Văn 8 tuần 12+13( 2010-2011)

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
Tuần 12 - Tiết 45

Văn bản
ôn dịch thuốc lá

A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức
- Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khoẻ con
ngời và đạo đức xã hội .
- Tác dụng của việc kết hợp các phơng thức biểu đạt lập luận và thuyết minh
trong văn bản .
2. Kỹ năng :
- Đọc Hiểu một văn bản nhật dụng đề cập tới một vấn đề xã hội bức thiết.
- Tích hợp vơí phần tập làm văn để tập viết bài văn thuyết minh một vấn đề
trong đời sống xã hội .
3. Thái độ .
- Gíáo dục HS thấy đợc cần bài trừ tệ hút thuốc ảnh hởng tới sức khoẻ con ng-
ời và xã hội .
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên:Tìm hiểu thực trạng hút thuốc lá hiện nay.
-Học sinh: soạn bài, tìm hiểu tác hại của thuốc lá.
C. Các hoạt động dạy học:
I. Tổ chức lớp: (1')
Ngày dạy 11 năm 2010..lớp 8a1.
II. Kiểm tra bài cũ :(5')
? Nêu tác hại và việc xử lí đối với bao bì ni lông
? Nhận xét về cách sử dụng lí lẽ, dẫn chứng trong văn bản
III. Hoạt động của thày và trò .:
Hoạt động của thày Hoạt động của trò
? Văn bản này thuộc kiểu văn bản gì.

- GV đọc mấu 1 đoạn.
- Gọi học sinh đọc
? Văn bản trên có thể chia làm mấy đoạn
(phần) ? Nội dung chính từng phần.
? Ta có thể hiểu nh thế nào về đầu đề của
văn bản ''Ôn dịch thuốc lá''
I. Tìm hiểu chung
- Văn bản nhật dụng
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc
- HS nghe
- HS đọc tiếp

hết.
2. Bố cục
Phần 1: từ đầu đến

AIDS: thông báo
về nạn dịch thuốc lá.
Phần 2: tiếp

con đờng phạm pháp:
Tác hại của thuốc lá
- Phần 3: còn lại: Kiến nghị chống thuốc
lá
- HS thảo luận nhóm để trả lời.
+ Ôn dịch: chỉ chung các loại bệnh nguy
hiểm lây lan rộng làm cho ngời chết hàng
loạt.
+ Là 1 tiếng chửi rủa (Đồ ôn dịch)

Phạm Công Đính. - 128 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
? Có thể sửa thành: Thuốc lá là một loại
ôn dịch đợc không? Vì sao ? Hoặc Ôn
dịch thuốc lá (bỏ dấu phẩy)
? ở phần đầu văn bản những tin tức nào
đợc thông báo ? Trong đó thông tin nào
đợc nêu thành chủ đề văn bản
? Cách thông báo có gì đặc biệt, tác giả
dùng nghệ thuật gì, tác dụng biện pháp
nghệ thuật đó.
* Nghệ thuật so sánh nhấn mạnh hiểm
hoạ to lớn của loại dịch này.
? Em đón nhận thông tin này với thái độ
nh thế nào
? Tác hại của thuốc lá đợc thuyết minh
trên những phơng diện nào ?
? Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ
của con ngời đợc phân tích trên những
chứng cớ nào ? em có nhận xét gì về tác
hại của nó
* Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc
thấm vào cơ thể, huỷ hoại nghiêm trọng
đến sức khoẻ con ngời
? Ngời hút thuốc lá vô tình làm hại
những ai? Nó đe doạ sức khoẻ cộng
đồng nh thế nào
* so sánh thuyết minh kết hợp biểu cảm,
lập luận

? Nếu thuốc lá tấn công loài ngời bằng
cách đó việc nhận ra nó sẽ nh thế nào.
? Khói thuốc lá ảnh hởng đến ngời bệnh
nh thế nào? Có nhận xét gì về cách trình
bày của tác giả
? Không những ảnh hởng đến sức khoẻ
của ngời hút mà còn ảnh hởng đến ngời
+ Ôn dịch thuốc lá có 2 nghĩa:
. Chỉ dịch thuốc lá
. Tỏ thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch
bệnh này.
- Không vì nội dung không sai nhng tính
chất biểu cảm không rõ ràng, việc sử
dụng dấu phẩy tỏ đợc thái độ nguyền rủa,
đồng thời gây sự chú ý cho ngời đọc
3. Phân tích (20')
a) Thông báo về nạn dịch thuốc lá
- Một số ôn dịch đã xuất hiện

diệt đ-
ợc.
- Một số ôn dịch mới lại xuất hiện
- Ôn dịch thuốc lá
- Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và
tính mạng của loài ngời còn nặng hơn cả
AIDS
- Dùng nhiều từ trong ngành y tế, nghệ
thuật so sánh
b) Tác hại của thuốc lá
- HS tự bộc lộ

- Sức khoẻ
- Đạo đức cá nhân và cộng đồng
- Kinh tế.
-Hs liệt kê dựa vào SGK
- HS tự bộc lộ
- Đầu độc những ngời xung quanh.
- Nó không làm cho ngời ta lăn đùng ra
chết, không dễ nhận biết.
- so sánh thuốc lá tấn công loài ngời nh
giặc ngoại xâm đánh phá.- Tằm ăn dâu:
ăn đến đâu dù chậm rãi biết đến đó


nhiều
- Không thấy tác hại của nó ngay.
- Bị viêm phế quản

ung th...
- Từ nhỏ

lớn, từ nhẹ

nặng, tỉ mỉ
cụ thể.
Phạm Công Đính. - 129 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
khác ra sao.
* Huỷ hoại lối sống, nhân cách, đạo đức.
? Phần tiếp theo tác giả đa ra những

thông tin gì.
*Thuyết minh bằng số liệu, dẫn chứng
nhằm thuyết phục ngời đọc.
? Từ việc hút thuốc lá gây ra hiện tợng
gì.
? Các nớc đã làm gì với thuốc lá.
? Nớc ta đã làm đợc nh họ cha.
?Nhận xét về những lời kiến nghị này
* Sử dụng câu cảm thán, câu cầu khiến,
phản ánh tấm lòng tha thiết và mong mỏi
giữ gìn sức khoẻ
? Em hiểu gì về thuốc lá sau khi học
xong văn bản này.
? Văn bản này đợc viết theo phơng thức
biểu đạt nào.
-Gọi học sinh đọc ghi nhớ.
? Em sẽ làm gì trong chiến dịch chống
thuốc lá rộng khắp hiện nay.
? Tìm hiểu tình trạng hút thuốc lá ở một
số ngời thân, bạn bè và phân tích nguyên
nhân.
- Nêu gơng xấu cho ngời khác.
- Tỉ lệ hút thốc lá ở các thành phố lớn ở
nớc ta ngang với thành phố ở châu Âu
SS số tiền 1 đô la/ 1 bao (Mĩ)
15000đ / 1 bao (VN)
- Ăn cắp

nghiện ma tuý

lời cảnh báo xuất phát từ thực tiễn.
c) Kiến nghị
- Chiến dịch chống thuốc lá
- Cấm hút thuốc nơi công cộng
- Phạt nặng những ngời vi phạm
- Cấm quảng cáo thuốc lá trên ti vi
+ Cha làm đợc
4. Tổng kết (2')
- Đây là một ôn dịch gây tác hại nghiêm
trọng đến sức khoẻ, kinh tế, đạo đức.
- Cần quyết tâm chống lại nạn dịch này.
- Thuyết minh bằng trình bày, giải thích
phân tích số liệu , dẫn chứng.
III. Luyện tập (5')
- Hs tự bộc lộ
IV. Củng cố: (2')
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ 2 lần.
V. H ớng dẫn học ở nhà: (1')
- Nẵm vững nội dung văn bản
- Làm bài tập 1 (tr122)
- Soạn ''Bài toán dân số''


Tuần 12 - Tiết 46
Tiếng Việt
Phạm Công Đính. - 130 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
Câu ghép( Tiếp theo)

A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức.
- HS nắm đợc quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép.
- Hiểu đợc cách thể hiện quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép .
2. Kỹ năng.
- Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các về của câu ghép dựa vào văn cảnh hoặc
hoàn cảnh giao tiếp.
- Tạo lập tơng đối thành thạo câu ghép phù hợp với yêu cầu giao tiếp .
3. Thái đô.
- Có thái độ nghiêm túc khi vận dụng để viết và nói có sử dụng câu ghép.
B. Chuẩn bị:
- Bảng phụ ghi ví dụ mục I
1

- Yêu cầu học sinh xem lại bài ''Câu ghép'' ở tiểu học
C. Các hoạt động dạy học:
I. Tổ chức lớp : (1')
Ngày dạy11-2010 lớp 8a1
II. Kiểm tra bài cũ :(5')
? Thế nào là câu ghép ? Cách nối các vế trong câu ghép? Lấy ví dụ.
III. Tiến trình bài giảng:
Hoạt động của thày Hoạt động của trò
- Treo bảng phụ ghi ví dụ mục I
- Phân tích mối quan hệ giữa các vế
trong câu ghép
? Nêu những quan hệ ý nghĩa có thể có
giữa các vế câu trong những câu sau:
(cho học sinh nối hai cột trong bảng phụ)
* Quan hệ giả thiết
* Quan hệ tơng phản

* Quan hệ tăng tiến
* Quan hệ bổ sung
* Quan hệ nối tiếp
* Quan hệ đồng thời
* Quan hệ lựa chọn
* Quan hệ giải thích
? Các mối quan hệ này thờng đợc nhận
biết qua dấu hiệu gì.
? Có thể tách đợc câu ghép thành 2 câu
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu
(15')
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét
- Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi/
vì chính lòng tôi đang có sự thay
đổi:/hôm nay tôi đi học.
+ Vế 1, 2: Quan hệ nguyên nhân
+ Vế 2, 3: Quan hệ giải thích.
1) Nếu anh đến muộn thì tôi đi trớc.
2)Tuy trời ma nhng An vẫn đi học đúng
giờ.
3) Ma càng to, gió càng mạnh.
4) Không những Lan học giỏi môn văn
mà Lan còn học giỏi cả môn Anh.
5) Hai ngời giận nhau rồi họ chia tay
nhau.
6) Nó vừa đi, nó vừa ăn.
7) Mình đi chơi hay mình đi học.
8) Tôi rất vui: hôm nay tôi đã làm đợc
một việc tốt.

- Bằng quan hệ từ (5, 7)
- Bằng cặp QH từ (1,2,4)
Phạm Công Đính. - 131 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
đơn đợc không? Vì sao
? Giữa các vế trong câu ghép có những
mối quan hệ ý nghĩa nào.
? Dấu hiệu nhận biết
.
? Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế
trong câu ghép
? Mỗi vế biểu thị ý nghĩa gì.
? Xác định câu ghép trong các đoạn văn.
? Xác định mối quan hệ ý nghĩa trong
các vế của câu ghép.
- Cặp từ hô ứng (3,6)
- Dựa vào văn cảnh (8)
- Tách đợc: 2 vế quan hệ lỏng, không
tách đợc: 2 vế quan hệ chặt chẽ

Tác
dụng của việc dùng câu ghép.
3. Kết luận
- Hs đọc ghi nhớ SGK
II. Luyện tập (20')
Bài tập 1
- HS trao đổi, thảo luận
a) Vế 1-2: nguyên nhân
Vế 2-3: giải thích

b) Điều kiện
c) Quan hệ tăng tiến
d) Tơng phản
e) Câu 1: nối tiếp
Câu 2: nguyên nhân
Bài tập 2
a, 4 câu ghép: điều kiện
b, 2 câu ghép: nguyên nhân
Bài tập 3
- Xét về mặt lập luận, mỗi vế trình bày
một sự việc.Không nên tách mỗi vế câu
thành câu riêng vì ý nghĩa (.) các vế có
quan hệ với nhau, không đảm bảo tính
mạch lạc.
-Không tách vì tác giả có ý viết câu dài
để tái hiện cách kể lể dài dòng của Lão
Hạc

Giá trị biểu hiện của câu ghép.
IV. Củng cố: (2')
? Nêu các quan hệ ý nghĩa trong các vế của câu ghép.
V. H ớng dẫn học ở nhà: (2')
- Làm bài tập 4 (tr125)
- Học ghi nhớ (tr123)
- Xem trớc ''Dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép''


Tuần 12 - Tiết 47
Tập làm văn
Phạm Công Đính. - 132 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
ph ơng pháp thuyết minh

A. Mục tiêu cần đạt:
1.Kiến thức.
- Kiến thức về văn bản thuyết minh ( trong cụm các bài học về văn bản thuyết
minh đã học và sẽ học) .
- Đặc điểm , tác dụng của các phơng pháp thuyết minh.
2. Kỹ năng .
- Nhận biết và vận dụng các phơng pháp thuyết minh thông dụng
- Rèn luyện khả năng quan sát để nắm bắt đợc bản chất của sự vật,
- Tích luỹ và nâng cao tri thức đời sống .
- Phối hợp sử dụng các phơng pháp thuyết minh để tạo lập văn bản thuyết
minh theo yêu cầu .
3. Thái độ.
- Giáo dục ý thức lựa chọn phơng pháp phù hợp nh định nghĩa , so sánh , phân
tích , liệt kê để thuyết minh về nguồn gốc , đặc điểm , công dụng của đối tợng.
B. Chuẩn bị:
-Giáo viên: đọc tài liệu tham khảo.
-Học sinh: xem trớc bài ở nhà.
C. Các hoạt động dạy học:
I. Tổ chức lớp: (1')
Ngày dạy11-2010 lớp 8a1..
II. Kiểm tra bài cũ :(5')
1. Thế nào là văn bản thuyết minh ? Cho ví dụ về văn bản thuyết minh .
2. Nêu đặc điểm của văn bản thuyết minh ? Điểm khác nhau của thuyết minh với
các văn bản đã học nh tự sự , miêu tả , biểu cảm .
III. Tiến trình bài giảng:
Hoạt động của thày Hoạt động của trò

? Đọc các văn bản thuyết minh vừa học
cho biết các văn bản ấy sử dụng loại tri
thức gì.
? Làm thế nào để có đợc các tri thức ấy.
( giáo viên hớng dẫn học sinh phân tích
từng văn bản)
* Quan sát tìm hiểu, nắm bắt tri thức về
đối tợng
* Trình bày các biểu hiện không tiêu
biểu quan trọng
I. Tìm hiểu các ph ơng pháp thuyết
minh
1. Quan sát, học tập tích luỹ tri thức để
làm trong văn bản thuyết minh
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Văn bản "Cây dừa" tri thức về sự vật.
- Văn bản "tại sao lá cây có màu xanh
lục","con giun đất"

tri thức KH sinh
học
- Văn bản "Khởi nghĩa Nông Văn Vân"
Tri thức lịch sử
-Văn bản ''Huế'' ( Văn hoá)
- Quan sát tìm hiểu đối tợng về màu sắc,
hình dáng, kích thớc, đặc điểm, tính chất

Tức là nhìn ra sự vật có những đặc tr-
ng gì ,có mấy bộ phận.

- Học tập: Tìm hiểu đối tợng trong sách
báo, t liệu

Đọc sách , học tập tra cứu
-Tích luỹ ghi chép những tài liệu cần
Phạm Công Đính. - 133 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
? Vậy muốn có tri thức viết văn bản
thuyết minh ngời viết phải làm gì?
-Đọc các câu văn sau và trả lời câu hỏi
? Trong những câu văn trên ta thờng gặp
từ gì
* Thờng gặp từ là
? Sau từ là ngời ta cung cấp kiến thức nh
thế nào
* Đối tợng + là + tri thức
* Tác dụng giúp ngời đọc hiểu về đối t-
ợng
? Hãy định nghĩa sách là gì.
? Loại câu văn định nghĩa, giải thích có
vai trò gì trong văn thuyết minh
? Đọc các câu, đoạn văn sau có tác dụng
nh thế nào đối với việc trình bày.
* Kể ra lần lợt các đặc điểm, tính chất
của sự vật theo một trật tự nào đó.
? Chỉ ra ví dụ trong đoạn văn sau và nêu
tác dụng của nó đối với việc trình bày ,
cách xử phạt những ngời hút thuốc lá ở
nơi công cộng.

? Đoạn văn đã cung cấp những số liệu
nào?Nếu không có những số liệu đó có
thể làm sáng tỏ đợc vai trò của cỏ trong
thành phố không?
? Vậy thế nào là phơng pháp dùng số
liệu.
? So sánh là gì.
? ở đoạn văn này phơng pháp so sánh có
thiết làm cơ sở để tham khảo chọn lọc
chi tiết.
c. Ghi nhớ (SGK)
- Học sinh dựa ghi nhớ chấm1, trả lời
2. Ph ơng pháp thuyết minh
a)Ph ơng pháp nêu đinh nghĩa giả i thích.
- Sau từ là: chỉ ra những đặc điểm công
dụng riêng. sử dụng từ là biểu thị sự phán
đoán( cung cấp kiến thức về văn hoá,
nguồn gốc, thân thế)
-Sách là phơng tiện giữ gìn và truyền hoá
kiến thức, là đồ dùng cần thiết của học
sinh để học tập.
- T/d: giúp ngời đọc hiểu về đối tợng
phần lớn là ở vị trí đầu đoạn, đầu bài giữ
vai trò giới thiệu
b) Ph ơng pháp liệt kê
- Kể ra lần lợt các đặc điểm, tính chất
của sự vật theo một trật tự nào đó.
- T/d: giúp ngời đọc hiểu sâu sắc và toàn
diện, có ấn tợng về nội dung thuyết minh
c) Ph ơng pháp nêu ví dụ

- Dẫn ra những ví dụ cụ thể để ngời đọc
tin vào nội dung bài thuyết minh
-Tác dụng:
+Các ví dụ cụ thể có tác dụng thuyết
phục ngời đọc khiến ngời đọc tin vào
những điều ngời viết đã cung cấp.
d) Ph ơng pháp dùng số liệu (con số)
- Học sinh tìm trong đoạn văn

nếu
không có những con số đó không thể làm
sáng tỏ vai trò của cỏ trong thành phố.
- Cung cấp các số liệu chính xác để
khẳng định độ tin cậy cao của các tri
thức.
-Tác dụng: Làm cho tri thức có độ tin cậy
càng cao.
e) Ph ơng pháp so sánh
- Là đa ra hai đối tợng cùng loại hoặc
khác loại so sánh nhằm nổi bật các đặc
diểm tính chất của đối tợng.

Tác dụng làm tăng sức thuyết phục độ
tin cậy cho nội dung cần thuyết minh.
Phạm Công Đính. - 134 -

Tr ờng THCS Phả Lại - Giáo án ngữ văn lớp 8 - Năm học 2010-2011
tác dụng gì.
? Hãy cho biết bài Huế đã trình bày đặc
điểm nào của thành phố Huế.

? Vậy thế nào là phơng pháp phân loại
phân tích.
? Tác dụng của phơng pháp này.
? Vậy khi thuyết minh chúng ta thờng sử
dụng phơng pháp nào.
L u ý : Không nên tách rời từng phơng
pháp trong thuyết minh mà phải kết hợp
nhuần nhuyễn các phơng pháp.
? Trong bài"Ôn dịch, thuốc lá'' đã nghiên
cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu yêu cầu
chống nạn hút thuốc lá. Hãy chỉ ra phạm
vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết
(bài viết thể hiện những tri thức nào)
? Các tri thức ấy có đúng đắn và đáng tin
cậy không.
? Bài viết ấy đã sử dụng phơng pháp
thuyết minh nào.
g) Ph ơng pháp phân loại, phân tích
- VD văn bản ''Huế''
+ Huế là sự kết hợp hài hoà của sông
biển.
+Huế đẹp với cảnh sắc sông núi
+Huế còn là nơi những công trình kiến
trúc nổi tiếng.
- Chia đối tợng ra từng mặt, từng khía
cạnh, từng vấn đề ra phân tích.
-Giúp cho ta đọc, hiểu từng mặt của đối
tợng một cách có hệ thống.
* Kết luận:
- Học sinh chốt lại ghi nhớ.

II. Luyện tập
Bài tập 1
- Học sinh thảo luận
- Bài viết thể hiện kiến thức của một bác
sĩ (khói thuốc lá vào phổi tác hại ntn, tác
hại tới hồng cầu và động mạch ntn)
- Kiến thức của ngời quan sát đời sống xã
hội( hiểu một nét tâm lí, cho rằng hút
thuốc lá là văn minh, hút thuốc lá ảnh h-
ởng đến ngời không hút thuốc, kể cả cái
thai trong bụng mẹ! Tỉ lệ ngời hút thuốc
lá rất cao, hút thuốc lá ảnh hởng tới bữa
ăn trong gia đình

1 ngời tâm huyết với
vấn đề xã hội bức xúc.
Bài tập 2
- Học sinh bộc lộ
- So sánh đối chiếu phân loại, phân tích
số liệu.
Bài tập 3: BTVN
IV. Củng cố: (2')
? Các phơng pháp thuyết minh
V. H ớng dẫn học ở nhà: (2')
- Hoàn thiện các BT, BT 3 chú ý kiến thức cụ thể, phơng pháp dùngn số liệu
sự kiện cụ thể
- Xem trớc ''Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh''


Tuần12. Tiết 48

Tập làm văn
trả bài kiểm tra tập làm văn 2

Phạm Công Đính. - 135 -