Sáng kiến kinh nghiệm năm học

Trường mẫu giáo Măng Non

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC LỄ GIÁO CHO TRẺ MẪU GIÁO.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Như chúng ta đã biết giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục
quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc - giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt
nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Nếu không làm tốt việc chăm
sóc – giáo dục trẻ trong những năm này thì việc giáo dục lại hết sức khó khăn, phức
tạp. Vì vậy, Nghị quyết TW2, khoá VIII của Đảng cộng sản Việt Nam về “Định hướng
chiến lược giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đề ra mục
tiêu giáo dục Mầm non phải trang bị cho trẻ những gì tốt nhất kể cả về mặt vật chất và
tinh thần một cách toàn diện.
- Hiện nay trong điều kiện kinh tế phát triển, đang trên con đường hội nhập, Đất nước
chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hoá khác nhau. Làm thế nào để cho thế hệ trẻ
của chúng ta “Hoà nhập mà không hoà tan” - trong mỗi chúng ta vẫn giữ được những
gì gọi là “Vốn văn hoá của dân tộc Việt trong thời đại mới thì việc giáo dục cho trẻ
phát triển về trí tuệ thôi không đủ mà phải giáo dục trẻ biết giữ được truyền thống văn
hoá vốn có của cha ông ta từ ngàn xưa là nhiệm vụ quan trọng trong các mục tiêu phát
triển con người toàn diện hiện nay.
- Từ xa xưa kinh nghiệm của cha ông ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên của mỗi con
người phải là “Tiên học lễ, hậu học văn” lễ phép là nét đẹp văn hoá được đặt lên hàng
đầu khi nhìn nhận và đánh giá về một ai đó, mà chúng ta thường bàn luận. Trong thời
đại hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau nên đâu đó vẫn còn nhiều câu
chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con người, việc mà tôi và các bạn đã nghe
và thấy trên thông tin đại chúng, trong cuộc sống hằng ngày.

1

Giáo viên: Trần Mộng Hằng

Trường mẫu giáo Măng Non
- Trăn trở với mục tiêu chung của giáo dục là người giáo viên Mầm non tôi nguyện góp
sức một phần nhỏ bé của mình vào việc giáo dục lễ giáo cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo
nhằm góp phần hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ.
- Năm nay tôi được phân công đứng lớp bé, hầu hết các cháu rất nhỏ đều lần đầu tiên
đến trường, đến lớp , chưa một lần tiếp xúc với cô, với bạn. Mà phần lớn bố mẹ của
các cháu làm nông nên việc quan tâm đến con em còn rất nhiều hạn chế. Bên cạnh đó
một phần do trẻ ngày càng được nuông chiều thái quá. Một số phụ huynh chưa hiểu
tầm quan trọng của giáo dục lễ giáo cho con em ở lứa tuổi mầm non, nên thường
khoán trắng cho giáo viên. Thời gian đầu trẻ đến lớp với thói quen tự do, hay nói leo,
trả lời có những câu cụt, câu què, ra vào lớp tự nhiên chưa có nề nếp.
- Đứng trước tình hình như vậy, tôi rất lo lắng phải dạy trẻ như thế nào và bằng những
biện pháp gì để tất cả trẻ lớp tôi có những thói quen và hành vi đạo đức và phù hợp với
chuẩn mực xã hội.
- Là một cô giáo tôi cần giáo dục trẻ những hành vi văn hoá trong cuộc sống hằng ngày
có thái độ đúng với cô giáo và người lớn, bạn bè, có tình yêu đối với mọi sự vật, hiện
tượng xung quanh. Giáo dục lễ giáo nhằm hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân
cách của con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vì thế mỗi cô giáo chúng ta có
trách nhiệm góp phần đào tạo thế hệ trẻ những con người phát triển toàn diện về nhân
cách – trí tuệ.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Trong năm học này tôi quyết tâm thực hiện nhiệm vụ năm học của ngành phát
động và luôn lấy mục tiêu giáo dục lễ giáo cho trẻ là nhiệm vụ hàng đầu trong việc
chăm sóc giáo dục trẻ, để góp một phần nhỏ bé của mình vào quá trình hình thành cho
trẻ một nhân cách theo mục tiêu của ngành, của toàn xã hội đã đề ra.
1. Giáo dục lễ giáo thông qua tiết học:
2

Giáo viên: Trần Mộng Hằng

Trường mẫu giáo Măng Non
- Tôi luôn lồng nội dung giáo dục lễ giáo vào các môn học có nhiều ưu thế nhằm hình
thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá.
Ví dụ: Qua giờ khám phá khoa học “Cây xanh và môi trường sống”.
Cô giáo có thể đàm thoại: Cây xanh có ích lợi như thế nào?
Muốn có nhiều cây xanh chúng ta phải làm gì?
Qua lợi ích của cây xanh, cô giáo dục cháu không ngắt ngọn bỏ cành, mà phải biết bảo
vệ chăm sóc cây xanh để cây cho ta nhiều lợi ích.
+ Đối với giờ học phát triển thể chất:
Cô giáo dục trẻ siêng năng thể dục, tập đều đặn giúp cơ thể khoẻ mạnh, trong lúc tập
các con không chen lấn, không xô đẩy nhau.
+ Đối với giờ học tạo hình: “Vẽ người thân trong gia đình”.
Giáo dục trẻ biết yêu thương, kính trọng đối với ông bà, cha mẹ, anh chị, biết nhường
nhịn em bé.
+ Giờ làm quen văn học: Qua chuyện “Tấm Cám”.
Cô đàm thoại cùng trẻ:
Tấm là người như thế nào?
Mẹ con Cám là người như thế nào?
Con thích nhân vật nào nhất? vì sao?
Cô giáo dục cháu lòng thật thà, chăm lo lao động, dạy cháu yêu cái thiện, ghét cái ác,
hình thành cho trẻ lòng nhân ái đối với mọi người xung quanh…
- Sau một thời gian thực hiện những thói quen về lễ giáo chất lượng lớp tôi tăng lên rõ
rệt, trẻ biết chào hỏi, thưa trình, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, yêu mến cô giáo, đoàn kết
với bạn bè, tôi thấy vui mừng và tiếp tục áp dụng trong giờ vui chơi.
2. Giáo dục lễ giáo vào hoạt động vui chơi:
Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ
được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống của người lớn,
3

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
tôi tiến hành lồng ghép lễ giáo vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại những câu chào
hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi theo dõi quan sát lắng nghe
để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chưa chuẩn mực. Qua đó giúp trẻ hình thành
thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp.
Ví dụ: Qua trò chơi phân vai – y tá – bác sĩ.
Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác, cháu đau chỗ nào? Đau
ra sao?
Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nhận thuốc, nhận
đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đối với cô y tá, bác sĩ.
+ Trẻ chơi bán hàng:
Người bán hàng: Cô, chú mua gì ạ?
Người mua: Bao nhiêu một cân cá vậy cô?
+ Trẻ chơi phân vai gia đình
Bố mẹ phải yêu thương con, chăm sóc con hết mực
Các con phải vâng lời bố mẹ, xưng hô phải lễ phép phải biết da vâng thưa chào…
- Qua hoạt động vui chơi cháu mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao tiếp, trong ứng
xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình.
- Từ đây trẻ lớp tôi đã dần bớt nói trổng, câu cụt,. Trẻ biết nói và trả lời đầy đủ câu,
biết xưng hô chuẩn mực lên đến 65%.
Từ kết quả có được như vậy tôi tiếp tục áp dụng.
3. Giáo dục lễ giáo ở mọi lúc mọi nơi:
Giờ đón trẻ hoặc trả trẻ tôi rất ân cần và chuẩn mực trong xưng hô với bố mẹ trẻ,
tôi tập trẻ đến lớp chào cô, sau đó chào tạm biệt bố mẹ để vào lớp học.
- Trong giờ chơi tự do, hay giờ lao động, sinh hoạt ngoài trời nếu cháu làm việc gì sai
đối với bạn, với cô thì nhắc phải biết xin lỗi cô, xin lỗi bạn, ai cho gì thì nhận bằng hai
tay hay giúp mình điều gì phải nói lời cảm ơn.

4

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Giờ chơi cháu đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ chơi.
Giờ dạo chơi sinh hoạt ngoài trời.
Ví dụ: Tham quan vườn cây ăn quả.
Đàm thoại: Muốn có nhiều quả ngon ta phải làm gì?
Khi ăn quả các con nhớ đến ai?
- Giáo dục cháu kính trọng, yêu những người lao động, khi ăn phải từ tốn, chậm rãi
không vứt vỏ và hạt bừa bãi. Giáo dục cháu giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh lớp,
biết đoàn kết, giúp đỡ bạn bè, mọi người xung quanh, qua nhiều lần như vậy, cháu lớp
tôi có những thói quen đó khoản 70%, và tôi tiếp tục áp dụng.
4. Xây dựng lễ giáo, góc tuyên truyền:
Góc lễ giáo của lớp không thể thiếu đây là biện pháp rất hữu hiệu đối với chuyên
đề lễ giáo bởi lẽ trẻ có đặc điểm dễ nhớ nhưng lại mau quên. Song, trẻ được trực quan
bằng hình ảnh những gương tốt hoặc qua thơ, chuyện thì trẻ dễ tiếp thu, dễ phân biệt
việc làm nào tốt, việc làm nào xấu.
- Ở góc này tôi sưu tầm những tranh ảnh có nội dung giáo dục lễ giáo dán vào cho trẻ
xem, kèm theo một bài thơ hay nội dung phù hợp với hình ảnh, thời gian rảnh tôi cho
trẻ đến xem và trò chuyện, đàm thoại với trẻ những hành vi văn minh.
Hằng tháng tôi lên kế hoạch lễ giáo và thay tranh ảnh bài thơ có nội dung phù hợp.
Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tranh truyện, sách báo nhi đồng có hình ảnh và nội dung về
lễ giáo làm một album có nội dung và hình ảnh phù hợp với trẻ, để đến giờ hoạt động
góc trẻ về góc thư viện có thể mở ra xem.
- Đối với góc tuyên truyền tôi cũng dành một góc để tuyên truyền giáo dục lễ giáo cho
phụ huynh nắm, từ đó phụ huynh sẽ chú trọng đến việc giáo dục lễ giáo cho trẻ lúc ở
nhà.

Từ đó việc áp dụng với biện pháp này trẻ lớp tôi trở nên ngoan hơn và thực hiện một
cách tự nhiên.
5

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
5. Xây dựng cảnh quan sư phạm trong lớp học:
Cùng với toàn ngành thực hiện chủ đề năm học xây dựng trường học thân thiện
học sinh tích cực. Thì việc tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học, môi trường xung
quanh cũng là một chuyên đề mà tôi chú trọng trong năm học này. Tôi luôn chú ý tạo
cảnh quan sự phạm trong phòng học, đồ dùng đồ chơi được sắp xếp, gọn gàng, ngăn
nắp, từng góc riêng biệt mỗi kệ góc tôi đều làm mới, để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích
thú luôn mong muốn được sắp xếp ngăn nắp. Đặc biệt là góc thiên nhiên được trang trí
và trồng nhiều cây cảnh để tạo cho trẻ một không gian xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự
mình chăm sóc cây xanh, giáo dục trẻ biết yêu cái đẹp. Qua hoạt động này kích thích
trẻ yêu lao động, tạo tình cảm của trẻ với thế giới tự nhiên, gần gũi và thân mật, đã trở
thành thói quen ở trẻ.
- Để tạo cảnh quan sân trường, trước giờ học tôi thường cho trẻ nhặt rác, lá cây để tạo
môi trường sạch đẹp. Còn đối với kệ góc đồ chơi đầu tuần tôi thường tổ chức cho trẻ
thi đua lau dọn, sắp xếp đồ chơi gọn gàng. Nhờ vậy, qua mỗi lần tổ chức hoạt động vui
chơi trẻ chơi xong thu dọn đồ chơi gọn gàng và ngăn nắp.
- Vì trường không có nhà vệ sinh riêng cho từng lớp mà công trình vệ sinh tập trung
nên tôi thường xuyên nhắc nhở các cháu đi tiểu đúng nơi quy định và thường xuyên
theo giõi kiểm tra để nhắc nhở kịp thời những cháu làm sai. Qua đó trẻ có thói quen vệ
sinh văn minh hơn.
6. Phối hợp với các bậc phụ huynh:
Cùng với mục tiêu xã hội hoá giáo dục thì vai trò của phụ huynh có vai trò
không nhỏ trong việc giáo dục trẻ. Trong giờ đón trẻ, trả trẻ tôi mạnh dạn trao đổi với

phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục lễ giáo đối với trẻ mẫu giáo, nhất là trong
thời kỳ hội nhập của nước ta tiếp nhận nhiều nền văn hoá và trò chơi giải trí đã ảnh
hưởng một phần không nhỏ về hành vi văn minh của trẻ. Trẻ có thể đối xử thô bạo với
bạn sau một đoạn phim hành động, hay trẻ có những lời không nên đối với bố mẹ, khi
6

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
không đồng ý cho trẻ chơi điện tử. Để phụ huynh nhận thức ý nghĩa của vấn đề để
cùng nhà trường giáo dục trẻ.
- Phụ huynh giành thời gian chăm sóc con cái như vệ sinh thân thể, chải răng đúng
cách, phụ huynh phải luôn mẫu mực trong giao tiếp ở nhà để trẻ noi theo. Đồng thời
chú ý sửa sai trẻ kịp thời những thiếu sót trong giao tiết đối với bạn bè, đối với người
lớn.
Tôi luôn trao đổi với phụ huynh hằng tháng thông qua sổ liên lạc về sự tiến bộ của mỗi
cháu để phụ huynh kịp thời nắm bắt. Qua thời gian trẻ lớp tôi tiến bộ rõ rệt như xưng
hô lễ phép, lịch sự trong giao tiếp nhờ sự giáo dục bằng phương châm “Trường học là
nhà, nhà là trường học”.
7. Giáo dục lễ giáo thông qua ngày hội, ngày lễ:
Như các bạn đã biết truyền thống của người Việt chúng ta luôn tôn sư trọng đạo.
Vì vậy thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội như ngày giỗ Tổ Hùng Vương, ngày
20/11, ngày 22/12… Từ ý nghĩa của những ngày lễ lớn, tôi đã tổ chức các hoạt động
văn nghệ để chào mừng, đồng thời ôn lại truyền thống của dân tộc để giáo dục trẻ lòng
tự hào dân tộc, biết kính trọng những người đã hy sinh cho lợi ích dân tộc, lợi ích trồng
người. Nhằm hình thành cho trẻ lòng tự hào, kính yêu đối với người lớn tuổi, thông
qua đó khuyến khích trẻ học tập và phấn đấu thành con người có ích cho xã hội.
8. Cô gương mẫu chuẩn mực:
Ở lứa tuổi của trẻ luôn thích được cô yêu thương, gần gũi, mọi hành vi của cô

được trẻ lưu tâm và bắt chước. Vì vậy cô luôn luôn chuẩn mực trong lúc giao tiếp với
người lớn, với trẻ không to tiếng quát tháo, xưng hô dịu dàng bằng cô và cháu, giờ đón
trả trẻ tôi luôn ân cần dịu dàng thương yêu trẻ, khiêm tốn lịch sự trong giao tiếp với
phụ huynh, cháu hỏi gì tôi trả lời rõ ràng, gọn gàng tôn trọng lời nói của trẻ, lắng nghe
ý kiến của trẻ.
7

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
- Tôi hứa điều gì với trẻ là thực hiện đúng lời hứa, nếu trẻ có hành vi hoặc lời nói
không hay tôi nhẹ nhàng góp ý và khuyến khích trẻ tránh sai phạm lần sau. Tuyệt đối
không chạm tự ái của trẻ hoặc làm trẻ phải sợ hãi lo lắng. Tác phong quần áo tôi luôn
chú ý ăn mặc gọn gàng, lịch sự, luôn vui tươi trước trẻ. Cô thực sự là tấm gương sáng
cho học sinh noi theo hay cô giáo là mẹ hiền, mẹ và cô là hai cô giáo, trẻ có hai mẹ
hiền nhất định trẻ sẽ là con ngoan trò giỏi.
9. Khích lệ nêu gương:
Tâm lý của con người đặc biệt là trẻ em bao giờ cũng thích được khen hơn là
chê. Hằng ngày vào giờ nêu gương cuối ngày trước khi cắm cờ, tôi cho trẻ tự nhận xét
về mình trong ngày đó có bạn nào có hành vi lời nói hay tôi nêu gương ra cho cả lớp
và tặng trẻ một bông hoa. Vì trẻ ở lứa tuổi này thích động viên khen ngợi, được khen
trẻ thêm tự tin và hào hứng thực hiện tốt yêu cầu của cô.
III. KẾT LUẬN
* Kết quả:
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và thực hiện chất lượng giáo dục về lễ giáo
tăng lên rõ rệt đó là điều làm tôi phấn khởi, yêu nghề, yêu trẻ càng nhiều. Giúp tôi có
nghị lực trong công tác, lớp tôi đạt được kết quả như sau:
- Trẻ biết chào hỏi lễ phép: 90%.
- Trẻ biết xưng hô lễ phép: 89%.

- Biết cảm ơn, xin lỗi: 95%.
- Biết giữ gìn, cất, sắp xếp đồ chơi theo quy định: 85%.
- Biết giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh môi trường: 90%.
- Biết nhường nhịn giúp đỡ bạn: 85%.
- Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp: 90%.

8

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Trẻ ngoan hơn, lễ phép hơn, trẻ được hình thành những thói quen vệ sinh văn minh,
biết chào hỏi khi có khách đến, biết trao nhận bằng hai tay, biết quan tâm giúp đỡ bạn
bè, cô giáo, ba mẹ, không nói tục, đánh bạn, kính trọng cô giáo và người lớn.
Các bậc phụ huynh có những chuyển biến rõ rệt về lời ăn tiếng nói, về phong cách và
quan tâm ngày càng nhiều đến con em mình.
Bản thân tôi được trao đổi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn học, các hoạt
động, được phụ huynh và các đồng nghiệp quý mến và tin yêu hơn.
*. Bài học kinh nghiệm:
Từ những biện pháp đã áp dụng tôi đã rút ra nhiều bài học bổ ích: Bản thân cô giáo
phải luôn tìm tòi sáng tạo, sưu tầm tranh ảnh, thơ ca, hò vè để góc lễ giáo và thư viện
của bé ngày càng phong phú hơn, tôi thay đổi theo từng chủ đề để tạo sự mới lạ hấp
dẫn trẻ.
Các tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo dưới hình thức hò vè, ca dao, câu
đố vào bài học để giáo dục trẻ.
Phải thường xuyên thực hiện giờ nêu gương và kể chuyện hàng tuần hoặc tổ chức văn
nghệ để động viên tinh thần trẻ.
Gia đình của trẻ thật sự là mái ấm đầy tình thương, bố mẹ là những tấm gương sáng và
mẫu mực về hành vi ứng xử, chăm sóc, tinh thần trách nhiệm đối với trẻ.

Cô giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, luôn giàu tình yêu thương, luôn
thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân thiện yêu thương để tạo tâm lý thoả mái
cho trẻ thực hiện tốt mọi hành vi cũng như hoạt động giao tiếp, nhằm giúp trẻ từng
bước hình thành nhân cách cho trẻ. Bên cạnh đó môi trường và cảnh quan sư phạm
cũng góp phần hình thành cho trẻ những hành vi văn minh để dần dần hoàn thiện nhân
cách tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi chuẩn mực đạo
đức xã hội một cách tự nguyện.
- Cô giáo phải chuẩn bị nhiều nội dung, hình ảnh về lễ giáo để trẻ tri giác hằng ngày.
9

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
- Trang bị ở góc thư viện nhiều câu chuyện về lễ giáo cho lứa tuổi có hình ảnh minh
hoạ.
- Các góc tuyên truyền của lớp có nhiều bài viết và hình ảnh cho phụ huynh tham
khảo.
Trên đây là một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ trong trường Mẫu giáo của tôi đã
áp dụng thành công trên trẻ, rất mong được sự quan tâm hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà
trường cùng đồng nghiệp.
Tôi chân thành cảm ơn!
Thành An, ngày 15 tháng 4 năm 2013
Người viết

Trần Mộng Hằng
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
GIÁO DỤC MẦM NON
HÈ 2013

Bình Dương - Tháng 8/2013
GIÁO DỤC MẦM NON
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM
1. Kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là:
2. Vì sao phải XDKH lấy trẻ làm trung tâm
%
3. Việc xây dựng kế hoạch giáo dục rất cần thiết vì:
Thảo luận
Những khó khăn
khi lập KHGD lấy trẻ làm trung tâm
Đánh giá kết quả
thực hiện
10

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Tổ chức HĐGD
(HĐ chơi, học, LĐ, VS)
Xây dựng kế hoạch giáo dục
(Mục tiêu, ND, HĐ, đồ dùng)
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
1. Xác định mục tiêu:
Đó là kết quả được lựa chọn từ việc theo dõi, quan sát trẻ hàng ngày, sau một tuần, một
tháng…
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
- Nội dung giáo dục theo từng độ tuổi (trong chương trình giáo dục mầm non) để xác định
mục tiêu phù hợp:

Khả năng, kinh nghiệm sống của trẻ
Đáp ứng được yêu cầu của chương trình
Phù hợp vói vùng miền, với trường lớp của địa phương.
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
XĐ mục tiêu luôn hướng vào trẻ, nghĩa là:
Trẻ sẽ làm được gì?
Trẻ sẽ như thế nào?
sau một năm học (kế hoạch năm),
sau 1 tháng (kế hoạch tháng)
sau một tuần, ngày (kế hoạch giáo dục tuần, ngày).
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
Do đó mục tiêu giáo dục nhất là mục tiêu cho một bài (một nội dung) giáo viên đặt ra cần
cụ thể, đo được, đạt được, thực tế và có giới hạn về thời gian để có thể dễ dàng xác định
trong một khoảng thời gian nhất định mục tiêu đã đạt được chưa.
Ví dụ. Mức độ cụ thể khi viết mục tiêu
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
2. Lựa chọn nội dung:
Từ mục tiêu cụ thể hóa nội dung
Nội dung:
Cụ thể, trẻ muốn biết
Gẫn gũi
Phù hợp với vùng, miền.
Mục tiêu và nội dung liên quan với nhau do đó có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục
tiêu có thể có 2-3 nội dung
I. Xây dựng kế hoạch giáo dục
3. Lựa chọn hoạt động giáo dục
Các HĐGD:
Hoạt động vui chơi
Hoạt động học
11

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh
Hoạt động lao động
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
GV:
Hướng dẫn, khuyến khích, gợi mở, hỗ trợ và tạo cơ hội
Quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá qua những câu hỏi thắc
mắc của trẻ.
Trẻ tích cực, chủ động tham gia HĐ, làm việc theo cặp, theo nhóm trải nghiệm, trao đổi,
chia sẻ, trình bày ý kiến
Phương pháp, hình thức tổ chức, đồ dùng sử dụng phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ để kích
thích sự tìm tòi, phám phá của trẻ.
Quan tâm đến hệ thống câu hỏi
Có hai dạng câu hỏi chính: Câu hỏi đóng và câu hỏi mở:
+ Câu hỏi đóng: để đánh giá ở mức độ ghi nhớ thông tin, đòi hỏi tư duy rất ít (thường
dùng trong phần giới thiệu bài hoặc kết luận).
+ Câu hỏi mở: là câu hỏi có nhiều đáp án đòi hỏi tư duy nhiều (thường dùng trong phần
giới thiệu và phát triển bài)
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Câu hỏi tốt tạo ra một thách thức về trí tuệ, tìm kiếm hiểu biết và tạo hứng thú cho trẻ.
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Để có được câu hỏi tốt giáo viên có thể làm như sau:
Đặt ít câu hỏi hơn, nhưng câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan.
Dành thời gian để trẻ suy nghĩ trả lời.
Không nên vội đánh giá, hãy động viên, khuyến khích để nhận được câu trả lời tốt hơn từ
trẻ.

Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi.
Trân trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ.
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Ví dụ 1 số câu hỏi mở kích thích trẻ suy nghĩ:
* Con nghĩ thể nào?
* Làm sao con biết?
* Tại sao con lại nghĩ như vậy?
* Nếu.. thì sao? Nếu không… thì sao?
*Theo con thì điều gì/cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Câu hỏi tốt thường là câu hỏi mở và có câu trả lời mở, đòi hỏi sự tư duy, tạo được một
điều mới mẻ, ví dụ những câu hỏi như:
Câu hỏi về so sánh: Hai hành động/ hai nhân vật/ hai bức tranh này giống nhau ở chỗ nào?
Câu hỏi về đánh giá:
Hành động nào tốt hơn? Vì sao?
12

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Bức ảnh nào đẹp hơn? Vì sao?
Nhân vật nào xấu? Vì sao?
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Câu hỏi hạn chế tư duy của trẻ là những câu hỏi không khuyến khích trẻ nỗ lực suy nghĩ
học tập, ngược lại còn làm cản trở hoạt động trí tuệ. Đó là những câu hỏi có dạng:
Những câu hỏi quá phức tạp, quá lớn, trừu tượng khiến trẻ không thể trả lời được ví dụ:
“Gió là gì?” “ Tại sao có gió?” “Mưa là gì?” “Ngày hôm qua là gì?”
Những câu hỏi đóng và hẹp: “Đây là cái gì?”, “Kia là cái gì?”, “Cái này màu gì”, “Hai

bức tranh này có giống nhau không?”…
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Giáo viên cần biết tạo ra một sự cân bằng giữa những câu hỏi phải trả lời ngắn với những
câu hỏi mở.
Một số lưu ý khi đặt câu hỏi:
Phải chú ý đến mục đích của câu hỏi: hỏi để làm gì? Để hướng dẫn, gợi mở hay để kiểm
tra, đánh giá mức độ hiểu, hỏi cái gì?
Câu hỏi phải phù hợp với trình độ, khả năng để trẻ có thể trả lời được và cố gắng để trả
lời.
II. Tổ chức các hoạt động giáo dục
Câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phân bổ câu hỏi cho tất cả các đối tượng
trẻ: trẻ nhút nhát đến trẻ tích cực.
Nên dành thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi và sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ (ánh mắt, cười,
gật đầu, vỗ tay…) để khuyến khích, khen ngợi trẻ.
Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi để học.
Hoạt động 3. Hoạt động nhóm
Lập kế hoạch
một hoạt động học
(soạn giáo án) lấy trẻ làm trung tâm
Sơ đồ cụ thể: gồm 6 bước
Sáu câu hỏi được đặt ra tương ứng với sáu bước:
1. Hiện tại trình độ của trẻ như thế nào ? Khảo sát, tìm hiểu trẻ.
2. Trẻ cần học gì tiếp theo ? Chọn mục tiêu.
3. Trẻ cần làm gì để đạt những mục tiêu, yêu cầu này ? Dự kiến các công việc / hoạt động
cụ thể của trẻ cho trẻ trải nghiệm nhằm vào các mục tiêu đã đặt ra.
Sáu câu hỏi được đặt ra tương ứng với sáu bước:
4. Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này ? Chọn học liệu, chuẩn bị đồ
dùng, đồ chơi cho trẻ và cô.
13

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
5. Các hoạt động đã được lập và các học liệu đã chọn có phù hợp không ? Dạy – Tiến
hành tổ chức các hoạt động đã được lập đối với trẻ.
6. Trẻ có học được những điều đã dạy thông qua các hoạt động đã tổ chức không ? Trẻ có
đạt mục tiêu, yêu cầu đã đạt ra không ? Đánh giá trẻ.
1. Xác định mục tiêu:
Mục tiêu có thể phân ra thành 3 phần chính:
+ Kiến thức: nhấn mạnh vào kết quả tư duy, trí tuệ về hiểu biết, nhận thức
+ Kỹ năng: chú trọng vào kỹ năng vận động như: nói, sử dụng, chăm sóc, so sánh....
+ Thái độ: chú trọng đến tình cảm, cảm xúc như mối quan tâm, thái độ và sự đánh giá cao
1. Xác định mục tiêu:
Những từ nên dùng để viết mục tiêu như:
+ Kiến thức: Nhận ra, liệt kê, đếm, xây dựng, lựa chọn..
+ Kỹ năng: quan sát, so sánh, phân tích, kể, nói được …
+ Thái độ: có ý thức, tự giác, bảo vệ…
1. Xác định mục tiêu:
Mục tiêu của bài học: trẻ sẽ đạt được gì? Làm được gì/hoặc sẽ trở nên như thế nào
Mục tiêu đặt ra cần cụ thể, đo được, đạt được.
2. Thiết kế các hoạt động
Cụ thể
Một số lưu ý khi thiết kế hoạt động:
Xác định rõ thiết kế hoạt động nhằm mục đích gì? Thời gian thực hiện trong bao lâu.
Hoạt động học tập được tổ chức phải phù hợp với khả năng, hứng thú của trẻ không quá
khó hoặc quá dễ
Một số lưu ý khi thiết kế hoạt động:
Tổ chức hoạt động đa dạng, phong phú phối hợp nhiều phương pháp dạy học (Quan sát,
giảng giải, đàm thoại..) các kỹ thuật dạy học (kỹ thuật đặt câu hỏi, sử dụng đồ dùng dạy

học…) và cách thức dạy học linh hoạt (học cá nhân, học nhóm…)
Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học phù hợp để hỗ trợ, minh họa cho quá trình
thực hiện hoạt động học
ĐỊNH HƯỚNG KHAI THÁC SỬ DỤNG MỘT SỐ HỌC LIỆU CỦA TRẺ MẪU GIÁO
Hoạt động LQCV: Chỉ sử dụng vở “Bé chuẩn bị học đọc và học viết”:
- Phần bài tập nối, đánh dấu, tô màu chữ cái sử dụng ở tiết 2 của hoạt động LQCV;
- Phần tô chữ cái sử dụng ở tiết 3 của hoạt động LQCV.
Vở “Cùng bé tìm hiểu và ứng phó với biến đổi khí hậu”: Gợi ý BT cho trẻ ở hoạt động vui
chơi, hoạt động chiều hoặc trong hoạt động học khám phá khoa học, khám phá xã hội…
CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN
Nội dung: Bổ sung nội dung tuyên truyền về Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi.
14

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Bảng tuyên truyền (trường, lớp) cần lưu ý:
- Nội dung: Cô đọng, ngắn gọn, thiết thực, chính xác, được thay đổi định kỳ. Thông tin về
tình hình dinh dưỡng của trẻ cần đầy đủ, chính xác, đúng chỉ đạo của ngành.
- Hình thức: Phải phù hợp đối tượng; đẹp, thu hút nhưng không quá màu mè, nhiều hình
ảnh (lấn át nội dung).
CHÚC CÁC ANH CHỊ
ấy trẻ làm trung tâm là cách giáo dục tốt nhất

Vnexpress.net - 13/06/2013 4943
Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt Nam cho
rằng cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ 0-11 tuổi là lấy trẻ làm trung tâm và
ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực để thúc đẩy tính chủ động, khả
năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề ở trẻ.

- Những cách tiếp cận tốt nhất hoặc mô hình tốt nhất để giáo dục trẻ 0-11 tuổi
là gì? Điều gì chứng minh được các cách tiếp cận, mô hình đó là tối ưu? (Linh
Chi, 30 tuổi, Tân Thuận, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, chuyên gia về giáo dục đầu đời tại Việt Nam: Kính
chào độc giả báoVnExpress, rất cảm ơn các bạn đã quan tâm đến chương
trình tư vấn phương pháp giáo dục trẻ từ 0 đến 11 tuổi. Các nhà giáo dục đều
phải thừa nhận một điều rằng cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ 0-11 tuổi
đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực để
thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết
15

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
vấn đề cho trẻ. Các cách tiếp cận tốt thường thể hiện tính tích hợp cao và kết
nối việc học với thực tế đời sống của trẻ. Hiện nay trên thế giới có một số mô
hình, cách tiếp cận trong giáo dục đầu đời được các nhà chuyên gia giáo dục
đánh giá cao. Điển hình như các mô hình đã có từ lâu nhưng hiện vẫn có giá
trị là Montessori (Italy) hay các mô hình mới được xây dựng gồm Reggio
Emilia (Italy), High Scope (Mỹ)...
Mỗi mô hình, cách tiếp cận có thể có những ưu điểm khác nhau (cũng như
một số hạn chế) nhưng hầu hết các nhà giáo dục hàng đầu thế giới đều thừa
nhận những mô hình trên là tốt. Đơn cử chương trìnhHigh Scope, 70% trẻ học
chương trình đến năm 5 tuổi đạt được 90+ IQ trong khi chỉ có 30% trẻ không
đi học mầm non đạt được mức độ trên.

- Thân chào các chuyên gia! Tôi có câu hỏi là trẻ em Việt Nam ở độ tuổi nào
bắt đầu tiếp cận Anh ngữ tốt nhất ? (Ngọc Tùng, 34 tuổi, Tân Thuận, TP

HCM)
- Cô Kyla Colleen Ellis - giáo viên giảng dạy tiếng Anh mầm non của Hệ thống
trường Quốc tế Việt Úc: Chào Tùng, cảm ơn câu hỏi của bạn. Theo nhiều
nghiên cứu trên thế giới, nếu được tiếp xúc càng sớm thì khả năng tiếp thu và
phát triển ngoại ngữ của trẻ càng cao. Đặc biệt, giai đoạn 3-6 tuổi là lứa tuổi lý
tưởng để trẻ bắt đầu học ngôn ngữ hiệu quả tốt nhất, do não của trẻ đang ở
16

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
giai đoạn phát triển về khả năng nghe - nói và khả năng nhận biết cũng trong
quá trình hoàn thiện. Do đó, sự nhạy bén và mức độ thẩm thấu đối với ngôn
ngữ mới của trẻ cao hơn so với người lớn chúng ta.
- Con tôi năm nay lên lớp 1, lúc trước bé hơi nhút nhát nên mong cô Hiền tư
vấn để bé có thể mạnh dạn và tự tin hơn khi học ở trường tiểu học. (Lan Chi,
29 tuổi, TP Vũng Tàu)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Cha mẹ có thể làm nhiều cách để giúp bé tự tin
và mạnh dạn hơn. Ví dụ dẫn bé đi chơi ở công viên, tham gia các buổi lễ hội,
gặp gỡ bạn bè của cha mẹ và con của họ. Cần lưu ý là đừng ép buộc bé phải
trò chuyện với người lạ ngay, hãy nắm tay bé và nhẹ nhàng khuyến khích, dẫn
dắt bé làm quen, trò chuyện với người khác. Em bé nào cũng có những điểm
mạnh riêng, cha mẹ hãy luôn khen ngợi những ưu điểm của bé để bé cảm
thấy tự tin hơn.
- Chương trình Việt Úc theo tôi được biết là sẽ áp dụng chương trình song
ngữ Cambridge vào tiểu học năm tới, cụ thể là trẻ sẽ học như thế nào và đầu
ra là gì? (Tiến Mạnh, 30 tuổi, Tân Bình, TP HCM)
- Cô Kyla Colleen Ellis: Với chương trình song ngữ tại Việt Úc, nhà trường sẽ
dạy song song hai chương trình là chương trình Quốc tế Cambridge và

chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam. Học sinh sẽ học một buổi
theo chương trình của Bộ Giáo dục và buổi còn lại học chương trình Quốc tế
Cambridge với các môn tiếng Anh, khoa học, toán bằng tiếng Anh. Học sinh
cuối lớp 5 sẽ thi kỳ thi checkpoint tiểu học của Cambridge, cuối lớp 8 sẽ thi
Checkpoint Secondary 1 và các kỳ thi IGCSE, AS, A level ở lớp 10, 11, 12.
- Cô Kyla vui lòng cho biết, yếu tố nào giúp bé học tốt tiếng Anh ngay từ bậc
mẫu giáo? Ở vị trí cha mẹ, tôi có thể hỗ trợ gì cho con? (Bảo Yên, 26 tuổi,
)
- Kyla Colleen Ellis: Ở bậc mẫu giáo, trẻ học thông qua các hoạt động vui
chơi, không gò bó. Mỗi trẻ có một cách học khác nhau và tại VAS, việc ứng
dụng thuyết "Trí thông minh đa dạng" giúp đáp ứng được tất cả các nhu cầu,
cách học và tốc độ học khác nhau của học sinh. Nhìn chung, để học tốt tiếng
Anh ở bậc mẫu giáo, 3 yếu tố hàng đầu trẻ cần: Tự tin, mạnh dạn tham gia
vào các hoạt động hoạc tập để tặng tính tiếp xúc và trau dồi các kỹ năng ngôn
17

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
ngữ; Trí nhớ tốt để ghi nhớ các từ vựng và các câu nói cơ bản thường giao
tiếp; Môi trường tiếp xúc với giáo viên bản ngữ để học hỏi cách phát âm chính
xác.
Là phụ huynh, để có thể hỗ trợ tốt cho con, các bạn cần hiểu rõ khả năng và
sở thích của con mình để có thể động viên, khuyến khích con mình phát huy
các sở trường, cho con sự tự tin để có động lực phát triển và ham học hỏi, cho
dù là tiếng Anh hay các kỹ năng khác.

- Tôi từng nghe cô trình bày về thuyết trí thông minh đa dạng tại một buổi hội
thảo. Xin hỏi cô HIền là có một phương pháp nào khác kết hợp cùng thuyết

này để con phát triển toàn diện hơn không? (Phương Thảo, 29 tuổi, Bình
Thạnh, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Giáo sư Gardner của Đại học Harvard cho rằng
con người không chỉ có trí thông minh logic - toán học mà còn có nhiều loại
hình trí thông minh khác như vận động, âm nhạc, ngôn ngữ...
Thuyết trí thông minh đa dạng nhắc nhở giáo viên rằng ở mỗi trẻ đều tiềm ẩn
một vài khả năng đặc biệt riêng. Nhiệm vụ của giáo viên là phải phát hiện và
phát triển những khả năng đó. Giáo viên cần tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào
18

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
những hoạt động phù hợp với năng khiếu riêng. Bên cạnh đó giáo viên vẫn
phải áp dụng những cách tiếp cận và phương pháp giáo dục hiệu quả để vừa
đảm bảo sự phát triển chung của học sinh vừa phát huy khả năng riêng của
trẻ.
Ví dụ, một trong những cách tiếp cận dạy học đang được đánh giá cao trên
thế giới là dạy học theo dự án (nghiên cứu, tìm hiểu sâu về một vấn đề trong
cuộc sống thực của trẻ). Phương pháp này cho phép trẻ đề xuất mong muốn
học tập của mình và với sự trợ giúp của giáo viên trẻ sẽ tìm câu trả lời bằng
nhiều cách khác nhau. Cách làm này vừa phát triển khả năng chủ động, tích
cực của trẻ vừa cho phép trẻ học hỏi bằng những cách thức phù hợp với khả
năng riêng và phát huy các khả năng đó.

- Xin cho tôi hỏi ở bậc mầm non và tiểu học, bé học tiếng Anh qua phương
pháp gì tại Việt Úc? (Vũ Ngọc, 26 tuổi, Nha Trang, Khánh Hòa)
- Cô Kyla Colleen Ellis: Chào bạn, ở cấp mầm non và tiểu học, học thuyết về
Trí thông minh Đa dạng được ứng dụng trong phương pháp giảng dạy của

giáo viên. Ví dụ, khi học từ vựng, học sinh có thể học qua bài hát (trí thông
minh âm nhạc), liên hệ từ vựng với màu sắc, hình ảnh (thông mình hình ảnh),
học thông qua trò chơi vận động (thông minh vận động), liên hệ các nhân vật
nổi tiếng (thông mình tương tác)... Với phương pháp này, học sinh được đáp
ứng được tất cả các nhu cầu, cách học và tốc độ học khác nhau của các em.
Đặc biệt, học sinh sẽ chủ động tương tác với bài học nhiều hơn để có thể hiểu
và thực hành ngôn ngữ đã học thông qua giao tiếp hàng ngày.
- Tôi xin hỏi cô Hiền một chương trình giáo dục mầm non tốt cần có những
điểm gì? Theo cô hiện nay trường nào đáp ứng các tiêu chuẩn này? (Nguyễn
19

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
Thanh Trang, 27 tuổi, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chương trình giáo dục mầm non tốt là một
chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là nó được xây dựng dựa trên
hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo
cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển
trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp
xã hội của trẻ. Một chương trình tốt là chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ
"học được cái gì" mà còn chú trọng "học như thế nào", tức là cho trẻ những
trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả
năng tự học.
Những trường học (mầm non hoặc tiểu học) có chương trình đáp ứng được
các tiêu chí kể trên là những trường mà quý vị phụ huynh có thể yên tâm gửi
con. Riêng ở khối mầm non, một số trường đang tiên phong trong việc ứng
dụng những mô hình giáo dục tốt đã được kiểm nghiệm trên thế giới như
Montessori, High-Scope, Reggio Emilia và cách tiếp cận dự án trong dạy học.

Theo tôi, những cách tiếp cận này có thể mang lại chất lượng giáo dục cao
cho trẻ.
- Xin hỏi cô Hiền nội dung cụ thể của PP Montessori cô có đề cập ở trên là
như thế nào? Làm sao để có thể dạy con theo PP này tại nhà? (Gia Linh, 30
tuổi, Gia Linh)
- Tiến sĩ Phan Thu Hiền: Chào bạn, thật là khó để nói hết về triết lý giáo dục
của Montessori trong khuôn khổ thời gian như thế này. Nhưng những điểm nổi
bật nhất của Montessori là xem giáo dục mầm non là sự hỗ trợ cho cả cuộc
đời (an aid to life), nghĩa là giáo dục ở thời điểm này không chỉ phục vụ những
mục tiêu trước mắt của trẻ mà còn có tác động lâu dài hoặc suốt đời với trẻ.
Điều này vừa thể hiện tầm quan trọng của giáo dục đầu đời vừa nhấn mạnh
rằng giáo dục đầu đời phải nhắm tới các mục tiêu lâu dài (khả năng tự học
suốt đời) hơn là chỉ thỏa mãn các mục tiêu ngắn hạn.
Montessori đề cao khả năng học hỏi và "làm việc" của mỗi trẻ, cho phép trẻ tự
do lựa chọn các trải nghiệm học tập bên cạnh phát triển tính tự lập và kỷ luật.
Phụ huynh có thể mua các bộ học cụ của Montessori và cho bé chơi tại nhà,
đồng thời khuyến khích bé tự phục vụ các nhu cầu của bản thân theo như tinh
thần Montessori.
20

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non

- Theo cô Hiền, nhà trường nên ứng dụng phương pháp nào vào chương trình
giảng dạy cho mầm non và tiểu học? Và tại sao? (Tuấn Dũng, 33 tuổi, Điện
Biên Phủ, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chào bạn, chương trình mới của nhà trường có
thể thiết kế dựa trên sự tích hợp 5 cách tiếp cận giáo dục đỉnh cao trong giáo

dục đầu đời hiện nay là Thuyết "Trí thông minh đa dạng" của H. Gardner;
Cách tiếp cận dự án (Project approach) của Lilian Katz (Mỹ); Cách tiếp cận lên
kế hoạch - làm - đánh giá (Plan - Do - Review) của chương trình High Scope
(Mỹ); Cách tiếp cận Reggio Emilia xuất phát từ Italy và phương pháp tiếp cận
Montessori. 5 cách tiếp cận này thể hiện mạnh mẽ nguyên tắc dạy học tích
cực và lấy trẻ làm trung tâm, giúp trẻ phát triển tối đa khả năng tư duy độc lập,
khả năng giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo cũng như khả năng hợp tác.
- Để con đạt được nhiều thành công ở cấp học cao hơn thì bé cần trau dồi
những kỹ năng gì ở bậc mầm non thưa cô Hiền? (Lưu Thị Thu Hồng, 39 tuổi,
quận 1, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chào Hồng, trước hết nhà trường và gia đình cần
nuôi dưỡng đam mê học hỏi của trẻ. Sau đó là hình thành ở trẻ các kỹ năng
nhận thức và phát triển tối đa khả năng tư duy độc lập, khả năng giải quyết
vấn đề cũng như khả năng hợp tác. Như đã nói ở trên, chương trình giáo dục
đầu đời là nhắm tới mục tiêu phát triển ở trẻ những khả năng này.

21

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non

- Theo cô có nên cho trẻ học trường song ngữ ngay từ bậc mầm non không?
(Lưu Việt Tùng, 38 tuổi, quận 2, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Việc có nên cho trẻ học trường song ngữ từ bậc
mầm non hay không tùy thuộc nhiều vào khả năng và đặc điểm cá nhân của
từng trẻ. Tuy nhiên thời kỳ 0-6 tuổi là thời kỳ phát cảm của ngôn ngữ, rất thuận
lợi cho việc học tiếng vì vậy trẻ có thể dễ dàng nắm bắt một ngôn ngữ khác
bên cạnh tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, cần lưu ý trẻ cần được học tiếng qua các

hoạt động vui chơi và khám phá lý thú để tạo sự hứng thú.
- Tôi thấy ở lứa tuổi nhỏ, cho trẻ học nhiều quá như những phương pháp cô
vừa tư vấn thì không biết có nên không. Con tôi ở tuổi mẫu giáo, theo tôi quan
trọng là bé được vui chơi, học căn bản để chuẩn bị lên lớp 1, được chăm sóc
an toàn. Nếu áp dụng nhiều phương pháp quá thì bé có bị rối không? (Nguyen
Hoang Hoa, 28 tuổi, )
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chào bạn, đúng là trẻ ở độ tuổi mầm non nên
được vui chơi thoải mái và không nên (hay có thể nói là không được) bắt trẻ
học một cách quy củ như ở tiểu học. Những cách tiếp cận trong GDMN như
Montessori, Reggio Emilia, hay cách tiếp cận dự án đều có chung một triết lý
nền tảng là lấy trẻ hoặc học sinh làm trung tâm, có nghĩa là tạo cơ hội cho trẻ
tự do lựa chọn hoạt động, học qua vui chơi và các trải nghiệm sống động và lý
22

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
thú. Các cách tiếp cận này hoàn toàn không phải là "nhồi nhét kiến thức vào
đầu trẻ".
Mỗi mô hình giáo dục kể trên có những thế mạnh (và hạn chế) riêng nên sự
kết hợp các cách tiếp cận để có được một chương trình giáo dục tối ưu là cần
thiết. Vì các cách tiếp cận kể trên đều xuất phát từ một triết lý giáo dục nền
tảng chung nên sự kết hợp đó là không hề "rối", mà trái lại sẽ mang đến hiệu
quả trong giai đoạn phát triển quan trọng này của trẻ.
- Làm sao để giúp con tăng trí thông minh, con tôi đang 3 tuổi? (Minh Hải, 30
tuổi, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Có rất nhiều cách để tăng trí thông minh của trẻ
và phụ huynh cần có cách nhìn toàn diện, áp dụng các biện khác nhau. Ví dụ
trước hết cần đảm bảo thể chất khỏe mạnh cho trẻ và nhất là cho sự phát triển

của bộ não. Anh chị có thể cho trẻ ăn thức ăn giàu Omega-3 (có nhiều trong
cá biển) chẳng hạn. Tiếp theo cha mẹ luôn gần gũi, chuyện trò, thể hiện tình
yêu thương và sự tôn trọng với trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy chất lượng
giao tiếp và mối quan hệ tình cảm của trẻ với người thân ảnh hưởng lớn đến
IQ của trẻ.
Âm nhạc và các hoạt động đòi hỏi sự khéo léo của đôi tay cũng tác động lên
sự phát triển của vỏ não và làm trẻ thông minh hơn. Hay hoạt động với các bộ
đồ chơi thích hợp (ví dụ các học cụ của Montessori) cũng là cách tốt để phát
triển trí thông minh của trẻ. Cha mẹ cũng nên chú ý khơi gợi trí tò mò của trẻ
với thế giới xung quanh và đặt ra các câu hỏi đơn giản để thúc đẩy trẻ suy
nghĩ.
- Xin hỏi cô Hiền làm sao giúp con phát triển cả IQ và EQ? Hiện nay tôi thấy
bé học ở trường chủ yếu thiên về kiến thức, trong khi tôi không có nhiều thời
gian để kèm bé nhiều. Tôi cũng dự định cho bé chuyển qua các trường quốc
tế để học được nhiều kỹ năng hơn nhưng thấy con còn nhỏ nên cũng do dự.
Con tôi năm nay 5 tuổi. (Luu Thuy Linh, 28 tuổi, )
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chào bạn Thùy Linh! Trước hết về phần câu hỏi
phát triển IQ cho trẻ, tôi vừa trả lời cho bạn Minh Hải ở trên về cách tăng trí
thông minh cho trẻ 3 tuổi, bạn có thể tham khảo để biết rõ thông tin. Còn để
phát triển EQ cho trẻ, cha mẹ nên thường xuyên trò chuyện, khuyến khích trẻ
23

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non
bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của mình. Chú ý bồi dưỡng khả năng giao tiếp của
trẻ, khuyến khích trẻ tham gia vào các nhóm bạn và các hoạt động xã hội.
Hiện nay chương trình học mầm non và tiểu học ở Việt Nam nói chung khá
nặng nề và mất cân đối. Trẻ phải học nhiều nhưng chủ yếu là kiến thức lý

thuyết đơn thuần. Phát triển khả năng chủ động và tích cực, khả năng tư duy
(học như thế nào) và khả năng hợp tác, giao tiếp xã hội còn chưa được chú
trọng ở mức hợp lý. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành nhiều dự án đổi mới
chương trình và phương pháp giáo dục mầm non và tiểu học nhưng kết quả
còn khá khiêm tốn vì nhiều lý do. Chương trình cũng như phương pháp giáo
dục của Việt Nam còn có cách biệt so với thế giới.
Phụ huynh cần nghiên cứu kỹ chương trình học và phương pháp giảng dạy ở
các trường trước khi quyết định gửi con vào học. Nên chọn những trường có
chương trình đáp ứng được các tiêu chí như tôi vừa nói ở trên.
- Nhờ cô Hiền tư vấn ở độ tuổi tiểu học, cha mẹ cần phối hợp với trường ở
những mảng nào để giúp con học tốt nhất? (Hà My, 35 tuổi, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Cha mẹ nên luôn quan tâm đến những gì con
mình đang học ở trường như theo dõi sổ báo bài của con để biết mỗi ngày trẻ
cần tìm hiểu và chuẩn bị bài như thế nào cho ngày học kế tiếp. Ngoài ra cần
động viên con trong quá trình chuẩn bị bài tại nhà hay tham gia càng nhều
càng tốt các hoạt động yêu cầu phụ huynh tham dự tại trường. Những điều
này có tính khích lệ tinh thần cao đối với trẻ.
- Tôi có cho bé xem các clip hoặc video cho trẻ em học chữ, tiếng, hình ảnh...
bằng tiếng Anh. Như vậy kết hợp với tiếng mẹ đẻ và các phương pháp dạy ở
Việt Nam có khiến cho bé bị rối loạn ngôn ngữ không? (Huỳnh Thị Thu Thảo,
31 tuổi, TP HCM)
- CôKyla Colleen Ellis: Theo các nghiên cứu, trẻ nhỏ tiếp xúc với môi trường
song ngữ hoặc học ngoại ngữ từ nhỏ thì khả năng tư duy của bộ não sẽ phát
triển tốt hơn nhiều so với trẻ chưa có điều kiện tiếp xúc môi trường song ngữ.
Tôi chưa thấy có báo cáo nào nói về vấn đề loạn ngữ của trẻ học song ngữ.
Trên thực tế, khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ cũng sẽ tốt hơn nếu trẻ
có học thêm một ngôn ngữ khác ngay từ nhỏ do kỹ năng ngôn ngữ nói chung
được rèn từ rất sớm.
24

Giáo viên: Trần Mộng Hằng


Trường mẫu giáo Măng Non

- Bé nhà tôi năm nay 3 tuổi, luôn muốn làm theo ý mình. Bé muốn gì là muốn
bằng được. Nếu người lớn không đồng ý là gào khóc rất to. Tôi đã nghiêm
nghị giảng giải cho cháu hiểu vì sao con không được làm như thế nhưng lúc
đó cháu không tiếp thu vì đang khóc rất to. Tôi đã để cho khóc nhưng vẫn
không dứt (đã có lần tôi thậm chí lấy roi đánh cháu hơi đau) nhưng bé vẫn
không phản ứng gì, chỉ khóc to hơn. Tiện đây cho tôi hỏi, trẻ em mấy tuổi thì
bắt đầu cho học ngôn ngữ thứ 2 được? (Tùng, 27 tuổi, TP HCM)
- Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: Chào bạn, có thể có nhiều lý do cho những hành
động và cách ứng xử của con bạn. Một phần, có lẽ là một số người khác trong
gia đình thường đáp ứng mong muốn của cháu nên cháu mới như vậy. Anh
nên thống nhất cách giáo dục với các thành viên khác trong gia đình. Phần
khác, ở độ tuổi lên 3 trẻ còn chưa hiểu rõ đâu là việc có thể và đâu là việc
không được phép. Vậy nên chúng ta cần thường xuyên giải thích việc này cho
trẻ, không đợi đến lúc trẻ "gào khóc" mới giải thích.
Một khi trẻ đã gào khóc chúng ta không nên quá quan tâm, dỗ dành hay đánh
mắng trẻ, bố mẹ càng chú ý, trẻ càng khóc to hơn. Bạn nên giả vờ không để ý
đến trẻ, để cho trẻ khóc một lúc và đưa ra một cái gì đó mới để thu hút chú ý
của trẻ sang việc khác (trẻ rất nhanh quên là mình đang đòi cái gì). Sau khi trẻ
đã bình tâm lại chúng ta sẽ giải thích cho trẻ vì sao không được phép làm việc
đó. Mặt khác, các nhà tâm lý học đã xác định rằng 3 tuổi là giai đoạn mà trẻ rất
muốn khẳng định mình, thích tự làm tất cả, trong khi người lớn lại hay ứng xử
với trẻ như còn quá nhỏ. Cha mẹ của trẻ lên 3 thường băn khoăn là tại sao
con mình đang ngoan ngoãn bỗng trở nên bướng bỉnh. Chúng ta hãy cho
phép trẻ được thể hiện tính tự lập càng nhiều càng tốt.
25

Giáo viên: Trần Mộng Hằng