Tiết 43 - Câu ghép

Kiểm tra bài cũ
Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành những loại
nào?

Dựa vào cấu tạo, người ta chia câu Tiếng Việt thành hai loại chính:
Câu đơn và câu ghép.


Tiết 43: CÂU GHÉP
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ví dụ :

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng
nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc,
lịng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi
tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng
ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm
cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tơi chưa lần nào ghi lên giấy, vì
hồi ấy tơi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ
hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới
nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lịng tơi lại tưng
bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy
sương thu và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tôi dẫn
đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi
đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lịng
tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)

Tiết 43: CÂU GHÉP
1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
C
C
V
V

C

V

C

V
Có nhiều cụm C-V: Một cụm C-V làm nòng cốt câu, các cụm C-V khác làm phụ ngữ trong cụm từ.

2. Buổi mai hơm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …

C

TN

V

Có một cum C-V

3. Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tơi đi học.

C

V

C

Có 3 cụm C-V, mỗi cụm làm thành một vế câu

V

C

V


Tiết 43: CÂU GHÉP

1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm cười …
C
C
V
V

C

C

V

V

Có nhiều cụm C-V: Một cụm C-V làm nòng cốt câu, các cụm C-V khác làm phụ ngữ trong cụm từ.
2. Buổi mai hơm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường …

V

C

TN
Có một cum C-V

3. Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tơi đi học.

C

V

C

V

C

V

Có 3 cụm C-V, mỗi cụm làm thành một vế câu

Câu có hai hoặc
nhiều cụm C-V

Kiểu cấu tạo câu

Câu cụ thể

Câu có một cụm C-V

22

Kiểu câu
Đơn

Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn

11

Đơn MRTP

Các cụm C-V không bao chứa nhau

33

Ghép


Tiết 43: CÂU GHÉP
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

Tiết 43: CÂU GHÉP
Trong hai câu sau, câu nào là câu ghép?
a. Cái bàn này chân gãy rồi.

C

C

V

Câu đơn mở rộng

V

b. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.

C1

V1

C2

V2

Câu ghép


Tiết 43: CÂU GHÉP

I. Đặc điểm của câu ghép
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :

II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngồi đường rụng
nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc,
lịng tơi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi
tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng
ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm
cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tơi chưa lần nào ghi lên giấy, vì
hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ
hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới
nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lịng tơi lại tưng
bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy
sương thu và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tôi dẫn
đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi
đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính lịng
tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)


Tiết 43: CÂU GHÉP
I. Đặc điểm của câu ghép
* Ví dụ :

Hai cách nối

* Ghi nhớ :

II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :

Dùng từ loại có tác dụng nối

Khơng dùng từ nối

* Ghi nhớ :
Một
QHT

Một cặp
QHT

Cặp phó từ,
đại từ, chỉ từ

Dấu
phẩy

Chấm
phẩy

Hai
chấm

Tiết 43: CÂU GHÉP
Hai câu ghép sau có gì giống và khác nhau?
a. Tơi có ngày hơm nay nhờ tơi đam mê phim ảnh.
b. Tơi có ngày hơm nay tại tôi đam mê phim ảnh.

* Giống nhau: - Nội dung thông tin
* Khác nhau: - Sắc thái ý nghĩa


Tiết 43: CÂU GHÉP
I. Đặc điểm của câu ghép

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Ví dụ :
* Ghi nhớ :

II. Cách nối các vế câu

Hai cách nối

* Ví dụ :
* Ghi nhớ :

Dùng từ loại có tác dụng nối

Khơng dùng từ nối

III. Luyện tập
Một
QHT

Một cặp
QHT

Cặp phó từ,
đại từ, chỉ từ

Dấu
phẩy

Chấm
phẩy

Hai
chấm


Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! u van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với
u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!
Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương khơng. Nếu Dần khơng bng chị
ra, chốc nữa ơng lý vào đây, ơng ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.
(Ngơ Tất Tố, Tắt đèn)

1. U van Dần, u lạy Dần!
2. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới
được về với Dần chứ!
3. Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,
Dần có thương khơng.
4. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào
đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.




Không dùng từ nối
(dùng dấu phẩy)

Dùng từ nối
(quan hệ từ)


Tiết 43: CÂU GHÉP

Bài 2.
Nhóm 1 : Với mỗi cặp quan hệ từ
dưới đây, hãy đặt một câu ghép:
a, Vì … nên …
b, Nếu … thì …
c, Tuy … nhưng …

Nhóm 2: Đặt câu ghép với mỗi cặp
từ hơ ứng dưới đây:
a, … vừa … đã …

b, … đâu … đấy
c, … càng … càng …

a, Vì Thúy nói lỡ lời nên bạn Nga
giận
b, Nếu ta chiếm được điểm cao này
thì trận đánh sẽ rất thuận lợi
c, Tuy gia đình rất khó khăn nhưng Lan
vẫn vươn lên học giỏi

a, Trời vừa hửng sáng, chúng tôi đã lên
đường.
b, Lũ tràn đến đâu, nhà cửa trơi đến đấy.
c, Gió càng lớn,đám cháy càng mạnh.


Tiết 43: CÂU GHÉP
Bài 3 :
a, Viết đoạn văn ngắn khoảng 5 đến 7 dòng với nội dung sau:
Tác hại của thói quen sử dụng bao bì nilơng. (có sử dụng ít nhất một câu
ghép)


Tiết 43: CÂU GHÉP
I. Đặc điểm của câu ghép

Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa
nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.

* Ví dụ :

* Ghi nhớ :

Hai cách nối

II. Cách nối các vế câu
* Ví dụ :
* Ghi nhớ :

Dùng từ loại có tác dụng nối

Khơng dùng từ nối

III. Luyện tập
Một
QHT

Một cặp
QHT

Cặp phó từ,
đại từ, chỉ từ

Dấu
phẩy

Chấm
phẩy

Hai
chấm

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-

Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.
Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.
Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.
Đọc trước : Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh.


Cảm ơn sự chú ý theo dõi của các em!