Hiệu quả điều trị sâu răng hàm vĩnh viễn giai đoạn sớm bằng ClinproTM XT varnish

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

B YT

IăH CăYăHĨăN Iă

NGUY NăTH ăVỂNăANH

HI UăQU ă I UăTR ăSỂUăR NGăHĨMă
V NHăVI NăGIAIă O NăS MăB NGă
CLINPROTM XT VARNISH

LU N ÁN TI NăS ăYăH C


HĨăN I - 2019
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

B YT

IăH CăYăHĨăN Iă

NGUY NăTH ăVỂNăANHă

HI UăQU ă I UăTR ăSỂUăR NGăHĨMă

V NHăVI NăGIAIă O NăS MăB NGă
CLINPROTM XT VARNISH
CСuвшn ngƠnС: R ng HƠm M t
Mư s : 62720601
LU NăỄNăTI NăS ăYăH C


Ng

ТС

ng d n kСoa С М:

PGS.TS. Võ Tr

ng NС Ng М

HĨăN Iă- 2019


L IăCAMă OAN

Tôi là Nguв n TС Vơn AnС, ngСТшn М u sТnС kСяa 34, Tr

ng

ТС М

Y HƠ N Т, МСuвшn ngành R ng СƠm m t, бТn Мam đoan:
1.

ơв lƠ lu n пn do Л n tСơn tôТ tr М tТ p tС М СТ n d

М a TС в PGS. TS. Võ Tr

Тs С

ng d n

ng NС Ng М.

2. Công trыnС nƠв kСông trùng l p v Т Л t k ngСТшn М u nƠo kСпМ đư
đ

М Мông Л t Т VТ t Nam.
3. CпМ s lТ u vƠ tСông tТn trong ngСТшn М u lƠ СoƠn toàn chính xác, trung

tС М vƠ kСпМС quan, đư đ

М бпМ nС n vƠ МС p tСu n М a М s n Т ngСТшn М u.

TôТ бТn СoƠn toƠn МС u trпМС nСТ m tr

М pСпp lu t v nС ng Мam k t nƠв.

Hà N i, ngày 24 tháng 6 n m 2019
Ng

iăvi tăcamăđoană

Ngu năTh ăVơnăAnh


L IăC Mă N
TôТ бТn trơn tr ng М m n Ban gТпm СТ u, PСòng Sau Т С М, Tr ng
Т С М Y HƠ N Т; Ban lưnС đ o, PСòng Ơo t o, VТ n Ơo t o R ng HƠm
M t đư gТúp đ vƠ t o đТ u kТ n МСo tôТ trong quп trыnС С М t p vƠ ngСТшn М u
đ tôТ Мя tС СoƠn tСƠnС lu n án này.
TôТ бТn trơn tr ng М m n PGS.TS Võ Tr ng NС Ng М, pСя vТ n
tr ng VТ n Ơo t o R ng HƠm M t, ng Т TС в đư С ng d n vƠ gТúp đ tôТ
trong quп trыnС С М t p vƠ СoƠn tСƠnС lu n пn.
TôТ бТn trơn tr ng М m n:
- GS.TS Tr nС ыnС H Т ậ GТпm đ М B nС vТ n R ng HƠm M t Trung ng
HƠ N Т.
- PGS.TS T ng MТnС S n - VТ n tr ng VТ n Ơo t o R ng HƠm M t.
- PGS.TS. V M nС Tu n ậVТ n Ơo t o R ng HƠm M t.
- PGS.TS Tr nС TС TСпТ HƠ - VТ n Ơo t o R ng HƠm M t.
- PGS. TS Ơo TС Dung ậ Tr ng Т С М Qu М GТa HƠ N Т.
- PGS.TS HoƠng VТ t H Т - VТ n Ơo t o R ng HƠm M t.
NС ng ng Т tС в đư đяng gяp МСo tôТ nС ng ý kТ n quý Лпu đ tôТ Мя
tС СoƠn tСƠnС lu n пn nƠв.
TôТ бТn trơn tr ng М m n t p tС kСoa R ng tr Оm - B nС vТ n R ng
HƠm M t Trung ng HƠ N Т, VТ n 69 ậ B Qu М PСòng đư quan tơm, t o
đТ u kТ n tСu n l Т МСo tôТ trong quп trыnС С М t p, Мông tпМ đ tôТ Мя tС СoƠn
tСƠnС Л n lu n пn М a mыnС.
TôТ бТn МСơn tСƠnС М m n TS.BS. Nguв n Ng М Long - PСя Tr ng
pСòng S H và các anС МС PСòng Sau đ Т С М - Tr ng Т С М Y HƠ n Т đư
nСТ t tыnС giúp đ tôТ trong quп trыnС С М t p.
TôТ бТn МСơn tСƠnС М m n МпМ anС МС Оm đ ng ngСТ p vƠ Л n Лч đư
quan tơm đ ng vТшn, gТúp đ tôТ trong nС ng n m qua.

Cu Т Мùng tôТ бТn đ М ЛƠв t lòng ЛТ t n sơu s М đ n Л m kínС вшu,
nС ng ng Т tСơn trong gТa đыnС đư tСông М m, đ ng vТшn vƠ Лшn tôi trong
su t quп trыnС С М t p vƠ ngСТшn М u.
H căviên
Nguy năTh ăVơnăAnh


DANHăM CăCỄCăCH ăVI TăT T
AADP

American Academy of Pediatric Dentistry

ACFP

Amorphous calcium Fluor phosphate

ACP

Amorphous calcium phosphate

ADA CCS

American Dental Association Caries Classification System

ADA

American of Dental Associantion

CCD

Charged couple device

CPP- ACP

Casein phosphopeptide ậ Amorphour calcium phosphate

CS

C ng s

DD

Diagnodent

DIFOTI

Digital Imaging Fiber ậ Optic Transillummination

DMFT

Decayed, Missing, Filled, Teeth

DT

Т u tr

ECC

Early Childhood Caries

ECM

Electric Caries Monitor

FOTI

Fiber Optic Transillummination

FV

Fluor varnish

HD

HƠm d

Т

HDP

HƠm d

Т Лшn pС Т

HDT

HƠm d

Т Лшn trпТ

HT

Hàm trên

HTP

HƠm trшn Лшn pС Т

HTT

Hàm trên bên trái

ICDAS

International Caries Detection and Assessment System

MID

Minimum intervention dentistry

ppm

Parts per million

QLF

Quantitative Light Fluorescence

RHL

R ng СƠm l n


RHLTN

R ng СƠm l n tС nС t

S. mutans

Streptococcus mutans

SD

Standard Deviation

SEM

Scanning Electron Microscope

TT

T n tС

WHO

World Health Organization

ng

M CăL C
TV N
CС

................................................................................................... 1

ng 1: T NG QUAN ................................................................................. 3

1.1. GТ Т pС u vƠ t МС М С М М a r ng. .......................................................... 3
1.1.1. MОn r ng. ................................................................................... 3
1.1.2. NgƠ r ng. .................................................................................... 5
1.1.3. T в r ng. .................................................................................... 5
1.2. CпМ в u t nguв М sơu r ng. ................................................................... 5
1.2.1. VТ kСu n - m ng Лпm r ng. ......................................................... 6
1.2.2. R ng. .......................................................................................... 7
1.2.3. Carbohydrate. ............................................................................. 7
1.2.4. Th i gian. ................................................................................... 8
1.2.5. N

М Л t. ................................................................................... 8

1.2.6. CпМ в u t kСпМ. ......................................................................... 9
1.3. B nС sТnС Л nС sơu r ng. ....................................................................... 10
1.4. PСơn lo Т sơu r ng................................................................................... 11
1.4.1. PСơn lo Т tСОo ng

ng МС n đoпn. ............................................. 11

1.4.2. PСơn lo Т tСОo С tС ng đпnС gТп vƠ pСпt СТ n sơu r ng qu М t
ICDAS II ....................................................................................... 13

1.4.3. PСơn lo Т tСОo ADA. ................................................................. 14
1.5. CС n đoпn sơu r ng gТaТ đo n s m. ....................................................... 14
1.5.1. Khám lâm sàng. ........................................................................ 15
1.5.2. PС

ng pСпp pСпt СТ n d a trшn pСцp đo dòng đТ n .................. 16

1.5.3. PС

ng pСпp soТ qua s Т quang С М. ......................................... 16

1.5.4.

nС l

ng пnС sпng Сu nС quang ............................................ 18

1.5.5. LasОr Сu nС quang - Diagnodent. ............................................. 19
1.6. CпМ pС

ng pСпp đТ u tr sơu r ng gТaТ đo n s m. ................................ 21


1.6.1. Casein phosphopeptide ậ Amorphour calcium phosphate ................... 22
1.6.2. Gel Fluor. ................................................................................. 23
1.6.3. Fluoride Varnish ....................................................................... 25
1.6.4. Icon-DMG. ............................................................................... 28
1.7. ClinproTM XT Varnish............................................................................ 29
1.7.1.

М tínС lý Сяa М a Clinpro TM XT Varnish................................ 29

1.7.2. M t s ngСТшn М u lơm sƠng vƠ tС М ngСТ m М a Clinpro TM XT
Varnish. ........................................................................................ 32
1.8. TС М ngСТ m đТ u tr sơu r ng gТaТ đo n s m. ....................................... 33
1.8.1. C u trúМ mô С М t n tС

ng sơu r ng gТaТ đo n s m. ................ 34

1.8.2. VaТ trò М a МСu trыnС pH trong ngСТшn М u tС М ngСТ m. ........... 35
1.8.3. CпМ ngСТшn М u tС М ngСТ m kС kСoпng r ng. ......................... 36
1.8.4. CпМ ngСТшn М u tС М ngСТ m đТ u tr t n tС ng sơu r ng gТaТ đo n s m. 37
CС

ng 2:

IT

NG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U .................. 39

2.1. NgСТшn М u lơm sƠng. ............................................................................. 39
2.1.1.

a đТ m vƠ tС Т gТan ngСТшn М u. ............................................ 39

2.1.2.

Тt

2.1.3. PС

ng ngСТшn М u. .............................................................. 39
ng pСпp ngСТшn М u. ......................................................... 40

2.1.4. Quв trыnС tТ n СƠnС ngСТшn М u ................................................. 40
2.1.5. CпМ ЛТ n s ngСТшn М u. ............................................................ 51
2.2. NgСТшn М u tС М ngСТ m. ....................................................................... 52
2.2.1.

a đТ m vƠ tС Т gТan ngСТшn М u. ............................................ 52

2.2.2.

Тt

2.2.3. PС

ng ngСТшn М u. .............................................................. 52
ng pСпp ngСТшn М u. ......................................................... 53

2.2.4. Quв trыnС tТ n СƠnС ngСТшn М u. ................................................ 53
2.2.5. BТ n s trong ngСТшn М u. ......................................................... 63
2.2.6. H n МС saТ s trong ngСТшn М u. .............................................. 64
2.3. X lý s lТ u. ......................................................................................... 64


2.4.
CС

3.1.

o đ М trong ngСТшn М u. ..................................................................... 64
ng 3: K T QU NGHIÊN C U ........................................................... 66
пnС gТп СТ u qu đТ u tr sơu r ng СƠm l n tС nС t gТaТ đo n s m

Л ng ClТnproTM XT VarnТsС
3.1.1.
3.1.2.

nСяm tr 6-12 tu Т...................................... 66

М đТ m lơm sƠng, М n lơm sƠng sơu r ng СƠm l n tС nС t. ... 66
пnС gТп k t qu ngСТшn М u đТ u tr t n tС

ng sơu r ng СƠm l n

tС nС t gТaТ đo n s m trшn lơm sƠng: .................................................. 71
3.2. пnС gТп kС n ng tпТ kСoпng Сяa sơu r ng СƠm nС v nС vТ n gТaТ đo n
s m trшn tС М ngСТ m Л ng ClТnproTM XT Varnish.................................... 96
3.2.1.

М đТ m t n tС

ng С в kСoпng trшn tС М ngСТ m. ................. 96

3.2.2. K t qu đТ u tr sơu r ng gТaТ đo n s m trшn tС М ngСТ m. ...... 100
CH
4.1.

NG 4: BÀN LU N ............................................................................ 111
пnС gТп СТ u qu đТ u tr sơu r ng СƠm l n tС nС t gТaТ đo n s m

Л ng ClТnproTM XT VarnТsС

nСяm tr 6-12 tu Т n m 2016. .................. 111

4.1.1.

М đТ m lơm sƠng, М n lơm sƠng М a sơu r ng СƠm l n tС nС t .. 111

4.1.2.

пnС gТп СТ u qu đТ u tr sơu r ng СƠm l n tС nС t

gТaТ đo n

s m Л ng ClТnpro TM XT varnish. ................................................. 119
4.2. пnС gТп kС n ng tпТ kСoпng Сяa sơu r ng СƠm nС v nС vТ n gТaТ đo n
s m trшn tС М ngСТ m Л ng ClТnproTM XT Varnish.................................. 135
4.2.1. NgСТшn М u kС kСoпng mОn .................................................. 135
4.2.2. NgСТшn М u đТ u tr sơu r ng gТaТ đo n s m trшn tС М ngСТ m . 140
K T LU N ................................................................................................... 146
KI N NGH .................................................................................................. 148
CÁC CỌNG TRỊNH KHOA H C Cị LIÊN QUAN Ã CỌNG B
TÀI LI U THAM KH O
PH ăL C


DANHăM CăB NG

B ng 1.1.

TТшu МСu n pСпt СТ n sơu tСơn r ng nguвшn pСпt theo ICDAS. . 13

B ng 2.1.

CпМ ЛТ n s ngСТшn М u. .............................................................. 51

B ng 2.2.

CпМ ЛТ n s ngСТшn М u tС М ngСТ m .......................................... 63

B ng 3.1.

S pСơn Л tСОo gТ Т tínС М a đ Т t

B ng 3.2.

S pСơn Л tСОo nСяm tu Т vƠ gТ Т tínС М a đ Т t ng ngСТшn М u. 66

B ng 3.3.

M М đ t n tС

B ng 3.4.

S pСơn Л sơu r ng tСОo m t r ng kСТ kСпm lơm sƠng ............. 70

B ng 3.5.

So sпnС k t qu pСпt СТ n sơu r ng kСТ kСпm lơm sƠng và khám

ng ngСТшn М u .................. 66

ng tСОo v trí kСТ kСпm lơm sƠng. .................... 67

Л ng dТagnodОnt .......................................................................... 71
B ng 3.6.

S pСơn Л r ng đ

М l a МС n đТ u tr ...................................... 71

B ng 3.7.

PСơn Л m М đ t n tС

B ng 3.8.

S pСơn Л tСОo nСяm tu Т vƠ tСОo m М đ t n tС

B ng 3.9.

S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo m t r ng tr

М đТ u tr ........... 72
ng............. 74

ng tСОo v trí .................................. 74

B ng 3.10. S tСaв đ Т m М đ t n tС ng М a nСяm D1 và D2 sau ba tháng ... 75
B ng 3.11. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo nСяm tu Т sau Лa tСпng .... 76

B ng 3.12. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo gТ Т sau Лa tСпng .............. 77

B ng 3.13. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo v trí sau Лa tСпng ............. 78

B ng 3.14. S tСaв đ Т m М đ t n tС ng М a nСяm D1 và D2 sau sáu tháng . 79
B ng 3.15. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo nСяm tu Т sau sпu tСпng .. 80

B ng 3.16. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo gТ Т sau sпu tСпng ............. 81

B ng 3.17. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo v trí sau sпu tСпng ........... 82

B ng 3.18. S tСaв đ Т m М đ t n tС ng М a nСяm D1 và D2 sau chín tháng 83

B ng 3.19. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo nСяm tu Т sau chín tháng . 84

B ng 3.20: S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo gТ Т sau МСín tСпng ........... 85

B ng 3.21: S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo v trí sau МСín tСпng .......... 86


B ng 3.22. S tСaв đ Т m М đ t n tС ng М a nСяm D1 và D2 sau 12 tháng... 87
B ng 3.23. S tСaв đ Т m М đ t n tС

ng tСОo nСяm tu Т sau 12 tСпng .... 88

B ng 3.24. S tСaв đ Т m М đ t n tС

ng tСОo gТ Т sau 12 tСпng .............. 89

B ng 3.25. S pСơn Л m М đ t n tС

ng tСОo v trí sau 12 tСпng ............. 90

B ng 3.26. S tСaв đ Т m М đ t n tС

ng sau 18 tСпng ............................. 91

B ng 3.27. S tСaв đ Т М a nСяm Мя t n tС

ng m М D1 sau 18 tháng ........ 92

B ng 3.28. S tСaв đ Т М a nСяm Мя t n tС

ng m М D2 sau 18 tháng. ....... 92

B ng 3.29. K t qu đТ u tr nСяm t n tС

ng m М D1 tСОo m t r ng sau 18

tháng ............................................................................................ 93
B ng 3.30. K t qu đТ u tr nСяm t n tС

ng m М D2 tСОo m t r ng sau 18

tháng ............................................................................................ 94
B ng 3.31. M Т lТшn quan gТ a đ sơu М a t n tС

ng sơu r ng gТaТ đo n s m

trшn tС М ngСТ m vƠ tТшu МСí МС n đoпn sơu r ng gТaТ đo n s m
trên lâm sàng. .............................................................................. 96
B ng 3.32. M М đ tпТ kСoпng М a t n tС

ng sau đТ u tr ClinproTM XT

varnish ....................................................................................... 100
B ng 3.33. M М đ

tпТ kСoпng М a t n tС

ng sau đТ u tr Enamel Pro

varnish ....................................................................................... 105
B ng 3.34. So sпnС m М đ tпТ kСoпng М a t n tС

ng sau đТ u tr ClТnpro TM

XT varnish và Enamel Pro varnish .......................................... 110
B ng 4.1.

T l nam, n

m t s nghiên c u v tình tr ng sơu r ng СƠm

l n th nh t ............................................................................... 111
B ng 4.2.

Tu Т

m t s ngСТшn М u tыnС tr ng sơu r ng СƠm l n v nС vТ n

tС nС t ..................................................................................... 113
B ng 4.3.

TыnС tr ng sơu m t r ng СƠm l n tС nС t m t s ngСТшn М u. ...118

DANHăMUCăBI Uă

BТ u đ 3.1:

S r ng Л sơu trшn m t Л nС nСơn kСТ kСпm lơm sƠng .......... 68

BТ u đ 3.2:

So sпnС t l sơu r ng gТ a kСпm tС

ng vƠ kСпm lasОr Сu nС

quang ....................................................................................... 68
BТ u đ 3.3:

M М đ t n tС

ng sơu r ng kСТ kСпm lơm sƠng vƠ kСпm Л ng

lasОr Сu nС quang ................................................................... 69
BТ u đ 3.4:

S pСơn Л tСОo gТ Т vƠ tСОo m М đ t n tС

ng .................. 73

BТ u đ 3.5:

T l D0 qua МпМ đ t đТ u tr . .................................................. 95

DANHăM CăHỊNH

Hình 1.1:

C МС Л nС sТnС gơв sơu r ng М a FОjОrskov vƠ ManjТ. ............. 6

Hình 1.2:

S đ pСơn lo Т М a PТtts............................................................. 12

Hình 1.3:

TСТ t Л ECM .............................................................................. 16

Hình 1.4:

HыnС nС mпв DIFOTI ................................................................ 17

Hình 1.5:

HыnС nС FOTI trшn r ng ............................................................ 18

Hình 1.6:

TСТ t Л QLF ............................................................................... 19

Hình 1.7:

TСТ t Л DТagnodОnt 2190. .......................................................... 21

Hình 1.8:

HыnС nС TootС MoussО.............................................................. 23

Hình 1.9:

B m t r ng sau tпМ đ ng l М ma sпt 2000 vòng ........................ 30

Hình 1.10: B m t r ng sau tпМ đ ng l М ma sát 5000 vòng ........................ 30
Hình 1.11: Bi u đ gi i phóng Fluor c a ClinproTM XT Varnish trong 24 gi
và sáu tháng so v i các lo i v t li u khác ................................... 31
Hình 1.12: ClinproTM XT Varnish n p Fluor sau kСТ đпnС r ng và l p l i
trong quá trình t n t i trên m t r ng ........................................... 31
Hình 1.13: ClinproTM XT Varnish ................................................................ 32
Hình 2.1:

M t r ng ЛыnС tС

ng. ................................................................ 42

Hình 2.2:

m tr ng đ М sau kСТ tС Т kСô. ................................................. 43

Hình 2.3:

m tr ng đ М trшn mОn kСТ m t r ng

Hình 2.4:

T n tС

t.................................. 43

ng pСп v Л m t mОn, ngƠ r ng, Ляng đОn пnС lшn t

ngà. .............................................................................................. 43
Hình 2.5:

M t r ng đư đ

М Мan tСТ p đТ u tr . ........................................... 44

Hình 2.6:

o m М kСoпng Сяa Л ng tСТ t Л DТagnodОnt. .......................... 45

Hình 2.7:

ClinproTM XT Varnish [103]....................................................... 46

Hình 2.8:

M t r ng sau kСТ đ

Hình 2.9:

EtМСТng m t r ng trong 15s ......................................................... 47

М lƠm s МС vƠ lƠm kСô .............................. 47


Hình 2.10: R a s МС dung d МС ОtМСТng ........................................................ 47
Hình 2.11: LƠm kСô m t r ng ....................................................................... 48
Hình 2.12: PС m t l p m ng v t lТ u lшn m t r ng ..................................... 48
Hình 2.13: CСТ u đ n 20s.............................................................................. 48
Hình 2.14: M t r ng sau đТ u tr ................................................................... 48
Hình 2.15: ClinproTMXT Varnish ................................................................. 53
Hình 2.16: Enamel Pro Varnish .................................................................... 53
Hình 2.17: N

М Л t nСơn t o GlandosanО ................................................... 54

Hình 2.18: X lý r ng СƠm nС v nС vТ n sau kСТ nС ................................. 55
Hình 2.19: R ng sau kСТ đ

М s n pС t o М a s ngСТшn М u 3 × 3 mm .... 56

Hình 3.1:

HыnС nС t n tС

ng С в kСoпng đ pСяng đ Т 200-500 l n. .......97

Hình 3.2:

HыnС nС t n tС

ng С в kСoпng đ pСяng đ Т 750-1000 l n. .. 97

Hình 3.3:

HыnС nС t n tС

ng С в kСoпng đ pСяng đ Т 1500-2000 l n. ...97

Hình 3.4:

B m t r ng ЛыnС tС

Hình 3.5:

B m t r ng t

ng ng sơu r ng D1 đ pСяng đ Т 50-3500 l n....98

Hình 3.6:

B m t r ng t

ng ng sơu r ng D2 đ pСяng đ Т 500-2000 l n. 98

Hình 3.7:

HыnС nС m t М t r ng ЛыnС tС

ng

đ pСяng đ Т 50 ậ 3500 l n. ........... 98

ng

đ pСяng đ Т 500 ậ 750 -

1000 l n....................................................................................... 99
Hình 3.8:

HыnС nС m t М t r ng t

ng ng sơu r ng D1 đ pСяng đ Т 500

ậ 750 l n...................................................................................... 99
Hình 3.9:

HыnС nС m t М t r ng t

ng ng sơu r ng D2 đ pСяng đ Т 750

ậ 1500 l n.................................................................................. 100
Hình 3.10: HыnС nС sơu r ng D2 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnТsС
đ pСяng đ Т 150 l n. ................................................................ 101
Hình 3.11: HыnС nС tпТ kСoпng Л m t vƠ l p d

Т Л m t t n tС

ng sơu

r ng D2 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnish. ..................... 101
Hình 3.12: HыnС nС tпТ kСoпng М a t n tС

ng sơu r ng D 2 sau đТ u tr Л ng


ClinproTM XT varnТsС
Hình 3.13: HыnС nС М a t n tС
XT varnТsС

đ pСяng đ Т 350 l n. ........................ 102
ng sơu r ng D2 sau đТ u tr Л ng ClinproTM

đ pСяng đ Т 500 l n. ......................................... 102

Hình 3.14: HыnС nС tпТ kСoпng М a t n tС
ClinproTM XT varnТsС

ng sơu r ng D2 sau đТ u tr Л ng

đ pСяng đ Т 1500 l n. ...................... 102

Hình 3.15: HыnС nС М t ngang МпМ tr mОn Мя t n tС
đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnТsС

ng sơu r ng D 2 sau

đ pСяng đ Т 1500 l n. . 103

Hình 3.16: HыnС nС sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnish 103
Hình 3.17: HыnС nС sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnТsС
đ pСяng đ Т 350 l n. ................................................................ 103

Hình 3.18: HыnС nС sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnish
đ pСяng đ Т 500 l n. ................................................................ 104
Hình 3.19: HыnС nС tr mОn sau đТ u tr Л ng ClТnpro TM XT varnish

đ

pСяng đ Т 750 l n. ..................................................................... 104
Hình 3.20: HыnС nС sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng ClТnproTM XT varnish
đ pСяng đ Т 1000 l n. .............................................................. 104
Hình 3.21: HыnС nС sơu r ng D2 sau đТ u tr Л ng EnamОl Pro varnТsС

đ

pСяng đ Т 200 l n. ..................................................................... 105
Hình 3.22: HыnС nС Л m t vƠ m t М t ngang t n tС
đТ u tr Л ng EnamОl Pro varnТsС
Hình 3.23: HыnС nС tпТ kСoпng t n tС
varnТsС

ng sơu r ng D2 sau

đ pСяng đ Т 500 l n. ...... 106

ng D2 sau đТ u tr Enamel Pro

đ pСяng đ Т 750 l n. ............................................... 106

Hình 3.24: HыnС nС Л m t vƠ m t М t ngang М a sơu r ng D2 sau đТ u tr
Л ng EnamОl Pro varnТsС
Hình 3.25: HыnС nС tпТ kСoпng t n tС

varnТsС

đ pСяng đ Т 1000 l n. ................. 106
ng D2 sau đТ u tr Л ng Enamel Pro

đ pСяng đ Т 1500 ậ 2000 l n................................... 107

Hình 3.26: HыnС nС Л m t vƠ m t М t ngang t n tС

ng sơu r ng D1 sau


đТ u tr Л ng EnamОl Pro varnТsС
Hình 3.27: HыnС nС m t М t ngang t n tС
EnamОl Pro varnТsС

ng sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng

đ pСяng đ Т 500 l n. ............................ 108

Hình 3.28: HыnС nС m t М t ngang t n tС
EnamОl Pro varnТsС

đ pСяng đ Т 350 l n. ...... 107

ng sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng

đ pСяng đ Т 750 l n. ............................ 108

Hình 3.29: HыnС nС Л m t vƠ m t М t ngang t n tС

đТ u tr Л ng EnamОl Pro varnТsС
Hình 3.30: HыnС nС m t М t ngang t n tС
EnamОl Pro varnТsС

ng sơu r ng D1 sau

đ pСяng đ Т 1000 l n. .... 109
ng sơu r ng D1 sau đТ u tr Л ng

đ pСяng đ Т 1500 l n. .......................... 109


1
TăV Nă
Tr Оm sпu tu Т lƠ Л t đ u М a gТaТ đo n СƠm r ng С n С p, r ng СƠm
l n tС nС t m М lшn vƠ МпМ r ng М a s a đ

М thay th d n Л Т r ng М a v nС

vТ n, gТaТ đo n СƠm r ng С n С p kцo dƠТ đ n 12 tu Т. Trong gТaТ đo n nƠв
t n tС

ng sơu r ng v nС vТ n tС

ng t p trung

МпМ r ng СƠm l n tС nС t,

do đ М đТ m СыnС tСпТ, М u trúМ mОn ngƠ М a r ng m Т m М, kСя v sТnС do
r ng n m

v trí trong Мùng М a СƠm r ng… lƠm t ng nguв М sơu r ng.

NСТ u ngСТшn М u

VТ t Nam М ng nС МпМ n

М v tыnС tr ng sơu

r ng СƠm l n tС nС t đ u МСo tС в m М đ ngСТшm tr ng М a Л nС. Báo cáo
М a RaПТ A. T. và CS (2011) t Т

r p Xш út v m М đ sơu RHLTN

tr 7 -

10 tu Т lƠ 66,4%, DMFT 2,74 ± 1,18 vƠ t l sơu r ng t ng lТшn t М tСОo tu Т
[1]. Báo cáo kháМ М a ElТsa M. C. vƠ CS (2015)
cho th в t l sơu RHLTN là 58,82% [2].

RumanТ trшn tr Оm 6-7 tu Т

VТ t Nam, V M nС Tu n vƠ

CS (2011) trшn С М sТnС 7-8 tu Т t Т Qu ng BыnС Мя t l sơu r ng v nС vТ n
là 54,60% [3], Nông BíМС TС в (2010) trшn tr Оm 7 tu Т

B М C n lƠ

23,2% [4].

Sơu r ng СƠm l n tС nС t đ

М pСпt СТ n s m s gТúp МСo Мông tпМ

đТ u tr đ t СТ u qu Мao С n, đ М ЛТ t kСТ pСпt СТ n t n tС

ng trong gТaТ

đo n đ u М a quп trыnС m t kСoпng Мя tС gТúp МСo t n tС

ng Мя tС đ o

МСТ u pС М С Т v tr ng tСпТ Лan đ u [5]. NgƠв naв, nС ng tТ n Л v kСoa С М
k tСu t đư МСo ra đ Т МпМ tСТ t Л tТшn tТ n МСo pСцp МС n đoпn đ
r ng
m t pС

nС ng gТaТ đo n s m, trong đя LasОr Сu nС quang đ

М Л nС sơu

М gСТ nС n lƠ

ng tТ n Мя СТ u qu Мao, đ n gТ n, d s d ng. TСТ t Л nƠв ngoài

vТ М pСпt СТ n t n tС

ng m t kСoпng Мòn Мя kС n ng l

kСo ng đ tСОo dõТ k t qu đТ u tr .

ng Сoп m М đ Сu


2
T tr

М đ n naв Fluor đư đ

М МС ng mТnС Мя kС n ng t ng М

ng tпТ

kСoпng Сяa mô r ng, gТúp t ng s М đ kСпng v Т quп trыnС m t kСoпng vƠ
gТ m qua trыnС t o aбТt trong m ng Лпm [6]. Fluor đ
sơu r ng d

М s d ng đ kТ m soпt

Т nСТ u СыnС tС М kСпМ nСau, nС Пluor Сяa ngu n n

М ng, МСo vƠo s a, mu Т n, kОm đпnС r ng Сaв n
d ng d

М Мông

М súМ mТ ng... Ho М s

Т s kТ m soпt М a nСa s Л ng GОl Fluor, Fluor Varnish... Trong đя

Fluor Varnish đ

М s d ng pС ЛТ n vƠ đ

toƠn, СТ u qu vƠ pСù С p v Т tr Оm.

М МС ng mТnС lƠ ЛТ n pСпp an

ư Мя nСТ u ngСТшn М u v

ng d ng

СТ u qu М a Fluor Varnish trong d pСòng, đТ u tr sơu r ng s a vƠ r ng v nС
vТ n, nС Memarpour (2015), Honkala (2015), Autio-Gold (2001)… [7],[8],
[9]. Tuв nСТшn МпМ ngСТшn М u М ng МС a đ a ra đ
МСo vТ М đТ u tr nС ng t n tС

М m t pСпМ đ М tС nƠo

ng sơu r ng gТaТ đo n s m.

ClinproTM XT Varnish lƠ m t Fluor Varnish m Т М a 3M, đ

М ngСТшn

М u vƠ pСпt trТ n ngoƠТ vТ М pСяng tСíМС F và МпМ kСoпng МС t nС Ca, P nó
Мòn Мя s k t С p tСшm tСƠnС pС n nС a đ t ng СТ u qu Лпm dínС М a tСu М,
qua đя nơng Мao СТ u qu trong đТ u tr . ClinproTM XT Varnish đ

М ng

d ng nСТ u trong d pСòng sơu r ng МСo nС ng Л nС nСơn МС nС nСa. Trшn
tС М ngСТ m М ng МС ng mТnС Мя СТ u qu v Т МпМ t n tС
r ng.

ng đ m tr ng trшn

VТ t Nam, МпМ ngСТшn М u МС в u t p trung vƠo s d ng МпМ s n

pС m Fluor n ng đ Мao trong pСòng Л nС sơu r ng t Т М ng đ ng, МС a Мя
ngСТшn М u sơu nƠo v vТ М s d ng Fluor Varnish đ đТ u tr sơu r ng

gТaТ

đo n s m trшn lơm sƠng. Xu t pСпt t МпМ v n đ trшn, МСúng tôТ tТ n СƠnС
ngСТшn М u đ tƠТ: “Hi uă qu ă đi uă tr ă sơuă r ngă hƠmă v nhă vi nă giaiă đo nă
s măb ngăClinproTM XT Varnish” v i hai m c tiêu:
1.

ánh giá hi u qu đi u tr sâu r ng hàm l n th nh t giai đo n s m
b ng ClinproTM XT Varnish nhóm tr 6-12 tu i..

2.

ánh giá kh n ng tái khoáng hóa sâu r ng hàm nh v nh vi n giai
đo n s m trên th c nghi m b ng ClinproTM XT Varnish.


3
Ch

ngă1

T NG QUAN
1.1. Gi iăph uăvƠăt ăch căh căc aăr ng.
1.1.1. Men r ng.
c đi m gi i ph u c a men r ng.

1.1.1.1.

- MОn r ng lƠ l p v ngoƠТ Лao pС toƠn Л tСơn r ng, Мя ngu n g М
ngo Т Лы lƠ t МС М М ng nС t М a М tС Мя t l mu Т vô М МСТ m 96%, МС t
С u М МСТ m 1,7%, mu Т МСТ m 2,3%. MОn r ng Мя đ dƠв m ng kСông đ u,
dƠв nС t

vùng núm r ng (1,5- 2mm), m ng d n v pСía М r ng vƠ t n Мùng

Л ng m t М nС gяМ nС n [10], [11].
-

М tínС М a mОn r ng là М ng, gТòn, trong vƠ М n tТa X. BыnС tС

ng

mОn r ng Мя mƠu trong, mƠu s М tСaв đ Т tСОo đ dƠв m ng М a nя. Khi men
m ng vƠ ng m vôТ t t, nя Мя mƠu trong Мя tС nСыn tС в ngƠ r ng
mОn Мя mƠu tr ng С Т ng vƠng. Tr

l pd

Т,

ng С p mОn dƠв vƠ ng m vôТ kСông t t,

mОn r ng đ М vƠ Мя mƠu бпm Сo М tr ng бanС. Tr

ng С p mОn r ng Л С y

kСoпng, mОn Мя m u tr ng đ М, lƠ mƠu М a tТnС tС FluorapatТt МС a Л tan (Мя
m u tr ng vƠ pС n quang m nС do Мя fluor), С в kСoпng МƠng nСТ u tСы
kСo ng МпМС М a МпМ tТnС tС МƠng t ng, mОn Мя m u tr ng đ М rõ С n, Мя tС
quan sпt đ

М ngaв М kСТ Л m t r ng

t [10], [11].

1.1.1.2. Thành ph n hóa h c c a men r ng.
TСƠnС pС n МСínС lƠ С n С p pСotpСo canxi d

Т d ng apatТt, nС lƠ

Hydroxyapatit (3 [(PO4)2Ca3] Ca (OH)2) và pСot pСat 3 МanбТ ng m n

М (3

[(PO4)2Ca3]2 H2O) МСТ m kСo ng 90 ậ 95% tСƠnС pС n vô М М a mОn r ng.
NgoƠТ ra Мòn Мя m t l

ng r t ít М a МпМ tСƠnС pС n kСпМ nС d ng mu Т

MgCO3 МСТ m 2% МС t vô М vƠ m t l

ng nС F, Fe, Mg, Mn, Sn, Na, K,

Cl,... tham gia М u t o nшn МпМ d ng tТnС tС kСпМ М a mОn r ng, tuв МпМ d ng


4
tТnС tС kСпМ nƠв МС МСТ m m t pС n t l nС trong МпМ tТnС tС М u tСƠnС
mОn r ng nС ng МСúng l Т Мя vaТ trò quan tr ng nС С

ng t Т tínС МС t Сяa lý

vƠ s М đ kСпng М a mОn r ng. N ng đ М a Пluor trong mô r ng М a m Т
ng
tr

Т kСông gТ ng nСau vƠ Мя m Т lТшn quan v Т n ng đ Пluor trong môТ
ng s ng, đ М ЛТ t lƠ Пluor trong n

М u ng trong tС Т k kСoпng Сяa М a

r ng [12].
C u trúМ Сяa С М М a mОn r ng МСo tС y s pСơn Л М a МпМ Тon quanС
М t Свdroбвl trung tơm kцo dƠТ tСОo С

ng tr М М tСОo С

Trшn СыnС s đ ta tС в Тon Свdroбвl đ

ng tr М М a tТnС tС .

М Лao quanС Л Т l n l

giác ion Ca (Ca II) và PO4, МпМ tam gТпМ nƠв s p б p l n l
nСau m t gяМ 600 theo tr М c-axit.

nl

t МпМ tam

t vƠ бoaв l МС

t МпМ tam gТпМ Тon nƠв l Т đ

М Лao

quanС Л Т l М gТпМ Тon Ca (Ca I). C u trúМ toƠn tС М a tТnС tС Мя tС đ

М

МoТ lƠ m t t p С p МпМ đ a СыnС l М gТпМ б p МС ng lшn nСau vƠ l МС gяМ nСau
l nl

t 600. C u trúМ kСoпng nƠв r t quan tr ng, nя gТ Т tСíМС vы sao mОn

r ng t n tС

ng trong môТ tr

ng Сòa tan aбТt [13].

TСƠnС pС n С u М trong mОn r ng kСo ng 1% trong đя Мя protОТn
МСТ m m t pС n quan tr ng. CпМ aбТt amТn trong tСƠnС pС n protТt М a mОn
Лao g m СТstТdТn, lвsТn, argТnТn (các axit amin trong keratin), còn cystin không
Мя Сo М Мя r t ít.
1.1.1.3. C u trúc t ch c h c c a men r ng.
V М u trúМ mОn r ng đ
МСТ u dƠТ М a l p mОn, t đ

М М u t o t МпМ tr mОn, lƠ 1 tr dƠТ, МС в su t
ng n Т mОn-ngƠ t Т Л m t М a l p mОn.

Quan sát trшn tТшu Л n lƠm Л ng pС
m t tС

ng Сaв qua kínС lúp d

ng pСпp mƠТ kСông kС vôТ Л ng

Т пnС sпng l

t Мя tС nСыn tС в nС ng d Т

sпng t Т бОn k nСau, МС в tС ng vuông gяМ v Т đ

ng ranС gТ Т mОn ngƠ (d Т

Hunter ậ SМСrОgОr), d Т nƠв sТnС ra do s tСaв đ Т С

Quan sпt Л ng kínС СТ n vТ đТ n t tС

ng đТ М a МпМ tr mОn,

ng tС в МпМ tr mОn đ

М Лao Л М Л Т


5
МС t С u М , r ng 5 - 10µm (1micromet = 10-6 mОt) t Т đa Мя tС t Т 20µm,
m t tr mОn g m Мя các tr nС t 500-1000A МСТ u r ng vƠ 3000-5000ª
МСТ u dài (1 Angstrom = 10-8 Мm). CпМ tr nƠв М ng đ
С u М .H

М Лao Л М Л Т МС t

ng tr mОn lƠ tС ng đ ng v Т ngƠ r ng. Trшn núm r ng : С

tr mОn nС nan Сoa ЛпnС бО mƠ tơm lƠ s ng t в. H

ng tr mОn

ng

М r ng

СƠm М ng vuông gяМ đ Т v Т ngƠ r ng [10], [11]. TСƠnС pС n М a tr mОn lƠ
МпМ tТnС tС СвdroбвapatТtО МanбТ МarЛonatО (RoЛТnson vƠ Мs 1971, 1983). CпМ
tТnС tС apatТtО МarЛonat dƠТ (Мя kС n ng trшn 1mm), r ng 50 nm vƠ dƠв 25

nm lТшn t М t đ

ng ranС gТ Т mОn ngà r ng С

ng đ n Л m t mОn r ng.

Chúng s p б p t ng bó, m Т Ля g m kСo ng 1000 tТnС tС t o tСƠnС tr mОn.
l p trong М a mОn, МпМ tТnС tС СвdroбвapatТtО МС в song song tСОo МСТ u
d М М a tr , đ n l p ngoƠТ М a mОn МпМ tТnС tС nƠв бoaв С

ng l МС d n d n

so v Т tr М Лan đ u t o nшn МпМ kСo ng tr ng gТan tТnС tС (BoвlО, 1989). CпМ
kСo ng tr ng nƠв Мя tС lƠ m t в u t quan tr ng lТшn quan đ n sơu r ng [11],
[13], [14].
1.1.2. Ngà r ng.
NgƠ r ng МСТ m kС Т l
Л ng mОn r ng vƠ б

ng МС в u

tСơn r ng, đ

М Лao pС Лшn ngoƠТ

ng r ng, ngƠ lƠ t МС М ít r n С n vƠ МСun gТưn С n mОn

r ng, kСông gТòn vƠ d v nС mОn.TСƠnС pС n vô М МСТ m 70% Лao g m С n
С p pСootpСoМanбТ, МaМЛonat МanбТ vƠ m t s tСƠnС pС n kСпМ. N
С u М МСТ m 30% tr ng l

М vƠ МС t

ng ngƠ, trong đя МС в u lƠ МollagОn [10], [11].

1.1.3. T y r ng.
T в r ng lƠ m t t МС М lТшn k t g m m МС mпu, tС n kТnС n m trong
С p М ng g Т lƠ С М t в r ng. HыnС tС М a t в r ng t

ng t СыnС tС ngoƠТ

М a r ng, t в Лu ng tСông v Т t в МСơn vƠ tСông v Т t МС М lТшn k t quanС
Мu ng r ng Л Т l Мu ng r ng (apex) [10].
1.2. Cácăy uăt ănguyăc ăsơuăr ng.
S đ М a FОjОrskov vƠ ManjТ pСơn lo Т МпМ в u t thành “МпМ в u t
quв t đ nС” và “МпМ в u t gơв nСТ u”. Y u t quв t đ nС lƠ в u t Мя tпМ đ ng


6
đ n quп trыnС gơв sơu r ng, đя lƠ МпМ tСƠnС pС n có s t

ng tпМ v Т nСau đ

d n đ n s С в kСoпng М a mОn r ng. GТ a Мác cá nhân khác nhau có các в u
t quв t đ nС t
nСau Мя tС đ
và đ

ng t nС nСau nС ng Мя ЛТ u СТ n tыnС tr ng sơu r ng kСпМ
М gТ Т tСíМС Л Т МпМ tСƠnС pС n đ

М g Т lƠ МпМ в u t gơв nСТ u

М đ t vòng tròn ngo Т vТ.

Hình 1.1: C ch b nh sinh gсy sсu r ng c a Fejerskov và Manji [15].
1.2.1. Vi khu n - m ng bám r ng.
M ng Лпm r ng Сaв lƠ mƠng sТnС С М đ
М ng đ ng vТ kСu n s ng trong МпМ М u trúМ đ

М đ nС ngС a lƠ qu n tС Сo М
М t МС М t Т m t gТao dТ n gТ a

МС t r n vƠ МС t l ng t n t Т trшn Л m t r ng. Cя nСТ u vТ kСu n tСam gТa vƠo
quп trыnС sơu r ng, nС ng S. mutans đ

М МoТ lƠ vТ kСu n МСínС gơв sơu r ng.

HТ p С Т nСa kСoa M (ADA) n m 2006, đư б p vТ М đ m s l
mutans trong n

ng vТ kСu n S.

М Л t và kТ m tra m ng Лпm trшn r ng lƠ m t trong МпМ tТшu

МСí quan tr ng kСТ đпnС gТп в u t nguв М gơв sơu r ng [16].
VТ kСu n gơв nшn tТ n trыnС sơu r ng Л ng vТ М lшn mОn МпМ МarЛoСвdratО
nС suМrosО, ПruМtosО, vƠ gluМosО t o nшn môТ tr

ng aбТt trong m ng Лпm

r ng. NСТ u ngСТшn М u đư МСo tС в tr Оm Мя ECC Мя S. mutans tС
v

t quп 30% l

ng vТ kСu n trong m ng Лпm [17].

ng бuвшn


7
VТ kСu n gơв sơu r ng Л lơв truв n t ngoƠТ vƠo mТ ng tr МС в u t
МпМ ЛƠ m Сo М nС ng ng

Т МС m sяМ tr М tТ p tr [18], [19]. NgСТшn М u МСo

tС в r ng s lơв nСТ m S mutans б в ra

đ tu Т kСo ng t 6 đ n 30 tСпng

tu Т, trung ЛыnС б p б 2 tu Т [20], [21]. Lơв nСТ m s m S. mutans lƠ m t в u t
nguв М МСínС МСo ECC nС М ng nС sơu r ng trong t

ng laТ [22], [23], [24].

1.2.2. R ng.
R ng kСТ m Т m М s tТ p бúМ vƠ Л t đ u quп trыnС trao đ Т МС t v Т môТ
tr

ng mТ ng. Quп trыnС trao đ Т МС t М a mОn r ng vƠ môТ tr

ra tС

ng mТ ng dТ n

ng бuвшn vƠ lТшn t М trong su t đ Т s ng М a r ng. Trong tС Т gТan 1-2

n m đ u kСТ r ng m М dТ n ra s trao đ Т МС t m nС m v Т МпМ tСƠnС pС n
khoáng Сяa М a môТ tr

ng mТ ng, nСяm carЛonat trong mОn r ng d ng tТnС

tС d Л pСơn С в kСТ Мя s t n Мông М a axit

m М pH d

Т 5,5 s d n đ

М

tСaв tС Л Т Пluor đ t o tСƠnС Fluorapatite, Fluorapatite b n v ng С n МС b
hòa tan khi pH gi m t i m c 4,5 [25].
NС ng kСТ m kСuв t v М u trúМ М a mОn r ng nС tСТ u s n, kцm
kСoпng Сяa... t o nшn m t Л m t mОn r ng kцm Л n v ng, lƠm t ng nguв М
sơu r ng. M t s М u trúМ đ М ЛТ t v СыnС tС r ng nС С rưnС sơu, nСТ u С
r ng, СыnС tС r ng kСпМ tС

ng... Сaв r ng m М МСОn МСúМ, l МС l М lƠm v n

đ v sТnС r ng mТ ng kСя kС n, lƠm t ng kС n ng l u gТ m ng Лпm, lƠm
t ng nguв М sơu r ng.
1.2.3. Carbohydrate.
ng t lơu đư đ

М бОm nС lƠ nguвшn nСơn gơв Л nС quan tr ng nС t

М a Л nС sơu r ng. TТшu tС tС
gТ a МпМ Л a n chính đ

ng бuвшn carbohydrate trong МпМ Л a n nС

М МСo lƠ nguвшn nСơn lƠm t ng đпng k sơu r ng

[26]. Các carbohydrate khác nhau v kh n ng gơв sơu r ng vƠ sucrose có
nguв М gơв sơu r ng nhi u nh t. Nó d dàng b chuy n hóa b i S. mutans, vi
khu n không ch có kh n ng pСơn С y carbohydrate mà còn t o ra glucans có


8
ý ngС a quan tr ng trong t
r ng, đТ u nƠв đư đ

ng tпМ gТ a mОn r ng vƠ vТ kСu n gây b nh sâu

c ch ng minh qua các nghiên c u [27]. Т u đя nяТ lшn

vai trò quan tr ng М a nСa s trong vТ М t v n v МС đ

n u ng tС М pС m

đ pСòng ng a sơu r ng vƠ gТ m nguв М pСпt trТ n М a nя [28], [29].
1.2.4. Th i gian.
Kho ng th i gian ti p xúc c a r ng v Т đ
nguyên c a sơu r ng, aбТt s đ
nđ

ng là y u t МСínС trong М n

c s n xu t b i vi khu n sau kСТ l

ng đ

ng

c t n t i trong khoang mi ng 20-40 phút. Nguв М sơu r ng lƠ l n nС t

n uđ

ng đ

М tТшu tС

t n s Мao vƠ

d ng gТ trong mТ ng trong tС Т

gian dài [17].
Nghiên c u

Karachi, Pakistan (2012) cho th y t l sơu r ng gТa t ng

tr đТ С c, th Т đТ m mà s b a n nС

n v t t ng lшn, đТ u đя МСo tС y s

t ng t n su t b a n nС là y u t lƠm t ng nguв М sơu r ng

tr em [26].

Nhi u nghiên c u М ng МСo tС y m i liên quan gi a t n su t b a n pС v i
s gТa t ng Л nС sơu r ng [30], [31], [32].
1.2.5. N

c b t.

TпМ d ng Л o v r ng М a n
 Dòng МС в vƠ l u l

ng М a n

nСТшn, t М đ dòng МС в n
nС С

М Л t tС СТ n

МпМ в u t sau: [33], [34].

М Л t trong mТ ng lƠ в u t lƠm s МС t

М Л t lƠ tСam s lơm sƠng quan tr ng nС t

ng đ n sơu r ng.

 T o l p mƠng m ng Мя tпМ d ng nС m t СƠng rƠo Л o v r ng kС Т s
t n Мông М a axit.
 T ng М
n

ng kСoпng Сяa nС Мя s n МпМ Тon МanбТ, Пluor, pСospСat trong

М Л t.

 pH vƠ kС n ng đ m М a n
trong n
n

М Л t nС vƠo С tС ng đ m phosphate

М Л t ngС ng Т vƠ С tС ng đ m carbonic bicarbonate trong

М Л t kíМС tСíМС.