SKKN RÈN LUYỆN KĨ NĂNG NGHE TIẾNG ANH CHO HS TIỂU HỌC 2019 2020

TÓM TẮT SÁNG KIẾN
Sáng kiến “Một số giải pháp rèn luyện kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học
sinh tiểu học tại trường PTDTBT THI Thiện Thuật” nhằm đưa ra các giải pháp
mới nhằm giúp các em học tập tốt hơn bộ môn Tiếng Anh, tạo cho các em có
một môi trường học tập và giao lưu Tiếng Anh với các bạn trong trường. Một
trong những kỹ năng không thể thiếu trong khi học ngoại ngữ đó là kỹ năng
nghe. Có nghe tốt thì mới có thể nói tốt, đọc tốt và viết tốt được. Sự tiến bộ của
các em trong học tập cũng như sự tự tin của các em về môn học này chính là
minh chứng cho hiệu quả của sáng kiến. Sáng kiến đem lại nhiều lợi ích thiết
thực về mặt giáo dục, hình thành ý thức học tập của học sinh.

1


CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Từ viết đầy đủ

1

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

2

SGK

Sách giáo khoa

3

SGV

Sách giáo viên

4

SBT

Sách bài tập

5

CNTT

Công nghệ thông tin

6

PHHS

Phụ huynh học sinh

2


I – MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn sáng kiến
Tiếng Anh là ngôn ngữ thông dụng, và nó là ngôn ngữ được sử dụng trong
giao tiếp toàn cầu. Tiếng Anh được xem là thứ ngôn ngữ chính thức của Liên
minh châu Âu, Liên hiệp Quốc, khối NATO, Hiệp hội thương mại tự do châu Âu
và nhiều tổ chức liên minh quốc tế khác. Hiện nay ở Việt nam người ta xem
tiếng Anh gần như là ngôn ngữ thứ hai mà mỗi người trẻ đều cần phải học và
chính vì thế việc học tiếng Anh càng trở nên vô cùng cần thiết. Vì thế mỗi người
chúng ta cần dành thời gian cho việc học tiếng Anh để không bị lạc lõng khỏi
thế giới đang hội nhập này.Tiếng Anh là công cụ giao tiếp là chìa khoá dẫn đến
kho tàng nhân loại. Mặt khác việc ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin đã làm
cho việc học tiếng Anh trở thành cấp bách và không thể thiếu. Vì vậy việc học
tiếng Anh của học sinh tiểu học được học sinh, phụ huynh học sinh, giáo viên
ngành giáo dục và cả nước đặc biệt quan tâm. Tiếng Anh trở thành một trong các
môn chính yếu trong chương trình học của học sinh.
Mục tiêu của môn Tiếng Anh là nhằm hình thành và phát triển ở học sinh
những kiến thức kỹ năng cơ bản về Tiếng Anh và những phẩm chất trí tuệ cần
thiết để tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động. Vì vậy SGK Tiếng Anh
tiểu học mới từ lớp 3 đến lớp 5 đều được biên soạn theo cùng một quan điểm
xây dựng chương trình, đó là quan điểm chủ điểm và đề cao các phương pháp
học tập tích cực chủ động của học sinh.
Cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đều được quan tâm và phối hợp trong
các bài tập cũng như các họat động trên lớp. Một trong 4 kỹ năng mà người học
Tiếng Anh nói chung, học sinh tiểu học nói riêng, thường gặp những khó khăn
nhất định trong quá trình học là kỹ năng nghe.
Trên thực tế, để có được kỹ năng nghe Tiếng Anh tốt thì người học ngoại
ngữ phải có quá trình luyện tập nghe thường xuyên, lâu dài vớí những hình thức
và nội dung nghe khác nhau. Việc dạy học và nghe môn Tiếng Anh tuy không
còn mới mẻ nhưng khó đối với tất cả các giáo viên và học sinh bậc tiểu học.
Với nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn bước đầu sẽ phần nào giúp mình
dần khắc phục những khó khăn trên, từ đó trao đổi kinh nghiệm của bản thân với

các đồng nghiệp, để việc dạy nghe môn Tiếng Anh trong nhà trường đạt hiệu quả
tốt hơn, học sinh tích cực, chủ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của
bài học. Đó cũng là lý do tôi chọn nghiên cứu đề tài này: “Một số giải pháp rèn
luyện kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh tiểu học tại Trường PTDTBT
THI Thiện Thuật”.
2. Mục tiêu của sáng kiến
Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu và phương tiện học tập của người
học ngày càng cao, đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng tìm tòi, cải tiến
3


phương pháp dạy học cho phù hợp với từng đối tượng học sinh. Bởi lẽ, sức học
và sức tiếp thu của từng đối tượng học sinh có khác nhau, sự khác nhau đó được
thể hiện rõ rệt tùy vào điều kiện học tập của từng người - ví dụ: Vùng thành thị,
vùng nông thôn, … dẫn đến mặt bằng kiến thức không đồng đều. Như vậy,
người giáo viên càng phải chứng tỏ khả năng "Kỹ sư tâm hồn” của mình.
Thêm vào đó, Tiếng Anh là một trong những tiếng nước ngoài đã, đang và
sẽ được rất nhiều người Việt Nam học do nhu cầu giao tiếp, học tập và nghiên
cứu. Hiện nay việc học và dạy ngoại ngữ theo phương pháp mới học sinh có
nhiều điều kiện thuận lợi tiếp xúc với ngôn ngữ tiếng Anh. Học sinh có dịp giao
tiếp với mọi người bằng tiếng Anh. Học sinh dễ vận dụng chúng vào trong cuộc
sống. Nét đổi mới nổi bật của nội dung chương trình SGK mới là tạo cơ hội tối
đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng (nghe-nói-đọc-viết). Kỹ năng nghe là một
trong những kỹ năng được chú trọng phát triển trong các phương pháp dạy ngoại
ngữ mới. Kỹ năng nghe có tầm quan trọng vì học sinh không thể giao tiếp bằng
lời nói nếu không hiểu được những gì nghe được.
Vậy, làm thế nào để học sinh có thể rèn kỹ năng nghe một cách nhanh
chóng, có hiệu quả và dễ học? Đặc biệt là khi vận dụng chúng vào các hoạt động
giao tiếp thực tế khi tiếp xúc với người nước ngoài. Có lẽ đây chính là thủ thuật
của người giáo viên.

3. Phạm vi của sáng kiến
Đề tài xoay quanh việc nghiên cứu giảng dạy và học tập môn Tiếng Anh
của giáo viên và học sinh bậc tiểu học cụ thể tại trường PTDTBT THI Thiện
Thuật.
Đối tượng nghiên cứu điển hình mà tôi đã mạnh dạn áp dụng đề tài này là
học sinh lớp 3,4,5 tại điểm trường Bản Chúc, Pác Khuông.
Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 5 năm
2020.
II – CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
Đường lối quan điểm của Đảng và nhà nước ta đã xác định mục tiêu của
giáo dục là đào tạo con người toàn diện để đáp ứng yêu cầu chung của đất nước
- công nghiệp hóa hiện đại hóa. Trong đó, ngoại ngữ - tiếng Anh là một trong
những ngôn ngữ có vai trò như một phương tiện tích cực hỗ trợ hiệu quả nhất
cho quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng của nước nhà. Vì vậy nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung và chất lượng bộ môn tiếng Anh nói riêng là một trong
những mối quan tâm hàng đầu của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Và điều đó được
đặc biệt chú trọng hơn cho các đối tượng là học sinh ở bậc tiểu học - người mới
bắt đầu tiếp cận với ngoại ngữ.
Môn Tiếng Anh đã được Bộ GD&ĐT đưa vào chương trình giảng dạy ở
bậc tiểu học như là một môn học tự chọn từ lớp 3 trở lên với 3 tiết/tuần. Với
4


mục đích hình thành dần cho các em các kỹ năng học Tiếng Anh: nghe - nói đọc - viết .
Giúp các em mở rộng tầm nhìn, phát triển sự nhạy bén, óc tò mò về con
người, nền văn hóa, văn minh của các nước Anh – Mỹ. Tạo tiền đề, sự hứng thú,
lòng say mê và khả năng khám phá ngôn ngữ mới để các em có thể học Tiếng
Anh tốt hơn ở các bậc học sau này.
2. Cơ sở thực tiễn

2.1.Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của Ban giám hiệu nhà trường .
- Tập thể giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
- Thiết bị dạy - học tương đối đầy đủ.
- Tiếng Anh bậc tiểu học đã được coi là môn học chính nên đã có sự thay
đổi trong tâm lý học tập của học sinh.
* Về phía giáo viên:
- Đã tiếp cận sử dụng tương đối các kỹ thuật dạy học đặc trưng - kỹ thuật
dạy nghe.
- Đã quen và chủ động với cách thức tổ chức một tiết dạy nghe.
- Phối hợp khá linh hoạt các kỹ thuật dạy học.
- Sử dụng vận hành các thiết bị dạy học hiện đại phục vụ tốt cho quá trình
dạy nghe : Băng đĩa hình máy cassette, đầu video, đèn chiếu...
* Về phía học sinh:
- Học sinh đã được quen dần với môn học Tiếng Anh và đặc biệt là các
tiết học nghe.
- Nhiều học sinh đã nghe và nhận biết được giọng đọc, nói của người bản
ngữ.
- Phần lớn học sinh nghe được những bài nghe có nội dung đơn giản, thực
hiện được các yêu cầu, bài tập của giáo viên sau khi nghe lần 3.
- Một số học sinh đã hình thành được kỹ năng trong học tập.
2.2. Khó khăn:
Đa số học sinh đều sinh sống ở vùng nông thôn, việc quan tâm của cha mẹ
học sinh đôi lúc vẫn còn hạn chế, từ đó phần nào cũng ảnh hưởng đến chất
lượng học tập của học sinh.
* Giáo viên:
Vẫn còn gặp một số khó khăn nhất định trong việc thực hiện các thao tác,
kỹ thuật dạy nghe, trong việc lựa chọn các kỹ thuật cho phù hợp từng tiết dạy,
từng giai đoạn của tiết dạy. Đôi lúc còn ngại sử dụng hoặc sử dụng chưa thành
5

thạo đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe (đầu chiếu, đài cassette, hình
minh họa..)
* Học sinh:
- Động cơ để nghe hiểu Tiếng Anh còn hạn chế.
- Nhiều em ít có cơ hội để nghe, ít tiếp cận với các thông tin đại chúng mà
qua đó có thể nghe Tiếng Anh.
- Một số em còn ngại nghe và nói bằng Tiếng Anh, còn sợ bị mắc lỗi.
- Môn nghe hiểu còn mới với các em.
- Học sinh chưa quen với tốc độ đọc, nói trong băng của người Anh.
* Phương tiện đồ dùng dạy học:
- Đồ dùng dạy học phục vụ cho việc giảng dạy còn ít, một số còn thiếu
- Chất lượng file âm thanh chưa tốt, giọng đọc còn chưa rõ, tiếng ồn
nhiều, ngữ điệu trong băng chưa thực tế, gây khó khăn cho học sinh khi nghe.
* Điều tra cụ thể:
Ở trường chúng tôi, Tiếng Anh không còn xa lạ với nhiều trẻ em, nhiều trẻ
trước khi đi đến lớp học Tiếng Anh đã biết những từ quen thuộc như: Hello,
Good morning, one, two...Thế nhưng ở một xã vùng ba với điều kiện còn khó
khăn học sinh không có cơ hội được tiếp xúc với người nước ngoài, chưa tiếp
xúc nhiều với nền truyền thông Anh ngữ, điều kiện sống gặp nhiều thiếu thốn
chính vì thế mà có nhiều đối tượng học sinh chưa thực sự coi trọng môn học này.
Và đôi khi còn có những quan niệm lệch lạc của một số phụ huynh mà làm ảnh
hưởng không nhỏ đến việc học của con em mình. Chỉ có rất ít phụ huynh, học
sinh nắm bắt được tầm quan trọng của môn học này, nên việc dạy – học môn
Tiếng Anh ở địa phương tôi còn gặp không ít khó khăn.
Trong quá trình giảng dạy, bản thân tôi với ý thức vừa nghiên cứu đặc
điểm tình hình học tập bộ môn của học sinh, vừa tiến hành, rút kinh nghiệm,
ngay từ đầu năm học tôi đã định hướng cho mình một kế hoạch và phương pháp
cụ thể để chủ động điều tra tình hình học tập của học sinh do lớp mình phụ

trách. Qua điều tra, tôi đã nhận ra rằng hầu hết các em nắm từ vựng không chắc,
kỹ năng nghe và giao tiếp bằng Tiếng Anh còn hạn chế.
III – NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Nội dung và những kết quả nghiên cứu của sáng kiến:
1.1. Phát triển kỹ năng nghe thông qua các hoạt động
1.1.1. Nghe trong cuộc sống hằng ngày:
Giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền tới học sinh và PHHS nắm rõ
được lợi ích của việc nghe Tiếng anh trong cuộc sống thường nhật. Các em có
thể nghe những bài hát, xem những chương trình hoạt hình bằng Tiếng Anh qua
6


các phương tiện thông tin đại chúng như: đài, báo, tivi, các ứng dụng trên điện
thoại thông minh, …. vào các thời gian thích hợp.
Ở trường học sinh có thể thực hành kỹ năng nghe thông qua các buổi
ngoại khóa như: Câu lạc bộ Tiếng Anh, chương trình phát thanh măng non.
1.1.2. Nghe trong các tiết học ngoại ngữ
Trong môi trường học ngoại ngữ, các hoạt động nghe chủ yếu là nghe có
tập trung. Có những loại nghe chính trong việc học ngoại ngữ như sau:
- Nghe để tìm những thông tin cần thiết.
- Nghe để khẳng định những phỏng đoán trước đó.
- Nghe để thực hiện những nhiệm vụ giao tiếp được đặt ra.
Qua tìm hiểu, tôi biết thêm được nhiều cách nghe hơn, từ đó có thể áp
dụng dễ dàng vào bài dạy của mình hơn. Chẳng hạn như không phải lúc nào
cũng bắt các em phải nghe tập trung và làm bài tập mà thay vào đó cũng cần kết
hợp với nghe không tập trung như cho các em nghe nhạc hay xem video, những
cách đó cũng góp phần vào việc luyện nghe và rèn thêm kỹ năng cho các em, từ
đó tiết học cũng trở nên thú vị, sinh động và hiệu quả hơn.
1.2. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe:
1.2.1.Đối với giáo viên:

Trong suốt quá trình dạy học các giải pháp được lồng ghép liên tục và sử
dụng bất cứ khi nào có thể nhằm mang lại kết quả cao nhất trong mỗi một tiết
dạy. Bản thân là một giáo viên đứng lớp tôi thường thực hiện các bước sau:
- Nghiên cứu kĩ các nội dụng tiết dạy từ SGK, SGV:
+ SGK, SGV là cơ sở quan trọng, để giáo viên hoạch định việc giảng dạy
của mình cho tiết học.
+ Việc nghiên cứu kỹ SGK, SGV sẽ giúp cho bản tôi biết cách tổ chức,
điều khiển tiết dạy nghe đi đúng trọng tâm, trọng điểm, phân bố thời gian cho
các bước, các hoạt động một cách khoa học.
- Nghiên cứu mục đích yêu cầu của tiết dạy:
Mục đích, yêu cầu của tiết dạy là đích mà cả giáo viên và học sinh cần
phải đạt được sau tiết dạy học. Đối với tiết dạy nghe, thông thường mục đích,
yêu cầu của tiết dạy là giúp học sinh luyện tập và phát triển các kỹ năng:
Listening (nghe), Speaking (nói), Reading (đọc) and Writing (viết) trong đó kỹ
năng nghe là chủ yếu). Sau khi kết thúc phần nghe học sinh hiểu được nội dung
chính của bài nghe và thực hiện một số yêu cầu hay bài tập ngôn ngữ nào đó.
- Lựa chọn và phối hợp các kỹ thuật dạy nghe (Listening Techniques) một
cách linh hoạt và phù hợp:
Việc lựa chọn kỹ thuật dạy nghe phải được dựa trên căn cứ là nội dung
của tiết dạy, đặc điểm, năng lực của lớp học và các giai đoạn trong tiến trình dạy
7


nghe gồm có 3 giai đoạn: Giai đoạn trước khi nghe (Pre-listening), giai đoạn
trong khi nghe (While-litstening), giai đoạn luyện tập (Post-listening). Mỗi giai
đoạn lại có các kỹ thuật dạy nghe đặc trưng phù hợp với từng giai đoạn đó.
- Sử dụng tốt các phương tiện, đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy:
Sử dụng loa đài:
+ Trước khi thực hiện dạy học cần chuẩn bị máy tốt, băng rõ và pin dự
phòng khi mất điện.

+ Phải đảm bảo tính an toàn khi thao tác.
+ Tuyệt đối không để học sinh tự ý sử dụng nếu chưa được hướng dẫn.
+ Xem xét sự cần thiết, hiệu quả mang lại, thời gian cụ thể cho từng công
đoạn.
Sử dụng tranh minh họa:
+ Tranh hình trong SGK: Bản thân tôi luôn luôn khai thác tối đa tranh ảnh
của bộ SGK có trong từng phần bài. Một trong những thế mạnh của bộ SGK
biên soạn theo chương trình mới là có nhiều tranh hình minh họa. Việc tận dụng
đến mức tối đa các tranh hình trong SGK để giúp học sinh hiểu bài học là việc
cần chú trọng trong tất cả các bài học.
+ Tranh hình minh họa (có thể tự tạo hoặc mua) : Tranh hình minh họa để
giới thiệu và luyện tập bài mới là yêu cầu bắt buộc. Không yêu cầu hình minh
họa phải đảm bảo tính thẩm mĩ cao, nhưng phải có sự liên hệ thực tế gần gũi với
nội dung bài học (có thể phóng to tranh minh họa trong SGK nếu điều kiện
không cho phép).
- Cần phải lên một giáo án hợp lý, khoa học: cần hoạch định rõ hoạt động
của thầy, hoạt động của trò, thời gian cho các hoạt động, các yêu cầu của từng
bài tập, các phương án trả lời của học sinh.
- Trao đổi, thảo luận về phương án giảng dạy với đồng nghiệp để tiết dạy
nghe cũng như các tiết dạy khác đạt hiệu quả hơn.
Ngoài ra giáo viên cần phải:
- Có tầm bao quát lớp, không thiên vị là người công tâm.
- Xây dựng được nhiều tình huống lý thú, bổ ích, thiết thực và bất ngờ, tạo
không khí thoải mái, ...
- Rèn cho mình một chút năng khiếu để có thể vẽ hình, hát, ... gây hứng
thú cho học sinh.
- Lựa chọn đối tượng học sinh để giao việc, dành nhiều thời gian cho học
sinh thực hành, bởi đi kèm với kĩ năng nghe thì phải có kĩ năng nói.
- Chỉ đưa ra lời khen, sự khích lệ khi cần thiết không lạm dụng, nếu lạm
dụng lời khen sẽ có kết quả ngược lại.

8


- Uốn nắn lời ăn tiếng nói của học sinh, rèn cho học sinh thói quen tự học:
học trên sách vở, báo trí nước ngoài, nghe đài, khuyến khích những học sinh có
năng khiếu âm nhạc.
- Rút ra bài học đạo đức sau mỗi bài học cho học sinh.
Bên cạnh đó cần liên hệ chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm lớp và phụ
huynh học sinh để nắm bắt đối tượng học sinh đồng thời nhắc nhở những học
sinh mà thường xuyên không học bài, hoặc những học sinh chưa mua SGK,
SBT, ...
1.2.2. Đối với học sinh:
Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị tốt cho tiết học tới bằng cách:
- Ra hệ thống các câu hỏi gợi mở về bài mà các em sắp được học để học
sinh có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu tài liệu, ...
- Yêu cầu học sinh thực hiện một số bài tập liên quan đến nội dung tiết
dạy.
- Khuyến khích, động viên học sinh tự tin, chủ động, sáng tạo nêu ra
những vấn đề, câu hỏi có liên quan đến nội dung bài.
1.3. Sử dụng linh hoạt các kỹ thuật dạy học trong một tiết dạy nghe:
1.3.1. Trước khi nghe (Pre- listening):
Mục đích của các hoạt động trong giai đoạn này là nhằm giúp học sinh tập
trung sự chú ý vào chủ đề. Giáo viên tạo tâm thế chuẩn bị làm bài nghe cho học
sinh bằng cách dẫn dắt, gợi hỏi, nói về chủ đề của bài nghe, yêu cầu học sinh
quan sát tranh, đọc từ và đoán xem các em chuẩn bị nghe về chủ đề gì? Ai sắp
nói? Nói với ai? Hội thoại diễn ra ở đâu? Có thể có những điều học sinh nói
không chính xác với những gì các em sắp nghe nhưng vấn đề đặt ra là các em có
hứng thú trước khi nghe, hiểu tình huống và chủ đề sắp nghe. Giáo viên cũng có
thể giúp học sinh lường trước những khó khăn có thể gặp phải về phát âm, từ
hay cấu trúc mới, các kiến thức nền hay kiến thức về văn hóa, đất nước học.

Cuối cùng là khi dạy tiết nghe thì cần phải nói rõ cho học sinh biết các em
sẽ được nghe bao nhiêu lần (thường thì bản thân tôi lên lớp là cho học sinh nghe
2 lần, đối với bài nghe khó thì tôi cho học sinh nghe 3 lần) và hướng dẫn các yêu
cầu, nhiệm vụ khi nghe (trả lời câu hỏi- answer the question, chọn tranh hay
ghép tranh – listen and match, listen and tick, listen and number, ...) quy định
thời gian cho học sinh hoàn thành bài nghe (3 phút hoặc 5 phút).
* Một số thủ thuật trong giai đoạn này:
- Cho học sinh nghĩ, đoán trước những điều sắp nghe trong ngữ cảnh nhất
định.
- Dạy từ vựng, tuy nhiên không giới thiệu hết từ mới, nên để học sinh
đoán nghĩa của từ thông qua ngữ cảnh hoặc tranh ảnh.
9


- Cung cấp mục đích nghe, đưa ra các nhiệm vụ và bài tập về nội dung
nghe.
* Một số hình thức dạy trong giai đoạn này:
- True/ False statements prediction.
- Open – prediction.
- Ordering.
- Pre- question.
Việc lựa chọn hoạt động nào để thực hiện trong giai đoạn này còn tuỳ thuộc
vào một số yếu tố như thời gian tiến hành bài tập nghe, tài liệu có sẵn hay không
có sẵn, trình độ và sở thích của học sinh. Điều kiện giảng dạy của lớp cũng là
một trong những yếu tố đưa đến quyết định chọn lựa kỹ thuật nào. Ngoài ra mục
đích giảng dạy của bài nghe và mục tiêu thực hiện cũng là những yếu tố cơ bản
để giáo viên đưa ra các quyết định chọn lựa.
Ví dụ: để dạy tiết nghe English 4, Unit 5: Can you swim? Lesson 1 phần
“ Listen and tick ”, tôi tiến hành như sau:

Ở giai đoạn Pre- listening tôi sẽ tiến hành 3 bước sau:
- Bước 1: Cho học sinh quan sát tranh và nói về hoạt động của các bạn
trong tranh.
- Bước 2: Teach vocabulary (Dạy từ vựng).
+ drawing, singing, listening to music (action)
10


+ cooking, skipping, cycling (using picture in the book)
+ skating (translation)
+ reading (using picture)
- Bước 3: Open prediction (Dự đoán mở).
Set the scene: This is the activities of Tony, Nam and Akiko. Now, we’re
going to listen and tick correct pictures they’re can do. (Đặt tình huống và yêu
cầu học sinh dự đoán về hoạt động mà bạn Tony, Nam và Akiko có thể làm).
1.3.2. Trong khi nghe (While- listening):
Mục đích của hoạt động trong giai đoạn này là nhằm giúp cho học sinh
thực hành kỹ năng nghe, tức là qua lời nói rút ra được thông tin cần truyền đạt
và những bài tập được thực hiện ngay trong khi đang nghe.
* Một số thủ thuật trong giai đoạn này:
- Cho học sinh nghe và làm bài tập, nếu phần trước cho học sinh đoán nội
dung nghe thì ở phần này cho học sinh đối chiếu điều đã nghe với điều đã đoán.
- Đối với bài nghe khó giáo viên có thể chia quá trình nghe thành bài tập
nghe từ dễ đến khó.
- Giáo viên cho học sinh nghe 2 hay 3 lần. Lần đầu giúp học sinh làm
quen với bài nghe hiểu, lần thứ hai nghe thông tin chính xác để hoàn thành bài
tập, lần thứ ba nghe và kiểm tra lại bài tập đã làm.
* Một số hình thức thể hiện trong giai đoạn này:
- Listen and number.
- Listen and tick.

- Listen and circle.
- Listen and match.
- Listen and fill in the blanks.
* Ví dụ: Để dạy bài nghe English 5, Unit 13: What do you do in your free
time? Lesson 1 phần 4 “Listen and tick” tôi cho học sinh nói về hoạt động vào
thời gian rảnh của các em xong, yêu cầu học sinh nhìn vào tranh để liên tưởng
hoặc đoán về những hoạt động mà các nhân vật thực hiện. Sau đó, cho các em
nghe lại và kiểm tra lại việc đoán của mình, rồi cho nghe lần cuối để các em
kiểm tra lại kết quả của mình.

11


Tôi sẽ mở bài nghe cho học sinh nghe 2 lần để hoàn thành bài Tick (Tick
vào tranh được nói đến trong bài - nói về hoạt động các bạn có thể làm). Sau đó
mở băng lần 3 để học sinh check lại đáp án đúng.
Đáp án bài nghe: 1. b

2. a

3. b

1.3.3. Sau khi nghe (Post- listening):
Mục đích của các hoạt động sau khi nghe nhằm:
- Kiểm tra xem học sinh có hiểu những thông tin được nghe theo yêu cầu
hay không và có hoàn thành được các hoạt động trong “While-listening” hay
không.
- Tìm ra nguyên nhân làm cho học sinh không nghe được hoặc không hiểu
được một số phần nào đó trong bài tập nghe.
- Dùng bài tập mở rộng theo chủ đề bài nghe.

* Một số thủ thuật trong giai đoạn này:
- Cho học sinh nhắc hay nói lại một số điều/ câu đã nghe.
Tổ chức cho học sinh nói về mình hay bạn bằng cách dựa vào một vài
thông tin trong bài nghe.
- Dùng bài tập mở rộng để học sinh có thêm thông tin của bài nghe.
* Một số hình thức thể hiện trong giai đoạn này:
- Find the sentence that summarize the content of the tape.
- Give the title of the listening text.
- Disscussion questions.
- Gap filling.
12


* Ví dụ: English 3, Unit 10: What do you do at break time? Lesson 2 phần
4 “Listen and number”.
Khi nghe 3 lần xong và đưa ra đáp án a-4, b-2, c-1, d-3, để giúp học sinh
hiểu thêm về nội dung của bài nghe này, tôi yêu cầu học sinh đóng sách vở lại,
nghe lần cuối và sau đó hỏi và trả lời theo cặp những gì các em nghe được.

Mẫu câu xuất hiện trong bài nghe là :
What do you do at break time?

I play……...........................…….…

Yêu cầu học sinh thực hành nói về mẫu câu vừa nghe được với bạn của
mình (cho học sinh 2 phút thực hành nói).
Sau khi thực hành theo cặp xong thì tôi sẽ gọi một vài cặp (khoảng 3 cặp)
thực hành nói mẫu câu vừa nghe được trước lớp.
2. Thảo luận, đánh giá kết quả thu được
Qua thực tế các tiết dạy thăm dò ý kiến của học sinh và so sánh chất

lượng của các khối lớp. Trong quá trình dạy tôi nhận thấy các em không còn
phải lo sợ khi đến tiết học nghe, các em hứng thú hăng say luyện tập và kết quả
tiếp thu bài của học sinh đã được cải thiện và tốt hơn.
2.1. Tính mới, tính sáng tạo
- So với các giải pháp lên lớp truyền thống học sinh chỉ được nghe và
hoàn thành theo yêu cầu của bài mà SGK cho sẵn, nên các em thiếu sự liên kết
giữa chủ điểm và thực tiễn hằng ngày. Sáng kiến này thực hiện đổi mới từ
phương pháp giảng dạy, phương pháp giúp học sinh xử lí thông tin và sử dụng
kiến thức một cách có hệ thống hơn, phát huy vai trò học tập và tính sáng tạo
của cá nhân học sinh để thực hành tốt kỹ năng nghe. Cụ thể là:
+ Giải pháp tạo tình huống để học sinh kết hợp nói với nghe. So với giải
pháp truyền thống giáo viên chỉ định hướng học sinh nghe và hoàn thành theo
yêu cầu của bài. Việc thực hành này chỉ dừng lại ở mức độ nghe và hoàn thành
bài. Với giải pháp mới học sinh được đặt vào một tình huống có trong phần bài
13


nghe mà các em sẽ được nghe. Luôn tạo môi trường ngoại ngữ trong giờ học và
phải sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ chính để giao tiếp. Tuỳ theo khối lớp và
đối tượng học sinh, giáo viên có thể sử dụng những câu Tiếng Anh ngắn gọn,
đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thuộc. Luôn biết khích lệ học sinh sử dụng kiến
thức đã học để sử dụng trong giao tiếp.
+ Phương pháp truyền thống giáo viên chỉ cho học sinh nghe trong tiết
học nghe. Với phương pháp này học sinh có thể phát triển kỹ năng nghe trong
tất cả các tình huống, trong thực tiễn, trong cuộc sống hằng ngày. Trong thời
gian ở nhà, hướng dẫn các em tập nghe Tiếng Anh qua đài, tivi, nghe các bài hát
bằng tiếng Anh, ... Trong một tiết dạy nghe phải biết linh hoạt kết hợp với các kỹ
năng khác như nói, đọc, viết. Một trong những kỹ năng không thể thiếu trong
một tiết dạy nghe đó là kỹ năng nói.
+ Với giải pháp mới giáo viên sử dụng linh hoạt các thủ thuật trong dạy

học sẽ lôi cuốn, thu hút học sinh vào nội dung bài nghe bằng các hình thức hoạt
động, các kỹ thuật dạy nghe phù hợp cho từng giai đoạn của một tiết dạy nghe.
Khi dạy một tiết nghe thì trươc tiên phải có hoạt động trước khi nghe, hoạt đông
này nhằm giúp học sinh tập trung sự chú ý vào chủ đề. Giáo viên tạo tâm thế
chuẩn bị làm bài nghe cho học sinh bằng cách dẫn dắt, gợi hỏi, nói về chủ đề
của bài nghe, yêu cầu học sinh quan sát tranh, đọc từ và đoán xem các em chuẩn
bị nghe về chủ đề gì? Ai sắp nói? Nói với ai? Hội thoại diễn ra ở đâu? Có thể có
những điều học sinh nói không chính xác với những gì các em sắp nghe nhưng
vấn đề đặt ra là các em có hứng thú trước khi nghe, hiểu tình huống và chủ đề
sắp nghe. Giáo viên cũng có thể giúp học sinh lường trước những khó khăn có
thể gặp phải về phát âm, từ hay cấu trúc mới, các kiến thức nền hay kiến thức về
văn hóa, đất nước học.
+ Sáng tạo những đồ dùng nghe phù hợp với nội dung của bài nghe: Tranh
ảnh, mô hình, băng đĩa,…. Cần phải chọn, sử dụng và phối hợp linh hoạt các
phương pháp, kỹ thuật dạy nghe, ngoài các bài tập trong SGK, SBT, giáo viên
đưa ra các bài tập phù hợp, có tính năng giao tiếp thực tế cao.
- Sáng kiến không chỉ tập chung vào đổi mới phương pháp tổ chức các
hoạt động trên lớp mà còn tập trung nhiều vào đổi mới các hoạt động phát triển
ngôn ngữ ngoài giờ học.
2.2. Khả năng áp dụng và mang lại lợi ích thiết thực của sáng kiến:
2.2.1 Khả năng áp dụng:
Các giải pháp trên đã và đang được áp dụng trong tiết dạy Tiếng Anh tại
lớp 3, 4, 5 điểm trường Pác Khuông và các điểm trường của trường PTDTBT
THI Thiện Thuật. Để có được những kết quả rõ rệt và phát huy được những ưu
điểm thì cần phải có những điều kiện nhất định để thực hiện:
- Giáo viên là người có trình độ về chuyên ngành, luôn tâm huyết với
nghề, tận tâm vì học sinh, có khả năng sử dụng ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
Luôn luôn trao đổi chuyên môn với đồng nghiệp, tích cực dự giờ để học hỏi kinh
14

nghiệm. Tham gia đầy đủ các buổi tập huấn do Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT tổ
chức.
- Học sinh đa số là dân tộc thiểu số, phần đa các em đều ngoan ngoãn chăm
chỉ học tập. Các em luôn có hứng thú với việc học ngoại ngữ. Lớp học có đủ
điều kiện cần thiết để giáo viên có thể lắp đặt các phương tiện nghe, nhìn phục
vụ cho tiết học. Nhà trường có lắp mạng Internet để truy cập và tìm kiếm thông
tin để phục vụ cho việc giảng dạy của giáo viên. Sự ủng hộ của Ban giám hiệu
nhà trường cũng như tổ chuyên môn, cùng các thầy cô giáo trong trường đã góp
phần không ít để mang lại hiệu quả của việc dạy học môn Tiếng Anh trong
trường PTDTBT THI Thiện Thuật.
2.2.2. Khả năng mang lại lợi ích thiết thực
Qua một thời gian áp dụng các giải pháp của đề tài đưa ra thì hoạt động học
tập của học sinh đã có những thay đổi và đạt hiệu quả tích cực. Các em đã tự tin
hơn trong tiết học Tiếng Anh, các em không bỡ ngỡ và sợ sệt khi học tiết nghe
nữa. Các em đã mạnh dạn nói tiếng Anh nhiều hơn. Không khí học tập trong giờ
học Tiếng Anh đã sôi nổi, nhiệt tình hơn. Học sinh đã bắt đầu sử dụng nói Tiếng
Anh nhiều hơn trong tiết học.
Theo khảo sát đầu năm học về thái độ học tập 60% học sinh cảm thấy môn
học này khó và không thích học môn Tiếng Anh. Các em thiếu tự tin để sử dụng
ngôn ngữ này trong trường học cũng như trong tết học ngoại ngữ. Tuy nhiên sau
khi được khảo sát lại vào cuối học kì I thì số lượng học sinh thích học Tiếng Anh
và thích tham gia Câu lạc bộ Tiếng Anh đã được tăng lên đáng kể. Các em
không ngại giao tiếp, không ngại nói trong giờ học nữa.
Qua các tiết dạy, lắng nghe ý kiến của học sinh và so sánh chất lượng của
các lớp, các khối. Trong quá trình dạy tôi nhận thấy các em không còn phải lo sợ
khi đến tiết học nghe, các em hứng thú học nghe và kết quả tiếp thu bài của học
sinh tốt hơn. Cụ thể sự tiến bộ của các em trong môn học Tiếng Anh như sau:
Khảo sát đầu năm

Cuối học kì I

Tăng +, giảm -

Số học sinh

SL

Tỉ lệ %

SL

Tỉ lệ %

SL

Tỉ lệ %

Tổng số học sinh

64

100

64

100

64

100

Hoàn thành tốt

13

20

22

34,4

+9

+ 14,4

Hoàn thành

51

80

42

65,6

-9

-14,4

So sánh kết quả khảo sát đầu năm với cuối học kì I tôi thấy:
- Tỉ lệ các em học sinh hoàn thành tốt kỹ năng nghe so với đầu năm đã
được tăng lên từ 20 % lên 34,4 %. Tăng lên 14,4% so với đầu năm.
- Tỉ lệ các em học sinh hoàn thành được kỹ năng nghe ở mức độ khá tăng
lên 15% so với đầu năm.
15


- Số các em hoc sinh thích, hứng thú học kỹ năng nghe so với đầu năm
tăng lên: 14 em (21,8%).
- Số các em hoc sinh không thích học, sợ kỹ năng nghe so với đầu năm
giảm còn: 7 em (10,9%).
IV – KẾT LUẬN
Học là một công việc lâu dài vất vả, khó nhọc đối với học sinh. Do vậy
giáo viên ngoài nhiệm vụ truyền đạt kiến thức còn phải tìm cách làm cho giờ
học có hiệu quả, thu hút sự tập trung của các em. Hướng dẫn cho các em phương
pháp học tập là rất quan trọng, đặc biệt cần khuyến khích các em sử dụng tiếng
Anh trong cuộc sống. Học ngoại ngữ mà không thực hành giao tiếp thì ngày một
phai mờ một ngôn ngữ mình đang học.
Sáng kiến “Một số giải pháp rèn luyện kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học
sinh tiểu học tại trường PTDTBT THI Thiện Thuật” đã đưa ra được các giải
pháp mới nhằm giảng dạy một tiết nghe đạt hiệu quả, giúp học sinh có hứng thú
hơn trong học tập, tích cực chủ động sáng tạo để mở rộng vốn hiểu biết, đồng
thời cũng rất linh hoạt trong việc lĩnh hội kiến thức và phát triển kỹ năng. Các
tiết học đã trở nên sôi nổi hơn, học sinh chủ động lĩnh hội tri thức, tham gia thực
hành nhiều và tự tin hơn. Phương pháp này đã được kiểm chứng qua thực tế
giảng dạy và được các thành viên trong tổ chuyên môn phân tích, đánh giá, nhất
trí cao.
Trên đây là bản mô tả sáng kiến kinh nghiệm về: “Một số giải pháp rèn
luyện kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh tiểu học tại Trường PTDTBT THI

Thiện Thuật” mà bản thân tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy và đã đạt
được kết quả nhất định. Tuy nhiên bản mô tả sáng kiến của tôi vẫn không tránh
khỏi những thiếu xót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của hội đồng
thẩm định các cấp để sáng kiến của tôi đưa vào thực hiện có hiệu quả hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

CAM ĐOAN CỦA TÁC GIẢ
VỀ SÁNG KIÊN

Hoàng Thị Trường

Tô Thị Yêu

16


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Văn Vân, sách học sinh Tiếng Anh lớp 3. Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam.
2. Hoàng Văn Vân, sách giáo viên Tiếng Anh lớp 3. Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam.
3. Hoàng Văn Vân, sách học sinh Tiếng Anh lớp 4. Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam.
4. Hoàng Văn Vân, sách giáo viên Tiếng Anh lớp 4. Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam.
5. Hoàng Văn Vân, sách học sinh Tiếng Anh lớp 5. Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam.
6. Hoàng Văn Vân, sách giáo viên Tiếng Anh lớp 5. Nhà xuất bản Giáo dục

Việt Nam.
7. />
17