Tải bản đầy đủ (.pdf) (233 trang)

Luận án tiến sĩ dược học:Đánh giá thực trạng kê đơn và chăm sóc bệnh nhân điều trị ngoại trú bảo hiểm y tế tại một số cơ sở y tế công lập ở thành phố Cần Thơ giai đoạn 2016 đến 2018

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.96 MB, 233 trang )

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

B

QU C PHÒNG

H C VI N QUÂN Y

NGUY N PH C H NG

ÁNH GIÁ TH C TR NG KÊ
N VÀ CH M SÓC
B NH NHÂN I U TR NGO I TRÚ B O HI M Y T
M T S C S Y T CÔNG L P
T I THÀNH PH C N TH
GIAI O N 2016-2018

LU N ÁN TI N S D

HÀ N I-2020

CH C


B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

B



QU C PHÒNG

H C VI N QUÂN Y

NGUY N PH C H NG

ÁNH GIÁ TH C TR NG KÊ
N VÀ CH M SÓC
B NH NHÂN I U TR NGO I TRÚ B O HI M Y T
M T S C S Y T CÔNG L P
T I THÀNH PH C N TH
GIAI O N 2016-2018
Chuyên ng̀nh: T

CH C QU N LÝ D

C

M̃ s : 9 72 02 12
LU N ÁN TI N S D
Ng

ih

CH C

ng d n khoa h c:
PGS.TS. NGUY N MINH CHÍNH


HÀ N I-2020


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan b n lu n án này là công trình nghiên c u c a riêng
tôi theo s h

ng d n khoa h c c a cán b h

ng d n.

Các k t qu nêu trong lu n án là trung th c và đ
bài báo khoa h c. Lu n án ch a t ng đ

c công b trong các

c công b . N u có đi u gì sai tôi xin

hoàn toàn ch u trách nhi m.
Tác gi

NCS. Nguy n Ph c H ng


L IC M

N

Tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c và s kính tr ng c a tôi t i Th y
PGS.TS. Nguy n Minh Chính, nguyên Ch huy tr

nghiên c u D

c - H c vi n Quân y, ng

ng Trung tâm đào t o –

i đã tr c ti p h

ng d n, t n tình

giúp đ tôi trong su t quá trình h c t p và hoàn thành lu n án ti n s .
Tôi xin chân thành cám n Th y PGS.TS. Tr nh Nam Trung, Vi n
tr

ng Vi n đào t o D

Minh, nguyên Ch huy tr
vi n Quân y đã h

c - H c vi n Quân Y, Th y PGS.TS. Nguy n V n
ng Trung tâm đào t o – nghiên c u D

c-H c

ng d n và giúp đ tôi trong su t quá trình hoàn thành lu n

án ti n s .
Nhân d p này, tôi c ng xin g i l i c m n đ n

ng y, Ban Giám đ c,


Phòng Sau đ i h c, H Sau đ i h c, các Th y Cô trong Vi n đào t o D

c và

H c vi n Quân Y đã d y d và t o đi u ki n cho tôi trong quá trình h c t p và
hoàn thành lu n án.
Tôi xin c m n chân thành đ n Ban Giám đ c, Phòng k ho ch t ng
h p, Khoa Khám ngo i trú và Khoa D

c c a 11 c s y t công l p t i

Thành ph C n Th đã t o đi u ki n và giúp đ tôi trong quá trình l y s li u
đ hoàn thành lu n án.
Và cu i cùng, tôi xin c m n các đ ng nghi p, b n bè và gia đình đã
t o đi u ki n giúp đ , đ ng viên, khích l tôi trong quá trình h c t p và hoàn
thành lu n án.
Tác gi

NCS. Nguy n Ph c H ng


M CL C
Trang
Trang ph bìa
L i cam đoan
L ic m n
M cl c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng

Danh m c các s đ
TV N
Ch

.................................................................................................. 1

ng 1. T NG QUAN TÀI LI U

1.1. Quy đ nh kê đ n thu c trong đi u tr ngo i trú và các ch s s d ng
thu c, các y u t

nh h

ng đ n s d ng thu c

3

1.1.1. Qui đ nh kê đ n thu c trong đi u tr ngo i trú ............................... 3
1.1.2. Ch s s d ng thu c....................................................................... 4
1.1.3. Ho t đ ng s d ng thu c trong b nh vi n ................................... 10
1.2. Th c tr ng kê đ n và ch m sóc ng

i b nh trên th gi i và t i

Vi t Nam ............................................................................................... 20
1.2.1. Th c tr ng kê đ n và ch m sóc ng

i b nh trên th gi i ............ 20

1.2.2. Th c tr ng kê đ n và ch m sóc ng


i b nh t i Vi t Nam ........... 28

1.2.3. Vài nét v c s y t t i thành ph C n Th ................................ 31
1.2.4. Tóm l

c m t s nghiên c u v kê đ n và ch m sóc ng

i b nh

trên th gi i và t i Vi t Nam ....................................................... 33
Ch

ng 2.

2.1.

it

IT

NG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng nghiên c u ........................................................................... 37

2.1.1. Các đ i t

ng .............................................................................. 37


2.1.2. Tiêu chu n ch n m u .................................................................. 37
2.1.3. Tiêu chu n lo i tr ...................................................................... 37


2.1.4. V t li u nghiên c u ..................................................................... 38
2.1.5. Th i gian nghiên c u .................................................................. 38
2.1.6.
2.2. Ph

a đi m nghiên c u ................................................................... 39

ng pháp nghiên c u ...................................................................... 39

2.2.1. Thi t k nghiên c u .................................................................... 39
2.2.2. C m u ch n ............................................................................... 40
2.2.3. Ph

ng pháp ch n m u .............................................................. 42

2.2.4. N i dung nghiên c u................................................................... 44
2.2.5. Xác đ nh bi n s nghiên c u....................................................... 51
2.2.6. Các k thu t th c hi n ................................................................ 56
2.2.7. Các bi n pháp h n ch sai s ...................................................... 57
2.2.8. X lý s li u ............................................................................... 57
o đ c trong nghiên c u .................................................................... 61

2.3.
Ch


ng 3. K T QU NGHIÊN C U

3.1. K t qu đánh giá th c tr ng kê đ n và hi u qu c a m t s gi i
pháp can thi p trong kê đ n thu c b o hi m y t đi u tr ngo i
trú

m t s c s y t công l p t i thành ph C n Th giai đo n

2016-2018 ............................................................................................ 62
3.1.1. K t qu đánh giá th c tr ng kê đ n thu c b o hi m y t đi u
tr ngo i trú

m t s c s y t công l p t i thành ph C n

Th giai đo n 2016-2017 ........................................................... 62
3.1.2. ánh giá hi u qu c a m t s gi i pháp can thi p trong kê
đ n thu c đi u tr ngo i trú

m t s c s y t công l p t i

thành ph C n Th giai đo n 2017-2018 ................................... 83
3.2. K t qu đánh giá th c tr ng ch m sóc ng

i b nh và hi u qu

c a m t s gi i pháp can thi p trong ch m sóc ng
hi m y t đi u tr ngo i trú

i b nh b o


m t s c s y t công l p t i thành

ph C n Th giai đo n 2016-2018 ...................................................... 86


3.2.1. K t qu phân tích th c tr ng ch m sóc ng
y t đi u tr ngo i trú

i b nh b o hi m

m t s c s y t công l p t i thành

ph C n Th giai đo n 2016-2017 ............................................ 86
3.2.2. ánh giá hi u qu c a m t s gi i pháp can thi p trong ch m
sóc ng

i b nh đi u tr ngo i trú

m t s c s y t công l p

t i thành ph C n Th giai đo n 2017-2018 .............................. 97
Ch

ng 4. BÀN LU N

4.1. V th c tr ng kê đ n và hi u qu c a m t s gi i pháp can thi p
trong kê đ n thu c b o hi m y t đi u tr ngo i trú

m ts c s


y t công l p t i thành ph C n Th giai đo n 2016-2018 ................ 104
4.1.1. V th c tr ng kê đ n thu c b o hi m y t đi u tr ngo i trú
m t s c s y t công l p t i thành ph C n Th giai đo n
2016-2017 ............................................................................... 104
4.1.2. V hi u qu c a m t s gi i pháp can thi p trong kê đ n
thu c đi u tr ngo i trú

m t s c s y t công l p t i

thành ph C n Th giai đo n 2017-2018 ............................... 123
4.2. V th c tr ng ch m sóc ng

i b nh và hi u qu c a m t s gi i

pháp can thi p trong ch m sóc ng
ngo i trú

i b nh b o hi m y t đi u tr

m t s c s y t công l p t i thành ph C n Th giai

đo n 2016-2018.................................................................................. 128
4.2.1. V th c tr ng ch m sóc ng
ngo i trú

i b nh b o hi m y t đi u tr

m t s c s y t công l p t i thành ph C n

Th giai đo n 2016-2017 ........................................................ 128

4.2.2. V hi u qu c a m t s gi i pháp can thi p trong ch m sóc
ng

i b nh đi u tr ngo i trú

m t s c s y t công l p

t i thành ph C n Th giai đo n 2017-2018 .......................... 134
K T LU N ................................................................................................... 144
KI N NGH .................................................................................................. 146


DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B
C A

TÀI LU N ÁN

TÀI LI U THAM KH O
DANH M C CÁC PH L C
PH L C

K T QU

NGHIÊN C U


DANH M C CÁC CH

VI T T T


TT

Ph n vi t t t

Ph n vi t đ y đ

1

BHYT

:

B o hi m y t

2

BV K

:

B nh vi n đa khoa

3

BYT

:

B Yt


4

CBYT

:

Cán b y t

5

CSYT

:

C s yt

6

DMTCY

:

Danh m c thu c ch y u

7

DMTTY

:


Danh m c thu c thi t y u

8

HYD

:

ih cYD

c

9

KS

:

Kháng sinh

10

SCT

:

Sau can thi p

11


TB

:

Trung bình

12

TCT

:

Tr

13

TCY

:

Thu c ch y u

14

TCYTTG

:

T ch c y t th gi i


15

TP

:

Thành ph

16

TTT

:

T

17

TTY

:

Thu c thi t y u

18

TTYT

:


Trung tâm y t

19

TW

:

Trung

c can thi p

ng tác thu c

ng


DANH M C CÁC B NG
B ng

Tên b ng

Trang

1.1.

Tóm t t các nghiên c u v ch s kê đ n trên th gi i

20


1.2.

Tóm t t các nghiên c u v ch s ch m sóc ng

23

i b nh

trên th gi i
2.1.

B ng th ng kê s l

t khám ngo i trú có b o hi m y t

41

trung bình 1 ngày c a 11 c s y t t i thành ph C n
Th n m 2015
2.2.

S l

ng m u c n l y phân chia theo 11 c s y t

42

2.3.

S l


ng m u c n l y phân chia sau can thi p

43

2.4.

Các m c đ t

2.5.

Các bi n s s hi u bi t c a ng

ng tác thu c

45
i b nh v dùng thu c

51

và đ t đi u tr
2.6.

Các bi n s s hài lòng v d ch v ngo i trú c a các c

52

s yt
2.7.


Các bi n s v y u t th i gian và các y u t s l

ng

2.8.

Các bi n s v các n i dung kh o sát

55

3.1.

T l tuân th các quy đ nh th t c hành chính t i 11 c

62

54

s yt
3.2.

T l tuân th các quy đ nh v n i dung đ n thu c t i 11

63

c s yt
3.3.

S thu c kê trung bình trong m t đ n t i 11 c s y t


64

3.4.

T l thu c đ

65

c kê theo tên generic và tên chung qu c

t
3.5.

T l đ n có kháng sinh t i 11 c s y t

66

3.6.

T l s d ng k t h p kháng sinh t i 11 c s y t

67


B ng
3.7.

Tên b ng
Các nhóm kháng sinh đ


c s d ng nhi u nh t t i 11 c

Trang
68

s yt
3.8.

T l đ n có thu c tiêm t i 11 c s y t

69

3.9.

M t s lo i thu c tiêm đ

70

c s d ng nhi u t i 11 c s

yt
3.10.

T l đ n có vitamin t i 11 c s y t

70

3.11.

M t s lo i vitamin đ


71

3.12.

T l đ n có corticoid t i 11 c s y t

72

3.13.

M t s lo i corticoid đ

c s d ng nhi u t i 11 c s y

72

c kê đ n có trong danh m c thu c

73

c s d ng nhi u t i 11 c s y t

t
3.14.

T l các thu c đ

thi t y u và danh m c thu c ch y u t i 11 c s y t
3.15.


T l t

ng tác thu c t i 11 c s y t

3.16.

T l các t

74

ng tác thu c b t l i m c 1 cao nh t t i 11

75

ng tác thu c b t l i m c 2 cao nh t t i 11

76

ng tác thu c b t l i m c 3 cao nh t t i 11

77

Chi phí cho thu c trung bình c a m i đ n t i 11 c s y

78

c s yt
3.17.


T l các t
c s yt

3.18.

T l các t
c s yt

3.19.

t
3.20.

Chi phí thu c và t l chi phí thu c trung bình dành cho

79

kháng sinh, thu c tiêm, vitamin, corticoid t i 11 c s y
t
3.21.

T l đ n kê phù h p v i phác đ đi u tr t i 11 c s y
t

80


B ng
3.22.


Tên b ng

Trang

T l th c hi n thông tin h p lý cho ng

i b nh t i 11

82

c s yt
3.23.

T l tuân th quy ch kê đ n sau can thi p

83

3.24.

S thu c kê trung bình trong m t đ n sau can thi p

84

3.25.

T l t

85

3.26.


Th i gian khám b nh trung bình t i 11 c s y t

86

3.27.

Th i gian c p phát thu c trung bình t i 11 c s y t

87

3.28.

T l các thu c đ

88

3.29.

T l đ nđ

3.30.

T l hi u bi t c a ng

ng tác thu c sau can thi p

c phân phát th c t t i 11 c s y t

c dán nhãn đ y đ t i 11 c s y t

i b nh v li u l

89

ng dùng thu c

90

i b nh v k t qu cung

91

i b nh v kh n ng ti p

92

i b nh v s minh b ch

93

và đ t đi u tr t i 11 c s y t
3.31.

T l m c hài lòng cao c a ng
c p d ch v y t t i 11 c s y t

3.32.

T l m c hài lòng cao c a ng
c n t i 11 c s y t


3.33.

T l m c hài lòng cao c a ng

thông tin và th t c t i 11 c s y t
3.34.

T l m c hài lòng cao c a ng
và ph

3.35.

i b nh v c s v t ch t

94

i b nh v thái đ , n ng

96

ng ti n t i 11 c s y t

T l m c hài lòng cao c a ng

l c chuyên môn nhân viên t i 11 c s y t
3.36.

Th i gian khám b nh trung bình sau can thi p


97

3.37.

Th i gian c p phát thu c trung bình sau can thi p

98

3.38.

T l đ n có thu c đ

98

3.39.

T l hi u bi t c a ng
đi u tr sau can thi p

c dán nhãn đ y đ sau can thi p
i b nh v dùng thu c và đ t

99


B ng
3.40.

Tên b ng


Trang

T l m c hài lòng m c cao c a ng

i b nh v k t qu

100

cung c p d ch v y t sau can thi p
3.41.

T l m c hài lòng cao c a ng

i b nh v kh n ng ti p

100

c n sau can thi p
3.42.

T l m c hài lòng m c cao c a ng

i b nh v s minh

101

i b nh v c s v t

102


i b nh v thái đ ,

103

b ch thông tin và th t c sau can thi p
3.43.

T l m c hài lòng m c cao c a ng
ch t và ph

3.44.

ng ti n sau can thi p

T l m c hài lòng m c cao c a ng

n ng l c chuyên môn nhân viên sau can thi p


DANH M C CÁC S
S đ

Tên s đ

Trang

1.1.

Chu trình s d ng thu c trong b nh vi n


11

1.2.

Quy trình c p phát thu c theo Trung tâm khoa h c qu n lý y t

12

M
1.3.

Các y u t

nh h

ng đ n s d ng thu c theo T ch c y t th

14

nh h

ng đ n s d ng thu c theo Trung tâm khoa

15

gi i
1.4.

Các y u t


h c qu n lý y t M
1.5.

Các bi n pháp c i thi n s d ng thu c

18

2.1.

S đ thi t k nghiên c u chung

38

2.2.

S đ thi t k nghiên c u can thi p

39


1

TV N
Thu c đóng vai trò quan tr ng trong vi c đi u tr b nh. Tuy nhiên n u
s d ng không đúng cách ho c t ý s d ng s gây ra nh ng h u qu x u nh
h

ng tr c ti p đ n s c kho con ng

t ng t l t vong c a ng


i nh kéo dài th i gian đi u tr , gia

i b nh, t ng chi phí đi u tr , đ c bi t là gia t ng

tình tr ng quen thu c nói chung và kháng kháng sinh nói riêng. Theo th ng
kê, trên th gi i có h n 50% thu c đ

c s d ng không h p lý. Xu t phát t

th c tr ng đó, n m 1985, T ch c Y t th gi i đã t ch c m t h i ngh l n
Nairobi – Kenya v s d ng thu c h p lý. T i h i ngh , các thành viên c a
m ng l

i qu c t v s d ng thu c h p lý và ch

ng trình hành đ ng vì

thu c đã xây d ng nên các ch s s d ng thu c. Các ch s s d ng thu c có
th mô t tình tr ng s d ng thu c

m t qu c gia, khu v c, t ng c s y t c

th hay có th dùng đ so sánh gi a các c s y t v i nhau, đ t th c ti n đó
xây d ng m t h th ng ch m sóc s c kh e hoàn thi n h n [1].
T i Vi t Nam, t ng s l
2015 là 213.267.600 l

t khám b nh qua các n m đ u t ng cao, n m


t, t ng 8,5% so v i n m 2011 là 196.456.600 l

t [2]

nên B Y t đã ban hành nhi u v n b n pháp quy quy đ nh ho t đ ng s d ng
thu c nh m t ng c

ng giám sát ho t đ ng kê đ n thu c. Tuy nhiên, th c

tr ng kê đ n c ng không n m ngoài xu h

ng chung c a các n

c đang phát

tri n, đó là tình tr ng l m d ng kháng sinh, thu c tiêm, vitamin, kê quá nhi u
thu c trong m t đ n thu c. Vi c th c hi n quy ch kê đ n thu c trong đi u tr
ngo i trú v n còn nhi u t n t i: kê đ n theo tên th

ng m i đ i v i tr

h p thu c không có nhi u ho t ch t; n i dung ghi h

ng d n s d ng thu c

cho ng

i b nh c ng còn sai sót; hay hàm l

đi m dùng, thông tin ng


ng, li u dùng, đ

ng

ng dùng, th i

i b nh ch a đ y đ [3]. Ngoài ra, trong th i gian

qua m t s c s y t ch a quan tâm đúng m c đ n các đi u ki n ph c v
ng

i b nh và nâng cao ch t l

ng khám b nh, ch a b nh, còn có các ý ki n


2

c a ng
t ch a t

i b nh, c ng đ ng và c quan truy n thông v ch t l

ng d ch v y

ng x ng v i chi phí [4]. Nh ng b t c p này đã và đang t n t i và

c n có các bi n pháp kh c ph c c th , k p th i nh m h
thu c an toàn, h p lý và kinh t .

sóc s c kh e cho ng

ng t i s d ng

c bi t c n chú tr ng đ n công tác ch m

i b nh ngo i trú có b o hi m y t khi mà t l ng

i

dân tham gia b o hi m y t hi n nay đã trên 80% dân s , ph n đ u t l này
đ n n m 2025 là 95% dân s [5].
C n Th là thành ph phát tri n nh t v y t t i

ng b ng sông C u

Long vì th m i ngày các c s y t ph i ti p nh n m t s l
ng

ng khá l n

i b nh t i 13 t nh, thành ph trong khu v c. Theo th ng kê n m 2015 t i

các c s y t công l p ti p nh n khám ch a b nh đa khoa, trung bình m t
ngày có 6.351 l
tr

t ng

i b nh đ n khám ngo i trú, trong đó có kho ng 97%


ng h p là có b o hi m y t . Vì v y, công tác kê đ n khám ch a b nh và

ch m sóc ng

i b nh b o hi m y t t i C n Th c n đ

c giám sát ch t ch

h n.
T các th c ti n trên, đ tài: “ ánh giá th c tr ng kê đ n v̀ ch m
sóc b nh nhân đi u tr ngo i trú b o hi m y t

m t s c s y t công

l p t i th̀nh ph C n Th giai đo n 2016-2018” đ

c th c hi n v i các

m c tiêu:
1.

ánh giá th c tr ng kê đ n và hi u qu c a m t s gi i pháp can

thi p trong kê đ n thu c b o hi m y t đi u tr ngo i trú

m ts c s yt

công l p t i thành ph C n Th giai đo n 2016-2018.
2.


ánh giá th c tr ng ch m sóc ng

gi i pháp can thi p trong ch m sóc ng
trú

i b nh và hi u qu c a m t s

i b nh b o hi m y t đi u tr ngo i

m t s c s y t công l p t i thành ph C n Th giai đo n 2016-2018.


3

Ch

ng 1.

T NG QUAN
1.1. Qui đ nh kê đ n thu c trong đi u tr ngo i trú, ch s s d ng thu c,
ho t đ ng s d ng thu c trong b nh vi n
1.1.1. Qui đ nh kê đ n thu c trong đi u tr ngo i trú
* Theo đi u 6 thông t s 05/2016/TT-BYT c a B Y t (BYT), yêu
c u chung v i n i dung kê đ n thu c:
+ Ghi đ , rõ ràng và chính xác các m c in trong

n thu c ho c trong

S khám b nh ho c S đi u tr b nh c n ch a tr dài ngày c a ng

+ Ghi chính xác đ a ch n i ng
s nhà, đ
+

i b nh đang th

ng ph , t dân ph ho c thôn, p, b n, xã, ph
i v i tr d

i b nh.

ng trú ho c t m trú:
ng, th tr n.

i 72 tháng tu i thì ph i ghi s tháng tu i và ghi tên b

ho c m c a tr .
+ Vi t tên thu c theo tên chung qu c t (INN, generic) tr tr
thu c có nhi u ho t ch t. Tr
ph i ghi tên th

ng h p ghi thêm tên thu c theo tên th

ng h p
ng m i

ng m i trong ngo c đ n sau tên chung qu c t .

+ Ghi tên thu c, n ng đ /hàm l


ng, s l

ng, li u dùng, đ

ng dùng,

th i đi m dùng c a m i lo i thu c.
+ S l

ng thu c gây nghi n ph i vi t b ng ch , ch đ u vi t hoa.

+ S l

ng thu c: vi t thêm s 0 phía tr

cn us l

ng ch có m t

ch s (nh h n 10).
+ Tr

ng h p s a ch a đ n thì ng

i kê đ n ph i ký tên ngay bên

c nh n i dung s a.
+ G ch chéo ph n gi y còn tr ng t phía d
phía trên ch ký c a ng


i n i dung kê đ n đ n

i kê đ n; ký, ghi (đóng d u) h tên [6].


4

* Trong kho ng th i gian nghiên c u, thông t s 52/2017/TT-BYT
c a BYT qui đ nh v vi c kê đ n thu c hóa d
ngo i trú đ

c, sinh ph m trong đi u tr

c ban hành, thông t này có hi u l c t 1-3-2018 [7]. Th i gian

k t thúc l y m u c a nghiên c u vào tháng 4-2019, tuy nhiên theo đi u 6,
thông t này, yêu c u chung v i n i dung kê đ n thu c, khi so sánh v i đi u
6, thông t s 05/2016/TT-BYT có cùng n i dung mà lu n án th c hi n đánh
giá, có 8/9 n i dung kh o sát trong qui ch th c hi n không thay đ i gi a
thông t s 05/2016/TT-BYT và thông t 2017, n i dung 3 ch khác là tr
đ

c đi khám cùng ng

s c nc

i giám h và ghi thêm s ch ng minh nhân dân ho c

c công dân c a b ho c m ho c ng


i giám h c a tr . Bên c nh,

trong th i gian th c hi n lu n án, thông t s 18/2018/TT-BYT s a đ i, b
sung m t s đi u c a thông t s 52/2017/TT-BYT, hi u l c t 15-10-2018,
trong đó có s a đ i kho n 3 đi u 6 c a thông t này thành “

i v i tr d

i

72 tháng tu i ghi s tháng tu i, cân n ng, tên b ho c m c a tr ho c ng

i

đ a tr đ n khám b nh, ch a b nh.” [8]. So v i thông t s 05/2016/TT-BYT,
ch b sung thêm cân n ng c a tr và tên c a ng

i đ a tr đi khám b nh.

* Nh v y, n i dung kh o sát theo thông t s 05/2016/TT-BYT không
thay đ i nhi u v đi u 6 – yêu c u chung c a n i dung đ n thu c so v i thông
t 52/2017/TT-BYT và thông t 18/2018/TT-BYT nên nghiên c u c a chúng
tôi v n đ m b o tính m i và c p nh t so v i các v n b n hi n hành c a BYT.
1.1.2. Ch s s d ng thu c
1.1.2.1. M c tiêu
Các nghiên c u đ đánh giá vi c s d ng thu c s r t khác nhau

các

n i. B n ch t và thi t k c a các nghiên c u nh v y s ph thu c vào nhi u

y u t nh : nhu c u thông tin đ c thù c a các nhà qu n lý y t , lo i hình h
th ng l u tr h s đang có t i c s , ng
quen đ

i cung c p d ch v v i nh ng thói

c mô t , các ngu n l c đ th c hi n nghiên c u. Nói chung, các


5

nghiên c u v s d ng thu c c n c vào các ch s thu c vào b n nhóm l n
d

i đây:
* Mô t th c hành kê đ n: nghiên c u mô t c t ngang, đ

c th c hi n

đánh giá riêng bi t v th c hành đi u tr c a các nhóm c s y t (CSYT) và
ng

i b nh.
* So sánh vi c th c hi n các ch s s d ng thu c gi a các CSYT ho c

ng

i kê đ n ho c gi a các nhóm CSYT v i nhau.
* Giám sát và theo dõi theo t ng kho ng th i gian c th trong n m v


thói quen s d ng thu c.
*

ánh giá hi u qu can thi p: các ch s c th đ

c s d ng đ đánh

giá hi u qu c a m i can thi p nh m thay đ i vi c th c hành kê đ n [1].
1.1.2.2. Phân lo i
D a trên các ch s s d ng thu c T ch c Y t th gi i (TCYTTG) đã
xây d ng, BYT đã ban hành các ch s s d ng thu c cho các CSYT, g m 5
ch s : ch s kê đ n, ch s ch m sóc ng

i b nh, ch s c s , ch s s

d ng thu c toàn di n và ch s l a ch n s d ng trong b nh vi n. Trong n i
dung c a lu n án, do đ i t

ng nghiên c u là ng

i b nh khám ngo i trú có

b o hi m y t (BHYT) nên ph m vi lu n án ch kh o sát 3 ch s là ch s kê
đ n, ch s ch m sóc ng

i b nh và ch s s d ng thu c toàn di n [9].

1.1.2.3. N i dung các ch s s d ng thu c
* Các ch s v kê đ n và các ch s s d ng thu c toàn di n:
+ S thu c kê trung bình (TB) trong m t đ n:

 M c đích: đo l
đa thành ph n đ

ng s l

ng thu c trong m t đ n thu c (các thu c

c tính là m t, không liên quan đ n th c t ng

i b nh có

dùng thu c hay không).
 Cách tính: đ

c tính b ng cách chia t ng s l

đ n thu c cho s đ n thu c đ

c kh o sát.

ng thu c trong s các


6

+ Chi phí TB c a m i đ n:
 M c đích: đ đo l
 Cách tính: đ

ng chi phí cho vi c đi u tr b ng thu c.


c tính b ng cách chia toàn b chi phí ti n c a t t c

các thu c đã kê đ n cho s đ n đã kh o sát.
+ T l các thu c đ

c kê theo tên generic ho c tên chung qu c t

(ngo i tr các thu c nhi u thành ph n có th kê theo tên th

ng m i theo qui

đ nh c a BYT):
 M c đích: tìm xu th kê đ n thu c theo tên generic ho c tên chung
qu c t (INN).
 Cách tính: t l % này đ

c tính b ng cách chia s các thu c đ

theo tên generic cho t ng s các thu c đ

c kê

c kê, nhân v i 100.

+ T l đ n kê có kháng sinh (KS) và t l chi phí thu c dành cho KS:
 M c đích: đo l
ti n và th

ng m c đ s d ng lo i thu c quan tr ng nh ng đ t


ng b l m d ng trong đi u tr .

 Cách tính: t l đ n kê có KS đ

c tính b ng cách chia s các l n

khám b nh có kê KS cho s l n khám b nh đ
l chi phí thu c dành cho KS đ

c kh o sát, nhân v i 100 và t

c tính b ng cách chia toàn b ti n c a toàn

b KS cho toàn b giá tr ti n c a các đ n thu c.
+ T l đ n kê có thu c tiêm và t l chi phí thu c dành cho thu c
tiêm:
 M c đích: đo l

ng m c đ s d ng thu c tiêm.

 Cách tính: t l các đ n kê có thu c tiêm đ
các đ n có kê thu c tiêm cho s đ n đ
phí thu c dành cho thu c tiêm đ

c tính b ng cách chia s

c kh o sát, nhân v i 100 và t l chi

c tính b ng cách chia giá tr ti n c a toàn


b thu c tiêm cho toàn b giá tr ti n c a các đ n thu c.
+ T l các đ n kê có vitamin và t l chi phí thu c dành cho vitamin:
 M c đích: đo l

ng m c đ s d ng thu c th

ng b l m d ng đ


7

làm v a lòng ng
th

i b nh ho c do tác đ ng c a nhà s n xu t, phân ph i,

ng dùng h tr đi u tr , tác d ng không rõ ràng.
 Cách tính: t l các đ n kê có vitamin đ

các đ n có kê vitamin cho s đ n đ
thu c dành cho vitamin đ

c tính b ng cách chia s

c kh o sát, nhân v i 100 và t l chi phí

c tính b ng cách chia giá tr ti n c a toàn b

vitamin cho toàn b giá tr ti n c a các đ n thu c.

+ T l các đ n kê có corticoid và t l chi phí thu c dành cho
corticoid:
 M c đích: đo l

ng m c đ s d ng lo i thu c th

ng b l m d ng

trong đi u tr b ng thu c.
 Cách tính: t l các đ n kê có corticoid đ
đ n có kê corticoid cho s đ n đ
thu c dành cho corticoid đ

c tính b ng cách chia s

c kh o sát, nhân v i 100 và t l chi phí

c tính b ng cách chia giá tr ti n c a toàn b

corticoid cho toàn b giá tr ti n c a các đ n thu c.
+ T l các thu c đ

c kê đ n có trong danh m c thu c thi t y u

(DMTTY) và danh m c thu c ch y u (DMTCY) do BYT ban hành và t l
chi phí dành cho thu c thi t y u (TTY) và thu c ch y u (TCY): d a vào
DMTTY tân d

c, DMTTY đông d


c l n VI n m 2013 và DMTCY do

BYT ban hành n m 2005 [10], [11], [12].
 M c đích: đo l
v thu c, đ

ng m c đ kê đ n phù h p v i chính sách qu c gia

c đánh giá t DMTTY do BYT ban hành.

 Cách tính: đ

c tính b ng cách t l m i đ n thu c có kê TTY/TCY

chia t ng s đ n đã kh o sát, nhân v i 100 và t l chi phí ti n TTY/TCY
đ

c tính b ng cách chia giá tr ti n c a toàn b TTY/TCY cho toàn b giá tr

ti n c a các đ n thu c.
+ T l ng

i b nh hài lòng v i d ch v ch m sóc s c kh e:


8

 S d ng “Phi u kh o sát ý ki n ng

i b nh ngo i trú” do BYT ban


hành [13]. Trong phi u kh o sát, có 5 thang đo g m nhi u ch báo giúp ph n
ánh đúng đ tin c y v i đ i t
thang đo đ
h iđ

ng c n đo và d a trên thang đi m Likert 5 là

c s d ng ph bi n nh t trong nghiên c u đ nh l

ng. B câu

c trình bày t i ph l c 2.
 Thang đo s hài lòng c a ng

i b nh g m 5 y u t :

 Kh n ng ti p c n: kho ng cách t nhà đ n c s cung c p d ch v :
đ a đi m, v trí, bi n báo, ch d n gi a các khu v c; áp d ng công ngh thông
tin trong qu ng bá d ch v ; th i gian, th i đi m cung c p d ch v ; g m 5 ti u
m c.
 S minh b ch thông tin và th t c khám b nh, đi u tr : niêm y t công
khai ho c có b ph n h

ng d n/ch d n các thông tin (s đ các khoa phòng,

các lo i hình d ch v đ

c cung c p, các th t c gi y t có liên quan, quy


trình khám ch a b nh, th i gian th c hi n, giá d ch v ...); áp d ng công ngh
thông tin trong gi i quy t các th t c hành chính: công b c ch ti p nh n và
x lý thông tin ph n h i nh đ

ng dây nóng, h p th góp ý...; minh b ch,

trách nhi m gi i trình v các n i quy c a c s , quy t c ng x c a cán b ,
công ch c, viên ch c; g m 10 ti u m c.
 C s v t ch t và ph
đi m cung c p d ch v ; ph

ng ti n ph c v ng

i b nh: di n tích các đ a

ng th c b trí s p x p các phòng, b ph n; các

trang thi t b , v t d ng và thi t b h tr cung c p d ch v ; v sinh môi
tr

ng; không gian; g m 8 ti u m c.
 Thái đ

ng x , n ng l c chuyên môn c a nhân viên y t : tuân th

các quy đ nh quy t c ng x ; k n ng giao ti p; thái đ ph c v ; ki n th c và
k n ng cung c p d ch v chuyên môn, k thu t, g m 3 ti u m c.
 K t qu cung c p d ch v : áp d ng công ngh thông tin trong cung
c p d ch v ; th i gian cung c p d ch v ; m c đ đáp ng đ i v i nhu c u c a



9

khách hàng (ví d nh s thay đ i v tình tr ng b nh t t...); m c thu phí, c
ch thu phí so v i kh n ng chi tr c a ng

i s d ng d ch v ; th

ng hi u

hay m c đ tín nhi m c a c s cung c p d ch v ; g m 4 ti u m c.

l

ánh giá thang đo m c đ hài lòng c a ng

i b nh đ i v i ch t

ng ch m sóc s c kh e d a trên thang đi m Likert 5 m c đ “r t không hài

lòng”, “không hài lòng”, “bình th

ng”, “hài lòng”, “r t hài lòng”. Th ng kê

t l ph n tr m các m c hài lòng tr lên đ so sánh gi a các CSYT [14].
* Ch s v ch m sóc ng

i b nh:

+ Th i gian khám b nh TB:

 M c đích: đ đo l

ng th i gian mà nhân viên dành cho m i ng

b nh trong quá trình khám và kê đ n (th i gian t lúc ng

i

i b nh đ n phòng

khám cho đ n khi r i kh i).
 Cách tính: th i gian TB đ

c tính b ng cách chia t ng s th i gian

c a toàn các ca khám b nh cho s ca.
+ Th i gian phát thu c TB:
 M c đích: đ đo l
m i ng

ng th i gian mà nhân viên phát thu c dành cho

i b nh (th i gian t lúc ng

i b nh đ n nh n thu c t i khi r i đi,

không tính th i gian ch đ i).
 Cách tính: th i gian TB đ

c tính b ng cách chia t ng s th i gian


dành cho phát thu c đ i v i t t c ng
+ T l các thu c đ

i b nh cho s tr

ng kh n ng các CSYT có th cung c p các

thu c đã kê đ n, th c t các thu c này đ
 Cách tính: t l % đ

c c p phát hay không.

c tính b ng cách chia s thu c th c t đã c p

phát t i các CSYT cho t ng s thu c đ
 M c đích: đ đo l

c phát.

c phân phát th c t :

 M c đích: đ đo l

+ T l đ n thu c đ

ng h p đ

c kê đ n, nhân v i 100.


c dán nhãn đ y đ :
ng m c đ ng

i c p phát thu c ghi nh n các


10

thông tin c b n trên các túi thu c mà h đã phát.
 Cách tính: t l % đ

c tính b ng cách chia s đ n thu c ghi trên đó

đ y đ thông tin li u dùng, cách dùng, đ

ng dùng; có th in t gi y thông tin

r i dán vào v thu c, h p thu c ho c túi thu c đ i v i thu c ra l ; cho t ng s
đ n thu c đã phát, nhân v i 100.

ng

+ S hi u bi t c a ng

i b nh v dùng thu c và đ t đi u tr :

 M c đích: đ đo l

ng hi u qu c a thông tin đ


c cung c p cho

i b nh v s đ dùng li u c a lo i thu c mà h đã nh n.
 Cách tính: t l % đ

c tính b ng cách chia s ng

i b nh có th ghi

nh n chính xác s đ li u dùng đ i v i t t c các thu c cho t ng s ng

i

b nh đã ph ng v n, nhân v i 100.
 Dùng ph

ng pháp ph ng v n tr c ti p s hi u bi t c a ng

i b nh

v các thông tin liên quan đ n thu c v li u dùng c a t ng lo i thu c. Câu h i
ph ng v n đ

c l ng ghép trong ph l c 1.

1.1.3. Ho t đ ng s d ng thu c trong b nh vi n
1.1.3.1. Quy trình s d ng thu c trong b nh vi n
* S d ng thu c là m t b

c trong quy trình cung ng thu c khép kín


g m: l a ch n, mua s m, phân ph i và s d ng thu c [15]. Các b
có vai trò quan tr ng nh nhau, b
b

c này t o ti n đ và nh h

c này đ u
ng t i các

c ti p theo. Ho t đ ng s d ng thu c trong b nh vi n di n ra theo chu

trình nh s đ 2.1.


11

S đ 1.1. Chu trình s d ng thu c trong b nh vi n
Ngu n: theo Trung tâm khoa h c qu n lý y t M (n m 2012) [16].

* Ch n đoán và kê đ n:
+ Theo TCYTTG: quá trình kê đ n h p lý đ

c th c hi n qua 6 b

c

nh sau:
-B


c 1: xác đ nh v n đ c a b nh nhân (ch n đoán).

-B

c 2: xác đ nh m c tiêu đi u tr .

-B

c 3: ch n cách đi u tr hi u qu và an toàn đã đ

các ph

c ch ng minh t

ng án khác nhau.

-B

c 4: b t đ u đi u tr b ng vi c kê đ n thu c chính xác.

-B

c 5: cung c p thông tin và h

-B

c 6: theo dõi k t qu đi u tr .

ng d n rõ ràng.


Sau m t th i gian theo dõi k t qu đi u tr s bi t quá trình đi u tr có
thành công hay không. N u v n đ đã đ

c gi i quy t thì vi c đi u tr có th

d ng l i; n u không, c n ph i ki m tra l i t t c các b

c [17].

+ T i Vi t Nam: quá trình khám lâm sàng, ch n đoán và ch đ nh
đi u tr :
- Thông báo ng

i b nh vào khám theo s th t .

- B trí bu ng khám lâm sàng, chuyên khoa.


×