HÌNH ẢNH NHIỄM
TRÙNG HỆ THẦN
KINH TRUNG ƯƠNG
BS. CK2. CAO THIÊN TƯỢNG
KHOA CĐHA-BVCR
MỞ ĐẦU
Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương ngày
càng nhiều
Lan truyền theo đường máu (chủ yếu), đường
trực tiếp (từ các xoang cạnh mũi…)
Phát hiện sớm và chẩn đoán đặc hiệu rất quan
trọng.
Hình ảnh học có vai trò quan trọng trong chẩn
đoán, kết hợp với bệnh sử, lâm sàng, xét
nghiệm dịch não tuỷ.
Tiến bộ của hình ảnh học mới đây (MRI
khuyếch tán, tuới máu, cộng hưởng từ phổ)
giúp phát hiện sớm và chẩn đoán phân biệt,
theo dõi đáp ứng điều trị.
PHÂN LOẠI
Nhiễm virus
Nhiễm khuẩn cấp
Các nhiễm trùng tạo mô hạt (lao, nấm, ký sinh trùng…)
Nhiễm prion
VIÊM NÃO VIRUS
VIÊM NÃO VIRUS
Hơn 100 loại virus khác nhau gây viêm não.
Nhiều virus ưu thế ở chất xám (vỏ não, chất xám sâu, tuỷ sống).
Viêm não virus cấp gây thâm nhiễm tế bào viêm nhu mô, dẫn đến tổn
thương neuron, hoại tử lan rộng.
Viêm não Herpes
VIÊM NÃO HERPES
Nguyên nhân thường gặp nhất của viêm não virus ở người lớn.
Lâm sàng: cấp tính, lú lẫn, động kinh.
Tỉ lệ tử vong cao chẩn đoán sớm rất quan trọng.
PCR là xét nghiệm chẩn đoán xác định với độ nhạy 95% và độ đặc hiệu
100%.
VIÊM NÃO HERPES
Virus vào não qua thần kinh sọ cảm giác, chủ yếu là thần kinh V.
Hoại từ xuất huyết, viêm mạch hoại tử khu trú, thâm nhiễm lympho
bào màng não.
VIÊM NÃO HERPES
Tổn thương ưu thế hệ viền và vỏ não thuỳ đảo.
Tổn thương hai bên không đối xứng: Thuỳ thái dương, mặt ổ mắt của
thuỳ trán vỏ não thuỳ đảo và hồi đai (cingulate gyrus).
Có thể một bên hoặc hai bên.
VIÊM NÃO HERPES
Hình ảnh
Hình ảnh phản ảnh tính chất tổn thương trên bệnh học.
CT ít nhạy, giảm đậm độ thuỳ thái dương hai bên.
MRI: giảm tín hiệu trên T1W, tăng tín hiệu trên T2W. Chuỗi xung FLAIR
(48 giờ đầu), và đặc biệt hình ảnh khuếch tán (DWI) nhạy nhất.
Tăng quang không thấy ở giai đoạn sớm, tăng quang dạng hồi não ở
giai đoạn sau.
Viêm não Herps
Giá trị ADC
Bất thường
khuếch tán
(DWI) có liên
quan với độ hoạt
tính của bệnh và
đáp ứng điều trị.
Giá trị hệ số
khuếch tán biểu
kiến (ADC)
tương ứng với
biểu hiện lâm
sàng và kết quả
điều trị.
Rath et al, Imaging of Cerebritis,
Encephalitis, and Brain Abscess, Neuroimag
Tổn thương thuỳ thái dương
hai bên
hình ảnh khuyếch tán (DWI)
Viêm não Herpes-Bắt
thuốc
Mauricio Castillo and Majda Thurnher, Imaging Viral and Prion Infections, Seminars in
Roentgenology
Xuất
Di
Cần nhớ:
Nên ưu tiên chẩn đoán
viêm não Herpes type
1 ở BẤT KỲ bệnh nhân
nào có sốt kèm bất
thường tín hiệu thùy
thái dương trong cho
đến khi có bằng
chứng khác
Ashley H. Aiken, Central Nervous System Infection, Neuroimaging Clinics,
Volume 20, Issue 4 , Pages 557-580, November 2010
HSV-2
Viêm não màng não
Cần chú ý!
Hình
ảnh tương tự
Herpes gặp trong viêm
não hệ viền (hội chứng
cận ung thư)
ARBOVIRUS
Gồm ba nhóm virus lây truyền qua côn trùng, chủ yếu là muỗi.
Flavividae là nhóm nổi bật gây viêm não Nhật Bản, Miềy Tây sông Nile,
St. Louis và thung lũng Murray.
Viêm não Nhật Bản
Châu Á
Tỉ lệ tử vong từ 10-60%.
Thuờng để lại di chứng thần kinh ở người sống sót.
Viêm não Nhật Bản
Hình ảnh đặc trưng là tổn thương đồi thị hai bên và thân não, đặc biệt
là chất đen (substantia nigra)
Giảm đậm độ trên CT và tăng tín hiệu trên T2W MRI
Có thể tổn thuơng tiểu não, vỏ đại não và hạch nền.
Thường có xuất huyết. Xuất huyết đồi thị hai bên khá đặc hiệu cho
viêm não Nhật Bản.
DWI có khả năng chẩn đoán sớm
ENTEROVIRUS
Gồm Coxsackie virus A và B, poliovirus,
echovirus và enterovirus từ 68 đến 71.
Gây bệnh bại liệt, viêm màng não và viêm
não.
Tổn thương phần sau hành não, phần sau
cầu não và phần trung tâm não giữa, nhân
răng tiểu não hai bên, sừng trước tuỷ cổ.
Tổn thương tăng tín hiệu đối xứng hai bên
trên T2W ở phần sau thân não và sừng
trước tuỷ cổ là dấu hiệu đặc trưng của viêm
não tuỷ do entrovirus.
HIV VÀ NHIỄM TRÙNG CƠ
HỘI
Hệ thần kinh trung ương là tổn thuơng đứng hang thứ hai sau phổi.
Tổn thương hệ thân kinh trung ương ở bệnh nhân AIDS có thể do
nhiễm HIV nguyên phát hoặc do nhiễm trùng cơ hội và u.