Luận văn thạc sỹ - PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA TẬP ĐOÀN VINGROUP - CÔNG TY CP

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------

TRẦN ANH TÀI

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA TẬP ĐOÀN VINGROUP - CÔNG TY CP

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN

Hà nội – 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------

TRẦN ANH TÀI

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA TẬP ĐOÀN VINGROUP - CÔNG TY CP
Chuyên ngành : Kế toán, Kiểm toán và Phân tích
Mã ngành: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN

Người hướng dẫn khoa học:
GS. TS. NGUYỄN VĂN CÔNG

Hà nội – 2019

LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cả nhân rằng nghiên cứu này này do tôi tự thực hiện và
không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Hà Nội, ngày tháng
Học viên cao học

Trần Anh Tài

năm


LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy giáo,
cô giáo Khoa Kế toán, kiểm toán và phân tích; các thầy cô giáo trong Viện đào tạo
sau Đại học trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn thạc sĩ này.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS. Nguyễn Văn Công
đã dành nhiều thời gian, tâm huyết, hướng dẫn tận tình, chỉ bảo và tạo điều kiện
thuận lợi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã
động viên, khuyến khích và đồng hành cùng tôi trong cuộc sống cũng như trong quá
trình học tập, nghiên cứu.


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.................................................................ii
LỜI CẢM ƠN....................................................................iii

MỤC LỤC.........................................................................iv
DANH MỤC BẢNG HÌNH...................................................vii
.......................................................................................ix
Chương 1:........................................................................1
GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP..................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...............................................................1
1.2. Tổng quan nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính của các doanh nghiệp
................................................................................................................................... 2
1.3. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................3
1.5. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................4
1.6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................4
1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu.....................................4
1.8. Kết cấu của đề tài..............................................................................................5
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................6
Chương 2:........................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP................................................................7
2.1. Bản chất, mục tiêu, ý nghĩa và cơ sở dữ liệu để phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp............................................................................................................7
2.1.1. Bản chất, mục tiêu và ý nghĩa......................................................................7
2.1.2. Cơ sở dữ liệu...............................................................................................8
2.2. Công cụ và kỹ thuật phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp....................9
2.2.1. So sánh........................................................................................................9
2.2.2. Loại trừ......................................................................................................10


2.2.3. Đồ thị.........................................................................................................11
2.2.4. Dupont.......................................................................................................12

2.2.5. Các công cụ và kỹ thuật phân tích khác.....................................................13
2.3. Nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp....................................13
2.3.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính.......................................................13
2.3.2. Phân tích cấu trúc tài chính........................................................................17
2.3.3. Phân tích tình hình bảo đảm vốn theo mức độ ổn định của nguồn tài trợ.. 19
2.3.4. Phân tích khả năng thanh toán...................................................................20
2.3.5. Phân tích đòn bẩy tài chính........................................................................21
2.3.6. Phân tích khả năng sinh lợi........................................................................22
2.3.7. Phân tích dòng tiền....................................................................................24
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................26
Chương 3:......................................................................27
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH.......................................27
CỦA TẬP ĐOÀN VINGROUP - CÔNG TY CP.........................27
3.1. Tổng quan về Tập đoàn Vingroup - Công ty CP..........................................27
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển................................................................27
3.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh..........................28
3.2. Phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty CP.............28
3.2.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính.......................................................28
3.2.2. Phân tích cấu trúc tài chính........................................................................39
3.2.3 Phân tích tình hình bảo đảm vốn cho hoạt động kinh doanh......................43
3.2.4. Phân tích khả năng thanh toán...................................................................43
3.2.6. Phân tích khả năng sinh lợi........................................................................44
Chương 4:......................................................................46
GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA TẬP ĐOÀN
VINGROUP - CÔNG TY CP.................................................46
4.1. Đánh giá thực trạng tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty CP.........46
4.2. Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty
CP........................................................................................................................... 47

4.3. Điều kiện để thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực tài chính của Tập
đoàn Vingroup - Công ty CP.................................................................................50
4.3.1. Về phía Nhà nước......................................................................................50
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4......................................................50
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................51


DANH MỤC BẢNG HÌNH
BẢNG:
LỜI CAM ĐOAN.................................................................ii
LỜI CẢM ƠN....................................................................iii
MỤC LỤC.........................................................................iv
DANH MỤC BẢNG HÌNH...................................................vii
.......................................................................................ix
Chương 1:........................................................................1
GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP..................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...............................................................1
1.2. Tổng quan nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính của các doanh nghiệp
................................................................................................................................... 2
1.3. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................3
1.5. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................4
1.6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................4
1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu.....................................4
1.8. Kết cấu của đề tài..............................................................................................5
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................6
Chương 2:........................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP................................................................7

2.1. Bản chất, mục tiêu, ý nghĩa và cơ sở dữ liệu để phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp............................................................................................................7
2.1.1. Bản chất, mục tiêu và ý nghĩa......................................................................7
2.1.2. Cơ sở dữ liệu...............................................................................................8
2.2. Công cụ và kỹ thuật phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp....................9
2.2.1. So sánh........................................................................................................9


2.2.2. Loại trừ......................................................................................................10
2.2.3. Đồ thị.........................................................................................................11
2.2.4. Dupont.......................................................................................................12
2.2.5. Các công cụ và kỹ thuật phân tích khác.....................................................13
2.3. Nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp....................................13
2.3.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính.......................................................13
2.3.2. Phân tích cấu trúc tài chính........................................................................17
2.3.3. Phân tích tình hình bảo đảm vốn theo mức độ ổn định của nguồn tài trợ.. 19
2.3.4. Phân tích khả năng thanh toán...................................................................20
2.3.5. Phân tích đòn bẩy tài chính........................................................................21
2.3.6. Phân tích khả năng sinh lợi........................................................................22
2.3.7. Phân tích dòng tiền....................................................................................24
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................26
Chương 3:......................................................................27
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH.......................................27
CỦA TẬP ĐOÀN VINGROUP - CÔNG TY CP.........................27
3.1. Tổng quan về Tập đoàn Vingroup - Công ty CP..........................................27
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển................................................................27
3.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh..........................28
3.2. Phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty CP.............28
3.2.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính.......................................................28
3.2.2. Phân tích cấu trúc tài chính........................................................................39

3.2.3 Phân tích tình hình bảo đảm vốn cho hoạt động kinh doanh......................43
3.2.4. Phân tích khả năng thanh toán...................................................................43
3.2.6. Phân tích khả năng sinh lợi........................................................................44
Chương 4:......................................................................46
GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA TẬP ĐOÀN
VINGROUP - CÔNG TY CP.................................................46
4.1. Đánh giá thực trạng tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty CP.........46


4.2. Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty
CP........................................................................................................................... 47
4.3. Điều kiện để thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực tài chính của Tập
đoàn Vingroup - Công ty CP.................................................................................50
4.3.1. Về phía Nhà nước......................................................................................50
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4......................................................50
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................51
HÌNH:
Hình 3. 1: Xu hướng tăng trưởng định gốc của tổng nguồn vốn của Tập đoàn
Vingroup..............................................Error: Reference source not found
Hình 3. 2: Nhịp điệu tăng trưởng của tổng số nguồn vốn của Tập đoàn Vingroup.
.............................................................Error: Reference source not found
Hình 3. 3: Xu hướng tăng trưởng của hệ số tài trợ của Tập đoàn Vingroup.......Error:
Reference source not found
Hình 3. 4: Nhịp điệu tăng trưởng của hệ số tài trợ của Tập đoàn......Error: Reference
source not found
Hình 3. 5: Xu hướng tăng trưởng của hệ số khả năng thanh toán tổng quát của Tập đoàn
.............................................................Error: Reference source not found
Hình 3. 6: Nhịp điệu tăng trưởng của hệ số khả năng thanh toán tổng quát của Tập đoàn
.............................................................Error: Reference source not found
Hình 3. 7: Cơ cấu nguồn vốn của tập đoàn năm 2017......Error: Reference source not

found
Hình 3. 8: Cơ cấu nguồn vốn của Tập đoàn năm 2018....Error: Reference source not
found


1

Chương 1:
GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong Hội nghị lần thứ 5 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đặt
ra mục tiêu đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng trong kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững với
tốc độ tăng trưởng cao cả về số lượng, quy mô, chất lượng và tỷ trọng trong tổng
sản phẩm nội địa. Nghị quyết của Hội nghị này đề ra mục tiêu một triệu các doanh
nghiệp trong khu vực tư nhân đang hoạt động vào năm 2020, hai triệu vào năm
2030, đồng thời Nghị quyết cũng hướng tới mục tiêu khu vực tư nhân sẽ đóng góp
50% cho GDP vào năm 2020, 55% vào năm 2025 và 60 – 65% vào năm 2030. Nghị
quyết cũng khuyến khích chính thức hóa các hộ kinh doanh, khuyến khích sự hình
thành các tập đoàn Kinh tế tư nhân đa sở hữu và tư nhân góp vốn vào các tập đoàn
kinh tế nhà nước. Từ mục tiêu trên Chính phủ cũng đã thực hiện các giải pháp để
khuyến khích kinh tế tư nhân, đưa kinh tế tư nhân thành mũi nhọn tăng trưởng của
nền kinh tế.
Kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, trong bối cảnh
Việt Nam gia nhập các hiệp định thương mại như Hiệp định Đối tác Tiến bộ và
Toàn diện xuyên Thái Bình Dương (Comprehensive and Progressive Trans-Pacific
Partnership – CPTPP); Việt Nam cũng đã gia nhập Hiệp định thương mại tự do Việt
Nam – EU (EVFTA). Việc gia nhập các hiệp định thương mại hứa hẹn sẽ đem lại
nhiều cơ hội, đồng thời cũng là thách thức lớn đối với hầu hết doanh nghiệp của

Việt Nam. CPTPP có mục tiêu chính là xóa bỏ thuế quan và rào cản cho hàng hóa
dịch vụ xuất khẩu giữa các nước thành viên. CPTPP sự tiếp cận thị trường toàn diện
cho các doanh nghiệp Việt Nam thông qua việc cắt giảm thuế quan và các hàng rào
phi thuế quan đối hầu hết hàng hóa và dịch vụ; thu hút lượng vốn đầu tư vào thị
trường Việt Nam, có cơ hội hợp tác quốc tế. Hầu hết các doanh nghiệp ở Việt Nam


2
là doanh nghiệp vừa và nhỏ, sức cạnh tranh thấp, thiếu vốn và nhân lực chất lượng
cao do đó việc các doanh nghiệp nước ngoài được tạo điều kiện để xâm nhập thị
trường Việt Nam sẽ là một thách thức không hề nhỏ đối với các doanh nghiệp Việt
Nam.
Tập đoàn Vingroup là một Công ty cổ phần đã phát triển rất mạnh mẽ trong
thời gian qua tại Việt Nam. Hiện nay vốn hóa thị trường của Tập đoàn trên thị
trường chứng khoán đạt trên 400.000 tỷ đồng là một trong những Tập đoàn lớn nhất
Việt Nam. Ngày nay, Tập đoàn Vingroup không còn xa lạ với người dân Việt Nam
với hàng loạt sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của
xã hội.
Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2018, Tập đoàn Vingroup có 67 công ty hoạt
động trong nhiều lĩnh vực khác nhau, vốn điều lệ của tập đoàn đạt hơn 33.459 tỷ
đồng, vốn hóa thị trường đạt trên 400.000 tỷ đồng. Trước những thành tựu và sự
phát triển mạnh mẽ của Tập đoàn Vingroup, tác giả nhận thấy cần thiết phải phân
tích Báo cáo tài chính của Vingroup để bước đầu tìm ra được nguyên nhân thành
công của Tập đoàn Vingroup đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh bất động sản của Tập
đoàn.

1.2. Tổng quan nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính
của các doanh nghiệp
Khi nghiên cứu thực hiện đề tài tác giả đã tham khảo một số luận văn về
phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiêp như:

Tác giả Đào Ngọc Huy (2016), với đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính của
Công ty Cổ phần nhựa Bình Minh”. Tác giả Đào Ngọc Huy đã trình bày với độc
giả “bức tranh tài chính” của Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh, tuy nhiên số liệu
phân tích của tác giả dừng lại ở 3 năm nên việc đánh giá chưa được bao quát.
Tác giả Phạm Phương Hà (2015) đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính của
Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship”. Tác giả Phạm Phương Hà đã đánh giá
được tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship và cũng đã đưa
ra được các giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của Công ty. Tuy nhiên số
liệu nghiên cứu của tác giả mới dừng lại ở 3 năm từ năm 2012 đến năm 2015 do đó


3
việc đánh giá chưa được bao quát.
Tác giả Đào Bích Hằng (2015) đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính của Công
ty Trách nhiệm hữu hạn sản xuất và thương mại Tân Á Hưng Yên” cũng đã có
những phân tích, đánh giá về tình hình tài chính của Công ty, tác giả cũng đã đưa ra
được các giải pháp để cải thiện tình hình tài chính của công ty. Tuy nhiên luận văn
chưa liên hệ được tình hình hoạt động của Công ty với biến động của nền kinh tế.
Ngoài ra tác giả còn tham khảo một số luận văn của các tác giả khác như tác
giả Nguyễn Thị Thanh Tâm (2015) với đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính tại Công
ty Cổ phần sản xuất và xuất khẩu bao bì Thăng Long”. Tác giả Nguyễn Thị Thanh
Tâm đã hệ thống được những vấn đề chung nhất về phân tích báo cáo tài chính. Tuy
nhiên, luận văn chưa có sự so sánh với các công ty khác trong từng lĩnh vực.
Để có đánh giá đúng đắn về tình hình tài chính của Tập đoàn Vingroup tác
giả sẽ sử dụng các số liệu trong thời gian 8 năm từ năm 2011-2018 của Công ty.

1.3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu cơ bản của đề tài là nhằm đưa ra các giải pháp thích hợp nâng cao
năng lực tài chính cho Tập đoàn Vingroup.
Để hoàn thành được mục tiêu cơ bản, các mục tiêu cụ thể được tác giả xác

định như sau:
- Nhận diện được nội dung và các công cụ phân tích Báo cáo tài chính và
vận dụng để phân tích Báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup.
- Hệ thống hóa các chỉ tiêu đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả sản xuất,
kinh doanh của doanh nghiệp;
- Đánh giá tình hình tài chính, chỉ ra các tồn tại, hạn chế, thành công về hoạt
động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn Vingroup.
- Đưa ra các kiến nghị cần thiết để nâng cao năng lực tài chính của Tập đoàn
Vingroup.

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hệ thống Báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm
toán của Tập đoàn Vingroup.
- Phạm vi nghiên cứu: Hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm


4
toán của Tập đoàn Vingroup giai đoạn 2012-2018.

1.5. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra, tác giả tập trung tìm lời giải cho các
câu hỏi sau:
- Cơ sở lý thuyết nào được sử dụng để phân tích báo cáo tài chính của doanh
nghiệp?
- Vận dụng cơ sở lý thuyết, các công cụ phân tích Báo cáo tài chính vào phân
tích Báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup như thế nào?
- Có những giải pháp nào để nâng cao quản trị tài chính của Tập đoàn
Vingroup và các điều kiện thực hành giải pháp là gì?

1.6. Phương pháp nghiên cứu

Để giải quyết được các mục tiêu đã đặt ra và câu hỏi nghiên cứu, tác giả đã
tiến hành thu thập các dữ liệu thứ cấp như sau:
- Hệ thống các loại báo cáo tài chính đã được kiểm toán từ năm 2011 đến
năm 2018 của Tập đoàn Vingroup trên các trang thông tin được niêm yết như

- Hệ thống các báo cáo thường niên của Tập đoàn
- Nội dung lý luân cơ bản về phân tích báo cáo tài chính, các chỉ tiêu tài
chính được thu thập từ các giáo trình, cuốn sách và các công trình nghiên cứu có
liên quan.
Phương pháp xử lý dữ liệu được tác giả sử dụng chủ yếu là phương pháp
thống kê, tổng hợp, so sánh, phương pháp loại trừ, ...với công cụ trợ giúp chính là
phần mềm excel.

1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Ý nghĩa khoa học: Luận văn đã hệ thống hóa và làm rõ hơn những vấn đề lý
luận cơ bản về phân tích báo cáo tài chính và tiến hành vận dụng vào phân tích báo
cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup.
Ý nghĩa thực tiễn: Tác giả đã phân tích, đánh giá một cách khách quan những
điểm mạnh, hạn chế về hoạt động kinh doanh của Tập đoàn Vingroup, đề ra những
giải pháp góp phần nâng cao năng lực quản trị tài chính của Tập đoàn Vingroup,


5
làm tài liệu tham khảo cho các đối tượng sử dụng thông tin.

1.8. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần tóm tắt, danh mục bảng biểu, sơ đồ, hình vẽ, kết luận và danh
mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Giới thiệu nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp.

Chương 2: Cơ sở lý luận về phân tích báo cáo tài chính của các doanh
nghiệp.
Chương 3: Phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup - Công ty CP.
Chương 4: Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của Tập đoàn Vingroup Công ty CP.


6

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Với đề tài “Phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup – Công ty Cổ
phần”, tác giả đã nêu ra những vấn đề tổng quan về đề tài nghiên cứu bao gồm:
Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu, các nghiên cứu có liên quan đến đề tài nghiên
cứu, mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài, phương pháp nghiên
cứu, ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu và kết cấu của đề
tài nghiên cứu. Trên cơ sở tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu luận văn sẽ đi vào hệ
thống hóa các cơ sở lý luận về phân tích báo cáo tài chính của các doanh nghiệp làm
cơ sở chuẩn bị cho việc phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn Vingroup.


7

Chương 2:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP
2.1. Bản chất, mục tiêu, ý nghĩa và cơ sở dữ liệu để phân
tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
2.1.1. Bản chất, mục tiêu và ý nghĩa
Theo Giáo trình Phân tích báo cáo tài chính (2017) của Nhà xuất bản Đại học
Kinh tế quốc dân do GS.TS Nguyễn Văn Công chủ biên, “Phân tích báo cáo tài
chính là quá trình sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích thích hợp để tiến hành

xem xét, đánh giá dữ liệu phản ánh trên các báo cáo tài chính cùng các mối quan hệ
tương quan giữa các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính và các dữ liệu liên quan khác
nhằm cung cấp thông tin hữu ích, đáp ứng yêu cầu thông tin từ nhiều phía của
người sử dụng.”
Phân tích báo cáo tài chính xét theo nghĩa khái quát là đề cập tới nghệ thuật
phân tích và giải thích các báo cáo tài chính. Để áp dụng hiệu quả nghệ thuật này
đòi hỏi phải thiết lập một quy trình có hệ thống và logic, có thể được sử dụng làm
cơ sở cho việc ra quyết định. Như vậy, để phục vụ cho việc ra quyết định là mục
đích chủ yếu của phân tích báo cáo tài chính. Phân tích báo cáo tài chính giúp người
sử dụng thông tin có căn cứ tin cậy, giảm sự phụ thuộc vào cảm tính, linh cảm, trực
giác tạo sự chắc chắn trong việc ra quyết định kinh doanh.
Phân tích báo cáo tài chính là quá trình thu thập, xem xét, kiểm tra, đối chiếu
và so sánh số liệu về tình hình tài chính trong kỳ hiện tại với các kỳ kinh doanh đã
qua của doanh nghiệp. Để từ đó có thể xác định được thực trạng tài chính và dự
đoán cho tương lai về xu hướng tiềm năng kinh tế của doanh nghiệp nhằm xác lập
một giải pháp kinh tế, điều hành, quản lý khai thác có hiệu quả để được lợi nhuận
như mong muốn.
Phân tích báo cáo tài chính là quá trình sử dụng các báo cáo tài chính
nhằm phân tích và đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, trên cơ sở đó
đưa ra những quyết định hợp lý. Hay nói cách khác, Phân tích báo cáo tài chính


8
là chỉ rõ những gì đã xảy ra đằng sau những chỉ tiêu tài chính khi phân tích các
báo cáo tài chính.
Như vậy, mục đích của phân tích báo cáo tài chính là cung cấp thông tin giúp
cho những người sử dụng thông tin đánh giá được tình hình tài chính của doanh
nghiệp, dự đoán những triển vọng và rủi ro có thể xảy ra trong tương lai.
Phân tích báo cáo tài chính là nhằm cung cấp những thông tin cần thiết, giúp
các đối tượng sử dụng thông tin đánh giá khách quan về sức mạnh tài chính của

doanh nghiệp, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển kinh doanh của doanh
nghiệp. Bởi vậy, phân tích báo cáo tài chính là mối quan tâm của nhiều đối tượng sử
dụng thông tin khác nhau, như: nhà quản trị, các chủ nợ, các nhà đầu tư, các đơn vị
cung cấp tín dụng, các cơ quan chức năng,…Mỗi đối tượng sử dụng thông tin của
doanh nghiệp có những nhu cầu về các loại thông tin khác nhau. Do vậy, mỗi đối
tượng sử dụng thông tin sẽ có xu hướng tập trung vào những khía cạnh khác nhau của
“bức tranh tài chính” doanh nghiệp.
Chính vì vậy phân tích báo cáo tài chính có ý nghĩa hết sức quan trọng thể
hiện ở các nội dung sau: Cung cấp thông tin về tình hình tài chính của Doanh
nghiệp tại thời điểm báo cáo cùng với những kết quả doanh nghiệp đạt được tại thời
điểm đó; Đánh giá được thực trạng tài chính của doanh nghiệp giúp các nhà quản trị
có căn cứ để ra quyết định đúng đắn; việc phân tích báo cáo tài chính giúp người sử
dụng thông tin nắm được sức mạnh tài chính, khả năng sinh lợi, dự báo được triển
vọng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp; Cung cấp thông tin về những chỉ
tiêu kinh tế - tài chính giúp cho việc kiểm tra, đánh giá toàn diện và có hệ thống tình
hình kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh; cung cấp các thông tin và căn cứ
quan trọng để xây dựng các kế hoach kinh tế - kỹ thuật, tài chính của doanh nghiệp.

2.1.2. Cơ sở dữ liệu
Cơ sở dữ liệu để phân tích báo cáo tài chính đó là hệ thống báo cáo tài chính
của doanh nghiệp. Theo chuẩn mực kế toán quốc tế số 1 (IAS 1) hệ thống báo cáo
tài chính của doanh nghiệp gồm:
- Bảng cân đối kế toán;
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;


9
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ;
- Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu;
- Các thuyết minh báo cáo tài chính, bao gồm thuyết minh về các chính sách

kế toán chủ yếu và các thuyết minh khác;
Ở Việt Nam, theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 21 (VAS 21) hệ thống báo
cáo tài chính của doanh nghiệp bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán;
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ;
- Thuyết minh báo cáo tài chính;
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam thì Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu được
trình bày ở thuyết minh báo cáo tài chính.
Khi thực hiện luận văn tác giả sẽ sử dụng các chỉ tiêu trên các loại báo cáo:
Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển
tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

2.2. Công cụ và kỹ thuật phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp
2.2.1. So sánh
So sánh là một trong những công cụ được sử dụng phổ biến trong phân tích
nói chung và phân tích báo cáo tài chính nói riêng. Phương pháp so sánh được sử
dụng nhằm mục đích đánh giá sự biến động và xác định mức độ biến động của chỉ
tiêu phân tích.
Để áp dụng được phương pháp so sánh thì nhà phân tích cần phải đảm bảo
các nội dung cơ bản của công cụ như: Điều kiện so sánh được của chỉ tiêu, gốc so
sánh, các dạng so sánh và hình thức so sánh.
Khi vận dụng công cụ so sánh thì chỉ tiêu nghiên cứu thường được so sánh
với kỳ gốc, so sánh với đối thủ cạnh tranh, so sánh với bình quân của ngành và so
sánh với các tiêu chuẩn đã được định trước.


10
Các kỹ thuật so sánh chủ yếu được sử dụng trong phân tích báo cáo tài chính là:

- Kỹ thuật so sánh bằng số tuyệt đối, kỹ thuật này được sử dụng để xác định
mức độ biến động của chỉ tiêu nghiên cứu, bằng tiến hành so sánh trị số tuyệt đối
của chỉ tiêu phân tích giữa kỳ phân tích với kỳ gốc, qua đó biết được mức độ tăng
hoặc giảm của chỉ tiêu phân tích.
- Kỹ thuật so sánh bằng số tương đối, kỹ thuật này được sử dụng với nhiều mục
đích khác nhau tùy vào nhu cầu sử dụng thông tin và nguồn dữ liệu thu thập được.
- Kỹ thuật so sánh bằng số bình quân, thường kỹ thuật này được sử dụng
trong phân tích để biết được vị trí của công ty mình đạt được so với bình quân của
tổng thể, của ngành.

2.2.2. Loại trừ
Trong phân tích báo cáo tài chính, phương pháp loại trừ được sử dụng để xác
định xu hướng tác động và mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động
giữa kỳ phân tích so với kỳ gốc của chỉ tiêu phản ánh đối tượng nghiên cứu. Theo
phương pháp này, để nghiên cứu ảnh hưởng của một nhân tố nào đó, nhà phân tích
phải loại trừ ảnh hưởng của các nhân tố còn lại. Đặc trưng nổi bật của phương pháp
này là luôn đặt đối tượng phân tích vào các trường hợp giả định khác nhau để xác
định ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động của các chỉ tiêu nghiên cứu.
Để xác định được mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến kết quả của các
hoạt động tài chính, phương pháp loại trừ có thể thực hiện bằng hai cách:
Phương pháp thay thế liên hoàn:
Phương pháp này được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân
tố đến kết quả kinh tế khi các nhân tố ảnh này có quan hệ tích hoặc thương số với
chỉ tiêu kinh tế.
Hạn chế của phương pháp này là khi nghiên cứu sự thay đổi của một nhân tố
không liên hệ với các nhân tố khác. Thực tế, trong quá trình kinh doanh thì sự thay
đổi của nhân tố này kéo theo sự thay đổi của nhân tố khác.
Phương pháp này được thực hiện theo nội dung và trình tự như sau:
+ Thứ nhất, xác định công thức phản ánh mối liên hệ giữa các nhân tố đến chỉ
tiêu kinh tế;

11
+ Thứ hai, sắp xếp các nhân tố theo một trình tự nhất định và không đổi trong
cả quá trình phân tích. Theo quy ước, nhân tố số lượng được xếp đứng trước nhân tố
chất lượng, nhân tố hiện vật xếp trước nhân tố giá trị. Trường hợp có nhiều nhân tố
số lượng cùng phản ánh thì xếp nhân tố chủ yếu trước các nhân tố thứ yếu;
+ Thứ ba, xác định đối tượng phân tích. Đối tượng phân tích là mức chênh
lệch giữa chỉ tiêu kỳ phân tích (kỳ thực hiện) với chỉ tiêu kỳ gốc (kỳ kế hoạch, hoặc
năm trước);
+ Thứ tư, xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố. Ở đây ta lần lượt thay
thế số kế hoạch của mỗi nhân tố bằng số thực tế. Sau mỗi lần thay thế, lấy kết quả
mới tìm được trừ đi kết quả trước đó. Kết quả của phép trừ này là ảnh hưởng của
nhân tố được thay thế;
+ Thứ năm, tổng hợp ảnh hưởng của các nhân tố.
Phương pháp số chênh lệch:
Phương pháp số chênh lệch là một dạng đặc biệt của phương pháp thay thế
liên hoàn. Phương pháp này được sử dụng khi các nhân tố có quan hệ với chỉ tiêu
phân tích được biểu diễn dưới dạng tích, các nhân tố được sắp xếp theo thứ tự nhân
tố số lượng rồi đến nhân tố chất lượng. Khi thực hiện phương pháp này, muốn phân
tích sự ảnh hưởng của một nhân tố ta lấy phần chênh lệch của nhân tố đó nhân với
trị số các nhân tố khác, nhân tố chưa thay đổi trị số giữ nguyên ở kỳ gốc, nhân tố đã
thay đổi trị số chuyển sang kỳ phân tích, cứ như thế cho tới hết các nhân tố ảnh
hưởng tới chỉ tiêu phân tích.

2.2.3. Đồ thị
Đồ thị (còn gọi là biểu đồ) là phương pháp nhằm phản ánh trực quan các số liệu
phân tích bằng biểu đồ hoặc đồ thị hoặc bản đồ, qua đó mô tả xu hướng, mức độ biến
động của chỉ tiêu phân tích, hoặc thể hiện mối quan hệ kết cấu của các bộ phận trong
một tổng thể nhất định.

Sử dụng công cụ đồ thị trong phân tích tài chính có một số ưu điểm đó là nó
thể hiện rõ ràng diễn biến của các đối tượng nghiên cứu, nhanh chóng phân tích
định hướng các chỉ tiêu tài chính từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả của
hoạt động sản xuất kinh doanh.


12
Công cụ đồ thị được sử dụng phổ biến trong doanh nghiệp nhằm biểu hiện tính
đa dạng và phức tạp của nội dung phân tích trên các mặt sau:
- Kết cấu và sự biến đổi kết cấu của đối tượng nghiên cứu;
- Mức độ đạt được của đối tượng nghiên cứu theo thời gian;
- Mối liên hệ giữa các đối tượng nghiên cứu;
- Mức độ phổ biến của các đối tượng nghiên cứu;
- Mức độ thực hiện kế hoạch của đối tượng nghiên cứu;
- ....

2.2.4. Dupont
Kỹ thuật Dupont (hay mô hình hoặc phương pháp Dupont) là một kỹ thuật
được sử dụng để phân tích khả năng sinh lợi của doanh nghiệp dựa trên mối liên hệ
tương hỗ giữa các chỉ tiêu tài chính. Kỹ thuật này được sử dụng như sau: Trên cơ sở
chỉ tiêu gốc ban đầu, dựa vào mối liên giữa các chỉ tiêu tài chính, nhà phân tích sẽ
biến đổi chỉ tiêu đó thành một hàm số với một loạt biến số, sau đó xác định mức độ
ảnh hưởng của từng biến số đối với chỉ tiêu phân tích.
Ví dụ, mô hình Dupont được sử dụng trong phân tích Sức sinh lợi của vốn
chủ sở hữu (Return on equity - ROE) như sau:
Công thức gốc xác định ROE:

Trong mối quan hệ với doanh thu thuần, ROE có thể viết dưới dạng như sau:

Phân tích báo cáo tài chính dựa vào mô hình Dupont có ý nghĩa rất lớn đối với

việc quản trị doanh nghiệp. Thông qua mô hình có thể đánh giá hiệu quả kinh doanh
một cách toàn diện và sâu sắc, đồng thời đánh giá được đầy đủ và khách quan
những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó phát
hiện ra những lợi thế hay bất cập trong hoạt động của doanh nghiệp, góp phần đề ra


13
hệ thống các biện pháp tỉ mỉ và xác thực nhằm tăng cường công tác cải tiến tổ chức
quản lý doanh nghiệp, góp phần không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp ở các kỳ kinh doanh tiếp theo.

2.2.5. Các công cụ và kỹ thuật phân tích khác
Ngoài các công cụ và kỹ thuật phổ biến tác giả đã trình bày ở trên tùy theo
mục đích phân tích và trong những trường hợp nhất định có thể sử dụng mốt số
công cụ và kỹ thuật phân tích khác như: liên hệ trực tuyến, liên hệ phi tuyến; ma
trận SWOT, thẻ điểm cân bằng, ….
Do hạn chế về thời gian tác giả chỉ đi sâu trình bày những công cụ và kỹ
thuật phân tích tác giả sử dụng để phân tích báo cáo tài chính của Tập đoàn
Vingroup.

2.3. Nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
2.3.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính
Đánh giá khái tình hình tài chính là đưa ra những nhận xét sơ bộ, những nhận
xét ban đầu về thực trạng tài chính của doanh nghiệp, sức mạnh tài chính của doanh
nghiệp, mức độ tự chủ tài chính và an ninh tài chính cũng như những khó khăn về
tài chính doanh nghiệp phải đương đầu dựa trên dữ liệu tài chính trong quá khứ và
hiện tại của doanh nghiệp.
Việc đánh giá khái quát tình hình tài chính rất quan trọng vì nó cung cấp
những thông tin cơ bản để người sử dụng có thể sử dụng để hỗ trợ ra các quyết định
cần thiết về đầu tư, hợp tác, liên doanh, liên kết, cho vay, mua bán, ….

Yêu cầu của việc đánh giá khái quát tình hình tài chính là phải chính xác và
toàn diện. Nếu những đánh giá ban đầu không chính xác thì những quyết định tiếp
theo của nhà quản lý chắc chắn sẽ không chính xác, dễ mắc sai lầm, thậm chí có thể
đưa doanh nghiệp lâm vào tình thế khó khăn. Để đánh giá chính xác tình hình tài
chính của doanh nghiệp đòi hỏi đánh giá phải tiến hành toàn diện trên các mặt chủ
yếu, phản ánh khái quát nhất tình hình tài chính.
Với mục đích và yêu cầu đặt ra như trên khi đánh giá các nhà phân tích chỉ
nên dừng lại ở một số chỉ tiêu mang tính khái quát, tổng hợp, phản ánh những nét
chung nhất tình hình tài chính của doanh nghiệp như: tình hình huy động vốn, mức


14
độ độc lập tài chính, khả năng thanh toán, khả năng sinh lợi và tốc độ tăng trưởng
bền vững của doanh nghiệp. Trong từng nội dung trên thì cần đánh giá được tình
hình biến động về quy mô và tốc độ cũng như xu hướng và nhịp điệu biến động.
Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn:
Có quan điểm cho rằng khi đánh giá khái quát tình hình huy động vốn, cần
xem xét mối quan hệ cân đối giữa tài sản và nguồn vốn hình thành tài sản hay chính
là phân tích cân bằng tài chính theo quan điểm luân chuyển vốn và theo quan điểm
ổn định nguồn tài trợ.
Theo tác giả Nguyễn Văn Công (2017), đánh giá khái quát tình hình huy
động vốn của doanh nghiệp phải trả lời được các câu hỏi sau đây:
1. Doanh nghiệp có chú trọng khai thác các nguồn vốn để đầu tư vào kinh
doanh không?
2. Chính sách huy động vốn của doanh nghiệp?
3. Các nhân tố (nguyên nhân) ảnh hưởng đến kết quả huy động vốn trong kỳ
của doanh nghiệp?
4. Xu hướng và nhịp điệu huy động vốn theo thời gian của doanh nghiệp?
Để đánh giá khái quát tình hình huy động vốn các chỉ tiêu cần thu thập trực
tiếp trên Bảng cân đối kế toán là: Tổng số nguồn vốn, tổng số nợ phải trả, tổng số

vốn chủ sở hữu, cơ cấu vốn
Phương pháp đánh giá được sử dụng là phương pháp so sánh, kết hợp với
phương pháp đồ thị.
Đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính:
Theo tác giả Nguyễn Văn Công (2017), mức độ độc lập tài chính của doanh
nghiệp thể hiện qua mức độ tự chủ tài chính và mức độ bảo đảm an ninh tài chính.
Mức độ tự chủ tài chính phản ánh mức độ bị lệ thuộc hay bị chi phối bởi các tổ chức
hay cá nhân bên ngoài trong quá trình quản lý, điều hành và đề ra các quyết định tài
chính. An ninh tài chính thể hiện mức độ an toàn, ổn định về mặt tài chính.
Để đánh giá mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp chỉ tiêu sử dụng là hệ
số tài trợ. Hệ số tài trợ được xác định như sau:


15

Đối với việc đánh giá mức độ bảo đảm an ninh tài chính, các nhà phân tích
sử dụng các chỉ tiêu như “Hệ số tự tài trợ TSDH” và “Hệ số tự tài trợ TSCĐ”
(Nguyễn Văn Công, 2017).
Hệ số tự tài trợ TSDH là chỉ tiêu phản ánh khả năng trang trải TSDH bằng
nguồn tài trợ thường xuyên (Nguyễn Văn Công, 2017), được xác định như sau:

Hệ số tự tài trợ TSCĐ là chỉ tiêu phản ánh khả năng trang trải bộ phận TSCĐ
(đã và đang đầu tư) bằng nguồn tài trợ thường xuyên (Nguyễn Văn Công, 2017),
được xác định như sau:

Chỉ tiêu Hệ số tự tài trợ TSCĐ được sử dụng bổ sung để xem xét mức độ bảo
đảm an ninh tài chính của doanh nghiệp trong trường hợp chỉ tiêu “Hệ số tự tài trợ
TSDH” có trị số nhỏ hơn một (<1) (Nguyễn Văn Công, 2017).
Phương pháp đánh giá là phương pháp so sánh, tác giả sẽ tính toán ra trị số
của chỉ tiêu hệ số tài trợ ở kỳ phân tích và kỳ gốc. Sau đó, tác giả tiến hành so sánh

biến động của chỉ tiêu theo thời gian, tác giả kết hợp tính ra và xem xét trị số của
các chỉ tiêu hệ số tự tài trợ TSDH và hệ số tự tài trợ TSCĐ (nếu cần thiết) để đưa ra
nhận xét chính xác về mức độ độc lập tài chính của doanh nghiệp. Ngoài ra, tác giả
sẽ tính toán, phân tích xu hướng và nhịp điệu biến động mức độ tự chủ và an ninh
tài chính của doanh nghiệp theo thời gian.
Đánh giá khái quát khả năng thanh toán:
Nội dung đánh giá khái quát tiếp theo đó là đánh giá khái quá khả năng
thanh toán của doanh nghiệp.