Website: Email : Tel (: 0918.775.368
những giải pháp nhằm mở rộng và nâng cao hiệu quả đầu tư tín dụng của Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Huyện Kinh Môn đối với kinh tế hộ nông dân
i . phương hướng phát triển của kinh tế hộ nông dân ở huyện kinh môn :
Chính sách quản lý đổi mới nông nghiệp đã có tác động và làm thay đổi
lớn tới sự phát triển kinh tế nông nghiệp nói chung và xu hướng phát triển
kinh tế hộ nói riêng. Ngày nay các hộ nông dân ở huyện Kinh Môn cũng như
trong cả nước đang chuyển từ kinh tế tự túc, tự cấp không kín sang nền kinh tế
sản xuất hàng hóa nông sản tiếp cận thị trường, chuyển dịch kinh tế thuần
nông sang sản xuất đa dạng theo hướng : Giỏi nghề gì làm nghề đó, có những
hộ vươn lên sản xuất hàng hóa ngày càng cao hoặc có những hộ tách từ nông
nghiệp chuyển sang kinh doanh ngành nghề.
Trên cơ sở cải tiến công cụ và thiết bị, tăng năng suất lao động và đi dần
vào sản xuất theo hướng chuyên môn hóa, hình thành các hộ sản xuất nông
nghiệp nuôi trồng thủy sản, phát triển trang trại và cây ăn quả sản xuất thủ
công nghiệp, kinh doanh thương nghiệp ...
Trong quá trình chuyển hóa tất yếu, có sự phân hóa giầu nghèo, Nhà
nước phải có chính sách quản lý vĩ mô, đảm bảo cho kinh tế hộ phát triển, tăng
số hộ giầu và giảm số hộ nghèo .
Sự hình thành các nông hộ kiểu mới đã tạo nên sự chênh lệch giữa các
hộ về quy mô và cơ sở vật chất kỹ thuật như : Về diện tích đất đai, vốn lao
động, trình độ hiểu biết. Đây là các yếu tố dẫn đến sự phát triển không đồng
đều giữa các hộ. Mặt khác sự phát triển kinh tế hộ sẽ nẩy sinh ra quá trình tích
tụ tập trung ruộng đất, vốn và cơ cấu vật chất ngày càng tăng, đã giảm tính
manh mún, phân tán của nền sản xuất tiểu nông sang nền sản xuất hàng hóa .
Theo quy luật phát triển tất yếu của nền sản xuất hàng hóa, cạnh tranh
xẩy ra, cùng với nó là sự phá sản và tích tụ cũng xẩy ra. Những hộ có vốn lại
biết tính toán làm ăn sẽ thắng trong cạnh tranh và họ sẽ mua sắm nhiều tư liệu
sản xuất tiên tiến và điều tất yếu sẽ trở thành những ông chủ mới ở nông thôn .
1 1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Hiện nay trong quá trình chuyển hóa của hộ, xuất hiện nhiều loại hộ
khác nhau : Hộ nhận khoán, nhận thầu mua thêm ruộng đất của người khác ...
nhìn chung những loại hộ này để có vốn, kinh nghiệm quản lý sản xuất kinh
doanh họ có thể dùng lao động trong gia đình hoặc thuê lao dộng nên họ có
điều kiện phát triển kinh tế nhanh, họ đi vào thâm canh áp dụng các tiến bộ
khoa học kỹ thuật, những công nghệ sản xuất tiên tiến và sẽ trở thành những
nông trại cá thể trong sản xuất nông nghiệp. Họ liên kết, liên doanh với công
nghiệp để chế biến nông sản phẩm, chuyển đổi dần kinh tế nông nghiệp thuần
nông sang kinh tế hàng hóa nông phẩm thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát
triển .
ii . những chính sách kinh tế của nhà nước tạo tiền đề cho kinh tế hộ nông dân
phát triển :
1. Chính sách ruộng đất :
Quan hệ sở hữu nói chung và trong nông nghiệp nói riêng kể cả về lý
luận và thực tiến là một trong những vấn đề then chốt cơ bản và phức tạp nhất
. Yêu cầu quan trọng của việc đổi mới trong kinh tế nông nghiệp trước tiên
phải đổi mới quan hệ sở hữu, đặc biệt là quan hệ sở hữu ruộng đất, đây là một
"khâu đột phá" chủ yếu và có tính chất quyết định, là vấn đề cốt lõi trong đời
sống kinh tế ở nông thôn, nó là điều kiện và phương tiện của sản xuất nông
nghiệp .
Thực hiện khoán 10, quan hệ về ruộng đất ở nông thôn đã được điều
chỉnh phù hợp với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, quyền sử dụng lâu dài
ruộng dất của người nông dân được thừa nhận (đó chính là động lực chủ yếu
để tạo ra những thay đổi rất có ý nghĩa trên lĩnh vực tín dụng ngân hàng ở
nông thôn). Luất đất đai Việt Nam khẳng định : Đất đai là thuộc sở hữu toàn
dân. Nhà nước giao quyền sử dụng đất cho cá nhân hoặc tổ chức theo quy định
của luật.
Ở Kinh Môn việc giao ruộng đất cho hộ nông dân sử dụng lâu dài (20
năm) đã làm sống động sản xuất nông nghiệp. Việc xác định quyền chi phối kết
2 2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
quả lao động của mình trên đất đai đó, quyền thừa kế, quyền chuyển nhượng
đất đai tạo ra một sinh khí mới làm thay đổi tâm lý, suy nghĩ của người nông
dân. Nhưng vấn đề không chỉ dừng lại ở quyền sử dụng đất mà vấn đề còn sâu
sắc hơn địa vị của người nông dân đối với ruộng đất . Cần phải tạo điều kiện
để người nông dân trở thành người chủ thực sự trong nông thôn, chỉ như vậy
mới có thể chuyển nông thôn qua sản xuất hàng hóa nông phẩm hướng tới thị
trường. Hợp pháp hóa quyền sử dụng, quyền thừa kế đất đai sẽ tạo điều kiện
để nông dân yên tâm bỏ vốn, công sức, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh. Còn việc
hợp pháp quyền chuyển nhượng ruộng đất sẽ tạo điều kiện cho sự tích tụ, tập
trung ruộng đất, lao động hình thành cơ cấu kinh tế mới, nhân tố quan trọng
trong sự phát triển kinh tế nông nghiệp .
Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất, cần triển khai dứt
điểm. Đây cũng là một khó khăn cho việc quan hệ vay vốn của nông dân đối với
ngân hàng. Hiện nay UBND tỉnh chưa cấp đủ sổ đỏ về quyền sử dụng đất thổ cư
cho dân, khó khăn cho ngân hàng trong việc cho vay thế chấp tài sản (bất động
sản) đối với những hộ vay trên 10 triệu đồng.
2 . Chính sách thuế :
Nhà nước cần nghiên cứu và triển khai chính sách thuế nông nghiệp cho
khoa học phù hợp với điều kiện của nông thôn, khuyến khích phát triển sản
xuất tăng nguồn thu cho ngân sách nhưng cũng phải nên cải tiến hệ thống
thuế hiện nay ở nông thôn, chỉ nên thu thuế sử dụng đất và chất lượng đất.
Thuế đối với nông dân nên thu một năm hai kỳ bằng tiền, xóa bỏ thu thuế
bằng hiện vật. Nhà nước điều chỉnh cơ cấu cây trồng vật nuôi bằng mức thuế
theo hướng mở rộng vùng chuyên canh theo định hướng của Nhà nước, nhằm
phát triển tổng hợp, toàn diện trong nông nghiệp, phá thế độc canh cây lúa,
khuyến khích nông dân đầu tư phát triển các loại sản phẩm có giá trị cao cho
tiêu dùng và xuất khẩu, khai thác giải phóng những tiềm năng sẵn có của từng
địa phương để phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước .
3 . Chính sách hỗ trợ ban đầu của Nhà nước :
3 3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Kinh tế huyện Kinh Môn chủ yếu là nông nghiệp, thu nhập từ cây lúa
hàng năm chiếm tỷ trọng khá lớn so với tổng sản phẩm trong huyện. Do đó việc
đầu tư vốn cho khu vực này cũng phải được quan tâm đúng mức .
Để đảm bảo thỏa mãn vốn cho nền kinh tế nông nghiệp đang phát triển
trong tỉnh, các chủ thể trong huyện, đặc biệt là ngân hàng nông nghiệp cần
phải huy động tối đa tiềm năng có thể của Nhà nước, của nhân dân đồng thời
đẩy mạnh phương thức Nhà nước, nhân dân cùng làm. Hiện nay thu nhập của
nhân dân còn thấp nhưng có chính sách rõ ràng, hợp lý thì vẫn có thể huy động
được nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân và khuyến khích đầu tư phát triển
kinh tế nông nghiệp đa dạng theo nghị quyết số 03/ CP thúc đẩy tiến trình công
nghiệp hóa trong nông nghiệp và nông thôn .
Kinh Môn là một huyện vùng địa lý phức tạp, trước đây sản xuất 2 vụ
còn khó khăn, nhờ hệ thống thủy lợi của Nhà nước đầu tư trong những năm
qua tạo điều kiện cho sản xuất tăng 3 vụ. Để khai thác triệt để mạng lưới thủy
lợi vào sản xuất cần tăng cường đầu tư vốn trung và dài hạn cho khâu thủy lợi
nội đồng để đảm bảo tưới tiêu kịp thời sẽ góp phần bội thu cho các mùa vụ
trong huyện .
Kinh tế nông nghiệp huyện Kinh Môn phát triển được hay không còn
phải phụ thuộc vào rất nhiều nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Vì vậy cần phải
tận dụng triệt để những điểm mạnh từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn này
giúp cho địa phương xây dựng hệ thống thủy lợi công trình thủy nông kênh
mương nội đồng, nhập vật tư như phân bón, thuốc trừ sâu, cung cấp kỹ thuật
hiện đại, cơ sở hạ tầng để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp ở nông thôn. Có
như vậy thì nông thôn huyện Kinh Môn mới ngày càng phát triển tốt hơn .
4 . Chính sách phát triển ở thị trường nông thôn :
Kinh Môn là một huyện giáp danh với 2 tỉnh : Quảng Ninh và Hải Phòng
có khả năng tiếp cận thị trường giao lưu hàng hóa với các tỉnh bạn. Sản xuất
lương thực của huyện hàng năm ngoài việc cung cấp tiêu dùng trong địa bàn
huyện còn bán đổi cho các tỉnh bạn .
4 4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Trong những năm tới khả năng sản xuất lúa gạo và các mặt hàng nông
sản thực phẩm khác sẽ tăng cao hơn nhiều. Để tạo điều kiện thuận lợi phát
triển kinh tế, Nhà nước cần có những chính sách vĩ mô về thị trường nông
thôn, về những chi phí đầu vào và thị trường đầu ra như giá cả, chính sách thu
mua các cơ sở chế biến ... tránh tình trạng dân làm ra không có nơi tiêu thụ .
Nói đến sản xuất hàng hóa phải nói đến thị trường tiêu thụ, việc nghiên
cứu dự báo nhu cầu thị trường, xu hướng biến động trong nước với việc tiêu
thụ sản phẩm là rất quan trọng. Do đó trong vai trò quản lý vĩ mô Nhà nước
cần quan tâm giải quyết vấn đề này. Với việc củng cố và mở rộng thị trường
tiêu thụ và dịch vụ. Nhà nước cần có chính sách đảm bảo cho thị trường lao
động và thị trường tài chính tiền tệ trong nông thôn có điều kiện phát triển và
phát huy tác dụng .
5 . Chính sách bảo hiểm mùa màng và bao tiêu nông phẩm :
Từ nền kinh tế kế hoạch hóa chuyển sang cơ chế thị trường, giá bán vật
tư và giá mua nông sản được hình thành theo nguyên tắc thỏa thuận, căn cứ
vào quan hệ cung cầu trên thị trường . Nhất là từ khi hộ sản xuất được tự chủ
sản xuất thì việc sản xuất hầu như do từng hộ lo liệu . Nhưng do trình độ của
nông dân còn thấp và bỡ ngỡ với cơ chế mới. Sản xuất canh tác dựa vào kinh
nghiệm dân gian với những kỹ thuật canh tác lạc hậu, giống cây trồng vật nuôi
được cải tạo nhưng chưa nhiều vì vậy năng suất lao động chưa cao .
Muốn tạo ra hiệu quả cao hơn thì phải thay đổi tập quán canh tác bằng
những biện pháp: Nâng cao trình độ cho người nông dân, tăng cường hoạt
động của các tổ chức khuyến nông và đặc biệt là công tác bảo hiểm mùa màng
cho nông dân. Trong sản xuất nông nghiệp thường phụ thuộc vào thiên nhiên
thường gặp nhiều rủi ro (do thiên tai gây ra). Nhà nước cần giành một phần
ngân sách để tổ chức công tác bảo hiểm mùa màng cho nông dân, thông qua
các tổ chức bảo hiểm. Nhưng muốn làmg được như thế thì các tổ chức bảo
hiểm phải được thành lập và tổ chức hoạt động theo đúng quy định của Nhà
nước (có thể trực thuộc Công ty bảo hiểm hoặc phòng nông nghiệp, cũng có thể
5 5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hoạt động độc lập). Đội ngũ cán bộ hoạt động phải có chuyên môn, có năng lực
về nghề nghiệp, tận tuỵ với công việc và nhạy bén xử lý các tình huống xẩy ra.
Về lâu dài các tổ chức bảo hiểm mùa màng có thể chuyển sang kinh doanh theo
cơ chế thị trường, Nhà nước cấp vốn pháp định ban đầu .
Theo kinh nghiệm một số nước trên Thế giới thì nếu công tác bảo hiểm
tổ chức và thực hiện tốt sẽ thu được kết quả cao cho người bảo hiểm và được
bảo hiểm. Ở Việt Nam nếu làm tốt công tác bảo hiểm mùa màng thì sẽ tác động
tích cực đến sản xuất nông nghiệp. Nông dân an tâm bỏ vốn để đầu tư phát
triển sản xuất, nhưng Nhà nước cũng cần có chính sách bảo hộ giá sản xuất
cho người nông dân bằng biện pháp trợ giá cả đầu vào và đầu ra. Đầu vào nên
giảm giá vật tư, phân bón, thuốc trừ sâu, đầu ra phải có chính sách thu mua
tạo qũy quay vòng sản xuất, giá cả thu mua phải đảm bảo cho người sản xuất
có lãi. Khi sản phẩm làm ra Nhà nước cần điều hòa lượng mua qua các Công
ty quốc doanh, Cục dự trữ quốc gia, có thể áp dụng hình thức bao tiêu nông sản
phẩm, nhằm không cho tư thương ép giá, đảm bảo quyền lợi người sản xuất .
iii . những giải pháp lớn nhằm mở rộng và nâng cao hiệu quả tín dụng của
ngân hàng đối với kinh tế hộ nông dân ở huyện kinh môn :
1 . Chính sách tín dụng của Ngân hàng Nhà nước tạo lập thị
trường tín dụng trong nông thôn .
Chuyển nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải
giải quyết nhiều vấn đề thuộc lĩnh vực vĩ mô trong phạm vi toang quốc cũng
như phạm vi Tỉnh, huyện, đặc biệt là vấn đề tạo lập thị trường vốn trong nông
nghiệp, các giải pháp kích cầu, các chính sách tháo gỡ khó khăn, bảo hộ sản
xuất kinh doanh, lãi suất. Thị trường tài chính nông thôn là một bộ phận tài
chính quan trọng của toàn bộ thị trường tài chính cả nước đây là nơi trung
gian tự do trao đổi, mua bán các loại phương tiện tín dụng và môi giới tín
dụng .
Theo nghĩa rộng tài chính nông thôn là tổng hòa nhiều mặt hoạt động
tín dụng, lưu thông vốn ở nông thôn. Trong hoạt động tín dụng có thể lưu
6 6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
thông vốn tại một nơi cố định nào đó, một khu vực nào đó nhưng cũng có thể là
cơ chế "môi giới giao dịch" giữa những nơi có nhu cầu vốn khác nhau, giữa các
chủ thể tham gia vào quá trình lưu thông . Chính những hoạt động này đã hình
thành và đẩy mạnh sự phát triển thị trường tài chính tín dụng ở nông thôn.
Quá trình lưu thông tài chính ở nông thôn gồm hai hình thức :
- Hình thức trực tiếp : Người có vốn và người có nhu cầu vốn giao dịch
trực tiếp với nhau trong quan hệ mua bán tiền vốn thông qua những công vụ
giao dịch như : Tiền mặt, các loại giấy tờ có giá trị (tín phiếu, trái phiếu) hoặc
bằng hiện vật (kim loại qúy).
- Hình thức gián tiếp : Người có vốn và người cần vốn giao dịch với
nhau thông qua một tổ chức trung gian làm nhiệm vụ lưu thông vốn chẳng
hạn như : Ngân hàng cổ phần, ngân hàng nông nghiệp, qũy tín dụng nhân dân,
các tổ chức trung gian này đã thu nhận tiền vốn từ những người có vốn sau đó
cho vay lại đối với những người có nhu cầu vốn. Ngân hàng nông nghiệp quốc
doanh đóng vai trò quan trọng và có tính chất quyết định trong những tác
nhân hình thành nên thị trường tài chính tín dụng ở nông thôn Việt Nam hiện
nay .
Thị trường vốn trong nông thôn huyện Kinh Môn diễn ra sôi động với
nhiều hình thức lưu thông vốn khác nhau kể cả hệ thống chính thức và không
chính thức . Ngân hàng Nhà nước nhất là Ngân hàng nông nghiệp Việt Nam
với vai trò chỉ đạo cần giải quyết hàng loạt vấn đề dần dần điều tiết thị trường
vốn này. Cùng với những củng cố và tăng cường mạng lưới của Ngân hàng
nông nghiệp, cần phải thành lập hệ thống các ngân hàng cổ phần nông thôn,
qũy tín dụng nhân dân khu vực, để hình thành và đẩy mạnh sự hoạt động của
thị trường vốn trong nông thôn đáp ứng những nhu cầu kinh tế thị trường .
2 . Những giải pháp nghiệp vụ cụ thể để mở rộng thị trường tín
dụng và nâng cao hiệu quả tín dụng :
Một là : Mở rộng nguồn vốn .
7 7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Nội dung quan trọng nhất trong chính sách tài chính của Nhà nước nói
chung và của ngân hàng hiện nay là chính sách tạo vốn, chính sách điều hòa
vốn giữa các khu vực, đảm bảo cho ngân hnàg nông nghiệp thực sự là ngân
hàng thwong mại hoạt động theo cơ chế thị trường. Không có vốn thiếu vốn thì
làm gì cũng khó. Do đó việc tạo lập vốn là giải pháp hàng đầu để phát triển
kinh té thị trường và đảm bảo sự hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Trong những năm tới chính sách tạo vốn phải tạo điều kiện khai thác
mọi tiềm năng nguồn vốn trong nước, phải đẩy mạnh hoạt động tài chính
thông qua vay nợ, viện trợ, liên doanh với nước ngoài .
Ngân hàng nông nghiệp với chức năng chính là phục vụ cho nông
nghiệp trong huyện đòi hỏi phải có nguồn vốn dồi dào đáp ứng nhu cầu phát
triển kinh tế, nhu cầu vốn của hộ sản xuất trong toàn tỉnh. Trước hết với
phương châm đi vay để cho vay Ngân hàng nông nghiệp huyện Kinh Môn cần
phải có nhièu hình thức huy động đa dạng, vừa phải đẩy mạnh các biện pháp
huy động các loại nguồn vốn ngắn hạn như lâu nay, đồng thời phải chú trọng
mở rộng các biện pháp huy động nguồn vốn trung hạn nhằm chủ động đáp
ứng cho mở rộng đầu tư tín dụng trung hạn đang cấp thiết đặt ra .
Đối với huy động nguồn vốn ngắn hạn, trên cơ sở các biện pháp đã tích
cực áp dụng như lâu nay: Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn, ngắn hạn và không kỳ
hạn, kỳ phiếu nganứ hạn cá loại, tiền gửi khác... phải chú trọng hơn việc
khuyến khích mở rộng và sử dụng tài khoản cá nhân, dịch vụ thanh
toán,chuyển tiền nhan chóng và thuận lợi để thu hút nguồn vốn nhàn rỗi vào
ngân hàng. Đặc biệt phải có các hoạt động dịch vụ như dịch vụ thu chio tiền
mặt, dịch vụ vay ủy thác... Nhằm vừa tăng thu cho ngân hàng, vừa tạo nguồn
vốn nhàn rỗi két dư thừa thường xuyên trong ngân hàng.
Huy động nguồn vốn trung hạn có thể thực hiện dưới các hình thức sau:
- Phát hành kỳ phiếu các loại: Trước mắt thực hiện loại trên 1năm, loại
2 năm. Khgi nền kinh tế đã đi vào ổn định sẽ phát hành kỳ phiếu dài hạn hơn từ
3 - 5 năm. Để tạo thuận lợi và khuyến khích người mua lên phát hành kỳ
8 8