- Biết các chia sẻ, yêu thương
Từ những cơ sở lí luận trên tôi đã đi sâu nghiên cứu đề tài: “ Một số biện
pháp hình thành và phát triển thói quen tốt cho tr ẻ trong tr ường
Mầm non”

2. Cơ sở thực tiễn:
Nhiệm vụ năm học của ngành phát động. Và mục tiêu c ủa giáo d ục m ầm
non “Trẻ được phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ,
hình thành cho trẻ những yếu tố đầu tiên về nhân cách, chu ẩn b ị cho
trẻ bước vào lớp 1 – Điều 22 Luật giáo dục năm 2005” và luôn lấy mục
tiêu giáo dục lễ giáo, cho trẻ có những thói quen lành mạnh là nhiệm vụ
hàng đầu trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, để góp một ph ần nh ỏ bé của
mình vào quá trình hình thành cho trẻ một nhân cách tốt theo m ục tiêu
của ngành cũng như của toàn xã hội.
Trong thực tế khi là một giáo viên Mầm non, tôi th ấy còn r ất nhiều đi ều
mà người giáo viên phải tâm huyết không chỉ trong công việc đang đ ảm
nhận mà còn là cái tâm đối với những tâm hồn bé bỏng, đang t ừng ngày
lớn lên, được khám phá học hỏi, được trải nghiệm những tác động di ễn ra
trong cuộc sống. Để trẻ khỏe mạnh và cảm thấy hạnh phúc v ới s ự yêu
thương của cô giáo.
Vì vậy người giáo viên phải có những biện pháp giáo dục nhân cách c ủa
trẻ đúng đắn nhất tạo ra những thói quen tốt bằng nhiều hình th ức, bi ện
pháp khác nhau. Khi người giáo viên rèn luyện cho trẻ những thói tốt và
hành vi văn minh trong cuộc sống hằng ngày để trẻ có nền tảng v ững ch ắc
cho việc hoàn thiện nhân cách sau này. Trẻ sẽ cảm thấy tự tin, vui vẻ


hạnh phúc trong cuộc sống. Nếu trẻ hình thành và phát triển những thói
quen tốt
Trong năm học 2019-2020 này bản tôi nói riêng được sự tín nhiệm của
BGH nhà trường giao cho việc đảm nhiệm các bé 5-6 tuổi. L ớp tôi có 45
cháu xong ở độ tuổi của các con việc tiếp nhận những ý thức sai lầm,
muốn thể hiện mình hơn, và những gì mình tiếp nhận được t ừ nh ững
người xung quanh đều đúng. Thời gian đầu trẻ đến lớp với thói quen tự
do, hay nói leo, trả lời có những câu cụt, câu què, ra vào l ớp tự nhiên, không

có tinh thần đoàn kết với bạn, khi chơi đồ ch ơi xong không biết c ất d ọn,
các con còn nói tục chửi bậy rất nhiều, nhiều trẻ còn đọc nh ững bài vè, bài
hát có nội dung không phù hợp với lứa tuổi, việc nói d ối ở trẻ trong th ời
gian này là thường xuyên…
Chính vì vậy là người giáo viên đã gắn bó với các bé trong quá trình nhi ều
năm làm tôi trăn trở là phải giúp các bé hình thành và phát tri ển nh ững
thói quen tốt để trẻ phát triển một cách toàn diện.
II- Tình hình thực tiễn khả năng hình thành và phát triển thói quen tốt
ở trẻ
a.Đặc điểm thực tế những thói quen của trẻ
- Trẻ mầm non có nhu cầu phát triển về thể chất cũng như trí tuệ, trẻ
thích làm theo những công việc của người lớn, đặc biệt là nh ững việc v ừa
sức trẻ, tuy nhiên khả năng của trẻ còn nhiều hạn chế nên các kỹ năng và
thói
quen của trẻ phụ thuộc nhiều vào người lớn ( bố mẹ, cô giáo).
- Ở nhà trẻ ngày càng được nuông chiều thái quá. Một số phụ huynh l ấy
những câu chửi tục, tính ích kỷ, hành động đánh nhau với bạn c ủa con
mình là niềm vui vì con có nh ững ph ản ứng m ạnh mẽ, và mai sau l ớn sẽ
không bị ai bắt nạt.Bên cạnh đó nhiều phụ huynh còn cho r ằng, vi ệc con,


em mình có những phản ứng quá khích, hành động sai trái là bình th ường
vì chúng còn nhỏ và dạy dỗ các con là trách nhiệm của cô giáo .
- Trẻ chưa có thói quen chào hỏi, tập trung chú ý vào các ho ạt đ ộng c ủa
giáo viên dạy.
- Trẻ chưa có thói quen, nề nếp trong các hoạt động học.
- Thời gian đầu trẻ đến lớp với thói quen tự do, hay nói leo, trả l ời có
những câu cụt, câu què, ra vào lớp tự nhiên, không có tinh th ần đoàn k ết
với bạn, khi chơi đồ chơi xong không biết cất dọn, các con còn nói t ục ch ửi
bậy rất nhiều, nhiều trẻ còn đọc những bài vè, bài hát có nội dung không

phù hợp với lứa tuổi, việc nói dối ở trẻ trong th ời gian này là th ường
xuyên…
- Trẻ chưa có tính tự giác chủ động trong mọi việc
- Môi trường học tập thiếu hấp dẫn, một số giáo viên thiếu nh ạy c ảm
phương pháp dạy học ,thiếu đổi mới nội dung dạy h ọc.
b. Những số liệu khi chưa thực hiện :
Qua khảo sát tình hình đầu năm: của 45 cháu
Kết quả
Tốt
Nội dung khảo sát Số
STT

Trẻ

Khá
Số

Trung bình
Số

Yếu
Số

%

Trẻ

%

Trẻ

%

Trẻ

%

1

Nề nếp lớp học
12
Hoạt động tự

27

22

49

9

20

2

4

2

phục vụ bản thân 9

Vai trò của trẻ

20

17

38

14

31

5

11

trong hoạt động
3

của tiết học
10
Hành vi giao tiếp

22

18

40

14

31

3

7

4

–cư xử đúng mực

27

11

24

19

42

3

7

12


Giữ gìn vệ sinh
thân thể - giữ gìn

vệ
5

sinh

môi

trường
13
29
14
31
16
36
2
4
Xuất phát từ đặc điểm của trẻ, để giải quyết vấn đề đó tôi đã l ựa ch ọn
một số biện pháp như sau:
III. Một số biện pháp
Đối với hình thành và phát triển thói quen tốt cho trẻ chính là b ước quan
trọng đầu tiên hình thành nhân cách của trẻ. Vì vậy để trẻ có những thói
quen tốt bản thân tôi đã học hỏi tham khảo một số biện pháp sau:
1.Biện pháp 1 : Cô làm gương cho trẻ
Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập và
sinh hoạt cùng cô, cô giáo vừa là bạn, vừa là người mẹ hiền th ứ 2 c ủa tr ẻ,
cùng học, cùng chơi, chăm chút từ bữa ăn giấc ngủ cho trẻ. M ọi hành vi c ử
chỉ của cô đều được trẻ lưu tâm nhất. Vì vậy cô luôn luôn chuẩn mực
trong lúc giao tiếp với người lớn, với trẻ không to tiếng quát tháo, x ưng hô
dịu dàng bằng “cô và con”, giờ đón trả trẻ tôi luôn ân cần dịu dàng th ương
yêu trẻ, khiêm tốn lịch sự trong giao tiếp với phụ huynh, cháu h ỏi gì tôi tr ả

lời rõ ràng, luôn tôn trọng lời nói của trẻ, lắng nghe ý kiến c ủa trẻ khi tr ẻ
có yêu cầu.
Tôi hứa điều gì với trẻ là thực hiện đúng lời hứa, tôi không nói dối trẻ, nếu
trẻ có hành vi hoặc lời nói không hay tôi nhẹ nhàng góp ý và khuy ến khích
trẻ tránh sai phạm lần sau. Tuyệt đối không chạm tự ái của tr ẻ ho ặc làm
trẻ phải sợ hãi lo lắng.
Về tác phong tôi luôn chú ý ăn mặc đẹp, lịch sự, cô t ươi trẻ cháu r ất thích.
Cô thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo hay cô giáo là m ẹ hi ền,
“mẹ và cô đấy hai mẹ hiền”, trẻ có hai mẹ hiền nhất định trẻ sẽ là con
ngoan - trò giỏi.


VD : -Khi đến lớp cô giáo cất gọn gàng đồ dùng cá nhân c ủa mình và khi
trẻ đến trẻ thấy cô làm như vậy trẻ sẽ cất đồ dùng cá nhân gọn gàng theo
cô.
-Khi dạy xong cô cất đồ dùng của mình đúng n ơi quy đ ịnh, và yêu
cầu trẻ cất đồ dùng của trẻ đúng chỗ.
Trong mọi hoạt động sinh hoạt cô giáo luôn là tấm gương trong vi ệc gi ữ
gìn sạch sẽ môi trường, lớp học không vứt rác bừa bãi, bỏ rác vào đúng n ơi
quy định. Thường xuyên cùng trẻ vệ sinh trong và ngoài l ớp h ọc, lau d ọn
đồ dùng đồ chơi. Khi được giúp cô, trẻ thấy mình được làm việc có ích, t ừ
đó hình thành thói quen thích được làm việc và thói quen n ề n ếp gi ữ gìn
vệ sinh chung.
VD : Trước giờ ăn cô rửa tay trước khi chia cơm và nhắc trẻ r ửa tay
sạch sẽ trước khi ăn, ăn cơm xong nhắc trẻ cất bát, cất gh ế, lau m ặt, u ống
nước súc miệng .
Cô rèn cho trẻ thói quen rửa tay khi tay bẩn, trước khi ăn cơm và sau khi đi
vệ sinh. Hình thành cho trẻ nề nếp gọn gàng, dần dần cho trẻ có m ột thói
quen tốt làm đâu gọn đấy.
Sau khi thực hiện biện pháp này hàng ngày tôi thấy được trẻ l ớp tôi đã có

sự tiến bộ rất nhiều: trẻ không còn nói dối mà biết nh ận lỗi và biết xin
lỗi. Khi đến lớp trẻ lễ phép và cò nề nếp hơn.
2.Biện pháp 2: Phối kết hợp với phụ huynh trong việc hình thành
những thói quen tốt cho trẻ
Bước đầu tôi tìm hiểu nguyên nhân vì sao trong lớp tôi có nhi ều trẻ
không có những thói quen tốt, đặc biệt một số cháu còn r ất th ụ đ ộng
trong giao tiếp, khi đi học nếu bố mẹ không nhắc con chào cô là con sẽ
không chào, một số cháu khi đi học với vẻ ngoài không g ọn gàng, khi cha
mẹ đến đón còn lấy nhầm dép của bạn khác nhưng hôm sau lại không
mang trả bạn. Khi chơi xong các con chưa ý th ức tự c ất đ ồ dùng đ ồ ch ơi


đúng nơi quy định, các con thường xưng hô với bạn bằng ngôn ng ữ không
đẹp, không biết chia sẻ đồ dùng đồ chơi với bạn, còn ích kỷ và hay nói
dối….
Tôi đã tận dụng giờ đón và trả trẻ để trò chuyện với phụ huynh xem khi ở
nhà cháu sinh hoạt ra sao, cách giao tiếp của trẻ với bạn cùng trang l ứa ở
trong xóm như thế nào với nhau. Đồng thời cũng cho phụ huynh biết tình
hình của con trên lớp để phụ huynh nắm bắt kịp th ời và cùng cô giáo ở l ớp
tìm ra những biện pháp giáo dục cho trẻ thật tốt.
Chỉ trong một thời gian ngắn số phụ huynh quan tâm tới tình hình h ọc t ập
của trẻ và đặc biệt là việc hình thành những thói quen tốt ở trẻ đã tăng lên
rõ rệt.
Nhiều phụ huynh đã cho con tự làm công việc vệ sinh cá nhân c ủa mình,
thay vì cha mẹ làm hộ con như trước, phụ huynh cũng đã h ướng lái con
trong việc giao tiếp với những người xung quanh. Một số thói quen lao
động tự phục vụ của trẻ đã được phụ huynh ủng hộ nhiệt tình.
Nhờ làm tốt sự phối kết hợp của cô giáo và các bậc phụ huynh trong vi ệc
hình thành các thói quen tốt cho trẻ đã được thuận lợi. Tôi đã b ước đ ầu
thấy trẻ có những sự chủ động, tích cực trong sinh hoạt tập th ể ở lớp, nh ư

xưng hô với bạn bằng đại từ nhân xưng ch ứ không “mày, tao” nh ư tr ước
nữa .
3. Biện pháp 3 :Giáo dục hình thành thói quen tốt thông qua các hoạt
động tại trường
Đối với độ tuổi mầm non để hình thành cho các con m ột thói quen
tốt không hề đơn giản. Muốn tạo cho trẻ những thói quen tốt thì ph ải
thực hiện thường xuyên thông qua những hoạt động hàng ngày g ần gũi v ới
trẻ:
3.1- Thông qua hoạt động trò chuyện đầu giờ và cu ối gi ờ


Lồng nội dung giáo dục hình thành các thói quen tốt vào các bu ổi trò
chuyện đầu giờ và trả trẻ buổi chiều có rất nhiều ưu thế
VD: khi trò chuyện cô hỏi trẻ :Vì sao chúng mình phải chào cô, chào bố m ẹ
khi đến lớp và khi ra về ?
Khi chơi với bạn thì có những nguyên tắc gì để trong lúc ch ơi ai cũng đ ược
vui vẻ ?
Tại sao nói dối lại không tốt?
Tại sao phải lấy đúng đồ dùng cá nhân của mình khi ra v ề?
Qua đó trẻ hiểu và dần dần sẽ có thói quen không nói dối, chỉ l ấy đúng đ ồ
dùng của mình, biết chia sẻ đồ chơi với bạn và chào hỏi lễ phép khi ra v ề.
Đối với trẻ lớp 5 tuổi như lớp tôi đang phụ trách việc đánh giá trẻ theo 28
chuẩn và 120 mục tiêu là vô cùng cần thiết trong đó có nh ững ch ỉ s ố tôi
không đưa vào bài dạy mà tôi tổ chức dưới hình thức “ Cô và trẻ cùng th ảo
luận”
VD : như mục tiêu 5 ( Tự mặc và cởi được áo”.Cô h ỏi trẻ theo các con: Tại
sao phải tự mặc và cởi áo. Qua đó trẻ hiểu là để rèn luyện sự khéo léo c ủa
các ngón tay. và có ý thức làm được một số công việc đơn giản đ ể tự ph ục
vụ bản thân.
Với mục tiêu 15,16 ,18 .Tôi và trẻ cùng trò chuyện để trẻ hi ểu:

Tại sao phải rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh ?
Tại sao phải tự rửa mặt rửa tay hàng ngày ?
Tại sao phải giữ đầu tóc quần áo gọn gàng?
Qua đó trẻ có thói quen giữ gìn vệ sinh và tự làm vệ sinh cá nhân một cách
tự nguyện.(Hình ảnh 1)
Đối với thói quen che miệng khi ho, hắt hơi, ngáp. Tôi đã t ổ ch ức cho
trẻ xem video về kỹ năng sống “ Che miệng khi ho, h ắt h ơi ,ngáp” và m ột
số hình ảnh về những căn bệnh có thể lây qua đ ường không khí t ừ cách


hắt hơi, ho, ngáp. Từ đó trẻ sẽ hiểu và nhận ra cần phải che mi ệng khi ho,
ngáp, hắt hơi.
Đôi khi trẻ còn có thể truyền đạt lại những gì được học cho những người
xung quanh biết, để nhắc nhở những người khác có ý th ức h ơn trong sinh
hoạt, đó là sự thành công lớn của tôi với nh ững chuy ển biến tích c ực v ề
nhận thức của các con.
3.2- Thông qua các hoạt động vui chơi
Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ
được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống của
người lớn, tôi tiến hành lồng lễ giáo vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại
những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi
theo dõi quan sát lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chưa
chuẩn mực. Qua đó giúp trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao
tiếp. (Hình ảnh 2)
Ví dụ: Qua trò chơi phân vai - y tá - bác sĩ.
Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác, cháu đau ch ỗ
nào? Đau ra sao?
Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nh ận
thuốc, nhận đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đ ối v ới cô y tá, bác
sĩ.

+ Trẻ chơi bán hàng:
Người bán hàng: Cô, chú mua gì ạ?
Người mua: Bao nhiêu một cân cá vậy cô?
Qua hoạt động vui chơi cháu mạnh dạn dần, thành th ạo dần trong giao
tiếp, trong ứng xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình.
Từ đây trẻ lớp tôi đã hết nói trống không, câu cụt, câu què. Tr ẻ bi ết nói và
trả lời đầy đủ câu, biết xưng hô chuẩn mực.
3.3- Thông qua hoạt động học


Đưa việc hình thành những thói quen tốt cho trẻ vào bài dạy vốn không h ề
đơn giản. Tôi đã nghiên cứu rất kỹ từng chủ đề để đưa ra bài dạy cho phù
hợp.
VD : Ở chủ đề trường mầm non. Tôi đã lựa ch ọn ch ủ đề nhánh : Nh ững
quy định của lớp A5. Để đưa ra những quy định khi h ọc, khi ch ơi, khi ăn,
khi thảo luận. Tuy là những quy định nhưng tôi không đưa ra m ột cách
cứng nhắc, mà tôi dựa trên nguyên tắc cô –trò cùng bàn luận và thống
nhất ( Ở bộ môn Khám Phá Xã Hội ).
Với bộ môn Văn học tôi chọn những bài thơ, câu chuyện mang tính giáo
dục cao về tình bạn, tình cô trò, và những hoạt động nổi trội khi đến l ớp :
Như bài thơ “Tình bạn” –“Món quà của cô giáo” “Anh chàng mèo m ướp”.Qua
đó gắn bó tình cảm yêu thương, quý mến nhau của các thành viên trong
lớp.
Khi sang chủ đề bản thân là một trong những chủ đề mà tôi cho rằng
nó vô cùng quan trọng với nhận thức của trẻ.
Ở chủ đề này, trẻ sẽ nói lên được những suy nghĩ và sở thích của mình.
Qua đó tôi có thể đánh giá những sở thích nào của trẻ nên phát huy và
những sở thích nào của trẻ cần hạn chế. Và tôi cho trẻ ch ơi trò ch ơi: Tìm
và gạch chân những hành động mà trẻ cho là sai. Qua đó củng cố khái
niệm “đúng – sai” còn non nớt ở trẻ.Qua nh ững tiết học nh ư v ậy trẻ hình

thành các thói quen tốt một cách có chủ định nhưng lại đầy hứng thú.
Ở bộ môn văn học với câu chuyện “ Gấu con chia quà” tôi l ồng ghép cho
trẻ, khi nhận hoặc trao vật gì với người lớn nên trao hoặc nhận phải bằng
hai tay, khi nhận các con nói lời cảm ơn.
Sau một thời gian thực hiện những thói quen về lễ giáo ch ất l ượng
lớp tôi tăng lên rõ rệt, trẻ biết chào hỏi, thưa trình, biết nói l ời cảm ơn, xin
lỗi, yêu mến cô giáo, đoàn kết với bạn bè, tôi th ấy vui m ừng và ti ếp t ục áp
dụng.


Ở các chủ đề khác trong năm học tôi cũng luôn lồng ghép các nội
dung, hướng lái trẻ đến những thói quen tốt và như vậy trẻ sẽ t ự lập h ơn
trong học tập và sinh hoạt.
Từ kết quả có được như vậy tôi tiếp tục áp dụng.
4. Biện pháp 4 : Giáo dục lễ giáo ở mọi lúc mọi nơi – Tạo sự tự tin thể
hiện mình cho trẻ
Giờ đón trẻ hoặc trả trẻ tôi rất ân cần và chuẩn mực trong xưng hô với bố
mẹ trẻ, tôi tập cho trẻ thói quen đến lớp chào cô, sau đó chào tạm biệt bố
mẹ để vào lớp học. (Hình ảnh 3)
Trong giờ chơi tự do, hay giờ lao động, sinh hoạt ngoài tr ời n ếu cháu làm
việc gì sai đối với bạn, với cô thì phải biết xin lỗi cô, xin lỗi b ạn, ai cho gì
thì nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn.
-Giờ chơi cháu đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ ch ơi.
-Giờ dạo chơi sinh hoạt ngoài trời.
Trẻ được trò chuyện và tìm hiểu công việc của các cô các bác làm vi ệc
trong trường, như bác lao công hay những cô cấp d ưỡng, ng ười luôn t ận
tụy để các con có những bữa cơm ngon hàng ngày.
Qua đó giáo dục cháu kính trọng, yêu những người lao đ ộng, yêu quý
các sản phẩm của người lao động làm ra, khi ăn ph ải t ừ t ốn, ch ậm rãi
không vứt vỏ và hạt bừa bãi. Giáo dục cháu giữ gìn vệ sinh môi tr ường, v ệ

sinh lớp, biết đoàn kết, giúp đỡ bạn bè, mọi người xung quanh, qua nhiều
lần như vậy, cháu lớp tôi có những thói quen đó khoảng 70%, tôi ti ếp t ục
áp dụng.
5. Biện pháp 5 : Xây dựng hình thành những thói quen tốt dán ở bảng
tuyên truyền:
Góc lễ giáo của lớp không thể thiếu đây là biện pháp rất h ữu hiệu đ ối v ới
chuyên đề lễ giáo bởi lẽ trẻ có đặc điểm dễ nhớ nh ưng lại mau quên. Song,


trẻ được trực quan bằng hình ảnh những gương tốt hoặc qua thơ, chuy ện
thì trẻ dễ tiếp thu, dễ phân biệt việc làm nào tốt, việc làm nào xấu.
Để có một kết quả tốt về giáo dục lễ giáo cho trẻ, đầu năm học tôi đã lên
kế hoạch giáo dục hướng trẻ đến thói quen tốt ,theo từng tháng và nội
dung sau:
Thời gian

Nội dung giáo dục
Yêu cầu đạt
- Trẻ đến trường với vẻ ngoài sạch sẽ, gọn
gàng.
- Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân

Tháng 9

- Biết xin phép cô khi ra vào lớp
- Biết xưng hô bạn – tớ với bạn bè

75%

Tháng 10

- Biết chào hỏi khi có khách đến thăm
80%
- Biết giúp đỡ cô và bạn trong các hoạt
động
- Khi trả lời, hoặc thưa cô thì xưng hô lễ

Tháng 11
phép
85%
Từng tháng tôi lên kế hoạch có yêu cầu nội dung cao h ơn, góc lễ giáo
thường để ngoài cửa lớp, để phụ huynh dễ nhìn, biết được kế hoạch chăm
sóc của nhà trường để
Có hướng nhắc nhở con (Hình ảnh 4)
Ở góc này tôi sưu tầm những tranh ảnh có nội dung giáo d ục lễ giáo dán
vào cho trẻ xem, kèm theo một bài thơ hay nội dung phù h ợp v ới hình ảnh,
thời gian rảnh tôi cho trẻ đến xem và trò chuyện, đàm thoại với trẻ nh ững
hành vi văn minh.
Hay câu chuyện: “Vịt con nói dối” “ Không ch ơi nh ững v ật có th ể gây nguy
hiểm”, “ Gọn gàng ngăn nắp”…..
Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tranh, truyện, sách báo nhi đồng có hình ảnh và
nội dung về lễ giáo làm một album có n ội dung và hình ảnh phù h ợp v ới
trẻ, để đến giờ hoạt động góc trẻ về góc học tập có thể mở ra xem.


Đối với góc tuyên truyền tôi cũng dành một góc để tuyên truyền giáo d ục
lễ giáo cho phụ huynh nắm, từ đó phụ huynh sẽ chú tr ọng đ ến vi ệc giáo
dục lễ giáo, hướng trẻ đến những thói quen tốt nh ư mong muốn của
người lớn.
Từ đó việc áp dụng với biện pháp này trẻ lớp tôi trở nên ngoan h ơn và

thực hiện một cách tự nhiên.
6. Biện pháp 6 : Xây dựng cảnh quan sư phạm thân thiện – Lớp học
“hạnh phúc”
Cùng với toàn ngành thực hiện chủ đề năm học xây dựng trường học thân
thiện học sinh tích cực. Thì việc tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học,
môi trường xung quanh cũng là một chuyên đề mà tôi chú trọng trong năm
học này. Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sự phạm trong phòng h ọc, đ ồ dùng
đồ chơi được sắp xếp, gọn gàng, ngăn nắp, từng góc riêng biệt m ỗi kệ góc
tôi đều làm mới, để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú luôn mong mu ốn
được sắp xếp ngăn nắp.
Đặc biệt là góc thiên nhiên được trang trí và trồng nhiều cây cảnh đ ể
tạo cho trẻ một không gian xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự mình chăm sóc
cây xanh, biết bảo vệ môi trường, giáo dục trẻ biết yêu cái đẹp. Qua hoạt
động này kích thích trẻ yêu lao động, tạo tình cảm của trẻ v ới th ế gi ới t ự
nhiên, gần gũi và thân mật, đã trở thành thói quen ở trẻ.
Bên cạnh đó, sau khi được BGH nhà trường chia sẻ chuyên đề lan tỏa
mô hình lớp học hạnh phúc ngay trước thềm năm học 2019-2020.Tôi
quyết thực hiện. Bởi theo tôi, với trẻ, gây hứng thú là điều cần làm đầu
tiên.
Tôi đã học tập và áp dụng một số nội dung phù hợp v ới đi ều ki ện l ớp
mình. Với mục tiêu chính là những đứa trẻ được hứng thú, vui vẻ. v ới cách
giáo dục rất gần gũi, thân thiện với trẻ mà mình hoàn toàn có th ể áp dụng
được.


Thay vì tâm thế nhõng nhẽo, mếu máo khi rời bố mẹ, những đứa trẻ
nhanh chóng và đầy hứng khởi đập tay lên cửa lớp chào cô theo nhiều cách
khác biệt, rồi vui vẻ chạy vào lớp.
Nhìn con thơ chủ động vươn người lên đập tay, nhí nhoáy lắc mông ho ặc
sà vào lòng cô giáo khi vừa đến cửa, các phụ huynh cũng nhoẻn mi ệng c ười

yên tâm rời lớp.
Màn chào hỏi đặc biệt theo ý trẻ này đang diễn ra đầu m ỗi bu ổi sáng t ại
lớp A5 .Trước khi vào lớp, các bé sẽ tự mình lựa ch ọn m ột cách chào v ới
giáo viên trong “menu lựa chọn” hành động cảm xúc dán ngay trên c ửa l ớp.
Tùy từng lựa chọn của trẻ, cô giáo sẽ đập tay, bắt tay hoặc nhún nhảy hay
ôm đón chào các bé.
Thấy con hứng khởi và thích thú hơn mỗi sáng đến tr ường. “V ề nhà, con
cũng chủ động chào bố mẹ bằng những cách thể hiện nh ư th ế và chia sẻ
thích việc buổi sáng cô đón bằng một cái ôm”. Qua đó, cũng hình thành cho
trẻ những thói quen tốt, tự tin, chủ động mỗi khi đến lớp. (Hình ảnh 5)
7. Biện pháp 7 : Khích lệ - nêu gương hàng ngày
Tâm lý của con người thích được khen hơn là chê. Nh ất là đối v ới tr ẻ lúc
nào cũng muốn được khen và khen nhiều. Hằng ngày vào gi ờ nêu g ương
cuối ngày, tôi cho trẻ tự nhận xét về mình trong ngày đó, có bạn nào có
hành vi lời nói hay, tôi nêu gương ra cho cả lớp và tặng trẻ một bông hoa.
Tôi làm mỗi màu hoa là một nội dung yêu cầu.(Hình ảnh 6)
- Hoa màu trắng: Bé sạch sẽ.
- Hoa màu hồng: Bé lễ phép.
- Hoa màu cam: Bé học ngoan.
Khi nào trẻ nhận được bông hoa màu gì, tôi hỏi cả l ớp vì sao bạn nh ận
được bông hoa màu đó?
Ngoài ra, vào mỗi sáng tôi thường đưa ra những tiêu chuẩn bé ngoan về lễ
giáo để trẻ thực hiện.


Cuối tuần bao giờ cũng có tiết mục kể chuyện về g ương tốt, tu ần nào
cũng vậy tôi không bao giờ bỏ qua.
Ví dụ: Tuần 1 tháng 11 tôi kể chuyện "Tích Chu" cho tr ẻ nghe.
Tuần khác tôi kể cho trẻ nghe "Sự tích cây vú s ữa "...giáo d ục trẻ có tình
yêu thương với cha mẹ và những người xung quanh, hoặc nh ững câu

chuyện về ăn uống có văn hoá do tôi đặt ra hoặc sưu tầm, nh ững gi ờ nh ư
vậy trẻ rất thích lắng nghe, nhằm kích thích trẻ học ngoan, muốn đ ược
nhận hoa, trẻ sẽ nỗ lực như ý muốn. Vì trẻ ở lứa tuổi này thích động viên
khen ngợi, được khen trẻ thêm tự tin và hào hứng th ực hiện tốt yêu c ầu
của cô. Thông qua các hoạt động hàng ngày khi đi dạo ngoài tr ời ở mọi lúc
mọi nơi, tôi luôn khuyến khích động viên trẻ tích cực phục vụ bản thân.
Như Bác Hồ kính yêu đã từng nói “ Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức
của mình”. Vì vậy tôi luôn khuyến khích động viên trẻ tự ho ạt đ ộng, t ự
phục vụ bản thân mình từ những công việc nhỏ nhất và từ đó trẻ sẽ không
ỷ lại vào người khác, hình thành thói quen tự lập cho trẻ. (Hình ảnh số 7)
Trẻ được học tập trong môi trường tốt, được hướng lái để có tâm
hồn trong sáng và một số thói quen tốt trong đời sống hàng ngày, các con
sẽ tự tin thể hiện năng khiếu, khả năng của bản thân tr ước đám đông. Vì: “
Trong mỗi đứa trẻ đều có tài năng tiềm ẩn – sự chuẩn bị kỹ càng từ nh ững
lúc đầu đời, chính là chìa khóa thành công cho tương lai mỗi cháu”.
Kiến thức gia tăng hiểu biết – Kỹ năng gia tăng năng lực. Năng lực
vốn là nguồn vốn quan trọng nhất trên hành trình đến với thành công của
trẻ, trong đó những thói quen tốt là th ứ mà mỗi người luôn c ần dùng m ọi
lúc mọi nơi với mọi người và với chính mình, nh ư vậy các con càng có
những thói quen tốt bao nhiêu thì tương lai các con sẽ tr ở thành nh ững con
người có nền tảng và nhận thức tốt và được mọi người yêu mến. Đó là
những yếu tố rất cần thiết để phát triển tiền đề cho nhân cách chuẩn
mực của trẻ sau này.(Hình ảnh số 8)


IV. Hiệu quả sáng kiến hinh nghiệm
Qua những biện pháp mà tôi đã thực hiện ở trên tôi thấy học sinh lớp tôi
có những thói quen tốt các con đã mạnh dạn, t ự tin, ngoan hơn, lễ phép
hơn, trẻ được hình thành những thói quen vệ sinh văn minh, biết chào h ỏi
khi có khách đến, biết trao nhận bằng hai tay, biết quan tâm giúp đ ỡ b ạn

bè, cô giáo, bố mẹ, không nói tục, nói dối, không l ấy nh ầm đ ồ c ủa b ạn,
không ích kỷ và tự ti, không đánh bạn, biết kính trọng cô giáo và ng ười l ớn.
Biết chủ động làm một số công việc lao động tự phục v ụ bản thân, Bi ết
động viên an ủi người khác khi vui, buồn.
Bản thân tôi được trau dồi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn
học, các hoạt động, được phụ huynh và các đồng nghiệp quý m ến và tin
yêu hơn.
Kết quả đã đạt được
Kết quả sau khi thực hiện và áp dụng 1 số biện pháp là:
Kết quả
Nội dung khảo
sát
STT

Tốt
Số
Trẻ

Khá
Số

Trung bình
Số

Yếu
Số

%

Trẻ

%

Trẻ

%

Trẻ

%

1

Nề nếp lớp học
26
Hoạt động tự

58

17

38

2

4

0

0

2

phục vụ bản thân 21
Vai trò của trẻ

47

20

44

4

9

0

0

trong hoạt động
3

của tiết học
22
Hành vi giao tiếp

49

18

40

5

11

0

0

4
5

–cư xử đúng mực 30
Giữ gìn vệ sinh 29

67
64

13
15

29
33

2
1

4

2

0
0

0
0

thân thể - giữ gìn
vệ

sinh

môi


trường
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1.KẾT LUẬN
Trong thời gian thực hiện đề tài này tôi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm
như sau :
Giáo viên phải nắm được khả năng về nhận thức và tâm lý riêng của từng
trẻ, đồng thời cô giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, luôn
giàu tình yêu thương, luôn thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân
thiện yêu thương để tạo tâm lý thoải mái cho trẻ thực hiện tốt mọi hành
vi cũng như hoạt động giao tiếp, nhằm giúp trẻ từng b ước hình thành
nhân cách cho trẻ.
Kịp thời nắm bắt để chấn chỉnh trẻ trong mọi hoạt động, phát huy ở
trẻ những hành vi tốt, thói quen tốt của trẻ, uốn nắn khi trẻ có nh ững
hành vi chưa đúng. Đặc biệt là phối hợp chặt chẽ và có hiêu qu ả v ới gia

đình trẻ trong việc hướng lái trẻ trở thành những đứa trẻ, tự tin, mạnh
dạn, lễ phép, biết nhìn nhận sự việc ở mức đúng, sai.
Bên cạnh đó môi trường và cảnh quan sư phạm cũng góp ph ần hình
thành cho trẻ những hành vi văn minh để trẻ dần dần hoàn thiện nhân
cách tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù h ợp v ới m ọi
chuẩn mực đạo đức xã hội một cách tự nguyện.
2. KHUYẾN NGHỊ
Trong phạm vi lớp học: Tạo điều kiện cho lớp học tốt h ơn nh ư sau:
- Cô giáo phải chuẩn bị nhiều nội dung, hình ảnh về lễ giáo, về m ột số
hành động đúng hoặc sai trong hoạt động hàng ngày đ ể trẻ tri giác và so
sánh.


- Trang bị ở góc thư viện nhiều câu chuyện về đạo đức cho lứa tuổi có
hình ảnh minh hoạ, cô sưu tầm nhiều tài liệu về những chuẩn m ực trong
học tập và sinh hoạt cho trẻ ( Chủ yếu là bằng tranh minh họa).
- Các góc tuyên truyền của lớp có nhiều bài viết và hình ảnh cho ph ụ
huynh tham khảo về sự ảnh hưởng của thói quen tốt đến sự hình thành
nhân cách cho trẻ sau này.
Về phía nhà trường: Đề nghị Ban giám hiệu nhà trường th ường xuyên tổ
chức các chuyên đề mang tính định hướng, cho trẻ có những thói quen tốt
để cho chúng tôi được học hỏi hơn nữa, để chúng tôi định h ướng t ốt h ơn
cho trẻ để trẻ trở thành con ngoan trò giỏi, đáp ứng lòng mong mỏi của gia
đình, nhà trường và toàn xã hội.
Trên đây là một số “ Một số biện pháp hình thành và phát triển nh ững thói
quen tốt cho trẻ ở trường mầm non”. Nhằm giúp trẻ tự lập, sáng tạo trong
trường Mẫu giáo của tôi đã áp dụng thành công trên tr ẻ, r ất mong đ ược s ự
quan tâm hỗ trợ của Hội đồng khoa học các cấp.
Tác giả: Đỗ Thị Nga