Luận văn sư phạm Nghiên cứu đặc điểm sinh học và đề xuất nuôi bảo tồn loài ếch cây sần Bắc bộ = THELODERMA CORTICALE

Khóa lu n t t nghi p

Tr
M

ng

i h c s ph m Hà N i 2

U

 Tính c p thi t c a đ tƠi
Vi t Nam đ

c đánh giá lƠ m t trong 16 qu c gia có tính đa d ng Sinh

h c nh t toƠn c u, đ c bi t lƠ s đa d ng c a bò sát, ch nhái. Trong t ng s
5.250 loƠi ch nhái đ

c bi t đ n trên th gi i thì Vi t Nam có t i 162 loài

[17], trong đó có nhi u loƠi lƠ loƠi đ c h u c a Vi t Nam.
ch cơy s n b c b Theloderma corticale lƠ m t trong các loƠi ch đ c
h u c a Vi t Nam. Chúng lƠ loƠi có giá tr khoa h c r t l n, do v y đƣ thu hút
đ

c s quan tơm, chú Ủ vƠ đƣ tr thƠnh đ i t

khoa h c trong vƠ ngoƠi n

ng nghiên c u c a nhi u nhƠ

c. Tuy nhiên, các k t qu nghiên c u v loƠi nƠy

còn r t ít vƠ ch a đ y đ .
NgoƠi ra, ch cơy s n b c b Theloderma corticale còn lƠ loƠi có giá tr
kinh t vƠ th m m r t cao. Hi n nay, chúng đang lƠ m t m t hƠng “nóng”
trong th tr

ng đ ng v t c nh trong vƠ ngoƠi n

Vi t Nam, loƠi nƠy phơn b ch y u

c.
các V

n Qu c gia ho c các

Khu B o t n thiên nhiên thu c các t nh: Cao B ng, L ng S n (M u S n),
V nh Phúc (Tam

o), Tuyên Quang (Na Hang) [17], nh ng v i s l

ng ít.

Trên th c t , s l

ng cá th c a loƠi nƠy c ng nh nhi u loƠi ch nhái khác

đang b suy gi m nhanh chóng do sinh c nh s ng b thu h p, chia c t vƠ suy
thoái do các ho t đ ng c a con ng

i nh vi c ch t phá r ng lƠm n

ng r y,

hay vi c khai thác quá m c ph c v nhu c u buôn bánầ
Vì v y, chúng tôi ch n đ tƠi “Nghiên c u đ c đi m sinh h c và đ xu t
nuôi b o t n loài ch cây s n b c b Theloderma corticale” đ có th tìm ra
c s khoa h c nhơn nuôi vƠ b o t n loƠi nƠy. M t m t, có th cung c p m t
s l

ng l n các cá th c a loƠi cho các ho t đ ng nghiên c u khoa h c. M t

khác, có th duy trì vƠ phát tri n s l

Ph m Th Nhung

ng c a loƠi trong t nhiên.

1

ng th i,

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

b sung thêm nh ng d n li u khoa h c m i v loƠi ch cơy s n b c b
Theloderma corticale.
 M c tiêu c a đ tƠi
Góp ph n nghiên c u m t s đ c đi m sinh h c, sinh thái h c c a loƠi
ch cơy s n b c b T. corticale trong t nhiên vƠ trong đi u ki n nuôi nh t,
t o c s khoa h c cho vi c b o t n vƠ phát tri n qu n th c a chúng trong t
nhiên, c ng nh trong nhơn nuôi.
Xơy d ng quy trình nuôi sinh s n ch cơy s n b c b trong đi u ki n
nuôi nh t, nh m m c đích b o t n, giáo d c môi tr

ng vƠ phát tri n kinh t .

 Ý ngh a khoa h c c a đ tƠi
Nh ng k t qu nghiên c u trong khóa lu n nƠy s cung c p thêm nh ng
d n li u khoa h c m i cho vi c nhơn nuôi, b o t n vƠ phát tri n b n v ng
qu n th c a loƠi ch cơy s n b c b trong t nhiên.

ng th i, cung c p thêm

c s khoa h c đ phát tri n mô hình nuôi sinh s n loƠi nƠy nh m m c đích
phát tri n kinh t cho c ng đ ng dơn c đ a ph
tr

ng vƠ giáo d c b o v môi

ng.

Ph m Th Nhung

2

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

CH

ng

i h c s ph m Hà N i 2

NG 1: T NG QUAN TÀI LI U

1.1. L ch s nghiên c u
1.1.1. L ch s nghiên c u ch nhái
L ch s nghiên c u ch nhái
ch nhái

Vi t Nam đ

y u do các nhƠ khoa h c n

Vi t Nam vƠ Tam

o

Vi t Nam

c nghiên c u t cu i th k XIX song ch

c ngoƠi ti n hƠnh nh : Tiran (1885), Boulenger

(1903), Smith (1921, 1924, 1932) đáng chú nh t lƠ công trình nghiên c u ch
nhái, bò sát

ông D

ng c a Bourret (1934 ậ 1944) trong đó có n

c ta.

Sau hòa bình l p l i (1954) các nhƠ nghiên c u v thƠnh ph n loƠi ch
nhái đ

c t ng c

ng b i tác gi Vi t Nam.

1970 ậ 1990: có m t s công trình nh : “K t qu đi u tra c b n đ ng
v t mi n B c Vi t Nam” 1981 (ph n ch nhái vƠ bò sát) c a các tác gi : Tr n
Kiên, Nguy n V n Sáng, H Thu Cúc đƣ th ng kê đ

c 69 loƠi ch nhái.

Trong “Tuy n t p báo cáo k t qu đi u tra th ng kê đ ng v t Vi t Nam”,
1985 c a Vi n Sinh thái vƠ TƠi nguyên Sinh v t đƣ th ng kê đ
nhái. Ngoài ra, các tác gi còn ch ra đ

c 90 loƠi ch

c s phơn b c a các loƠi theo sinh

c nh.
T n m 1990 ậ 2000: đơy lƠ giai đo n nghiên c u ch nhái vƠ bò sát
Vi t Nam đ

c t ng c

ng.

c bi t, t nh ng n m 1995 tr l i đơy các tác

gi : Nguy n V n Sáng, Lê Nguyên Ng t, Ngô

c Ch ng, H Thu Cúc,

HoƠng Nguy n Bình, Ph m V n Hòa, inh Th Ph

ng Anh, Nguy n Qu ng

Tr

ngầ đ a ra danh sách thƠnh ph n loƠi

m t s vùng nh : Khu B o t n

thiên nhiên Xuơn S n (Phú Th ), khu v c Ao Chơu (H Hòa, Phú Th ), khu
v c Chí Linh (H i D

ng)ầ

NgoƠi các công trình nghiên c u trên còn có công trình nghiên c u c a
Tr n Kiên vƠ các c ng s “C s sinh thái h c c a vi c ch n nuôi ch đ ng

Ph m Th Nhung

3

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

và t c kè” [8] đƣ t p trung vƠo vi c nuôi nh ng loƠi có Ủ ngh a kinh t đ
nghiên c u sinh thái h c lƠm c s xơy d ng các quy trình nuôi vƠ b o t n.
L ch s nghiên c u ch nhái
Ng

c

o

i có công l n nh t trong vi c nghiên c u ch nhái

nhƠ t nhiên h c ng
đ

Tam

Tam

Tam

o lƠ

i Pháp Bourret t n m 1934 ậ 1942 ông đƣ th ng kê

o có 11 loƠi ch nhái [5]. Ch sau khi hòa bình l p l i thì các

nhƠ khoa h c

Vi t Nam m i có đi u ki n đ th c hi n các nghiên c u c a

mình t i Tam

o. Nhi u cu c đi u tra đ

c ti n hƠnh do nhi u c quan vƠ

nhƠ khoa h c t ch c nh :
+ y ban Khoa h c vƠ K thu t nhƠ n
+ Khoa Sinh h c tr

ng

c (1962)

i h c T ng H p (1967 ậ 1969)

+ Vi n Sinh h c (1974)
+ Vi n Sinh thái vƠ TƠi nguyên Sinh v t (1980 ậ 1988)
+ y ban Khoa h c vƠ K thu t nhƠ n

c (1981)

N m 1995, Lê Nguyên Ng t đ a ra m t s nh n xét v thƠnh ph n loƠi
ch nhái

Tam

o trong đó th ng kê đ

c 32 loƠi thu c 7 h 3 b .

N m 1996, Nguy n V n Sáng, H Thu Cúc trong Danh l c ch nhái vƠ
bò sát Vi t Nam đƣ th ng kê đ

c

Tam

o có 61 loƠi ch nhái, bò sát

thu c 17 h 5 b [17].
G n đơy nh t, công trình nghiên c u c a H Thu Cúc, Nikolai Orlov,
Amy Lathrop (2000) trong “Góp ph n nghiên c u khu h
thu c V

n Qu c gia Tam

o” đƣ th ng kê đ

ch nhái, bò sát

c 56 loƠi ch nhái thu c 8 h

3 b [5].
1.1.2. M t s nghiên c u chung v sinh h c c a ch nhái
L pl
đ

ng c (Amphibia) hi n có kho ng 5.500 loƠi thu c 44 h vƠ

c chia ra lƠm 3 b : b L

Ph m Th Nhung

ng c có đuôi (Caudata), b L

4

ng c không

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
chân (Apoda), b L

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

ng c không đuôi (Anura) vƠ đ

c g i chung lƠ ch

nhái.
B L

ng c không đuôi g m nhi u loƠi nh t vƠ phơn hóa cao nh t.

Tuy v y, c u t o nói chung c a chúng t

ng đ i gi ng nhau vì liên quan đ n

cách chuy n v n nh y. H u h t các loƠi ch nhái đ u có đ c đi m lƠ thơn
mình ng n vƠ r ng, c không rõ rƠng, đuôi thi u. Chi phát tri n vƠ đ c bi t
chi sau dƠi, kh e vƠ to h n chi tr

c, dùng đ nh y [13].

Vi c s d ng hai cái tên thông d ng lƠ “ ch” vƠ “cóc” l i không d a
trên c s phơn lo i h c. Nhìn t góc đ phơn lo i h c thì toƠn b các thƠnh
viên c a b Anura đ u lƠ ch, ch có thƠnh viên thu c h Bufonidae đ

cg i

lƠ “cóc” th c s . Vi c s d ng thu t ng “ ch” trong h u h t các tr

ng h p

th

in

ng d a vƠo phơn bi t loƠi đó lƠ loƠi s ng d

da nh n vƠ da

t, vƠ thu t ng “cóc” th

in

c hay n a d

ng dùng đ ch loƠi th

c,

ng s ng

trên c n, có da s n vƠ khô. Có m t ngo i l đ i v i loƠi cóc b ng l a
(Bombina bombina), da c a chúng h i s n l i đ
n

i

c.
a s các loƠi thu c b L

hi n t

ng th sinh tr l i môi tr

có m t h Cóc thi u l
n

c coi lƠ loƠi s ng d

ng c không đuôi s ng trên c n, m t s do
ng n

c nh ng r t ít, kho ng 15% vƠ ch

i (Pipidae) g m m t s ít loƠi hoƠn toƠn s ng d

i

c.
Trong s các loƠi s ng trên c n l i đ

c chia lƠm nh ng loƠi s ng trên

m t đ t ho c đƠo hang trong đ t vƠ nh ng loƠi s ng trên cơy. S loƠi s ng
trên cơy n m trong 6 h trong đó có h
Nhi u qu n th

ch cây (Rhacophoridae).

ch nhái đƣ b suy gi m nghiêm tr ng t nh ng n m

1950; h n 1/3 s loƠi b đe d a tuy t ch ng vƠ h n 120 loƠi đ
tuy t ch ng t nh ng n m 1980. Trong s các loƠi nƠy có loƠi ch

c cho lƠ b
ng vƠng

c a Costa Rica. M t sinh c nh lƠ nguyên nhơn ch y u gơy nên s suy gi m

Ph m Th Nhung

5

K32D- CN Sinh

Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

qu n th c a các loƠi ch, ngoƠi ra còn có các nguyên nhơn khác nh ô nhi m
môi tr

ng, thay đ i khí h uầ[15].
Nhi u nhƠ khoa h c môi tr

ng cho r ng các loƠi l

ng c , trong đó có

ch lƠ các ch th sinh h c xu t s c đ i v i s c s ng c a h sinh thái theo di n
tích r ng do v trí trung gian c a chúng trong chu i th c n, da có kh n ng
th m n
n

c, vƠ cu c s ng hai pha đi n hình (giai đo n u trùng s ng d

c, giai đo n tr

s ng d

in

ng thƠnh s ng trên c n). Chúng lƠ loƠi có tr ng, u trùng

c, b suy gi m s l

đo n phát tri n tr c ti p ch u n
Các v

i

ng l n nh t, trong khi giai đo n nƠy lƠ giai
c nhi u nh t.

n thú vƠ các công viên th y sinh trên toƠn th gi i đƣ đ t tên

cho n m 2008 lƠ “N m ch nhái” nh m thu hút s chú Ủ c a công chúng đ i
v i v n đ b o t n các loƠi ch nhái.
1.1.3. M t s nghiên c u v h

ch cây (Rhacophoridae)

ch cây (Rhacophoridae) g m nh ng loƠi có thơn hình d p, thơn

H

m nh vƠ dƠi, gi a các ngón tay vƠ ngón chơn th

ng có màng da phát tri n,

ngón chơn có đ a bám, leo trèo gi i, chuyên s ng trên cơy. Có r ng hàm và có
đ a s n trung gian 2 đ t cu i ngón chơn.
H

ch cây có kho ng 186 loƠi thu c 10 gi ng, phơn b r ng rƣi

l c đ a nhi t đ i; trong đó, 7 gi ng phơn b

C u

các vùng nhi t đ i vƠ c n nhi t

đ i chơu Á.
Vi t Nam, theo Nguy n V n Sáng, H Thu Cúc, Nguy n Qu ng
Tr

ng h

ch cơy có 6 gi ng v i 47 loƠi, bao g m: Gi ng Chirixalus ậ 6

loƠi, gi ng Nyctixalus ậ 1 loƠi, gi ng Philautus ậ 12 loƠi, gi ng Polypedates ậ
10 loài, gi ng Rhacophorus ậ 11 loài, gi ng Theloderma ậ 5 loài [17].
Nh ng n m g n đơy, t nh ng k t qu nghiên c u ch nhái, bò sát
nhi u tác gi (Nguy n V n Sáng, Lê Nguyên Ng t, H Thu Cúc, Nguy n
Qu ng Tr

ng, Ngô

Ph m Th Nhung

c Ch ng, HoƠng Xuơn Quang) đƣ ghi nh n s hi n

6

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

h u c a các loƠi trong các gi ng thu c h Rhacophoridae

Vi t Nam. Các

nghiên c u c a H Thu Cúc, Amy Lathrop vƠ các c ng s th c hi n n m
2000 [3], [4], [5], đƣ công b các k t qu nghiên c u v bò sát vƠ ch nhái
V

n Qu c gia Tam

o vƠ các k t qu

nghiên c u v

Polypedates

(Rhacophoridae). Các k t qu nghiên c u trên đơy c ng ch đi sơu v phơn
lo i, phơn b vƠ n i s ng c a các loƠi trong h Rhacophoridae. Ch có m t
nghiên c u c a H Thu Cúc (2003) lƠ đ c p t i sinh thái h c c a loƠi chàng
mép tr ng Polypedates leucomystax.
1.1.4. Các nghiên c u nhơn nuôi m t s loƠi ch nhái
ch đ

c gơy nuôi sinh s n th

cung c p th c ph m

ng m i vƠ đ

c s d ng nh lƠ ngu n

nhi u qu c gia. ch đôi khi đ

h c th c hƠnh sinh h c

tr

c dùng trong các bƠi

ng Ph thông c s vƠ các tr

ng

i h c.

Trên th gi i, vi c nghiên c u gơy nuôi sinh s n các loƠi thu c b
L

ng c không đuôi không ph bi n. M t s nghiên c u đ

các m u v t đ

c th c hi n v i

c thu tr c ti p t thiên nhiên ho c l y tr ng t t nhiên đ

m nuôi trong phòng thí nghi m, ph c v m c đích nghiên c u v d ch
b nh. Các loƠi đ

c th gi i nghiên c u nhi u nh t lƠ các loƠi Bufo sp. và

Rana sp..
h c, tr

Vi t Nam, t n m 1960, b môn

ng v t có x

ng

ng v t, tr

i h c T ng h p vƠ b môn

ng s ng, khoa Sinh

ng

i h c S ph m

HƠ N i, đƣ t ch c nghiên c u ch đ ng.
mi n B c, t n m 1992 đƣ có phong trƠo nuôi ch đ ng quy mô h
gia đình

m t s đ a ph

ng:

ông Anh (HƠ N i), Hi p Hòa (B c Giang).

n n m 1993, phong trƠo nuôi ch đ ng phát tri n r ng rƣi ra m t s t nh:
V nh Phúc, H i D

ng, HƠ Tơy (c ), Thái Bình, Thanh Hóa, Ngh An, HƠ

T nhầ[15].

Ph m Th Nhung

7

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
Sau này,

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

đ ng b ng sông C u Long, có m t s c s ch bi n th c

ph m xu t kh u. N m 1997, đƣ có 200 trang tr i nuôi ch gia đình, đ ng kí
v i chi c c B o v ngu n l i Th y s n đ a ph

ng

9 t nh đ ng b ng sông

C u Long đ bán đùi ch. ch đ ng Hoplobatrachus rugulosus đ
s nl

ng l n đ khai thác th t đùi xu t kh u d

c nuôi v i

i d ng th c ph m đông l nh.

T ng h p báo cáo t v n phòng CITES Vi t Nam, t n m 1998 ậ 2003, hàng
n m Vi t Nam xu t kh u t 700 t n đ n 1.000 t n đùi ch đông l nh đi các th
tr

ng Chơu Ểu, M vƠ Canada. Vi c gơy nuôi sinh s n loƠi ch nƠy đƣ mang

l i ngu n thu hƠng ch c tri u đôla M m i n m cho ng
b ng sông C u Long. M c dù, loƠi nƠy đ

c nuôi

i dơn các t nh đ ng
quy mô công nghi p

nh ng vi c nghiên c u vƠ ki m soát d ch b nh còn r t h n ch . Nhi u n m
d ch b nh đƣ gơy t vong hƠng lo t, gơy th t thu nhi u đ i v i ng
Chính vì v y, di n tích nuôi loƠi nƠy ngƠy cƠng b thu h p, l

i nuôi.

ng đùi ch xu t

kh u trong n m 2006 vƠ 2007 đƣ suy gi m m nh xu ng còn x p x 300 ậ 500
t n/n m [15].
NgoƠi ch đ ng, m t s tr i nuôi đƣ ti n hƠnh gơy nuôi th
v i loƠi P.leucomysta. Tuy nhiên, s l

ng m i đ i

ng m u v t xu t kh u hƠng n m r t

h n ch , kho ng 2.000 đ n 3.000 m u v t s ng [15].
V m t nghiên c u, vƠo nh ng n m đ u c a th p niên 90 th k XX,
m t s tƠi li u h

ng d n k thu t nuôi ch đ ng c a Nguy n Lơn Hùng,

Ph m Báu [7]; Nguy n Duy Khoát [12], Tr n Kiên vƠ Nguy n Kim Ti n
[9],[10]ầ đƣ công b nh ng k t qu nghiên c u Sinh thái h c c a ch đ ng
trong đi u ki n nuôi.
1.2. i u ki n t nhiên c a V
V

n Qu c gia Tam

n Qu c gia Tam
ođ

o

c thƠnh l p 06/03/1991 vƠ đ

c m r ng

thêm vƠo n m 2002 v i t ng di n tích lƠ 34.995ha, trong đó phơn khu b o v

Ph m Th Nhung

8

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

nghiêm ng t lƠ 16.442ha, phơn khu ph c h i sinh thái lƠ 7.240ha, phân khu
d ch v hƠnh chính 1.540ha, vƠ vùng đ m lƠ 15.515ha [1], [3].
V trí đ a lý
V

n Qu c gia Tam

105044’ kinh đ

21021’ ậ 21042’ v đ B c, 105023’ ậ

on m

ông, n m trên đ a bƠn huy n S n D

huy n Mê Linh, L p Th ch, Tam

ng (Tuyên Quang),

o (V nh Phúc) vƠ huy n

i T (Thái

Nguyên).

a hình
V

n Qu c gia Tam

o có đ a hình đ i núi cao trung bình, bao g m

m t kh i núi thu c ph n cu i c a dƣy núi cánh cung th

ng ngu n sông

Ch y, kh i núi Tam

ông Nam, g m

o ch y dƠi theo h

ng Tơy B c ậ

trên 20 đ nh núi có đ cao trên 1.000m, đ nh cao nh t lƠ Tam

oB cn m

ranh gi i gi a 3 t nh Tuyên Quang, V nh Phúc, Thái Nguyên v i đ cao
1.592m so v i m c n
d c, đ
v

c bi n, các đ nh núi

c n i v i nhau b ng nh ng đ

dƣy núi Tam

o nh n vƠ r t

ng dông g y, s c nh n.

a hình trong

n b chia c t m nh do các dông núi ph v i các khe su i ch y t trên đ nh

các dông cao và khu v c các đ nh Tam

o B c, Thiên Th , Th ch BƠn, Phú

Ngh a đ xu ng.
V

n Qu c gia Tam

o có đ a hình ph c t p vƠ b chia c t m nh, lƠ

y u t quan tr ng t o nên s đa d ng v h đ ng v t, th c v t vƠ đ m b o cho
s t n t i c a các cánh r ng đ n ngƠy nay.
Tam
còn ch a lơu.

ođ

c xem lƠ dƣy núi tr , quá trình bƠo mòn đ a ch t t nhiên

a ch t vƠ th nh

ng trong vùng có ngu n g c t đá m

thu c 2 nhóm chính lƠ đá macma axit vƠ đá bi n ch t, t o ra nhi u lo i đ t
nh ng có 4 lo i ch y u g m: đ t pheralit mƠu vƠng nh t, đ t pheralit màu
vƠng đ , đ t pheralit mƠu đ vƠng, đ t pheralit mƠu xám.
Khí h u

Ph m Th Nhung

9

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
V

Tr

n Qu c gia Tam

ng

i h c s ph m Hà N i 2

o n m trong khí h u nhi t đ i gió mùa, có 2

mùa rõ r t lƠ mùa khô vƠ mùa m a. Mùa m a t tháng 4 đ n tháng 10, m a
t p trung vƠo tháng 7 vƠ tháng 8. Mùa khô t tháng 11 đ n tháng 3 n m sau.
Nhi t đ trung bình n m lƠ 180C

đ cao trên 700m vƠ 230C

chơn

núi. Nhi t đ cao nh t có khi lên t i 43,30C, nhi t đ th p nh t có khi xu ng
t i -0,20C.
mt
L

ng đ i trung bình n m trong khu v c t 80 ậ 87%.

ng m a trung bình n m lƠ 1.603mm

vùng th p vƠ 2.630mm

vùng cao trên 700m, s ngƠy m a trung bình trong n m lƠ 160 ngày ậ 170
ngày.
H

ng gió th nh hƠnh lƠ ông b c trong mùa khô vƠ Tơy nam vƠo mùa

m a, đôi khi có gió Tơy khô nóng xu t hi n.
Th y v n
V
đón n

n Qu c gia Tam
c t dƣy Tam

nƠy có n
n

o không có sông l n, có 2 h th ng sông nh

o đ v sông C u vƠ sông H ng. Các h th ng sông

c quanh n m, l u l

ng n

c ch y m nh vƠo mùa hè, mùa đông

c r t ít.
M t đ su i trung bình 2km/1.000ha, vƠo mùa m a hay x y ra l quét,

l

ng, s t l đ t do các su i có đ d c cao.

Các h sinh thái đi n hình
V

n Qu c gia Tam

o có h sinh thái r t đa d ng bao g m:

H sinh thái r ng: lƠ h sinh thái l n nh t v i di n tích 24.752ha,
chi m t l 73,9%, phơn b t p trung
B c vƠ phía bên s

n

xung quanh khu v c đ nh Tam

ông vƠ Tơy. H sinh thái r ng trên núi Tam

o
o đƣ

t o ra c nh quan đ p vƠ lƠ n i ch a đ ng ngu n đa d ng sinh h c cao.
H sinh thái đ ng c : h sinh thái nƠy h p vƠ t p trung trên m t s
đ nh núi th p, đ

Ph m Th Nhung

ng dông ph vƠ s

n núi. Th c v t ch y u lƠ các loƠi C

10

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

tranh, C rác, C lá tre cao, C lông l n, C lau, C chít, C lƠ,..do b tƠn phá
n ng nên ngu n cơy m vƠ ngu n gi ng tái sinh r t ít, kh n ng h i ph c
ch m.
H sinh thái sông, su i, ao h : h sinh thái nƠy nh v di n tích vƠ t p
trung ch y u trên các h ch a n

c nh Núi C c,

i L i, X H

ng, LƠng

HƠ, Phú Xuyên, H S n, Ninh Lai,ầvƠ các su i c a hai h th ng sông Công
vƠ sông Phó áy.
Các ki u r ng
V

n Qu c gia Tam

o lƠ n i h i t các lu ng th c v t r ng nhi t đ i

ông Nam Chơu Á (Baltzert et al., 2001), r ng á nhi t đ i Nam Trung Qu c
vƠ r ng á nhi t đ i núi cao ông Himalaya, t o ra các ki u r ng nh :

R ng kín th
Tam

ng xanh m a m nhi t đ i: bao ph ph n l n dƣy núi

o vƠ phơn b ch y u

đ cao d

i 800m, có các loƠi cơy có giá tr

cao nh Chò ch (Shorea chinensis), Gi i (Michenia sp.), Re (Cinamomum
iners) và Tr

ng m t (Paviesia annamensis) cùng m t s loƠi khác.

R ng th

ng xanh m a m á nhi t đ i núi th p: phơn b t 800m tr

lên, g m ch y u các loƠi thu c h Re (Lauraceae), h D (Fagaceae), h Chè
(Theaceae), h M c lan (Magnoliaceae), h Sau sau (Hamameliaceae)ầT
đ cao 1.000m tr lên, xu t hi n m t s loƠi thu c ngƠnh H t tr n nh Thông
nàng (Dacrycapu simbricatus), P mu (Fokienia hodginsii), Thông tre
(Podocarpus neriifolius), Kim giao (Nageia fleuryi). D
th

ng có các loƠi nh

(Rubiaceae),

i tán r ng nƠy

V u đ ng, S t gai vƠ các loƠi thu c h CƠ phê

n nem (Myrsinaceae) vƠ h Th u d u (Euphorbiaceae).

R ng lùn trên núi: có các loƠi trong h

quyên (Ericaceae), h Re

(Lauraceae), h D (Fagaceae), h H i (Iliciaceae), h Thích (Aceraceae)ầ,
ch y u phơn b

dông vƠ các đ nh núi cao trên 1.000m, n i có đi u ki n khí

h u kh c nghi t.

Ph m Th Nhung

11

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

R ng tre n a: phơn b

đ cao trên 800m v i di n tích kho ng 900ha,

có các loƠi tiêu bi u nh V u đ ng, S t gai.
800m) ch y u lƠ Giang vƠ d
R ng ph c h i sau n
400m, tr

i h c s ph m Hà N i 2

đ cao th p h n (t 500 ậ

i 500m có N a.
ng r y vƠ khai thác c n ki t

c đơy lƠ r ng s n xu t nên b các lơm tr

l i r ng nghèo ki t vƠ n

đ cao d

i

ng khai thác g , ch còn

ng r y, hi n đang ph c h i.

Tr ng c vƠ cơy b i, g m tr ng c có cơy g r i rác, lƠ sinh c nh quan

tr ng c a các loƠi đ ng v t , đ c bi t lƠ các loƠi thú móng gu c.
Khu h th c v t
V

n Qu c gia Tam

o đƣ th ng kê đ

c 1.282 loƠi th c v t b c cao,

thu c 660 chi, trong đó có 42 loƠi đ c h u vƠ 64 loƠi quỦ hi m đ
Sách

Vi t Nam (2007) vƠ Danh l c

c ghi vƠo

th gi i (2006) c n b o v nh

HoƠng th o tam đ o (Dendrobium tamdaoensis), Trà hoa đƠi (Camellia
lengicaudata), Hoa tiên (Asarum petelotii), Chùy hoa leo (Mosla
tamdaoensis), Tr ng lơu kim ti n (Paris delavayi) vƠ nhi u loƠi khác. V
Qu c gia Tam

o còn có 669ha r ng lùn, v i u th b i các loƠi thu c h

quyên vƠ h Chè. Theo

ng Huy Ph

hi n nhi u loƠi Phong Lan có giá tr th
nh Lan hài (Paphiopedilum sp.) phơn b
phía B c Tam

n

ng vƠ c ng s (2004), đƣ phát

ng m i cao, cùng v i m t qu n th
đ cao 900 đ n 1.000m

vùng

o vƠ lƠ loƠi đ c h u c a vùng này.

Khu h đ ng v t
V

n Qu c gia Tam

o đƣ đ

c công nh n lƠ m t trong 63 vùng

chim quan tr ng c a Vi t Nam (Tordoff et al.,2002). ƣ ghi nh n có 280 loƠi
chim

khu v c nƠy (Peter vƠ Lê M nh Hùng, 2005). Có m t s l

ng l n các

loƠi chim phơn b h n ch , trong đó có 39 loài ch phơn b trong vùng đ a
sinh h c r ng Á nhi t đ i Trung Qu c ậ Himalaya vƠ 9 loƠi ch phơn b trong
vùng đ a sinh h c nhi t đ i khô

Ph m Th Nhung

ông D

12

ng.

c bi t, m t vƠi loƠi trong s

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

nƠy r t ít đ

c ghi nh n

nh n đ

đơy có hai loƠi đang b đe d a trên toƠn c u lƠ đ i bƠng đ u nâu

c

các khu v c khác c a Vi t Nam. NgoƠi ra, còn ghi

(Aquila heliaca) vƠ đuôi c t b ng đ (Pitta nympha) (Birdlife international,
2004).
V

n Qu c gia Tam

ođ

c coi lƠ m t trong nh ng n i có tính đa

d ng sinh h c cao nh t Vi t Nam v khu h côn trùng (Anon,1991), v i 293
loƠi b

m, thu c 10 h đƣ đ

trong đó có 05 loƠi b

c ghi nh n (Monastyskii vƠ c ng s , 2000),

m vƠ 09 loƠi cánh c ng b đe d a (Sách

2007) đƣ tr thƠnh đ i t

ng b buôn bán b t h p pháp (

c ng s , 2004). Theo V V n Liên (2005) thì khu h b

Vi t Nam,

ng Huy Ph
mc aV

ng và
n Qu c

gia có t i 360 loƠi trong đó có 9 loƠi quan tr ng.
Khu h thú
Có 77 loƠi, trong đó có 16 loƠi b đe d a

c p đ qu c gia, 17 loƠi

c p đ th gi i, 21 loƠi thu c di n u tiên b o t n. Trong s 31 loƠi thú l n có
17 loài (chi m 54,8%) thu c di n u tiên b o t n đ i v i V
o c ng nh

Vi t Nam (Nguy n Xuơn

n Qu c gia Tam

ng et al.,2005).

Khu h bò sát - ch nhái

Có 78 loài bò sát chi m 51,16% t ng s loƠi bò sát c a toƠn qu c, ch
nhái có 132 loƠi chi m 75,6% t ng s loƠi ch nhái c a toƠn qu c.
T s l

ng các b , h , chi, loƠi đ ng v t vƠ t l ph n tr m so sánh v i

toƠn qu c, cùng m c đ phong phú so v i các vùng lơn c n, c n c vƠo ch s
đa d ng sinh h c ta nh n th y

Tam

o, có s l

ng loƠi ch nhái vƠ bò sát

r t phong phú.

Ph m Th Nhung

13

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

B ng 1.1. a d ng v giá tr công d ng tƠi nguyên đ ng v t
it

ng

o

Giá tr
B o v r ng

Kinh t

Ngu n gen quỦ

Thú

38 loài

60 loài

24 loài

Chim

169 loài

95 loài

9 loài

Bò sát

78 loài

52 loài

17 loài

ch nhái

132 loài

12 loài

7 loài

Côn trùng

Ch a có s li u

Ch a có s li u

1 loài

Cá

25 loài

17 loài

6 loài

T ng c ng

442 loài

236 loài

64 loài

T l

37,24

19,98

5,3

(Ngu n: D án đ u t V
1.3.

Tam

n Qu c gia Tam

o giai đo n 2003 – 2008)

a đi m nhơn nuôi ch cơy s n b c b

Nghiên c u ch cơy s n b c b trong đi u ki n nuôi nh t đ

c ti n

hƠnh t i Tr i th c nghi m Sinh h c ( xã C Nhu , huy n T Liêm, thƠnh ph
HƠ N i), thu c Vi n Sinh thái vƠ TƠi nguyên sinh v t, Vi n Khoa h c vƠ
Công ngh Vi t Nam.
Tr i có đ cao t 15 ậ 20m so v i m c n
đ ng b ng hi n đ i, đ

c bi n.

c bao b c 3 m t b i đ m n

ơy lƠ vùng bƣi b i

c lƠ d u v t c a các

dòng sông c . Tr i n m c nh sông Nhu có l p ph th nh
trong đê nên không đ

c b i đ p th

ng lƠ l p phù sa

ng xuyên.

Khu v c HƠ N i khá tiêu bi u cho khí h u B c B , v i đ c đi m khí
h u nhi t đ i gió mùa m, mùa hè nóng m a nhi u, ti p nh n l

ng b c x

m t tr i r t d i dƠo vƠ có nhi t đ cao. Nhi t đ không khí trung bình hƠng
n m lƠ 23,60C, đ

mt

ng đ i trung bình n m lƠ 79%, l

ng m a trung

bình hƠng n m lƠ 1.245mm, trung bình có 114 ngƠy m a.
Ph m Th Nhung

14

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

c đi m khí h u rõ nét nh t lƠ s thay đ i khí h u khác bi t gi a 2
mùa t tháng 5 đ n tháng 9 lƠ mùa nóng, m a. T tháng 11 đ n tháng 3 n m
sau lƠ mùa l nh, khô. Gi a 2 mùa có th i kì chuy n ti p lƠ tháng 4 vƠ tháng

10, nên có đ 4 mùa Xuơn, H , Thu,

ông t o cho khí h u n i đơy thêm

phong phú.
Khu v c nhơn nuôi có chung ch đ th i ti t, khí h u c a thƠnh ph HƠ
N i vƠ có nh h
y u t chính đ
l

ng l n t i vi c nhơn nuôi sinh s n ch cơy s n b c b . Các
c t ng h p bao g m: nhi t đ , đ

ng m a, t c đ vƠ h

Ph m Th Nhung

mt

ng đ i không khí,

ng gió, n ng vƠ b c x .

15

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
CH

Tr

NG 2.

IT

PH
it

2.1.

NG,

ng

i h c s ph m Hà N i 2

A I M, TH I GIAN VÀ

NG PHÁP NGHIểN C U

ng nghiên c u

LoƠi ch cơy s n b c b Theloderma corticale Boulenger, 1903 thu c
ch cơy (Rhacophoridae), b

h

Không đuôi (Anura), l p L

ng c

(Amphibia).
a đi m nghiên c u

2.2.

a đi m nghiên c u th c đ a: nghiên c u th c đ a đ
V

n Qu c gia Tam

c ti n hƠnh t i

o.

a đi m nghiên c u nuôi nh t: nghiên c u ch cơy s n b c b
(Theloderma corticale) trong đi u ki n nuôi nh t đ

c ti n hƠnh t i Tr i th c

nghi m Sinh h c (xƣ C Nhu , huy n T Liêm, thƠnh ph HƠ N i).
2.3. Th i gian nghiên c u
Th i gian đi u tra th c đ a: ti n hƠnh kh o sát 2 tu n vào tháng 6/2009
t iV

n Qu c gia Tam

o - V nh Phúc.

Th i gian nghiên c u nuôi nh t: t tháng 6/2008 đ n tháng 12/2009.
2.4. Ph

ng pháp nghiên c u

Quan sát, ghi chép v các t p tính nh : b t m i, chu kì ho t đ ng ngƠy
đêm, theo mùa, t p tính sinh s n (ti ng kêu, giao ph i)ầ. Quan sát nh ng
thay đ i v hƠnh vi ph n ng c a nòng n c, ch sinh tr
sinh thái nh nhi t đ , đ
Kích th

m, ánh sáng, th c nầ

c hình thái ngoƠi c th c a ch đ

đi n t WABECO s n xu t t i
đ

ng v i các y u t

c đo đ c b ng th

c, có sai s 0,001%. Tr ng l

c đo

ng c th

c cơn b ng cơn ti u ly có đ sai s 0,001g.

Theo dõi nhi t đ , đ

xu t t i

m: s d ng nhi t k vƠ m k đi n t đ

c, v i đ chính xác đ n 0,2 0C vƠ 0,5% đ

Ph m Th Nhung

16

m. Nhi t đ đ

cs n
c đo

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
tr c ti p trong môi tr

Tr
ng n

ng

i h c s ph m Hà N i 2

c ho c đ t cao kho ng 0,5m t i các khu v c

chu ng nuôi. Các thông s nhi t đ , đ

mđ

c đo t i các th i gian nh t

đ nh, vƠo đ u gi sáng, gi a tr a vƠ chi u t i hƠng ngƠy.
Theo dõi s sinh tr

ng vƠ phát tri n: quan sát s phát tri n c a tr ng,

nòng n c, bi n thái c a nòng n c vƠ t con non đ n con tr
1 tu n ti n hƠnh đo các ch tiêu kích th
S l

ng thƠnh.

c c a nòng n c vƠ ch sinh tr

ng m u m i l n lƠ 10 con. Ch p nh các giai đo n sinh tr

nh kì
ng.

ng vƠ bi n

đ i hình thái c a chúng.
Nghiên c u các b nh: các tri u tr ng b nh thông th

đ

c quan sát vƠ chu n đoán lơm sƠng. Các b nh v n m đ

ng do vi khu n
c chu n đoán

lâm sàng vƠ lƠm tiêu b n t m th i, quan sát n m b ng kính hi n vi quang h c,
k t h p ch p nh qua kính hi n vi b ng máy nh k thu t s .
2.5. Thi t k b nuôi nòng n c vƠ chu ng nuôi ch sinh tr

ng

2.5.1. B nuôi nòng n c
B nuôi nòng n c có kích th

c 80x40x60cm dùng đ nuôi 50 ậ 100

con nòng n c, gi a b x p nhi u g ch, đá v i nhi u ngóc ngách giúp cho
nòng n c có ch trú n.
C ng có th đ nòng n c phát tri n ngay trong chu ng nuôi b m đ n
khi nòng n c bi n thái thƠnh ch con m i chuy n sang chu ng nuôi ch sinh
tr

ng.

Ph m Th Nhung

17

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

Hình 1. Chu ng nuôi nòng n c ch cơy s n b c b
2.5.2. Chu ng nuôi ch sinh tr
Chu ng nuôi ch sinh tr

ng
ng vƠ ch b m có kích th

dùng đ nuôi 50 con ch sinh tr

c 80x60x60cm

ng ho c 3 ậ 5 c p ch b m . Trong chu ng

ta c ng x p nhi u g ch, đá, ng tre khô hay g lƠm ch trú n, giá th đ

ch

bám vƠ đ tr ng.
2.6. Môi tr

ng khu nhƠ nuôi

Sinh c nh khu v c nuôi ch cơy s n b c b nói chung lƠ thoáng mát, có
vƠi b ch a n

c đ t o thêm đ

m cho khu v c chu ng nuôi. Tr ng cơy

xanh xung quanh khu v c nhƠ nuôi đ t o bóng mát, t o vi khí h u, h b t
nhi t đ cho khu v c nuôi vƠo mùa hè. Xơy d ng h th ng thoát n
th i n

c m a, n

c th i đ

c v sinh chu ng tr i hƠng ngƠy ra xa khu v c nhƠ nuôi,

nh m phòng tránh s lơy truy n d ch b nh.
2.7. Con gi ng
Trong n m 2008 chúng tôi đƣ thu 10 c p ch cơy s n b c b t vùng
nghiên c u V

n Qu c gia Tam

Ph m Th Nhung

o.

18

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
CH

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

NG 3: K T QU NGHIểN C U VÀ TH O LU N

3.1. M t s đ c đi m sinh h c, sinh thái h c c a ch cơy s n trong t
nhiên
c đi m nh n d ng: chi u dƠi thân trung bình cá th đ c 70,3mm. Cá
th cái đ t 72,5mm. Da s n sùi n i h t v i nh ng m ng mƠu rêu xen l n nơu
đ t không có hình dáng c đ nh trông gi ng nh m t đám rêu.

a ngón tay

r t l n, con đ c không có túi kêu.

Hình 2. ch cơy s n b c b tr

ng thƠnh

N i s ng: trong t nhiên, chúng s ng trong các hang đá vôi nh d
các thác n

i

c hay trên các b đá c a các su i b che ph b i các tán r ng

r m, hay trong các h c cơy còn s ng ho c đƣ ch t, có đ ng n
đáy có bùn hay lá cơy m c

i

đ cao t 700m ậ 1.500m. Ngoài ra, còn phát

hi n th y chúng trong các b n
Qu c gia Tam

cm ad

c m a c a các ngôi bi t th c c a V

n

o.

Thành ph n th c n:

ch cơy s n b c b ch y u n các lo i côn

trùng, nhóm côn trùng a thích lƠ cƠo cƠo, chơu ch u (B Cánh th ng ậ

Ph m Th Nhung

19

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

Orthoptera), ti p đ n lƠ các loài ki n (B Hymenoptera), ngoài ra còn các loài
côn trùng thu c h Cánh c ng Coleoptera, hay Cánh v y Lepidoptera.
Sinh s n: ch cơy s n b c b ngoƠi t nhiên

V

n Qu c gia Tam

o c ng nh m t s đ a đi m khác sinh s n g n nh quanh n m. Chúng
không đ 1 l a duy nh t trong n m nh h u h t các loƠi ch khác mƠ đ lƠm
nhi u đ t. M i

tr ng th

ng t 10 ậ 30 qu . Tr ng đ thƠnh đám ho c n m

r i rác bám trên vách đá hay bám trên thơn cơy cách m t n

c kho ng t 15 ậ

30cm. Th i gian phát tri n c a tr ng t i khi nòng n c thoát vƠo môi tr
n

ng

c kho ng t 12 ậ 15 ngƠy tu thu c vƠo nhi t đ .

3.2. Nh ng bi n đ i c a ch cơy s n b c b thu t t nhiên đ a vƠo nuôi
nh t
Trong đi u ki n nuôi nh t, do không gian chu ng nuôi có ph n h n
ch , sinh c nh đ n đi u vƠ đ c bi t lƠ đi u ki n sinh thái thay đ i l n v nhi t
đ ,đ

m, ánh sáng vƠ dinh d

ng nên ch cơy s n đƣ có nh ng bi u hi n

thích nghi nh t đ nh.
V hình thái, trong quá trình nuôi nh t lơu ngƠy mƠu s c xanh gi m b t
chuy n sang mƠu xanh l c h i đen. i u nƠy có th do trong môi tr

ng nuôi

nh t không có s đa d ng v sinh c nh, đ a hình vƠ mƠu s c, nên các thay đ i
thích nghi v i môi tr

ng đ t v hay s n m i không còn nhi u Ủ ngh a.

Khi m i thu nh p t t nhiên vƠo môi tr
th

ng nuôi nh t, ch cơy s n

ng di chuy n nhi u vƠ ph n ng m nh khi ti p xúc v i ng

đ ng m nh nh t lƠ vƠo bu i t i, chúng th

i vƠ ti ng

ng thúc mõm vƠo thƠnh chu ng

nuôi nh ng gi m ph n ng b t m i, nhi u con không n m i, có l b s c khi
có s thay đ i môi tr
gi m c

ng s ng quá l n. Tuy nhiên, chúng s nhanh chóng

ng đ di chuy n đ thích ng v i gi i h n v không gian nuôi nh t,

quen d n v i ngu n th c n đ
th c n còn s ng vƠ c đ ng đ

Ph m Th Nhung

c cung c p nh ng chúng v n ch

n nh ng

c.

20

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

ng

Tr

i h c s ph m Hà N i 2

Th i gian ho t đ ng vƠ s n m i nhi u nh t trong ngƠy lƠ vƠo chi u t i
vƠ ban đêm, gi ng nh t p tính c a chúng ngoƠi t nhiên. Sau nƠy, chúng
ho t đ ng tích c c vƠo các gi cho n lƠ sáng s m vƠ chi u mu n. ch cơy
s n ti p xúc hƠng ngƠy v i ng

i ch m sóc trong quá trình nuôi nh t, lƠm cho

chúng ngƠy cƠng hi n h n ngoƠi t nhiên.
T l ch t trong nh ng tháng đ u, sau khi thu ch cơy s n t t nhiên
v nuôi nh t c ng khá cao t i 30% t ng s cá th . Nguyên nhơn ch t ch y u

do m t s cá th b s c do thay đ i môi tr
m. Vì v y, trong môi tr

ng, đ c bi t lƠ s c v nhi t đ , đ

ng nuôi nh t, chúng tôi ph i duy trì nhi t đ các

chu ng nuôi t 250C ậ 280C. Chúng không ch u b t m i, ít ho t đ ng, m t s
khác ch t vì b t n th
m i nuôi nh t vƠ v t th

ng vùng đ u mõm do nh y húc vƠo thƠnh chu ng khi
ng b nhi m trùng. Nh ng cá th đƣ thích nghi qua

giai đo n đ u thì chúng có s c kho t t h n vƠ thích nghi v i đi u ki n s ng
m i.
L u Ủ l n nh t khi thu ch cơy s n tr

ng thƠnh t ngoƠi t nhiên đ a

vƠo nuôi nh t lƠ v n đ d ch b nh c a chúng. NgoƠi m t s b nh do v t
th

ng ban đ u, nhi m khu n, s c vì thay đ i môi tr

ph i quan tơm đ n b nh do giun tròn kỦ sinh
thu t t nhiên đ u nhi m giun tròn v i c

ng th c n, đ c bi t

ph i. T t c

ch cơy s n khi

ng đ th p. Tuy nhiên, chúng s

b nhi m n ng khi nuôi nh t lơu ngƠy do giun tròn lơy tr c ti p qua ngu n
phân th i c a ch. Giun tròn gơy tác h i l n cho s c kh e c a ch vƠ s lƠm
chúng ch t d n n u không đ
giun sán tr

c ch a tr . Vì v y, vi c cách ly ban đ u, t y

c khi nuôi nh t chung ch cơy s n thu t t nhiên lƠ r t quan

tr ng.

Ph m Th Nhung

21

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

3.3. Sinh s n c a ch cơy s n trong đi u ki n nuôi nh t
3.3.1. Ghép đôi vƠ tr ng
Ghép đôi
Trong đi u ki n nuôi nh t, n u tr i qua kho ng m t tháng đ u tiên đ
thích nghi v i môi tr
ch cơy s n b c b tr

ng s ng m i vƠ đ

c cho n đ y đ ch t dinh d

ng

ng thƠnh b t đ u kêu g i con cái. ch con s tr

ng

thƠnh vƠ b t đ u sinh s n sau 1 n m tu i.
Trong đi u ki n nuôi nh t, các ho t đ ng kêu vƠ tìm ki m con cái
th

ng vƠo bu i sáng ho c chi u t i, c ng không nh các loƠi ch khác lƠ khi

ôm nhau lƠ s đ tr ng ngay, ch cơy s n th
khi đ tr ng, th

ng ôm nhau 2 đ n 3 ngƠy tr

c

ng đ tr ng vƠo ban đêm vƠ nhi u nh t lƠ sau n a đêm.

S l

ng tr ng

S l

ng tr ng ph thu c vƠo tu i vƠ kích th

c c a ch b m . Trong

n m đ u tiên sinh s n, ch cơy s n ch đ t 10 ậ 15 qu m i đ t, sang n m
th 2 s l

ng tr ng đ t 20 ậ 30 qu . Ngoài ra, s l

tr ng còn ph thu c vƠo l
n, s l

ng tr ng vƠ kích th

ng tr ng vƠ kích th

c

ng th c n cung c p. Khi cung c p đ y đ th c
c tr ng l n h n.

S phát tri n c a tr ng:
Tr ng c a ch cơy s n không đ thƠnh b c có b t nh các loƠi ch cơy
khác mƠ n m r i rác bám trên giá th . Tuy nhiên, m i qu tr ng đ

c bao b c

b i m t l p mƠng nh y trong su t r t d y giúp b o v tr ng không b khô vƠ
vi khu n xơm nh p.
Tr ng c a ch cơy s n m i đ phơn thƠnh 2 mƠu rõ r t 1 n a tr ng vƠ 1
n a đen sau kho ng 12h tr ng b t đ u phơn c t vƠ chuy n d n sang mƠu đen
hoƠn toƠn. Tr ng có kích th
th

c 3mm ậ 4mm, c mƠng nh y tr ng có kích

c 6mm ậ 7mm.

Ph m Th Nhung

22

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

Trong đi u ki n nhi t đ t 230C ậ 270C, tr ng phát tri n thƠnh nòng
n c kho ng t 12 ngày ậ 15 ngƠy. Kho ng 4 ngƠy sau khi đ , ta có th quan
sát th y hình nòng n c trong tr ng v i kh i noƣn hoƠng l n,

b ng kh i noƣn

hoàng này bé d n cùng v i s phát tri n c a nòng n c. Sau kho ng 1 tu n
nòng n c trong tr ng b t đ u đ ng đ y. Ta có th th y hình nòng n c đ y đ
vƠo kho ng ngƠy th 10. Sau khi nòng n c s d ng g n h t kh i noƣn hoƠng
chúng s ho t đ ng m nh thoát kh i l p mƠng nh y vƠ r i xu ng n

c.

Hình 4. M t s giai đo n phát tri n c a tr ng

Ph m Th Nhung

23

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
 K thu t

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

m tr ng ch cơy s n trong đi u ki n nuôi nh t

m tr ng đ t hi u qu cao, trong ch n nuôi c n đ m b o m t s
y u t sau:
Sau khi ch đ , ta chuy n các giá th có tr ng sang b chu n b tr

c

dùng đ nuôi nòng n c.
M cn
m tn

c trong b

m ch c n đ 3cmậ 4cm đ các giá th nƠy cách

c kho ng t 5cm ậ 10cm. N

ch t l , t t nh t lƠ cho n
Nhi t đ b

c vƠo b

c trong b ph i trung tính không có

m 5 ngày ậ 10 ngƠy tr

c.

m t t nh t lƠ t 220C ậ 270C, đ

m ph i luôn duy trì cao

đ tránh tr ng b khô, ta có th dùng bình phun tia n

c nh lên tr ng vƠ xung

quanh b .
3.3.2. S phát tri n c a nòng n c
Nghiên c u s sinh tr

ng vƠ phát tri n c a nòng n c ch cơy s n đ

ti n hƠnh b ng cách đo chi u dƠi c a nòng n c

c

các tu i khác nhau, quan sát

ho t đ ng c a nòng n c vƠ s xu t hi n chi c a nó. K t qu đ

c th hi n

b ng 3.1.
B ng 3.1. S sinh tr

ng và phát tri n c a nòng n c

trong đi u ki n nuôi nh t
Tu i

Chi u dƠi c

Chi u dƠi

Chi u dài

th (mm)

thân (mm)

đuôi (mm)

1 ngày

18,0 ậ 18,7

5,8 ậ 6,1

12,2 ậ 12,6

1 tu n

23,5 ậ 24,3

8,7 ậ 9,1

14,8 ậ 15,2

2 tu n

32,7 ậ 33,7

13,8 ậ 14,3

18,9 ậ 19,4

3 tu n

39,8 ậ 41,4

17,1 ậ 17,8

22,7 ậ 23,6

4 tu n

53,9 ậ 54,8

21,5 ậ 21,9

32,4 ậ 32,9

2 tháng

61,0 ậ 62,4

26,4 ậ 27,1

34,6 ậ 35,3

Ph m Th Nhung

24

Ghi chú

K32D- CN Sinh


Khóa lu n t t nghi p
Tu i

Tr

ng

i h c s ph m Hà N i 2

Chi u dƠi c

Chi u dƠi

Chi u dài

th (mm)

thân (mm)

đuôi (mm)

3 tháng

65,5 ậ 66,3

28,7 ậ 28.9

36,8 ậ 37,3

4 tháng

66,1 ậ 66,5

28,8 ậ 28,9

34,5 ậ 35,8

Ghi chú
M c chơn sau
M c chơn tr

c và

b t đ u tiêu đuôi
uôi tiêu bi n hoàn

5 tháng

toàn

Giai đo n nòng n c b t đ u n
Nòng n c không n trong kho ng 4 ngày ậ 5 ngƠy đ u khi m i n t
tr ng xu ng n

c, giai đo n nƠy chúng c ng ít di chuy n. Khi nòng n c b t

đ u n, chúng ho t đ ng m nh h n. Nòng n c n c th c n có ngu n g c t
đ ng v t vƠ th c v t. Nhi t đ thích h p cho nòng n c ch cơy s n b c b
phát tri n lƠ t 22oC ậ 280C.
Khi b t đ u n kích th

c, tr ng l

ng nòng n c t ng r t nhanh.

nòng n c ch cơy s n chúng phát tri n nhanh, nh t sau tu n đ u tiên vƠ h t
tháng th 2.
Giai đo n hình thƠnh chi
V i nhi t đ thích h p kho ng t 22oC ậ 280C, sang đ n tháng th 3
nòng n c ch cơy s n b t đ u xu t hi n chơn sau, th i gian nƠy kéo dƠi
kho ng 2 tu n ậ 3 tu n.
Cùng v i s phát tri n chơn sau, l ng c a nòng n c b t đ u đ i mƠu t
đen d n sang xanh vƠ xu t hi n các n t s n.
tri n nh ng đ
chơn tr

ng th i, chơn tr

c c ng phát

c bao b c b i 1 l p mƠng. Khi chơn sau đ t kích th

c t i đa

c b t đ u b t ra vƠ đuôi b t đ u tiêu bi n. đuôi s tiêu bi n hoƠn toƠn

trong kho ng 7 ngƠy ậ 10 ngày.

Ph m Th Nhung

25

K32D- CN Sinh