Đánh giá hiệu quả bước đầu triển khai thực hiện đề án xây dựng thí điểm mô hình huyện Hải Hậu nông thôn mới kiểu mẫu “sáng, xanh, sạch, đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2019-2025

UBND HUYỆN HẢI HẬU,
TỈNH NAM ĐỊNH
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ BƢỚC ĐẦU TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
ĐỀ ÁN XÂY DỰNG THÍ ĐIỂM MÔ HÌNH HUYỆN HẢI HẬU NÔNG THÔN
MỚI KIỂU MẪU “SÁNG, XANH, SẠCH, ĐẸP ĐỂ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG”
GIAI ĐOẠN 2019-2025
Hải Hậu là huyện đồng bằng ven biển thuộc châu thổ Sông Hồng, nằm ở phía
Đông Nam của tỉnh Nam Định, có diện tích tự nhiên 23.000 ha, dân số trên 26 vạn
người, có 33 km bờ biển và 32 xã, 3 thị trấn, với 546 đơn vị cấp xóm. Là huyện thuần
nông, giàu truyền thống cách mạng, được Đảng và Nhà nước phong tặng 4 lần anh
hùng, có 40 năm liên tục là điển hình văn hóa cấp huyện của cả nước (liên tục từ năm
1978 đến nay); là 01 trong 05 huyện nông thôn mới đầu tiên của cả nước (được Thủ
tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện NTM tại quyết định số 921/QĐ-TTg
ngày 23/6/2015).
1. Quan điểm, định hƣớng của huyện Hải Hậu về xây dựng NTM nâng
cao, NTM kiểu mẫu
Phát huy kết quả xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010- 2015, ngay sau khi
được công nhận đạt chuẩn NTM (năm 2015), năm 2016 huyện Hải Hậu đã chủ động
ban hành Bộ tiêu chí xóm NTM bền vững và phát triển và tập trung chỉ đạo các xã
triển khai xây dựng các xóm NTM bền vững và phát triển (NTM nâng cao), tiếp tục
phát động phong trào thi đua “Toàn dân chung sức xây dựng NTM bền vững và phát
triển giai đoạn 2016- 2020‟‟, huy động nguồn lực; tích cực tuyên truyền vận động
nhân dân, huy động sự tham gia tích cực, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, của
các chức sắc tôn giáo, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu mỗi cơ quan, đơn vị,
địa phương và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên để phong trào luôn được duy trì
thường xuyên liên tục.
Sau khi UBND tỉnh ban hành Quyết định số 12/2018/QĐ-UBND ngày
06/6/2018 về Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao trên địa bàn tỉnh Nam Định giai
đoạn 2018- 2020, đồng thời với việc thực hiện các tiêu chí xóm NTM bền vững và
phát triển, Hải Hậu tập trung triển khai xây dựng xã NTM nâng cao. Đến hết năm
2018 Hải Hậu đã có 527/546 xóm được công nhận xóm NTM bền vững và phát triển

và có khoảng 15 xã cơ bản đạt 19 tiêu chí xã NTM nâng cao với các tiêu chí NTM
được củng cố nâng chất toàn diện.
Ngày 28/3/2019 UBND huyện Hải Hậu đã ban hành Đề án xây dựng huyện Hải
Hậu nông thôn mới kiểu mẫu “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững‟‟ giai
đoạn 2019- 2025 và ban hành Quyết định số 333/QĐ-UBND về Bộ tiêu chí xây dựng
gia đình, xóm nông thôn mới kiểu mẫu “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền
vững‟‟ huyện Hải Hậu giai đoạn 2019- 2025; với mục tiêu là đạt chuẩn xã, huyện
NTM nâng cao trước năm 2021 và đạt chuẩn huyện NTM kiểu mẫu trước năm 2025.
Đã tập trung triển khai tích cực, toàn diện các nội dung Đề án huyện NTM kiểu mẫu;
Trước mắt trong lộ trình những năm đầu của Đề án cần tập trung thực hiện các tiêu chí
NTM nâng cao và xây dựng thành công các mô hình điểm NTM kiểu mẫu (xã, xóm,
tuyến đường NTM kiểu mẫu). Phấn đấu đến năm 2024 có 100% số xã đạt chuẩn NTM
kiểu mẫu với các mô hình kiểu mẫu về kết cấu hạ tầng, cảnh quan môi trường và văn
161


hóa; để đến năm 2025 huyện Hải Hậu được Trung ương công nhận đạt chuẩn NTM
kiểu mẫu về “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”. Lộ trình NTM nâng cao
và NTM kiểu mẫu cụ thể theo từng năm như sau:
+ Hết năm 2021: 100% số xã và huyện Hải Hậu đạt chuẩn NTM nâng cao; Có ít nhất
40% số xã, thị trấn đạt NTM kiểu mẫu “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”.
+ Hết năm 2022: Có ít nhất 60% số xã, thị trấn đạt NTM kiểu mẫu về “Sáng,
Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”.
+ Hết năm 2023: Có ít nhất 80% số xã, thị trấn đạt NTM kiểu mẫu về “Sáng,
Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”.
+ Hết năm 2024: Có 100% số xã, thị trấn đạt NTM kiểu mẫu về “Sáng, Xanh,
Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”.
+ Đến năm 2025: Hải Hậu được Trung ương công nhận đạt chuẩn NTM kiểu
mẫu về “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”.
2. Kết quả đạt đƣợc

2.1. Về xây dựng NTM nâng cao: Đến nay đã có 15 xã cơ bản đạt chuẩn 19
tiêu chí nâng cao và đủ điều kiện trình UBND tỉnh thẩm định xét công nhận xã đạt
chuẩn NTM nâng cao năm 2019 (gồm các xã: Hải Tây, Hải Bắc, Hải Đông, Hải
Thanh, Hải Tân, Hải Hà, Hải Anh, Hải Phú, Hải Phúc, Hải Quang, Hải Chính, Hải
Châu, Hải Hưng, Hải Trung và Hải Nam).
Kết quả thực hiện xây dựng NTM nâng cao được thể hiện qua các nhóm tiêu chí
chủ yếu sau:
- Về tiêu chí Quy hoạch: tất cả 35/35 xã, thị trấn của huyện đã hoàn thành việc
lập, phê duyệt và công khai 03 quy hoạch cấp xã đến năm 2020, định hướng đến năm
2025 (gồm: Quy hoạch sử dụng đất, Quy hoạch nông thôn mới và Quy hoạch phát
triển sản xuất nông nghiệp); đã cắm mốc chỉ giới các quy hoạch và xây dựng quy định
về quản lý và thực hiện quy hoạch. Tháng 12/2017 huyện Hải Hậu được UBND tỉnh
quyết định phê duyệt quy hoạch vùng huyện Hải Hậu đến năm 2030, tầm nhìn 2050
(tại Quyết định số 3042/QĐ-UBND ngày 26/12/2017). Các ngành, các lĩnh vực sản
xuất và kinh tế xã hội đã và đang tổ chức thực hiện theo Quy hoạch.
- Về hạ tầng kinh tế xã hội:
+ Giao thông nông thôn: Giai đoạn từ 2016 đến nay tiếp tục đầu tư xây mới
46,11 km đường giao thông nội đồng và nâng cấp 29,16 km đường thôn, xóm. Hệ
thống giao thông của huyện hiện nay đã đồng bộ, kết nối thông suốt giữa các lộ, các
tuyến và các cấp đường từ xã, thị trấn từ đường dong xóm, trục xóm, liên xóm, trục xã,
liên xã đến các tuyến đường Huyện lộ, Tỉnh lộ, Quốc lộ và đạt chuẩn NTM.
+ Hệ thống thủy lợi: Đảm bảo đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu ứng phó hiệu quả
với mức độ rủi ro thiên tai cấp độ 3 (bão, lũ, lụt)
+ Trường học: Giai đoạn 2016- 2019 tiếp tục nâng cấp, sửa chữa cơ sở vật chất
trường học, xây dựng thêm 03 trường (01 trường Mầm non, 02 trường Trung học cơ
sở) đạt chuẩn quốc gia; đã tiếp tục đầu tư xây dựng trường đạt chuẩn “Xanh- SạchĐẹp- n toàn”. Đến nay toàn huyện có 109/109 trường học ở cả 3 cấp (Trung học cơ
sở, Tiểu học, Mầm non) đạt chuẩn quốc gia và có 94 trường đạt chuẩn “Xanh- SạchĐẹp- n toàn” (trong đó: 29 trường Mầm non, 36 trường Tiểu học, 29 trường Trung
học cơ sở).
162

+ Trạm y tế xã: Giai đoạn 2016- 2019 tiếp tục đầu tư sửa chữa, nâng cấp cơ sở
vật chất và bổ sung trang thiết bị, nhân lực y tế cho 20 trạm y tế xã và tổ chức xây
dựng trạm y tế “Xanh- Sạch- Đẹp”. Chất lượng dịch vụ y tế được cải thiện, đáp ứng
nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế toàn huyện đạt
89,25% tăng 24,25% so với năm 2015.
- Về phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống nhân dân:
+ Đã tích cực chuyển đổi các vùng sản xuất theo quy hoạch, điều chỉnh cơ cấu
về mùa vụ, ứng dụng nhanh các tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống mới và cơ giới hóa
sản xuất để nâng cao năng suất lao động, năng suất, chất lượng và giá trị nông sản.
Hiện nay đã hình thành được 25 chuỗi liên kết bền vững từ sản xuất đến tiêu thụ nông
sản hàng hóa tại 25/35 xã
+ Các HTX cũ trước đây đều được giải thể để thành lập HTX mới và HTX
chuyên ngành hoạt động theo Luật HTX 2012. Đến nay toàn huyện đã chuyển đổi và
thành lập mới được 51 hợp tác xã hoạt động theo đúng luật HTX năm 2012 với 4-5 nội
dung được chuyển đổi.
+ Sản xuất công nghiệp- TTCN và ngành nghề nông thôn luôn được huyện quan
tâm. Trong thời gian qua Hải Hậu tích cực thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển
sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề tại các cụm công nghiệp.
Hiện nay trên địa bàn huyện có 03 cụm công nghiệp đang hoạt động, 44 làng nghề với
trên 500 doanh nghiệp vừa và nhỏ đầu tư phát triển sản xuất, dịch vụ, tạo việc làm và
thu nhập cho trên 33.000 lao động nông thôn.
+ Mặc dù Chương trình OCOP mới được triển khai nhưng huyện đã lựa chọn
các sản phẩm chủ lực, thế mạnh và có tiềm năng phát triển tại các địa phương để thực
hiện chu trình OCOP. Hội đồng OCOP của huyện đã thẩm định, bình chọn được 14
sản phẩm đạt tiêu chuẩn từ 3 sao trở lên để đề nghị Hội đồng thẩm định cấp Tỉnh xét,
công nhận đợt 1 năm 2019. Hội đồng thẩm định của Tỉnh đã công nhận 14/14 sản
phẩm OCOP (trong đó: có 12 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 3 sao, 02 sản phẩm đạt tiêu
chuẩn 4 sao).
+ Thu nhập bình quân đầu người/năm của huyện đạt 45,16 triệu đồng(năm

2018). Riêng đối với 15 xã đạt NTM nâng cáo có thu nhập bình quân đầu người/năm
đạt trên 49,2 triệu đồng.
- Về cảnh quan, môi trường:
Công tác bảo vệ môi trường được quan tâm, triển khai đồng bộ trên toàn huyện.
Tất cả 35 xã, thị trấn của huyện đã đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải tập trung, với 35
lò đốt rác đạt tiêu chuẩn. Các khu xử lý rác thải ở các xã đang tiếp tục được nâng cấp
theo hướng thân thiện với môi trường như: lắp đặt thêm thiết bị lọc – khử khí thải, máy
xử lý chất thải rắn, san lấp bãi rác cũ và trồng cây xanh; chỉnh trang khuôn viên, trồng
cây xanh xung quanh lò đốt rác
Các xã, thị trấn đều duy trì hoạt động thường xuyên của tổ thu gom, xử lý rác
thải; đang tích cực triển khai phong trào xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn
“Sáng, Xanh sạch, Đẹp” thông qua việc chỉnh trang khuôn viên gia đình, trồng hoa,
trồng cây bóng mát, nâng cấp hệ thống điện trên các tuyến đường, kiên cố hóa và làm
sạch đẹp thường xuyên các tuyến kênh, xây dựng rãnh thoát nước trong khu dân cư.
Toàn huyện hiện đã có trên 500 km đường hoa; 100% các tuyến kênh được khoán
quản giải tỏa dòng chảy, nạo vét và làm vệ sinh thường xuyên.
163


Công ty TNHH MTV KTCTTL Hải Hậu cùng với các xã, thị trấn định kỳ hàng
tuần, hàng tháng tổ chức tổng vệ sinh kênh mương. Các hộ gia đình và các cộng đồng
dân cư thường xuyên tổ chức tổng vệ sinh môi trường trong khu dân cư và khuôn viên
hộ gia đình.
Trong những năm qua huyện Hải Hậu đã vận động người dân di dời các khu
chăn nuôi tập trung ra khỏi khu vực đông dân cư; hỗ trợ các hộ chăn nuôi xây dựng
1.571 hầm Biogas để giảm tình trạng ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi
2.2. Về Xây dựng NTM kiểu mẫu: có 09 mô hình cấp xóm cơ bản hoàn thành
các tiêu chí kiểu mẫu về kết cấu hạ tầng, cảnh quan môi trường, và văn hóa (gồm các
xóm: Xóm 4- Hải Bắc, xóm 8- Hải Tây, xóm 3- Hải Hà, tổ dân phố số 8- Thị trấn
Thịnh Long, xóm 12- Hải Quang, xóm Tây Cát - Hải Đông, xóm Vĩnh Hiệp- Hải

Thanh, xóm 2 và xóm 3- Phú Lễ- Hải Châu).
Có 03 xã (Hải Thanh, Hải Quang, Hải Châu) cơ bản hình thành được các tiêu
chí kiểu mẫu về kết cấu hạ tầng, cảnh quan, môi trường và văn hóa.
Có 04 tuyến đường nông thôn kiểu mẫu “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp đang được
hình thành (gồm: Tuyến đường Tây sông Múc khoảng 05 km từ cầu Yên Định đến cầu
Hải Tân; tuyến đường Đông sông Đối khoảng 05 km từ cầu Ngói- Hải nh đến cầu
Hải Đường; tuyến đường Trung tâm xã Hải Toàn khoảng 02 km và tuyến đường từ cầu
Đông- xã Hải Trung đến cầu Yên Định dài khoảng 04 km.
- Đối với 09 mô hình xóm NTM kiểu mẫu:
+ Về cảnh quan, môi trường: đã thực hiện được việc chỉnh trang, làm đẹp các
tuyến đường giao thông trên địa bàn, nhất là đường xóm, liên xóm. Xây dựng các
tuyến đường kiểu mẫu sáng, xanh, sạch, đẹp (đường thường xuyên sạch đẹp, có điện
chiếu sáng ban đêm, được trồng cây bóng mát cùng chủng loại, thẳng hàng và trồng
hoa ở lề đường); Bổ sung quy định bảo vệ cảnh quan – môi trường trong hương ước,
quy ước của thôn/xóm; Từng hộ gia đình chỉnh trang, tu sửa, làm đẹp nhà cửa, khuôn
viên gia đình, công trình vệ sinh, chuồng trại chăn nuôi; Thường xuyên phát động và
tổ chức làm tổng vệ sinh môi trường đường làng, ngõ xóm, kênh mương và khuôn viên
các công trình phúc lợi công cộng, đảm bảo thường xuyên sạch, đẹp, ngăn nắp. Từng
hộ gia đình hàng ngày thu gom, phân loại và chôn lấp rác thải hữu cơ trong ruộng,
vườn của hộ gia đình. Tích cực hưởng ứng, tham gia định kỳ phong trào tổng vệ sinh
môi trường của thôn/xóm hoặc xã, thị trấn.
+ Về văn hóa: Bổ sung thiết bị, chỉnh trang, nâng cấp các công trình văn hóa,
thể thao; thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao và
tích cực vận động người dân hưởng ứng, tham gia; Từng hộ gia đình nghiêm túc thực
hiện đúng các hương ước, quy ước, quy định của thôn/xóm; thực hiện tốt các quy định
nếp sống văn minh, nhất là trong việc cưới, việc tang và lễ hội; gia đình văn hóa, gia
đình kiểu mẫu
+ Về hạ tầng: Xây dựng phương án, kế hoạch và tổ chức thực hiện tốt việc duy
tu, bảo dưỡng các công trình phúc lợi của thôn/xóm. Đầu tư xây mới hoặc cải tạo,
nâng cấp hệ thống cống rãnh thoát nước của thôn/xóm.

- Đối với 03 mô hình xã NTM kiểu mẫu: cơ bản đã hình thành được các tiêu chí
kiểu mẫu về kết cấu hạ tầng, cảnh quan, môi trường và văn hóa.
+ Về hạ tầng: Xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện việc duy tu, bảo dưỡng
các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của xã. Tiếp tục đầu tư kiên cố hóa các
164


tuyến giao thông nội đồng và nâng cấp hệ thống thủy lợi tại các vùng quy hoạch sản
xuất hàng hóa tập trung;
+ Về cảnh quan, môi trường: Đã xây dựng quy định của xã về bảo vệ cảnh
quan, môi trường nông thôn và tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện; Tổ chức
trồng hoa, cây bóng mát tại các công trình công cộng và các tuyến đường giao thông
trục xã, liên xóm, trục xóm, tại các trường học, trạm y tế...; Vệ sinh, làm đẹp môi
trường, cảnh quan khu vực trung tâm xã, khuôn viên trụ sở UBND xã và các công
trình công cộng; Tổ chức tốt các mô hình tự quản bảo vệ môi trường và hoạt động thu
gom rác thải thường xuyên (1-2 ngày/lần). Vận động các hộ dân phân loại, xử lý rác
hữu cơ ngay tại hộ gia đình; Cải tạo, nâng cấp các khu xử lý rác thân thiện với môi
trường lắp đặt thêm thiết bị lọc, khử khí thải, máy xử lý chất thải rắn, san lấp bãi rác
cũ và trồng cây xanh; chỉnh trang khuôn viên, trồng cây xanh xung quanh lò đốt rác;
Tổ chức tuyên truyền giải tỏa vi phạm, vệ sinh các kênh mương cấp I, cấp II và các
tuyến giao thông Quốc lộ, Tỉnh lộ, Huyện lộ.
+ Về văn hóa: Ban hành quy định của xã về văn hóa. Xây dựng mô hình, tổ
chức thường xuyên hoạt động văn hóa, thể thao tại trung tâm văn hóa thể thao xã để
thu hút đông đảo người dân trên địa bàn xã tham gia.
- Đối với 04 mô hình tuyến đường nông thôn mới kiểu mẫu: đã tiến hành giải
tỏa hành lang giao thông, trồng cây xanh, cây bóng mát đồng chủng loại ở 2 bên
đường; đã hoàn thiện việc xây dựng bồn hoa và trồng hoa trên bồn; cả 04 tuyến đường
đã có hệ thống cột đèn chiếu sáng về đêm theo tiêu chuẩn (cột đúc kim loại, dây điện
ngầm, đèn led...). Tổng chiều dài cả 04 tuyến kiểu mẫu là 16 km.
3. Một số kinh nghiệm bƣớc đầu:

1. Tiếp tục tuyên truyền, vận động, huy động sự tham gia của cả hệ thống chính
trị; phải phát động phong trào thi đua xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, các
ngành, đoàn thể cụ thể hóa bằng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể.
2. Cùng với việc nâng chất 19 tiêu chí NTM để đạt chuẩn NTM nâng cao, cần
xác định, lựa chọn một số tiêu chí để làm kiểu mẫu. Cụ thể với Hải Hậu lấy nông thôn
“Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững‟‟ là đích đến của NTM kiểu mẫu, do
vậy để đạt được mục đích đó ở Hải Hậu đã lựa chọn 03 tiêu chí: kết cấu hạ tầng, cảnh
quan môi trường và văn hóa làm kiểu mẫu.
3. Tiếp tục huy động cao các nguồn lực hỗ trợ xây dựng NTM nâng cao, NTM
kiểu mẫu; Bố trí vốn mồi và tạo cơ chế cho các xã xây dựng NTM nâng cao, NTM
kiểu mẫu.
4. Biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân và các hộ gia đình có
thành tích xuất sắc trong xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu.
4. Đề xuất, kiến nghị
1. Đề nghị Trung ương và tỉnh thường xuyên quan tâm, tăng cường chỉ đạo,
hướng dẫn huyện Hải Hậu xây dựng NTM kiểu mẫu; Có cơ chế, chính sách đặc thù hỗ
trợ xây dựng nông thôn mới nâng cao và các mô hình NTM kiểu mẫu của huyện. Tập
trung ưu tiên nguồn lực từ các chương trình dự án, lồng nghép của Trung ương tại tỉnh
Nam Định để hỗ trợ huyện Hải Hậu xây dựng huyện NTM kiểu mẫu.
2. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT và UBND tỉnh cùng các Sở, ngành liên
quan của tỉnh chỉ đạo, động viên các doanh nghiệp về đầu tư phát triển sản xuất nông
165


nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, chế biến nông sản và phát triển dịch vụ tại
huyện Hải Hậu nhằm tạo thêm việc làm, thu nhập cho lao động nông thôn và tạo
nguồn lực cho địa phương xây dựng NTM.
Trên đây là Đánh giá hiệu quả bước đầu triển khai thực hiện Đề án xây dựng thí
điểm mô hình huyện Hải Hậu nông thôn mới kiểu mẫu “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để
phát triển bền vững” giai đoạn 2019- 2025 xin được báo cáo với hội nghị./.

166