NGHIÊN CỨ SỰ SA SÚT VỀ MẶT CHẤT LƯỢNG CỦA BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ HIỆN NAY

 

MỤC LỤC

1. Ly do chn đê tai......................
tai..................................
.........................
..........................
..........................
.............................3
................3
2. Tình hình nghin
nghin cưu lin
lin qun đến đê tai......
tai..........
........
........
........
........
........
..........
.............
..............5
.......5
3. Mc tiu, nhiệm v nghin cưu........
cưu............
........
........
........
........
.........

.........
........
........
.........
.........
...........
...........1
....111
4. Đôi tơng, phm vi nghin
nghin cưu......
cưu..........
.........
.........
........
........
.........
.........
........
........
.........
.........
.........
............1
.......111
5. C sở ly luận va phng
phng php nghin cưu:.....
cưu:.........
.........
.........
........

........
.........
.........
........
........
........12
....12
6. Ý nghĩ ly luận va thực tiễn củ đê tai:......
tai:..........
........
........
.........
.........
........
........
.........
..........
............
........13
.13
7. Cấu trúc củ luận văn:.....
văn:.........
.........
.........
........
........
.........
.........
........
........

.........
.........
........
........
.........
...........
.............
........13
.13
Chương 1: QUAN NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO VÀ LÝ LUẬN
CHUNG VỀ BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ.......................
TỬ...................................
.........................
........................15
...........15
1.1. Quan niệm
niệm về đạo
đạo đức
đức nhà báo.........................
báo......................................
...................................15
......................15
1.2. Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật......
luật..........
........
........
.........
.........
.........
............

..............25
.......25
1.3. Những yêu cầu về đạo đức nhà báo ở Việt
Việt Nam..........
Nam..............
........
..........
.............
.........30
..30
1.4. Về Báo mạng điện tử.........................
tử......................................
.........................
.......................................37
...........................37
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1.........................
1......................................
.........................
.........................
..............................51
.................51
Chương 2: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ VI PHẠM ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO
TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ HIỆN NAY............
NAY................................................52
....................................52
2.1 Những
Những biểu
biểu hiện
hiện vi phạm
phạm đạo

đạo đức nghề
nghề nghiệ
nghiệp
p của nhà
nhà báo trên
trên báo
mạng điện tử hiện nay............
nay.........................
.........................
.........................
..........................
.................................52
....................52
2.
2.2.
2. Nguy
Nguyên
ên nhân
nhân hiện
hiện tượn
tượngg vi phạm
phạm đạo
đạo đức của
của nhà báo
báo trên
trên báo
mạng điện tử hiện nay............
nay.........................
.........................
.........................

..........................
.................................81
....................81
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............
2.........................
..........................
.........................
.........................
..............................94
.................94
Chương 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ ĐỂ KHẮC PHỤC
TÌNH TRẠNG VI PHẠM ĐẠO ĐỨC CỦA NHÀ BÁO TRÊN BÁO
MẠNG ĐIỆN TỬ......................
TỬ..................................
.........................
..........................
..........................
.........................
..................95
......95
1


 

3.1.Nâng co hiệu quả quản ly nha nớc vê bo chí..........................
chí.......................................95
.............95
3.2.Nâng co trình độ đội ngũ lãnh đo, quản ly bo chí................
chí..............................104

..............104
3.3.Nâng co trình độ đội ngũ phóng vin/ bin tập vin.............................106
3.4.Nâng co văn hó tiếp nhận va thm gi cho cng chúng......................117
KẾT LUẬN......................
LUẬN...................................
..........................
.........................
.........................
......................................
.........................120
120
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................
KHẢO.........................................
..............................................
.................................123
123

2


 

MỞ ĐẦU
1. L do chn
chn đề tài
tài
 Nghê nghiệp nao cũng cần có những qu định, những chuẩn mực ring
trong hot động củ mình va nghê lam bo cũng khng phải la một ngoi lệ.
Thật khó hình dung nổi nếu nh đời sông xã hội, nhất la một xã hội văn minh,
li thiếu đi hot động củ phng tiện thng tin đi chúng. Tính từ khi tờ bo

đầu tin r đời (năm 1690), trong bôn thế kỷ tồn ti, bo chí đã trở thanh
 phng tiện, đồng
đ ồng thời trở thanh món ăn tinh thần khng thể thiếu đơc củ
con ngời. Nói cch khc, bo chí đã tự xc định cho mình những chưc năng
to lớn phc v con ngời va phc v cho sự tồn ti, pht triển xã hội loai
ngời. Ngơc li, con ngời cang pht triển, xã hội cang pht triển, cang đòi
hỏi nhiêu hn va to r những khả năng mới, kỳ diệu cho việc thu nhận,
chuển tải va ti hiện thng tin
tin - tưc la cho hot động bo chí. Hot động bo
chí thuộc
thuộc vê hot động chính
chính trị - xã hội lin qun
qun mật thiết
thiết đến t tởng,
tởng,
tình cảm củ con ngời. Ở đó, dù khch qun đến mưc nao, ngời lam bo
cũng bộc lộ cch nhìn, thi độ, phng php tiếp cận va sự bình gi củ mình
đôi với những gì đng diễn r trong cuộc sông. Va bằng tầm ảnh hởng rộng
lớn củ mình, có thể hiểu rằng bo chí góp phần định hớng cho sự hình
thanh t tởng củ mỗi ngời va sự thông nhất co trn phm vi toan xã hội.
Tìm hiểu, nghin cưu vê đo đưc nha bo khng chỉ cần thiết cho những
ngời lam bo chí, truên thng ma ng cả đôi với những ngời tiếp nhận
thng tin điêu na cũng v cùng cần thiết bởi trong xu hớng pht triển củ
 bo chí hiện đi, rnh giới giữ nha bo va cng chúng tiếp nhận đng nga
cang đơc rút ngắn, xó nhò.
Trong những thập kỷ gần đâ, bớc nhả vt củ kỹ thuật truên thng
la một trong những hiện tơng gâ tc động mnh mẽ đến đời sông xã hội,
3

 

lam th đổi bản chất xã hội cũng nh đời sông tâm ly, cc chuẩn mực văn
hó va thói quen củ
củ con ngời. Sự r đời va pht
pht triển củ Internet
Internet đã to
tiên đê cho sự r đời va pht triển củ bo mng điện tử - loi hình bo chí
mới mẻ với những đặc điểm khng một loi hình bo chí nao cnh trnh đơc
nh khả năng đ phng tiện (multimedi), tính tng tc co, khả năng
truên tải thng tin khng hn chế, tính thời sự va phi định kì khiến cho thng
tin trn bo mng điện tử la thng tin sông động nhất, nóng nhất, ti mới
nhất vì có thể cập nhật từng giờ, từng phút, thậm chí từng giâ. Nhng đi kèm
với những tiện ích đó, vấn đê đo đưc bo chí trong mi trờng truên thng
kỹ thuật sô li cang trở thanh một vấn đê thời sự nóng bỏng hiện n. Những
khôi lơng thng tin lớn đơc chuển tải tin tưc từng giâ, từng phút trn cc
trng bo mng, trng thng tin điện tử khiến con ngời khng còn đủ khả
năng kiểm sot thng tin. Hiện tơng vi phm đo đưc nha bo trn bo mng
điện tử đng xuất hiện nga cang nhiêu hn va trở thanh nỗi lo củ nhiêu
ngời có trch nhiệm va d luận xã hội.
Trong một vai năm trở li đâ, sự pht triển mnh mẽ củ Cng nghệ
thng tin, đặc biệt la sự xuất hiện củ Mng xã hội đã đẩ cc trng bo điện
tử ở Việt Nm vao một cuộc đu khôc liệt trong việc truên tải thng tin. Chỉ
với một chiếc điện thoi thng minh có khả năng tru cập Internet va một
trng c nhân trn mng xã hội, bất cư cng dân nao cũng có thể trở thanh
ngời đ tin. Đôi với hot động bo chí, sự xuất hiện củ Mng xã hội giông
nh con do hi lỡi, va trong cuộc đu khôc liệt để truên tải thng tin ấ, đã
khng ít ngời lam bo phm phải si lầm khi lm dng mng xã hội ma đnh
mất đi lng tâm nghê nghiệp củ ngời cầm bút. Luận văn tập trung nghin
cưu chủ ếu vao sự s sút vê mặt chất lơng củ bo mng điện tử hiện n,

ma một trong những ngun nhân chủ ếu la do vi phm đo đưc nghê nghiệp
4


 

củ cc nha bo, từ đó đê xuất một sô giải php nhằm khắc phc, hn chế va
giảm thiểu tôi đ hiện tơng na.
2.

 

Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

2.1. Trên thế giới
Bo chí xuất hiện trn thế giới từ đầu thế kỷ 17. Trải qu qu trình pht

triển vai trăm năm, vấn đê đo đưc, nghê nghiệp củ nha bo lun đơc qun
tâm. Đã có rất nhiêu cuôn sc đê cập hoặc nghin cưu vấn đê na một cch hệ
thông va bai bản. Bn ch nhất hiện n phải kể đến những cuôn nh:
+ The Elements of Journalism (Những
Journalism (Những ếu tô củ nghê bo) củ tc giả
Bill Kovch & Tom Rosenstiel. Với lời đê tự: “Điêu ma những ngời lam
 bo nn biết va cng chúng nn đòi hỏi”, hi tc giả, bằng ngòi bút sắc sảo
 phân tích nên bo chí Mỹ: điểm mnh va điểm ếu. Cc tc giả cũng danh
nhiêu trng để nu những ngun tắc căn bản củ nghê bo trong đó ngun
tắc tn trng sự thật đơc đặt ln hang đầu.
+ The Principles of Multimedia Journalism (Những
Journalism  (Những ngun tắc củ bo
chí đ phng tiện). Tc giả Richrd Hernndez va Jerem Rue đêu la những

nha bo giau kinh nghiệm. Hi tc giả đã hệ thông hó, phân loi cc đặc tính
củ tc phẩm bo chí trn nên tảng kĩ thuật sô. Bằng cch đó, cc tc giả đã
to c hội cho cc sinh vin bo chí va cc chun gi một cch để hiểu vê
tầm qun trng trong việc dan dựng câu chuện trong một kỷ ngun hội t.
+ Gatekeeping in Transition
ransition (Kiểm
 (Kiểm duệt bo chí). Tc giả: Tim P.Vos,
Frncois Heinderckx. Bo chí đng th đổi từng nga: từ cch sản xuất,
loi hình, phng tiện lẫn cc knh chuển tải. Với những thực tế th đổi đó,
việc kiểm duệt bo chí có th đổi gì khng? Cuôn sch trả lời câu hỏi đó.

5


 

+ Ethics for Digital Journalists (Đo
Journalists (Đo đưc cho Nha bo kỹ thuật sô). Tc
giả Lwrie Zion, Dvid Crig. Sự pht triển mnh mẽ củ bo mng điện tử
đã dẫn đến những sự phưc tp trong đo đưc nghê nghiệp củ bo chí. Trong
khi những ngun tắc đo đưc truên thông khng th đổi nhiêu thì việc p
dng nó ln một nên tảng điện tử li đầ khó khăn va thch thưc. Trong cuôn
 Ethics for Digital Journalists, hi tc giả đã phỏng vấn những nha bo kinh
nghiệm va cc hc giả nghin cưu vê bo chí nhằm đ r những cch thực
hanh tích cực nhất cho bo chí kỹ thuật sô.
+  Journalism Ethics: Arguments and Cases for the 21st   Century
Century (Đo
 (Đo
đưc bo chí: Ly luận va Dẫn chưng cho thế kỷ 21 ). Tc giả: Roger Ptching,
Mrtin Hirst. Cuôn sch đê cập cả ly thuết va thực hanh củ đo đưc bo chí.

+  Explorations in Global Media Ethics 
Ethics  (Khm ph đo đưc truên
thng thế giới). Tc giả: Muhmmd Aish, Shkuntl Ro. Cuôn sch đơc
xuất bản trong series Nghin cưu vê bo chí.
+  Principles of American Journalism: An Introduction
Introduction (Những
 (Những ngun
tắc củ Bo chí Mỹ: Phần giới thiệu). Tc giả: Stephnie Crft va Chrles
 N.Dvis. Đâ la cuôn sch giới thiệu cho cc sinh vin bo chí gi trị côt lõi
củ bo chí va vi trò qun trng củ nó trong xã hội dân chủ.
 Century (Những
 (Những
+ The New Ethics of Journalism: A Guide for the 21 st  Century
qu tắc đo đưc mới cho bo chí: Một sự chỉ đờng cho thế kỷ 21). Tc giả:
Kell McBride va Tom Rosenstiel. Tc phẩm bo gồm cc chng thể hiện
quên, trch nghiệm củ cc nha bo (vd: gi trị, văn hó đ tin), những bôi
cảnh lin qun (chủ sở hữu, độc giả, kinh tế hc, cng dân) va những điểm p
lực (sự chính xc, xung đột lơi ích, thanh kiến, đ tin vê những đôi tơng dễ
 bị tổn thng).
6


 

Ở Việt Nm, một sô nghin cưu củ cc hc giả ngời Ng đơc dịch
r tiếng Việt phải kể đến: “ Những vấn đề cơ bản của đạo đức nghề nghiệp
nhà báo”
báo” (G.V.Ldutin), “Cơ
“Cơ sở lý luận của báo chí ” tập 2 (E.P.Prkhrôp),
“Cơ sở hoạt động sáng tạo của nhà báo”

báo ” (G.V.Lzutin), “ Nghiệp vụ báo chí 
lý luận và thực tiễn”
tiễn ” (V.V.Vrsilôp), “ Báo chí hiện đại nước ngoài: Những 
quy tắc và nghịch lý”
lý” (X.A.Mikhilôp), “Giao tiếp trên truyền hình trước ống 
kính và sau ống kính camera” (X.
(X.A.M
A.Murt
urtôp
ôp),
), “ Báo chí điều tra”
tra”
(A.A.Chertchni), “Truyền
“Truyền thông, đạo đức nghề nghiệp với trẻ em”
em” (Helen
Thorfinn)
2.2. Ở Việt Nam
Vấn đê đo đưc bo chí từ lâu đã đơc nhiêu hc giả qun tâm nghin
cưu ti Việt
Việt Nm. Có thể kể đến một sô cuôn sch tiu biểu nh: “Nghề báo
nghiệp văn” –
văn” – tc giả Phn Qung, nha xuất bản Thng tấn năm 2005, “ Cẩm
nang đạo đức báo chí ” – tc giả GS, TS T Ngc Tấn, PGS, TS Đinh Thị
Thú Hằng, 2009, “ Một số nội dung cơ bản về nghiệp vụ báo chí xuất bản”,
bản”,
 Nhiêu tc giả, NXB Thng tin va Truên thng, 2012,  Một số văn bản chỉ 
đạo và quản lý của Đảng, Nhà nước về Hoạt động Báo chí , Bộ Thng tin va
Truên
Tr
uên thng, NXB Thng tin va Truên thng, 2012, “Đạo đức Nghề Báo:

 Những vấn đề lý luận và thực tiễn” –
tiễn” – tc giả: PGS. TS Hoang Đình Cúc,
 NXB Chính trị Quôc gi.... Đâ đêu la những tai liệu y nghĩ, khi qut đơc
tầm qun trng củ đo đưc bo chí, va đặt r u cầu vê đo đưc nghê nghiệp
trong hot động củ ngời lam bo.
Đng chú y, năm 2011 TS. Nguễn Thị Trờng Ging đã cho xuất bản
cuôn sch chun khảo “ Đạo
“ Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo”
báo” đơc
 đơc hình thanh
từ bản Luận n Tiến sỹ truên thng đi chúng, chun nganh bo chí hc.
Sch da 380 trng, gồm 5 chng va phần ph lc cùng dnh mc 135 tai
7


 

liệu thm khảo, đâ la cng trình nghin cưu cng phu, cập nhật, rất thú vị va
 bổ ích vê chủ đê đo đưc nghê nghiệp lun mng tính thời sự trong đời sông
 bo chí nớc t thời gin gần đâ. Va đầu năm 2014, TS. Nguễn Thị Trờng
Ging tiếp tc r mắt cuôn sch thư 2 vê đo đưc bo chí, đó la cuôn “100
“ 100
bản quy ước đạo đức báo chí trên thế giới”. Tc
giới”.  Tc giả đã cng phu su tầm va
 bin dịch nhiêu qu ớc đo đưc từ những nguồn khc nhu, va cuôi cùng
chn 100 bản để nghin cưu, phân tích từ đó đê xuất kiến giải củ mình..
 Ngoai r, ban thm vê Đo đưc bo chí, có 1 sô đầu sch nh:
+ Gio trình “Cơ sở lý luận báo chí truyền thông” củ
thông” củ cc tc giả Dng
Xuân Sn, Đinh Văn Hờng va Trần Qung (Nxb. Đi hc Quôc gi, H.

2004). Ti chng 10 (từ trng 226-243) cc tc giả ban vê đo đưc nghê
nghiệp củ nha bo thng qu cc ngun tắc trong hot động thực tiễn củ
nghê bo. Đó la cc ngun tắc thể hiện trong cc môi qun hệ giữ nha bo
với cng chúng, nha bo với nguồn tin, nha bo với nhân vật trong tc phẩm,
nha bo với tc giả, nha bo với bn bin tập, nha bo với đồng nghiệp.
+ Cuôn “Những vấn đề của báo chí hiện đại” củ
đại” củ tc giả Hoang Đình
Cúc va Đưc Dũng (Nxb. Ly luận chính trị, H.2007) ban vê đo đưc nghê
nghiệp củ ngời lam bo từ trng 189-206. Trong đó, cc tc giả cho rằng,
đo đưc nghê nghiệp la một đòi hỏi củ thực tiễn đôi với nha bo. Muôn nâng
co đo đưc nghê nghiệp thì phải nâng co trình độ t du, phẩm chất chính
trị va nghiệp v củ nha bo. Cc tc giả đặc biệt nhấn mnh đến tính kho
hc, tính chính trị, sự nh cảm nghê nghiệp va vôn tri thưc phong phú trong
 phẩm chất nghê nghiệp có sự ảnh hởng đến đo đưc
đưc nghê nghiệp.
+ Cuô
Cuônn “ Báo chí thế giới xu hướng và phát triển”
triển” củ Đinh Thị Thuy
Hằng (Nxb. Thng tấn, H. 2008). Trong đó tc giả đê cập đến môi qun hệ
đo đưc giữ nha bo va nguồn tin (trng 52-54). Theo tc giả, một trong
8


 

những vấn đê qun trng nhất củ đo đưc nghê nghiệp củ ngời lam bo la
lam thế nao để ngời dân đơc thng tin một cch “đầy đủ, sâu sắc, công 
bằng và chính xác”.
+ Luận n Tiến sĩ Truên thng Đi chúng củ tc giả Chử Kim Ho
“Nâng co hiệu lực quản ly nha nớc bằng php luật trong lĩnh vực bo in ở 

Việt Nm hiện n” năm 2009...
 Ngoai r, một sô Hội thảo kho hc trong nớc cũng có ban vê đo đưc
nghê nghiệp củ nha bo nh:
+ T đam kho hc "Sư
hc  "Sư xâm nhập của các phương tiện truyền thông 
mới vào Việt Nam và ứng xử của các nhà báo trẻ" do
do   Đoan khôi cc c qun
Trung ng tổ chưc vao thng 6/2013.
6/2013.
+ Hội thảo "T
"Trách
rách nhiệm
nhiệm xã hội và đạo đức báo chí trong
trong kỷ nguyên
kỹ thuật số"  do
  do Kho Bo chí va Truên thng (Trờng ĐH KHXH&NV,
ĐHQGHN) phôi hơp với Viện KAS (CHLB Đưc) tổ chưc nga
10/06/2015. Hội thảo la một trong những hot động thiết thực kỷ niệm 90
năm Nga Bo chí Cch mng Việt Nm.
+ Hội thảo "90
"90 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Truên
Nam:  Truên thông, bản
lĩnh va trch nhiệm" do Bn Tun gio Trung ng, Bộ Thng tin va Truên
thng va Hội Nha bo Việt
Việt Nm phôi hơp tổ chưc nga 18/6/
18/6/2015
2015 ti Ha Nội.
+ Hội thảo “ Đạo đức báo chí trong khai thác và xử lý nguồn tin”
tin” do
Hội Nha bo Khnh Hò tổ chưc nga 26/09/2014.

+ Hội thảo “Đạo đức nghề báo trong bối cảnh toàn cầu hóa thông tin”
do Hội Nha bo Việt Nm phôi hơp với Viện KAS (Konrd Adenuer 
Stiftung) tổ chưc nga 17/3/2014.

9


 

Cc hội thảo đã nu r nhiêu vấn đê lin qun đến đo đưc nghê nghiệp
 bo chí ở nớc t, nh việc xâ dựng bộ qu tắc ưng xử cho cc toa son trn
c sở thm khảo qu tắc đo đưc bo chí củ cc nớc trn thế giới; khả năng
ưng
cc vấn
bộ qu
tắc đo
chí ấ hình…
vao hot
động
củbiểu
cccòn
toa phân
son
hiện dng
n; h
đê đo
đưc đưc
bo bo
chí truên
Nhiêu

Nhiê
u đi
tích một sô tình huông nổi cộm củ đo đưc bo chí hiện n.
Qu nghin cưu, cc đê tai nghin cưu na đêu đã khi qut đơc vê
cc phm trù lin qun đến đo đưc nghê nghiệp củ nha bo trong nên kinh
tế thị trờng, hoặc tóm lơc đơc sự r đời củ bo mng điện tử ti Việt
 Nm. Tu
Tu nhin, ch có đê tai nao gắn đơc hi vấn đê vi phm đo đưc bo
chí với thực trng củ bo mng điện tử trong thời đi bùng nổ cng nghệ
thng tin. Hiện n, truên thng hội t va cng nghệ thng tin đã gần nh
“tho túng” truên thng toan thế giới, va Việt Nm, với tôc độ pht triển
Internet đng kinh ngc, đã hò mình vao dòng chả xu hớng đó rất nhnh
chóng. Tu nhin, ở một phng diện nao đó, sự nhận thưc, nguồn nhân lực,
trình độ va quản ly củ chúng t còn ch theo kịp tôc độ pht triển vũ bão
đó, khiến cho vấn đê vi phm đo đưc củ nha bo trn bo mng điện tử
nga cang trở thanh vấn đê nhưc nhôi, ảnh hởng sâu sắc tới d luận xã hội.
Kế thừ những c sở ly luận nên tảng, cập nhật thm những kiến thưc
mới vê truên thng hội t, vê mng xã hội, luận văn na tập trung đi sâu vao
một khí cnh rõ rang, nhất qun, trong một phm vi nhất định, đó la Vấn đê
vi phm đo đưc nha bo trn bo mng điện tử hiện n – dự trn việc khảo
st phản ưng củ một sô bo mng điện tử trong năm 2013 va 2014 trớc một
sô hiện tơng truên thng nổi cộm.

10


 

3.

Mc tiêu, nhiệm v nghiên cứu

3.1
3.1 Mc
Mc tiê
tiêu
u ngh
nghiê
iên
n cứu
cứu
Luận văn tập trung khảo st, nghin cưu, đnh gi thực trng vấn đê
đo đưc nha bo trn bo mng điện tử hiện n. Từ đó, đê xuất những giải
 php để nâng co đo đưc nghê nghiệp củ ngời lam bo nói chung va bo
mng điện tử nói ring.
3.2
3.2 Nhiệ
Nhiệm
m v
v ngh
nghiê
iên
n cứu
cứu
Để đt đơc mc đích trn, luận văn tập trung nghin cưu những nhiệm
v su:
-

Lam
Lam rõ nhữn

nhữngg vấn
vấn đê lin
lin qu
qunn đến
đến c sở ly
ly luận
luận va
va thực
thực tiễ
tiễnn củ
củ

-

Khảo
hảo s
st,
t, phân
phân tích
tích,, đnh
đnh gi
gi thực
hực trn
trngg vi phm
phm đo
đo đưc
đưc nghê
nghê

đê tai.

nghiệp củ những ngời lam bo mng điện tử ở Việt
Việt Nm hiện n.
-

Chỉ
Chỉ r ngu
ngu
nn nhân
nhân va
va đê xuấ
xuấtt nhữn
nhữngg giải
giải ph
phpp nhằm
nhằm nân
nângg co
co đo
đo

đưc nghê nghiệp củ nha bo Việt
Việt Nm nói chung, va đội ngũ lam bo mng
điện tử nói ring.
4. Đối
Đối tượ
tượng
ng,, phạ
phạm
m vi nghi
nghiên
ên cứu

cứu
4.1
4.1 Đối
Đối tượ
tượng
ng nghi
nghiên
ên cứu
cứu
Đôi tơng nghin cưu củ Luận văn la vấn đê vi phm đo đưc bo chí
củ nha bo trn bo mng điện tử hiện n.
4.2
4.2 Phạm
Phạm vi ng
nghi
hiên
ên cứu
cứu
Luận văn tập trung khảo st một sô bo mng có sô lơng độc giả lớn ở 
Việt Nm hiện n với cc vấn đê nổi bật trong giới truên thng trong năm
2013 va 2014.

11


 

Ccc bo
C
bo mng

mng điện
điện tử bo
bo gồm:
gồm: Dnt
Dntri
ri.c
.com
om.v
.vn;
n; Vnex
Vnexpr
pres
ess.
s.ne
net;
t;
Vietnm
ietnmnet
net.vn
.vn;;

VTC.vn
VTC.vn;;

www.th
www.thnh
nhnie
nien.c
n.com.
om.vn;

vn;

www.ti
www.tienp
enphon
hong.v
g.vn;
n;

 Nld.com.vn; Tuoitre.vn;
Tuoitre.vn; Lodong.com.vn, News.zing.vn…
News.zing.vn…
5.

Cơ sở l luận và phương pháp nghiên cứu:

5.1 Cơ sở l luận
Đê tai đơc thực hiện trn c sở ly luận củ chủ nghĩ Mc–Lnin, t
tởng Hồ Chí Minh va cc qun điểm, đờng lôi củ Đảng va Nha nớc Việt
 Nm vê cng tc t tởng va bo chí; ly luận bo chí vê vi trò, chưc năng va
ngun tắc hot động củ bo chí; chuẩn mực vê đo đưc nghê nghiệp bo chí
va sự tc động qu li giữ đo đưc va cc hình thi y thưc xã hội khc.
5.2


Phương pháp nghiên cứu c thể
Phương pháp phân tích tài liệu: Dùng
liệu:  Dùng để xem xét, phân tích

cc thng tin có sẵn trong cc tai liệu, từ đó rút r những thng tin cần thiết

 phc v cho mc đích nghin cưu củ đê tai.


Phương pháp phân tích nội dung:
dung : Dùng để phân tích nội dung

cc tc phẩm bo chí trn bo mng điện tử (bo gồm cả những bai viết, hình
ảnh, những video
video clip hoặc
hoặc những đon âm thnh)
thnh) va nhữn
nhữngg câu trả lời thu
thu
đơc qu phỏng vấn sâu.


Phương pháp phỏng vấn sâu: Đơc
sâu: Đơc sử dng dùng để phỏng

vấn một sô phóng vin, bin tập vin, nha quản ly bo chí, nghin cưu bo
chí, cng chúng nhằm thu thập y kiến đnh gi củ c nhân vê thực trng đo
đưc nghê nghiệp củ nha bo hiện n cũng nh nhận thưc củ h vê vấn đê
na.

12


 



Phương pháp thống kê: Dùng
kê: Dùng để thông k tai liệu, con sô, sự

kiện, dữ liệu... có đơc trong qu trình khảo st.


Phương pháp phân tích, tổng hợp: Đơc dùng để phân tích,

đnh gi va tổng hơp những kết quả nghin cưu nhằm đ r những luận cư,
luận điểm khi qut…
6. Ý nghĩa
nghĩa l luận
luận và thực
thực tiễn
tiễn của
của đề tài:
tài:
6.
6.1.
1. Ý ngh
nghĩa
ĩa l luận
luận
Kết quả nghin cưu củ luận văn góp phần đổi mới va lam phong phú
thm ly luận bo chí, truên thng hiện đi va thực tiễn củ bo mng điện tử
hiện đi va vấn đê vi phm đo đưc củ nha bo trn bo mng điện tử ở Việt
 Nm hiện n.
n.
6.

6.2.
2. Ý ngh
nghĩa
ĩa thự
thựcc tiễn
tiễn
Kết quả nghin cưu củ luận văn la một trong những c sở để cc tổ
chưc, c nhân su đâ thm khảo va vận dng:
-

Cc c qun chỉ đo va quản ly bo chí;

-

Cc tò son bo chí;

-

Cc c sở đao to bo chí;

-

Cc phóng vin, bin tập vin cc c qun bo chí

-

 Những i qun tâm lĩnh vực na

-

Cho chính tc giả luận văn

7. Cấu
Cấu trú
trúcc của
của luận
luận văn:
văn:
 Ngoai phần Mở đầu, Kết luận, Ph lc, Tai liệu thm khảo, luận văn
 bo gồm 3 chng, 14 tiết, 116 trng.
13


 

 Nội dung củ luận văn đơc trình ba theo
theo thư tự cc chng su đâ:
Chương 1: Quan niệm về đạo đức nhà báo và lý luận chung về báo
mạng điện tử.
Chương 2: 
2: Thực trạng vấn đề vi phạm đạo đức nhà báo trên báo mạng 
điện tử hiện nay
Chương 3: 
3:  Bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp, kiến nghị để 
khắc phục vấn đề vi phạm đạo đức nghề nghiệp của nhà báo trên báo mạng 
điện tử.

14

 

Chương 1: QUAN NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO VÀ LÝ LUẬN
CHUNG VỀ BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ 

1.1.
1.1. Quan
Quan ni
niệm
ệm về đạo
đạo đức
đức nhà
nhà báo
báo
1.1.1

 Khái niệm “đạo đức” và “đạo đức nghề nghiệp” 

 Có nhiêu định nghĩ khc nhu vê khi niệm “Đo đưc”. Theo định
nghĩ củ sch gio kho Gio dc cng dân bậc Trung hc phổ thng, “ Đạo
“ Đạo
đức là hệ thống các quy tắc chuẩn mực xã hội, mà nhờ đó con người tự giác
điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng và của xã
hội. Mỗi giai đoạn lịch sử nhất định có những quan niệm về đạo đức khác
nhau”.
nhau
”. Va cần phân biệt rất rõ khi niệm “đo đưc” va “php luật”. Dù cùng
có mc đích để điêu chỉnh hanh vi củ con ngời, nhng đo đưc đơc thực
hiện dự trn sự tự gic củ con ngời với cc chuẩn mực do xã hội đê r, còn
 php luật đơc thực thi một cch bắt buộc, theo những qu tắc, qu định bằng

văn bản chính thông do nha nớc đê r.
Thm khảo trn Bch kho toan th mở Wikipedi, “ “Đạo đức” là
một hiện tượng xã hội phản ánh các mối quan hệ hiện thực bắt nguồn từ bản
điểm của
thân cuộc sống của con người. Đạo đức là tập hợp những
hợp những quan điểm của
một xã
một
 xã hội , của một tầng lớp xã hội , của một tập hợp người nhất định về thế 
 giới , về cách sống . Nhờ đó con người điều chỉnh hành vi của mình sao cho
 phù hợp với lợi ích của cộng đồng xã hội.”.
hội.”.
Đưng trn khí cnh khc, “Đo đưc” la một hình thi y thưc xã hội, la
tổng hơp cc qui tắc,  ngun tắc, chuẩn mực xã hội nhờ nó con ngời tự


gic điêu chỉnh hanh vi củ mình so cho phù hơp với lơi ích va hnh phúc
củ con ngời, với tiến bộ xã hội trong qun hệ c nhân - c nhân va qun hệ
15


 

c nhân –xã hội.
hội. Đo đưc la toan
toan bộ những qui tắc,
tắc, chuẩn mực
mực nhằm điêu
chỉnh va đnh  gi cch ưng xử củ con ngời với nhu trong qun hệ xã hội


va qun hệ với tự nhin.
Theo gio trình “C sở ly luận bo chí truên thng”, cc tc giả Dng Xuân
Sn, Đinh Văn Hờng, Trần Qung thì: " Đạ
 Đạoo đức
đức là
là nnhữ
hững
ng tiê
tiêuu chuẩ
chuẩn,
n, nguy
nguyên
ên tắc
tắc
được xã hội thừa nhận, quy định hành vi của con người đối với nhau và đối với xã
hội. Các nguyên tắc đạo đức giống như những chiếc máy điều chỉnh hành vi của con
người, nhưng không mang tính chất cưỡng chế mà mang tính tự giác (...) Trên cơ sở 
lí tưởng và trách nhiệm đạo đức đã hình thành nên quan niệm về lương tâm và lòng 
tự trọng của nhà báo chuyên nghiệp.
nghiệp. Đạo đức nghề nghiệp bao gồm các nguyên tắc
 xử sự
sự đúng
đúng đắn
đắn để
để ngăn
ngăn ngừ
ngừaa nhữn
nhữngg hành
hành vi

vi khôn
khôngg đúng
đúng đắn
đắn.. Căn
Căn cứ vào
vào nhữn
những 
g 
tiêu chuẩn đạo đức này và dựa vào tính chất của những hành vi, mỗi nhà báo sẽ phải
chịu đựng sự tự xỉ vả, xấu hổ, phải tự kết tội, hoặc được khích lệ, tự hào, phấn khởi
và hạnh phúc"
phúc" – [19, tr
tr.. 252]
Đo đưc nghê nghiệp: la một bộ phận củ đo đưc xã hội, la đo đưc c
thể trong đo đưc chung củ xã hội. Đo đưc nghê nghiệp xuất hiện để la tn
gi kho hc vê cch sử dng nghê nghiệp củ con ngời (Déon: bổn phận
cần phải lam, logos: hc thuết - Déontologic đơc nha triết hc Anh Bentm
sử dng có y nghĩ la nghĩ v luận, đo đưc nghê nghiệp).
Đo đưc nghê nghiệp la những u cầu đo đưc đặc biệt, có lin qun
đến việc tiến hanh một hot động nghê nghiệp nao đó; La tổng hơp củ cc
qu tắc, cc ngun tắc chuẩn mực củ 1 lĩnh vực nghê nghiệp trong đời
sông, nhờ đó ma mi thanh vin củ lĩnh vực nghê nghiệp đó tự gic điêu
chỉnh hanh vi củ mình cho phù hơp với lơi ích va sự tiến bộ củ nó trong
môi qun hệ giữ c nhân với c nhân, c nhân với tập thể với xã hội,...

16


 

Tuân theo cc tiu chuẩn đo đưc nghê nghiệp sẽ to điêu kiện cho việc
nâng co chất lơng lo động trong lĩnh vực nghê nghiệp.
Phẩm chất đo đưc c nhân trong xã hội đêu có nét chung, nhng đo
đưc trong lĩnh vực nghê nghiệp có những đặc thù va u cầu ring biệt. Ví d
nh:
Thầ thuôc phải có lòng trắc ẩn
Thầ gio phải la ngời m phm
 Nha bo phải trung thực
 Nha chính trị phải có lòng nhân hậu đặc biệt với nhân dân....
1.1.2 Đạo đức nhà báo
 Nghê bo tu khng có một bộ luật đo đưc nghê nghiệp ring nhng
cũng có cc văn bản bo gồm cc qu tắc đo đưc hanh nghê cho bo giới va
đơc cc hội đoan bo chí thng qu. “ Đạ
“ Đạoo đức
đức nghề
nghề ng
nghi
hiệp
ệp của
của nhà
nhà báo là
những quy tắc, chuẩn
chuẩn mực quy định thái độ và hành vi ứng
ứng xử của nhà báo trong
trong các
mối quan hệ nghề nghiệp”.
Cc qu tắc na p dng trong nhiệm v củ nha bo (nghĩ v thng
tin, tn trng độc giả, lơi ích xã hội, quên đơc biết) va qu định tính chính
đng cũng nh tính đng tin cậ củ nhiệm v bo chí (độc lập với cc quên
lực chính trị hoặc kinh tế, tn trng đời t, bảo vệ nguồn cung cấp thng tin

v.v...).
Tóm li, có thể nói qu tắc đo đưc hanh nghê bo chí bo gồm toan bộ
cc tiu chuẩn nghê nghiệp gim st lng tâm nghê nghiệp củ một thng tin
vin (nha bo). Cc tiu chuẩn na dự trn 2 ngun tắc căn bản: trch
nhiệm xã hội va sự thật thng tin.
17


 

Mặt khc, qu tắc đo đưc nghê còn góp phần giúp nha bo trnh đơc
cc y đồ lũng đon thng tin, tun truên, đnh bóng h bóp méo thng tin.
Tun
Tu
n bô vê cc quên va nghĩ v củ nha bo đơc thng qu năm 1971 ở 
Munich có y nghĩ phổ qut. Nó qu định "quyền
" quyền tiếp cận thông tin, quyền tự 
do ngôn luận và quyền chỉ trích là một trong các quyền tự do căn bản của
toàn thể nhân loại",
loại", va "trách
"trách nhiệm của nhà báo đối với công chúng được
đặt lên trên hết, cao hơn cả trách nhiệm đối với chủ bút và chính quyền Nhà
nước".
nước
". Ngoai r nó qu định cc nghĩ v củ nha bo nh nghĩ v tn trng
sự thật va đời t c nhân, nhất thiết chỉ đ cc tin "có
" có nguồn gốc rõ ràng ",
",
nghĩ v "kiểm
"kiểm tra tất cả các thông tin tỏ ra thiếu chính xác",

xác ", "không tiết lộ
nguồn tin lấy được một cách bí mật ".
".
 Nghị quết 1003 năm 1993 củ Hội đồng châu Âu vê đo đưc nghê bo
đơc thng qu, nhng chỉ mng tính chất "khuến nghị" đôi với bo chí cc
quôc gi thanh vin chư khng bắt buộc.
- Lng tâm: Yếu tô nội tâm to cho mỗi ngời khả năng tự đnh gi
hanh vi củ mình vê mặt đo đưc, va do đó tự điêu chỉnh mi hanh vi củ
mình
- Trch nhiệm: Điêu phải lam, phải gnh vc hoặc phải nhận lấ vê
mình
Theo TS.Trng Minh Tuấn- Thư trởng Bộ Thng tin va Truên
thng, khng cư la gì phải nghê bo mới đặt vấn đê vê đo đưc, ma bất cư
một nghê nao khc, chuện đo đưc nghê nghiệp cũng phải đơc đặt r, thậm
chí phải đơc đặt ln hang đầu rồi mới nói đến chun mn nghiệp v củ
ngời hang nghê đó. Vì rằng khng có đo đưc khi hanh nghê thì khoảng cch
giữ việc hanh nghê chính đng với việc lơi dng “nghê” để trc lơi hoặc lam
18


 

những việc bất chính chỉ la t tóc. Với nghê bo, do đặc thù củ cng việc,
câu chuện vê đo đưc li cang đơc chú trng va đặt ln hang đầu.
Đo đưc củ nha bo khng chỉ la sự dũng cảm, dm xng vao những
ni ngu hiểm nhất để phnh phui những mặt tri củ đời sông ma còn góp
 phần trong việc “định hớng” d luận, ngòi bút củ nha bo phải la mũi tn
dẫn đờng để mi ngời cùng hớng thiện. Một nha bo đơc gi la “có đo
đưc” phải la ngời đồng hanh cùng nhân dân mình, cùng dân tộc va đất nớc
mình, biết chi sẻ những vui, buồn, sớng, khổ với đồng bao mình trong cuộc

trờng chinh thot khỏi đói nghèo, lc hậu để đến đích ấm no, hnh phúc.
Đo đưc nha bo khng chỉ la việc đi đến tận cùng củ nỗi on khin để tìm
r lẽ phải, lẽ cng bằng cho ngời bị on khuất ma ci chính la, bằng ngòi bút
củ mình, bằng sự trung thực va trch nhiệm củ mình, nha bo phải lam
cng việc củ một bc sĩ phẫu thuật, cắt bỏ vĩnh viễn những khôi u có thể trở 
thanh “tiên lệ xấu”, có thể lâ nhiễm thói h cho cả cộng đồng.
“Một thông tin bị hiểu sai lệch hoặc bị nhà báo làm cho méo mó đi thì
hệ quả của nó không chỉ ảnh hưởng đến lợi ích của một cá nhân mà còn gây
hệ lụy cho cả cộng đồng. Ngược
Ngược lại
lại,, một thông
thông tin kịp thời,
thời, chính xác và
trung thực của nhà báo, với sự lan tỏa của nó sẽ có tác dụng tích cực đến cá
nhân, tập thể và đời sống toàn xã hội. Vì vậy, vấn đề đạo đức của nhà báo là
câu chuyện luôn được đề cao và coi trọng nhất là trong thời đại bùng nổ 
thông tin.” [18,tr.15]
Đo đưc nghê bo chính la những ngun tắc, những chuẩn mực đơc
hình thanh trong
trong cc môi qun hệ ưng xử nghê nghiệp
nghiệp củ nha bo, đơc thể
chế hó, đơc nha bo va d luận xã hội thừ nhận, trở thanh những chuẩn
mực điêu chỉnh hanh vi củ nha bo trong hot động thực tiễn nghê
nghiệp.Trch nhiệm chính trị, trch nhiệm php ly, trch nhiệm đo đưc trong
19


 

hot động nghê nghiệp củ nha bo la 3 mặt củ một vấn đê, hò quện, lin

kết chặt chẽ, la điêu kiện, la tiên đê củ nhu, cùng hớng tới một mc tiu
du nhất la hoan thanh tôt trch nhiệm củ nha bo với sự pht triển củ xã
hội, củ đất nớc.
Đo đưc nghê bo cũng la một nội dung qun trng củ t tởng Hồ
Chí Minh, mng gi trị ly luận va thực tiễn sâu sắc, góp phần to lớn vao việc
định hớng va đao to cho cc thế hệ nha bo Việt nm đủ đưc va tai, trở 
thanh lực lơng xung kích trn mặt trận t tởng, văn hó củ Đảng.Ngời la
tấm gng sng ngời vê đo đưc củ ngời lam bo.
Đo đưc cch mng nói chung, đo đưc nghê bo nói ring theo Hồ Chí
Minh đơc hiểu la phẩm chất tôt đẹp nhất, la gôc củ mi vấn đê trong cuộc
sông, la phng tiện điêu chỉnh cc môi qun hệ xã hội củ ngời lam bo,
ma phm trù php luật khng điêu chỉnh đơc. Bởi, “Cũng
“ Cũng như sông thì có
nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có
 gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù
tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”(1).
dân” (1). Đo đưc bo chí khng
chỉ nằm trong phm vi điêu chỉnh thuộc cc qu định củ luật bo chí hiện
hanh, ma còn la tâm thưc va phng châm hanh nghê củ tất cả những ngời
lam bo cch mng. Thực hiện đúng qu định đo đưc nghê nghiệp, ngời
lam bo sẽ trnh đơc những tc động tiu cực trong c chế thị trờng, giữ
vững lòng tin củ nhân dân, củ xã hội đôi với lực lơng bo chí cch mng
nói chung va đôi với mỗi ngời lam bo nói ring.
1.1.3

Vai trò của đạo đức nhà báo

Bản lĩnh chính trị củ ngời lam bo đơc thể hiện ng trong tc
 phẩm bo chí. Qu tc phẩm bo chí, nha bo ba tỏ qun điểm, thi độ với
cc sự kiện xả r; đấu trnh với cc qun điểm si tri va cc t tởng thù

20


 

địch; ln n ph phn, cc hiện tơng tiu cực, cc thói h tật xấu; bảo vệ
quên lơi chính đng củ nhân dân. Bản lĩnh chính trị củ nha bo còn đơc
thể hiện ở trình độ nhận thưc chính trị-xã hội, qu hc tập, rèn luện thực tiễn
củ nha bo, đó la ci tâm, la phẩm chất chính trị củ ngời lam bo. Cùng
với bản lĩnh chính trị, đo đưc nghê nghiệp la u cầu hết sưc qun trng với
ngời lam bo.
Đo đưc bo chí la đo đưc nghê nghiệp mng tính đặc thù do đặc
trng củ nghê nghiệp bo chí qu định. Đo đưc nghê nghiệp bo chí đơc
thể hiện trong môi qun hệ giữ những ngời lam bo với nhu; giữ ngời
lam bo với cc tổ chưc, c nhân lin qun đến nghê bo va đơc biểu hiện
qu hot động củ nha bo, đó la lng tâm củ nha bo. Bn cnh đó, lo
động sng to củ ngời lam bo la sự ti to li hiện thực khch qun một
cch đúng đắn, chân thực nhng khng phản nh một cch th thiển, m
móc.
Trớc một sự kiện xả r nha bo phải biết chắt lc thng tin, tìm r ci
 bản chất nhất, mng tính định hớng d luận, lam
lam cho cng chúng hiểu rõ vấn
đê. Sự sng to khng phải la sự thm thắt, h cấu, thu dệt trong tc phẩm
củ mình vê sự kiện xả r nhằm mc đích c nhân. Nếu nh vậ nha bo đã
tự đnh mất mình va vi phm Luật Bo chí.
Đo đưc nha bo khng chỉ có ảnh hởng trực tiếp đến chất lơng tc
 phẩm củ nha bo đó, ma còn tc động đến toan xã hội nói chung va đội ngũ
 bo chí nói ring. Trong hn mời năm qu, vấn để xuông cấp củ đo đưc
 bo chí trong c chế thị trờng đã
đ ã la chủ đê củ nhiêu cuộc hội thảo do Hội

nha bo Việt
Việt Nm phôi hơp với cc c qun chưc năng tổ chưc. Nhng dờng
nh sô lơng những v việc, những biểu hiện tiu cực vê đo đưc bo chí vẫn
khng thun giảm ma đng có xu hớng tăng ln.
21


 

Trớc tin hã cùng trả lời câu hỏi: Vì so với nghê bo, đo đưc nghê
nghiệp đơc đặc biệt coi trng, đơc so snh với nghê , nghê luật, n ninh,
tò n? Có y kiến cho rằng vì đó la 5 nghê na có vị trí qun trng đặc biệt va
môi qun hệ rộng rãi với nhiêu ngời trong xã hội. Thế nhng nghê thực
 phẩm, nghê nng h rất nhiêu nghê khc đêu có môi qun hệ rất rộng với
ngời dân; thậm chí còn có tính toan dân. Nh vậ thì nghê gio, nghê bo,
nghê ,
, nghê luật, n ninh, tò n có gì khc biệt với phần lớn những nghê còn
li? Có một sự khc biệt rất lớn vê môi tng qun củ ngời lam nghê va đôi
tơng phc v giữ 5 nghê na với những nghê còn li. Nếu đặt ln ban cân
một bn la ngời lam nghê va một bn la đôi tơng phc v, thì với 5 nghê
vừ nu, đôi tơng phc v nhẹ cân hn hẳn vê vị thế. Dờng nh ngời lam
nghê có quên nhiêu hn đôi tơng củ mình. Ở thế ếu hn, những ngời
đơc phc v khó có khả năng tự bảo vệ mình, h phải trng chờ vao đo đưc
nghê nghiệp, vao lng tâm củ cc nha bo, cũng nh cc thẩm phn, bc sĩ,
điêu tr vin. Những ngời đơc phc v mong muôn những ngời lam nghê
thận trng va cân nhắc kỹ cang trớc mỗi một nht do mổ, một kết luận điêu
tr, một bản n, một bai bo.
Cc nớc pht triển trn Thế giới đêu có những qu định rất khắt khe
vê “đo đưc nha bo”, thậm chí, ở một sô tờ bo lớn còn có những qu định
ring vê đo đưc nghê nghiệp cho mỗi chưc dnh trong tò son củ mình. Ở

 Ng, “Qu định vê đo đưc nha bo” đơc Hội đồng Nha bo Ng thng qu
qu 
nga 23/06/1994,
23/06/1994, ti Moscow với những hng mc chi tiết vê những qu tắc
ma nha bo phải tuân thủ trong qu trình tc nghiệp nh:
“ Nhà báo phải tuân thủ chặt chẽ việc tách bạch các sự kiện, thông tin với
những ý kiến, phóng tác, và giả định có trong thông tin. Nhưng nhà báo cũng 
không nhất thiết phải giữ tính trung lập công việc.
22


 

 Khi tác nghiệp, lấy thông tin nhà báo nhất thiết không áp dụng phương 
thức phạm luật, thiếu chân chính. Nhà báo phải hiểu và tôn trọng quyền cơ 
bản và quyền pháp lý của con người được phép không đưa tin và không trả
lời câu hỏi, trong trường hợp những thông tin đó quy định rõ trong pháp luật.
 Nhà báo phải coi các hành động sau đây là tội phạm
ph ạm báo chí nghiêm
n ghiêm trọng,
bao gồm bóp méo sự thật có ác ý, vu cáo, lấy tiền để đưa tin sai sự thật, hoặc
 giấu giếm thông tin đúng sự thật trong bất kỳ tình huống nào. Nói chung, nhà
báo không nên nhận trực tiếp hoặc gián tiếp bất kỳ khoản tiền thưởng, thù
lao từ đối tượng thứ ba để phát hành tài liệu hoặc phổ biến ý kiến của bên
thứ ba. Khi bị buộc tội đưa tin sai hoặc bóp méo sự thật, nhà báo phải cải
chính, trong trường hợp cần thiết phải xin lỗi trên phương tiện thông tin báo
chí hoặc phát thanh truyền hình mà anh ta đã đưa tin sai.”;
sai.”;
“ Nhà báo không nên sử dụng thông tin bí mật phục vụ lợi ích riêng 
hoặc lợi ích của gia đình.

 Nhà báo phải tôn trọng và bảo vệ quyền lợi báo chí cho đồng nghiệp
và tuân thủ điều luật về cạnh tranh công bằng. Nhà báo nên tránh các tình
huống gây tổn hại cho lợi ích cá nhân và lợi ích nghề nghiệp của đồng 
nghiệp, thông qua thỏa thuận hợp tác với những điều kiện thiếu thiện ý về vật 
chất, địa vị xã hội, và đạo đức.
 Nhà báo phải tôn trọng và kiên quyết bảo vệ quyền tác giả liên quan
đến bất kỳ loại hình hoạt động sáng tạo. Đạo văn là không thể chấp nhận. Sử 
dụng tác phẩm của đồng nghiệp trong bất kỳ hình thức nào đều phải ghi rõ
tên tác giả.”
(Trích “Quy định về đạo đức nhà báo” – Hội đồng nhà báo Nga 1994)
23


 

Ở Mỹ, dù bo chí đơc xem la độc lập va tự do bo chí đơc Hiến php
qu định, điêu đó khng có nghĩ la cc c qun cng quên, cc tổ chưc t
nhân hoặc c nhân khng tìm cch khunh lot hoặc kiểm sot thng tin sẽ
đơc xuất bản.
 Nhiêu tờ bo ở Mỹ đ r những qu tắc đo đưc chính thưc hoặc
khng chính thưc, nhằm nói rõ với phóng vin những gì h có thể hoặc khng
thể nhận. Những qu tắc đó có ích, bởi vì nó giúp cân bằng qun hệ giữ
 phóng vin với nguồn tin. Điển hình trong sô đó la Qu định củ Los Angeles
Times h The Oregonin.
Ở Châu Á, cc Quôc gi đi đầu trong việc qu định đo đưc nghê
nghiệp cho nha bo có thể kể đến Han Quôc va Nhật Bản. Qu chuẩn đo đưc
 bo chí Han Quôc r đời năm 1986 do Hiệp hội Bin tập vin bo chí Han
Quôc gồm những bin tập vin cc tờ bo hang nga va cc c qun bo chí
trn toan quôc va đã lập nn. Cc nha bo đã cm kết sẽ tuân thủ nghim ngặt
những qu chuẩn lam bo va đp ưng kì vng củ nhân dân vê bo chí tôt

đẹp. Khng chỉ cc bin tập bin ma tất cả những i lam việc có lin qun đến
nganh bo sẽ tuân theo qu chuẩn
chuẩn na.
na. Nhật
Nhật Bản cũng có bộ “Qu tắc củ
 bo chí Nhật Bản” với những qu tắc dự trn “quên đơc biết thng tin củ
cng chúng”. Theo đó, “Quyền
“ Quyền được biết thông tin của công chúng là một 
nguyên tắc cơ bản để duy trì một xã hội dân chủ. Quyền này không thể được
đảm bảo nếu không có sự tồn tại của truyền thông, hoạt động với sự đảm bảo
quyền tự do ngôn luận, đồng thời cam kết hướng tới một tiêu chuẩn đạo đức
cao và không phụ thuộc vào bất kỳ thế lực nào. Các cơ quan báo chí quyết 
tâm nắm giữ vai trò của họ như là những người tiên phong nhất trong lĩnh
vực này.”;
này.”; “Tất
“Tất cả những người tham gia vào công việc biên tập, xuất bản,
quảng cáo và phát hành nên ủng hộ quyền tự do ngôn luận. Bản thân họ cũng 
24


 

nên có cung cách xử sự đúng đắn để đảm bảo họ hoàn thành đầy đủ trọng 
trách này, và để nâng cao lòng tin của độc giả.”
giả.”
Một vai dẫn chưng nh trn để thấ đo đưc bo chí có vi trò v cùng
qun trng trong hot động bo chí, điêu na đã đơc nhận thưc từ rất lâu,
nhng lun mng tính thời sự.
1.
1.2.

2. Mối
Mối qua
quan
n hệ
hệ giữ
giữaa đạo
đạo đức
đức và
và phá
pháp
p luậ
luậtt
 Luật pháp la
pháp la một hình thi y thưc xã hội, la hệ thông cc ngun tắc xử
sự mng tính chất bắt buộc chung, thể hiện y chí củ gii cấp thông trị va do
 Nha nớc bn hanh để điêu chỉnh cc môi qun hệ xã hội nhằm bảo vệ trật tự
kỷ cng xã hội.
 Đạo đức la
đức  la 1 hình thi y thưc xã hội, bo gồm những qun điểm, qun
niệm, những ngun tắc, chuẩn mực xã hội, nhờ đó con ngời tự nhận thưc,
tự gic điêu chỉnh hanh vi củ mình cho phù hơp trớc những lơi ích đặt r.
1.2.1. Những
1.2.1.
 Những điểm giống nhau
+ Đo đưc va Php luật đêu la những qu tắc xử sự chung để hớng
dẫn cch xử sự cho mi ngời trong xã hội. Căn cư vao php luật, đo đưc,
cc chủ thể sẽ biết mình đơc lam gì, khng đơc lam gì va lam nh thế nao
trong một hoan cảnh, điêu kiện nhất định.
+ Chúng la tiu chuẩn để xc định giới hn va đnh gi hanh vi củ con
ngời. Căn cư vao qu định củ php luật, cc qu tắc đo đưc, có thể xc

định hanh vi nao la hơp php, hanh vi nao la tri php luật, hanh vi nao la hơp
đo đưc, hanh vi nao la tri đo đưc.
+ Đo đưc va php luật mng tính qu phm phổ biến, chúng đêu la
những khun mẫu chuẩn mực trong hanh vi củ con ngời. Chúng tc động
25