QUÁ TRÌNH ĐẢNG CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN

QUÁ TRÌNH ĐẢNG CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN
TRONG THỜI KỲ ĐẨY MẠNH CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ ĐẤT
NƯỚC – KẾT QUẢ VÀ NHỮNG KINH NGHIỆM BƯỚC ĐẦU
2.1. Đảng chỉ đạo xây dựng đội ngũ đảng viên - Thành tựu, hạn chế và
nguyên nhân
2.1.1. Sự chỉ đạo của Đảng về xây dựng đội ngũ đảng viên trong thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
Xây dựng đội ngũ đảng viên chính là xây dựng con người, xây dựng tổ
chức. Đây là vấn đề rất quan trọng ảnh hưởng đến việc thành bại của cách
mạng. Trong những năm 1996 - 2005, Đảng và Nhà nước ta đã cụ thể hóa
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (1996); NQTƯ sáu (lần 2)
khóa VIII; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX (2001) về vấn
đề xây dựng Đảng, trong đó xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên
đồng thời làm tốt công tác phát triển đảng viên đã được Đảng tổ chức chỉ đạo
một cách sâu sát. Quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ VIII, NQTƯsáu (lần 2) và Nghị quyết Đại hội IX của
Đảng. Ngày 7/6/2001 Bộ Chính trị ra chỉ thị về việc tiếp tục thực hiện
NQTƯsáu (lần 2): “Về một số vấn đề cơ bản và cấp bách trong công tác xây
dựng Đảng hiện nay”, quyết định toàn Đảng tiến hành cuộc vận động xây
dựng, chỉnh đốn Đảng (từ 19/5/1999 đến 19/5/2001), thực hiện phê và tự phê
bình trong các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ chủ chốt từ Trung ương đến cơ
sở.
Đại hội IX đã chỉ rõ: “Qua gần hai năm thực hiện, cuộc vận động thu
một số kết quả và kinh nghiệm bước đầu song chưa đạt yêu cầu đề ra” [7,
138], và yêu cầu: “Trong những năm tới, toàn Đảng tiếp tục thực hiện Nghị quyết
Trung ương sáu (lần 2) khoá VIII” [7,139].
Để tiếp tục thực hiện NQTƯ sáu (lần 2) trước mắt năm 2001, Bộ Chính trị
yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tập trung thực hiện những
nhiệm vụ sau:
Tổ chức tốt các lớp quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội IX theo
Chỉ thị 01- CT/TW, ngày 29/8/2001 của Bộ Chính trị; đưa chế độ học tập lý luận

chính trị trong Đảng theo Quy định 54 của Bộ Chính trị vào nề nếp.
Các cấp ủy, tổ chức đảng căn cứ vào những quy định của Bộ Chính trị về
những điều cán bộ, đảng viên được làm và pháp lệnh cán bộ, công chức, pháp lệnh
chống tham nhũng, pháp lệnh thực hành tiết kiệm chống lãng phí; quy chế thực
hiện dân chủ ở cơ sở xem những gì chưa làm được đề ra các biện pháp thực hiện có
hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên.
Các cấp ủy, tổ chức đảng phải chỉ đạo chặt chẽ, xác định rõ tiến độ thực
hiện, thường xuyên kiểm tra đôn đốc thực hiện tốt các quy định. Đồng thời, xây
dựng các quy định đưa tự phê bình và phê bình vào nề nếp, thường xuyên, có chiều
sâu, chất lượng trong sinh hoạt Đảng các cấp.
Mặt khác, để nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, ngày 17 tháng 3 năm
2003 Ban Bí thư ra chỉ thị về việc đổi thẻ đảng viên. Sau 24 năm thực hiện Chỉ
thị 03 - CT/TW ngày 26/11/1979 của Ban Bí thư khóa IV “Về việc phát thẻ đảng
viên”. Khi tổ chức triển khai thực hiện bên cạnh những thành tựu đã đạt được vẫn
còn những thiếu sót. Bước vào thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, Bộ Chính trị ủy
nhiệm cho Ban Bí thư chỉ thị tiến hành đổi thẻ đảng viên trong toàn Đảng nhằm
nâng cao ý thức Đảng cho đảng viên, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ đảng
viên và tổ chức cơ sở đảng, thúc đẩy thực hiện cuộc vận động xây dựng, chỉnh
đốn Đảng theo NQTƯ sáu (lần 2) và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX của Đảng, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới trong giai đoạn hiện nay.
Đảng chỉ đạo: gắn việc đổi thẻ đảng viên với xây dựng, chỉnh đốn Đảng, trên cơ
sở đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên để tiến hành đổi thẻ.
Việc đổi thẻ đảng viên được tiến hành trong 5 đợt: 19/5; 2/9, 7/11/2004;
3/2/2005 và cơ bản hoàn thành việc đổi thẻ đảng viên vào dịp kỷ niệm 115 năm
ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/2005) .
Đợt đầu đổi thẻ đảng viên vào dịp kỷ niệm 114 năm ngày sinh của Chủ tịch
Hồ Chí Minh (19/5/2004) đối với những đảng viên được tặng Huy hiệu Đảng có đủ
tư cách, đảng viên được miễn công tác và sinh hoạt Đảng có đủ tư cách và đảng
viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ở các chi bộ, đảng bộ cơ sở trong sạch, vững
mạnh. Ban Cán sự Đảng ngoài nước xem xét và quyết định đổi thẻ đảng viên cho

đảng viên đủ tư cách ở ngoài nước. Các cấp ủy đảng phải coi trọng lãnh đạo công
tác tư tưởng và tổ chức, giáo dục đảng viên hiểu rõ vinh dự và trách nhiệm, tổ chức
đánh giá đúng chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên theo hướng dẫn của
Trung ương, vận động quần chúng tham gia xây dựng đảng, góp ý cho tổ chức
đảng và đảng viên.
Sau mỗi đợt đổi thẻ đảng viên các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương
sơ kết rút kinh nghiệm; hoàn thành việc đổi thẻ đảng viên trước khi tiến hành tổng
kết thực hiện chỉ thị của Ban Bí thư.
Trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, Đảng quan tâm tích cực
chỉ đạo công tác kết nạp đảng viên đảm bảo chất lượng và số lượng đảng viên
của Đảng và đã thu một số kết quả tốt; đã kết nạp hàng vạn đảng viên mới, góp
phần tăng thêm sức chiến đấu và bảo đảm sự kế thừa, phát triển liên tục của
Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng mới. Tuy nhiên, công tác kết nạp
đảng viên còn bộc lộ những thiếu sót trong nhận thức và tổ chức thực hiện. Do
vậy, Đảng đã tập trung triển khai sâu rộng việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh, quyết tâm thực hiện Di chúc của Người, thực
hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội IX và chuẩn bị tốt Đại hội X của Đảng. Để
tăng cường thêm lực lượng và sức mạnh chiến đấu của Đảng, thiết thực kỷ niệm
115 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và chào mừng Đại hội lần thứ X
của Đảng, Ban Bí thư quyết định tiến hành “Đợt kết nạp đảng viên lớp Hồ Chí
Minh nhân kỷ niệm 115 năm ngày sinh của Người”.
Thực hiện chủ trương kết nạp đảng viên: Chú trọng chất lượng đảng viên,
không chạy theo số lượng, phải làm thật đúng những thủ tục đã quy định. Người
kết nạp vào Đảng phải có đủ tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định của Điều lệ
Đảng.
Đảng ta tập trung chỉ đạo thực hiện một số nội dung sau:
Một là, tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm công tác kết nạp đảng viên trong
thời gian qua, chủ yếu là từ khi triển khai Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đến
nay. Xây dựng kế hoạch thực hiện “Đợt kết nạp đảng viên lớp Hồ Chí Minh nhân
kỷ niệm 115 năm ngày sinh của Người” bảo đảm theo yêu cầu về chất lượng, trọng

tâm là kết nạp đảng viên ở những cơ sở trọng điểm, ở những nơi còn ít hoặc chưa
có đảng viên.
Hai là, tổ chức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân tiếp tục nghiên cứu quán
triệt Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 27/3/2003 về “Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền,
giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới” và Chỉ thị số 29-CT/TW,
ngày 7/10/2003 “Về việc đổi thẻ đảng viên” của Ban Bí thư gắn với việc kết nạp
đảng viên lớp Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 115 năm ngày sinh của Người để tuyên
truyền vận động quần chúng phấn đấu vào Đảng.
Ba là, lãnh đạo các đoàn thể nhân dân nhất là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục đoàn viên phát động các phong
trào thi đua yêu nước để lựa chọn những người ưu tú giới thiệu vào tổ chức đảng
để xem xét kết nạp vào Đảng.
Bốn là, các cấp ủy có kế hoạch tạo nguồn và tổ chức tốt việc giáo dục, bồi
dưỡng những người ưu tú, cảm tình Đảng, có nhận thức sâu sắc về Đảng, có động
cơ đúng đắn và tự nguyện phấn đấu vào Đảng. Các trung tâm bồi dưỡng chính trị
huyện, quận, thị ủy có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao chất lượng đảng viên mới
kết nạp và những người ưu tú cảm tình Đảng.
Năm là, tập huấn cho các cấp ủy đảng và đảng viên nắm vững và thực hiện
đúng phương châm, phương hướng, tiêu chuẩn, điều kiện, nguyên tắc thủ tục kết
nạp đảng viên, công nhận đảng viên chính thức theo quy định của Điều lệ Đảng và
Nghị quyết của Đảng.
2.1.2. Thành tựu - Nguyên nhân
* Thành tựu:
Trước những khó thử thách lớn ở trong nước, sự chống phá của các thế lực
thù địch và những biến động bất lợi trong phong trào cộng sản và công nhân quốc
tế, Đảng đã vững vàng, giữ vững bản chất cách mạng và khoa học của giai cấp
công nhân, kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục
tiêu độc lập và chủ nghĩa xã hội; kiên trì đổi mới theo định hướng XHCN; tiếp tục
nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Đảng đã đề ra và lãnh đạo
thực hiện đường lối đổi mới đúng đắn, xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ

trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, phát triển văn hóa là nền tảng
tinh thần của xã hội. Nhiều chủ trương, chính sách đúng đắn, hợp lòng dân của
Đảng đã đi sâu vào cuộc sống và phát huy tác dụng. Việc thực hiện dân chủ trong
Đảng và lãnh đạo thực hiện dân chủ trong hệ thống chính trị xã hội, thực hiện
chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nhân dân có tiến
bộ, giữ vững ổn định chính trị. Đảng và Nhà nước tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm
lãnh đạo và quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội trong điều kiện mới.
Trong xây dựng đội ngũ đảng viên dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đạt được
những thành tựu đáng khích lệ.
Cán bộ, đảng viên và nhân dân tin tưởng vào công cuộc đổi mới và sự lãnh
đạo của Đảng. Đa số cán bộ, đảng viên phát huy được vai trò tiên phong, năng
động, sáng tạo trong công tác, lao động, rèn luyện phẩm chất, năng lực có bước
trưởng thành, đóng vai trò nòng cốt trong công cuộc đổi mới, góp phần xứng đáng
vào thành quả chung của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng đã quan tâm
đến công tác xây dựng Đảng về chính trị, nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của
cán bộ, đảng viên, nhân dân vào đường lối đổi mới, góp phần đấu tranh bác bỏ các
quan điểm chính trị, phản động, sai trái, làm thất bại âm mưu “Diễn biến hoà bình”,
“Bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch.
Đảng đã quan tâm lãnh đạo công tác phát triển đảng viên nhất là những vùng yếu
có ít hoặc chưa có đảng viên. Số lượng đảng viên kết nạp hàng năm đều tăng. Năm
1996 kết nạp 91.269 đảng viên, năm 1997 kết nạp 103.342 đảng viên, năm 1998 kết
nạp 106.633 đảng viên, năm 2000 kết nạp 112.882 đảng viên, từ ngày 12/10/2004 đến
cuối 5/2005 kết nạp được 94.320 đảng viên. Số lượng đảng viên của Đảng tăng dần và
tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo. Năm 1997 Đảng có 2.243.624 đảng viên đến
ngày 30/11/2002 là 2.697.287 đảng viên.
Trong nhiệm kỳ khoá VIII, toàn Đảng kết nạp được 528.496 đảng viên
mới, bằng 20% tổng số đảng viên hiện nay, tăng 26.582 người so với đảng viên
kết nạp trong nhiệm kỳ khoá VII. Trong số đảng viên được kết nạp 5 năm
(1996 – 2000) có: 30,2% là nữ; 12,6% là dân tộc thiểu số; 1,33% theo các tôn
giáo; 14,16% là công nhân, lao động trong các thành phần kinh tế; 24% là

nông dân; 20,4% là cán bộ các đơn vị sự nghiệp; 20,3% là cán bộ, chiến sĩ các
lực lượng vũ trang; 6,9% là cán bộ gián tiếp các phường, xã; 1,3% là học sinh,
sinh viên; 50,6% là đoàn viên. Trong số đó có 77,85% có trình độ từ trung học
phổ thông trở lên; riêng trên đại học là 1.304 người, chiếm 0,25%. Số lượng
đảng viên mới kết nạp trong cả nước năm 2001 là 136.934 người, năm 2002 là
144.245 người. Do công tác phát triển đảng viên được chú trọng cho nên chất
lượng đội ngũ đảng viên được tăng cường và đã khắc phục được tình trạng
“tình hình đội ngũ đảng viên đông nhưng không mạnh”.
Phần lớn đảng viên giác ngộ về lý tưởng cộng sản, có bản lĩnh chính trị
vững vàng trước những biến động phức tạp của tình hình trong nước và quốc
tế, nhất là khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, những
tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường; trung thành với chủ nghĩa Mác-
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định con đường cách mạng XHCN; giữ
vững độc lập dân tộc, không chấp nhận đa nguyên chính trị và đa đảng đối lập.
Về năng lực, trình độ học vấn, trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ
của đội ngũ đảng viên dần dần được nâng lên. Số đảng viên có trình độ lý luận cao
cấp, trình độ đại học và trên đại học ngày càng nhiều. Năng lực tổ chức thực tiễn của
đội ngũ đảng viên đã có tiến bộ, ngày một thích ứng và hoạt động có hiệu quả trong
điều kiện cơ chế thị trường hiện nay, tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý. Nhiều
đảng viên đã trở thành những người sản xuất kinh doanh giỏi, những người ưu tú,
xuất sắc trong học tập, công tác.
Trong điều kiện cơ chế thị trường, trước những thách thức mới gay gắt, quyết
liệt, khó lường phần đông đảng viên vẫn giữ phẩm chất đạo đức cách mạng trong
sáng, lối sống trong sạch, lành mạnh, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư.
Về ý thức chấp hành chính sách, pháp luật và phong cách công tác, đại bộ
phận đảng viên có ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành nghiêm chỉnh Điều lệ Đảng;
tích cực chủ động khắc phục khó khăn, tìm biện pháp lãnh đạo, tổ chức nhân dân
thực hiện thắng lợi đường lối chủ trương của Đảng, Chỉ thị nghị quyết của cấp trên
ở địa phương, cơ quan đơn vị và các lĩnh vực công tác mà mình phụ trách; gương
mẫu chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước và những qui chế, qui định của

địa phương, đơn vị. Phong cách làm việc kiểu thời chiến và trong điều kiện thực
hiện cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp đã từng bước được thay thế bởi phong
cách làm việc dân chủ, thực sự, sâu sát phù hợp với cơ chế thị trường.
Đội ngũ đảng viên nhìn chung vẫn giữ vững được truyền thống tốt đẹp từ
khi thành lập Đảng cho đến nay, không xảy ra những khuynh hướng, những trào
lưu tư tưởng khác nhau, đối lập nhau trong Đảng. Những cá nhân phạm sai lầm
đã được kịp thời phê bình, xử lý. Đội ngũ đảng viên phát huy được truyền thống
gắn bó máu thịt giữa Đảng và nhân dân.
*Nguyên nhân của những thành tựu.
Thứ nhất, các cấp bộ đảng từ Trung ương đến cơ sở có nhận thức đúng
đắn và có chủ trương chỉ đạo phù hợp về xây dựng, rèn luyện nâng cao chất
lượng đội ngũ đảng viên đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất
nước.
Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã có các nghị quyết và tổ chức chỉ đạo về
giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên đồng thời phát triển đội ngũ đảng viên có
đầy đủ phẩm chất và năng lực, cung cấp số lượng đảng viên trẻ hàng năm cho
Đảng. Mặt khác, cấp uỷ cơ sở (tỉnh, huyện, xã) đã quán triệt một cách sâu sắc các
nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, chỉ thị của Bộ Chính trị về xây dựng,
rèn luyện đội ngũ đảng viên, tập trung dồn sức hướng về cơ sở nhằm tạo nên sự
chuyển biến quan trọng về số lượng và chất lượng đội ngũ đảng viên. Chỉ thị số
51-CT/TƯ ngày 31/01/2000 của Bộ Chính trị khoá VIII đã xác định: Kết nạp
đảng viên là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, có tính quy luật trong công
tác xây dựng Đảng nhằm tăng thêm sức chiến đấu và bảo đảm sự kế thừa, phát
triển của Đảng. Chính vì thế, công tác phát triển đảng viên của Đảng ngày càng
được coi trọng hơn. Đảng đã kịp thời bổ sung kế hoạch, biện pháp chỉ thị để nâng
cao chất lượng tạo nguồn phát triển đảng viên trong thanh niên, học sinh có ý
nghĩa quyết định đến chất lượng xây dựng đội ngũ đảng viên trong sự nghiệp đẩy
mạnh CNH, HĐH đất nước.
Thứ hai, đội ngũ đảng viên của Đảng luôn luôn tự giác, nỗ lực rèn luyện
về phẩm chất đạo đức và năng lực công tác, đồng thời phát huy tính tiền

phong gương mẫu trong quá trình nhận và hoàn thành nhiệm vụ được giao.