Bác Hồ học ngoại ngữ như thế nào?

ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
ĐỀ CƯƠNG KỂ CHUYỆN TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
- Họ và tên đảng viên kể chuyện: Trần Chí Bằng
- Sinh hoạt tại chi bộ: THCS Bình Tân
- Câu chuyên được kể vào dịp: Họp chi bộ vào ngày 25/10/2010
1. Tựa đề câu chuyện
BÁC HỒ HỌC NGOẠI NGỮ NHƯ THẾ NÀO?
2. Ý nghĩa, tư tưởng chủ tịch Hồ Chí Minh trong câu chuyện kể.
- Hồ Chí Minh đã gắn bó cả cuộc đời mình với việc chăm lo, mở mang và xây dựng một
nền giáo dục mới, nền giáo dục xã hội chủ nghĩa - một nền giáo dục mà mọi người đều có
cơ hội phát huy khả năng sáng tạo, mọi người đều được học hành, không phân biệt giai cấp,
tuổi tác, trình độ, giới tính...
- Với Bác, việc tự học tập và rèn luyện là phải thường xuyên, học tập suốt đời. Bác đã
khuyên dạy mọi người rằng: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Câu chuyện sau đây là
một điển hình về gường tự học của Bác.
3. Xuất xứ câu chuyện:
Câu chuyện kể về việc tự học của Bác từ những năm 1911, Bác Hồ học ngoại ngữ với
mục đích là sang nước ngoài để đi tìm đường cứu nước.
4. Nội dung câu chuyện:
Ngoài các ngoại ngữ phổ biến như Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga, Bác Hồ của
chúng ta còn có thể sử dụng thông thạo khá nhiều ngoại ngữ khác. Trong bản lý lịch đại
biểu dự Đại hội Quốc tế cộng sản lần thứ 7, Bác đã ghi: "Biết các thứ tiếng: Pháp, Anh,
Trung Quốc, Ý, Đức, Nga". Nhưng trên thực tế, dựa vào những lần Bác đi thăm nước ngoài,
cũng như những lần đón tiếp các phái đoàn ngoại giao tới thăm Việt Nam, chúng ta còn
được biết vốn ngoại ngữ của Chủ tịch Hồ Chí Minh không dừng lại ở đó, Người còn có thể
sử dụng thông thạo khá nhiều ngoại ngữ khác nữa như: tiếng Xiêm (Thái Lan bây giờ),
tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ả Rập, tiếng của rất nhiều dân tộc thiểu số Việt Nam… vốn ngoại
ngữ đó của Bác không phải do "thiên bẩm" mà tất cả đều xuất phát từ sự khổ công luyện
tập.
Bác Hồ học tiếng Pháp như thế nào?
Mùa hè năm 1911, Bác đặt chân lên đất Pháp, đối với Bác, kể từ thời điểm đó mọi việc

từ sinh hoạt hàng ngày, tới công việc, nhằm mục đích tìm ra con đường cứu nước, cứu dân
đều phải sử dụng bằng tiếng Pháp. Vì thế, nếu không biết tiếng Pháp thì đó là "trở ngại lớn
nhất trên con đường tìm đường cứu nước, cứu dân". Bác đặt ra quyết tâm: "Nhất định phải
học viết cho kỳ được". Vì thế, dù trong hoàn cảnh thiếu thốn mọi thứ, nhưng Người cũng
tìm ra được phương pháp học cho riêng mình.
1
Ngay khi còn trên chuyến tàu sang Pháp, mỗi lúc rảnh rỗi, Bác đều tìm đến hai người
lính trẻ được giải ngũ đi cùng chuyến tàu để học đọc và viết tiếng Pháp. Họ cho Bác mượn
những quyển sách nhỏ in tiếng Pháp. Muốn biết cái gì, muốn biết đồ vật nào đó bằng tiếng
Pháp, Bác đều chỉ tay hỏi người Pháp, rồi Bác viết vào một mẩu giấy, dán vào chỗ hay để ý
nhất để tranh thủ vừa làm, vừa học. Có khi Bác viết hẳn vào cánh tay. Tối tối sau khi đi làm
về, Bác rửa tay, rồi lại ghi những từ mới vào. Học được chữ nào, Bác ghép chúng lại thành
câu thực hành ngay.
Ban đầu, Bác tập ghép một vài từ, sau ghép thành đoạn, dần dần Người tập viết thành
bài dài. Một thời gian sau, Bác tìm đến các tờ báo của Pháp để xin được viết bài đăng báo.
Sau mỗi bài báo viết bằng tiếng Pháp, Bác đều chép thành 2 bản, một bản lưu giữ lại, còn
bản kia gửi cho Toà soạn.
Trong những lần gửi bài, Bác nói với mọi người trong Toà soạn rằng: "Tôi rất sung
sướng nếu bài viết này của tôi được đăng, nhưng dù thế nào cũng xin các đồng chí sửa lỗi
tiếng Pháp cho tôi". Sau mỗi lần bài viết của Bác được đăng báo, Bác vui mừng khôn xiết,
nhưng Bác lại cẩn thận xem lại từng câu từng chữ, xem bài viết của mình đúng sai chỗ nào,
Toà soạn báo đã sửa lại cho mình như thế nào. Theo chỉ dẫn của những chủ bút, Bác tập viết
đi viết lại, khi thì viết diễn giải ra cho dài, khi lại viết ngắn lại cho súc tích…
Dù công việc bận bịu tới đâu, nhưng cứ sau mỗi ngày làm việc, Bác lại tranh thủ đọc vài
trang tiểu thuyết vừa giải trí, thư giãn đầu óc lại vừa là tự trau dồi kiến thức. Bác thường tìm
đọc những tác phẩm của Tônxtôi để học tập cách viết, cách lập luận, rồi Bác tập viết những
bài phóng sự. Sáng nào Bác cũng viết từ 5 giờ đến 6 giờ rưỡi, tới 7 giờ Bác lại bắt tay vào
công việc. Dù trời nóng hay rét Bác cũng không nản chí. Thấm thoắt thời gian trôi đi, cho
đến năm 1922, Bác đã trở thành chủ bút của tờ báo "Người cùng khổ" viết bằng 3 thứ tiếng.
Tên báo bằng tiếng Pháp đặt ở giữa, chữ Ả Rập bên trái và bên phải là chữ Hán, tất cả đều

do Bác viết. Do Toà soạn báo không có Ban biên tập thường xuyên, nên nhiều khi Bác phải
"cáng đáng" mọi việc từ khâu sửa chữa, biên tập bài vở, tới khâu bán báo.
Thầy dạy Bác tiếng Anh chính là … Bác!
Biết tiếng Pháp rồi, Bác đã tìm sang tận đất nước Anh. Đặt chân lên đất nước Anh. Bác
đã tìm ngay cho mình một công việc để làm, công việc đầu tiên của Bác trên đất nước Anh
là đốt lò, sau vì quá vất vả khiến ốm mất hai tuần, Bác liền chuyển sang xin làm thuê tại
Khách sạn Carlton.
Thường ngày Bác phải làm từ 8 giờ sáng tới 12 giờ, chiều từ 5 giờ tới 10 giờ đêm. Bác
"thắt lưng, buộc bụng" để có chút tiền mua sách vở. Phương tiện học duy nhất của Người
cũng chỉ có vài quyển vở và một cây bút chì. Sớm chiều Bác ra Vườn hoa Haydơ, nơi có
nhiều cây to, cột đèn xưa để tự học.
Sau này Bác tiết lộ, sở dĩ Bác thường ra đó để học "vì ở đó thời tiết thường rất lạnh, nên
khi học sẽ không thể buồn ngủ được, có như thế mới tập trung vào học". Sau một tuần đi
2
làm, Bác dành dụm tất cả số tiền kiếm được để cùng với vị Giáo sư người Ý học thêm tiếng
Anh vào buổi cuối tuần. Bác đã tận dụng mọi nơi, mọi lúc có thể để học tiếng Anh. Rơ-nê-
Đi-pét đã viết về Bác trên tờ báo "Phong trào" rằng: "Trên đường đi tìm hiểu thế giới, ở mỗi
nơi tàu dừng lại, đối với anh Ba đều là một trường Đại học. Ở đó, anh đã trực tiếp thu lượm
được những hiểu biết."
Trong thời gian ở London, Bác đã làm nhiều nghề khác nhau để có tiền ăn học. Trong
thời gian chiến tranh, Bác đã dành nhiều thời giờ để nghiên cứu lịch sử thế gới, học tiếng
Anh và suy nghĩ về tương lai của các dân tộc thuộc địa. Vừa học tiếng Anh, Bác vừa tìm
hiểu nền văn hoá và lịch sử nước Anh, đặc biệt là nước Mỹ. Riêng tài liệu nói về Mỹ của
Bác đã lên đến hàng mấy trăm bài, với các thể loại khác nhau, đề cập toàn diện và sâu sắc
đến nước Mỹ. Với Bác, việc đọc nhiều sách báo của Mỹ, học tiếng Anh để hiểu tường tận
hơn thế giới và để lãnh đạo cách mạng một cách khoa học hơn…
5. Phân tích, bình luận nội dung câu chuyện.
Qua câu chuyện ta thấy được sự quyết tâm của Bác trong việc tìm kiếm con đường giải
phóng dân tộc, giải phóng đất nước. Muốn làm việc gì trước tiên phải học, phải tìm hiểu
trước. Và câu chuyện Bác còn nêu cao tinh thần tự hoc cho chúng ta noi theo. Đặc biệt,

trong thời buổi hội nhập kinh tế toàn cầu và sự giao lưu văn hoá thế giới chúng ta cần phải
biết thêm nhiều ngoại ngữ.
6. Rút ra bài học thực tiển và liên hệ bản thân
Quyết tâm tự học tự rèn, có kế hoạch học tập nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề,
học thêm ngoai ngữ (trước mắt Tiếng Anh) và tin học để ứng dụng trong làm việc và giảng
dạy nhằm đạt hiệu quả năng suất cao.
Người kể
Trần Chí Bằng
3