Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Chương 8 ThS. Nguyễn Văn Minh

Chương 8: Rủi ro và đòn bẩy doanh nghiệp

Nội dung

1. Rủi ro kinh doanh và đòn bẩy kinh doanh
2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
3. Đòn bẩy tổng hợp


8.1. Rủi ro kinh doanh và đòn bẩy kinh doanh
Rủi ro kinh doanh và các yêu tố a/h tới rủi ro KD
Rủi ro kinh doanh là sự dao động hay không chắc chắn về
lợi nhuận trước lãi vay (EBIT) hay tỷ suất sinh lời kinh tế
của tài sản (ROA, ROE)
Rủi ro kinh doanh chủ yếu là sự biến thiên của doanh thu
và chi phí SXKD
Cầu về sp của DN

Mức độ sử dụng
đòn bẩy KD

P của SP đầu ra

Tốc độ tăng
trưởng

P nguyên liệu
đầu vào

Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro
kinh doanh của Doanh nghiệp

C/S điều chỉnh giá
bán SP


8.1. Rủi ro kinh doanh và đòn bẩy kinh doanh
Đòn bẩy kinh doanh

Chi phí cố định KD

Chi phí cố định KD

Chi phí cố định KD

Đòn bẩy kinh doanh là sử dụng chi phí cố định
kinh doanh của DN trong hoạt động SXKD nhằm
hy vọng gia tăng lợi nhuận trước lãi vay và thuế
hay tỷ suất lợi nhuận kinh tế của tài sản.

DN có tỷ trọng chi phí cố
định/Tổng chi phí SXKD ở
mức cao thể hiện đòn bẩy
kinh doanh lớn và ngược lại.
Lợi nhuận
kỳ vọng

Sử dụng đòn bẩy kinh
doanh có thể làm cho
DN lãi lớn hoặc lỗ lớn.

8.1. Rủi ro kinh doanh và đòn bẩy kinh doanh
Mức độ tác động của đòn bẩy kinh doanh
Mức độ tác động của
đòn bẩy kinh doanh
(DOL)

DOL =

∆
EBIT
∆
Q

Tỷ lệ thay đổi của lợi nhuận trước thuế và lãi vay
=

Tỷ lệ thay đổi của sản lượng hay doanh thu bán hàng

=

∆ (P - V)
Q(P – V) - F
∆
Q

=

(P - V)
Q(P – V) - F

=

EBIT + F
EBIT

Nếu tăng 1% sản lượng sẽ làm tăng lợi nhuận trước thuế và lãi vay lên bằng DOL

Ví dụ: Một doanh nghiệp sản xuất sản phẩm A, giá bán đơn vị sản phẩm là
200.000đ. Chi phí cố định kinh doanh là 600 triệu đồng, chi phí biến đổi là
160.000đ/sp. Xác định sản lượng hòa vốn và mức độ đòn bẩy kinh doanh ở mức
sản lượng 25000 sản phẩm A.


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Một số khái niệm

Rủi ro tài chính là sự dao động của tỷ suất lợi nhuận
vốn chủ sở hữu (ROE) hoặc thu nhập trên 1 cổ phần
(EPS) và làm tăng thêm xác suất mất khả năng thanh
toán khi DN sử dụng vốn vay và các nguồn tài trợ
khác có chi phí cố định tài chính.

Đòn bẩy tài chính là thể hiện mức độ sử dụng vốn
vay trong nguồn vốn của DN với hy vọng gia tăng tỷ
suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu hay thu nhập trên một
cổ phần.
Hệ số nợ cao

Đòn bẩy tài chính ở mức độ cao

Hệ số nợ thấp

Đòn bẩy tài chính ở mức độ thấp


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng tới
ROE

EPS
( ỷ

Điểm cân bằng EBIT

ấ ợ ℎ ậ ố

=(

+

Thuế thu nhập DN

ợ ℎ ậ
ℎ ế( )
) =
ố ℎủ ởℎữ ( )
−

)*(1-t)

Với ROAE : Tỷ suất sinh lời của tài sản hay tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và
thuế trên vốn kinh doanh.
I: tiền lãi phải trả; i: lãi suất vốn vay; t: thuế suất thuế TNDN; D: Vốn vay
1-t: là 1 hằng số; ROE phụ thuộc vào: ROAE , I, D/E
 Nếu ROAE > i: DN càng sử dụng nhiều vốn vay càng gia tăng ROE
 Nếu ROAE < i: DN càng sử dụng nhiều vốn vay càng giảm sút ROE
 Nếu ROAE = i: ROE trong các trường hợp không sử dụng vốn vay, nhiều
hay ít vốn vay đều bằng nhau, chỉ khác nhau ở mức độ rủi ro.


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng tới

ROE (Return On Equity)

EPS (Earnings per share)

VD: Cty CP A chuyên sxkd sp A.
Cty dự kiến kế hoạch sxkd như
sau:
- dự kiến doanh thu thuần khi
kinh tế phát triển bình thường:
2000 triệu/năm; kinh tế tăng
trưởng
nhanh
là
3000
triệu/năm; khi suy thoái là 1000
triệu/năm.

- Chi phí cố định là 400
triệu/năm. Tổng chi phí biến đổi
là 60% doanh thu thuần; thuế
suất 40%. Dự kiến số vốn kinh
doanh: 2000 triệu đồng, huy
động vốn bằng:
+ Hoặc tài trợ 100% bằng vốn cổ
phần, phát hành 100.000 CPPT.
+ Hoặc 50% vốn cổ phần bằng
cách phát hành 50.000 CPPT, vay
1000 triệu, I =12%/năm.

Điểm cân bằng EBIT

Thuế thu nhập DN


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng tới
ROE (Return On Equity)

EPS (Earnings per share)

Điểm cân bằng EBIT

Thuế thu nhập DN

Thay đổi mức sử dụng vốn vay sẽ dẫn đến
việc thay đổi thu nhập trên một cổ phần
EPS.

 Trong điều kiện bình thường: nếu ROAE
> I, sử dụng đòn bẩy tài chính sẽ làm gia
tăng EPS dù có vay vốn hay không.

 Khi nền kinh tế tăng trưởng:
+ Nếu công ty đã đạt được EBIT cao hơn, sử dụng đòn bẩy tài chính sẽ làm
cho EPS tăng trưởng cao hơn so với trường hợp không vay vốn.
+ Nếu EBIT giảm sút, sử dụng đòn bẩy tài chính sẽ làm EPS giảm nhanh hơn,
nếu cty bị thua lỗ, cổ đông sẽ phải chịu thu lỗ nặng hơn so với trường hợp
không sử dụng vốn vay.


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng tới
ROE (Return On Equity)

EPS (Earnings per share)

Tài trợ vốn bằng 100% vốn cổ phần
Tài trợ vốn có sử dụng vốn vay
EBIT là như nhau.

Điểm cân bằng EBIT

Thuế thu nhập DN

EPS có sự khác nhau?
Điểm cân bằng EBIT là mức EBIT mà
EPS là như nhau dù tài trợ bằng vốn
vay hay bằng cổ phần thường.

EBITI = 240 triệu đồng; EPS = 1.440đồng/CP

- Nếu EBIT < điểm cân bằng EBIT, EPS tài trợ
bằng cổ phiếu PT < EPS có sử dụng vốn vay.
- Nếu EBIT > Điểm cân bằng EBIT, EPS tài trợ
bằng cổ phiếu PT > EPS có sử dụng vốn vay.


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng tới
ROE (Return On Equity)

BI = I * t

EPS (Earnings per share)

Điểm cân bằng EBIT

Thuế thu nhập DN

BI : Khoản tiết kiệm do sử dụng vốn vay hay ‘lá chắn thuế của
lãi vay” tính cho 1 năm.
I: Lãi vay vốn phải trả trong năm
t: Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp

 Tác động của đòn bẩy tài chính khi sử dụng vốn:
- Giai đoạn đầu gia tăng nợ  tiết kiệm thuế > sự gia tăng tỷ suất sinh lời của nhà
đầu tư  chi phí sử dụng vốn giảm.
- Nếu càng gia tang nợ  nguy cơ mất vốn cao  rủi ro cao  Nhà đầu tư yêu

cầu tỷ suất lợi nhuận cao  Chi phí sử dụng vốn lớn.
 Tác động của đòn bẩy tới giá cổ phiếu
- Sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức độ nhất định chi phí sử dụng vốn giảm 
thu nhập trên cổ phần (EPS) tăng  giá cổ phiếu tăng và ngược lại.


8.2. Rủi ro tài chính và đòn bẩy tài chính
Mức độ tác động của đòn bẩy tài chính