Phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và huấn luyện đá cầu cho học sinh trường THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ………
TRƯỜNG THPT ……..

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

Tên sáng kiến:
PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY VÀ HUẤN LUYỆN
ĐÁ CẦU CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT

Tác giả sáng kiến: …………..
Mã sáng kiến: ……………

1


MỤC LỤC
Trang
1. Lời giới thiệu ………………………………………………………………….......... 3
2. Tên sáng kiến………………………………………………………………............... 4
3. Tác giả sáng kiến……………………………………………………………............. 4
4. Chủ đầu tư……………………………………………………………………........... 4
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến…………………………………………………............ 4
6. Ngày áp dụng sáng kiến……………………………………………………….......... 4
7. Mô tả sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử……………………........... 4
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................................. 4
CHƯƠNG II: CƠ SÕ THỰC TIỄN.......................................................................... 6
CHƯƠNG III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP................................................. 7
CHƯƠNG IV: THỰC TRẠNG ................................................................................. 7
CHƯƠNG V: NHỮNG GIẢI PHÁP .......................................................................... 9
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 21

8. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có)……………………………….............. 21
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến………………………………............. 21
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc có thể thu được do áp dụng sáng kiến……............ 21
11. Danh sách những tổ chức/ cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần
đầu………………………………………………………………................................... 22
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 23

2


1. Lời giới thiệu:
Trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến
giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ, luôn chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ những chủ nhân tương
lai của đất nước vì thế công tác Giáo dục thể chất (GDTC) trong nhà trường các cấp là một
nhân tố quan trọng trong chiến lược giáo dục phát triển toàn diện con người.
Hiện nay, các Trường Trung học phổ thông (THPT) đều có xu hướng phát triển về
quy mô và đa dạng hoá loại hình đào tạo. Với sự phát triển mạnh mẽ về số lượng học sinh
như hiện nay, vấn đề đảm bảo chất lượng giáo dục trong đó có GDTC đang đứng trước
những thử thách to lớn.
Chính vì vậy, công tác GDTC và hoạt động TDTT trong nhà trường các cấp là một
mặt giáo dục quan trọng trong sự nghiệp GD&ĐT góp phần thực hiện mục tiêu: Nâng cao
dân trí, bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài cho đất nước. Quán triệt được vấn đề này trong
nhiều năm qua Bộ GD&ĐT đã chú trọng cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy nhằm
phát triển thể lực nâng cao chất lượng GDTC trong nhà trường các cấp, xây dựng quy hoạch
phát triển và đổi mới công tác GDTC và thể thao trường học.
Đá cầu là một môn thể thao dân tộc có lịch sử phát triển lâu đời. Hiện nay đá cầu đã
phát triển thành môn thể thao được nhiều tầng lớp nhân dân ưu chuộng, nhất là học sinh,
sinh viên góp phần phát triển và hoàn thiện thể chất.
Hiện nay ở nước ta đá cầu được đưa vào các giờ học thể dục của các trường THPT,
THCS trên toàn quốc. Trong các trường học hiện nay việc nâng cao hiệu quả chất lượng giờ

học GDTC là điều đang được giới chuyên môn quan tâm.
Bộ Giáo dục và đào tạo đã đưa giờ học TDTT ở các trường như thể dục điền kinh, cầu
lông, đá cầu... Các môn thể thao này khi đưa vào giờ học chính khóa đều được học sinh tham
gia tập luyện và mang lại hiệu quả đáng khích lệ. Trong số đó đá cầu là môn thể thao dễ
chơi, vừa không đòi hỏi nhiều về cơ sở vật chất nên Bộ GD & ĐT đã đưa môn đá cầu vào
chương trình chính khóa đã thu được những kết quả khả quan mang tính phong trào, từ đó
tạo cơ sở và tiền đề cho học sinh phát triển thể lực của mình.
Cũng như nhiều môn thể thao khác việc tấn công và hóa giải các đòn tấn công của đối
phương có thể chính là yếu tố quyết định để giành thắng lợi trong thi đấu đá cầu ở các nội

3


dung đá đơn, đá đôi, đá đồng đội. Đối với mỗi nội dung thi đấu đòi hỏi người tập phải có
những kỹ thuật chiến thuật khác nhau. Chính vì vậy phải xây dựng một hệ thống bài tập
khoa học để nâng cao chiến thuật và hiệu quả chắn cầu làm hạn chế khả năng của đối
phương và giành lại thế tấn công một cách chủ động. Ngoài việc tấn công đạt hiệu quả cao
thì việc thực hiện tốt chiến thuật phòng thủ sẽ quyết định phần lớn trong các trận đấu. Yêu
cầu đặt ra là phải lựa chọn bài tập thế nào. Sắp xếp phân bổ ra sao trong chương trình huấn
luyện. Giải quyết yêu cầu trên sẽ là một trong những vấn đề quyết định để nâng cao hiệu quả
chất lượng giảng dạy và huấn luyện đội tuyển đá cầu ở Trường THPT.
Từ thực trạng các vấn đề nêu trên với mong muốn góp phần nâng cao khả năng thi
đấu, phát hiện bồi dưỡng những tài năng cho lứa tuổi học sinh THPT nói chung và nâng cao
chất lượng học tập của học sinh trường THPT Bình Xuyên nói riêng. Tôi đã mạnh dạn lựa
chọn đề tài: “Phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và huấn luyện đá cầu cho học
sinh trường THPT”.
2. Tên sáng kiến:
“Phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và huấn luyện đá cầu cho học sinh trường
THPT”.
3. Tác giả:

Họ và tên: ………………………..
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: ………………
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Thể dục.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử (ghi ngày nào sớm
hơn): Trong năm học 2018 – 2019.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:

4


CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trong giảng dạy và huấn luyện đội tuyển đá cầu của Trường THPT Bình Xuyên.
Chiến thuật trong thi đấu đá cầu đóng vai trò quan trọng trong huấn luyện đá cầu hiện đại,
trong thi đấu hai đội có cùng trình độ tập luyện như nhau nhưng đội nào có chiến thuật thi
đấu tốt hơn đội đó sẽ giành chiến thắng. Nhưng không phải với đối tượng nào cũng sử dụng
chiến thuật như nhau mà tùy thuộc tình huống, đối tượng cụ thể mà sử dụng chiến thuật sao
cho hợp lý. Nói chung việc huấn luyện chiến thuật cá nhân trọng tâm làm cho người tập có ý
thức về chiến thuật trong thi đấu và thực hiện được các ý đồ chiến thuật cá nhân mà đấu
pháp đề ra làm cơ sở cho các hoạt động chiến thuật trong thi đấu đồng đội. Trong chiến thuật
chắn cầu (phòng thủ) thì chắn cầu đóng vai trò quan trọng trong các trường hợp không thể
phối hợp chắn cầu đôi bởi vì nó phụ thuộc trực tiếp vào hành động tấn công của đối
phương . Do vậy bản thân vận động viên phải biết chắn cầu với các dạng chiến thuật tấn
công khác nhau như tấn công một chạm, tấn công xa lưới, vít chéo, vít lái.
Chuẩn bị thể lực chuyên môn trong huấn luyện chiến thuật: Như ta đã biết chuẩn bị
thể lực là cơ sở cho việc huấn luyện chiến thuật thi đấu. Huấn luyện chiến thuật thi đấu đòi
hỏi người tập sự tiêu hao lớn về thể lực nhất là: Sức mạnh bột phát, sức mạnh bật nhảy và
sức bền tốc độ... trong thi đấu. Do vậy để tập luyện có hiệu quả cần giúp người tập phát triển
các tố chất chuyên môn cần thiết trong huấn luyện chiến thuật thì sức mạnh tốc độ, sức mạnh
Bật nhảyđóng vai trò quan trọng nó liên quan rất nhiều tới hiệu quả tấn công, tổ chức các
hình thức phối hợp phản công có hiệu quả cao. Thể lực chuyên môn kém không những

không có tác dụng nâng cao hiệu quả phối hợp chiến thuật thi đấu mà còn trực tiếp giảm sút
hiệu quả kỹ thuật cá nhân của người tập.
Muốn huấn luyện tốt chiến thuật, kỹ thuật phải am hiểu về các hệ thống chiến thuật
đã được ứng dụng, đội hình chiến thuật cơ bản, chức năng nhiệm vụ của người tập và các
biến dạng của nó trong thi đấu. Trên cơ sở đó lắm được phương hướng vận dụng ưu nhược
điểm của đội hình trong thực tế thi đấu. Ngoài ra cần phải nắm được cơ sở lý luận và thực
tiễn trong việc huấn luyện chiến thuật.

5


CHƯƠNG II: CƠ SỞ THỰC TIỄN
7.2.1 Về phía nhà trường.
7.2.1.1. Thuận lợi:
- Nhà trường đã tạo điều kiện phân thời khóa biểu các tiết học thể dục vào các tiết
(1,2,3,4) của buổi sáng: khí hậu mát mẻ rất thích hợp cho việc tập luyện của các em.
- Được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của ban giám hiệu nhà trường và tổ chuyên
môn.
7.2.1.2. Khó khăn:
- Sân bãi tập luyện chưa đảm bảo mặt sân không bằng phẳng rất khó khăn cho việc
tham gia tập luyện.
- Một số dụng cụ trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy bộ môn chất lượng còn chưa
cao.
7.2.2. Về phía giáo viên.
7.2.2.1. Thuận lợi:
- Luôn nhiệt tình trong giảng dạy, có tính thần cầu tiến.
- Luôn nghiên cứu kĩ các kiến thức, kĩ năng và các phương pháp phát triển kỹ thuật.
- Được tham gia học tập các lớp bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ.
7.2.2.2. Khó khăn:
Trong một tiết học có nhiều nội dung nên việc sử dụng phương pháp mới vào trong

giảng dạy còn hạn chế. Thời gian dành cho nội dung đá cầu không nhiều do vậy việc phân
nhóm tập luyện và hướng dẫn cụ thể cho từng em là rất khó.
7.2.3. Về phía học sinh.
7.2.3.1. Thuận lợi:
Đa số các em có nhận thức đúng yêu cầu của bộ môn, tham gia tập luyện nghiêm túc,
tương đối tích cực.
7.2.3.2. Khó khăn:
- Phần lớn học sinh có kĩ năng học tập và rèn luyện kỹ thuật đá cầu còn hạn chế, các em
thường không chịu khó tập luyện.

6


- Còn tồn tại một số học sinh chưa có ý thức trong học tập. Chưa để ý tới việc tập luyện
các nội dung mà giáo viên giao về nhà.
CHƯƠNG III: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
7.3.1. Đối tượng nghiên cứu.
Gồm 40 học sinh khối 11 trường THPT Bình Xuyên được chia làm 2 nhóm thực nghiệm
và đối chứng (mỗi nhóm 20 em).
7.3.2. Phương pháp nghiên cứu.
7.3.2.1. Phương pháp đọc và phân tích tài liệu.
7.3.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm.
7.3.2.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
7.3.2.4. Phương pháp phỏng vấn.
7.3.2.5. Phương pháp toán học thống kê.
7.3.3. Địa điểm nghiên cứu.
Tôi tiến hành nghiên cứu tại:
- Sân vận động - Trường THPT Bình Xuyên.
- Trang thiết bị dụng cụ nghiên cứu: Sân tập bằng phẳng, sạch sẽ, có vạch kẻ, cầu đá,
lưới, còi... Đảm bảo quá trình tập luyện.

7.3.4. Thời gian nghiên cứu.
Đề tài được tiến hành nghiên cứu từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 1 năm 2019.
CHƯƠNG IV: THỰC TRẠNG
Đá cầu là một môn thể thao đòi hỏi người tập phải có tố chất mềm dẻo, khéo léo và khả
năng phán đoán. Bên cạnh đó người tập phải có thể lực chuyên môn và có khả năng phối
hợp kỹ chiến thuật tốt trong tập luyện và thi đấu. Sự mềm dẻo khéo léo và khả năng phán
đoán còn được thể hiện qua tập luyện các kỹ thuật như: Kỹ thuật phát cầu, kỹ thuật tâng cầu
bằng mu chính diện, kỹ thuật tấn công và các kỹ thuật phòng thủ như: Kỹ thuật chắn cầu trên
lưới trong nội dung thi đấu đôi, chiến thuật chắn cầu hai người trong thi đấu đồng đội để có
kết quả tốt trong thi đấu và tập luyện đòi hỏi người tập phải thể hiện khả năng khéo léo phối
hợp tốt với đồng đội để có khả năng phán đoán tình huống.

7


Quá trình giảng dạy nghiên cứu và trực tiếp là người hướng dẫn cho học sinh đi thi
đấu HKPĐ tôi nhận thấy muốn đạt được thành tích cao trong thi đấu phải có quá trình tập
luyện lâu dài có kế hoạch hợp lý và khoa học trong huấn luyện mới đạt được kết quả cao
trong thi đấu.
Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi: Về mặt tâm lý các em thích chứng tỏ mình là người
lớn, muốn để cho mọi người tôn trọng mình, đã có một trình độ hiểu biết nhất định có khả
năng phân tích tổng hợp, muốn hiểu biết nhiều, có nhiều hoài bão những còn nhiều nhược
điểm và thiếu kinh nghiệm trong cuộc sống. Tuổi này chủ yếu là tuổi hình thành thế giới
quan tự ý thức, hình thành tính cách và hướng về tương lai. Tuy nhiên do còn nhiều nhược
điểm và thiếu kinh nghiệm nên cần sự uốn nắn và theo dõi của người lớn.
Về hứng thú các em đã có trình độ tự giác trong học tập xuất phát từ động cơ học tập
đúng đắn và hướng tới việc lựa chọn nghề nghiệp sau này song hứng thú học tập còn do
nhiều động cơ khác nhau giữ lời hứa với bạn bè đôi khi còn tự ái, hiếu danh cho nên giáo
viên cần định hướng cho các em động cơ đúng đắn để cho các em có hứng thú phấn đấu.
Về tình cảm lứa tuổi này các em biểu lộ rõ dệt về mặt tình cảm. Việc giáo viên huấn

luyện cần gây được tình cảm và sự tôn trọng là một trong những thành công. Điều đó giúp
giáo viên thuận lợi trong quá trình giảng dạy nó thúc đẩy các em tích cực tự giác ham thích
môn học. Do vậy giáo viên phải mẫu mực công bằng, biết động viên kịp thời, tôn trọng kết
quả học tập của các em.
Về trí nhớ: Các em đã biết ghi nhớ có hệ thống đảm bảo tính lô gic chặt chẽ hơn và
lĩnh hội được bản chất vấn đề cần học tập. Do đặc điểm của trí nhớ đối với lứa tuổi này khá
tốt nên giáo viên có thể sử dụng phương pháp trực quan kết hợp với giảng giải phân tích sâu
sắc các chi tiết kỹ thuật, động tác và vai trò ý nghĩa cũng như cách sử dụng các phương tiện,
phương pháp trong GDTC để các em có thể tự lập một cách độc lập trong thời gian nhàn rỗi.
Đặc điểm về sinh lý: Hệ thần kinh tiếp tục phát triển đi đến hoàn thiện về tư duy, biết
phân tích tổng hợp và trìu tượng hóa được phát triển thuận lợi hình thành phản xạ có điều
kiện. Đây là đặc điểm thuận lợi để các em nhanh chóng tiếp thu và hoàn thiện kỹ thuật động
tác. Tuy nhiên đối với một số bài tập đơn điệu không hấp dẫn cũng làm các em chóng mệt
mỏi. Do vậy giáo viên cần thay đổi nhiều hình thức tập luyện một cách phong phú đặc biệt là

8


tăng cường các hình thức thi đấu, trò chơi gây hứng thú và tạo điều kiện hoàn thành tốt bài
tập.
Hệ vận động: Hệ xương bắt đầu giảm tốc độ phát triển. Tập luyện TDTT thường
xuyên liên tục làm bộ xương khỏe mạnh hơn. ở độ tuổi này các xương nhỏ như xương cổ
tay, bàn tay hầu như đã hoàn thiện nên các em tập luyện một số bài tập treo, chống, mang
vác nặng mà không làm tổn hại, không tạo sự phát triển lệch lạc cho cơ thể.
Hệ cơ: ở lứa tuổi này đây là thời kỳ phát triển cơ bắp nhanh nhất. Do vậy cần tập bài
tập phát triển sức mạnh để góp phần thúc đẩy sự phát triển của cơ.
Hệ tuần hoàn đang phát triển đi đến hoàn thiện. Phản ứng hệ tuần hoàn trong vận
động tương đối rõ rệt.
Hệ hô hấp đã phát triển hoàn thiện, diện tích tiếp xúc của phổi gần bằng người trưởng
thành. Dung lượng phổi tăng lên nhanh chóng. Tuy nhiên các cơ hô hấp vẫn còn yếu. Trong

tập luyện cần thở xâu và tập trung chú ý thở bằng ngực.
CHƯƠNG V: NHỮNG GIẢI PHÁP
7.5.1. Giải pháp thứ nhất: Nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy và huấn luyện
chiến thuật, kỹ thuật của đội tuyển đá cầu Trường THPT Bình Xuyên.
Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu trên tôi tiến hành giải quyết những vấn đề sau:
- Đánh giá thực trạng sử dụng kỹ thuật, chiến thuật trong nội dung thi đấu đôi và thi
đấu đồng đội.
- Đáng giá thực trạng sử dụng bài tập hiệu quả trong chiến thuật, kỹ thuật của đội
tuyển đá cầu.
7.5.1.1. Đánh giá thực trạng sử dụng chiến thuật, kỹ thuật trong thi đấu đôi và
đồng đội.
Trong tập luyện và thi đấu để chiến thắng được đối phương bên cạnh mặt thể lực tâm
lý, kỹ chiến thuật thì trước hết đòi hỏi học sinh phải biết sử dụng kỹ thuật một cách hợp lý,
phối hợp nhuần nhuyễn các chiến thuật tấn công và phòng thủ với đồng đội của mình trong
mọi tình huống của trận đấu. Chiến thuật trong đá cầu càng đa dạng và phong phú bao gồm
chiến thuật tấn công, chiến thuật chắn cầu. Trong các dạng đó lại bao gồm rất nhiều các kỹ
thuật mà cá nhân cần phải thực hiện tốt chuẩn xác để phối hợp với đồng đội. Việc sử dụng
cũng như huấn luyện chiến thuật tấn công và chắn cầu như thế nào để có hiệu quả thì các

9


nhà chuyên môn phải chú ý: Kỹ thuật tấn công trên lưới ở nội dung thi đấu đôi và đồng đội.
Muốn đạt được hiệu quả cao phải bao gồm:
Độ bật, khả năng phối hợp phán đoán vướng chắn cầu và cứu cầu khi bị chắn lại. Do
đó các bài tập nâng cao hiệu quả tấn công trên lưới trong nội dung đá cầu là hết sức cần
thiết. Thực tế cho thấy trong các trận thi đấu đồng đội và đôi học sinh sử dụng các pha tấn
công sẽ dễ dành phần thắng. Vì đây là những pha quyết định tạo hưng phấn cho học sinh thi
đấu.
Qua đó ta thấy rằng chiến thuật tấn công trên lưới đóng vai trò quan trọng trong thi

đấu đá cầu góp phần trong việc đạt thành tích thi đấu.
Mục tiêu đặt ra trong đề tài của tôi là xem xét về số lần hiệu quả sử dụng chiến thuật
tấn công trên lưới với học sinh của đội tuyển đá cầu Trường THPT Bình Xuyên. Cũng như
khả năng phát triển và hoàn thiện chiến thuật đó.
Bảng 1: Thực trạng sử dụng chiến thuật tấn công trong thi đấu đôi nam.
Số lần
TT

1
2
3
4

Kỹ chiến thuật tấn công

thực

Quét cầu gần lưới
Móc cầu gần lưới
Quét cầu xa lưới
Móc cầu xa lưới

hiện
n
29
68
4
9

Tốt

n
7
25
1
5

%
24.13
36.76
25
55.55

Đạt

n
9
30
1
2

%
31.03
44.11
55
22.22

Không đạt

n

13
13
2
2

%
44.82
19.11
50
22.22

Ghi chú:
Tốt: Tấn công cầu vào sân đối phương không đỡ được
Đạt: Đối phương chắn được cầu hoặc đỡ cầu được.
Không đạt: Tấn công hỏng.
Qua bảng 1 cho ta thấy tấn công cầu được sử dụng với số lần nhiều hơn. Tuy nhiên số
lần tốt và đạt chưa cao. Vì vậy cần có những phương pháp nghiên cứu để lựa chọn những bài
tập tăng hiệu quả số lần tốt và đạt của kỹ thuật tấn công là nhiệm vụ cấp thiết đặt ra thực
trạng công tác huấn luyện chiến thuật của học sinh Trường THPT Bình Xuyên được tôi
nghiên cứu bằng 2 phương pháp:

10


Thứ nhất: bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp, gián tiếp.
Thứ hai: Bằng phương pháp quan sát sư phạm.
Bảng 2: Đánh giá hiệu quả sử dụng kỹ thuật, chiến thuật tấn công trong thi đấu đôi.
T
T

Đối tượng

1
2
3
4

Nam học sinh đội 1
Nữ học sinh đội 1
Nam học sinh đội 2
Nữ học sinh đội 2

Số lần
thực
hiện
n
142
135
110
105

Chiến thuật tấn công
Tốt
Đạt
n
61
54
31
15

%
42.96
40
28.18
14.29

n
63
62
42
30

%
44.36
45.59
38.18
28.57

Không đạt
n
18
19
37
60

%
12.68
14.08
33.63
52.14

Qua bảng 2 cho thấy chiến thuật, kỹ thuật tấn công được các em học sinh sử dụng với
số lần lớn đặc biệt là học sinh nam và nữ đội 1 đạt hiệu quả 40 đến 42,96%. Trong đó đội
nam, nữ đội 2 lại sử dụng với hiệu quả thấp (đơn) 14,29 đến 28,18% nhưng do phạm vi và
thời gian nghiên cứu tôi chỉ tiến hành nghiên cứu đối với đội 1. Như vậy khi trình độ của học
sinh càng cao thì đòi hỏi việc sử dụng chiến thuật tấn công với số lượng càng lớn. Do đó
việc lựa chọn các bài tập nâng cao hiệu quả chiến thuật, kỹ thuật là điều quan trọng và mang
tính cấp thiết. Điều này khiến tôi phải tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó để tìm ra
những giải pháp hữu hiệu nhất trong công tác huấn luyện.
Nhằm tìm hiểu nguyên nhân tôi tiến hành điều tra phỏng vấn thông qua các buổi tập
luyện thi đấu và các phiếu phỏng vấn tới giáo viên và các giáo viên có kinh nghiệm tại các
trường khác, số phiếu phát ra là 21, số phiếu thu về là 21. Kết quả thu được trình bày tại
bảng 3.
Bảng 3: Nguyên nhân thực hiện không tốt kỹ thuật, chiến thuật tấn công trong thi đấu
(n = 21).
Số người
TT

Nguyên nhân

lựa chọn

%

1

Độ bật chưa tốt

17

80.95

2

Tấn công cầu vào lưới hoặc ra ngoài sân

7

33.33

11


3

Khả năng phối hợp với người bắt bước 1 chưa tốt

16

76.19

4

Thực hiện kỹ thuật chưa đúng

5

23.81

5

Phán đoán hướng chuyền cầu chưa tốt

13

61.90

Qua bảng 3 cho thấy có 5 nguyên nhân dẫn đến việc thực hiện không tốt kỹ thuật tấn
công. Tuy nhiên chỉ có 3 nguyên nhân chính ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chiến thuật,
kỹ thuật tấn công đó là:
- Độ bật chưa tốt.
- Khả năng phối hợp với người bắt bước 1 chưa tốt.
- Phán đoán hướng chuyền cầu chưa tốt.
Từ những kết quả thu được là cơ sở để tôi nghiên cứu và lựa chọn các bài tập nâng
cao hiệu quả chiến thuật, kỹ thuật tấn công trong thi đấu của học sinh Trường THPT Bình
Xuyên.
7.5.1.2. Thực trạng sử dụng bài tập.
Tôi đã tiến hành tổng hợp các ý kiến phỏng vấn các giáo viên ở các trường THPT
trong toàn tỉnh nhằm nắm rõ thực trạng để có biện pháp hữu hiệu trong quá trình nghiên cứu.
Kết quả điều tra thu được trình bày ở bảng 4.

Bảng 4: Kết quả điều tra thực trạng sử dụng bài tập nâng cao hiệu quả tấn công trong thi đấu
đôi nam.
Mức độ sử dụng
T
T

1

ND bài tập

Đội 1( n = 6)
Thườn
TB

Ít

Đội 2 ( n = 5)
Thườn
TB

g xuyên
g xuyên
n % n % n % n %
Các bài tập nhằm nâng cao độ bật
Bật nhảy lên xuống bục cao 5 83.3 1 16. 0
0
2 40

12

Ít

n

%

n

%

2

40

1

20


2
3

50cm
Bật nhảy co gối ở hố cát
Bật nhảy qua ghế thể dục

2
2

33.3
33.3

3
3

7
50
50

1

16.

4

80

1

20

0

0

1

7
16.

1

20

2

40

2

40

1

20

1

20

3

50

2

33.

3

7
50

100

0

3
0

0

0

1

20

2

40

2

40

16.7

4

66.

1

16.

2

40

1

20

2

40

1

7
16.

3

7
50

4

80

1

20

0

0

2

7
33.

2

33.

1

20

2

40

2

40

3

3
50

1

3

16.

4

80

1

20

0

0

10

Bài tập nhằm nâng cao khả năng phán đoán
Bật nhảy tấn công cầu phía 2 33.3 2 33. 2 33. 1 20

2

40

2

40

11

sau ở bên phải

Bật nhảy tấn công cầu phía 2

33.3

12

sau ở bên trái
Tấn công cầu phía trước mặt

66.7

4
5

Bật nhảy bằng 1 chân

1

Đeo bao cát bật nhảy lên 6

16.7

xuống bục cao 30 cm (trọng
6

lượng 0,5kg/ 1 chân)
Bật nhảy lên xuống bậc cao 1

7

30 cm
Nhảy dây 2 chân chụm 5 phút

2

8

Bật nhảy tấn công ở tư thế 2

9

đứng
Gánh tạ đứng lên ngòi xuống 2

33.3
33.3
33.3

trọng lượng tạ chiếm 30% cơ

7

thể

4

2

3
33.

1

3
16.

13

Bật nhảy tấn công cầu theo tín 2

33.3

1

7
16.

14

hiệu
Tấn công cầu ở bên phải có 2

33.3

2

7
33.

15

người chắn
Tấn công cầu ở bên trái có 1

4

3
66.

16

người chắn
Tấn công cầu ra tín hiệu cho 1

3

7
50

16.7
16.7

người phía sau phòng thủ

2

3
33.

2

40

2

40

1

20

1

3
16.

2

40

2

40

1

20

3

7
50

4

80

1

20

0

0

2

33.

1

20

2

40

2

40

1

3
16.

2

40

2

40

1

20

2

7
33.

4

80

1

20

0

0

3

13


Qua bảng 4 cho thấy sử dụng bài tập của giáo viên trong quá trình tập luyện đội 1 và
đội 2 là khác nhau. Điều này đã tạo ra sự thiếu thống nhất trong việc huấn luyện. Đây chính
là cơ sở để tôi lựa chọn ra hệ thống bài tập khoa học nhằm nâng cao kỹ chiến thuật tấn công
cầu trong thi đấu.
7.5.2. Giải pháp thứ hai:
Lựa chọn và đánh giá hiệu quả các bài tập đã lựa chọn đối với kỹ chiến thuật tấn công
trong nội dung thi đấu đôi lứa tuổi THPT.
Để giải quyết nhiệm vụ này các vấn đề cụ thể được đặt ra:
- Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nâng cao hiệu quả kỹ chiến thuật tấn công trong
nội dung thi đấu đôi ở trường THPT Bình Xuyên.
- Đánh giá hiệu quả các bài tập đã lựa chọn đối chiếu, với chiến thuật đã tấn công
trong thi đấu tại HKPĐ.
7.5.2.1. Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nâng cao hiệu quả kỹ chiến thuật tấn
công trong nội dung thi đấu đôi ở trường THPT Bình Xuyên.
7.5.2.2. Xây dựng nguyên tắc lựa chọn bài tập .
Kết quả nghiên cứu trên là những căn cứ khoa học để tôi có những định hướng đảm
bảo khả năng tấn công cầu một cách tốt nhất cho học sinh THPT .
Để có thể lựa chọn các bài tập nâng cao hiệu quả kỹ thuật tấn công cho học sinh
THPT trước hết tôi phải xác định được nguyên tắc lựa chọn bài tập dựa vào nguyên tắc huấn
luyện, cơ sở tâm lý, sinh lý dựa vào mục tiêu yêu cầu của chương trình huấn luyện. Bước

đầu xây dựng các nguyên tắc lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả tấn công trên lưới đối với
đá đôi và đá đồng đội như sau:
- Thứ nhất: Các bài tập nâng cao hiệu quả tấn công cầu trên lưới được lựa chọn phải
phù hợp với đối tượng tập luyện về tâm lý trình độ điều kiện tập luyện...
- Thứ hai: Các bài tập được lựa chọn phải đảm bảo tính vừa sức, hình thức tập luyện
đơn giản, phù hợp với đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.
- Thứ ba: Các bài tập được lựa chọn phải phù hợp với điều kiện thực tiễn, kế hoạch
chuyên môn của đội và đặc điểm của hoạt động thi đấu trong môn đá cầu.
7.5.2.3. Nghiên cứu và lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả ký thuật tấn công trên
lưới..

14


Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu một số tài liệu chuyên
môn cũng như thực tiễn giảng dạy và huấn luyện.
Căn cứ vào kết quả phỏng vấn các giáo viên, học sinh có thành tích cao trong giải học
sinh THPT, THCS tỉnh Vĩnh Phúc tôi đã tổng hợp phân tích và phân loại bài tập theo một hệ
thống . Kết quả phỏng vấn 21 giáo viên, học sinh đá cầu ở mức độ sử dụng bài tập trong quá
trình huấn luyện và thi đấu được trình bày ở được trình bày ở bảng 5.
Bảng 5: Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả kỹ thuật tấn công trên lưới
của học sinh THPT (n = 21)
TT

Nội dung bài tập

Các bài tập nhằm nâng cao độ bật
1
Bật nhảy lên xuống bục cao 50cm
2

Bật nhảy co gối ở hố cát
3
Bật nhảy qua ghế thể dục
4
Bật nhảy bằng 1 chân
5
Đeo bao cát bật nhảy lên xuống bục cao 30 cm
(trọng lượng 0,5kg/1 chân)
6
Bật nhảy lên xuống bậc cao 30 cm
7
Nhảy dây 2 chân chụm 5 phút
8
Bật nhảytấn công ở tư thế đứng
9
Gánh tạ đứng lên ngòi xuống trọng lượng tạ
chiếm 30% cơ thể
Các bài tập nhằm nâng cao khả năng phán đoán
10
Bật nhảy tấn công cầu phía sau ở bên phải
11
Bật nhảy tấn công cầu phía sau ở bên trái
12
Tấn công cầu phía trước mặt
13
Bật nhảy tấn công cầu theo tín hiệu
14
Tấn công cầu ở bên phải có người chắn
15
Tấn công cầu ở bên trái có người chắn

16
Tấn công cầu ra tín hiệu cho người phía sau
phòng thủ

Kết quả phỏng vấn
n
%
17
18
9
10
19

80.95
85.71
42.86
47.62
90.48

9
16
7
18

42.86
76.19
33.33
85.71

8

9
15
13
10
16
15

38.09
42.86
71.43
61.90
47.62
76.19
71.43

Qua bảng 5 chúng ta thấy một số bài tập được giáo viên đánh giá về tác dụng nâng cao
hiệu quả tấn công cầu trên lưới đối với đôi THPT đạt từ 50% số phiếu trở lên, một số bài tập
khác ít sử dụng trong việc nâng cao hiệu quả kỹ chiến thuật dưới 50% số phiếu tán thành thì
tôi loại bỏ bài tập đó là:

15


1/ Bật nhảy qua ghế thể dục.
2/ Bật nhảy bằng một chân.
3/ Bật nhảy lên bục 30 phân.
4/ Bật nhảy bằng một chân.
5/ Bật nhảy tấn công cầu bên phải.
6/ Bật nhảy tấn công cầu bên trái.
7/ Tấn công cầu ở bên trái có người chắn.

Vậy tôi có được 09 bài tập sau:
* Nhóm bài tập nâng cao độ bật nhảy:
1/Bật nhảy lên xuống bục cao 50cm.
2/ Bật nhảy co gối ở hố cát.
3/ Đeo bao cát bật nhảy lên xuống bục cao 30 cm (trọng lượng 0,5kg/ 1 chân).
4/ Nhảy dây 2 chân chụm 5 phút.
5/ Gánh tạ đứng lên ngòi xuống trọng lượng tạ chiếm 30% cơ thể.
* Nhóm bài tập nâng cao khả năng phán đoán:

1. Bật nhảy tấn công cầu phía sau.
2. Bật nhảy tấn công theo tín hiệu.
3. Bật nhảy tấn công có người phục vụ.
4. Bật nhảy tấn công có người ra tín hiệu cho đồng đội phía sau.
7.5.3. Giải pháp thứ ba:
Sau khi kiểm tra ban đầu tôi tiến hành phân tích hai nhóm đối tượng thuộc đội tuyển
đá cầu Trường THPT Bình Xuyên.
Nhóm thực nghiệm gồm 20 học sinh.
Nhóm đối chứng gồm 20 học sinh.
Nội dung thực nghiệm: Các bài tập nâng cao hiệu quả chiến thuật tấn công mà tôi đã
lựa chọn thể hiện ở kết quả nghiên cứu của nhiệm vụ 2.
Cần nhấn mạnh rằng tổng thời gian tập luyện và các chế độ khác cả hai nhóm giống
nhau.

16


Trong quá trình nghiên cứu tôi sử dụng phương pháp thực nghiệm sư phạm so sánh
hai nhóm: Nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng.
Tôi tiến hành thống nhất khối lượng tập luyện, điều kiện phục vụ tập luyện với nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng. Sự khác biệt giữa hai nhóm thể hiện ở bài tập ứng dụng

trong huấn luyện.
+ Nhóm đối chứng tập theo bài tập mà giáo viên đang sử dụng để huấn luyện.
+ Nhóm thực nghiệm tập theo bài tập mà tôi đã lựa chọn ở kết quả nghiên cứu của
nhiệm vụ 2 gồm:
* Nhóm bài tập nâng cao độ bật nhảy:
1/Bật nhảy lên xuống bục cao 50cm.
2/ Bật nhảy co gối ở hố cát.
3/ Đeo bao cát bật nhảy lên xuống bục cao 30 cm (Trọng lượng 0,5kg/1 chân).
4/ Nhảy dây 2 chân chụm 5 phút.
5/ Gánh tạ đứng lên ngòi xuống trọng lượng tạ chiếm 30% cơ thể.
* Nhóm bài tập nâng cao khả năng phán đoán:
1. Bật nhảy tấn công cầu phía sau.
2. Bật nhảy tấn công theo tín hiệu.
3. Bật nhảy tấn công có người phục vụ.
4. Bật nhảy tấn công có người ra tín hiệu cho đồng đội phía sau.
CHƯƠNG VI: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
7.6.1. Trước thực nghiệm.
Tôi sử dụng 4 bài kiểm tra để so sánh sự khác biệt giữa hai nhóm trước thực nghiệm
gồm:
1. Bật nhảy lên xuống bục cao 50cm.
2. Đeo bao cát bật nhảy lên xuống bục cao 30 cm (trọng lượng 0,5kg/ 1 chân).
3. Bật nhảy tấn công cầu có người phục vụ 20 lần (số lần đạt).
4. Bật nhảy tấn công cầu có người chắn cầu và thực hiện cứu cầu.
Kết quả của 2 nhóm trước khi áp dụng các hình thức tổ chức tập luyện, ở bảng 6.

17


Bảng 6. Bảng kết quả kiểm tra so sánh 2 nhóm trước nghiên cứu
Nhóm

Giỏi
9-10

Khá
7-8

Trung bình
5-6

Yếu kém
<5

Q
Nhóm
SL
0
3
8
9
ua
thực
nghiệ
m
%
0
15
40
45
(n=20)

Nhóm
SL
0
4
7
9
đối
chứng
%
0
20
35
45
(n=20)
kiểm tra so sánh về trình độ và thành tích của 2 nhóm tôi thấy 2 nhóm tương đương về trình
độ và thành tích.
Vì thời gian không cho phép tôi chỉ tiến hành theo 2 nhóm (nhóm thực nghiệm) và
(nhóm đối chứng) học sinh Trường THPT Bình Xuyên .
Tôi tiến hành tổ chức thực nghiệm song song ở với tổng số học sinh tham gia thực
nghiệm như sau:
- Tổng số học sinh tham gia thực nghiệm là 20 học sinh.
- Tổng số học sinh tham gia đối chứng là 20 học sinh.
Trong quá trình nghiên cứu để đi đến thực nghiệm, tôi đã trực tiếp đánh giá phân loại
trình độ thể lực, năng lực vận động, số lượng về cơ bản là đồng đều ngang bằng nhau. Cùng
với sự tham gia giúp đỡ của các giáo viên trực tiếp giảng dạy môn thể dục.
7.6.2. Tổ chức thực nghiệm.
- Thời gian tiến hành từ trong vòng 2 tháng.
- Địa điểm tại sân tập thể dục trường THPT Bình Xuyên .
- Nhóm thực nghiệm (A) nhóm được sử dụng các hình thức tổ chức tập luyện đã lựa
chọn. Do giáo viên thực nghiệm và giáo viên thể dục trường phụ trách.

- Nhóm đối chứng (B) nhóm học theo chương trình, giáo án bình thường do giáo
viên thể dục trường và giáo viên thực nghiệm phụ trách.

18


Trong quá trình thực nghiệm tôi dùng các chỉ tiêu sau để đánh giá hiệu quả của bài
tập.
- Mức độ tiếp thu kỹ thuật (tính bằng điểm).
- Điểm thành tích (tính bằng điểm).
- Điểm kỹ thuật (tính bằng điểm).
- Tinh thần ý thức học tập (tính bằng điểm).
* Kế hoạch thực nghiệm
Để quá trình thực nghiệm thu được kết quả và tiến hành nhanh chóng, căn cứ vào trình
độ đối tượng căn cứ vào nội dung mục đích, khối lượng, yêu cầu của kỹ thuật đồng thời căn cứ
vào qũy thời gian và chương trình đào tạo, mặt khác thông qua tham khảo ý kiến của các thầy cô
giáo dạy thể dục ở trường Bình Xuyên. Đề tài đã xây dựng kế hoạch thực nghiệm trình bày ở
bảng 7. Đây là kế hoạch tập luyện của một nhóm gồm 20 học sinh, tập trong 2 tháng.

Bảng 7. Bảng kế hoạch thực hiện tập luyện
T
T

Giáo án (16 giáo án)

Nội dung
1

1

2

Hình thức
tổ chức
TL theo
nhóm, cá
nhân
Hình
thức tổ
chức tập
luyện

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15

+ + + + + + + + +

+

+

+

+

+

+ + + + + + + + +

+

+

+

+

+

19

16


đồng loạt

Hình
thức trò
chơi
Hình
thức thi
đấu
Kiểm tra

3

4
5

+ +

+ +

+ +

+ + + + + + + + +
+

+

+

+

+

+
+

+

+

+

+

+

7.6.3. Sau thực nghiệm.
Qua thời gian thực nghiệm, đề tài đã thu được kết quả thể hiện ở những bảng dưới
đây:
Bảng 8. Kết quả thành tích sau thực nghiệm

A
(n=20)

SL

Giỏi
9 - 10
4

%

20

45

35

0

B
(n=20)

SL

0

5

8

7

%

0

25

40

35

Nhóm

Khá
7-8
9

Trung bình
5-6
7

Yếu kém
<5
0

Sau thời gian tập luyện tôi tiếp tục sử dụng 4 bài tập kiểm tra để so sánh kết quả của
hai nhóm thực nghiệm và đối chứng có kết quả khác nhau rõ rệt.

KẾT LUẬN
Từ những kết quả nghiên cứu của đề tài cho phép rút ra một số kết luận sau:
1. Kỹ thuật tấn công cầu là kỹ chiến thuật được sử dụng nhiều hơn hẳn so với các kỹ
chiến thuật khác, đặc biệt là khi trình độ tập luyện của học sinh ngày càng cao thì việc sử
dụng kỹ chiến thuật này càng nhiều. Tuy nhiên hiệu quả của việc thực hiện kỹ chiến thuật
này chưa cao là do các nguyên nhân chính ảnh hưởng đến. Vì vậy trong quá trình giảng dạy
và huấn luyện cần phải khắc phục những nguyên nhân trên. Việc xác định nguyên nhân trên
là cơ sở quan trọng trong quá trình lựa chọn bài tập.

20


2. Quá trình nghiên cứu đã xác định được hệ thống bài tập gồm 09 bài trong đó có 2

nhóm là:
* Nhóm 1: Các bài tập nhằm nâng cao độ bật (05 bài).
* Nhóm 2: Các bài tập nâng cao khả năng phán đoán (04 bài).
3. Các bài tập nâng cao hiệu quả kỹ chiến thuật tấn công cầu trong môn đá cầu cho học
sinh THPT do tôi lựa chọn qua thực nghiệm đã có tác dụng nâng cao hiệu quả rõ rệt hơn so
với các bài tập cũ.
Trong quá trình nghiên cứu đề tài không tránh khỏi hạn chế, rất mong được sự góp ý,
bổ sung của thầy cô giáo, để đề tài này được hoàn thiện hơn.
8. Những thông tin cần bảo mật: Không có
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Sân bãi, dụng cụ tập luyện
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng
kiến lần đầu kể cả áp dụng thử nếu có:
Thông qua đề tài nghiên cứu: “Phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và huấn
luyện đá cầu cho học sinh trường THPT Bình Xuyên”.
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý của tác giả:
Học sinh ngày càng được nâng cao kỹ thuật, học sinh ngày càng được phát triển về các
tố chất sức nhanh, sức mạnh, sức bền và sự khéo léo.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý của tổ chức cá nhân.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng
kiến lần đầu (nếu có):
STT

Tên tổ chức/

1

cá nhân
Kiều Việt Anh

Bình Xuyên, ngày

Địa chỉ

Phạm vi/ Lĩnh vực

Trường THPT Bình Xuyên

áp dụng sáng kiến
Thể dục 11

tháng năm 2019

Bình Xuyên, ngày tháng năm 2019

21


Thủ trưởng đơn vị

Tác giả sáng kiến

(Ký tên, đóng dấu)

(Ký, ghi rõ họ tên)

Phan Hồng Hiệp

Kiều Việt Anh

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Giáo trình đá cầu.
- Luật đá cầu NXB TDTT.
- Sách giáo viên: 10, 11, 12…

22


23