Tiết 1 Con Rồng cháu Tiên

Giáo án Ngữ Văn 6 Giáo viên: Nguyễn Phơng Bắc
Ngày soạn : tháng năm 2009
Ngày dạy : tháng năm 2009
Tuần 1
Tiết : 1 Con Rồng cháu Tiên
- Truyền Thuyết -
I. Mục tiêu bài học:
* Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh
- Nắm đợc định nghĩa sơ lợc về truyền thuyết. Hiểu nội dung, ý nghĩa và những chi tiết
tởng tợng kỳ ảo của truyện. Học sinh tóm tắt và kể lại đợc câu truyện.
*Kĩ năng cần rèn:
- Bớc đầu rèn luyện kỹ năng: Đọc văn bản nghệ thuật, nghe, kể chuyện.
*.Giáo dục t tởng:Có ý thức hớng về cội nguồn dân tộc.
II.Trọng tâm của bài: Tìm hiểu chi tiết
III.Chuẩn bị
*Giáo viên: Giáo án, tranh minh hoạ, tài liệu tham khảo Truyền thuyết Việt Nam
*Học sinh: Soạn bài và xem trớc bài ở nhà.
IV. Tiến trình bài dạy:
A/Kiểm tra bài cũ (4)
Kiểm tra chuẩn bị đồ dùng học tập của học sinh, có đánh giá, nhận xét(từ 3-5 học
sinh).
B/Bài mới (36)
1. Vào bài (1)
Truyền thuyết là một thể loại tiêu biểu, rất phát triển ở Việt Nam, đợc nhân dân bao
đời yêu thích. Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một truyện truyền thuyết tiêu biểu, mở
đầu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng cũng nh truyền thuyết Việt Nam
nói chung. Nội dung, ý nghĩa của truyện Con Rồng cháu Tiên là gì ? Để thể hiện nội
dung, ý nghĩa ấy truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc đáo nào ? Vì sao nhân
dân ta, qua bao đời, rất tự hào và yêu thích câu truyện này ? Tiết học hôm nay sẽ giúp
trả lời những câu hỏi ấy.
2. Nội dung bài dạy (35)

Tg
05
Hoạt động của Thầy và trò
Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu
chung
-Học sinh đọc chú thích trong Sgk và
trả lời câu hỏi :
? Truyện truyền thuyết là gì ?
(Thực ra tất cả các thể loại, tác phẩm
đều có cơ sở lịch sử. Truyền thuyết
Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ
với thần thoại nhng những yếu tố thần
thoại ấy đã đợc lịch sử hoá).
Nội dung kiến thức
I. Đọc tìm hiểu chung
1. Khái niệm Truyền thuyết :Là truyện
dân gian kể về các nhân vật và sự kiện
có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.
-Thờng có yếu tố tởng tợng, kì ảo.
- Thể hiện thái độ, cách đánh giá của
nhân dân đối với các sự kiện và nhân
vật lịch sử.
2. Truyện " Con Rồng cháu Tiên " là
thể loại : Truyền thuyết, vì :
Trờng Trung học cơ sở Lâm Thao lơng Tài Bắc Ninh Tổ Khoa học Xã hội
Giáo án Ngữ Văn 6 Giáo viên: Nguyễn Phơng Bắc
10
20
Hoạt động 2: Hớng dẫn đọc hiểu văn
bản.

-GV đọc diễn cảm một đoạn của văn
bản, 2 h/s đọc tiếp, GV nhận xét, sửa
lỗi( nếu có).
-Yêu cầu học sinh đọc một số từ khó
-Theo em văn bản có đại ý nh thế
nào ?
-Em có thể chia văn bản thành mấy
đoạn ? ND chính mỗi đoạn ?
Hoạt động 3: Hớng dẫn tìm hiểu chi
tiết
? Em biết gì về nguồn gốc, hình dạng
của Lạc long Quân và Âu Cơ ?
? Em có nhận xét gì về những chi tiết
miêu tả nguồn gốc và hình dạng của
Long Quân và Âu Cơ ?
? Cảm nhận của em về sự kỳ lạ, lớn
lao, đẹp đẽ của Lạc Long Quân và Âu
Cơ ?
Học sinh phát biểu Giáo viên kết luận
+ Là truyện dân gian, nhân vật , sự
kiện có liên quan đến quá khứ (lịch sử)
+ Có yếu tố tởng tợng, kỳ ảo
+ Thể hiện thái độ, cách đánh giá của
nhân dân.
II. Đọc tìm hiêu chi tiết
1.Đọc tìm hiểu từ khó
*Đọc: Phát âm đúng, giọng đọc đúng
- Chú ý: giọng, lời nói của LLQuân
khẳng khái, rõ ràng, lời của Âu Cơ dịu
dàng, thắc mắc.

*Từ khó: Chú thích:1,2,3,5,7
2.Đại ý
- Nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của
dân tộc Việt Nam.
3. Bố cục: 3 đoạn
-Đoạn 1: từ đầu .Long Trang
Nguồn gốc và hình dạng của Long
Quân và Âu Cơ.
- Đoạn 2: tiếp theo đến lên đờng.
Việc kết duyên của Âu Cơ và Long
Quân
-Đoạn 3. Còn lại
Việc chia con và lập nớc
4. Tìm hiểu chi tiết:
a. Nguồn gốc, hình dạng của Lạc
Long Quân và Âu Cơ
*Nguồn gốc : đều là thần
- Long Quân :nòi rồng, con thần Long
Nữ
- Âu Cơ: nòi tiên, thuộc họ thần Nông
*Hình dạng:
- Long Quân có sức khoẻ vô địch, có
nhiều phép lạ
- Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần
-> Chi tiết tởng tợng kì lạ, đẹp đẽ, lớn
lao
*LQ mang vẻ đẹp kì vĩ, dũng mãnh,
nhân hậu
*Âu Cơ mang vẻ đẹp dịu dàng, trong
sáng, thơ mộng

-> Đó chính là vẻ đẹp anh hùng mà
tình nghĩa của dân tộc VN.
b. Việc kết duyên và chuyện sinh nở
Trờng Trung học cơ sở Lâm Thao lơng Tài Bắc Ninh Tổ Khoa học Xã hội
Giáo án Ngữ Văn 6 Giáo viên: Nguyễn Phơng Bắc
Vậy việc kết duyên và chuyện sinh nở
của Âu Cơ có gì lạ-> phần 2
? Em có nhận xét gì về các chi tiết này
?
? Em hiểu thế nào là chi tiết tởng tợng
kỳ ảo trong truyện truyền thuyết ? Vai
trò của nó trong truyện ?
? Vậy theo em chuyện sinh nở của Âu
Cơ có ý nghĩa gì.
GV: Những chi tiết này trong đời
sống không thể xảy ra. Đây chỉ là
những chi tiết mà ngời xa tởng tợng
ra nhằm nói lên điều gì đó mà họ
mong muốn vì tởng tợng nên thờng kỳ
ảo

làm cho chuyện trở nên huyền
diệu, lung linh, ly kỳ, hấp dẫn, nhng
lại hàm chứa ý nghĩa sâu sắc.
GV treo tranh minh hoạ
? Em hãy quan sát tranh , theo dõi
đoạn 3 và cho biết chuyện gì đã xảy ra
với gia đình Long Quân và Âu Cơ ?
? Long Quân và Âu Cơ đã chia con nh
thế nào ? Và chia nh vậy để làm

gì
( HS thảo luận nhóm )
Liên hệ: ? Chúng ta đã làm đợc
những gì để thực hiện ý nguyện này
của Long Quân và Âu Cơ ? (Hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và chống
Mỹ).
Hoạt động 4 ; Hớng dẫn tổng kết
của Long Quân và Âu Cơ
* Rồng ở biển cả, Tiên ở núi cao gặp
nhau yêu nhau kết duyên.
* Âu Cơ có mang sinh ra cái bọc trăm
trứng, nở thành 100 con trai. Đàn con
không cần bú mớm tự lớn nh thổi, mặt
mũi khôi ngô, khỏe mạnh nh thần.
Hoang đờng, kỳ ảo (là chi tiết
không có thật, đợc tác giả dân gian
sáng tạo nhằm mục đích nhất định).
=> Giải thích cội nguồn của dân tộc
Việt Nam:Toàn thể nhân dân ta đều
sinh ra trong một bọc, cùng chung một
nòi giống tổ tiên. Từ đó mà 2 tiếng
đồng bào thiêng liêng ruột thịt đã vang
lên tha thiết giữa lúc Bác Hồ đọc tuyên
ngôn độc lập 2.9.1945 khai sinh ra nớc
Việt Nam dân chủ cộng hòa Tôi nói
đồng bào nghe rõ không? - Ngời đã
nhắc lại 2 tiếng đồng bào, từ câu
chuyện Bố Rồng, mẹ Tiên trong ngày
mở nớc xa.

=> Để từ đó mọi ngời Việt Nam đều tự
hào về nòi giống, hiện diện về tổ tiên
mình khi ý thức đợc rằng mình là con
Rồng cháu Tiên.
c. Việc chia con và dựng nớc
* Chia con:
- 50 xuống biển
- 50 lên rừng
Cai quản 4 phơng, gặp khó khăn thì
giúp đỡ nhau.
Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống
nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất n-
ớc. Ngời Việt Nam ta dù ở miền xuôi
hay miền ngợc , n ớc ngoài đều cùng
chung một cội nguồn, đều là con của
Long Quân và Âu Cơ. (Đồng bào:
cùng 1 bọc trứng sinh ra), vì vậy phải
luôn thơng yêu, đoàn kết.
5 - Tổng kết
a. Nghệ thuật:
-Trí tởng tợng kì ảo phong phú
-Cốt truyện hấp dẫn, cách kể chuyện
Trờng Trung học cơ sở Lâm Thao lơng Tài Bắc Ninh Tổ Khoa học Xã hội
Giáo án Ngữ Văn 6 Giáo viên: Nguyễn Phơng Bắc
? Truyện cho ta biết thêm điều gì về xã
hội , phong tục tập quán của ngời Việt
cổ xa?
? Khi biết mình là dòng dõi tiên rồng
thì em có suy nghĩ gì ?
? Em hãy nêu ý nghĩa lịch sử của

chuyện là gì ?
GV: Cũng bởi sự tích này mà về sau,
ngời Việt Nam ta - Con cháu vua
Hùng khi nhắc đến nguồn gốc của
mình, thờng xng là con Rồng, cháu
Tiên.
-Yêu cầu HS đọc ghi nhớ sgk
độc đáo, cuốn hút.
b. Nội dung:
ý nghĩa của truyện
* ý nghĩa:
Chuyện giải thích nguồn gốc các dân
tộc sống trên đất nớc Việt Nam. Giáo
dục lòng tự hào dân tộc, truyền thống
yêu nớc, đoàn kết dân tộc.
Cơ sở lịch sử:
- Ngời con cả của lên làm Vua gọi là
Hùng Vơng.
- Đặt tên nớc là Văn Lang, đóng đô ở
Phong Châu, làm nên thời đại vua
Hùng trong lịch sử dựng nớc của dân
tộc Việt Nam.
- Tự hào về dòng dõi của mình
Nguyện cố gắng học tập tốt để xứng
đáng với cội nguồn.
* Ghi nhớ: SGK
C.Luyện tập(3) Em kể lại chuyện Con Rồng cháu Tiên với những yêu cầu sau:
Đúng cốt truyện, kể diễn cảm.
D.Củng cố(1) Em hãy nêu lại những chi tiêt kì lạ trong truyện ?
E.Hớng dẫn về nhà(1)

- Học bài nắm chắc thể loại truyền thuyết, nội dung ý Nghĩa truyện, kể lại câu
chuyện bằng lời văn của em.
- Đọc và chuẩn bị câu hỏi bài . Bánh trng bánh giầy. theo câu hỏi sách giáo khoa.
Trờng Trung học cơ sở Lâm Thao lơng Tài Bắc Ninh Tổ Khoa học Xã hội