Bài giảng Lịch sử lớp 10 - Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV

Trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh
Khoa Lịch sử


Bài 20

SVTH: Vi Thị Thành
Lớp sử 4 B


Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
 Trong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua 
nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nỗ lực xây 
dựng cho mình 1 nền văn hóa đậm đà bản sắc 
dân tộc
 Trải qua các triều đại Đinh – Lê – Lý – Trần – 
Hồ ­ Lê sơ ở các thế kỷ X – XV công cuộc xây 
dựng văn hóa được tiến hành đều đặn, nhất 
quán. Đây cũng là giai đoạn hình thành của nền 
văn hóa Đại Việt.
 Nền văn hóa Thăng Long đậm đà tinh thần yêu 
nước, tự hào và độc lập dân tộc.


2. Về tư tưởng, tình cảm
Bồi dưỡng niềm tự hào về nền văn hóa đa 
dạng của dân tộc.
Bồi dưỡng ý thức bảo vệ các di sản văn hóa 
tốt đẹp của dân tộc.
Giáo dục ý thức phát huy năng lực sáng tạo 

trong văn hóa.
3. Về kỹ năng
   Rèn luyện cho HS kỹ năng quan sát, nhận 
định và tìm hiểu những nét đẹp, nét riêng 
trong văn học, nghệ thuật dân tộc


Thiết bị dạy học
Một số sách: SGK SGV cơ bản và nâng cao, 
Thiết kế bài giảng, kênh hình 
Tranh ảnh các công trình nghệ thuật thời Lý 
– Trần – Lê sơ (Đồ gốm, các chùa, thành 
Thăng Long)
 Một số bài thơ, bài hịch của các nhà thơ lớn. 


Kiểm tra bài cũ

 Trình bày đặc điểm của cuộc khởi nghĩa 
Lam Sơn?
Thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn có ý 
nghĩa gì đối với dân tộc?


4. Dẫn dắt bài mới
  Từ sau ngày giành được độc lập, trải 
qua gần 6 thế kỷ lao động và chiến đấu 
nhân dân Việt Nam đã xây dựng cho mình 
1 nền văn hóa đa dạng, phong phú, đậm 
đà bản sắc dân tộc. Sau đây chúng ta cùng 

tìm hiểu 1 số thành tựu trong quá trình 
xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc 
(thế kỷ X – XV).


I. Tư tưởng, tôn giáo

Nho giáo, phật giáo, đạo giáo có điều kiện 
phát triển
a.Nho giáo
       ­ Thời Lý – Trần, Nho giáo trở thành hệ tư 
tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi 
phối nội dung giáo dục, thi cử
      Tại sao Nho giáo và chữ Hán trở thành hệ tư 
tưởng chính thống của giai cấp thống trị 
nhưng lại không phổ biến trong nhân dân?



 Khổng Tử khoảng thế 
kỉ VI tr. Cn
 Là người sáng lập ra 
Nho giáo
 Du nhập vào nước ta 
thời Bắc thuộc


b. Đạo phật
   ­ Thời Lý­Trần rất phật 
giáo rất phổ biến, chùa 

chiền được xây dựng
xét
về ậ
vai
    ­ ThNhận
ời Lê s
ơ Ph
t giáo 
trò của phật giáo ở
bị h
ạn ch
, đi vào trong 
nước
taếthế
kỷ X –
XV?
nhân dân


c. Đạo giáo
   Hòa lẫn với các tín 
ngưỡng dân gian.
  Từ cuối thế kỷ XIV, 
phật giáo và đạo giáo 
suy dần. Thời Lê sơ 
Nho giáo được chính 
thức nâng lên vị trí 
độc tôn.

II. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, 
khoa học, kỹ thuật
1. Giáo dục
 Nhà nước phong kiến rất quan tâm đến giáo 
dục.
    ­ Năm 1070  lập văn miếu.
Tình hình giáo 
    ­ Năm 1075 khoa thi quốc gia đầu tiên được tổ 
dục thời kì này 
chức
phát triển nhu 
 Từ TK XI – XV giáo dục Đại Việt từng bước 
thế nào?
được hoàn thiện.
     ­ Thời Lê sơ ban hành quy chế thi cử.
     ­ 1484 dựng bia ghi tên tiến sĩ.


  
     Em có nhận xét gì về 
giáo dục thời kì này?

Tác dụng của giáo dục 
góp phần nâng cao dân 
trí song không tạo điều 
kiện cho phát triển kinh 
tế
Trường thi

Bia tiến sĩ

Văn miếu


b. Văn học
Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất là 
văn học chữ Hán.
­  Tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ, Cáo 
Tại sao văn học
bình ngô…
TK XI – XV lại phát
Từ TK XV văn h
ọc chữ Hán và chữ Nôm 
triển?
đều phát triển.
 ­ Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nuớc, 
niềm tự hào dân tộc
 ­ Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh 
đẹp của quê hương đất nước.


BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO

Nguyễn Trãi


LÍ THƯỜNG KIỆT

NAM QUỐC SƠN HÀ 

c.Nghệ thuật
Có bước phát triển mới
  + Kiến trúc 
 ­ Các công trình phật giáo: 
  chùa Một Cột, chùa Dâu, chùa Phật Tích, 
tháp Báo Thiên, tháp Phổ Minh.
  Chuông và tượng được đúc tạc rất nhiều.
 ­  Các công trình kiến trúc ảnh hưởng Nho 
giáo: cung điện, thành quách, thành Thăng 
Long…



Thành Nhà Hồ

Chùa Phổ Minh


Tháp Báo Thiên

RỒNG THỜI LÍ


GỐM
SỨTHỜI
LÝ –
TRẦN

THÁP CHÀM


+ Sân khấu
Ra đời sớm và ngày càng phát triển. Loại 
hình phong phú: chèo, tuồng, múa rối nước…

Múa rối nước

Hát chèo


Hát chèo


+ Âm nhạc
­ Phát triển với nhiều loại nhạc cụ: trống cơm, 
sáo, tiêu, đàn cầm, đàn tranh…
­ Ca múa được tổ chức trong các lễ hội.

Sáo

Đàn tranh