Luận văn thạc sĩ kinh tế: Quản lý chi phí tại bảo hiểm PVI – Chi nhánh PVI Hà Nội
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.2 MB, 88 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN HOÀNG NAM
QUẢN LÝ CHI PHÍ TẠI BẢO HIỂM PVI –
CHI NHÁNH PVI HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội – 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN HOÀNG NAM
QUẢN LÝ CHI PHÍ TẠI BẢO HIỂM PVI –
CHI NHÁNH PVI HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản trị các tổ chức tài chính
Mã số: Thí điểm
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Thanh Tú
Hà Nội – 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn:” Quản trị chi phí tại Bảo hiểm PVI – Chi
nhánh PVI Hà Nội” là công trình nghiên cứ của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của
PGS.TS Trần Thị Thanh Tú, chưa được công bố trong bất kỳ một công trình
nghiên cứu khoa học của người nào khác.
Việc sử dụng kết quả, trích dẫn của người khác đều theo đúng quy định.
Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu được đăng tải trên các tác phẩn,
tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Nguyễn Hoàng Nam
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho phép tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại
học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tổ chức và tạo điều kiện thuận lợi cho
tôi trong suốt quá trình học tập tại trường.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS.TS Trần Thị
Thanh Tú, người đã chỉ bảo tận tình và hướng dẫn khoa học cho tôi trong suốt
quá trình từ lúc nghiên cứu đến lúc hoàn thành luận văn này.
Cuối cùng, Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Tổng Công ty Bảo hiểm PVI và
Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội đã hỗ trợ giúp đỡ tận tình trong quá trình tôi thu
thập số liệu nghiên cứu Đề tài.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Nguyễn Hoàng Nam
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ ii
DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ iii
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ
LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM ............ 4
1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài. ...................... 4
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý chi phí tại Công ty bảo hiểm .............................. 5
1.2.1. Những vẫn đề cơ bản về bảo hiểm phi nhân thọ và hoạt động của bảo
hiểm phi nhân thọ .............................................................................................. 6
1.2.2. Quản lý chi phí trong Công ty bảo hiểm phi nhân thọ. ........................... 9
1.2.3. Nội dung và đánh giá công tác quản lý chi phí tại bảo hiểm phi nhân thọ . 13
1.2.4. Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi phí trong Công ty bảo hiểm phi
nhân thọ ........................................................................................................... 23
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 28
2.1. Thu thập dữ liệu ....................................................................................... 28
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 28
2.2.1. Phương pháp thống kê mô tả................................................................. 28
2.2.2. Phương pháp phân tích .......................................................................... 29
2.2.3. Phương pháp so sánh............................................................................. 29
2.2.4. Phương pháp tổng hợp .......................................................................... 29
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI PHÍ TAI CÔNG TY BẢO
HIỂM PVI HÀ NỘI ...................................................................................... 30
3.1. Khái quát về Tổng Công ty Bảo hiểm PVI và Công ty Bảo hiểm PVI
Hà Nội ............................................................................................................. 30
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của PVI Hà Nội ........................... 33
3.1.2. Hoạt động kinh doanh của PVI Hà Nội ................................................ 36
3.2. Thực trạng công tác quản lý chi phí tại Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội . 38
3.2.1. Bộ máy quản lý chi phí tại Bảo hiểm PVI ............................................ 38
3.2.2. Cơ chế quản lý chi phí tại PVI Hà Nội ................................................. 41
3.2.3. Thực trạng quản lý chi phí tại PVI Hà Nội ........................................... 48
3.3. Đanh giá công tác quản lý chi phí tại PVI Hà Nội................................... 54
3.3.1. Đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng chi phí .................................... 54
3.3.2. Những kết quả đạt được trong công tác quản lý chi phí của PVI Hà Nội..... 58
3.3.3. Những hạn chế ...................................................................................... 62
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ CHI PHÍ TẠI
ĐƠN VỊ PVI HÀ NỘI ................................................................................... 65
4.1. Định hướng phát triển của Bảo hiểm PVI................................................ 65
4.1.1. Định hướng phát triển của Bảo hiểm PVI............................................. 65
4.1.2. Định hướng trong công tác quản lý chi phí .......................................... 66
4.2. Hoàn thiện công tác quản lý chi phí trong bảo hiểm phi nhân thọ .......... 67
4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí tại Công ty bảo hiểm PVI
Hà Nội ............................................................................................................. 70
4.3.1. Hoàn thiện cơ chế quản lý chi phí......................................................... 70
4.3.2. Đổi mới công tác lập kế hoạch xây dựng chi phí.................................. 73
4.3.3. Hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát chi phí bồi thường và chi phí
kinh doanh tại PVI Hà Nội .............................................................................. 74
4.3.4. Cải tiến hệ thống thông tin quản lý của PVI Hà Nội ............................ 75
KẾT LUẬN .................................................................................................... 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 78
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
Từ viết tắt
Nguyên nghĩa
1
CPKD
Chi phí kinh doanh
2
PVI Đông Đô
Công ty Bảo hiểm PVI Đông Đô
3
PVI Hà Nội
Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội
4
PVI Thăng Long Công ty Bảo hiểm PVI Thăng Long
5
Tổng Công ty
Tổng Công ty Bảo hiểm PVI
i
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
Trang
1
Bảng 3.1
36
2
Bảng 3.2
3
Bảng 3.3
Tình hình thực hiện doanh thu qua các năm 2014
– 2018
Các khoản chi phí của PVI Hà Nội qua các năm
2014 – 2018
Chi phí bồi thường của PVI Hà Nội qua các năm
2014 – 2018
4
Bảng 3.4
5
Bảng 3.5
5
Bảng 3.6
49
50
Chi phí KDBH khác của PVI Hà Nội các năm 2014 –
2018
Tỷ lệ các khoản chi phí của PVI Hà Nội các năm
2014 – 2018
51
Tỷ lệ các khoản chi phí của 3 đơn vị PVI khu vực Hà Nội
56
ii
54
DANH MỤC HÌNH
Nội dung
STT
Hình
1
Hình 3.1
Sơ đồ tổ chức của PVI Hà Nội
33
2
Hình 3.2
38
3
Hình 3.3
4
Hình 4.1
5
Hình 4.2
Chức năng nhiệm vụ của các Ban quản lý Bảo
hiểm PVI
KQKD của 3 đơn vị khu vực Hà Nội
Mô hình quản lý chi phí trong Bảo hiểm Phi
nhân thọ
Mô hình ra quyết định
iii
Trang
55
67
68
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong điều kiện nền kinh tế phát triển và hội nhập, thì quản trị là tất
yếu khách quan của tất cả các công ty, đặc biệt là các công ty đại chúng. Việt
Nam hiện nay với nền kinh đang trên đà phát triển, đời sống đại bộ phận dân
chúng đang dần được nâng cao, vì vậy bảo hiểm đang là vấn đề quan trọng
trong đời sống và sự phát triển của xã hội. Trên thị trường Việt Nam hiện nay
có khoảng 30 Công ty bảo hiểm phi nhân thọ, 18 Công ty bảo hiểm nhân thọ,
14 Công ty môi giới bảo hiểm. Với sự đa dạng các đơn vị bảo hiểm kinh
doanh phi nhân thọ trên thị trường thì quản lý cho phí đang là tính cấp thiết tại
Bảo hiểm PVI. Với cơ cấu tổ chức 01 trụ sợ Tổng Công ty, 01 PVI South, 37
đơn vị bán lẻ, và 02 trung tâm Chăm sóc khách hàng; việc quản trị chi phí tại
Tổng Công ty và các đơn vị là cần thiết, quan trọng cho mục tiêu phát triển
bền vững của Bảo hiểm PVI.
Tuy nhiên, việc quản lý chi phí tại các đơn vị thành viên PVI nói chung
và PVI Hà nội nói riêng còn một số hạn chế, thể hiện ở: hiệu quả quản lý chi
phí chưa cao, một số chi phí là khoán chi còn chưa được xây dựng sát với thực
tế, chi phí rủi ro chưa được tính đúng tính đủ…. Chính vì vậy, tôi lựa chọn đề
tài: „„Quản lý chi phí tại Bảo hiểm PVI – Chi nhánh PVI Hà Nội‟‟.
Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn sẽ tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:
- Câu hỏi 1: Các lý thuyết về quản lý chi phí tại Doanh nghiệp kinh
doanh bảo hiểm phi nhân thọ? Đặc trưng của Doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm phi nhân thọ có ảnh hưởng gì đến quản lý chi phí?
- Câu hỏi 2: Nội dung quản lý chi phí tại các doanh nghiệp kinh doanh
bảo hiểm phi nhân thọ là gì?
1
- Câu hỏi 3: Thực trạng quản lý chi phí, biến động chi phí ảnh hưởng
đến kết quả kinh doanh tại Công ty bảo hiểm PVI Hà Nội như thế nào?
- Câu hỏi 4: Giải pháp, kiến nghị nào tối ưu hóa chi phí cho hoạt động
kinh doanh tại Công ty bảo hiểm PVI Hà Nội?
2. Mục tiêu, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Những vấn đề về cơ sở lý luận và tập trung đánh giá, phân tích cơ cấu
các loại chi phí, nội dung quản lý chi phí của doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm nói chung và PVI Hà nội nói riêng, đánh giá tác động của việc quản lý
chi phí đến kết quả kinh doanh của đơn vị, cụ thể:
1 – Tổng quan tình hình nghiên cứu và khung lý thuyết về quản lý chi
phí tại các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm;
2 – Trên cơ sở khung lý thuyết và các nhân tố các động đến chi phí, học
viên sẽ phân tích thực trạng, chỉ ra các nguyên nhân, hạn chế cũng như đánh
giá thực trạng quản lý chi phí tại PVI Hà Nội;
3 – Đề xuất hệ thống các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản
lý chi phí tại PVI Hà Nội nói riêng và các đơn vị thành viên của Bảo hiểm
PVI nói chung.
2.2. Đối tƣợng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: hoạt động quản lý chi phí tại đơn vị kinh doanh
bảo hiểm.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội.
+ Về thời gian: Đề tài này được thực hiện với bộ dữ liệu thu thập được
trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2018.
3. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu trên cơ sở lý thuyết về tài chính doanh nghiệp, thu thập,
tổng hợp phân tích, so sánh số liệu trong quá trình các năm kinh doanh. Kết
2
hợp với việc phân tích tình hình thực tiên của quản lý chi phí tại Công ty bảo
hiểm PVI Hà Nội. Từ đó đưa ra giải pháp nhằm tăng cường quản lý chi phí
cải Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội.
4. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Ngoài lời mở đầu và kết luận, kết cấu của luận văn gồm 04 chương:
- Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu về Quản lý chi phí tại
Doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm;
- Chương 2: Phương pháp luận và thiết kế nghiên cứu;
- Chương 3: Thực trạng quản lý chi phí tại Công ty Bảo hiểm PVI Hà Nội;
- Chương 4: Giải pháp và kiến nghị tăng cường quản lý chi phí tại Công
ty bảo hiểm PVI Hà Nội.
3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ
LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM
1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài.
Trong những năm gần đây, vấn đề về doanh thu và chi phí của các Công
ty bảo hiểm (DNBH) đang được nhà nước và xã hội quan tâm. Nội dung quản
lý doanh thu và chi phí của DNBH phi nhân thọ được quy định tại Điều 68,
69 Nghị định số 73/2016/NĐ-CP và Điều 21, 22 Thông tư số 50/2017/TTBTC. Nghiên cứu các quy định có thể thấy, Nhà nước thực hiện trao quyền tự
chủ cho các DNBH, cho nên việc quản lý doanh thu và chi phí thuộc trách
nhiệm và quyền hạn của từng đơn vị DNBH [
/tin-tuc/tin-thi-truong/chinh-sach-quan-ly-nha-nuoc-ve-tai-chinh-doi-voidoanh-nghiep-bao-hiem-phi-nhan-tho.html].
Có thể thấy, hiện nay các DNBH đang ngày càng hướng tới sự phát triển
bền vững, thì việc sử dụng, quản lý hiệu quả doanh thu, hiệu quả chi phí là
một việc vô cùng cần thiết. Tại Việt Nam, tính đến thời điểm hiện tại các đề
tài nghiên cứu về quản lý chi phí của DNBH chưa được nhiều tác giả nghiên
cứu, và các giải pháp đưa ra còn hạn chế, cần tiếp tục nghiên cứu thêm ở các
khía cạnh khác.
Về hoạt động quản lý chi phí, có thể kể đến một số đề tài nghiên cứu của
một số tác giả sau:
Nghiên cứu về: “Nâng cao hiệu quả kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ
tại công ty bảo việt phú thọ” Lê Hồng Lâm 2014. Cũng đã tiếp cận được vấn
đề về quản lý chi phí trong doanh nghiệp bảo hiểm Phi nhân thọ tuy nhiên
mới đưa ra những giải pháp chung chung về quản lý chi phí bồi thường và
quản lý chi phí quản lý doanh nghiệp.
Nghiên cứu về “Xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí trong các
doanh nghiệp thương mại quy mô vừa và nhỏ ở Việt Nam” Trần Thế Nữ
4
2013. Với mục tiêu xây dựng được mô hình cung cấp thông tin kế toán quản
trị chi phí phù hợp với đặc điểm và quy mô sản xuất kinh doanh của các
doanh nghiệp nhỏ và vừa, công trình nghiên cứu hệ thống hóa được những nội
dung cơ bản của kế toán quản trị chi phí của một số nước trên thế giới. Trên
cơ sở khảo sát thực trạng tác giả đã nghiên cứu sâu về nội dung kế toán quản
trị chi phí trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Luận án tiến sỹ: “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các công ty cổ
phần nhựa niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam” Nguyễn Thị Mai
Anh 2014. Nghiên cứu về nội dung của kế toán quản trị chi phí với mô hình
doanh nghiệp thương mại với nội dung chi tiết về phân loại chị phí và cách
thức quản lý chi phí trong hoạt động kinh doanh.
Có nhiều công trình nghiên cứu về quản trị chi phí, kế toán quản trị với
nhiều đề tài, nhiều phạm vi khác nhau. Tuy nhiên, các bài viết chỉ tập trung về
việc quản lý chi phí đối với các doanh nghiệp nhà nước, các tập đoàn lớn các
tổng công ty mạnh tại Việt Nam mà chưa có nghiên cứu nào đối với các đơn
vị nhỏ, các đơn vị hạch toán phụ thuộc. Các đơn vị này có đặc thù riêng, vậy
cơ sở tạo thành chi phí của các Tổng công ty có một phần không nhỏ chi phí
tại các đơn vị phụ thuộc. Nhất là đối với lĩnh vực Bảo hiểm Phi nhân thọ thì
việc kinh doanh hiệu quả của các công ty phụ thuộc rất lớn vào việc quản lý
chi phí phát sinh tại các đơn vị phụ thuộc. Bảo hiểm PVI là đơn vị có doanh
thu và tăng trưởng cao trong lĩnh vực bảo hiểm, và là doanh nghiệp có hiệu
quả trong kinh doanh bảo hiểm gốc. Vậy việc quản lý chi phí trong các đơn vị
phụ thuộc nói chung và của Công ty bảo hiểm PVI Hà Nội nói riêng đang là
vấn đề quan trọng trong kinh doanh bảo hiểm của doanh nghiệp.
Xuất phát từ những lý do trên các đơn vị phụ thuộc cũng cần phải có sự
nghiên cứu kỹ về quản lý chi phí. Vì thế tác giả đã lựa chọn nội dung „Quản
lý chi phí tại Bảo hiểm PVI – Chi nhánh PVI Hà Nội‟. Tác giả mong muốn
đóng góp về lý luận thực tiễn về việc quản lý chi phí đối với doanh nghiệp.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý chi phí tại Công ty bảo hiểm
5
1.2.1. Những vẫn đề cơ bản về bảo hiểm phi nhân thọ và hoạt động của bảo
hiểm phi nhân thọ
1.2.1.1. Khái niệm về bảo hiểm phi nhân thọ
- Theo giáo trình bảo hiểm Phi nhân thọ của Tiến sỹ Đoàn Minh Phụng
chủ biên thì Bảo hiểm phi nhân thọ là một loại hình bảo hiểm ngắn hạn. Đối
tượng của nghiệp vụ bảo hiểm bao gồm: con người, tài sản, trách nhiệm, hàng
hóa, ... Với các loại hình nghiệp vụ bảo hiểm như sau:
+ Nghiệp vụ bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm tai nạn con người
+ Nghiệp vụ bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại
+ Nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa vận chuyển
+ Nghiệp vụ bảo hiểm hàng không
+ Nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới
+ Nghiệp vụ bảo hiểm cháy, nổ
+ Nghiệp vụ bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu
+ Nghiệp vụ bảo hiểm tín dụng và rủi ro tài chính
+ Nghiệp vụ bảo hiểm thiệt hại kinh doanh
+ Nghiệp vụ bảo hiểm nông nghiệp
+ Ngoài ra còn có một số nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ khác do
nhà nước quy định.
- Bảo hiểm phi nhân thọ là loại hình kinh doanh hoạt động theo cơ chế
giảm thiểu rủi ro, theo đó rủi ro của cá nhân được chuyển sang Công ty bảo
hiểm phi nhân thọ gánh vác. Sau khi các Công ty phân nhân thọ nhận rủi ro
họ cũng chia nhỏ rủi ro với các Công ty bảo hiểm phi nhân thọ khác bằng
hình thức tái bảo hiểm.
1.2.1.2. Đặc trưng của Bảo hiểm phi nhân thọ
Bảo hiểm phi nhân thọ không giống như bảo hiểm nhân thọ, qua đó công
ty kinh doanh loại hình bảo hiểm phi nhân thọ cam kết thực hiện chi trả bồi
6
thường khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra liên quan đến tổn thất về con người,
vật chất và trách nhiệm của đối tượng tham gia bảo hiểm.
- Đặc điểm chung:
+ Sản phẩm của bảo hiểm là sản phẩm vô hình:
Về bản chất công ty kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ cung cấp dịch vụ,
là một lời hứa, một lời cam kết đưa ra với khách hàng. Khách hàng cần đóng
phí tương ứng với dịch vụ hoặc sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ để đổi lấy
những cam kết, chi trả bồi thường cho những sự kiện rủi ro trong tương lai.
Sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ là một sản phẩm vô hình. Vì sao lại
khẳng định được như vậy? Khách hàng khi ký hợp đồng với công ty cung cấp
dịch vụ sẽ nhận được những yếu tố hữu hình như nội dung thỏa thuận: các
giấy tờ trên đó thể hiện biểu tượng của công ty, tên gọi của sản phẩm đã mua,
mức phí phải trả của sản phầm sử dụng,... nhưng công ty bảo hiểm không thể
chỉ ra được cho khách hàng những đặc điểm trực quan hay đặc tính bên trong
của sản phẩm. Khách hàng cũng không thể “dùng thử” ngay sản phẩm mà họ
vừa thực hiện mua bán, khách hàng chỉ có thể hình dung ra sản phẩm thông
qua sự mô tả công ty cung cấp. Thay vào đó, người mua chỉ nhận được những
đảm bảo vật chất trước các rủi ro có thể sảy ra.
Như vậy, lòng tin và chất lượng dịch vụ khách hàng chính là chìa khóa để
bán sản phẩm bảo hiểm. Nhằm củng cố lòng tin của khách hàng, các công ty
bảo hiểm cần tạo dựng uy tín của mình thông qua việc sử dụng các giải pháp
truyền thông; xây dựng hệ thống đại lý chuyên nghiệp; tăng cường vai trò quan
trọng của hoạt động marketing; cải thiện chất lượng dịch vụ sau bán hàng.
+ Bảo hiểm có chu trình kinh doanh ngược: tức là sản phẩm được bán ra
trước, doanh thu được thực hiện sau đó mới phát sinh chi phí.
+ Tâm lý người mua hàng không muốn tiêu dùng dịch vụ này
- Đặc điểm riêng:
7
+ Thời hạn hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ thường kéo dài một đến hai
năm hoặc ngắn hơn (bảo hiểm hàng hóa, bảo hiểm du lịch).
+ Công ty bảo hiểm chi trả tiền bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra
trong thời gian hợp đồng còn hiệu lực.
+ Theo từng thảo thuận của hợp đồng bảo hiểm, phí bảo hiểm được tính
cho toàn bộ thời hạn bảo hiểm (bảo hiểm Xây dựng lắp đặt), tính cho từng
năm bảo hiểm (bảo hiểm sức khỏe con người, tài sản, xe cơ giới,...) hoặc từng
chuyến (bảo hiểm hàng hóa, bảo hiểm du lịch). Với các hợp đồng bảo hiểm
tái tục hàng năm, phí bảo hiểm cho những năm tiếp theo sẽ có sự thay đổi tùy
thuộc vào tỷ lệ bồi thường của năm trước đó, tăng giảm về điều khoản bảo
hiểm. Phí bảo hiểm phi nhân thọ còn phụ thuộc mức độ rủi ro. Ví dụ với cùng
một hợp đồng nghiệp vụ bảo hiểm nhưng Người tham gia bảo hiểm giới hạn
phạm vi bảo hiểm hoặc tăng thêm vào một số điều khoản bảo hiểm thì phí bảo
hiểm được xem xét giảm đi hoặc tăng thêm.
+ Người bảo hiểm, Người được bảo hiểm và Người thứ ba có liên quan
tới rủi ro bảo hiểm đều có mối quan hệ về quyền lợi và trách nhiệm bồi
thường thiệt hại.
+ Kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm phải chú trọng đến cả ba khâu đó là
khai thác – giám định – bồi thường. Mối liên hệ mật thiết giữa các khâu này
cực kỳ quan trọng tạo nên hiệu quả kinh doanh của công ty bảo hiểm.
Khâu khai thác: Các công ty bảo hiểm tiến hành hoạt động khai
thác thông qua các kênh Trực tiếp và Giám tiếp – Trung gian. Kênh Trực tiếp
chính là các cán bộ của công ty bảo hiểm tự khai thác các nghiệp vụ bảo
hiểm. Kênh Giám tiếp – Trung gian bao gồm: Đại lý bảo hiểm phi nhân thọ
chuyên nghiệp, qua các ngân hàng thương mại (Bancassurance), môi giới bảo
hiểm. Tuỳ theo kênh khai thác, công ty bảo hiểm có quy định áp dụng riêng
trong hoạt động khai thác bảo hiểm.
8
Khâu giám định tổn thất: Khi có rủi ro xảy ra, người được bảo
hiểm phải có trách nhiệm thông báo cho Công ty bảo hiểm trong thời gian
nhanh nhất. Từ đó, Công ty bảo hiểm sẽ có đội ngũ cán bộ đầy đủ trình độ để
giám định tổn thất sảy ra. Khi tổn thất vượt quá trình độ chuyên môn, Công ty
bảo hiểm có trách nhiệm thuê một thứ ba có đủ chuyên môn nghiệp vụ để
giám định tổn tất.
Khâu bồi thường: Căn cứ vào khâu giám định tổn thất, Công ty
bảo hiểm có trách nhiệm chi trả tiền bồi thường cho sự kiện bảo hiểm theo
đúng cam kết điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm khi có sự chấp thuận của
người được bảo hiểm nếu không có tranh chấp sảy ra.
1.2.2. Quản lý chi phí trong Công ty bảo hiểm phi nhân thọ.
1.2.2.1. Nội dung và phân loại các khoản chi phí trong Công ty bảo hiểm phi
nhân thọ
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, chuẩn mực số 01- chuẩn mực chung,
chi phí được định nghĩa như sau:
Chi phí: Là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế
toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc
phát sinh nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân
phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu.
Như vậy, có thể thấy kiểm soát và tiết kiệm chi phí tốt sẽ đem lại nhiều
lợi ích cho doanh nghiệp và các cơ quan quản lý. Chi phí là một trong những
thông tin đầu vào quan trọng trong quá trình tổ chức điều hành hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các thông tin mà các nhà quản trị cần hầu
hết liên quan đến chi phí.
9
Chi phí được nhìn nhận theo nhiều phương diện để đáp ứng thông tin
một cách toàn diện nhất cho các nhà quản trị trong việc hoạch định chính
sách, kiếm soát hay ra quyết định.
Theo đó, chi phí có thể là những khoản chi thực tế phát sinh gắn liền với
hoạt động sản xuất kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp, chi phí cũng có
thể là những phí tổn ước tính để thực hiện một dự án hoặc những lợi nhuận
mất đi do lựa chọn phương án, hy sinh cơ hội kinh doanh hoặc những khoảng
dự phòng sẽ chi trong tương lại của doanh nghiệp.
Điều 69 Nghị định số 73/2016/NĐ-CP đã chỉ ra: Chi phí của Công ty bảo
hiểm là số tiền phải chi, phải trích phát sinh trong kỳ bao gồm:
i. Chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm: Là số tiền phải chi, phải trích
phát sinh trong kỳ sau khi đã trừ các khoản phải thu để giảm chi phí phát sinh
trong kỳ.
a. Số tiền phải chi, phải trích phát sinh trong kỳ bao gồm:
- Bồi thường bảo hiểm gốc;
- Chi bồi thường nhận tái bảo hiểm;
- Trích lập dự phòng nghiệp vụ;
- Chi hoa hồng bảo hiểm;
- Chi cho doanh nghiệp môi giới bảo hiểm bao gồm: Chi hoa hồng môi
giới bảo hiểm và các khoản chi khác theo quy định;
- Chi giám định tổn thất;
- Chi phí về dịch vụ đại lý bao gồm giám định tổn thất, xét giải quyết bồi
thường, yêu cầu người thứ ba bồi hoàn;
- Chi xử lý hàng bồi thường 100%;
- Chi phí quản lý hợp đồng;
10
- Chi quản lý đại lý bảo hiểm bao gồm: Chi đào tạo ban đầu và thi cấp
chứng chỉ đại lý, chi đào tạo nâng cao kiến thức cho đại lý, chi tuyển
dụng đại lý, chi khen thưởng đại lý và chi hỗ trợ đại lý;
- Chi đề phòng, hạn chế rủi ro, tổn thất;
- Chi đánh giá rủi ro của đối tượng bảo hiểm;
b. Các khoản chi phí, trích lập khách theo quy định pháp luật.
c. Các khoản phải thu để giảm chi phí phát sinh trong kỳ bao gồm:
- Thu bồi thường nhượng tái bảo hiểm;
- Thu đòi người thứ ba bồi hoàn;
- Thu hàng đã xử lý, bồi thường 100%.
ii. Chi phí hoạt động tài chính:
a. Chi phí hoạt động đầu tư;
b. Chi phí cho thuê tài sản;
c. Chi thủ tục phí ngân hàng, trả lãi tiền vay;
d. Chi phí, trích lập khác theo quy định pháp luật.
iii. Chi phí hoạt động khác:
a. Chi nhượng bán, thanh lý tài sản cố định;
b. Chi phí cho việc thu hồi khoản nợ phải thu khó đòi đã xóa nay thu
hồi được;
c. Chi phí, trích lập khác theo quy định pháp luật.
iv. Ngoài các chi phí về hoạt động bảo hiểm trên, Công ty bảo hiểm phi nhân
thọ cũng có đầy đủ các khoản chi phí khác như: chi phí quản lý doanh nghiệp
(chi phí tiền lương, chi phí mua sắm tài sản cố định công cụ dụng cụ, chi phí
đào tạo, ...), chi phí bán hàng, chi phí khác (chi phí điện nước, chi phí đi lại,
chi phí thuế, ...).
1.2.2.2. Vai trò của quản lý chi phí trong Công ty bảo hiểm phi nhân thọ.
Từ khái niệm về chi phí nói trên, có thể thấy quản lý chi phí cần phải làm
rõ và cụ thể các nội dung sau:
11
- Kế toán phải hạch toán đầy đủ chính xác các khoản chi phí phát sinh
trong kỳ tại đơn vị.
- Tiến hành phân tích và đánh giá các khoản mục chi phí phát sinh; mối
liên hệ giữa chi phí và doanh thu tại doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, đưa ra các
biện pháp nhằm kiểm soát được chi phí, giảm thiểu chi phí không cần thiết.
- Sử dụng thông tin đầu vào về chi phí để kiểm soát tình hình tài sản,
nguồn vốn của doanh nghiệp, tránh tình trạng lãng phí, sử dụng tài sản sai
mục đích và kém hiệu quả. Đồng thời, các nhà quản lý sẽ sử dụng thông tin về
chi phí để đánh giá hiệu quả của từng bộ phận, phòng ban, từng nghiệp vụ,
từng thị trường sản phẩm để đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp.
Với nội dung như trên, quản lý chi phí có vai trò cầu nối trong các khâu
của hoạt động kinh doanh bảo hiểm của doanh nghiệp.
Mục đích của việc quản lý chi phí trong doanh nghiệp là để đảm bảo
nguồn vốn có được từ sự tích lũy từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm phi nhân
thọ và được huy động từ các nguồn thích hợp với chi phí hợp lý và vào đúng
thời điểm để doanh nghiệp đạt được nhu cầu đầu tư của mình. Doanh nghiệp
cần phân tích chi phí một cách kỹ càng dựa trên các nguồn tài chính khác
nhau trước khi sử dụng để tái đầu tư. Qua thời gian, hoạt động kinh doanh bảo
hiểm gốc và hoạt động tài chính có nhiều sự thay đổi lớn, việc quản lý chi phí
càng được nâng tầm đáng kể đối với các nhà quản lý.
Quản lý chi phí sẽ quyết định hiệu quả trong kinh doanh bảo hiểm gốc
của một Công ty bảo hiểm phi nhân thọ, là mấu chốt trong việc đưa ra quyết
định, sẽ đánh giá hiệu quả trong từng nghiệp vụ bảo hiểm khác nhau, giữ vai
trò cố vấn cho doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp sử dụng một cách tối ưu
nhất các nguồn tài nguyên.
Quản lý chi phí hợp lý nhấn mạnh đến việc sử dụng tối ưu nguồn tài
nguyên trong doanh nghiệp, là cơ sở để Công ty bảo hiểm cung cấp đầy đủ,
12
chính xác, kịp thời số liệu về tình hình tài chính của doanh nghiệp cho các cơ
quan quản lý và các đối tác bên ngoài. Trên thực tế, các Công ty bảo hiểm
không đạt được hiệu quả trong quá trình kinh doanh bảo hiểm gốc là kết quả
của việc quản lý các nguồn chi phí không hợp lý, gây thất thoát trong các
khâu của nghiệp vụ giám định – bồi thường.
Căn cứ bóc tách về chi phí, Quản lý chi phí cung cấp các thông tin cụ thể
trên cơ sở đó nhà quản trị đưa ra các thông tin dự báo trong hoạt động kinh
doanh. Từ đó nêu cao trách nhiêm của họ với các khoản chi phí phát sinh
trong doanh nghiêp.
Vai trò của quản lý chi phí sẽ cung cấp thông tin về sự thay đổi hay biến
động chi phí thì sẽ ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp, từ đó sẽ tính toán đến phần lợi nhuận doanh nghiệp và ai sẽ là
người đứng ra gánh chịu trách nhiệm về sự thay đổi đó và giải pháp cần được
đưa ra để điều chỉnh kịp thời.
Đối với Công ty bảo hiểm, là doanh nghiệp kinh doanh rủi ro, các sản
phẩm hầu hết đầu mang tính chất rủi ro, vì vậy Ban quản trị Công ty sẽ dự
vào việc quản trị chi phí để đánh giá công ty có hiệu quả hay không, đối với
từng sản phẩm, nghiệp vụ, hay các đơn bảo hiểm có hiệu quả hay không; từ
đó Ban quả trị sẽ đánh giá việc rủi ro này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của
Công ty bảo hiểm phi nhân thọ.
Hiện nay, do thị trường bảo hiểm phi nhân thọ có sự cạnh tranh của rất
nhiều các doanh nghiệp trong và ngoài nước dẫn đến việc chi phí quản lý của
các Công ty bảo hiểm có xu hướng tăng dần, khiến các Công ty bảo hiểm ngày
càng quan tâm đến công tác quản lý chi phí trong hoạt động của doanh nghiệp.
1.2.3. Nội dung và đánh giá công tác quản lý chi phí tại bảo hiểm phi
nhân thọ
1.2.3.1. Nội dung công tác quản lý chi phí tại bảo hiểm phi nhân thọ.
13
Với sự sự đa dạng và mức độ phức tạp của các loại chi phí tại Công ty
bảo hiểm phi nhân thọ, để việc quản lý chi phí có hiệu quả, tiến tới mục tiêu
đảm bảo hoạt động kinh doanh bền vững, và phù hợp với mục tiêu tài chính
đã đặt ra.
Theo nghiên cứu của Tiến sỹ Nguyễn Thị Mai Anh thì mô hình quản trị
chi phí trong doanh nghiệp hiện này, với sự cần thiết của việc quản lý chi phí
cũng như sự đa dạng, mức độ phức tạp của các loại chi phí tại các Công ty
bảo hiểm Phi nhân thọ, để việc quản lý chi phí có hiệu quả cần thực hiện:
- Xây dựng cơ chế quản lý chi phí, định mức chi tiết cho từng khoản mục
chi phí;
- Tổ chức bộ máy hoạt động và bộ máy quản lý chi phí;
- Lập kế hoạch tài chính, kế hoạch chi phí, kế hoạch lao động tiền lương;
- Hạch toán, theo dõi các khoản chi phí;
- Có sự kiểm tra, kiểm soát thường xuyên.
Xây dựng cơ chế quản lý chi phí:
- Bao gồm hệ thống các văn bản quy phạm, chế độ bao gồm các quy chế,
quy định về nội dung các khoản chi, quy trình thanh, quyết toán các khoản chi
phí trong bảo hiểm dựa trên các quy định của các cơ quan quản lý Nhà nước,
phù hợp với thực tế hoạt động và đặc thù trong hoạt động kinh doanh của bảo
hiểm phi nhân thọ. Trong các quy trình phải xác định rõ bộ phận đầu mối phát
sinh chi phí, bộ phận phối hợp trong việc thực hiện chi phí từ lập kế hoạch
đến ghi nhân và quyết toán chi phí.
- Công ty bảo hiểm phi nhân thọ xây dựng và ban hành các văn bản về
nguyên tắc trong việc xác định chi phí trong hoạt động của doanh nghiệp, từ
đó xác định hạch toán các khoản chi phí này theo đúng quy định về chuẩn
mực kế toán và các chứng từ phải thực hiện theo nguyên tác hợp pháp, hợp lý,
hợp lệ theo quy định của Pháp luật và Doanh nghiệp.
14
- Điều quan trọng, đảm bảo cho công tác giám sát chi phí được thực hiện
chặt chẽ, bài bản là các quy định, quy chế quản lý này phải được ban hành
một cách xuyên suốt của cả hệ thống Công ty bảo hiểm.
Tổ chức bộ máy hoạt động và bộ máy quản lý:
Để thực hiện công tác kinh doanh cũng như quản lý chi phí, các Công ty
bảo hiểm cần xây dựng một bộ máy hoạt động và bộ máy quản lý chi phí có
hiệu quả. Thông thường, tham gia vào công tác quản lý chi phí trong Công ty
bảo hiểm phi nhân thọ bao gồm:
- Tại Tổng Công ty: Tổng giám đốc (Phó tổng giám đốc phụ trách tài
chính), Ban Tài chính kế toán, các Ban liên quan.
Hệ thống tại hộ sở chính này có trách nhiệm xây dựng văn bản, quy trình
quy chế, chế độ, hướng dẫn thực hiện các quy định của Nhà nước và cơ quản
quản lý về hoạt động của Công ty bảo hiểm.
Đầu năm, Tại Tổng Công ty xây dựng, ban hành kế hoạch tổng thể về kế
hoạch doanh thu, từ đó căn cứ vào doanh thu từng nghiệp vụ bảo hiểm sẽ có kế
hoạch về nguồn chi tài chính về các hoạt động kinh doanh bảo hiểm và cuối
cùng là kế hoạch về việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định đó.
- Tại chi nhánh, đơn vị thành viên: Giám đốc, phòng Tài chính kế toán
và các phòng có liên quan
Bộ máy này có nhiệm vụ lập kế hoạch doanh thu cho từng phòng ban từ
đó xây dựng định mức chi tiết về chi phí của hoạt động kinh doanh bảo hiểm
trên cơ sở nguồn kế hoạch tài chính của Tổng Công ty ban hành; và hàng năm
quyết toán lại nguồn chi phí được giao với hộ sở chính đồng thời đánh giá kết
quả đạt được của các phòng tại đơn vị; Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp
cải tiến lên Tổng Công ty.
15
Xây dựng định mức chi tiêu cho từng khoản chi phí:
Trên cơ sở bộ máy hoạt động như trên thì Tổng Công ty sẽ ban hành định
mức chi phí về các khoản chi phí nhất quán và đồng bộ trên cả hệ thống.
Định nghĩa: định mức chi phí là khoản chi được định trước bằng cách lập
ra những tiêu chuẩn gắn với từng trường hợp hay từng điều kiện làm việc cụ
thể. Định mức chi phí không những chỉ ra được các khoản chi dự kiến mà còn
xác định nên chi trong trường hợp nào.
Tuy nhiên, trong thực tế hoạt động kinh doanh luôn thay đổi dẫn đến chi
phí luôn thay đổi vì vậy các định mức cần phải được xem xét tại từng thời
điểm trong năm cũng như khi có sự thay đổi của sản phẩm hay thị trường để
đảm bảo tính hợp lý của chúng và ban hành lại định mức chi phí cho cả hệ
thống Doanh nghiệp.
Lập kế hoạch tài chính, kế hoạch thu nhập - chi phí, kế hoạch lao động
tiền lương
Trong các yêu cầu của công tác quản lý chi phí, việc lập kế hoạch chi phí
rất quan trọng, đây là bước đầu tiên trong kế hoạch của mỗi Công ty bảo hiểm
khi theo đuổi mục tiêu kinh doanh.
Về cách thức lập kế hoạch chi phí, theo lý thuyết có thể áp dụng 2
phương pháp sau:
Lập dự toán các báo cáo tài chính bằng phương pháp quy nạp.
- Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là quá trình nghiên cứu
tính toán doanh thu, chi phí và lợi nhuận trong một thời kỳ tương lai, thường
là 1 năm. Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh được bắt đầu từ dự
đoán về doanh thu, chi phí sản xuất, các chi phí khác và kết thúc với thông tin
về lợi nhuận sau thuế của thời kỳ đó.
- Dự toán Báo cáo nguồn và sử dụng nguồn quỹ
16
