Thảo GA Văn 7 ( T12)

Trường THCS Đạ M’Rông Bạch Thị Thảo
TUẦN 12
TIẾT 45
Ngày soạn: 20- 10- 2010
Ngày dạy: 26 - 10 - 2010
Tập làm văn :
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.
- Biết vận dụng những kiến thức đã học về văn biểu cảm vào đọc - hiểu và tạo lập văn bản biểu
cảm.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.
- Sự kết hợp các yếu tố biểu cảm, tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm.
2. Kĩ năng:
- Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong một văn bản biểu cảm..
- Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự trong làm văn biểu cảm.
3. Thái độ:
- Nghiêm túc trong giờ học
C. PHƯƠNG PHÁP:
- Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm.
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định : Lớp 7a1………………7a2............................
2. Kiểm tra bài cũ :
? Nêu các cách lập ý của bài văn biểu cảm ?
3. Bài mới : GV giới thiệu bài
- Các em đã làm quen với văn tự sự (kể chuyện) miêu tả (tái hiện). Vậy vai trò, tác dụng của các
yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm như thế nào? Bài học hôm nay chúng ta cùng đi vào tìm
hiểu.
.HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY
*HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả

trong văn bản biểu cảm
GV : Gọi HS đọc lại bài thơ “Bài ca nhà tranh bị gió
thu phá”
? Nhắc lại bố cục của bài thơ?
+ Bố cục gồm 4 phần ứng với 4 đoạn.
? Hãy chỉ ra yếu tố tự sự và miêu tả có trong từng đoạn
và nói rõ ý nghĩa của chúng?
Gv : Gọi 4 hs trả lời.GV nhận xét, bổ sung, ghi bảng.
? Như vậy để biểu lộ được hoàn cảnh của mình, tác giả
đã dùng phương thức biểu đạt gì? (Tự sự, miêu tả)
? Yếu tố tự sự, miêu tả được sử dụng trong bài thơ có tác
dụng gì?
Hs: Lần lượt nhắc lại kiến thức đã học.
Gv:Gọi hs Đọc vd2-sgk/137-138. chỉ ra yếu tự sự và
miêu tả trong đoạn văn?
Hs: Thực hiện theo nhóm(3’). Trình bày.
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tự sự và miêu tả trong văn biểu
cảm:
a. vd1: Sgk/137.
Tác phẩm:
-“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”
- Đoạn 1: Tự sự (2 dòng đầu). Mô tả(3
dòng sau). -> Tạo bối cảnh chung.
- Đoạn 2: Tự sự kết hợp với biểu cảm
-> Uất ức vì già yếu.
- Đoạn 3: Tự sự+miêu tả (6 câu đầu)
Biểu cảm(2 câu sau).
-> Sự cam phận của nhà thơ.
- Đoạn 4: Biểu cảm, tình cảm cao

thượng, vị tha sáng ngời vươn lên từ
cảnh đói nghèo…
Ngữ văn 7 - 1- Năm học: 2010 - 2011
CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TẢ
TRONG VĂN BIỂU CẢM
Trường THCS Đạ M’Rông Bạch Thị Thảo
GV: Chốt ý, ghi bảng.
Hs: Gạch câu văn trong sgk/137-138.
? Mục đích dùng yếu tố tự sự, miêu tả trong đoạn văn
trên là gì?
Hs: Trả lời.
Gv: Chỉ định Hs đọc ghi nhớ 2-sgk/138.
*HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn HS luyện tập
GV: Hướng dẫn các em lựa chọn ngồi kể cho phù hợp
nên chọn ngôi T1( tôi -> việc nhà… -> tình cảm ước mơ
của tôi).
Gọi hs đọc bài văn vừa hoàn thành, nhận xét, cho điểm.
Gv : Nêu yêu cầu bài tập 2. Hướng làm bài.
- Chú ý bố cục 3 phần bài văn.
Vd: Phần mở bài: Ngày ấy, khi tôi còn bé, tôi có một cái
thú mà bây giờ hẳn các bạn sẽ cho là kỳ cục. Thu lượm
những bụm tóc rối của mẹ tôi.
- Phần thân bài: Kể + miêu tả -> biểu cảm về mẹ, hành
động gỡ tóc… -> đổi kẹo mầm.
- Phần kết bài: Mẹ tôi giờ đã mất nhưng mỗi khi nghe ai
đó rao lên “Ai đổi kẹo” là hình ảnh mẹ gỡ tóc lại trỗi dậy
trong tâm trí tôi.
GV nhấn mạnh thêm:
+ Dùng yếu tố tự sự, miêu tả -> gợi đối tượng biểu cảm.
+ Tự sự, miêu tả không nhằm kể việc, tả người mà

-> Bộc lộ cảm xúc.
* HOẠT ĐỘNG 3 : Hướng dẫn tự học
- Học bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
- Soạn bài Cảnh khuya – Rằm tháng giêng
* Ghi nhớ 1: a/sgk/138
- Muốn phát biểu suy nghĩ , cảm xúc
đối với đời sống xung quanh, hãy dùng
các phương thức tự sự và miêu tả để gợi
ra đối tượng biểu cảm và gửi gắm cảm
xúc.
b. Vd2: Sgk/138.
- Tự sự: Kể chuyện bố ngâm chân nước
muối, bố đi sớm về khuya…
- Miêu tả: Bàn chân của bố…
-> Làm nền tảng cho cảm xúc thương
bố ở cuối bài.
* Ghi nhớ 1b/sgk/138.
- Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khiêu
gợi cảm xúc, do cảm xúc chi phối chứ
không nhằm mục đích kể chuyện, miêu
tả đầy đủ sự việc.
II. LUYỆN TẬP:
Bài1/138.
Kể lại nội dung bài thơ “ bài ca nhà…)
của Đỗ Phủ bằng văn xuôi.
Bài 2/139.
Viết lại bài văn đã cho thành bài văn
biểu cảm.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
E. RÚT KINH NGHIỆM:

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………….……………………………………………………………………………………………
******************************************************
Ngữ văn 7 - 2- Năm học: 2010 - 2011
Trường THCS Đạ M’Rông Bạch Thị Thảo
TUẦN 12
TIẾT 46
Ngày soạn: 20- 10- 2010
Ngày dạy: 26 - 10 - 2010
Văn bản :
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hiểu được giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh Khuya và bài thơ chữ Hán
Rằm Tháng Riêng ( Nguyên Tiêu ) của chủ tịch Hồ Chí Minh.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh.
- Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Tâm hồn chiến sĩ, nghệ sĩ vừa tài hoa tinh té vừa ung dung lạc quan yêu đời.
- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ.
2. Kĩ năng:
- Đọc hiểu tác phẩm thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật .
- Phân tích để thấy được chiều sâu nội tâm của người chiến sĩ cách mạng và những vẻ đẹp mới
mẻ của những chất liệu cổ thi trong sáng tác của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
- So sánh sự khac nhau giữa nguyên tác và văn bản dịch bài thơ Rằm Tháng Giêng.
3. Thái độ:
- Yêu thiên nhiên, quê hương
C. PHƯƠNG PHÁP:
- Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm.
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:

1. Ổn định : Lớp 7a1………………7a2............................
2. Kiểm tra bài cũ :
? Đọc thuộc một đoạn trong thơ em thích trong bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá.
? Nhà thơ có ước vọng gì?Từ ước vọng đó cho ta thấy nhà thơ là một con người ntn?
3. Bài mới : GV giới thiệu bài
- Trong các tiết học hôm trước, các em đã được tìm hiểu nhiều bài thơ trong văn học cổ VN và
TQ. Hôm nay chúng ta tìm hiểu về thơ hiện đại VN, trong đó có 2 bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm
tháng giêng” của HCM là tiêu biểu. Tuy là hiện đại nhưng 2 bài thơ này lại rất đậm màu sắc cổ
điển, từ thể thơ đến hình ảnh, từ thơ, ngôn ngữ. Các em có thể vận dụng những hiểu biết về thơ cổ
để tìm hiểu 2 bài thơ này.
.HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY
*HOẠT ĐỘNG 1 : Hướng Dẫn tìm hiểu tác
giả ,tác phẩm.
? Trình bày hiểu biết của em về tác giả HCM?
Hs: Trình bày như sgk/141.
GV: Nói thêm về tên mà Bác Hồ đã dùng. Đặc
biệt tên HCM.
? Hãy cho biết bài thơ “Rằm tháng giêng”
(Nguyên Tiêu). “Cảnh khuya” được viết theo
thể thơ nào?
Hs tự bộc lộ.
? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào?
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1. Tác giả: Hồ Chí Minh (1890-1969) sgk/141.
Là anh hùng giải phóng dân tộc danh nhân văn
hoá thế giới, nhà thơ lớn của của Việt Nam.
2. Tác phẩm:
- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.
- Bản dịch bài “ Nguyên Tiêu”: thể lục bát .
- Hai bài thơ Cảnh Khuya và Rằm tháng giêng

được BH viết ở chiến khu VB , trong những
năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân
pháp
Ngữ văn 7 - 3- Năm học: 2010 - 2011
CẢNH KHUYA, RẰM THÁNG GIÊNG
( Hồ Chí Minh )
Trường THCS Đạ M’Rông Bạch Thị Thảo
Hs : Phát biểu.
*HOẠT ĐỘNG 2: Đọc -tìm hiểu văn bản
Gv: Gọi 2 HS đọc 2 bài thơ
Gv:Gọi hs đọc lại bài thơ 1.
Gv : Khái quát ánh trăng qua 2 bài thơ
? Hai bài thơ đầu miêu tả cảnh trăng ở chiến khu
Việt Bắc. Em hãy nhận xét cảnh trăng ở mỗi bài
thơ có nét đẹp riêng như thế nào?
? Đọc 2 câu đầu bài “cảnh khuya” cho biết tác
giả tả cảnh bằng gì? (Tả bằng âm thanh)
? Âm thanh tiếng suối có gì đáng chú ý ?
HS : Phát hiện trả lời.
? Từ “Lồng” ở đây nghĩa là gì? Tác dụng?
(Quấn quýt)
-> Gắn bó, hài hoà, ấm áp)
? Hai câu cuối của bài “ Cảnh khuya” đã biểu
hiện những tâm trạng gì của tác giả ?
HS :Bộc lộ
Gv: Phân tích.
Gv: Gọi hs đọc bài 2.
? Tìm hiểu vẻ đẹp của hình ảnh không gian trong
bài thơ “Nguyên Tiêu”?
Nếu ở bài “Cảnh khuya” cảnh được tả bằng âm

thanh thì ở bài “ Nguyên Tiêu” cảnh Khung
cảnh bầu trời cao rộng, trong trẻo, nổi bật trên
nền trời là vầng trăng tròn đầy, toả sáng xuống
khắp trời đất.
? Dựa vào đâu mà em xác định được khung cảnh
ấy? “Nguyệt chính viên”.
? Trong 2 câu thơ sau,cảnh trăng tiếp tục được tả
như thế nào?
Hs: Dựa vào sgk trả lời.
? Câu 4 lại ta nhớ đến câu thơ đường nào? Trong
bài gì, của ai?
Hs: Phát hiện, trình bày.
? Như vậy toàn bộ 2 bài thơ cho em biết thêm
điều gì về Bác Hồ?
Hs : Phát biểu.
Gv : Định hướng.
Cảnh trăng đẹp ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện
tình yêu thiên nhiên sâu đậm của bác. Tấm lòng
yêu nước của vị lãnh tụ, tinh thần lạc quan,
phong thái ung dung của người.
? Tổng kết về mặt nội dung và nghệ thuật của
bài?
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đ ọc – tìm hiểu từ khó
2. Tìm hiểu văn bản:
a. Bố cục:
+ Cảnh trăng trong bài thơ “ cảnh khuya”
mang vẻ đẹp của sự hài hoà gắn bó giữa ánh
trăng cây cổ thụ và hoa.
+ Cảnh trăng trong bài “Nguyên Tiêu” mang

vẻ đẹp phóng khoáng, ánh trăng mênh mông
bao phủ cả sông nước.
b. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả trữ
tình.
c. Phân tích :
C1.CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
→ So sánh,điệp ngữ,miêu tả
⇒ Vẻ đẹp của một bức tranh nhiều tầng, lớp,
đường nét, hình khối
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
→ Biểu cảm,giọng thơ mang nhiều tâm sự.
=> Tình yêu nước thường trực trong tâm hồn tác
giả, tình yêu thiên nhiên.
C2. RẰM THÁNG GIÊNG
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên.
Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên.
-> Miêu tả, điệp ngữ.
=> Không gian bát ngát ánh sáng trăng,sức sống
mùa xuân tràn ngập cả đất trời .
Yên ba thâm sứ đàm quân sự
………………………………… mãn thuyền
=> Nỗi lo toan công việc kháng chiến, vận
mệnh đất nước.
3. Tổng kết
a. Cảnh Khuya.
- Nghệ thuật: Viết theo thể thơ thất ngôn tứ
tuyệt Đường luật. Có nhiều hình ảnh lung linh

kì ảo. Sử dụng các phép tu từ so sánh , điệp ngữ
( Tiếng….tiếng…., lồng lồng…; chưa ngu ngủ )
có tác dụng miêu tả chân thực âm thanh, hình
ảnh trong rừng đêm. Sáng tạo nhịp điệu ở câu 1
và câu 4.
- Nội dung: Bài thơ thể hiện một đặc điểm nổi
bật của thơ Hồ Chí Minh.; Sự gắn bó hoà hợp
giữa thiên nhiên và con người.
Ngữ văn 7 - 4- Năm học: 2010 - 2011
Trường THCS Đạ M’Rông Bạch Thị Thảo
* HOẠT ĐỘNG 3 : Hướng dẫn tự học
- Học thuộc lòng bài thơ, ghi nhớ 2 bài thơ.
- Ôn lại kiến thức về tiếng việt,tiết sau kiểm tra
tiếng việt
b. Rằm Tháng Riêng.
- Nghệ Thuật: Là bài thơ viết bằng chữ Hán.
Bản dịch theo thể lục bát, Sử dụng điệp từ có
hiểu quả, lựa chọn từ ngữ gợi hình, biểu cảm.
- Nội dung: Bài thơ toát lên vẻ đẹp tâm hồn nhà
thơ - chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẻ đẹp của
thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều
gian khổ.
*Ghi nhớ: Sgk/158
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
E. RÚT KINH NGHIỆM:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………….……………………………………………………………………………………………
******************************************************

Ngữ văn 7 - 5- Năm học: 2010 - 2011