SKKN PHUONG PHAP DAY HOC THEO NHOM

Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

ĐỀ TÀI :

KỸ THUẬT TỔ CHỨC PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN
NHÓM HIỆU QUẢ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÝ 11
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài :

Trong giai đoạn hiện nay nước ta đang đổi mới giáo dục theo hướng hội nhập.
Chuyển biến từ giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học. Các
nhà quản lý giáo dục định hướng sự đổi mới đó đầu tiền bằng cuộc cách mạng đổi
mới phương pháp dạy học. Các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển
năng lực của học sinh nhằm giáo dục một thế hệ phù hợp với thời cuộc đã được cải
biến, sáng tạo logic. Trong đó, được sử dụng phổ biến nhất và hiệu quả nhất là
phương pháp dạy học theo nhóm. Khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì yêu
cầu làm việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản là vì không ai hoàn
hảo, làm việc theo nhóm có thể tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ
sung, hoàn thiện cho nhau những điểm yếu. Vì vậy phương pháp dạy học theo nhóm
là một trong những phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh.Dạy
học nhóm còn được gọi bằng những tên khác nhau như: Dạy học hợp tác, Dạy học
theo nhóm nhỏ, trong đó HS của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ, trong
khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ
sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày
và đánh giá trước toàn lớp.
Dạy học theo nhóm nâng cao tính tương tác giữa các thành viên trong nhóm từ đó
đào tạo các kĩ năng giao tiếp như: biết chờ đợi đến lượt; tóm tắt và xử lí thông tin;
biết xây dựng niềm tin như bày tỏ sự ủng hộ qua ánh mắt nụ cười, yêu cầu giải thích,

giúp đỡ và sẵn sàng giúp đỡ; khả năng giải quyết bất đồng như kiềm chế bực tức,
không làm xúc phạm người khác khi bất đồng ý kiến.
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

1


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

Trong chương trình địa lý 11 ban cơ bản tìm hiểu địa lý khu vực và quốc gia, một số
vấn đề nổi bật trên Thế giới hiện nay. Nên SGK địa lý 11 trình bày rất logic từ địa lý
tự nhiên đến kinh tế - xã hội, thực hành. Kết hợp với các nội dung mang tính chất
thời sự do đó thực hiện phương pháp thảo luận theo nhóm ở chương trình địa lý 11
rất phù hợp và mang tính hữu dụng cao.
Việc sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm trong giảng dạy đối với giáo viên
không phải là mới vì ngay từ khi việc đổi mới chương trình triển khai thì song song
đó giáo viên cũng được tập huấn những phương pháp dạy học theo hướng phát huy
tính tích cực của học sinh trong đó có phương pháp dạy học theo nhóm và giáo viên
cũng đã vận dụng trong công tác giảng dạy.Tuy nhiên vận dụng phương pháp dạy học
theo nhóm như thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất? không phải giáo viên nào
cũng làm được. Và cũng chính vì thường xuyên thực hiện phương pháp này nên đã
không ít những khó khăn, hạn chế dẫn đến học sinh ỷ lại, lờ là và coi nó là khoảng
thời gian được “thả tự do” trong giờ học. Vấn đề nằm ở đâu? Phương pháp không
hợp lý? Không phải mà chỉ là khâu tổ chức, khâu kỹ thuật chúng ta chưa đầu tư và
chưa được coi trọng. Như vậy, để tìm hiểu và chia sẻ những quy trình thực hiện

phương pháp thảo luận nhóm hiệu quả, không nhàm chán và phát huy tính tích cực
của từng học sinh trong lớp/nhóm tôi đã lựa chọn đề tài “ Kỹ thuật sử dụng phương
pháp thảo luận nhóm hiệu quả trong dạy học địa lý 11”
2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của đề tài nhằm góp phần đổi mới, thêm phong phú hơn, phù hợp hơn
với phương pháp dạy học theo nhóm ở trường THPT Thống Nhất nói chung và môn
địa lý nói riêng.
Thông qua việc nghiên cứu tìm hiểu về hình thức tổ chức hoạt động nhóm,
giúp bản thân đúc rút kinh nghiệm sử phương pháp một cách có hiệu quả trong quá
trình dạy học.
3. Phạm vi, Phương pháp nghiên cứu:
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

2


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

♦Pham vi nghiên cứu:
- Cách tiến hành tổ chức hoạt động nhóm, nguyên tắc thiết kế nhiêm vụ cho nhóm,
một số hình thức chia nhóm, vai trò của giáo viên khi tổ chức hoạt động nhóm.
-Đối tượng nghiến cứu là học sinh khối 11 trường THPT Thống Nhất với nội dung
SGK địa lý 11 ban cơ bản.
♦ Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu chọn đề tài, tôi đã sự dụng một số phương pháp sau:

+ Phương pháp tìm và nghiên cứu tài liệu: Tìm hiểu những tài liệu để thu thập những
cách hướng dẫn tổ chức hoạt động nhóm, cách thiết kế nhiệm vụ cho nhóm.
+ Phương pháp trải nghiêm: thông qua thực tế giảng dạy trên lớp của bản thân, và dự
giờ đồng nghiệp để tìm ra cái được, cái hạn chế và biện pháp khắc phục.
+ Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn các đối tượng học sinh, tìm hiểu sự hứng thú
của các em đối với việc học theo nhóm
+Phương pháp điều tra, khảo sát số liệu thống kê.

B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỂ GIẢI QUYẾT ĐỀ TÀI.
1. Cơ sở lí luận :
Tại Nghị quyết, Hội nghị TW8 khóa XI cũng đã quy định rõ về đổi mới toàn diện
giáo dục và đào tạo: tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng
hiện đại, phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng
của người học.Trong dạy học địa lý- phương pháp thảo luận theo nhóm là phương
pháp dạy- học hiệu quả nhất để giúp học sinh phát huy năng lực bản thân. Đông thời
vì địa lý nhiều bài có tính liên hệ thực tế nhiều nên trong phương pháp hoạt động
nhóm nổi lên mối quan hệ giao tiếp học sinh - học sinh. Thông qua thảo luận, tranh
luận trong tập thể, ý kiến của mỗi cá nhân được điều chỉnh, qua đó người học nâng
mình lên một trình độ mới. Hoạt động trong tập thể nhóm sẽ làm cho từng thành viên
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

3


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm

hiệu quả trong dạy học địa lý 11

quen dần với sự phân công hợp tác trong lao động xã hội, phát triển tình bạn, ý thức
tổ chức kỷ luật, ý thức cộng đồng. Thể hiện được vai trò trưởng nhóm, thư ký trong
mỗi đội. Mô hình này nhằm chuẩn bị cho học sinh thích ứng với đời sống xã hội
trong đó mỗi người sống và làm việc theo phân công, hợp tác với tập thể cộng đồng.
Và nhân tố lãnh đạo trong cuộc sống.
2. Cơ sở thực tiễn.(Thực trạng vấn đề)
Quá trình giảng dạy tại trường THPT Thống Nhất đã được 4 năm và 2 năm bắt đầu
thực hiện đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh, đồng thời
dự giờ thao giảng của các đồng nghiệp trong trường. Tôi nhận thấy phương pháp thảo
luận theo nhóm là phương pháp được sử dụng thường xuyên ở các bộ môn và khá
thành công trong phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Tuy nhiên bên cạnh
đó phương pháp dạy học theo nhóm ở trường THPT cũng nổi rõ các nhược điểm và
khó khăn như sau:
+Trong một tiết học chỉ có 45 phút yêu cầu người thầy phải truyền đạt nhiều nội dung
bài học nếu dành nhiều thời gian cho thảo luận nhóm thì sẽ không dạy hết bài.
+Mỗi lớp ở các trường THPT và trường THPT Thống Nhất nói riêng hiện này sĩ số
từ 40 trở lên. Vì vậy việc chia nhóm sẽ gây khó khăn. Vì số lượng nhóm ít thì số
lượng người quá đông. Còn nêu chia thành nhiều nhóm khác nhau thì không đủ thời
gian cho các nhóm báo cáo.
+Trong tiến trình thực hiện, nhiều em học sinh chưa hình thành ý thức tự giác, tích
cực trong học tập, làm việc nhóm. Bên cạnh những học sinh tích cực còn không ít
những học sinh lười biếng, ỷ lại.Ngoài ra lớp học quá đông, không gian chật chội, cơ
sở vật chất chưa đảm bảo…. cũng là trở ngại làm hiệu quả phương pháp thảo luận
nhóm không như mong muốn. Nếu giáo viên không bao quát tốt lớp sẽ có nhiều học
sinh thụ động, không tích cực. Từ đó sẽ gây khó khăn trong việc đánh giá kết quả của
học sinh. Chưa nói đến việc nhiều học sinh quen với việc đọc chép nên thảo luận
nhóm không được coi trọng trong khâu tổ chức dẫn đến các học sinh đó không ghi
được nội dung trong tâm của bài học.

Thế nên ngoài những giờ thao giảng, dự giờ liệu rằng tổ chức phương pháp thảo
luận theo nhóm có được sử dụng thường xuyên ở các bộ môn, có thực sự hiệu quả ở
một trình độ học sinh trung bình. Phần lớn “dỗ” nhiều hơn “dạy”? Nhưng khi được
hỏi thì học sinh đa được hỏi thì các em đều trả lời thích được học theo nhóm thích
được bản thân vận động, thực hành.
Trước khi tiến hành các phương pháp thảo luận nhóm hình thức nhóm trưởng luân
phiên tôi đã có cuộc điều tra học sinh khối 11 trường THPT Thống Nhất như sau:
Lớp

Sĩ số Kĩ

Kĩ

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Kĩ Thái độ

Học lực
Trường THPT Thống Nhất

4


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

năng

năng

năng

(tự tin,

trình

ngôn

hợp

chủ

bày

ngữ

tác

động…)

(%)

(%)

(%)

(%)

G(%) K(%) TB(%) Y(%)
11A
47
10%
20%
30%
4%
8,5% 40%
53,2% 0%
11B
45
5%
15%
27%
2%
4%
30%
40%
26%
11C
45
5%
15%
26%
2%
4%
21%
52%
23%
Kết quả điều tra cho thấy các kỹ năng cơ bản của học sinh rất thấp. Để trình bày lưu

loát một vấn đề trước tập thể, thầy cô hầu như các em cảm thấy rất khó khăn.
II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

1. Chuẩn bị
Trước khi tiến hành phương pháp thảo luận bất kỳ một giáo viên nào cũng cần
trả lời được các câu hỏi sau:
- Mục tiêu của hoạt động nhóm này là gì?
- Những vấn đề thảo luận trong nhóm là gì?
- Nên chia lớp thành mấy nhóm
- Hoạt động cần bao nhiêu thời gian
- Dạy trên lớp hay tại phòng máy chiếu, bàn ghế kê như thế nào cho hợp lí.
- Dự kiến được các tình huống xảy ra và cách giải quyết.
- Học sinh câng phải chuẩn bị được những gì
- Soạn giáo án sao cho phù hợp với hoạt động thảo luận nhóm
2. Tiến trình, kỹ thuật thực hiện một cuộc thảo luận theo nhóm hiệu quả.
2.1 Bước 1: Lựa chọn vấn đề thảo luận
Trong một môn học có nhiều nội dung, mỗi nội dung có nhiều vấn đề bắt buộc
giáo viên phải chia nhỏ các nội dung cơ bản thành nhiều vấn đề thảo luận và
phân bố thời gian cho hợp lý qua mỗi buổi học. có chủ đề thảo luận được
ngay trên lớp, có những chủ đề yêu cầu học sinh chuẩn bị ở nhà để thảo luận

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

5


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

được mở rộng và đi sâu hơn. Trong địa lý 11 cơ bản có nhiều nội dung trong
một bài, tuy vậy giáo viên có thể dễ dàng chia các nội dung theo tiêu mục của
SGK để các nhóm thảo luận. Ví dụ ở bài 1: Sự tương phản về trình độ phát
triển kinh tế - xã hội giữa các nhóm nước. Cuộc cách mạng khoa học và công
nghệ. Có thể chia nhỏ nội dung cho các nhóm nhỏ: Nhóm 1: Tìm hiểu tiêu chí
và cách phân chia nhóm nước trên Thế giói. Nhóm 2: Chứng minh sự tương
phản trình độ của 2 nhóm nước về GDP bình quân đầu người. Nhóm 3: Tìm
hiểu chênh lệch trong cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế; Nhóm 4: Chứng
minh chênh lệch về các chỉ số xã hội của 2 nhóm nước….
2.2 Bước 2: Chia nhóm và bố trí chỗ ngồi
Có rất nhiều cách để chia nhóm mà lí thuyết phương pháp nhóm đã có như:
Ngẫu nhiên; vị trí chỗ ngồi; chia theo danh sách; đặc điểm chung; năng lực
kinh nghệm; giới tính, sở thích, tình huống, trò chơi…..Mỗi cách có những
ưu, nhược điểm riêng. Tuy nhiên để xây dựng chia nhóm như các cách trên ở
trường THPT Thống Nhất rất khó khăn vì mức độ hứng thú, nhiệt tình của các
em học sinh còn thấp. Do vậy để rèn luyện tính chủ động, thái độ quan tâm
đến vấn đề học của các em Tôi đã chia lớp thành các nhóm cố định gồm từ 5
đến 6 học sinh có vị trí ngồi gần nhau (cụ thể 2 -3 bàn một nhóm). (Mục đích
của các nhóm cố định giúp các em quen với nhóm, hiểu rõ khả năng của từng
người, sau đó sẽ giao nhiệm vụ luân phiên cho từng thành viên). Mỗi nhóm
cần phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, phân công 2 vị trí quan trọng nhất là “
nhóm trưởng” “thư kí”.Hai vị trí này sẽ luân phiên nhau theo từng hoạt động.
Nhóm trưởng, thư kí sẽ được thay thế lần lượt trong thành viên các nhóm,
nhóm trưởng có nhiệm vụ trình bày kết quả thảo luận.
2.3 Bước 3: Giao nhiệm vụ và gia hạn thời gian thảo luận.

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

6


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

Giáo viên giao nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, hướng dẫn, định hướng cách thức
thảo luận, trình bày. Thời gian giới hạn tương ứng với nội dung yêu cầu vấn
đề đặt ra.
2.4 Bước 4: Giám sát hoạt động của thảo luận nhóm
Giáo viên di chuyển từ người hướng dẫn sang người giám sát, nắm bắt tình
hình các nhóm, quan sát, lắng nghe, hoặc có thể gọi khi cần. Giám sát sẽ tránh
những lung túng, không hiểu rõ vấn đề cần thảo luận dẫn đến lạc đề của học
sinh. Đồng thời giám sát còn quan sát được từng người có hoạt đọng hay không.
2.5 Bước 5: Trình bày kết quả thảo luận
Hình thức trình bày rất phong phú. Giáo viên cần phải thông báo cho học sinh
trước về hình thức trình bày. Một vài cách trình bày kết quả là:
+Trình bày bằng miệng
+Viết lên bảng
+Trình bày trên khổ giấy lớn
+Trình bay qua máy chiếu.
Sau đó tổng kết lại kết quả hoạt động cho mỗi nhóm trước toàn thể lớp.
3. Điểm mới của đề tài.
Để tiến hành hiệu quả có nhiều cách chia nhóm phù hợp với kiểu bài lên
lớp. Nhưng với môn địa lý 11 – tôi sử dụng phương pháp cố định trong suốt

thời gian giảng dạy. Chia nhóm dựa vào vị trí chỗ ngồi, khắc phục tình
trạng một nhóm quá đông thường là tôi chia lớp thành 6 nhóm. Trong 6
nhóm này tùy theo nội dung của vấn đề thảo luận có thể gộp 2 nhóm với
nhau hoặc 2 nhóm tìm hiểu chung một vấn đề.
Qua mỗi nội dung thảo luận, giáo viên sẽ thông báo lần lượt vị trí nhóm
trưởng, thư ký trong các nội dung thảo luận khác nhau. Nếu nội dung thảo
luận của 2 nhóm trùng nhau thì nhóm này trình bày trước, nhóm sau sẽ

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

7


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

trình bày sau. Hai nhóm nhận xét, bổ sung lẫn nhau.Lưu ý giáo viên sẽ
thông báo hình thức trình bày trước cho các nhóm chủ động làm việc.
Trong quá trình trình bày, tùy vào nội dung mà các thành viên có thể đúng
cả trên bục giảng, để có thể lần lượt trả lời nội dùng tìm hiểu của mình, hay
bổ sung, giải đáp các thắc mắc với các nhóm khác.
Với cách này học sinh có thể rèn luyện tính nhút nhát, tự tin trước tập thể,
phát huy những học sinh có phẩm chất tốt và giúp đỡ các học sinh yếu kém.
4. Một số lưu ý khi tiến thành thảo luận nhóm.
4.1 Thành phần nhóm
Hai yếu tố cần thiết cho sự thành công của hoạt động nhóm là sự an toàn

và sự thách thức. Nhóm “bạn bè” sẽ cho HS cảm giác an toàn nhất, nhưng
không phải lúc nào cũng có sự thách thức cần thiết để mở rộng suy nghĩ cũng
như không mở rộng thêm những kĩ năng xã hội cần thiết để giao tiếp với những
người không quen, thậm chí không thích.
Thành công trong cuộc sống đòi hỏi con người có lúc phải làm việc với tất
cả mọi người. Vì vậy, thỉnh thoảng cần thuyết phục HS làm việc trong nhóm, bất
chấp những cái thích và không thích của cá nhân. Các nhóm có khả năng khác
nhau có lợi cho một diện HS rộng nhất, nhưng thỉnh thoảng vẫn phải tạo điều
kiện cho những trẻ có cùng khả năng, đặc biệt những trẻ có khả năng cao làm
việc cùng nhau.
Các nhóm sẽ làm việc tốt nhất, cho dù là thành phần như thế nào, nếu như
trẻ trở thành đồng đội tốt của nhau và hài hoà được kĩ năng để thực hiện nhiệm
vụ của nhóm.
4.2 Kích cỡ nhóm
Nhóm càng đông thì các em càng tự tin hơn với những gì nhóm khám phá
được, càng có nhiều kinh nghiệm bản thân để chia sẻ và GV càng tốn ít thời
gian đảo quanh các nhóm. Tuy nhiên có thể số HS không làm việc càng nhiều,
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

8


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

thời gian để nhóm đi đến quyết định càng dài và càng khó đạt đươc đồng thuận.

Nhóm càng ít người thì càng ít HS “ăn theo” và quyết định càng nhanh. Ít nhiều
gì thì cũng phải đảm bảo HS nào cũng làm việc.
Một chiến lược học tập hợp tác hữu ích trong mọi tình huống học tập được
tóm tắt lại thành khẩu hiệu là: “Tư duy - từng đôi – chia sẻ” (HS được dành thời
gian để suy nghĩ - được ghép cặp với bạn ngồi bên cạnh để thảo luận - cùng chia
sẻ câu trả lời với nhóm hoặc cả lớp).
4.2 Thời gian duy trì nhóm
Thông thường nhóm cần được duy trì sao cho đủ thời gian để các thành viên
hiểu nhau và có được các kỹ năng cần thiết,
Không nên lâu quá gây ra sự nhàm chán, tình trạng trì trệ thiếu năng động,
dựa dẫm vào nhau.
4.3Thiết kế nhiệm vụ cho hoạt động nhóm
Vấn đề đòi hỏi thảo luận, giải thích. Các nhóm tìm hiểu và thảo luận một chủ
đề cho trước (bức tranh, một bài thơ hay một hiện vật,…), tập hợp những ý
tưởng, chia sẻ kinh nghiệm.
Giải quyết một vấn đề / bài tập. Các nhóm tìm hiểu một vấn đề hay một tình
huống còn bỏ ngỏ và quyết định xem có thể làm gì. Ví dụ: Giải quyết một vấn
đề về môi trường hay xã hội, …
Thực hành, làm ra sản phẩm nào đó. Các thành viên trong nhóm cùng làm
việc để tạo ra một kết quả vật chất. Chẳng hạn:
+ Tạo ra các sản phẩm riêng và đánh giá xem sản phẩm nào tốt nhất (gấp chiếc
máy bay giấy,…);
+ Tạo ra các thành phần khác nhau của một sản phẩm chung (làm một tờ báo
tường,…);
+ Cùng nhau làm một sản phẩm lớn (làm một toà tháp bằng giấy,…).
Lưu ý: Thiết kế nhiệm vụ nhóm cần xác định rõ:
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

9


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

- Nhiệm vụ cần cho kiểu nhóm chủ định hay nhóm ngẫu nhiên ?
- Nhiệm vụ nhóm đó phù hợp với kích cỡ nhóm nào ?
- Nhiệm vụ nhóm cần khoảng bao nhiêu thời gian mới đủ hoàn thành ?
- Một nhiệm vụ chung cho cả lớp hay mỗi nhóm một nhiệm vụ ?
5.Vai trò của GV trong hoạt động nhóm
Cung cấp nhiệm vụ có thách thức và tạo điều kiện để nhóm hoàn thành nhiệm
vụ. Cân nhắc việc chia nhóm, thay đổi nhóm, tạo nhóm mới để đảm bảo 2 yếu tố an
toàn và thách thức trong hoạt động nhóm.Quản lí hoạt động nhóm (quan sát quá
trình hoạt động nhóm, hỗ trợ và hướng dẫn khi cần thiết, khen ngợi và động viên
HS).
+ Người giáo viên phải là người điều động các nhóm làm việc.
+ Phải quan sát và theo dõi hoạt động, công việc của từng nhóm để tìm ra cách giải
quyết hợp lý nhất.
+ Trong quá trình quan sát các nhóm làm việc, người giáo viên phải phát hiện các sai
lầm mà các nhóm mắc phải khi tham gia nhóm, những sai lầm mang tính điển hình
và chưa được sữa chữa để cuối phần thảo luận nhóm giáo viên có nhận xét, góp ý.
+ Giáo viên phải nhắc lại các ý kiến mà nhóm đã trình bày một lần nữa khẳng định
lại ý kiến của nhóm để nhóm cần bổ sung ý kiến hay không. Nhấn mạng các khái
niệm, các ý quan trọng của bài học.
+ Giáo viên tóm tắt, tổng hợp, liên kết các ý kiến của từng nhóm thảo luận theo thứ
tự để nêu bật được nội dung bài học.
+ Người giáo viên là người hướng dẫn và giúp đỡ các nhóm nếu các nhóm có gặp

khó khăn trong quá trình thảo luận.
Lưu ý: Không can thiệp sâu vào quá trình làm việc của nhóm (đóng góp ý kiến
như một thành viên của nhóm hoặc hỏi nhiều câu hỏi làm ảnh hưởng đến sự tập trung
của nhóm

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

10


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

Chức danh của các thành viên trong nhóm: tuỳ vào số lượng của nhóm mà giáo
viên đè ra các chức danh: Ví dụ nhóm trưởng, thư ký, báo cáo, quản lý thời gian,
giám sát,
Để việc hoạt động nhóm thực sự có hiệu quả phải phân công nhiệm vụ, quy định
thời gian rõ ràng và cụ thể cho các nhóm. Nhóm trưởng đóng vai trò quan trọng nhất
Nhóm trưởng phải là người khởi động buổi thảo luận nhóm bằng cách tạo một bầu
không khí vào đề một cách sinh động, chân tình và thật sự thỏa mái.
+ Trong khi thảo luận: Người nhóm trưởng phải điều động được tất cả các nhóm viên
tham gia tích cực vào buổi thảo luận, người nhóm trưởng phải biết lắng nghe, khuyến
khích các người rụt rè, ngăn chặn những người nói nhiều, theo dõi và quan sát phản
ứng của từng người để điều chỉnh buổi thảo luận. Khai thác nội dung bằng cách đặt
câu hỏi kích thích tư duy của từng người. Phát hiện những mâu thuẫn trong cách trình
bày của mỗi thành viên, tổng kết lại ý kiến của nhóm ở cuối buổi thảo luận.

Vì vậy cần hướng dẫn cho học sinh ngay từ những lần đầu tiên làm việc theo nhóm
theo các hình thức đến khi quen việc, các em phải cùng nhau hợp sức để hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
Các thành viên trong nhóm thay phiên làm nhóm trưởng, thư ký, báo cáo,… ở
mỗi lần làn việc nhóm. Với phương pháp này để tránh học sinh có thể làm qua loa,
hình thức, nếu không có sự kiểm tra theo dõi của giáo viên, một số em yếu, thụ động
không chịu động não, suy nghĩ, hoặc thuộc lòng đọc vẹt, không bày tỏ ý kiến của
mình ngược lại những em nhanh nhẹn thì tự quyết định vấn đề mà không có sự thảo
luận trong nhóm. Vì thế để đảm bảo cho tất cả học sinh đều tham gia làm việc một
cách chủ động một mặt tôi khuyến khích động viên các em, nhất là các em còn nhút
nhát, giao nhiệm vụ cho nhóm trưởng quản lí và theo dõi phân công các thành viên
trong nhóm làm việc. Khi giao việc cho các nhóm tôi thường theo dõi quan sát , nếu
thấy các em làm việc chăm chú và sôi nổi thì tôi yên tâm, nếu các em làm việc trầm
hoặc nhốn nháo, lúng túng thì tôi hướng dẫn, gợi ý cho các em, tránh can thiệp quá
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

11


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

sâu. Mặt khác luôn cho các nhóm thi đua với nhau qua bảng điểm làm việc giữa các
nhóm, trong quá trình diễn ra hoạt động nhóm, nhóm nào làm việc tốt không gây ồn
ào không có thành viên làm việc riêng nhóm đó được cộng điểm và ngược lại, nhóm
trưởng sẽ chịu trách nhiệm khi có bạn trong nhóm không hợp tác, để tránh nhóm làm

nhanh chờ đợi sẽ sinh ra nói chuyện, làm việc riêng tôi cho các nhóm trưởng có thể
chọn nhóm kiểm tra chéo, hay trao đổi thêm các thông tin có liên quan đến bài học từ
các nhóm khác.
Sau khi hết thời gian làm việc tôi cho đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả
thảo luận. Nếu khác nhiệm vụ thì đại diện từng nhóm lên báo cáo. Thành viên báo
cáo không nhất thiêt là báo cáo viên mà có thể là thành viên khác trong nhóm như
thư kí, nhóm trường, quản lý thời gian hay giám sát, để em nào cũng chủ động, tránh
ỷ lại, các thành viên trong nhóm đều phải tham gia trả lời, các nhóm khác nghe, nhận
xét. Qua hoạt động này tôi có thể kiểm tra được sự hợp tác của các thành viên trong
nhóm và đánh giá được khả năng kiểm tra chéo của các nhóm trưởng. Cùng nhiệm vụ
thì đại diện một đến hai nhóm lên báo cáo, các nhóm khác quan sát và so sánh với kết
quả của nhóm mình sau đó nhận xét.
Với điều kiện bàn ghế chưa phù hợp, còn cồng kềnh và không để tốn nhiều
thời gian khi tổ chức hoạt động nhóm, tôi thường cho các em làm việc theo nhóm cố
định, bàn trên quay xuống bàn dưới. Để các em không nhàm chán, thay đổi chỗ ngồi
mỗi tháng một lần, như vậy các em có điều kiện giao lưu, làm việc với bạn khác mà
không bị nhàm chán.
6. Một số kĩ thuật dạy học tích cực hỗ trợ cho hoạt động nhóm đạt kết quả cao.
 Kĩ thuật giao nhiệm vụ
- Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng:
+ Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhóm nào?
+ Nhiệm vụ là gì?
+ Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

12

Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

+ Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu?
+ Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì?
+ Sản phẩm cuối cùng cần có là gì?
+ Cách thức trình bày/ đánh giá sản phẩm như thế nào?
- Nhiệm vụ phải phù hợp với:
+ Mục tiêu HĐ
+ Trình độ HV
+ Thời gian, không gian HĐ
+ CSVC, trang thiết bị
- Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh. Chia phần xung quanh
thành các phần theo số thành viên của nhóm.
- Cá nhân trả lời câu hỏi và viết trên phần xung quanh.
- Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa.
- Treo SP, trình bày
 Kĩ thuật công đoạn
HS được chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ khác
nhau. Ví dụ: nhóm 1- thảo luận câu A, nhóm 2- thảo luận câu B, nhóm 3- thảo
luận câu C, nhóm 4- thảo luận câu D,…
• Sau khi các nhóm thảo luận và ghi kết quả thảo luận vào giấy A0 xong, các
nhóm sẽ luân chuyển giáy A0 ghi kết quả thảo luận cho nhau. Cụ thể là: Nhóm
1 chuyển cho nhóm 2, Nhóm 2 chuyển cho nhóm 3, Nhóm 3 chuyển cho nhóm
4, Nhóm 4 chuyển cho nhóm 1
 Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm
• HS làm việc theo nhóm nhỏ, đọc to tài liệu được phát, thảo luận và chuẩn bị trả
lời các câu hỏi về bài đọc.

• Đại diện nhóm trình bày các ý chính cho cả lớp.

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

13


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

• Sau đó, các thành viên trong nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi của các bạn khác
trong lớp về bài đọc
 ĐỘNG NÃO
Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề ( có nhiều cách trả lời) cần được tìm hiểu trước cả
lớp hoặc trước nhóm.
• Khích lệ HS phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt.
• Liệt kê tất cả mọi ý kiến lên bảng hoặc giấy to không loại trừ một ý kiến nào, trừ
trường hợp trùng lặp.
• Phân loại các ý kiến.
• Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng
• Tổng hợp ý kiến của HS và rút ra kết luận.
 Kỹ thuật XYZ
Kỹ thuật XYZ là một kỹ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong thảo luận nhóm. X
là số người trong nhóm, Y là số ý kiến mỗi người cần đưa ra, Z là phút dành cho mỗi
người.

Ví

dụ

kỹ

thuật

635

thực

hiện

như

sau:

• Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 3 ý kiến trên một tờ giấy trong vòng 5 phút về
cách giải quyết 1 vấn đề và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh;
• Tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình.
• Con số X-Y-Z có thể thay đổi.
7. Một số ví dụ minh hoạ.
7.1 Thiết kế bài dạy theo phương pháp dạy học theo hoạt động nhóm thảo luận
nhóm thông qua bài 11: Khu vực Đông Nam Á – Tiết 2: Kinh tế.
A. Mục tiêu:
Sau bài học, HS cần nắm:
1. Kiến thức :
- Trình bày và giải thích được một số đặc điểm kinh tế.
2. Kĩ năng :

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

14


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

- Sử dụng bản đồ để nhận biết và trình bày được đặc điểm và phân bố một số ngành
kinh tế của các nước ASEAN.
- Nhận xét các số liệu, tư liệu về kết quả phát triển kinh tế của các nước ASEAN.
B. Chuẩn bị của thầy và trò.
- Bản đồ kinh tế chung Đông Nam Á. Bản đồ địa lí tự nhiên châu Á.
- Phóng to các bản đồ, biểu đồ trong SGK.
C.Tiến trình dạy học.
1. Ổn định:
2. Bài cũ:
.
- Nêu đặc điểm tự nhiên của khu vực Đông Nam Á ?
- Trình bày các vấn dề về dân cư, xã hội của Đông Nam Á ?
3. Bài mới:
Đông Nam Á có nhiều thuận lợi, nhưng cũng không ít khó khăn trong sự phát
triển kinh tế. Bài hôm nay giúp chúng ta tìm hiểu Đông Nam Á đã hạn chế các khó
khăn, tận dụng được thuận lợi để phát triển kinh tế như thế nào.
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức cơ bản

Hoạt động 1: Nhóm
I. Cơ cấu kinh tế
- Bước 1: GV yêu cầu HS nghiên cứu hình
11.5 và chia lớp thành các nhóm 6 nhóm + Cơ cấu kinh tế khu vực Đông Nam Á
cố định từ đầu năm:
có sự chuyển dịch theo hướng:
Nhóm 1: Nghiên cứu về sự biến động cơ
- GDP khu vực I giảm rõ rệt.
cấu kinh tế của khu vực ĐNA
- GDP khu vực II tăng mạnh.
+ Thành viên 1,2: Nghiên cứu biến động
- GDP khu vực III tăng ở hầu hết các
của khu vực I.
nước.
+ Thành viên 3,4: Nghiên cứu biến ⇒ Thể hiện chuyển đổi từ nền kinh tế
động của khu vực II.
thuần nông lạc hậu sang nền kinh tế có
+ Thành viên 5,6: Nghiên cứu biến động nền công nghiệp và dịch vụ phát triển.
của khu vực III.
=> Mỗi thành viên nghiên cứu, kí hiệu
bằng mũi tên thể hiện chiều biến động của
GDP khu vực mình nghiên cứu giai đoạn
1991 - 2004 (Phiếu học tập số 1).
- Bước 2: Đại diện nhóm lên trình và ghi
trên bảng.
Hoạt động 2: Nhóm 2,3,4,5,6
II. Công nghiệp và dịch vụ
- Bước 1: HS dựa vào bản đồ, nội dung 1. Công nghiệp
trong SGK, ghi vào phiếu học tập số 2. a. Phát triển mạnh các ngành:
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

15


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

GV giao nhiệm vụ
+ Nhóm 2, 3: Tìm hiểu về sự phát triển
công nghiệp.
+ Nhóm 4: Tìm hiểu về sự phát triển
ngành dịch vụ.
+ Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về sự phát triển
ngành nông nghiệp.
- Bước 2: Đại diện các nhóm lên trình
bày trên bảng (ghi giấy A0 và thuyết
minh trên bản đồ), cho ví dụ minh hoạ.
Toàn lớp nhận xét. GV chốt lại kiến
thức.

- Chế biến và lắp ráp ôtô, xe máy, điện tử
(Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a, Thái lan, In-đônê-xi-a, Việt Nam).
- Khai thác than, dầu (Việt Nam, In-đônê-xi-a, Bru-nây) và khoáng sản kim loại
(Việt Nam, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a).
- Sản xuát giày da, dệt may, tiểu thủ công
nghiệp, hàng tiêu dùng.

b. Xu hướng phát triển: Tăng cường liên
doanh, liên kết với nước ngoài để tranh
thủ nguồn vốn, công nghệ và phát triển
thị trường.
2. Dịch vụ
a. Hướng phát triển
- Phát triển cơ sở hạ tầng cho các khu
công nghiệp.
- Xây dựng đường sá, phát triển giao
thông.
- Hiện đại hoá mạng lưới thông tin, dịch
vụ ngân hàng, tín dụng.
b. Mục đích: Phục vụ đời sống, nhu cầu
phát triển trong nước và thu hút các nhà
đầu tư.
III. Nông nghiệp
1. Trồng lúa nước
- Lúa nước là cây trồng lâu đời của cư
dân khu vực (vì phù hợp với nền nhiệt
độ, ánh sáng, chế độ mưa và đất phú sa
màu mỡ) và trở thành cây lương thực
chính.
- Được phát triển ở tất cả các nước nhưng
sản lượng nhiều nhất ở In-đô-nê-xi-a,
Thái Lan, Việt Nam, Phi-lip-pin, Ma-laixi-a.
- Do áp dụng tiến bộ KHKT, năng suất
lúa ngày càng tăng.
- Vấn đề của các nước trong khu vực:
Cần sử dụng hợp lí đất gieo trồng lúa

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

16


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

nước, tránh tình trạng lãng phí ⇒ đòi hỏi
phải có quy hoạch phát triển dài hạn, phù
hợp với chiến lược phát triển.
2. Trồng cây công nghiệp, cây ăn quả
- Cao su, cà phê, hồ tiêu có nhiều ở Thái
Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, Việt
Nam.
- Cây ăn quả được trồng ở hầu hết các
nước.
⇒ Đông Nam Á là nguồn cung cấp chính
cho thế giới về cao su, cà phê, hồ
tiêu.Việt Nam là nước xuất khẩu hồ tiêu
nhiều nhất thế giới.
3. Chăn nuôi, đánh bắt và nuôi trồng
thuỷ, hải sản.
- Trâu, bò, lợn được nuôi nhiều.
- Đánh bắt và nuôi trồng thuỷ, hải sản
phát triển.

⇒ Chăn nuôi vẫn chưa trở thành ngành
chính; sản lượng đánh bắt cá còn rất
khiêm tốn so với các khu vực khác trên
thế giới.
4. Củng cố
- Em hãy nêu xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế của khu vực Đông Nam á, xu
hướng đó nói lên điều gì?
- Đánh dấu (X) vào bảng các sản phẩm/ngành sản xuất, quốc gia đó là tiêu biểu.
5. Hoạt động tiếp nối:
- Giáo viên yêu cầu học sinh về nhà hoàn thành câu1,2,3 trang 106 sách giáo
khoa.
* Phụ lục
1. Phiếu học tập số 1 và thông tin phản hồi.
Tên nước
Khu vực I
Khu vực II
Khu vực III
In-đô-nê-xi-a
Phi-lip-pin
Cam-pu-chia
Việt Nam
Xu hướng chung
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

17


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

2. Phiếu học tập số 2
Sự phát triển công nghiệp:
Sự phát triển dịch vụ:
1. Nêu tên các ngành, tên các sản phẩm chính, 1. Nêu tên các ngành dịch vụ và
phân bố sản xuất chủ yếu ở những nước nào?
hướng phát triển.
2. Hướng chính của sự phát triển.
2. Mục đích phát triển dịch vụ.
3. Tại sao nền công nghiệp của khu vực lại phát
triển theo hướng đó?
3. Phiếu học tập số 3 và thông tin phản hồi.
Điều kiện
Sản phẩm chính
Các quốc gia
phát triển
tiêu biểu
Trồng cây công Đất ba dan, khí Cao su, cà phê, hồ Thái Lan, Ma-lai-xi-a,
nghiệp
hậu nhiệt đới ẩm
tiêu
In-đô-nê-xi-a,
Việt
Nam.
Trồng cây ăn Đất vườn, đất đồi Cây ăn quả nhiệt Hầu hết các nước trong
quả
đới

khu vực.
4. Phiếu học tập số 4 và thông tin phản hồi.
Điều kiện
Sản phẩm
phát triển
chính
Chăn nuôi
Đất đồi, sông rạch.
Trâu, bò, lợn
Sản phẩm phụ của Các loại gia
lương thực.
cầm
Đánh bắt hải Giáp biển
Cá, tôm, mực.
sản
Nuôi
trồng Nhiều vùng nước lợ, Cá, tôm, cua
thuỷ, hải sản nước ngọt

Các quốc gia
tiêu biểu
Mi-an-ma, Thái Lan, Inđô-nê-xi-a, Việt Nam.
In-đô-nê-xi-a, Thái Lan,
Việt Nam, Phi-lip-pin, Malai-xi-a.
Hầu hết các nước trong
khu vực.

7.2 Bài 12: OXTRAYLIA – Tiết 2: Thực hành: Viết báo cáo về dân cư Oxtraylia.
A. Mục tiêu:
Sau bài học, HS cần nắm:

- Biết rõ thêm về dân cư Ô-xtrây-li-a
- Phân tích lược đồ, bảng số liệu, xử lí các thông tin cho sẵn.
- Lập dàn ý đại cương, chi tiết cho một báo cáo.
B. Chuẩn bị của thầy và trò.
- Bản đồ Địa lí tự nhiên Ô-xtrây-li-a. Bản đồ Kinh tế chung Ô-xtrây-li-a.
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

18


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

- Lược đồ Phân bố dân cư Ô-xtrây-li-a (phóng to theo SGK).
C.Tiến trình dạy học.
1. Ổn định:
2. Bài cũ:

- Kiểm tra vở thực hành một số HS để lấy điểm
3. Bài mới
Mở bài: GV: Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về dân cư của Ô-xtrây-li-a
qua bài thực hành “Viết báo cáo và trình bày về vấn đề dân cư Ô-xtrây-li-a”. Mục
tiêu của bài học và sản phẩm của bài thực hành:
+ Lập đề cương chi tiết cho báo cáo về vấn đề dân cư ở Ô-xtrây-li-a.
+ Viết báo cáo ngắn về vấn đề dân cư ở Ô-xtrây-li-a.
Hoạt động 1: Cặp/nhóm

- Bước 1: GV tổ chức cho HS viết báo cáo và trình bày báo cáo:
+ HS thu thập các nguồn thông tin.
+ HS đề xuất tên báo cáo. ví dụ : “Những đặc điểm cơ bản của dân cư Ô-xtrây-lia” hoặc “Dân cư - một nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội ở Ô-xtrâyli-a”...
+ HS viết dàn ý đại cương cho một báo cáo (theo dàn ý trong SGK). Sau đó chi tiết
hoá nội dung.
- Bước 2: Các cặp/nhóm phân tích tài liệu, viết báo cáo .
GV lưu ý HS: Chỗ cần gạch đầu dòng các ý, không cần viết thành câu văn
hoàn chỉnh.
Hoạt động 2: Cả lớp
Mỗi nhóm trình bày một vấn đề, các nhóm khác bổ sung, hoàn chỉnh một báo cáo.
* Nội dung báo cáo cần đạt được:
1. Dân số và quá trình phát triển dân số:
a. Dân số ít: 20,4 triệu người (2005) trên diện tích 7,7 triệu km2.
b. Quá trình phát triển dân số:
- Dân số tăng chậm và không đều giữa các thời kì. Năm 1850 là 1,2 triệu người,
đến 2005 số dân tăng lên 17 lần. Giai đoạn có tốc độ tăng nhanh nhất là 1939 - 1985
(trong 46 năm dân số tăng thêm 8,7 triệu người, trung bình 0,2 triệu người/năm).
- Tỉ suất gia tăng dân số thấp: 1,3%/năm (1975 - 2000); 0,6% (2005).
- Dân số tăng chủ yếu do nhập cư.
- Thành phần dân nhập cư:
+ Trước 1973: Người da trắng là chủ yếu.
+ Sau năm 1973 có thêm người châu á. Gần đây tới 40% dân nhập cư là người
châu Á.
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

19

Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

2. Sự phân bố dân cư:
- Ô-xtrây-li-a là lục địa có mật độ dân cư thưa thớt nhất: 3 người/km2.
- Dân cư phân bố không đều:
+ 90% dân cư sống tập trung trên khoảng 3% diện tích đất liền ở ven biển phía
Đông, Đông Nam và Tây Nam.
+ 97% diện tích còn lại hầu như không có dân. Mật độ dân cư trung bình vùng
Nội địa là 0,3 người/km2.
+ 85% dân số sống ở thành phố và thị trấn.
- Có sự khác nhau về địa bàn cư trú của người bản địa và dân nhập cư.
+ Người bản địa sống ở hoang mạc, phía Tây, Tây Bắc của đất nước.
+ Dân nhập cư sống ở phía Đông, Đông Nam và Tây Nam.
- Cơ cấu chủng tộc và tôn giáo:
+ Chủng tộc chủ yếu là người da trắng gốc Âu (95%), người bản địa chỉ chiếm
1%.
+ Tôn giáo đa dạng, song chủ yếu là Thiên chúa (26%), giáo phái Anh (26%),
Cơ đốc giáo (24%)...
- Phân bố lao động theo các khu vực kinh tế (2004):
+ Khu vực I: 3%
+ Khu vực II: 26%
+ Khu vực III: 71%.
- Và có xu hướng giảm tỉ trọng khu vực I và II, tăng khu vực III.
3. Chất lượng dân cư:
- Học vấn cao, tỉ lệ phổ cập giáo dục và tốt nghiệp THPT đứng hàng đầu thế giới.
- Chỉ số phát triển con người ở thứ hạng cao trên thế giới và nâng cao không
ngừng.

- Một trong 10 nước hàng đầu thế giới về lao động kĩ thuật cao. Các chuyên gia tin
học và tài chính có chất lượng cao. Nhiều nhà khoa học có trình độ cao.
- Đó là những điều kiện hết sức thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội.
4. Củng cố
- Học sinh đánh giá, cho điểm đối với từng nhóm.
5. Hoạt động tiếp nối:
- Giáo viên yêu cầu học sinh về nhà tiếp tục hoàn chỉnh bài báo cáo.

III. KẾT QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Kết quả thực hiện
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

20


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

- Hình thành thói quen sử dụng SGK ở học sinh.
- Lật ngược và khắc sâu vấn đề.
- Dần cá biệt hoá đối tượng.
- Cả lớp -> thoải mái, tránh đồng loạt.
- Cá nhân -> tự giác, linh động, sáng tạo, tự tin.
- Nhóm -> hợp tác thích nghi, giúp đỡ trách nhiệm, giao tiếp học hỏi lẫn
nhau, tự tìm tòi , tự phát hiện , tự chiếm lĩnh kiến thức.
- Học sinh nhút nhát mạnh dạn hơn.

- Học sinh hứng thú, tập trung, thi đua, vui vẻ, tích cực.
- Tiết dạy nhẹ nhàng, tự nhiên , sinh động và hiệu quả.
- Lớp học trở nên thân thiện gần gũi đối với học sinh tạo cho các em có cảm
giác mỗi ngày đến trường là một ngày vui.
Trước đây: Học sinh làm việc theo nhóm chỉ là thay đổi theo một hình thức
khác trong các hình thức tổ chức hoạt động trên lớp.
Các nhóm chưa thể hiện được tính đoàn kết và tập trung chưa cao
Học sinh chỉ làm những bài tập nhỏ chưa thể hiện được tính chủ động sáng tạo
và tự chiếm lĩnh kiến thức, còn mang tính hình thức, mờ nhạt.
Tình trang hiện nay: Đối với năm học này tôi mạnh dạn áp dụng hình thức học
nêu trên nhiều hơn thì kết quả rất khả quan , qua hình thức cho học sinh học tập trên
tôi nhận thấy nó đã đem đến cho lớp học của tôi kết quả như sau:

Lớp

Sĩ số Kĩ

Kĩ

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Kĩ Thái độ

Học lực

Trường THPT Thống Nhất

21

Sáng kiến kinh nghiệm

11A
11B
11C

47
45
45

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

năng

năng

năng

(tự tin,

trình

ngôn

hợp

chủ

bày

ngữ

tác

động…)

(%)

(%)

(%)

(%)

40%
33%
31%

41%
37%
37%

70%
51%
54%

20%
15%
15%

G(%)
20%
15%
15%

K(%)
69%
50%
53%

TB(%)
11%
31%
28%

Y(%)
0%
4%
4%

2. Bài học kinh nghiệm:
-Phương pháp dạy học theo nhóm được đánh giá là một phương pháp dạy học tích
cực, hướng vào học sinh và đạt hiệu quả cao trong dạy học.Phát huy cao độ tính tích
cực, chủ động sáng tạo của người học, đồng thời phát huy cao độ khả năng hợp tác, giúp
đỡ học tập lẫn nhau.

Tuy nhiên mỗi phương pháp dạy học đều có những ưu, nhược điểm riêng, do đó
người giáo viên phải biết vận dụng sao cho phù hợp với đặc điểm riêng của lớp mình
phụ trách

Phương pháp này bị hạn chế bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian hạn
định cho một tiết học nên giáo viên phải biết tổ chức hợp lí và tổ chức thường xuyên để
học sinh đã quen với hoạt động này thì mới có kết quả tốt.
Ta cần chú ý đến yêu cầu phát huy tính tích cực của học sinh và rèn luyện năng lực hợp
tác giữa các thành viên trong hoạt động nhóm. Cần tránh khuynh hướng hình thức và
lạm dụng phương pháp này khi cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu
nhất của đổi mới phương pháp dạy học hoặc hoạt động nhóm càng nhiều thì càng chứng
tỏ phương pháp dạy học càng đổi mới.
- Phương pháp hoạt động nhóm cũng không phù hợp đối với lớp quá đông.
Muốn tổ chức hoạt động nhóm thành công thì người giáo viên phải nhiệt tình nghiên cứu
kĩ nội dung bài dạy, thiết kế hoạt động cho nhóm phù hợp, thay đổi hình thức chia nhóm
gây hứng thú cho học sinh.
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

22


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

Trên đây chỉ là một số ý kiến nhỏ của bản thân tôi về việc sử dung phương pháp dạy
học theo nhóm trong giảng dạy địa lý 11.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Thống Nhất, ngày 18 Tháng 04 năm 2016
Người thực hiện
Nình Thị Hiền

LIỆU THAM KHẢO
1.Tài liệu tập huấn 0xpam Anh về dạy học lấy học sinh làm trung tâm
2. Sách giáo khoa địa lý 11
Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

23


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

3. Sách giáo viên địa lý 11
4. Tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng
lực.
5. Các sang kiến kinh nghiệm có liên quan.
6. Google.com.vn

MỤC LỤC
Trang
A

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài :

1

2. Mục đích nghiên cứu:

2

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

1

Trường THPT Thống Nhất

24


Sáng kiến kinh nghiệm

Kỹ thuật tổ chức phương pháp thảo luận nhóm
hiệu quả trong dạy học địa lý 11

3.Phạm vi, phương pháp nghiên cứu

3

B

PHẦN NỘI DUNG

3

I

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỂ GIẢI QUYẾT ĐỀ

3

TÀI

II

1.Cơ sở lí luận

3

2.Cơ sở thực tiễn

4

NỘI DUNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

5

1.Chuẩn bị

5

2.Tiến trình, kỹ thuật thực hiện

5-7

3.Điểm mới của đề tài

7

4.Một số lưu ý khi tiến hành thảo luận nhóm

8

5.Vai trò của giáo viên trong hướng dẫn nhóm

10

7. Một số kĩ thuật hỗ trợ

`12

6.Ví dụ minh họa

14

III KẾT QUẢ THỰC HIỆN

21

1.Kết quả thực hiện

21

2.Bài học kinh nghiệm

22

TÀI LIỆU THAM KHẢO

24

Người thực hiện: Nình Thị Hiền

Trường THPT Thống Nhất

25