Giải pháp tăng cường công tác quản lý hệ thống đê điều trên địa bàn tỉnh Nam Định đến năm 2020

L IC M

N

Tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n GS.TS D
ng

i đã dành nhi u tâm huy t, t n tình h

ng Thanh L

ng,

ng d n, ch b o cho tác gi trong

su t quá trình th c hi n lu n v n.
Tác gi xin chân thành c m n s quan tâm và giúp đ c a phòng
i h c và Sau

i h c, Khoa Kinh t và Qu n lý tr

cùng các th y, cô giáo tr
c h iđ

ng

ng

ào t o

i h c thu l i,

i h c Th y l i đã t o đi u ki n cho tác gi có

c h c t p, trau d i nâng cao ki n th c trong su t th i gian v a qua.

Sau cùng là c m n các b n đ ng nghi p và các thành viên trong gia đình đã
có nh ng đóng góp quý báu, đ ng viên v v t ch t và tinh th n đ tác gi
hoàn thành lu n v n này.
V i th i gian và trình đ còn h n ch , lu n v n không th tránh kh i nh ng
thi u sót. Tác gi r t mong nh n đ

c s ch b o và đóng góp ý ki n c a các

th y cô giáo, các Quý v quan tâm và b n bè đ ng nghi p.
Lu n v n Th c s kinh t chuyên ngành Qu n lý tài nguyên và Môi tr
đ tài: “Gi i pháp t ng c
bàn t nh Nam
Qu n lý , Tr

ng

ng v i

ng công tác qu n lý h th ng đê đi u trên đ a

nh đ n n m 2020” đ

c hoàn thành t i Khoa Kinh t và

i h c Th y l i.

Hà N i, tháng 03 n m 2015
Tác gi

oàn Quang Chi n


L I CAM OAN
Tên tôi là oàn Quang Chi n, h c viên cao h c l p 21KT21 tr

ng

iH c

Th y L i, tác gi lu n v n xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Nh ng n i dung và k t qu nghiên c u trình bày trong lu n v n là
trung th c và ch a đ

c ai công b trong b t k công trình nghiên c u nào.
Tác gi

oàn Quang Chi n


DANH M C CÁC S

HÌNH V

Hình 1.1: Tuy n đê Yên Ph t sông H ng ...................................................... 7
Hình 1.2: Tuy n đê bi n đ

c c ng hóa

Qu ng Ninh ................................... 8

Hình 1.3: S đ t ch c b máy qu n lý đê đi u

Vi t Nam ........................ 14

Hình 2.1: S đ t ch c b máy qu n lý đê đi u

Nam

nh ....................... 47


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 2.6. Th ng kê vi ph m công trình đê đi u trên đ a bàn Nam

nh. ................51


DANH SÁCH CÁC CH
QL

: Qu n lý đê đi u

PCLB

: Phòng ch ng l t bão

UBND

: y ban nhân dân

CB

: Cán b

CC

: Công ch c

T

: ào t o

BD

:B id

XHH

: Xã h i hóa

HVCH

: H c viên cao h c

NN

: Nông nghi p

PTNT

: Phát tri n nông thôn

TMDT

: T ng m c đ u t

0XD

: Xây d ng

TKCN

: Tìm ki m c u n n

QL

: Qu n lý đê

BOT

: Xây d ng-V n hành-Chuy n giao

TKCNCH

: Tìm ki m c u n n c u h

CCB

: C u chi n binh

CHQS

: Ch huy quân s

ng

VI T T T


M CL C
PH N M
CH

U

NG 1: C

S

Ê I U VÀ

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

QU N LÝ H TH NG Ê I U ................................................................ 1
1.1. M t s khái ni m ................................................................................... 1
1.1.1. Khái ni m v đê đi u........................................................................ 1

1.1.2. Phân lo i h th ng đê đi u ............................................................... 1
1.1.3. Khái ni m v qu n lý đê đi u ........................................................... 2
1.1.4. Vai trò c a h th ng đê đi u ............................................................ 2
1.2. N i dung c a công tác qu n lý đê đi u ............................................... 3
1.3. Quá trình phát tri n đê đi u
1.3.1. Tình hình phát tri n đê đi u

m t s qu c gia và Vi t Nam .......... 3
m t s qu c gia ............................... 3

1.3.2. Tình hình phát tri n h th ng đê đi u

Vi t Nam .......................... 6

1.4. Tiêu chí đánh giá k t qu công tác qu n lý đê đi u ........................ 11
1.5. Công tác qu n lý đê đi u

Vi t Nam đ n n m 2014 ...................... 13

1.5.1. T ch c b máy qu n lý đê đi u

Vi t Nam ................................ 13

1.5.2. H th ng các chính sách v qu n lý đê đi u c a Vi t Nam ........... 14
1.5.3. Tình hình khi u ki n và vi ph m v đê đi u .................................. 16
1.5.4. Các s c đê đi u x y ra................................................................. 16
1.5.5. Tình hình đ u t cho xây d ng và qu n lý đê đi u ........................ 20
1.5.6. ánh giá chung v công tác qu n lý đê đi u
1.6. Nh ng nhân t

nh h

ng đ n ch t l

n

c ta ................. 23

ng công tác qu n lý đê đi u

...................................................................................................................... 25
1.6.1. Nh ng nhân t khách quan............................................................. 25
1.6.2. Nh ng nhân t ch quan ................................................................ 26
1.7. Nh ng bài h c kinh nghi m v qu n lý đê đi u............................... 29


K t lu n ch
CH

ng I ...................................................................................... 32

NG 2: CH

I U TRÊN

NG 2. TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ Ê

A BÀN T NH NAM

NH

N N M 2014 ................. 33

2.1. Gi i thi u khái quát v khu v c t nh Nam

nh ............................. 33

2.1.1. i u ki n t nhiên .......................................................................... 33
2.1.2. i u ki n kinh t xã h i ................................................................. 37
2.2. Hi n tr ng h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam
2.2.1. Quá trình hình thành và phát tri n h th ng đê đi u
2.2.2. Hi n tr ng h th ng đê đi u trên đ a bàn Nam

nh .............. 40
Nam

nh . 40

nh ..................... 42

2.2.3. Vai trò phòng ch ng thiên tai c a h th ng đê đi u trên đ a bàn .. 46
2.3. Th c tr ng công tác qu n lý đê đi u
2.3.1. T ch c b máy qu n lý đê đi u

Nam
Nam

2.3.2. Tình hình qu n lý h th ng đê đi u

Nam

nh .......................... 46
nh ............................... 46
nh........................... 47

2.3.3. ánh giá công tác qu n lý đê đi u theo các tiêu chí ...................... 54
2.4. ánh giá chung v t ch c và ho t đ ng c a công tác qu n lý đê
đi u

Nam

nh đ n n m 2014 ............................................................... 59

2.4.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ................................................................. 59

2.4.2. Nh ng v n đ t n t i và nguyên nhân............................................ 63
K t lu n ch
CH

ng 2 ...................................................................................... 67

NG 3: NGHIÊN C U,

T NG C

GI I PHÁP NH M

NG CÔNG TÁC QU N LÝ H TH NG Ê I U TRÊN

A BÀN T NH NAM
3.1.

XU T M T S

nh h

NH

N N M 2020.......................................... 68

ng phát tri n c a t nh Nam

nh đ n n m 2020 ............. 68

3.1.1. Ph

ng h

ng phát tri n kinh t xã h i ......................................... 68

3.1.2. Ph

ng h

ng phát tri n h th ng đê đi u .................................... 70

3.2. Nh ng nguyên t c trong vi c đ xu t gi i pháp qu n lý h th ng đê đi u . 71
3.2.1. Nguyên t c tuân th các quy đ nh c a h th ng pháp lu t............. 71

3.2.2. Nguyên t c khoa h c ...................................................................... 74
3.2.3. Nguyên t c kh thi.......................................................................... 75
3.2.4. Nguyên t c hi u qu và b n v ng .................................................. 77
3.3.

xu t gi i pháp nâng cao công tác qu n lý h th ng đê đi u trên

đ a bàn t nh Nam

nh đ n n m 2020 ..................................................... 79

3.3.1. Rà soát b sung hoàn thi n công tác quy ho ch h th ng đê đi u . 80
3.3.2. Hoàn thi n h th ng t ch c làm công tác qu n lý v đê đi u ...... 81
3.3.3. T ch c b i d ng, đào t o nâng cao n ng l c cán b qu n lý đê đi u .82
3.3.4. Hoàn thi n c ch và chính sách đ u t ......................................... 85
3.3.5. T ng c ng công tác giám sát và đánh giá công tác qu n lý đê đi u .....87
3.3.6. T ng c

ng công tác xã h i hóa trong qu n lý đê đi u trên đ a bàn

.................................................................................................................. 88
3.4. Ki n ngh các gi i pháp h tr .......................................................... 91
K t lu n ch

ng 3 ...................................................................................... 95

K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................... 96
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 98

PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
ê đi u là lo i công trình c s h t ng đóng vai trò vô cùng quan
tr ng trong vi c phòng ch ng thiên tai l l t b o v an sinh kinh t cho các
qu c gia, đ c bi t trong đi u ki n bi n đ i khí h u ngày càng di n bi n ph c
t p và gia t ng b t l i. Vi t Nam là 1 trong 5 n

c ch u nh h

ng n ng n

nh t c a bi n đ i khí h u t đó vai trò c a công tác qu n lý đê đi u ngày càng
đ

c quan tâm và là nhi m v tr ng tâm trong công tác phòng ch ng thiên tai

hi n nay, đ c bi t là
y u.

Nam

nh n i có nhi u h th ng đê bi n, đê sông tr ng

ây là m t trong nh ng công vi c đ

hành nhi u ch tr

c Nhà n

c h t s c quan tâm ban

ng, chính sách và đ u t ngu n v n r t l n cho công tác

xây d ng, b o v và qu n lý h th ng đê đi u trên c n
Nam

c trong đó có t nh

nh.
Trên th c t , công tác qu n lý đê đi u là m t nhi m v có t m quan

tr ng to l n trong vi c phòng ch ng và gi m nh thiên tai. T nhi u n m nay
công tác qu n lý đê đi u đ
t nh có đ

c quan tâm đ c bi t

Nam

nh do Nam

nh là

ng b bi n dài và có nhi u h th ng sông l n ch y qua. Tuy v y,

trên th c t công tác qu n lý đê đi u c ng còn nhi u v n đ khó kh n thách
th c. Trong đó đ c bi t là tình tr ng đê đi u b xâm ph m do nhi u m c đích
khác nhau. Phân c p qu n lý còn ch ng chéo, ch a rõ ràng, đ c bi t là trong
trong vi c x lý các vi ph m d n đ n nhi u h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh
Nam

nh đang b xâm ph m, h h i nh h

ng đ n an toàn c a h th ng đê

đi u đe d a đ n s an toàn c a c ng đ ng và các ho t đ ng kinh t trong khu
v c vào các mùa m a bão. Chính vì lý do đó, tác gi đã l a ch n đ tài lu n
v n v i tên g i “Gi i pháp t ng c
trên đ a bàn t nh Nam

ng công tác qu n lý h th ng đê đi u

nh đ n n m 2020” v i mong mu n nghiên c u


nh ng gi i pháp nh m góp ph n t ng c

ng công tác qu n lý h th ng đê đi u

m t cách có hi u qu .
2. M c đích nghiên c u c a đ tài
T nh ng c s lý lu n và th c ti n v công tác qu n lý h th ng đê
đi u lu n v n nghiên c u l a ch n nh ng mô hình, và đ xu t các gi i pháp
t ch c, qu n lý nh m t ng c

ng ch t l

ng và thành qu c a công tác qu n

lý h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam

nh đ n n m 2020.

3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u

it

ng nghiên c u c a đ tài là các công tác qu n lý h th ng đê

đi u, nh ng nhân t

nh h

ng và các gi i pháp nh m t ng c

tác qu n lý h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam

ng trong công

nh.

b. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi nghiên c u v n i dung: là mô hình t ch c, n i dung, ph
th c ho t đ ng qu n lý đê đi u trên đ a bàn t nh Nam

ng

nh;

- Ph m vi nghiên c u v không gian: H th ng qu n lý đê đi u trên đ a
bàn c a t nh Nam

nh;

- Ph m vi nghiên c u v th i gian: Lu n v n nghiên c u phân tích các s
li u thu th p đ

c cho đ n n m 2014 và đ xu t gi i pháp cho th i gian

t i.
4. Ph

ng pháp nghiên c u
th c hi n n i dung, nhi m v c a đ tài, tác gi lu n v n đã s d ng

các ph

ng pháp nghiên c u sau: Ph

ng pháp h th ng hóa; Ph

đi u tra thu th p, th ng kê, phân tích s li u; Ph
Ph
gia;

ng pháp

ng pháp phân tích so sánh;

ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy; Ph

ng pháp chuyên


5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c c a đ tài
tài nghiên c u góp ph n h th ng hóa c s lý lu n v đê đi u và
công tác xây d ng, qu n lý h th ng đê đi u phòng ch ng thiên tai. Nh ng k t
qu nghiên c u c a lu n v n s góp ph n hoàn thi n h n các gi i pháp qu n
lý, xây d ng và b o v các h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam
riêng, trên đ a bàn c n

nh nói

c nói chung ngày m t hi u qu và b n v ng.

b. Ý ngh a th c ti n c a đ tài
Các nghiên c u phân tích l a ch n gi i pháp t ch c qu n lý và nh ng
gi i pháp đ xu t c a lu n v n là nh ng g i ý giúp cho các c quan qu n lý đê
đi u c a t nh Nam

nh trong công tác qu n lý xây d ng và phát tri n b n

v ng các h th ng đê đi u góp ph n vào vi c đ i phó v i các thiên tai có th
x y ra.
6. K t qu d ki n đ t đ

c

- H th ng hóa c s lý lu n và th c ti n v đê đi u và công tác qu n lý
h th ng đê đi u, nghiên c u nh ng nhân t

nh h

ng đ n công tác qu n lý

h th ng đê đi u và t ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan;
- Phân tích đánh giá hi n tr ng h th ng đê đi u và th c tr ng công tác
qu n lý h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam
qua đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ

nh trong th i gian v a qua,

c và nh ng t n t i c n kh c ph c;

- Nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp có c s lý lu n và th c ti n
trong vi c t ng c

ng ch t l

ng và hi u qu công tác qu n lý đê đi u trên

đ a bàn t nh Nam

nh nh m góp ph n phòng ch ng thiên tai l l t gây ra đ i

v i đ i s ng và phát tri n kinh t trong khu v c.


7. N i dung c a lu n v n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và ki n ngh , lu n v n g m có 3 ch

ng

n i dung chính sau:
Ch

ng 1: C s lý lu n và th c ti n v đê đi u và qu n lý h th ng đê đi u

Ch

ng 2: Th c tr ng công tác qu n lý đê đi u trên đ a bàn t nh Nam

Ch

ng 3: Nghiên c u, đ xu t m t s gi i pháp nh m t ng c

qu n lý h th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Nam

nh

ng công tác

nh đ n n m 2020


1

CH

NG 1: C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

Ê I U VÀ

QU N LÝ H TH NG Ê I U
1.1. M t s khái ni m
1.1.1. Khái ni m v đê đi u
ê đi u là công trình ng n n
c quan nhà n

c l c a sông ho c ng n n

c bi n, đ

c

c có th m quy n phân lo i, phân c p theo quy đ nh c a pháp

lu t.
1.1.2. Phân lo i h th ng đê đi u
1.1.2.1. Phân lo i theo nhi m v c a đê đi u
H th ng đê đi u hi n nay đ

c chia làm nhi u lo i t

ng ng v i t ng

t ng khu v c khác nhau nh :

nhi m v

a. ê đi u là h th ng công trình bao g m đê, kè b o v đê, c ng qua đê
và công trình ph tr [5].
b. ê sông là đê ng n n

c l c a sông [5].

c. ê bi n là đê ng n n

c bi n [5].

d. ê c a sông là đê chuy n ti p gi a đê sông v i đê bi n ho c b bi n
[5].
e. ê bao là đê b o v cho m t khu v c riêng bi t [5].
f.

ê b i là đê b o v cho m t khu v c n m

phía sông c a đê sông [5].

g. ê chuyên dùng là đê b o v cho m t lo i đ i t

ng riêng bi t [5].

1.1.2.2. Phân lo i đê đi u theo c p đê
Theo c p, đê đ

c phân thành 6 c p là: c p đ c bi t; c p I; c p II; c p

III; c p IV; và c p V theo m c đ quan tr ng t cao đ n th p [5].
Vi c phân c p đê do Chính ph quy đ nh d a theo các tiêu chí sau: (1)
S dân đ
xã h i; (3)

c đê b o v ; (2) T m quan tr ng v qu c phòng, an ninh, kinh t c đi m l , bão c a t ng vùng; (4) Di n tích và ph m vi đ a gi i


2

hành chính; (5)

ng p sâu trung bình c a các khu dân c so v i m c n

l thi t k ; và (6) L u l

c

ng l thi t k [5].

1.1.3. Khái ni m v qu n lý đê đi u
Qu n lý đê đi u là vi c t ch c b máy qu n lý đê đi u

các c p đ

nh m tri n khai th c hi n có hi u qu các công tác quy ho ch, đ u t xây
d ng đê và các công trình thu c h th ng đê đi u, v n hành ho t đ ng, duy tu
s a ch a, c i t o nâng c p, kiên c hóa, x lý các s c , qu n lý b o v
th

ng xuyên, h đê trong nh ng tr

tuy n đê ho t đ ng an toàn, đáp ng đ

ng h p c n thi t nh m đ m b o cho
c các m c tiêu nhi m v đ

v b o v đ i s ng dân sinh, phát tri n kinh t và gi gìn môi tr

c đ t ra

ng [5].

1.1.4. Vai trò c a h th ng đê đi u
H th ng đê

n

c ta đóng vai trò quan tr ng trong vi c b o v tài s n,

mùa màng và tính m ng c a ng
ch y khá phong phú. L

i dân. Vi t Nam có l

ng m a và dòng

ng m a bình quân h ng n m c a c n

cđ tg n

2000 mm. Vi t Nam có m t đ sông ngòi cao, có 2360 sông v i chi u dài t
10 km tr lên và h u h t sông ngòi đ u ch y ra bi n

ông. T ng l

ng dòng

ch y bình quân vào kho ng 830 t m3/n m, trong đó có 62% là t lãnh th
bên ngoài. Phân b m a và dòng ch y trong n m không đ u, 75% l

ng m a

và dòng ch y t p trung vào 3 - 4 tháng mùa m a. Mùa m a l i trùng v i mùa
bão nên Vi t Nam luôn ph i đ i m t v i nhi u thiên tai v n
l t.Vi t Nam v i đ c thù là n

c có đ

c, đ c bi t là l

ng b bi n dài h n 2000 km vì th

t m quan tr ng c a các h th ng đê sông và đê bi n là c c kì quan tr ng.
Hàng n m Vi t Nam đón nh n h n 10 c n bão t Bi n

ông, cùng v i các

hi n t

c các sông th

ng th i thi t khác v mùa m a bão khi n m c n

ng

dâng lên r t nhanh. Bão vào Vi t Nam ngày càng m nh sóng vào t các c n
bão th

ng là r t cao vì th đ i v i n

c ta h th ng đê đi u là c c kì quan

tr ng đ b o v tính m ng và tài s n c a ng

i dân và c a nhà n

c.


3

1.2. N i dung c a công tác qu n lý đê đi u
Có nhi u n i dung liên quan đ n nhi u c p, nhi u ngành, nhi u đ a
ph

ng v công tác qu n lý đê đi u, nh ng t u chung l i có th nhóm thành

nh ng n i dung chính sau đây:
- T ch c b máy qu n lý đê đi u [5]
- Xây d ng, ban hành h th ng các chính sách v qu n lý đê đi u [5]
- Quy ho ch, qu n lý đ u t xây d ng, c i t o, nâng c p, kiên c hóa h
th ng đê đi u [5]
- T ch c b o v và qu n lý s d ng đê đi u [5]
- T ch c t t đi u ki n tài chính, nhân l c, công tác h đê [5]
- Áp d ng ti n b k thu t và h p tác trong qu n lý đê đi u [5]
- X lý các vi ph m v đê đi u [5]
- Giám sát ho t đ ng trong qu n lý đê đi u [5]
1.3. Quá trình phát tri n đê đi u

m t s qu c gia và Vi t Nam

1.3.1. Tình hình phát tri n đê đi u

m t s qu c gia

1.3.1.1. Tình hình phát tri n đê đi u

Hà Lan

Trong đi u ki n bi n đ i khí h u hi n nay thì các h th ng đê đi u ngày
càng đ

c đ u t phát tri n nh m ng phó v i nguy c n

cho các công trình đê đi u là các công trình đê bi n
Tây B c c a Châu Âu, Hà Lan đ

Hà Lan. N m

c bi t đ n là m t đ t n

di n tích đ t n m th p h n so v i m c n

c dâng. Tiêu bi u
phía

c v i h n 60%

c bi n. Hà Lan đã xây d ng h

th ng các công trình đê bi n, kè bi n, c a c ng và c a ch n nh m b o v các

khu v c đ t đai r ng l n khu v c phía Tây - Nam chi m 27% lãnh th c a
qu c gia này n m d

im cn

c bi n

đ sâu 6,74m. ê bi n Afsluitdijk là

m t trong nh ng minh ch ng đi n hình v i t ng chi u dài h n 32km, r ng
90m, và đ cao ban đ u 7,25m trên m c n

c bi n trung bình. Công trình này

ch y dài t m i Den Oever thu c t nh Noord Holland lên đ n m i Zurich


4

thu c t nh Friesland đ

c xây d ng t 1927 đ n 1933 đê bi n Afsluitdijk

đóng vai trò quy t đ nh trong quy ho ch t ng th đi u ph i thu v n, ch ng
l t, r a m n, và t

i tiêu l n nh t Hà Lan trong th k 20. M c đích chính

c a d án là nh m giúp Hà Lan gi m thi u t i đa tác đ ng c a bi n B c đ n
ho t đ ng thu s n và nông nghi p khu v c các t nh phía B c.

Gi đây, h th ng đê bi n

Hà Lan đã tr thành m t b c tr

ng n ch n các th m h a c a bi n đ i khí h u. Ng
con đê, kè bi n v i t c đ h n 100km/gi .

i ta có th v

ng thành
t trên các

m t s đo n c a con đê, ng

i ta

còn xây d ng các nhà h m, khách s n và b o tàng ph c v du khách t các
n i đ n tham quan và nghiên c u kinh nghi m c a Hà Lan.
M c đ m b o ch ng l hi n t i c a h th ng đê c a Hà Lan cao h n
c an

c ta r t nhi u, t i đây m c đ m b o ch ng l

Lan s đ

m t s khu v c c a Hà

c nâng lên g p 10 l n so v i hi n nay, có n i đ a lên t i t n su t

10.000 n m xu t hi n m t l n, còn

Vi t Nam, đa s

m c 50-100 n m xu t

hi n m t l n, riêng sông H ng sau khi h S n La vào ho t đ ng thì đ t m c
đ m b o ch ng l 500 n m xu t hi n m t l n. H th ng đê c a Hà Lan luôn
đ

c k t h p làm h th ng đ

ng giao thông hi n đ i v a ti t ki m đ u t ,

v a ti t ki m đ t và thu n l i cho qu n lý khai thác. Quan đi m xây d ng đê
thân thi n v i môi tr

ng, v i hình th c đê này, k t h p v i vi c tr ng r ng

ng p m n và c b o v đê s t o ra m t s

u đi m nh :

an toàn cao; g n

g i v i thiên nhiên; b trí giao thông thu n l i; có th ti p t c s n xu t nông
nghi p; có th k t h p b trí du l ch, vui ch i gi i trí, ho t đ ng v n hóa và đô
th hóa.
1.3.1.2. Tình hình phát tri n đê đi u

Hàn Qu c và Indonesia

Công trình đê bi n dài nh t th gi i c a Hàn Qu c dài 33.9 Km.

ê

Saemangeum cách thành ph Seoul kho ng 200 km v phía nam. Nó có m t
xa l

phía trên.

ê ch n bi n mang tên Saemangeum bao quanh m t vùng


5

bi n có di n tích 401 km2 - b ng kho ng 2/3 di n tích thành ph Seoul. V i
chi u dài 33,9 km, nó n m gi a bi n Hoàng H i và c a sông Saemangeum.
ê ch n bi n Saemangeum s bi n nh ng bãi l y và n

c th y tri u thành

nh ng ngành công nghi p s ch. Nó c ng s t o nên nhi u tác đ ng tích c c
đ i v i du l ch, nông nghi p và môi tr

ng và bi n m t vùng đ t hoang r ng

l n thành đ t tr ng tr t. Chính ph Hàn Qu c s xây m t thành ph m i đ
phát tri n các ngành công nghi p, v n t i, du l ch, gi i trí và tr ng hoa. Ngoài
ra vùng đ t đ

c khai hoang và thành ph c ng Gunsan s cùng s h u m t

khu ph c h p kinh t qu c t , đ
- Gunsan. Khu ph c h p này s đ
Indonesia m t trong n m n
n ng n nh t do n

c g i là Khu v c t do kinh t Saemangeum
c xây xong vào n m 2020.
c trên th gi i đ

c bi n dâng cao vì th h d đ nh xây d ng m t con đê

kh ng l s b o v th đô Jakarta tr
c i thi n tình hình ng p l t
c n

c d báo s b tác đ ng

c tình tr ng bi n đ i khí h u b o v và

khu v c B c Jakarta, c ng nh đ i phó v i nguy

c bi n dâng trong nh ng th p k t i. V i kinh phí 5 t USD vay c a Hà

Lan và đ

c thanh toán ch y u b ng ti n huy đ ng t ngu n v n t nhân, d

khi n con đê kh ng l này s dài 60 km, t Tangerang, Jakarta đ n Bekasi

phía b c th đô.
Ngoài vi c ng n n
đê này s t o ra m t đ p n
c pn

c bi n, theo t nh tr

ng Jakarta, Fauzi Bowo, con

c kh ng l đa ch c n ng, trong đó có vi c cung

c s ch cho thành ph . D ki n b t đ u vào cu i tháng 11/2012, và

vi c m th u cho các d án liên quan s đ

c ti n hành vào n m 2014 t i Hà

Lan, đ có th b t đ u kh i công vào n m 2015 và hoàn thành sau 10 n m xây
d ng.
1.3.1.3. M t s bài h c cho Vi t Nam trong phát tri n h th ng đê đi u
Hi n nay

Vi t Nam h th ng đê đi u đã đ

c quan tâm đ u t nh ng

h u h t nh ng quy ho ch hi n nay m i ch t p trung và phát tri n nh ng h


6

th ng đê hi n có mà ch a t p trung nghiên c u quy ho ch phát tri n nh ng h
th ng đê đi u
nhiên

nh ng khu v c ch a có đê nh đ ng b ng sông C u Long, t t

khu v c này vi c làm đê kiên c là không kh thi nh ng chúng ta có

th phát tri n các h th ng đê di đ ng nh m t s n

c nh

c, Hà Lan.

Trong tình hình th c t hi n nay vi c phát tri n h th ng đê đi u c n tính đ n
nh ng nh h

ng c a bi n đ i khí h u mà trong ph

ng h

ng phát tri n

c ng c n ph i tính đ n. Trong đi u ki n c a Vi t Nam thì vi c áp d ng đ xây
d ng nh ng h th ng đê ki u nh ng n bi n
nh ng chúng ta h c

Hàn Qu c s r t t n kém

đây là h c nh ng công ngh v t li u, công ngh thi

công tiên ti n giúp vi c xây d ng và thi công đ n gi n và ti t ki m h n.
1.3.2. Tình hình phát tri n h th ng đê đi u

Vi t Nam

1.3.2.1. L ch s hình thành và phát tri n h th ng đê đi u

n

c ta

Vi t Nam v i đ a hình đ c bi t có b bi n dài d c theo lãnh th , sông
su i r t nhi u, trong đó có nh ng con sông qu c t đ n Vi t Nam là đi m h
l u cu i cùng nh sông H ng, sông
d ng đê đ ng n n

à, sông C u Long,... nên vi c ph i xây

c ng p l t là đi u t t y u và đ

v ng, quy mô h n so v i đê c a các n

ng nhiên c ng ph i b n

c trên th gi i. H th ng đê đi u c a

Vi t Nam đã có l ch s xây d ng và hình thành hàng ngàn n m. ê C Xá là
con đê đ u tiên đ

c vua Lý Nhân Tông (1072-1127) cho xây d ng vào tháng

3 n m M u Tý (t c n m 1108) đ b o v kinh thành Th ng Long, ngoài ra
nhà vua c ng đã ra l nh đ p tuy n đê trên sông Nh Nguy t (Sông C u) dài
30 km [4]. Thi t l p đê bi n đ

c ghi trong l ch s đ u tiên là vào cu i nhà

Tr n, khi mà H Quý Ly c i t l i đi n đ a.
(1460-1497) đ t ra quan “Hà
phát tri n nông nghi p. D
đ

n th i Vua Lê Thánh Tông

ê” đ lo đê đi u và quan Khuy n Nông đ

i tri u Lê s (1428-1527) nh ng con đê l n h n

c đ p m i, và tân t o h th ng đê c trên hai b sông Nh Hà (sông H ng)

b ng đá v ng ch c [4]. Do chi n tranh th

ng xuyên x y ra trong th i Lê,


7

M c, Tr nh Nguy n phân tranh, nên h th ng đê đi u c a chúng ta b h h i

nhi u, mãi t i th i Vua Gia Long (1802-1820), vua truy n cho các quan
tr n ph i “xoi đào sông ngòi và các c a b , và nh t là

các

B c Thành ph i gi

gìn đê đi u cho c n th n: ch nào không có thì đ p thêm, ch nào h h ng thì
ph i s a ch a l i”. 30 n m đ u tri u Nguy n đã đ p 580km đê m i [8]. H
th ng đê sông và đê bi n c a n

c ta th c s đ

c quan tâm hoàn ch nh thêm

k t ngày hòa bình l p l i đ n nay.
1.3.2.2. Hi n tr ng h th ng đê đi u

n

c ta

Trong nh ng n m v a qua h th ng đê đi u đã đ

c nhà n

c quan

tâm đ u t v i ngu n v n l n đ t p trung kiên c hóa, xây m i nhi u đo n
nh m ng phó v i bi n đ i khí h u. Các h th ng đê đi u đang t ng b

đ

c kiên c hóa nh n m 2006 h th ng đê sông H ng đ

c nâng c p t

c
ng

đ i hoàn ch nh 37,709 km thu c đ a ph n Hà N i (đê c p đ c bi t) và m t
đo n ng n li n k v i t nh Hà Tây (đê c p 1). D án này th c hi n t n m
1996 k t thúc n m 2002 nh ngu n v n vay c a ngân hàng ADB. M t s
đo n đê khác đã có đ

ng hành lang hai bên thân đê, m t đê đ

b ng nh a ho c bê tông.

Hình 1.1: Tuy n đê Yên Ph t sông H ng

c c ng hóa


8

H th ng đê bi n c a Vi t Nam trong nh ng n m v a qua đã đ

c

quan tâm đ u t và c ng c , tuy nhiên nh ng tuy n đê m i ch ch ng đ

c

bão c p 9 và m c n
th

c tri u t n su t 5%. Hi n nay bão th

ng là c p 12 đ b vào n

ng là m nh

c ta vì th Vi t Nam đã h t s c quan tâm đ u

t các d án nh d án đ u t nâng c p thông qua d án PAM 5325 và kinh
phí tu b h ng n m c a Nhà n

c đã b o đ m ch ng đ

c gió bão c p 9 v i

m c tri u t n su t 5% nâng c p đê bi n các t nh mi n B c.
Hi n chúng ta đã xây d ng và c ng c đ

c 5.700 km đê sông, 3.000

km đê bi n, 23.000 km b bao và hàng ngàn c ng d
H th ng đê bi n B c B và B c Trung B đã đ
c p 9 ng v i m c tri u trung bình.
đ

i đê, hàng tr m km kè.

c nâng c p, ch ng đ bão

ã hình thành 3000km đê bi n ch ng

c thu tri u (3,5m). H th ng đê bao, b ng n l

đ ng b ng sông C u

Long ch y u b o v lúa hè thu, ch ng l đ u mùa tháng.
Theo báo cáo c a B NN và PTNT, hi n tr ng H th ng đê c a các t nh
t Hà T nh tr ra có chi u dài 6.169km trong đó có 2.372km đê t c p III đ n
c p đ c bi t, 3.973km đê bi n và đê d

i c p 3.

êđ

c chi làm 4 h th ng

chính:

Hình 1.2: Tuy n đê bi n đ

c c ng hóa

Qu ng Ninh

9

a. H th ng đê sông H ng: Có t ng chi u dài là 1.314 km, trong đó:
- ê c p đ c bi t (đê n i thành Hà N i)

: 37,09km

- êc pI

: 388,2 km

- ê c p II

: 376,9 km

- ê c p III

: 510, 9 km

b. H th ng đê sông Thái Bình: Có t ng chi u dài là 698 km, trong đó:
- êc pI

: 73,9 km

- ê c p II

: 148,0 km

- ê c p III

: 475,3 km

c. H th ng đê sông Mã, sông C : Có t ng chi u dài là 381,47km, trong đó
chi u dài đê thu c h th ng sông Mã, sông Chu là 316,1km; chi u dài đê
thu c h th ng sông C , sông La là 65,4km.
d. H th ng đê bi n c a các t nh B c B : Có t ng chi u dài là 312km, trong
đó H i Phòng là 49,4km; Thái Bình là 137,3km, Nam đ nh là 91,3km và
Qu ng Ninh là 34km.
Ngoài ra có trên h th ng đê còn có g n 600 kè các lo i và g n 1.600
c ng d

i đê.

1.3.2.3.

nh h

ng phát tri n h th ng đê đi u

Hi n nay nhi u tuy n đê bi n ch a đ

ng qu n lý m i b o đ m ch ng đ đ

bình th

ng. Chính ph đã phê duy t hai Ch

Qu ng Nam t n m 2006; Ch

c ta

c nâng c p, nh t là các tuy n do

đ a ph

t nh ven bi n, bao g m Ch

n

c gió c p 8 khi tri u

m c

ng trình nâng c p đê bi n các

ng trình nâng c p đê bi n t Qu ng Ninh đ n
ng trình nâng c p đê bi n t Qu ng Ngãi đ n

Kiên Giang t n m 2009 đ n n m 2020 v i t ng m c đ u t là 19.481 t
đ ng đ nâng c p đê bi n đi qua 15 t nh, thành t mi n Trung và đ ng b ng
sông C u Long, g m có xây d ng b kè, m r ng tr i nh a m t đê k t h p
v i làm đ

ng giao thông, tr ng r ng ch n sóng,…


10

Trong Chi n l

đ nh h

c phát tri n th y l i Vi t Nam đ n n m 2020 đã ghi rõ

ng xây d ng và c ng c h th ng đê đi u

n

c ta nh sau:

- C ng c các tuy n đê sông H ng thu c t nh Hoà Bình, Phú Th đ
ch ng đ

c l có m c n

ct

ng ng +13,1 m t i Hà N i, các tuy n đê sông

Thái Bình thu c các t nh Thái Nguyên, B c Giang ch ng đ
n

ct

c l có m c

ng ng +7,20 mét t i Ph l i.
- Th c hi n các ch

ng trình c ng hoá m t đê b ng bêtông, tr ng tre

ch n sóng và c vetiver ch ng xói mòn, c i t o nâng c p và xây d ng m i
c ng d

i đê, x lý n n đê y u, h tr c ng hoá m t đê b i, xây d ng tràn s

c đ phòng l c c h n,...
- Th c hi n các ch

ng trình nâng c p h th ng đê bi n, xây d ng công

trình phòng ch ng xói l b sông b bi n, kh c ph c tình hình bi n ti n
vùng H i H u (Nam
ch ng đ

cm cn

nh),... C ng c đê bi n Qu ng Ninh đ n Kiên Giang
c tri u t n su t 5% ng v i gió bão c p 9 (2010) và gió

bão c p 10 (n m 2020). Hoàn ch nh và nâng c p h th ng đê bi n, đê c a
sông, g m tôn cao đ nh, n đ nh mái và chân đê, tr ng cây ch ng sóng theo 2
ch

ng trình: (l) đê bi n t Qu ng Ninh đ n Qu ng Nam; và (2)

Duyên h i Nam trung b và

ê bi n

ng b ng sông C u Long.

Theo s li u c a B NN và PTNT, K ho ch đ u t công trung h n v
đê đi u giai đo n 2016-2020 c a chúng ta nh sau:
1.

i v i các Ch

ng trình c ng c , nâng c p đê sông, đê bi n:

D ki n, b trí kinh phí cho k ho ch 5 n m 2016-2020 là 32.946 t
đ ng, trong đó Ch
t đ ng; Ch
2.

ng trình 58 là 6.088 t đ ng; Ch

ng trình 667 là 26.856

ng trình c ng c , nâng c p đê sông là 26.245 t đ ng.

i v i công tác Tu b và Duy tu b o d

ng đê đi u:


11

ch đ ng trong công tác tu b đê đi u th
d

ng xuyên và duy tu b o

ng đê đi u các n m 2016-2020 b trí kinh phí đ u t m i n m kho ng 550

t đ ng/n m.
1.4. Tiêu chí đánh giá k t qu công tác qu n lý đê đi u
đánh giá ch t l

ng và thành qu c a công tác qu n lý h th ng đê

đi u, chúng ta có th d a vào các tiêu chí sau
1. M c đ hoàn thi n v t ch c b máy qu n lý đê đi u
T ch c b máy qu n lý đê đi u đ
yêu c u khi đ v s l
môn, ch t l

c đánh giá là hoàn thi n, đáp ng

ng đ i ng , h p lý v m t c c u nhân s và chuyên

ng đ i ng đ m b o theo yêu c u công vi c, phân công và ph i

h p công vi c trong t ch c h p lý, nh p nhàng. Có k ho ch công tác c th ,
rõ ràng, có quy trình làm vi c ch t ch , có quy ch ho t đ ng rõ ràng.
2. Có quy ho ch h th ng đê đi u đ

c phê duy t và làm t t công tác qu n lý

đê đi u theo quy ho ch

ê đi u là công tình h t ng k thu t quan tr ng, có tính h th ng, là
lo i công trình có tính an ninh qu c gia đ
ho ch đê đi u ph i luôn đ

c coi tr ng và nghiêm ch nh th c hi n, vì v y m t

trong nh ng tiêu chí đánh giá ch t l
ph

c u tiên và coi tr ng, vì v y quy

ng chính là b n quy ho ch đ

ng công tác qu n lý đê đi u c a m i đ a
c phê duy t và qu n lý th c hi n t t

3. M c đ hoàn thi n c a k ho ch đ u t XD và c ng c nâng c p đê đi u
K ho ch đ u t , u tiên kinh phí cho vi c xây d ng, c ng c nâng c p,
duy tu đê và các công trình trên h th ng đê đi u và vi c t ch c tri n khai
th c hi n t t k ho ch là m t trong nh ng tiêu chí quan tr ng, th hi n s
quan tâm c a các c p các ngành và c quan qu n lý đ n s an toàn và b n
v ng c a h th ng đê đi u. Các k ho ch nâng c p đê đi u c n ph i đ
hoàn thành tr

c mùa m a bão, nh ng đ ng th i ch t l

c

ng công trình c n

12

đ

c đ c bi t coi tr ng vì hi n nay các hi n t

l

ng vì v y ch t l

ng th i ti t ngày càng khó

ng c a công trình t t s gi m đ

4. S chu n b s n sàng v nhân v t l c và các ph
M a l , l báo và các y u t b t th
b t th

c các s c x y ra.
ng án h đê

ng c a thiên tai là nh ng y u t

ng r t khó d đoán, vì v y vi c chu n b t t m i y u t

ch ” và “3 s n sàng” và các ph

ng án x lý tr

nh “4 t i

c m i tình hu ng là cách t t

nh t trong vi c ng phó gi m nh nh ng t n th t và s c c a thiên tai đ i v i
c ng đ ng.
5. Gi m thi u các s c v đê đi u trong mùa m a l
S l

ng các s

v đê đi u nh v đê, n

c tràn đ nh đê, m i thân đê,

m ch đùn, m ch s i do th m qua thân, n n đê, lún, n c g y, tr

t s t đê, h

h ng các công trình kè, c ng trong h th ng đê,... là nh ng ch tiêu ph n ánh
ch t l

ng công tác qu n lý đê đi u.

6. Gi m thi u và x lý k p th i các vi ph m và khi u n i
S v vi ph m lu t đê đi u, nh ng khi u l i t cáo còn t n đ ng là
nh ng thông tin th hi n ch t l
lý và c a m t đ a ph

ng công tác qu n lý đê đi u c a đ n v qu n

ng. Hi n nay do tình hình phát tri n m nh m c a các

ho t đ ng kinh t xã h i, nên các vi ph m và khi u ki n trong qu n lý đê đi u
có xu h

ng gia t ng.

7. Hoàn thi n c s v t ch t và trang thi t b ph c v công tác qu n lý, theo
dõi đê đi u.
qu n lý t t đê đi u, ngoài ý th c trách nhi m và k ho ch hoàn thi n
thì c n thi t ph i có đ y đ công c cho qu n lý, đó là các trang thi t b ph c
v cho công tác này. Vì v y, c s v t ch t, trang thi t b trong qu n lý là tiêu
chí h tr quan tr ng đ đánh giá ch t l

ng công tác qu n lý đê đi u.

8. Tình hình áp d ng ti n b k thu t trong xây d ng và qu n lý đê đi u


13

V i ti n b khoa h c k thu t ngày càng phát tri n m nh m , thì vi c
xây d ng, tu b s a ch a, nâng c p và qu n lý đê đi u ngày càng có nh ng
đ i m i theo h

ng ti t ki m, hi u qu , hi n đ i và b n v ng vì h u h t các

công trình v đê đi u có ngu n v n r t l n vi c áp d ng nh ng ti n b này s
giúp ích r t nhi u không ch

ch t l

vi c ti t ki m v chi phí mà còn

ng và hi u qu c a đ u t , ch t l

nâng cao

ng c a công trình đê đi u. Vì v y

m c đ nghiên c u, ng d ng các ti n b khoa h c vào l nh v c qu n lý đê
đi u là h t s c quan tr ng và đ

c đánh giá cao.

9. M c đ huy đ ng ngu n l c trong xây d ng qu n lý và b o v đê đi u
Huy đ ng các ngu n l c c a c ng đ ng trong xây d ng, s a ch a, b o
v và qu n lý đê đi u không ch làm t ng thêm s c m nh c a qu c gia, mà
còn gi m nh gánh n ng đ u t cho Nhà n

c vì hi n nay m c đ huy đ ng

t c ng đ ng các t ch c các nhân còn th p, hi n nay h u nh ngu n l c cho
xây d ng qu n lý đê đi u là t ngu n v n nhà n
ngu n t bên ngoài c n đ

c vì th vi c huy đ ng các

c đ y m nh. Ngoài ra, thông qua vi c đ ng góp và

tham gia, chúng ta đã nâng cao thêm nh n th c và tinh th n trách nhi m c a
công đ ng trong xây d ng, b o v và qu n lý đê đi u.
1.5. Công tác qu n lý đê đi u

Vi t Nam đ n n m 2014

1.5.1. T ch c b máy qu n lý đê đi u
H th ng sông ngòi, b bi n

Vi t Nam

Vi t Nam tr i dài kh p c n

c vì th h u

nh t nh thành ph nào c ng có h th ng đê đi u. Vì th mà b máy t ch c
b máy qu n lý đê đi u đ
trung
c c

ng đ n đ a ph

c hình thành t

ng đ i hoàn ch nh và đ ng b t

ng g m B NN và PTNT, t ng c c th y l i, các chi

các t nh v i nhi u phòng ban và h th ng các h t

đ a ph

ng t nhi u

n m qua v i h th ng t ch c b máy ngày càng đ y đ v nhân l c, hình
thành nhi u phòng ch c n ng riêng theo mô hình nh hình d

i đây.