Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học Công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI
TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN NGHIÊM

TÊN CÂU CHUYỆN
KỈ NIỆM KHÓ QUÊN

HỌ VÀ TÊN: HUỲNH THỊ ÁNH TUYẾT
CHỨC VỤ: GIÁO VIÊN

Năm học: 2017 - 2018

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

LỜI MỞ ĐẦU
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:
- Ban giám hiệu trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm.
- Tập thể giáo viên trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm.
- Hội cha mẹ học sinh trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm.
- Các bạn đồng nghiệp ở các trường Tiểu học của Thành phố Quảng Ngãi.
Đã cung cấp tài liệu, tận tình giúp đỡ, trao đổi kinh nghiệm trong công
tác chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện cho tôi nghiên cứu và hoàn thành sáng kiến
này, để đưa vào ứng dụng và có hiệu quả. Do điều kiện nghiên cứu, thời gian,
phạm vi có hạn nên sáng kiến không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong
sự góp ý chân thành của đồng chí, đồng nghiệp, của Hội đồng khoa học cấp

trường và cấp ngành để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn và có giá trị ứng
dụng thực tiễn. Tôi xin chân thành cảm ơn!

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

MỤC LỤC
Lời mở đầu

Trang

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến:.................................................................................1
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:................................................................................ 2
3. Mục đích nghiên cứu:.................................................................................2
4. Đối tượng nghiên cứu – Phạm vi nghiên cứu:...........................................2
a) Đối tượng nghiên
cứu:..............................................................................2
b) Phạm vi nghiên
cứu:.................................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu:......................................................................... 3
6. Giả thuyết khoa học:.................................................................................. 3

NỘI DUNG
1. Thời gian thực hiện: .................................................................................4
2. Đánh giá thực trạng: ................................................................................4

a. Kết quả đạt được:......................................................................................4
a.1. Cơ sở lí luận:..........................................................................................4
a.2. Thuận lợi và khó khăn:...........................................................................5
a.3. Thực trạng về lớp chủ nhiệm:.............................................................6
a.4. Kết quả đạt được:................................................................................. 7
b) Những mặt còn hạn chế: ..........................................................................7
c) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế:....................................8

GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Căn cứ thực hiện.....…………………………………………………….....9
2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện………………………….....9
a) Nội dung, phương pháp.........................................................................9
b) Giải pháp thực hiện.............................................................................10
b.1. GV cần nắm một số công văn chỉ đạo của ngành...............................10
b.2. Lập kế hoạch chương trình chủ nhiệm:.............................................10
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

b.3. Công tác tổ chức lớp:..........................................................................11
b.4. Xây dựng mối quan hệ bạn bè:...........................................................12
b.5. Lập sổ chủ nhiệm...............................................................................16
b.6. Tổ chức họp phụ huynh đầu năm.......................................................17
b.7. Tổ chức tiết sinh hoạt cuối tuần..........................................................17
b.8. Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa:….20
b.9. Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt
động ngoài giờ lên lớp....................................................................................21

b.10. Phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với các lực lượng giáo dục trong
và ngoài nhà trường:.......................................................................................24

KẾT LUẬN
* Kết quả đạt được qua thực tế áp dụng sáng kiến:.............................26
* Một số kiến nghị: ................................................................................. 32
* Kết luận chung......................................................................................32

TÀI LIỆU THAM KHẢO

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn sáng kiến:
Đảng và Nhà nước ta đã từng khẳng định rằng: “Giáo dục là quốc sách
hàng đầu”; sự nghiệp giáo dục và đào tạo đã trở thành sự nghiệp chung của
toàn xã hội; và chúng ta - Đội ngũ những thầy, cô giáo là một trong những
nhân tố quan trọng góp phần xây dựng thành công sự nghiệp cao cả này, được
xã hội giao phó một sứ mệnh lịch sử là: “Trồng người”. Bên cạnh việc truyền
đạt kiến thức cho học sinh, xuất phát từ cái “Tâm” của người làm thầy, ngoài
mong muốn thiết tha nhất là đào tạo cho các em học sinh sẽ trở thành những
con người toàn diện có tri thức trong tương lai thì giáo dục đạo đức cho học
sinh có vị trí hàng đầu trong toàn bộ công tác giáo dục ở nhà trường. Bác Hồ
đã dạy: “Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả đức lẫn tài. Đức là đạo đức
cách mạng. Đó là cái gốc rất quan trọng”. Do vậy, giáo dục đạo đức cho học

sinh giữ vị trí then chốt trong nhà trường. Công tác giáo dục đạo đức tốt sẽ là
cơ sở để nâng cao giáo dục toàn diện.
Qua thực tế giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học, tôi
nhận thấy việc giáo dục học sinh nói chung và giáo dục về đạo đức học sinh ở
lớp chủ nhiệm nói riêng vô cùng khó khăn về mọi mặt. Tôi từng băn khoăn,
trăn trở: Làm thế nào để làm tốt công tác chủ nhiệm cũng như công tác giáo
dục đạo đức cho các em học sinh? Các kinh nghiệm, các biện pháp tôi đã và
đang giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm đã thực sự hiệu quả chưa? Với tình
hình chung hiện nay, phải làm thế nào để đạt được mục tiêu hình thành nhân
cách học sinh toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mỹ?
Xuất phát từ tình hình thực tế của nhà trường nói chung, của lớp chủ
nhiệm nói riêng, tôi trình bày sáng kiến về “ Công tác chủ nhiệm và giáo
dục đạo đức cho học sinh” mà bản thân đã tích lũy được trong quá trình công
tác, học tập ở nhà trường sư phạm và học hỏi từ đồng nghiệp. Xin được trao
đổi cùng đồng nghiệp với mong ước được góp phần vào việc giảm dần số

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

1

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

lượng học sinh hạn chế về năng lực học tập và học sinh chưa ngoan để nâng
cao hiệu quả đào tạo của nhà trường.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Xác định vai trò, vị trí và nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu
học.

- Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ công tác chủ nhiệm lớp trong
những năm qua.
- Rút ra các kết luận sư phạm của giáo dục đạo đức cho học sinh trong
công tác chủ nhiệm qua thực tế áp dụng đề tài.
3. Mục đích nghiên cứu:
Tôi viết sáng kiến này với mong muốn:
- Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc
kết thành kinh nghiệm của bản thân.
- Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong
công tác chủ nhiệm lớp.
- Nhận được những lời góp ý, nhận xét từ cán bộ quản lí nhà trường, từ
Ban Giám khảo của Phòng Giáo dục và từ các bạn đồng nghiệp, để tôi phát
huy những mặt mạnh, điều chỉnh, khắc phục những thiếu sót cho hoàn thiện
hơn.
- Rèn luyện tinh thần năng động; lòng say mê, sáng tạo; cố gắng học tập, tự
cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại.
4. Đối tượng nghiên cứu – Phạm vi nghiên cứu
a) Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh các lớp 3 năm học: Lớp 4C năm học: 2015 - 2016; lớp 3D năm
học: 2016 - 2017; lớp 4A năm học: 2017 - 2018.
b) Phạm vi nghiên cứu:
- Học sinh lớp 4C trường Tiểu học Phổ Quang, Đức Phổ và học sinh lớp
3D, 4A trường tiểu học Nguyễn Nghiêm – Thành phố Quảng Ngãi.
- Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 đến nay.
- Sử dụng số liệu điều tra trong 3 năm: Từ 2015 – 2017.
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

2

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm

Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
6. Giả thuyết khoa học:
Nếu sáng kiến này thành công thì sẽ giáo dục học sinh trở thành con
người toàn diện về tri thức và đạo đức, nâng cao chất lượng giáo dục và trở
thành những chủ nhân tương lai của đất nước giàu lòng nhân ái, giữ gìn và
phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Góp phần thực hiện thắng lợi mục
tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước đề ra trong công cuộc xây dựng “ Công
nghiệp hóa, hiện đại hóa” đất nước.

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

3

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

II. NỘI DUNG
1. Thời gian thực hiện:
- Từ năm 2015 – 2016 đến năm 2016 – 2017: Nghiên cứu sáng kiến và lập kế
hoạch triển khai nghiên cứu sáng kiến.

- Từ tháng 01 đến tháng 02 năm 2017: Viết báo cáo sáng kiến, cải tiến kĩ
thuật, đề tài đã nghiên cứu.
2. Đánh giá thực trạng:
a) Kết quả đạt được:
a.1. Cơ sở lí luận:
Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã đề ra mục đích cho giáo dục là:
“Chăm lo dạy dỗ con em nhân dân thành người công dân tốt, người lao động
tốt, người chiến sĩ tốt, người cán bộ tốt của nước nhà”.
Chính vì lẽ đó giáo dục tiểu học là cơ sở ban đầu hết sức quan trọng trong
việc đào tạo thế hệ trẻ thành những người công dân tốt của đất nước. Giáo dục
Tiểu học là bậc nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây
dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất cho các em,
nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, nhiệm vụ của người giáo viên chủ
nhiệm tiểu học không chỉ giảng dạy cho các em về kiến thức mà còn giáo dục
cho các em về đạo đức, dạy cho các em có lòng nhân ái, hiếu thảo với ông bà,
cha mẹ, yêu mến anh chị em, kính trọng thầy cô giáo, lễ phép với người lớn
tuổi, yêu thương em nhỏ, đoàn kết và biết chia sẻ buồn vui cùng bạn bè,...
Do vậy, người giáo viên chủ nhiệm tiểu học phải tìm hiểu và tổ chức toàn
bộ công tác giáo dục học sinh trong lớp nhất là việc tổ chức dạy học theo
phân hóa đối tượng, chủ đề để giáo dục đạo đức cho học sinh. Người giáo
viên tiểu học phải thực hiện tốt mối quan hệ giữa ba môi trường giáo dục: Gia
đình – Nhà trường – Xã hội. Đây là nhiệm vụ khó khăn và quan trọng. Công
tác chủ nhiệm sẽ không hoàn thành được nếu người giáo viên không có tâm
hồn, không thực sự có lòng yêu nghề, mến trẻ.
a.2. Thuận lợi và khó khăn:
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

4

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

* Thuận lợi:
Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm rất khang trang và rộng lớn là điểm
đến, là sự lựa chọn rất nhiều phụ huynh từ nhiều địa phương khác nhau trong
thành phố và các huyện lân cận. Trong những năm gần đây, công tác chủ
nhiệm lớp ở các trường Tiểu học nói chung và trường Tiểu học Nguyễn
Nghiêm, thành phố Quảng Ngãi nói riêng đã được chú trọng đến một số công
tác như: Đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu
năm học, đội ngũ giáo viên có nhiều kinh nghiệm, nhiệt huyết, năng lực làm
công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học
sinh.
Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà
trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ
nhiệm lớp của giáo viên.
Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo
dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học
của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục
con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất
cần thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm trong việc
giáo dục học sinh.
* Khó khăn:
Bên cạnh thuận lợi trường cũng có những khó khăn như: Học sinh trong
một lớp đông, thường trên 40 em và ở nhiều phường khác nhau nên tổ chức
các hoạt động dạy – học còn hạn chế. Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận
thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong công việc, coi nhẹ công tác chủ
nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong

công tác chủ nhiệm lớp.
Một số phụ huynh chưa có phương pháp, kĩ năng phù hợp trong việc
giáo dục hướng dẫn con học tập ở nhà; vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn
,phải đi làm ăn xa hoặc gia đình không hạnh phúc, … nên chưa quan tâm đến
việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

5

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

“Trăm sự nhờ thầy cô” làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn
hơn, kém hiệu quả hơn.
Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn
hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa
quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo
dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ
Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và kỹ
năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước
trong thời kì Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.
a.3. Thực trạng về lớp chủ nhiệm:
Năm học: 2017- 2018 chủ nhiệm lớp 4A tôi nhận thấy: Nhìn chung các
em đều ngoan hiền, lễ phép với thầy cô giáo, có ý thức học tập tốt. Bên cạnh
đó còn nhiều em ý thức học tập chưa cao, còn nói tục. Học sinh lớp 4, ở độ
tuổi này các em có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí. Do đó uốn nắn
dạy dỗ các em không phải là việc dễ dàng. Trong giờ học các em còn nói
chuyện riêng, ra vào lớp tự do, đi học không đúng giờ, viết và làm bài còn

chậm,… Nhìn chung, có nhiều em đến lớp ít tập trung, thường xuyên đùa
giỡn trong giờ học làm ảnh hưởng đến việc học của bản thân và các bạn trong
lớp. Nếu không có sự quan tâm, nhắc nhở kịp thời của giáo viên chủ nhiệm
thì việc học của các em sẽ có nhiều lỗ hổng kiến thức. Vì vậy, để đưa các em
đi vào nề nếp tốt và đạt kết quả cao trong học tập. Ngay từ đầu phải rèn giũa,
giáo viên phải có ý thức trách nhiệm, biết thương yêu học sinh như con em
mình. Chính vì thế, trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi đã không
ngừng trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, luôn tìm tòi, sáng tạo
những phương pháp mới và sử dụng linh hoạt các biện pháp để phối hợp với
phụ huynh học sinh trong quá trình giáo dục. Tôi đã tìm tòi nghiên cứu và
mạnh dạn áp dụng phương pháp: “Về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo
đức cho học sinh”.
* Đầu năm học: 2017 – 2018 có một số em đọc chậm, viết chậm, tính toán
chậm cụ thể như sau:
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

6

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

TT
1
2
3

Họ và tên
Đọc chậm

Phạm Văn Nam
x
Lê Võ Phú Phong
x
Bùi Nguyễn Thịnh Tài

Viết chậm
x
x
x

Tính toán chậm
x
x
x

a.4. Kết quả đạt được
Sáng kiến của tôi qua thực hiện đã đạt được kết quả rất khả quan. Rõ
ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ
rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi
những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy - trò, bạn bè ngày càng gắn bó và
thân thiện.
Trong 3 năm học qua, lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh hoàn
thành chương trình lớp học đạt 100%, tỉ lệ học sinh hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ năm học luôn được nâng cao. Ngoài ra trong các năm qua lớp tôi
chủ nhiệm đều đạt tập thể lớp xuất sắc của trường, luôn là một trong những
lớp dẫn đầu về các phong trào. Không có học sinh vi phạm khuyết điểm; học
sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có
học sinh gây gổ đánh nhau trong và ngoài nhà trường. Đồ dùng dạy học và
bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản tốt, không có tình trạng

hư hao, mất mát. 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt
tập thể.
b) Những mặt còn hạn chế:
Bản thân nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp nhưng thấy một số gia
đình học sinh có hoàn cảnh kinh tế còn khó khăn, bố mẹ thường xuyên đi làm
ăn xa thiếu sự quan tâm đến việc học tập của con em, điều kiện học tập của
các em còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến gây khó khăn cho việc giảng dạy và
giáo dục các em nên một số học sinh này đạt kết quả chưa cao.
c) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế:
* Nguyên nhân đạt được:
- Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học.

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

7

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

- Ban giám hiệu và đội ngũ GV luôn quan tâm giúp đỡ tạo điều kiện cho
bản thân tôi hoàn thành sáng kiến này.
- Đội ngũ phụ huynh nhiệt tình, cộng tác với GVCN để hoàn thành công
tác giảng dạy và thực hiện sáng kiến này.
- Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lễ phép với thầy cô, biết
vâng lời cha mẹ, tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đội, trường, lớp
tổ chức góp phần quan trọng cho việc thành công sáng kiến này.
- Bản thân tôi luôn nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân
yêu. Tôi luôn học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp để nâng cao chuyên môn

cho mình.
* Nguyên nhân hạn chế:
- Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình không thuận lợi, không ổn định,
cha mẹ lo kiếm sống không có thời gian chăm sóc con cái. Nhiều phụ huynh
có quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là do nhà trường đảm
nhiệm.
- Một số học sinh có khó khăn trong học tập do lười học, không chăm chỉ,
không chuyên cần hoặc chưa nhận thức được nhiệm vụ học tập.
- Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều.

III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Căn cứ thực hiện
- Căn cứ vào các quyết định, kế hoạch, công văn của Bộ Giáo dục và Đào
tạo, Sở Giáo dục và Phòng giáo dục ban hành.
- Căn cứ vào tình hình thực tế: về cơ sở vật chất; tình hình học tập và đạo
đức của học sinh; về phụ huynh học sinh,…Qua điều tra học bạ của học sinh,
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

8

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

sổ theo dõi học sinh của lớp, sổ công tác chủ nhiệm lớp, trao đổi thông tin qua
giáo viên chủ nhiệm cũ,…
- Lập phiếu điều tra các thông tin cá nhân.
- Phân loại học sinh theo các tiêu chí:
+ Học lực – Phẩm chất

+ Khả năng làm cán sự lớp.
+ Hoàn cảnh gia đình, địa bàn cư trú, sở thích cá nhân…
+ Đối với những học sinh cá biệt cần tìm hiểu kĩ qua bạn bè, giáo viên chủ
nhiệm, gia đình để có biện pháp giáo dục thích hợp.
+ Sự phân loại và các thông tin trên sẽ là căn cứ để lựa chọn những em có
năng lực nhiệt tình vào Ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đoàn.
2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện
a) Nội dung, phương pháp:
Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp là vô vàn, không
thể thống kê
hết được. Trong sáng kiến này, tôi chỉ đi sâu vào các nội dung
chính sau đây:
* Phương pháp tôi vận dụng:
- Phương pháp quan sát, khảo sát thực tế.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp trò chuyện.
- Tổ chức các hoạt động thi đua, tuyên dương, khen thưởng.
- Nghiên cứu tài liệu: Phân tích những yêu cầu của người giáo viên chủ
nhiệm ở bậc Tiểu học.
- So sánh đối chứng qua các năm.
b) Giải pháp thực hiện:
Sau đây là các biện pháp tôi đã tiến hành:
b.1. GV cần nắm một số công văn chỉ đạo của ngành
Giáo viên chủ nhiệm cần phải nắm vững các văn bản quy định về nhiệm
vụ của học sinh trong nhà trường; về quy định khen thưởng và kỷ luật; về nội
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

9

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm

Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

quy và cách xếp loại các mặt giáo dục; phổ biến đến từng đối tượng học sinh.
Ngoài ra, chúng ta cần nắm và hiểu rõ chức năng và nhiệm vụ cơ bản của giáo
viên chủ nhiệm để thực hiện công tác một cách hiệu quả; tối ưu nhất, có tính
thuyết phục dựa trên những luận cứ, luận chứng rõ ràng. (Luật giáo dục, Điều
lệ trường Tiểu học, Quy chế đánh giá xếp loại học sinh Tiểu học,…).
b.2. Lập kế hoạch chương trình chủ nhiệm:
Việc xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm bao gồm tất cả các mặt công
tác cơ bản của giáo viên chủ nhiệm, bảo đảm tính toàn diện, đáp ứng những
nhiệm vụ giáo dục của trường và một lớp, có mục đích nhất định và rất cụ thể
phải được tiến hành sau khi nghiên cứu. Trong kế hoạch gồm có kế hoạch cả
năm, kế hoạch tháng, tuần cụ thể. Trong đó, cần nêu tên các em học sinh ưu tú
và cần lưu ý, kèm theo các môn học các em không đạt, những em còn hạn chế
về ý thức tổ chức kỷ luật.
Ngoài sổ chủ nhiệm ra tôi còn có một sổ ghi chép cụ thể những kế hoạch
riêng mà sổ chủ nhiệm không có.
Ví dụ: Kế hoạch kiểm tra một học sinh nào đó từ 2 - 3 ngày để theo dõi em
học sinh đó có thực hiện nội quy (như ghi chép bài học, làm bài tập có đầy đủ
không…), những hiện tượng đặc biệt ở lớp...Ngoài ra, sổ còn ghi lại những tin
tức, nhận xét, quan sát của mình để làm cơ sở suy nghĩ về kế hoạch công tác
giáo dục của mình và các biện pháp đối với học sinh.
b.3. Công tác tổ chức lớp:
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình,
muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước
hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết
về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công
tác điều tra thông qua phiếu sau và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông tin

trong phiếu:

GIỚI THIỆU BẢN THÂN
1. Họ và tên:……………………………………………………………..
2. Là con thứ……trong gia đình.
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

10

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)............................................
4. Kết quả học tập năm lớp 3:
+ Môn học và HĐGD ( HT/CHT):
+ Xếp loại năng lực, phẩm chất ( Đ/CĐ): ...........................................
5. Môn học yêu thích:..................................................................................
6. Môn học cảm thấy khó:...........................................................................
7. Góc học tập ở nhà: (Có, không)..............................................................
8. Những người bạn thân nhất trong lớp:....................................................
9. Sở thích:..................................................................................................
10. Địa chỉ gia đình: Số nhà...... đường ....... Phường........TP.......tỉnh..........
- Số điện thoại của gia đình:..........................................................................
Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về
từng học sinh để ghi vào sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu
một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng
dạy và giáo dục học sinh. Sau đó, tôi củng cố nề nếp cho các em. Xếp lại chỗ
ngồi và họp bầu ban cán sự lớp. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải

cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngồi chung bàn không gây mất trật tự, hỗ
trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều
sao cho học sinh có năng lực học tốt với học sinh có khó khăn về học giữa các
tổ để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên
hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa
hợp lí.
b.4. Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
Trong cuộc sống của mỗi con người, ngoài những người thân trong gia
đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh Tiểu học cũng vậy. Nếu
các em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với
nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn
quan tâm đến xây dựng mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó. Từ đó, tôi sẽ
xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

11

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

thiện. Từ môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc
chắn sẽ được nâng cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng
giúp đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi
sự hợp tác của nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau:
- Trong mỗi tiết học, tôi thường xuyên chia nhóm. Tiết học này, các em thảo
luận nhóm 4 chung nhóm với các bạn này, nhưng tiết sau, các em lại thảo luận

nhóm đôi với bạn khác. Các em trong nhóm hỗ trợ nhau cùng học tập tốt hơn

Học sinh thảo luận nhóm 4 trong giờ học

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

12

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Học sinh thảo luận nhóm đôi trong giờ học
Còn việc bầu ban các sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ tham gia sau
khi đã có ý kiến của số đông học sinh. Tiếp theo đó cùng cả lớp thảo luận về
nội quy của nhà trường và một số quy định của lớp để các ban cán sự lớp dễ
theo dõi, kiểm tra giúp nhau cùng tiến bộ. Tất cả các em đều được tham gia ý
kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào các em thấy khó thực hiện
tôi sẽ giải thích và giúp các em làm tốt hơn. Sau đó tiến hành phát động thi
đua giữa các tổ.
Lớp tôi chia làm 4 tổ (tổ 1 có 10 em, tổ 2 có 10 em, tổ 3 có 10 em, tổ 4
có 10 em). Tôi phát cho lớp trưởng và mỗi tổ trưởng một quyển vở để làm
sổ ghi chép những công việc của tổ khi cần thiết. Nhiệm vụ của Ban cán sự
lớp được tôi nêu rất cụ thể:
+ Lớp trưởng: Điều hành chung công việc của lớp, theo dõi thi đua
giữa các tổ, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm khi có sự cố và là người phối
hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm về tình hình hàng ngày của lớp.
+ Lớp phó học tập:
- Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học chậm học

bài, làm bài.
- Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học
khi giáo viên yêu cầu.
- Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết học.
- Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
+ Lớp phó lao động:
- Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt
đèn, quạt khi ra về.
+ Lớp phó Văn thể mĩ: Tổ chức theo dõi, tham gia các hoạt động văn
hóa, văn nghệ, thể dục thể thao do Tổng phụ trách Đội, do trường tổ chức.
+ Cờ đỏ: Giám sát việc thực hiện nội quy của lớp bạn cũng như của lớp
mình, báo cáo kết quả cho Tổng phụ trách Đội, cho giáo viên chủ nhiệm về
tình hình của lớp.
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

13

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

+ Tổ trưởng: Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt
động hàng ngày của tổ về việc thực hiện nội quy học tập,…
+ Tổ phó: Cùng với tổ trưởng điều hành công việc chung nhưng phụ
trách về việc thực hiện nội quy là chính.
Nhiệm vụ chung của tổ trưởng, tổ phó là truy bài 15 phút đầu giờ kiểm
tra tổ viên việc học ở nhà, việc làm bài tập, việc thực hiện nội quy,... Tôi đưa
ra những quy định cụ thể để các em cán sự lớp dễ theo dõi đảm bảo tính công
bằng. Dĩ nhiên những quy định này cũng được các em đồng ý thông qua trong

cuộc họp lớp đầu năm..
Ví dụ: Học sinh đến lớp phải học bài và làm bài tập mà cô cho về nhà.
Nếu không làm hay làm còn thiếu phải có lí do chính đáng. Không chấp nhận
lí do bài khó không thể làm được, nếu vì quá khó phải suy nghĩ, phải nhớ
được một số dữ kiện chính của bài đó, nếu làm sai thì 15 phút đầu giờ có thể
nhờ một số bạn học tốt trong lớp giảng cho hiểu, nếu vẫn không hiểu có thể
nhờ cô giảng lại,…

Tổ trưởng kiểm tra việc học trong giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

14

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Tôi cũng thường xuyên có mặt trong giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ để
nhắc nhở, kiểm tra việc luyện viết chữ, việc giữ vở của các em. Em nào viết
chưa đẹp thì tôi động viên, hướng dẫn giúp các em viết đúng và đẹp hơn.Vì
vậy, lớp tôi nhiều em viết chữ rất đẹp.

Giờ luyện “Viết chữ đúng - Rèn chữ đẹp” của các học sinh trong lớp
b.5. Lập sổ chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm lập sổ chủ nhiệm theo mẫu quy định của nhà trường.
Trong đó, giáo viên phải thật chú ý đến việc ghi chép chi tiết, đầy đủ các phần
các mục theo yêu cầu. Song cần đặc biệt lưu ý:
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

15

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

- Theo dõi học sinh mọi mặt theo định kì, có nhận xét cụ thể đối với từng
em.
- Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh (nếu có).
- Lập – ghi danh sách học sinh chia theo tổ (địa chỉ ghi chính xác).
- Việc dạy và tổ chức cho học sinh hoạt động học tập trong và ngoài giờ là
vấn đề quan trọng, đòi hỏi giáo viên phải lên kế hoạch thực hiện rành mạch,
cụ thể theo tuần, tháng, ngày luôn có sự thay đổi gây hứng thú cho các em.
- Bên cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm nội quy nhà trường. Ghi rõ:
+ Họ và tên học sinh vi phạm.
+ Lỗi học sinh vi phạm, biện pháp xử lý.
+ Số lần vi phạm. Hiệu quả sau mỗi lần xử lý.
+ Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý.
+ Cam kết giữa học sinh – phụ huynh học sinh – cô chủ nhiệm.
( Có ý kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh).
+ Có sổ theo dõi đánh giá chất lượng của học sinh về kiến thức,
năng lực và phẩm chất.
b.6. Tổ chức họp phụ huynh đầu năm:
Để buổi họp được thành công tốt đẹp, giáo viên chủ nhiệm cần tiến hành
một số công việc sau:
- Viết giấy mời vào sổ liên lạc và nhờ học sinh gởi về phụ huynh. Yêu cầu
các em nhắc nhở phụ huynh đi đầy đủ, đúng giờ và chỉ xét cho những trường
hợp vắng có lí do chính đáng rồi liên hệ trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm

ngay ngày hôm sau tại trường (hoặc thông qua liên lạc bằng điện thoại).
- Tổ chức phiên họp:
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được một số nội dung sau:
+ Điểm danh: Giáo viên chủ nhiệm thu lại sổ liên lạc hoặc giấy mời từ
phụ huynh.
+ Phổ biến bằng văn bản quy định về:


Nội quy trường.



Những thuận lợi và khó khăn của lớp.

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

16

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Thông báo các khoản thu đầu năm.



+ Phổ biến về nội quy lớp và bảng theo dõi thi đua cá nhân. Xin ý kiến
đóng góp của quý phụ huynh biểu quyết để thống nhất thực hiện.
Để có những kiến nghị thỏa đáng về tâm tư nguyện vọng của các bậc phụ

huynh và ngược lại những thông tin liên lạc cần thiết từ nhà trường gởi đến
phụ huynh. Chúng ta cần đề cử 3 phụ huynh đứng vào Ban đại diện cha mẹ
học sinh của lớp. Thư kí ghi rõ họ tên – chức vụ của phụ huynh vào biên bản,
kể cả các ý kiến đóng góp.
b.7. Tổ chức tiết sinh hoạt cuối tuần:
Hàng tuần giáo viên chủ nhiệm tiến hành tiết sinh hoạt chủ nhiệm vào thứ
6. Tiết sinh hoạt rất quan trọng vì đây là thời gian giáo viên chủ nhiệm tiếp
xúc, gần gũi nhất. Theo tôi, giáo viên chủ nhiệm là chỗ dựa tin cậy nhất cho
các em khi gặp các khó khăn trong quá trình học tập cũng như trong cuộc
sống, vì vậy buổi sinh hoạt lớp phải đạt được các mục tiêu sau:
- Tạo cho học sinh một tâm lý thoải mái gần gũi sẵn sàng chia sẻ với giáo
viên những vướng mắc khó khăn của mình trong quá trình học tập và cuộc
sống.
- Khích lệ động viên học sinh và chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng học tập,
sẵn sàng tiến bộ.
- Hướng dẫn thêm kỹ năng sống, kỹ năng học tập.
- Tự nhận ra các lý do nguyên nhân vì sao học sinh học chưa tiến bộ và
sẵn sàng khắc phục sửa chữa.
Vì vậy, ở tiết sinh hoạt cuối tuần tôi thực hiện đổi mới nội dung sinh hoạt
lớp: tổng kết ưu điểm, khuyết điểm đánh giá việc học tập của lớp cũng như đề
ra những biện pháp khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm, từ đó xây dựng
phương hướng cho tuần tới.

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

17

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm

Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Học sinh phát biểu ý kiến trong giờ sinh hoạt lớp
Ví dụ :
a) Hoạt động 1: Tự kiểm điểm


Người tốt – việc tốt: Tốt mặt nào? Mức độ và hình thức khen thưởng.



Người vi phạm khuyết điểm: hành vi sai trái như thế nào? Mức độ và
hình thức kỷ luật.

b) Hoạt động 2: Theo dõi tình hình chung của lớp
Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập (lớp phó học tập
báo cáo), về chuyên cần (lớp trưởng báo cáo), về nề nếp, việc thực hiện nội
quy (đội sao đỏ báo cáo), vệ sinh (lớp phó lao động báo cáo), về văn thể mỹ
(lớp phó văn thể mỹ báo cáo)


Cử thư kí lớp ghi biên bản họp hàng tuần trong sổ họp lớp.



Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ – cá nhân,
thông báo trước

* Chú ý: Hạng của tổ xếp theo hạng Nhất – Nhì – Ba – Tư.
Xếp loại cá nhân theo đạt, chưa đạt.

Qua đó nêu lên được tổ mạnh nhất về mặt nào? Mặt nào còn hạn chế cần
khắc phục? Tương tự đối với tổ chưa đạt – chủ yếu ở những mặt nào? Hướng
khắc phục? Đồng thời tuyên dương những cá nhân xuất sắc và nhắc nhở, động
viên những cá nhân chưa tốt.
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

18

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

c) Hoạt động 3: Nhận xét đánh giá của giáo viên chủ nhiệm
- Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được sự tiến bộ của các học sinh một
cách cụ thể. Nêu lên những tấm gương điển hình về học tập, giúp đỡ bạn,
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao để tuyên dương, khen ngợi để các em
học tập theo.
- Khuyến khích động viên các em cố gắng tích cực trong việc phát huy
các khả năng và năng lực sẵn có của mình.
- Nhắc nhở những học sinh vi phạm nội quy nhà trường. Nghiêm khắc
thực hiện đến nơi đến chốn để các em khác không bắt chước bạn vi phạm kỷ
luật.
d) Hoạt động 4: Lập kế hoạch hoạt động tuần tới
- Lập kế hoạch hoạt động của lớp theo kế hoạch của nhà trường, Đội đề ra.
- Phân công thực hiện
Việc sinh hoạt lớp đều đặn như vậy sẽ giúp cho các em thấy được những
ưu điểm nào cần phát huy để học tập và khuyết điểm thì các em sửa chữa,
khắc phục như vậy các em sẽ tiến bộ hơn.
b.8. Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa

Giữa 2 tiết học căng thẳng, tôi thường tổ chức cho các em múa hát tập thể,
biểu diễn văn nghệ, hát dân ca, diễn hài,..Trong các tiết Khoa học, Đạo đức,
tôi tổ chức cho các em chơi các trò chơi như: làm phóng viên; sắm vai xử lí
các tình huống hiếu thảo với ông bà cha mẹ, đóng vai xử lí các tình huống
trong môn Đạo đức,.. Thông qua các hoạt động này, các em còn được hình
thành và rèn luyện nhiều kĩ năng sống cần thiết.
Căn cứ vào phiếu điều tra đầu năm, tôi nắm được khả năng của từng em
nên tôi phân công vai diễn, múa hát hoặc giao việc phù hợp với từng em,
khuyến khích động viên các em tự tin bộc lộ năng khiếu của mình. Nhờ vậy,
các tiết học chính khóa trở nên sôi nổi, các em rất hào hứng tham gia. Thông
qua các hoạt động vui chơi, các em được “làm”, “được trải nghiệm” như trong
cuộc sống thực, điều đó sẽ giúp các em lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kĩ
năng sống một cách nhẹ nhàng nhưng lại hiệu quả.
GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

19

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Học sinh đóng vai xử lý tình huống: Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ
b.9. Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua
hoạt động ngoài giờ lên lớp
Ở Tiểu học, giáo dục ngoài giờ lên lớp được quy định trong chương trình
chính khóa, không khéo léo thì sẽ làm ảnh hưởng đến tiến trình giờ học. Do
vậy, đối với những hoạt động chiếm nhiều thời gian, cần nhiều sức lực.
- Tôi phối hợp cùng với giáo viên Tổng phụ trách đội tổ chức cho học
sinh ôn luyện kiến thức bằng các trò chơi như:”, “Vui hội trăng rằm”

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

20

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp: Vui hội trăng rằm
- Tổ chức quyên góp truyện xây dựng thư viện thân thiện, để ra chơi các
em đọc truyện, giải trí sau những giờ học căng thẳng.

GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết

21

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm