Trình bày kinh nghiệm ứng dụng thương mại điện tử một doanh nghiệp bán lẻ tại nhật bản

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
---------***--------

BÀI TẬP TIỂU LUẬN
BỘ MÔN: THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Đề tài:

Trình bày kinh nghiệm ứng dụng
thương mại điện tử một doanh nghiệp
bán lẻ tại Nhật Bản
Giảng viên hướng dẫn: Ths. Nguyễn Thị Hồng Vân
Lớp tín chỉ: TMA306(2-1617).1_LT
Sinh viên thực hiện
Nguyễn
Thanh
Mai
1311110433

Hà Nội, tháng 3 năm 2017


Mục lụ

Lời nói đầu..............................................................................................................................................4
1.

Giới thiệu doanh nghiệp.................................................................................................................5
1.1

Giới thiệu chung.....................................................................................................................5

1.2 Doanh thu hàng năm.....................................................................................................................5
2.

Những ứng dụng Thương mại điện tử của doanh nghiệp..............................................................6
2.1 Rakuten Ichiba..............................................................................................................................6
2.1.1 Giới thiệu chung....................................................................................................................6
2.2 Rakuten Travel..............................................................................................................................6
2.2.1 Giới thiệu chung....................................................................................................................6
2.3 Rakuma.........................................................................................................................................6
2.3.1 Giới thiệu chung....................................................................................................................6
2.3.1 Chức năng chính....................................................................................................................6
2.3.3 Chức năng thanh toán, vận chuyển, hỗ trợ sau giao dịch....................................................7

3. Bài học kinh nghiệm...........................................................................................................................8



Lời nói đầu
Trong suốt hai thập kỷ qua, Công nghệ thông tin và Thương mại điện tử đã
xâm nhập vào mọi góc cạnh của đời sống xã hội nói chung và doanh nghiệp nói
riêng. Đối với người tiêu dùng, Thương mại điện tử giúp mua sắm thuận tiện các
hàng hóa và dịch vụ trên các thị trường ở mọi nơi trên thế giới, xóa bỏ giới hạn
không gian và thời gian. Đối với doanh nghiệp, Thương mại điện tử góp phần hình
thành những mô hình kinh doanh mới, giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Nhắc đến những cường quốc về thương mại điện tử thì không thể không nhắc
đến Nhật Bản với một hệ thống thanh toán tài chính, hệ thống vận chuyển phát triển
vào hàng bậc nhất trên thế giới. Trong đó, một trong những ông lớn thống thị trong
thị trường thương mại điện tử của Nhật Bản không thể không nhắc đến Tập đoàn
Rakuten với những trang thương mại điện mang lại doanh thu hàng năm đứng trong

nhóm đầu của thế giới như Rakuten Ichiba, Rakuten Travel, Rakuma. Tập đoàn
Rakuten nhận thức sớm về sự phát triển và tiềm năng kiếm lời từ lĩnh vực kinh
doanh trên Internet từ rất sớm, những bước đi đầu của Rakuten Ichiba là từ những
năm 1997 và bắt đầu phát triển từ năm 2001.
Vì vậy, em viết bài tiểu luận này phân tích những ứng dụng dịch vụ Thương mại
điện tử của tập đoàn Rakuten, có thể từ đây các doanh nghiệp kinh doanh thương
mại điện tử tại Việt Nam có thể có những gợi ý để hoàn thiện, cải thiện sản phẩm
của chính mình để đưa nên Thương mại điện tử Việt Nam sẽ trở thành một trong
những ngành dịch vụ đóng góp cho sự phát triển của đất nước.


1. Giới thiệu doanh nghiệp
1.1 Giới thiệu chung
- Tên đầy đủ của doanh nghiệp là Tập đoàn Rakuten.
- Địa chỉ trụ sở chính: Rakuten CreamZone House 14-1 Tamagawa icchoume,
Sedagaya-ku, Tokyo
- Năm thành lập: 7/2/1997, ngày chính thức ra mắt Rakuten ichiba (trang
thương mại điện tử của Rakuten) là 1/5/1997.
- Giám đốc kiêm chủ tịch hội đồng quản trị: Migitani Hiroshi
- Tổng vốn đầu tư: 203.587.000.000 yên (tương đương khoảng 20 tỷ USD)
- Số lượng nhân viên chính thức 5138 người, số lượng nhân viên liên kết:
12981 người. (Số liệu ngày 31/12/2015). Đây là số lượng nhân viên thống kê
đã trừ đi người kiêm nhiều chức vụ, nhân viên bán thời gian, nhân viên được
phái cử đi công ty khác hoặc người từ công ty khác phái cử đến.
1.2 Doanh thu hàng năm
Doanh thu hàng năm của tập đoàn là trên 4 tỷ USD. Năm 2015, doanh thu
hợp nhất của tập đoàn đặt hơn 6 tỷ USD. Rakuten hiện đang nằm trong số những
công ty kinh doanh trên Internet hay nói cách khác với khẩu hiệu “Shopping is
Entertainment”, Rakuten đang nằm trong số những công ty về thương mại điện
tử lớn nhất thế giới, và là đối thủ cạnh tranh hàng đầu của Amazon, Ebay,…

Rakuten được coi là một trong 4 trụ cột của ngành thương mại điện tử thế giới
gồm Amazon, Ebay, Rakuten và Alibaba, trong đó Amazon và Ebay là hai trụ
cột phía Tây thì Rakuten và Alibaba được coi là hai trụ cột phía Đông.
Sau 20 năm thành lập, hiện nay hệ thống Rakuten đã có hơn 26000 nhà bán lẻ
đăng kí sử dụng hệ thống này và khoảng 47 triệu người sử dụng có đăng kí.
Theo báo cáo thường niên năm 2013, mảng dịch vụ Internet đóng góp 57,1%
doanh thu với sự góp mặt lớn nhất của Rakuten Ichiba, Rakuten Travel,
Rakuma(một nhánh khác so với Rakuten Ichiba, trang web này khai thác đối
tượng chính là những người tham gia là những cá nhân bán đồ cũ hoặc đồ không
dùng đến). Mảng tài chính Internet chiếm 36,5% đến từ Rakuten Card, Rakuten
Securities,… Năm 2013, Rakuten chiếm hầu hết vị trí hàng đầu trong lĩnh vực
dịch vụ Internet Nhật Bản, đầu tư 50 triệu USD vào Pinterest. Đầu năm 2014,
Rakuten mua lại ứng dụng nhắn tin Viber giúp lượng thành viên đăng kí dịch dụ
của Rakuten tăng từ mức gần 200 triệu người dùng lên 500 triệu người dùng.


Rakuten có thị trường phần lớn là tại Nhật và một số thị trường châu Á khác
như Singapore, Hongkong, Đài Loan, Malaysia,… Tuy nhiên tập đoàn đang có ý
định rút khỏi một vài thị trường như Singapore và Malaysia vì không thể cạnh
tranh với một số trang web thương mại điện tử C2C khác như Shopee,… tại thị
trường đó.
2. Những ứng dụng Thương mại điện tử của doanh nghiệp
2.1 Rakuten Ichiba
2.1.1 Giới thiệu chung
Rakuten Ichiba có thể được ví như một siêu thị khổng lồ trên mạng
Internet, nơi các nhà cung cấp có thể đăng kí sở hữu một gian hàng nhỏ để
tiếp thị sản phẩm của mình với khách hàng. Mặc dù trong đại siêu thị
Rakuten thì không có ít tên tuổi đình đám như Adidas, Toshiba,… nhưng
trang web này vẫn chú trọng việc hỗ trợ những nhà cung cấp nhỏ lẻ. Người
bán nhỏ lẻ được hỗ trợ cách thức chứng minh nguồn gốc sản phẩm của mình

rồi đăng tải những bằng chứng này lên website Rakuten, đây là một trong
những tác động tích cực của Rakuten đối với thị trường thương mại nhỏ ở
Nhật Bản. So với hình thức bán hàng trực tiếp truyền thống, bán hàng trên
Rakuten có lợi thế hơn nhiều do tiết kiệm được chi phí thuê mặt bằng, sửa
chữa bảo dưỡng cửa hàng, lại có khả năng tiếp cận phạm vu khách hàng rộng
hơn rất nhiều. Ngoài ra, để tăng sức cạnh tranh cho Rakuten Ichiba thì tập
đoàn Rakuten đã mua lại Kobo, một công ty sản xuất máy đọc ebook bán
chạy nhất ở Canda, Buy.com – một website thương mại điện tử của Mỹ và
mới đây nhất là mua ứng dụng tin nhắn đình đám Viber với hơn 300 triệu
người dùng, chỉ để tạo một kênh liên lạc tiện ích cho khách hàng khi muốn
nhắn tin trao đổi với người bán về giá cả và chất lượng sản phẩm.
Khi tìm kiếm sản phẩm tại Nhật Bản trên yahoo hay google thì
trang quảng cáo về sản phẩm của Rakuten đều hiện lên đầu trong trang kết
quả. Tuy mức giá không được cạnh tranh như Amazon nhưng người dùng
Rakuten Ichiba lại có thể an tâm về những dịch vụ trong khi mua hay sau khi
mua như trả đổi hàng, hỗ trợ gửi trả hàng,… Hơn nữa người sử dụng có thể
an tâm về mặt xuất xứ hàng hóa, tin tưởng vào nguồn gốc của hàng hóa.
2.1.2 Dịch vụ chính trên Rakuten Ichiba
Người sử dụng là người mua bán nhỏ hay những hãng lớn, cửa hàng
lớn đều có thể đăng kí một gian hàng trên Rakuten Ichiba, qua mức phí thuê


hàng tháng hoặc hàng năm thì người bán có thể có một “chỗ” thuận lợi hoặc
không thuận lợi lắm trong “chợ”. Chỗ thuận lợi có thể như gian hàng nhằm
trong trang kết quả tìm kiếm đầu tiên với từ khóa tương ứng với sản phẩm
của gian hàng.
Trang thương mại điện tử này cũng có thể bảng xếp hạng hàng tuần
đối với những hàng hóa trong từng category như hàng hóa được mua nhiều
nhất, hàng hóa được nhiều bình phẩm nhất để định hướng người tiêu dùng.
Hơn nữa thói quen để lại bình luận, review của người Nhật cũng là một trong

những yếu tố góp phần cho sự phát triển của nền Thương mại điện tử của
nước này. Ngoài tích hợp hệ thống thanh toán đa dạng, như thanh toán bằng
thẻ thanh toán quốc tế, thanh toán qua chuyển khoản internet, thanh toán bằng
điểm, thanh toán qua hệ thống cửa hàng tiện ích, thanh toán bằng các loại thẻ
khác ở Nhật như suica, … phục vụ đa dạng các loại hình thanh toán thì
Rakuten còn tích hợp hệ thống vận chuyển nhanh, gọn và đảm bảo là Rakuten
pack. Ngoài ra, Rakuten còn liên kết với JCB để phát hành thẻ thanh toán
Rakuten với những ưu đãi hấp dẫn, khả năng thanh khoản cao kể cả với
những thanh toán thường ngày khác cũng đẩy mạnh được nguồn thu về tài
chính cho Rakuten. Hơn nữa trang Thương mại điện tử Rakuten Ichiba còn
tích hợp nhiều loại ngôn ngữ ngoài tiếng Anh và tiếng Nhật để phục vụ cho
nhiều đối tượng người nước ngoài sống tại Nhật.
2.2 Rakuten Travel
2.2.1 Giới thiệu chung
Đây là một trang web cùng ngành với DeNA liên kết với các Hãng
hàng không, các hãng xe, tàu tại Nhật cùng các khách sạn, nhà nghỉ, resort,
các khu nghỉ dưỡng, suối nước nóng để cung cấp dịch vụ đặt vé, đặt tour.
Trang web cung cấp dịch vụ du lịch trong nước Nhật và du lịch trên thế giới
bằng sự liên kết lớn chặt chẽ với những khách sạn lớn, hệ thống thông tin
khổng lồ về các điểm du lịch tại địa điểm sở tại, cung cấp một gói dịch vụ
khép kín từ phương tiện đi lại, nơi nghỉ dưỡng và khu vực chơi nên Rakuten
Travel đã tọa nên một sức cạnh tranh lớn cho những đối thủ cùng ngành.
Hệ thống người dùng, hệ thống thanh toán thống nhất với Rakuten
Ichiba tạo một sự tiện lợi không hề nhỏ cho người dùng khi có thể không phải
tạo qua nhiều tài khoản để sử dụng cho mỗi một trang thương mại điện tử.


2.3 Rakuma
2.3.1 Giới thiệu chung
Trang thương mại điện tử này là một trang web C2C với người dùng

chủ yếu là cá nhân, có thể là cá nhân kinh doanh hoặc không. Trên chợ
điện tử này, người ta giao bán những mặt hàng không sử dụng nữa hoặc
những mặt hàng đã cũ. Các mặt hàng được chia thành từng category, trên
trang TOP là những mặt hàng được sắp xếp theo trình tự thời gian. Người
bán không cần trả thêm một khoản tiền nào để mặt hàng của mình được
đưa lên trang TOP, hay hiện lên thành những kết quả đầu tiên trong phần
tìm kiếm.
Trang thương mại điện tử này ngoài vận hành trên web với tên miền
thì còn vận hành trên ứng dụng iOS hoặc
Android với cấu hình cũng như chức năng rất thân thiện với người dùng.
Một người dùng có thể vừa là một người bán vừa là một người mua trên
chợ điện tử này. Tuy nhiên, trang thương mại điện tử này hiện này tập
đoàn mới chỉ triển khai trên thị trường Nhật Bản.
2.3.1 Chức năng chính
- Khi người dùng là người bán, để xuất hàng bán trên chợ điện tử này
thì người bán cần chụp ảnh sản phẩm, điển các thông tin cần thiết của sản
phẩm cùng các thông tin liên quan đến thanh toán, vận chuyển cho hàng
hóa của mình. Ngoài ra khi đăng sản phẩm bán thì người bán cần đóng
một khoản tiền bằng 10% giá bán sản phẩm.
- Người mua khi chọn được sản phẩm mình muốn mua, qua chức
năng trao đổi thì có thể thương thảo với người bán về giá thành, cách vận
chuyển cũng như những điều khoản về thời gian chuyển, hay mua gộp
nhiều sản phẩm của người bán. Trước khi sản phẩm được mua thì cuộc
trao đổi này là công khai đối với mọi người. Ngoài ra khi đã quyết định
mua thì người bán và người mua có thể trao đổi them để đưa ra được
phương thức vận chuyển và những điều kiện đi kèm sản phẩm cuối cùng.
2.3.3 Chức năng thanh toán, vận chuyển, hỗ trợ sau giao dịch
Sự phong phú trong phương thức thanh toán là một trong những thế
mạnh của thương mại điện tử Nhật Bản. Cũng như vậy, tại ứng dụng này
người bán hay người mua có thể lựa chọn những hình thức thanh toán đa

dạng như thanh toán bằng thẻ thanh toán quốc tế, thanh toán tại cửa hàng
tiện lợi, thanh toán khi hàng được giao tận tay,… Tuy nhiên tùy loại hình


thức thanh toán mà phí thanh toán có thể bị thu hoặc không bị thu. Thông
thường, thanh toán khi nhận được hàng sẽ tốn khoản phí cao nhất.
Cũng như sự phong phú của phương thức thanh toán thì sự phong phú
trong phương thức vận chuyển cũng là một đặc điểm đặc trưng của nền
thương mại điện tử Nhật Bản. Tuy Rakuma chỉ là một trang thương mại
điện tử mới và nhỏ (so với hai trang thương mại điện tử trên của Rakuten)
nhưng cũng được cung cấp đầy đủ các phương thức để người bán và
người mua có thể lựa chọn như phí vận chuyển được trả trước, phí vận
chuyển được người nhận trả, vận chuyển nhanh, vận chuyển thường qua
đường bưu điện,… Chính sự tiện lợi trong hệ thống nhà cung ứng về
dịch vụ vận chuyển hay dịch vụ thanh toán là một trong những yếu tố
quan trọng nhất để nền thương mại điện tử Nhật Bản có thể phát triển.
Giao dịch không chỉ dừng khi hàng được đến tay người mua. Trước
khi người mua đánh giá người bán, người bán đánh giá người mua và cả
hai quyết định hoàn thành giao dịch thì hai bên vẫn có thể trao đổi về tình
trạng hàng hay các điều kiện trả hàng. Trường hợp trả hàng hay cancel
hàng trước khi hàng được gửi đến thì số tiền đã đóng sẽ được quy thành
điểm để dùng trên chợ điện tử.
Không chỉ là một chợ điện tử thông thường, Rakuma còn liên tục tạo
những campaign để thu hút người dùng như giảm một nửa giá khi xuất
hàng bán trong 1 tuần hay miễn phí khi thanh toán tại cửa hàng tiện ích
trong 2 tuần,… Ngoài ra, sau mỗi giao dịch thì cả hai bên đều tích được
một số điểm để có thể sử dụng trên cả những trang thương mại điện tử
khác của tập đoàn như Rakuten Ichiba hay Rakuten Travel.
3. Bài học kinh nghiệm
- Kiềng ba chân: Rakuten xây dựng được một chiến lược kiềng ba chân là

Thương mại điện tử, Tài chính và Nội dung số. Đây là ba cái chân hỗ trợ đắc
lực cho nhau rất chặt chẽ. Với gốc rễ là thương mại điện tử, Rakuten khá
mạnh tau khi đầu tư vào những thương vụ lớn nhằm tận dụn, phát triển,
quảng bá ngành kinh doanh này như chi mạnh tay mua lại Pinterest hay ứng
dụng nhắn tin Viber.
- Tạo sự khác biệt đối với đối thủ cạnh tranh: có thể nói một trong những đối
thủ cạnh tranh lớn nhất của Rakuten chính là Amazon, khi được báo chí quốc
tế gọi với cái tên “Amazon.com phiên bản Nhật”, CEO Mikitani cho biết sự
so sánh này không chính xác và nhấn mạnh mục tiêu của Rakuten là thiên về


-

-

trải nghiệm mua sắm cúa khách hàng với nguyên tác “Omotenashi”, vốn là
cách tiếp cận theo hướng Nhật Bản trong việc mang tới chất lượng cao và
dịch vụ mang tính cá nhân, khác với Amazon là luôn luôn chú trọng vào sản
phẩm và khách hàng bằng việc cải thiện phân phối và lựa chọn.
Hệ thống sinh thái đa dạng: với chiến lược sử dụng Rakuten Super Points
trong đó kết nối tất cả những dịch chuyển trong hệ sinh thái của tập đoàn này
tạo ra mạng lưới khách hàng trung thành lớn. Khi sử dụng dịch vụ của
Rakuten, những người dùng được tính điểm chung, vì vậy một khách hàng có
thể dùng điểm mua hàng trực tuyến từ Ichiba để đặt một kỳ nghỉ với mảng du
lịch Rakuten Travel của tập đoàn này. Sự linh hoạt của hệ thống điểm này đã
trở nên phổ biến với những thành viên khi con số tỷ lệ sử dụng chéo tới
55,4% năm 2013.
Hệ thống thương mại điện tử với nhiều tầng lớp người sử dụng. Người bán ở
đây không chỉ là doanh nghiệp, cửa hàng lớn mà còn có thể là cá nhân.
Rakuten sẽ hỗ trợ cá nhân chứng minh, đảm bảo nguồn gốc cho sản phẩm của

mình, tạo long tin cho người mua sắm, gây dựng lòng tin lâu dài.

Hiện gần 90% người dùng internet tại Nhật Bản đã đăng ký tại Rakuten và tập
đoàn này đang vận hành cho khoảng 40,000 doanh nghiệp và dịch vụ khác nhau
trên khắp thế giới. Rakuten có thể xem như một hình mẫu thành công điển hình
nhờ việc am hiểu văn hóa địa phương và thói quen người tiêu dùng đối với bất
kỳ doanh nghiệp châu Á nào, đặc biệt trong ngành kinh doanh trực tuyến.
Đây có thể trở thành một trong những gợi ý cho những ông lớn về thương mại
điện tử tại Việt Nam như Vin Group với adayroi.com hay tiki.com để phát triển
hệ thống Thương mại điện tử của mình, khẳng định thị phần trên thị trường Việt
Nam, phát triển toàn diện về mặt tài chính cũng như vận chuyển, lưu kho.

Tài liệu tham khảo
1. />2. />3. />4. />5. />6. />