Một số kinh nghiệm chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường THCS nguyễn văn trỗi, TP thanh hóa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM
CHỈ ĐẠO ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO
HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TRỖI
THÀNH PHỐ THANH HÓA

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh
Chức vụ: Phó Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lí

THANH HOÁ, NĂM 2020


MỤC LỤC
Nội dung
1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung SKKN
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
3. Kết luận

Trang
2
2
4
4
4
4
4
9
9
13
14

2


1. Mở đầu
1.1 Lý do chọn đề tài
Ngày 01 tháng 11 năm 2013, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI
đã ra Nghị quyết số 29/NQ-TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
Nghị quyết này đã được thông qua tại Hội nghị Trung ương 8 khóa XI.
Trong phần đánh giá tình hình giáo dục và đào tạo, Nghị quyết đã chỉ ra những
yếu kém, hạn chế là : “….chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn thấp so
với yêu cầu, ….; còn nặng lý thuyết, nhẹ thực hành”.

Có nghiều nguyên nhân dẫn đến yếu kém, hạn chế. Trong đó, Nghị quyết
cũng chỉ rõ “Việc xây dựng, tổ chức thực hiện chiến lược, kế hoạch và chương
trình phát triển giáo dục-đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu của xã hội.”
Để thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo nhân lực trong các cơ sở đào tạo
với yêu cầu của thị trường lao động thì cần thiết phải đổi mới, từ việc xây dựng
nội dung chương trình đào tạo, xây dựng nội dung học phần đến đổi mới phương
pháp giảng dạy theo hướng tiêp cận năng lực người học.
Xuất phát từ những yêu cầu cấp bách về chất lượng nguồn nhân lực phục
vụ sự phát triển kinh tế – xã hội đòi hỏi mỗi cơ sở đào tạo cần nhanh chóng
thoát khỏi mô hình giáo dục truyền thống, chuyển sang mô hình giáo dục theo
định hướng tiếp cận năng lực người học, chuyển từ việc trang bị kiến thức sang
phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Nghĩa là phải thay đổi
quan điểm, mục tiêu dạy học : từ chỗ chỉ quan tâm tới việc người học học được
gì đến chỗ quan tâm tới việc người học làm được cái gì qua việc học.
Năm học 2019-2020 là năm học tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29NQ/TW của BCH TW Đảng (Khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Phát triển phẩm chất, năng
lực của từng học sinh là một trong những nhiệm vụ mà Nghị quyết đề ra.
Ngành giáo dục và đào tạo đã có nhiều giải pháp học tập, quán triệt, tổ chức
triển khai thực hiện theo thông tư và tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết 29, nội
dung đổi mới được thực hiện từ Bộ GD&ĐT cho tới mỗi cơ sở giáo dục.
Nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra,
đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất
3


của từng học sinh trên tinh thần của Nghị quyết, Bộ GD&ĐT chỉ đạo các cơ sở
giáo dục khuyết khích giáo viên dạy học theo hướng phát huy tích cực và phát
triển năng lực, phẩm chất của từng học sinh.
Bên cạnh đó, Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi luôn đề cao phương

châm: dạy chữ kết hợp dạy người; phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự tin, mạnh
dạn, dám nghĩ, dám làm của mỗi giáo viên, mỗi học sinh trong nhà trường; tăng
cường đổi mới phương pháp dạy học nhằm tạo bước chuyển mới về chất lượng
giáo dục, với mục đích tạo niềm cảm hứng cho học sinh, phát triển tối đa năng
lực, phẩm chất của từng học sinh trong lớp.
Đứng trước những yêu cầu đó, nhiệm vụ đặt ra cho tất cả người giáo viên
trong nhà trường nói chung và bản thân tôi nói riêng: bên cạnh truyền đạt kiến
thức thì việc giúp các em phát huy tính chủ động, tích cực sáng tạo trong học
tập, tạo môi trường học tập tích cực, thân thiện cũng vô cùng quan trọng, giúp
từng học sinh trong lớp phát triển năng lực, phẩm chất của mình một cách bền
vững.
Như chúng ta đã biết, đất nước ta đang trong giai đoạn mở cửa, hội nhập
với các nước trên thế giới. Nền khoa học thế giới lại đang chuyển động và phát
triển đến độ chóng mặt và có sự cạnh tranh quyết liệt. Nó đang đòi hỏi cần có
gấp những con người lao động đầy bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, tự tin, quyết
đoán, thích ứng với mọi hoàn cảnh của xã hội đang trở mình.
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương
trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học – từ chỗ
quan tâm tới việc học sinh học được gì đến chỗ quan tâm tới việc học sinh học
được cái gì qua việc học. Để thực hiện được điều đó, nhất định phải thực hiện
thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều”
sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng
lực và phẩm chất, đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng
về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải
quyết vấn đề, coi trọng kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra, đánh giá
trong quá trình học tập để có tác động kịp thời nhắm nâng cao chất lượng của
hoạt động dạy học và giáo dục. Trước bối cảnh đó cũng như để chuẩn bị cho quá
trình đổi mới chương trình sau năm 2015, việc dạy học và kiểm tra, đánh giá
theo theo định hướng phát triển năng lực của người học là cần thiết.

4


Trong những năm qua, toàn thể giáo viên cả nước đã thực hiện nhiều công
việc trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và đã đạt được
những thành công bước đầu. Đầu là những tiền đề vô cùng quan trọng để chúng
ta tiến tới việc việc dạy học và kiểm tra, đánh giá theo theo định hướng phát
triển năng lực của người học. Tuy nhiên, từ thực tế giảng dạy của bản thân cũng
như việc đi dự giờ đồng nghiệp tại trường chúng tôi thấy rằng sự sáng tạo trong
việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh…
chưa nhiều. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức. Việc rèn luyện kỹ năng
chưa được quan tâm. Hoạt động kiểm tra, đánh giá chưa thực sự khách quan,
chính xác(chủ yếu tái hiện kiến thức), chú trọng đánh giá cuối kì chưa chú trọng
đánh giá quá trình. Tất cả những điều đó dẫn tới học sinh học thụ động, lúng
túng khi giải quyết các tình huống trong thực tiễn.
Là một Phó hiệu trưởng phụ trách lĩnh vực chuyên môn trong nhà trường
bản thân tôi luôn ngày đêm trăn trở “ Làm thế nào để toàn thể giáo viên trong
nhà trường có kỹ năng đổi mới phương pháp dạy học một cách hiệu quả nhất”.
Để giải quyết vấn đề này tôi đã đầu tư nhiều thời gian đi sâu vào nghiên cứu tài
liệu, khảo sát tình hình thực tế ở đơn vị và tiến hành thực hiện đề tài:
“Một số kinh nghiệm chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường THCS Nguyễn Văn Trỗi,
TP Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Giúp cho giáo viên hiểu rõ về PPDH theo định hướng phát triển năng lực
học sinh thực hiện tốt chương trình GDPT năm 2018.
- Định ra các biện pháp chỉ đạo hiệu quả trong việc quản lý hoạt động dạy
học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
1. 3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu tìm những biện pháp chỉ đạo có hiệu quả việc

đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại trường THCS
Nguyễn Văn Trỗi năm học 2019 - 2020.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Thu thập các thông tin lý luận, thực tiễn. Trên cơ sở đó phân tích, tổng
hợp xử lý thông tin.
2. Nội dung của SKKN
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
5


Năng lực là một khái niệm trừu tượng, đa nghĩa, do đó, có nhiều cách phát
biểu về khái niệm năng lực. Tuy nhiên, các phát biểu đều thống nhất rằng:
Những thành tố cơ bản tạo nên năng lực là kiến thức, kỹ năng và thái độ. Song,
không thể hiểu đơn giản rằng: Năng lực là sự gộp lại của các thành tố đó. Điểm
chung của các cách phát biểu về khái niệm năng lực chính là khả năng vận dụng
kiến thức, kỹ năng và thái độ để giải quyết một tình huống có thực trong cuộc
sống.
Năng lực của người học có thể chia thành hai loại chính: Năng lực
chung và năng lực cụ thể, chuyên biệt:
Năng lực chung là năng lực cơ bản, thiết yếu để con người có thể sống và
làm việc bình thường trong xã hội. Năng lực này được hình thành và phát triển
do nhiều môn học, liên quan đến nhiều môn học. Đây là loại năng lực được hình
thành xuyên chương trình.
Năng lực cụ thể, chuyên biệt là năng lực riêng được hình thành và phát
triển do một lĩnh vực/môn học nào đó. Đây là dạng năng lực chuyên sâu, góp
phần giúp mọi người giải quyết các công việc chuyên môn trong lĩnh vực công
tác hẹp của mình.
Năng lực chỉ có thể thấy được khi quan sát hoạt động của sinh viên ở các
tình huống nhất định. Năng lực được hình thành không chỉ trong quá trình học
tập tại trường mà cả ngoài trường và xã hội.

Tiếp cận năng lực chủ trương giúp người học không chỉ biết học thuộc,
ghi nhớ mà còn phải biết làm thông qua các hoạt động cụ thể, sử dụng những tri
thức học được để giải quyết các tình huống do cuộc sống đặt ra.
Năng lực bao gồm các yếu tố cơ bản mà mọi người lao động, mọi công
dân đều cần phải có, đó là các năng lực chung, cốt lõi” . Chương trình giáo dục
phổ thông năm 20158 đã xác định 10 năng lực những năng lực mà học sinh Việt
Nam cần phải có như:
+ Năng lực tự chủ và tự học;
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sang tạo;
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác;
+ Năng lực ngôn ngữ.
+ Năng lực khoa học;
+ Năng lực công nghệ.
+ Năng lực tính toán;
6


+ Năng lực sử tin học;
+ Năng lực thẩm mỹ
+ Năng lực thể chất
Như vậy có thể hiểu một cách ngắn gọn năng lực là khả năng vận dụng tất
cả những yếu tố chủ quan (mà bản thân có sẵn hoặc được hình thành qua học
tập) để giải quyết các vấn đề trong học tập, công tác và cuộc sống.
Giáo dục định hướng năng nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của việc dạy
học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú trọng
năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho
con người năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp.
Chương trình này nhấn mạnh vai trò của người học với tư cách chủ thể của quá
trình nhận thức.
Khác với chương trình định hướng nội dung, chương trình dạy học định

hướng phát triển năng lực tập trung vào việc mô tả chất lượng đầu ra, có thể coi
là ”sản phẩm cuối cùng” của quá trình dạy học. Việc quản lý chất lượng dạy học
chuyển từ việc điều khiển “đầu vào” sang điều khiển “đầu ra”, tức là kết quả học
tập của HS
Sự khác nhau giữa tiếp cận nội dung và tiếp cận năng lực :
Tiêu thức

Tiếp cận nội dung

Tiếp cận năng lực

Quan niệm

Học là quá trình tiếp thu và
lĩnh hội tri thức qua đó hình
thành kỹ năng

Học là quá trình kiến tạo,
SV tự tìm tòi, khám phá,
phát hiện, tự hình thành
hiểu biết, năng lực

Mục tiêu giảng
dạy

Chú trọng cung cấp tri thức,
kỹ năng, kỹ xảo

Chú trọng hình thành các
năng lực (sáng tạo, hợp tác,

…)

Mục tiêu học tập

Học để đối phó với thi cử;
Sau khi thi xong, những
điều đã học thường bị quên,
ít dùng đến

Học để đáp ứng yêu cầu
công việc; Những điều đã
học cần thiết bổ ích cho
cuộc sống và công việc sau
này

Mục tiêu nêu ở bài

Chung chung

Chi tiết, đánh giá được
7


học
Yêu cầu đối với
người học

Biết cái gì ?

Làm được gì từ những điều

đã biết

Nội dung giảng
dạy

Được quy định chi tiết trong
chương trình;
Từ giáo trình và người dạy;
Chương trình được xác định
là chuẩn, không được phép
xê dịch.

Được lựa chọn nhằm đạt
được chuẩn đầu ra ;
Từ tình huống thực tế;
Những vấn đề mà SV quan
tâm.

Phương pháp
giảng dạy

Diễn giảng;
GV là người truyền thụ kiến
thức, SV tiếp thu thụ động

GV là người tổ chức, hỗ trợ
SV tự lực và lĩnh hội tri
thức;
Dạy học tương tác.

Hình thức tổ chức

Chủ yếu dạy lý thuyết trên
lớp học cố định trong 4 bức
tường

Tổ chức các hình thức học
tập đa dạng , cơ động, linh
hoạt. Học ở lớp, trong thực
tế, Học đôi bạn, học theo
nhóm, học theo lớp

Dạy học phát triển năng lực đó là giúp người học có khả năng thực hiện
các hoạt động dựa trên sự huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn kiến thức, kỹ
năng khác nhau để giải quyết vấn đề hay có cách hành xử phù hợp trong từng
hoàn cảnh cụ thể. Nghĩa là phải thay đổi quan điểm, mục tiêu dạy học: từ chỗ
chỉ quan tâm tới việc người học học được gì đến chỗ quan tâm tới việc người
học làm được cái gì qua việc học.
Do đó, trong dạy học GV phải làm cho HS biết tự học, tự vận dụng; luôn
liên hệ với thực tiễn (đang thay đổi); làm cho HS biết làm việc nhóm, biết hợp
tác và chia sẻ; Phải tận dụng sự hỗ trợ của phương tiện và công nghệ; Chú ý
phát triển năng lực nghiên cứu khoa học kỹ thuật trong HS.
Dạy học ngày nay được hiểu là một quá trình gồm toàn bộ các thao tác có
tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có năng lực tư duy và năng
lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các kỹ
năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để trên cơ sở đó có khả năng
8


giải quyết được các "bài toán" hay vấn đề thực tế đặt ra trong toàn bộ cuộc sống

của mỗi người học; dạy học phải hướng tới phát trển các phẩm chất, năng lực
cần thiết cho HS.
Dạy học theo định hướng hình thành và phát triển năng lực người học
không chỉ chú trọng phát triển các năng lực chung, cốt lõi mà còn chú trọng phát
triển cả năng lực chuyên biệt (môn học). Do đó, cần tăng cường gắn hoạt động
trí tuệ với hoạt động thực hành, ứng dụng trong thực tiễn. Tăng cường việc học
tập theo nhóm, cộng tác, chia sẻ nhằm phát triển nhóm năng lực xã hội.
Theo quan điểm phát triển năng lực, việc đánh giá kết quả học tập không
lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học làm trung tâm, mà cần chú
trọng đánh giá khả năng vận dụng một cách sáng tạo tri thức trong những tình
huống ứng dụng khác nhau.
Trong dạy học theo hướng phát triển năng lực người học, giáo viên không
còn đơn thuần đóng vai trò là người truyền đạt kiến thức mà trở thành người
hướng dẫn cho học sinh trên con đường đi tìm tri thức. Một cách cụ thể hơn,
người thầy còn đóng vai trò là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn các hoạt động
độc lập hoặc theo nhóm nhỏ để học sinh tự lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ
động đạt các mục tiêu kiến thức, kỹ năng, thái độ theo yêu cầu của chương trình.
Trước khi lên lớp, giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian để thiết kế bài giảng sao
cho đạt được chuẩn đầu ra; chọn lọc phương pháp giảng dạy và phương pháp
đánh giá phù hợp với mục tiêu và nội dung bài giảng. Trong quá trình giảng dạy,
giáo viên còn phải theo dõi các hoạt động tự học của học sinh, giúp đỡ khi cần
thiết, trao đổi thảo luận và góp ý để người học đi đúng hướng.
Như vậy, giáo viên trong giảng dạy và học tập theo hướng phát triển năng
lực người học cần phải đầu tư công sức và thời gian rất nhiều so với kiểu dạy và
học thụ động mới có thể thực hiện bài lên lớp với vai trò là người gợi mở, xúc
tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng, tranh luận
sôi nổi của học sinh.
Trên lớp, học viên không còn là người tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của giáo
viên một cách thụ động mà HV phải là chủ thể của hoạt động học. Học sinh là
người chủ động tìm tòi, khám phá, phát hiện kiến thức. Vì vậy, học sinh phải

thực sự có nhu cầu học và muốn học, tích cực tương tác với giáo viên và với các
thành viên khác trong lớp học; tích cực trao đổi, thảo luận, phát huy vai trò tự
9


học nhằm chiếm lĩnh kiến thức thông qua các hoạt động học tập trên lớp.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN.
2.2.1. Khái quát về trường Trung học cơ sở Nguyễn Văn Trỗi
Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi có 39 CBGV, NV được chia làm 04 tổ
chuyên môn là tổ Toán Lý, tổ Hóa Sinh Địa, tổ Đặc thù và tổ Văn Sử.
Toàn trường có 21 lớp với 968 học sinh.
Khối 6 : 6 lớp với 271 hs
Khối 7: 6 lớpvới 271 hs;
Khối 8: 5 lớp với 238 hs;
Khối 9: 4 lớp với 188 hs.
Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi thuộc địa bàn phường Ngọc Trạo, địa
phương có trình độ dân trí khá cao, có truyền thống hiếu học. Nhà trường được
sự quan tâm của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương phường Ngọc Trạo
và UBND thành phố. Được sự chỉ đạo của phòng giáo dục và đào tạo. Tập thể
cán bộ giáo viên, nhân viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%.
2.2.2. Những khó khăn của giáo viên, học sinh khi chưa thực hiện dạy học
tích hợp liên môn
- Giáo viên:
Ngoài việc nắm vững chuyên môn của mình, giáo viên còn phải tìm hiểu
thêm các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực nên mất
nhiều thời gian và công sức nên chưa thực sự tự giác tích hợp liên môn trong
giảng dạy thường ngày mà chỉ thực hiện khi có giờ thao giảng hoặc ngoại khóa.
- Học sinh:
Một bộ phận nhỏ học sinh có thái độ thờ ơ, ngại trau dồi kiến thức, học đối
phó, miễn cưỡng, tư tưởng ỷ lại, dựa vào các tài liệu có sẵn, các sách tham khảo

không ủng hộ giáo viên trong quá trình giảng dạy. Nhiều học sinh thiếu kiến
thức thực tế, kỹ năng sống,..
2.2.3. Kết quả của thực trạng.
* Chất lượng giáo dục các năm gần đây
Hạnh kiểm (%)

Học lực (%)

Số HS giỏi

Năm học
Tốt

Khá

TB

Yếu

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Trường

Thành

Tỉnh
phố

HS
TN
%

2017-2018 90.54 9.46

0

0

25.62 47.44

22.61 1.34

147

43

4

100

2018-2019 95.32 4.68

0

0

28.48 48.39

21.47 1.67

165

24

2

100

* Học sinh tốt nghiệp đạt 100 %
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
2.3.1. Nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
10


Thực tế cho thấy, việc chỉ đạo, triển khai dạy học theo định hướng phát
triển năng lực học sinh hiện nay chưa được quan tâm sâu sát, đôi khi hoạt động
còn hình thức, kém hiệu quả, chưa được kiểm tra và đôn đốc thường xuyên
nên kết quả mang lại chưa cao, vì nhiều lí do khách quan và chủ quan nên vẫn
còn nhiều giáo viên trong nhà trường chưa thực sự nắm rõ mục đích, nội dung
của phương pháp dạy học này. Vì vậy để giúp giáo viên nhận thức và vận dụng
có hiệu quả theo định hướng phát triển năng lực học sinh, việc đầu tiên chúng
tôi làm là nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ giáo viên.
- Quán triệt cho Tổ chuyên môn nắm vững chức năng, nhiệm vụ của tổ
chuyên môn trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Từ đó định hướng công
việc rõ ràng trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

- Xây dựng các văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể các công việc đối với
tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn.
- Nắm hoàn cảnh toàn diện của giáo viên: Lịch sử, quá trình đào tạo, khả
năng công tác trình độ chuyên môn, hoàn cảnh gia đình, sở trường nguyện vọng.
- Định hướng cụ thể, rõ ràng từng công việc thực hiện trong từng tuần, từng
tháng, từng học kì.
Ngay từ đầu năm học 2019-2020, nhà trường đã tổ chức bồi dưỡng, tập
huấn cho toàn thể cán bộ, giáo viên trong nhà trường nhằm quán triệt quan điểm
dạy học theo định hướng phát triển năng lực với các nội dung :
+ Một số cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn về dạy học theo định hướng phát triển năng
lực.
+ Mục tiêu, tầm quan trọng của dạy học theo định hướng phát triển năng lực trong
việc nâng cao chất lượng dạy học.
+ Một số nguyên tắc xây dựng bài dạy theo theo định hướng phát triển năng lực.
+ Quy trình, phương pháp xây dựng bài dạy theo theo định hướng phát triển năng
lực.
+ Những kĩ năng cơ bản khi dạy học theo định hướng phát triển năng lực để đem
lại hiệu quả cao cho người dạy và người học
2.3.2. Chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện
Thông qua hoạt động của tổ chuyên môn giáo viên có điều kiện chia sẻ, góp
ý rút kinh nghiệm cho nhau về vấn đề dạy học.

11


- Trong sinh hoạt tổ chuyên môn, tập trung trao đổi nội dung bài dạy, tiết
dạy cụ thể trong từng tuần, qua đó xác định nội dung và phương pháp dạy học
phù hợp với tình hình thực tế cho bài dạy.
- Chỉ đạo cho các tổ chuyên môn, bước đầu vận dụng các phương pháp dạy
học theo định hướng phát triển năng lực để xây dựng các bài dạy, các chủ đề dạy

học.
- Xác định được năng lực có thể phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề;
biên soạn câu hỏi, bài tập để đánh giá năng lực của học sinh; tổ chức dạy học để dự
giờ, phân tích, rút kinh nghiệm.
2.3.3. Chỉ đạo giáo viên thiết kế và tổ chức hoạt động trên lớp
Để dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh thì giáo viên cần
lưu ý thiết kế và tổ chức theo các hoạt động cơ bản sau đây.
2.3.3.1. Hoạt động khởi động
Mục đích là tạo tâm thế học tập cho học sinh, giúp các em ý thức được
nhiệm vụ học tập, hứng thú với học bài mới.
Giáo viên sẽ tạo tình huống học tập dựa trên việc huy động kiên thức, ki
nghiệm của học sinh có liên quan đến vấn đề xuất hiện trong tài liệu làm bộc lộ
"cái" học sinh đã biết, bổ khuyết những gì cá nhân học sinh còn thiếu, giúp học
sinh nhận ra "cái" chưa biết và muốn biết thông qụa hoạt động này. Từ đó, giúp
họ sinh suy nghĩ và bộc lộ những quan niệm của mình về vấn đề sắp tìm hiểu,
học tập. Vị vậy, các câu hỏi, hay nhiệm vụ trong hoạt động khởi động là những
câu hỏi, hay| vân để mở, chưa cân HS phải có câu trả lời hoàn chỉnh.
Kết thúc họạt động này, giáo viên không chốt về kiến thức mà chỉ giúp
học sin phát biểu được vấn đề để chuyển sang các hoạt động tiếp theo nhằm tiếp
cận, hình thành những kiển thức, kĩ năng mới, qua đó tiếp tục hoàn thiện câu trả
lời hoặc giải quyết được vấn đề.
2.3.3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
Mục đích là giúp học sinh chiếm lĩnh được kiến thức, kỹ năng mới và bổ
sung vào hệ thống kiến thức, kỹ năng của mình.
Giáo viên giúp học sinh hình thành được những kiến thức mới thông qua
các hoạt động khác nhau như: nghiên cứu tài liệu; tiến hành thí nghiệm, thực
hành; hoạt động trải nghiệm sáng tạo...

12

Kết thúc hoạt động này, trên cơ sở kết quả hoạt động học của học sinh thể
hiện ở các sản phẩm học tập mà học sinh hoàn thành, giáo viên cần chốt kiến
thức mới để học sinh chính thức ghi nhận và vận dụng.
2.3.3.3. Hoạt động luyện tập
Mục đích của hoạt động này là giúp học sinh củng cố, hoàn thiện kiến
thức, kỹ năng vừa lĩnh hội được.
Trong hoạt động này, học sinh được luyện tập, củng cố các đơn vị kiến
thức vừa học thông qua áp dụng kiến thức vào giải quyết các câu hỏi/bài tập/tình
huống/vấn đề nảy sinh trong học tập hay thực tiễn.
Kết thúc hoạt động này, nếu cần, giáo viên cần giúp học sinh lĩnh hội cả
về tri thức lẫn phương pháp, biết cách thức giải quyết vấn đề đặt ra trong “Hoạt
động khởi động”.
2. 3.3.4. Hoạt động vận dụng
Mục đích là giúp học sinh vận dụng được các kiến thức, kỹ năng đã học
để phát hiện và giải quyết các tình huống/vấn đề nảy sinh trong cuộc sống gần
gũi, ở gia đình, địa phương.
Giáo viên cần gợi ý để học sinh phát hiện những hoạt động, sự kiện, hiện
tượng nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày, mô tả yêu cầu cần đạt (về sản phâm)
để học sinh lưu tâm thực hiện.
Hoạt động này không cần tổ chức ở trên lớp và không đội hỏi tất cả học
sinh phải tham gia. Tuy nhiên, giáo viên cần quan tâm, động viên để có thể thu
hút nhiệu học sinh tham gia một cách tự nguyện; khuyên khích những học sinh
có sản phâm chia sẻ với các bạn trong lớp.
2.3.3.5. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Mục đích là giúp học sinh không ngừng tiến tới, không bao giờ dừng lại
với những gì đã học và hiểu rằng ngoài những kiên thức được học trọng nhà
trường còn rẩt nhiều điều có thể và cần phải tiếp tục học, góp phần học tập suốt
đời.
Giáo viên cần khuyến khích học sinh tiếp tục tìm tòi và mở rộng kiến thức

ngoài sách vở, ngoài lớp học. Học sinh tự đặt ra các tình huông có vẩn để nảy
sinh từ nội dung bài học, từ thực tiễn cuộc sống, vận dụng các kiên thức, kĩ năng
đã học để giải quyết bằng những cách khác nhau. Cũng như hoạt động vận dụng,
hoạt động này không cần tổ chức ở trên lớp và không đòi hỏi tất cả học sinh phải
tham gia. Tuy nhiên, giáo viên cân quan tâm, động viên để có thể thu hút nhiều
13


học sinh tham gia một cách tự nguyện; khuyển khích những học sinh có sản
phẩm chia sẻ với các bạn trong lớp.
2.3.4. Đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng phát triển
năng lực
Yêu cầu giáo viên tiếp tục thực hiện nghiêm túc Thông tư số 58/2011/TTBGDĐT ban hành quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT;
Quyết định số 02/2007/QĐ-BGDĐT, thông tư số 26/2014/TT-BGD ĐT về đánh
giá, xếp loại học sinh theo học chương trình GDTX cấp THCS và THPT;
Nhà trường, tổ nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá
kết quả học tập của học sinh phù hợp với kế hoạch giáo dục từng môn học, hoạt
động giáo dục của nhà trường theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất
của học sinh.
Tuyệt đối không kiểm tra, đánh giá những nội dung, bài tập, câu hỏi vượt
quá mức độ cần đạt về chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ
thông hiện hành.
Thực hiện đánh giá thường xuyên đối với tất cả học sinh bằng các hình
thức khác nhau: đánh giá qua việc quan sát các hoạt động trên lớp; đánh giá qua
hồ sơ học tập, vở hoặc sản phẩm học tập; đánh giá qua việc học sinh báo cáo kết
quả thực hiện một dự án học tập, nghiên cứu khoa học kỹ thuật, báo cáo kết quả
thực hành, thí nghiệm; đánh giá qua bài thuyết trình về kết quả thực hiện nhiệm
vụ học tập.
Giáo viên có thể sử dụng các hình thức đánh giá nói trên thay cho các bài
kiểm tra hiện hành

Tổ chức sơ kết, tổng kết hiệu quả của việc áp dung dạy học theo định
hướng phát triển năng lực, đánh giá rút kinh nghiệm trong sinh hoạt chuyên môn
tổ, nhóm và sinh hoạt chuyên môn toàn trường gắn với sơ kết học kỳ, tổng kết
trong năm học.
2.4. Hiệu quả của SKKN
Qua chỉ đạo tích cực việc đổi mới phương pháp theo định hướng phát
triển năng lực học sinh trong năm học 2019 – 2020, tôi thấy kết quả đạt được
như sau:
Tinh thần và thái độ học tập của các em có sự chuyển biến rõ rệt, các em
đã giảm được sự lúng túng khi gặp các vấn đề hay tình huống trong học tập và
trong thực tiễn. Các em có niểm tin, niềm say mê, hứng thú học tập bộ môn,
14


không còn coi nhẹ hay phân biệt giữa các môn học mà thấy được sự liên quan
hữu cơ bổ trợ kiến thức giữa các môn học. Áp dụng kiến thức các môn học vào
thực tế, rèn kỹ năng sống, phong cách sống và đạo đức sống cho học sinh.
Việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực đã làm cho học sinh
nhận thức sự phát triển của xã hội một cách liên tục, thống nhất, mối liên hệ hữu
cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội. Điều này khắc phục được tính tản mạn
trong kiến thức của các em.
Kết quả giáo dục học kỳ I năm học 2019 - 2020 đạt được như sau:
* Giáo viên:
GVG cấp Tỉnh: Cô giáo Đỗ Thùy Dung
GVG cấp TP: Cô giáo Đỗ Thùy Dung
Cô giáo Nguyễn Thị Thủy
Cô giáo Trịnh Mai Xuân
* Học sinh:
Hạnh kiểm:
Tốt: 91.74 %, Khá: 8.26 % ;

Không có HS xếp HK TB
Học lực::
Giỏi: 33.45%, Khá: 42.83 %,
Trung bình: 23.32%,
Yếu: 0.4%, Kém: 0 %.
3. Kết luận
- Qua quá trình tổ chức chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn ở đơn vị
đặc biệt là chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát
triển năng lực bản thân tôi rút ra những bài học kinh nghiệm như sau:
- Trước tiên người cán bộ quản lý phải là người hiểu biết và nắm vững về
đổi mới phương phát dạy học, gương mẫu thực hiện và làm cho giáo viên nhận
thức rõ việc lấy hiệu quả tiếp nhận kiến thức của học sinh áp dụng vào thực tế,
rèn kỹ năng sống làm then chốt từ đó xóa bỏ lối mòn thụ động lĩnh hội kiến
thức, tiếp thu kiến thức một chiều hoặc tiếp nhận kiến thức đơn thuần.
- Tổ chức, thực hiện đổi mới phương pháp dạy học trước hết người quản
lý phải thật sự quan tâm đầy đủ, hiểu đúng mức mục tiêu, ý nghĩa và nội dung
của thực hiện đổi mới phương pháp dạy học.

15


- Đội ngũ quản lý, giáo viên không ngừng học tập nâng cao nhận thực
chính trị và trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là tìm hiểu kiến thức liên
môn có liên quan tạo mọi điều kiện tốt nhất để các em được chủ động khám phá
kiến thức và tiếp nhận kiến thức.
- Phát huy tốt vai trò của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, xem
đây là lực lượng tiên phong đi đầu trong việc triển khai nội dung thi đua nâng
cao chất lượng mũi nhọn và chất lượng học sinh đại trà trong nhà trường.
- Đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục về vật chất lẫn tinh thần trong
phụ huynh và toàn thể xã hội.

- Tổ chức sơ kết học kỳ, tổng kết trong năm học. Đồng thời qua sơ kết,
tổng kết phong trào phải biểu dương, đề nghị về trên khen thưởng học sinh có
thành tích cao trong học tập.
Để có một chất lượng học sinh đúng nghĩa thì vai trò người quản lý vô
cùng quan trọng, phải luôn tìm những biện pháp, giải pháp có hiệu quả nhất để
tổ chức tốt phong trào học tập nếu chỉ chú trọng đưa vào các hoạt động vui chơi,
các trò chơi dân gian, tìm hiểu và chăm sóc di tích lịch sử hay các hoạt động
ngoại khoá khác thì chưa đủ. Điều các em cần là biến những kiến thức các em
tiếp thu được của môn học vào thực tế cuộc sống, chủ động khám phá kiến thức
thông qua hoạt động học tập tiếp nhận kiến thức tích hợp, liên môn. Có như vậy
các em mới thấy thật sự thoải mái và yêu mến trường môn học các em không cò
tư tưởng phân biệt, đối xử môn học này quan trọng hay môn học khác quan
trọng. Các em là những mầm non của đất nước và là nhân tố quyết định sự phát
triển của đất nước bằng chính kiến thức của các em.
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học là một xu thế của
thời đại, đòi hỏi người thầy phải làm quen với những phương tiện dạy học hiện
đại, sử dụng đa dạng các phương tiện kiểm tra đánh giá mới, tiếp cận về yêu cầu
giáo dục hiện đại “lấy người học làm trung tâm” với những đòi hỏi mới nhằm
bồi dưỡng giáo dục và phát huy kiến thức, kỹ năng, thái độ cho người học theo
chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam hiện nay.
Trên đây là một số biện pháp chỉ đạo có hiệu quả việc đổi mới phương
pháp theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Nguyễn Văn
Trỗi năm học 2019 – 2020, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường
trong năm học vừa qua. Trong quá trình thực hiện không thể tránh khỏi những
thiếu sót và hạn chế .Vì vậy, rất mong được sự góp ý chân thành của các đồng
16


nghiệp có kinh nghiệm để đề tài nghiên cứu của tôi đạt kết quả tốt hơn góp phần
nâng cao chất lượng dạy và học.

XÁC NHẬN CỦA BAN GIÁM HIỆU

Ngọc Trạo, ngày 25 tháng 5 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
Người viết sáng kiến

Nguyễn Thị Thanh

17