Đánh giá kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo trước bằng mảnh ghép gân hamstring tự thân tại Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển - Uông Bí

TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2013

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU PHẪU THUẬT
NỘI SOI TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC
BẰNG MẢNH GHÉP GÂN HAMSTRING TỰ THÂN
TẠI BỆNH VIỆN VIỆT NAM-THỤY ĐIỂN-NG BÍ
Đỗ Đăng Hồn,
Hồng Văn Dũng,
Vũ Văn Hướng
Bệnh Viện Việt Nam Thụy Điển - ng Bí
Tác giả:
Ths, Bs Đỗ Đăng Hồn
Email:


TĨM TẮT
Đứt dây chằng chéo trước khớp gối là tổn thương thường gặp trong chấn thương thể
thao. Hiện nay phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước qua nội soi là phẫu thuật tiêu
chuẩn để điều trò tổn thương này. Tùy điều kiện từng nơi, kinh nghiệm phẫu thuật viên
có thể khác về chất liệu mảnh ghép, cách cố đònh đường hầm. Mục tiêu: 1, Đánh giá
kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo trước bằng mảnh ghép gân
Hamstring tự thân tại bệnh viện Việt Nam- Thụy Điển-Uông Bí. 2, Nhận xét một số
yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo trước.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu.
Kết quả: Khả quan, tỉ lệ rất tốt đạt 92%. Tai biến, di chứng vùng lấy gân không
đáng kể.
Từ khóa: nội soi khớp; dây chằng chéo trước; bệnh viện Uông Bí.

Assess the initial results of arthroscopic ACL
reconstruction using Hamstring tendon autografts at
Vietnam-Sweden Uong Bi General Hospital

Do Dang Hoan,
Hoang Van Dung,
Vu Van Huong

Abstract
ACL rupture is quite common in sport injury. Today, Arthroscopic ACL reconstruction
is standard surgery for this treatment. Goal: 1, Assess the initial result of arthroscopic
ACL reconstruction using Hamstring tendon autografts at Vietnam-Sweden Uong Bi
General Hospital. 2, Comment on factors affecting to the result of arthroscopic ACL
reconstruction.
Subjects and Method: clinical study described.
Results: very good results 88%. Complications: 0%. Donor site sequelae are not significant.
Key words: Arthroscopy; ACL reconstruction, Uong Bi General Hospital

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phẫu thuật nội soi hiện nay là phẫu thuật tiêu
chuẩn cho tái tạo dây chằng chéo trước khớp gối.
Kết quả phẫu thuật phụ thuộc vào nhiều yếu tố: lựa
chọn mảnh ghép, cách cố định đường hầm, cách xử
lí các tổn thương kèm theo, cơ địa bệnh nhân và trình
độ phẫu thuật viên. Tại bệnh viện Việt Nam – Thụy
Điển ng Bí, phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng
106

chéo trước được thực hiện từ năm 2010, sử dụng
mảnh ghép gân Hamstring tự thân chập bốn. Để đánh
giá kết quả phẫu thuật một cách khách quan, chúng
tơi thực hiện đề tài này với 2 mục tiêu: 1, Đánh giá
kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng
chéo trước bằng mảnh ghép gân Hamstring tự thân

tại bệnh viện Việt Nam- Thụy Điển-ng Bí. 2, Nhận
xét một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật
nội soi tái tạo dây chằng chéo trước.


II. Đối tượng và phương pháp
nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
Gồm 25 bệnh nhân được phẫu thuật nội soi tái tạo dây
chằng chéo trước khớp gối bằng mảnh ghép gân Hamstring
tự thân từ 5/2012 đến 5/2013.
- Tiêu chuẩn lựa chọn: Các bệnh nhân được chẩn đốn
đứt dây chằng chéo trước có hoặc khơng kèm theo rách
sụn chêm được phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo
trước bằng mảnh ghép gân Hamstring tự thân tại bệnh viện
Việt Nam-Thụy Điển- ng Bí.
- Tiêu chuẩn loại trừ:
+ Bệnh nhân có tổn thương đa dây chằng.
+Bệnh nhân được tái tạo dây chằng chéo trước khơng
bằng gân Hamstring tự thân.
2. Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu tiến cứu.
- Chẩn đốn xác định đứt dây chằng chéo trước dựa vào:

III. Kết quả nghiên cứu
* Tuổi: tuổi trung bình: 30,2 tuổi, trẻ nhất 18 tuổi, lớn
nhất 50 tuổi.
* Đường kính của mảnh ghép: nhỏ nhất 6mm, lớn nhất
8 mm, trung bình 7,2mm.
* Kết quả gần.
Bảng 1: Chức năng khớp khi khám lại

Kết Quả

n

%

Tầm vận động khớp bình thường

25

100

+ Lâm sàng: bệnh nhân lỏng khớp gối, khó khăn khi
lên xuống cầu thang, dốc. Khám có dấu hiệu ngăn kéo
trước, Test Lacmman (+), Test Pivot shift (+).

Dáng đi bình thường

23

92

Lên xuống cầu thang bình thường

25

100

+ Chụp cộng hưởng từ: Hình ảnh dây chằng chéo trước
phù nề, mất sức căng hoặc đứt hồn tồn.

Mâm chày ra trước < 2mm

23

92

Pivot shift test (-)

25

100

- Đánh giá các tổn thương phối hợp: Rách sụn chêm,
tổn thương dây chằng bên, tổn thương chéo sau.
- Phẫu thuật:
+ Tuổi bệnh nhân: 18-50 tuổi.
+ Thời gian từ khi bị tai nạn đến khi phẫu thuật: Trên
3 tuần.
+ Tư thế bệnh nhân: Kê chân trên khung, gối gấp
khoảng 90o
+ Đường vào khớp: 2 cổng trong và ngồi phía trước.
+ Kiểm tra khớp: Chú ý 2 sụn chêm, tình trạng dây
chằng chéo trước, sau, mặt sụn khớp.
+ Lấy gân Hamstring (chỉ lấy gân cơ thon và cơ bán gân)
+ Khoan đường hầm lồi cầu đùi: Sát bờ sau lồi cầu
ngồi, vị trí 9-10h
+Khoan đường hầm mâm chày: Bờ ngồi gai chày
trong hoặc theo vết tích của dây chằng chéo trước. Sau
khi khoan kim dẫn đường nên kiểm tra hướng và vị trí của

đường hầm
+ Kéo gân qua đường hầm, cố định phía lồi cầu bằng
vít treo (XO button), phía mâm chày bằng vít tự tiêu.
- Đánh giá kết quả: Sau phẫu thuật 3 tháng.

Bảng 2: Điểm Lysholm sau phẫu thuật
Biến Chứng

n

%

Nhiễm trùng nông

0

0

Nhiễm trùng sâu

1

4

Tụ máu vùng lấy gân

0

0

Tổn thương mạch

0

0

Mất cảm giác da trước gối

0

0

IV. Bàn luận
Kết quả phẫu thuật
Phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo trước là phẫu
thuật khó, đòi hỏi trình độ và kinh nghiêm của phẫu thuật
viên. Đánh giá kết quả dựa trên nhiều tiêu chí, hiện nay
thường sử dụng bảng điểm Lysholm để đánh giá kết quả
trước và sau phẫu thuật.
Về độ tuổi của bệnh nhân: trong nghiên cứu của chúng
tơi, độ tuổi trung bình 30,2 tuổi, trẻ nhất 18 tuổi và lớn
nhất 50 tuổi. Điều này cũng phù hợp với các nghiên cứu
của các tác giả khác vì khi độ tuổi càng cao thì khả năng
phục hồi sau phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo càng thấp.
Do vậy với những trường hợp trên 45 tuổi chúng tơi ln
cân nhắc và giải thích kĩ cho người bệnh trước phẫu thuật.
Phần 2: Phần nội soi và thay khớp
107

TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2013

Về kết quả phẫu thuật: rất tốt 23 bệnh nhân (92%),
tốt 2 bệnh nhân (8%),không có trường hợp nào kết
quả trung bình hoặc kém.
Các biến chứng do phẫu thuật: theo các tác giả
trong và ngoài nước, phẫu thuật nội soi khớp có thể
gặp các biến chứng như: nhiễm trùng khớp, tụ máu
vùng lấy gân, tổn thương mạch khoeo, dị cảm hoặc
mất cảm giác vùng da trước gối. Trong nhóm nghiên
cứu của chúng tôi, gặp 1 trường hợp bị nhiễm trùng
khớp. Bệnh nhân này sau đó được phẫu thuật cắt lọc
dọn dẹp khớp bằng arthorcare, dùng kháng sinh phổ
rộng sau 1 tuần bệnh nhân hết sốt, tiến triển tốt, bảo
tồn được dây chằng mới tái tạo.
Các Điểm Quan Trọng Để Đạt Kết Quả Phẫu
Thuật Tốt
- Chuẩn bị bệnh nhân trước phẫu thuật.
Đây là bước rất quan trọng, theo chúng tôi một số
điểm cần thiết trong chuẩn bị bệnh nhân bao gồm:
+ Đánh giá tổn thương trước phẫu thuật: đứt dây
chằng bán phần hay toàn bộ, tổn thương kèm theo:
rách sụn chêm, đứt chéo sau, đứt dây chằng bên
trong, bên ngoài…

+ Dùng kháng sinh dự phòng.
+ Chuẩn bị tấm nilon lót bàn mổ và bao nilon bọc
camera.
Chuẩn bị bệnh nhân tốt sẽ giúp rút ngắn thời gian
phẫu thuật, tránh được các biến chứng như nhiễm

trùng, tổn thương khớp.
- Phẫu thuật: Kinh nghiệm và trình độ của phẫu
thuật viên rất quan trọng. Mục tiêu của phẫu thuật
là tái tạo dây chằng chéo trước theo giải phẫu, tránh
làm tổn thương các thành phần khác trong khớp.
- Tập luyện phục hồi chức năng sau phẫu thuật.
Để người bệnh có thể phục hồi tối đa, nên có một
kế hoạch tập luyện sau mổ chi tiết.

V. Kết luận
Phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo trước
khớp gối bằng mảnh ghép gân Hamstring tự than cho
kết quả khả quan, tỉ lệ rất tốt đạt 92%, ít biến chứng.
Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật bao
gồm tuổi của bệnh nhân; các tổn thương phối hợp;
kinh nghiệm của phẫu thuật viên.

Tài liệu tham khảo
1.

2.

3.

108

Đặng Hoàng Anh (2009), Nghiên cứu điều trị đứt dây
chằng chéo trước khớp gối bằng phẫu thuật nội soi
sử dụng gân cơ bán gân và gân cơ thon, Luận án tiến
sĩ y học, Học viện Quân Y.

4.

Trương Trí Hữu (2009), Tái tạo dây chằng chéo
trước kèm rách sụn chêm do chấn thương thể thao
qua nội soi, Luận án tiến sĩ y học, Trường đại học Y
Dược thành phố Hồ Chí Minh.

Toshiyuki T, Hisashi K, Akira K, Influence of Medial
Hamstring tendon harvest on knee flexor strength
after anterior cruciate ligament reconstruction, Acta
Orthopaedica .

5.

Rudolf W P, Forough F, Mohit B, Hamstring tendon
autograft better than bone patellar-tendon bone
autograft in ACL reconstruction, Acta Orthopaedica
2007; 78 (3): 350–354.

Norimasa N, Shuji H, Satoru S, Evaluation of active
knee flexion and hamstring strength after anterior
cruciate ligament reconstruction using hamstring

tendons, The Journal of Arthroscopic & Related
Surgery, 2002,18 (6): 598-602.