QUẢN lý HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM ở các trường THPT Tam Điệp, TP Ninh Bình theo chương trình giáo dục phổ thông 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

ĐINH THỊ HIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT
THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH
THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THANH HÓA - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

ĐINH THỊ HIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT
THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH
THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thanh
THANH HÓA - 2019


Danh sách Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ khoa học
Theo Quyết định số 2287 ngày 28 tháng 12 năm 2018 của Hiệu trưởng
Trường Đại học Hồng Đức
Học hàm, học vị, Họ và tên

Cơ quan Công tác

Chức danh
trong Hội đồng

PGS.TS. Hoàng Thị Mai

Trường Đại học Hồng Đức

Chủ tịch

PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh

Trường ĐHSP Hà Nội

Phản biện 1

TS. Hồ Thị Dung

Trường Đại học Hồng Đức

Phản biện 2

PGS.TS Vũ Trọng Rỹ

Viện KHGD Việt Nam

Ủy viên

TS. Lê Thị Thu Hà

Trường Đại học Hồng Đức

Thư ký

Xác nhận của Người hướng dẫn
Học viên đã chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng

Ngày tháng năm
(Ký và ghi rõ họ tên )

* Có thể tham khảo luận văn tại Thư viện trường và Bộ môn


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực,
được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất
kỳ một công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Đinh Thị Hiền

XÁC NHẬN CỦA KHOA

XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ

THƯ KÝ HỘI ĐỒNG

HƯỚNG DẪN

TS. Nguyễn Thị Thanh


ii


iii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện Luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực, cố gắng
của bản thân Tôi còn nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của Nhà trường, cơ
quan và các cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các tập
thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện
nghiên cứu luận văn này.
Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại Học
Hồng Đức và các thầy cô giáo Khoa Tâm lí giáo dục những người đã trang bị

kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập.
Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn
cô giáo TS. Nguyễn Thị Thanh người đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn khoa
học và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo, cán bộ
nhân viên các trường THPT Thành phố Tam Điệp đã giúp đỡ tôi thu thập
thông tin, số liệu trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên,
giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận văn
này
Do thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn của tôi chắc hẳn không thể
tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự đóng góp của
các thầy cô giáo cùng toàn thể bạn đọc.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Đinh Thị Hiền


iv

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...............................................................................................iii
MỤC LỤC.....................................................................................................iv
MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................1
2. Mục đích của đề tài....................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.........................................................3
4. Giả thuyết nghiên cứu...............................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................4
8. Cấu trúc luận văn......................................................................................5
Chương 1........................................................................................................6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM.........6
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG.......6
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC...................................................................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề...............................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài.................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước.................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.......................................................9
1.2.1. Trải nghiệm..........................................................................................9
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh THPT.......................11
1.3. Hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................13
1.3.1. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.........................................13
1.3.2. Đặc điểm của học sinh THPT...........................................................14


v
1.3.3. Mục đích hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT.............16
1.3.4. Nội dung hoạt động trải nghiệm của HS THPT.............................16
1.3.6. Các hình thức tổ chức HĐTN của HS ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................24
1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................30
1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng và giáo viên trong việc quản lý hoạt động
trải nghiệm của học sinh...................................................................30
Vai trò của Hiệu trưởng..............................................................................30

Vai trò của giáo viên...................................................................................31
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........32
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........35
1.4.4. Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải
nghiệm................................................................................................36
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động trải nghiệm của học
sinh ở trường THPT theo định hướng đổi mới giáo dục...............37
1.5.1. Các yếu tố chủ quan..........................................................................37
1.5.2. Các yếu tố khách quan......................................................................40
Chương 2......................................................................................................44
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM..................44
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP,
TỈNH NINH BÌNH THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
.............................................................................................................44
2.1. Vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát............................44
2.1.1. Vài nét về thành phố Tam Điệp........................................................44
2.1.2. Vài nét về các trường THPT ở thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh
Bình.....................................................................................................45
2.2. Giới thiệu về cách thức khảo sát thực trạng......................................46
2.2.1. Mục đích khảo sát..............................................................................46
2.2.2. Nội dung khảo sát..............................................................................46
2.2.3. Phương pháp khảo sát.......................................................................46


vi
2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá....................................................47
2.2.5. Đối tượng khảo sát.............................................................................47
2.3. Thực trạng HĐTN của học sinh ở các trường THPT thành phố Tam
Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục...............47
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường về

hoạt động trải nghiệm.......................................................................48
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các
trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................59
2.4.1. Thực trạng tổ chức xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động trải
nghiệm ở các trường THPT..............................................................59
Kết luận chương 2........................................................................................74
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................75
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu của hoạt động trải nghiệm................................75
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học.....................................................................75
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ.......................................................................75
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi........................................................76
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả......................................................................76
3.2.3. Huy động các nguồn lực đảm bảo các điều kiện, phương tiện để tổ
chức hoạt động nghiệm của học sinh ở các trường THPT thành
phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục
.............................................................................................................80
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp........87
3.4.1. Mục tiêu khảo sát...............................................................................87
3.4.2. Đối tượng khảo sát.............................................................................87
3.4.3. Tiêu chí và thang đánh giá................................................................87
3.4.4. Kết quả khảo sát................................................................................87
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................98
PHỤ LỤC 1................................................................................................102


iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBQL

CLB
GD&ĐT
GDKNS
GQVĐ
HĐGDNGLL
HĐTN
HS
QLGD
THPT
TNCS HCM

Cán bộ quản lý
Câu lạc bộ
Giáo dục và đào tạo
Giáo dục kỹ năng sống
Giải quyết vấn đề
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Hoạt động trải nghiệm
Học sinh
Quản lý giáo dục
Trung học phổ thông
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

DANH MỤC CÁC BẢNG
LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...............................................................................................iii


v
MỤC LỤC.....................................................................................................iv

MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................1
2. Mục đích của đề tài....................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.........................................................3
4. Giả thuyết nghiên cứu...............................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................4
8. Cấu trúc luận văn......................................................................................5
Chương 1........................................................................................................6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM.........6
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG.......6
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC...................................................................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề...............................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài.................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước.................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.......................................................9
1.2.1. Trải nghiệm..........................................................................................9
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh THPT.......................11
1.3. Hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................13
1.3.1. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.........................................13
1.3.2. Đặc điểm của học sinh THPT...........................................................14
1.3.3. Mục đích hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT.............16
1.3.4. Nội dung hoạt động trải nghiệm của HS THPT.............................16
1.3.6. Các hình thức tổ chức HĐTN của HS ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................24
1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT theo định

vi
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................30
1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng và giáo viên trong việc quản lý hoạt động
trải nghiệm của học sinh...................................................................30
Vai trò của Hiệu trưởng..............................................................................30
Vai trò của giáo viên...................................................................................31
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........32
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........35
1.4.4. Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải
nghiệm................................................................................................36
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động trải nghiệm của học
sinh ở trường THPT theo định hướng đổi mới giáo dục...............37
1.5.1. Các yếu tố chủ quan..........................................................................37
1.5.2. Các yếu tố khách quan......................................................................40
Chương 2......................................................................................................44
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM..................44
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP,
TỈNH NINH BÌNH THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
.............................................................................................................44
2.1. Vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát............................44
2.1.1. Vài nét về thành phố Tam Điệp........................................................44
2.1.2. Vài nét về các trường THPT ở thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh
Bình.....................................................................................................45
2.2. Giới thiệu về cách thức khảo sát thực trạng......................................46
2.2.1. Mục đích khảo sát..............................................................................46
2.2.2. Nội dung khảo sát..............................................................................46
2.2.3. Phương pháp khảo sát.......................................................................46
2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá....................................................47
2.2.5. Đối tượng khảo sát.............................................................................47
2.3. Thực trạng HĐTN của học sinh ở các trường THPT thành phố Tam

Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục...............47
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường về


vii
hoạt động trải nghiệm.......................................................................48
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các
trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................59
2.4.1. Thực trạng tổ chức xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động trải
nghiệm ở các trường THPT..............................................................59
Kết luận chương 2........................................................................................74
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................75
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu của hoạt động trải nghiệm................................75
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học.....................................................................75
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ.......................................................................75
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi........................................................76
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả......................................................................76
3.2.3. Huy động các nguồn lực đảm bảo các điều kiện, phương tiện để tổ
chức hoạt động nghiệm của học sinh ở các trường THPT thành
phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục
.............................................................................................................80
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp........87
3.4.1. Mục tiêu khảo sát...............................................................................87
3.4.2. Đối tượng khảo sát.............................................................................87
3.4.3. Tiêu chí và thang đánh giá................................................................87
3.4.4. Kết quả khảo sát................................................................................87
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................98
PHỤ LỤC 1................................................................................................102
LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...............................................................................................iii
MỤC LỤC.....................................................................................................iv
MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................1
2. Mục đích của đề tài....................................................................................3


viii
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.........................................................3
4. Giả thuyết nghiên cứu...............................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................4
8. Cấu trúc luận văn......................................................................................5
Chương 1........................................................................................................6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM.........6
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG.......6
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC...................................................................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề...............................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài.................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước.................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.......................................................9
1.2.1. Trải nghiệm..........................................................................................9
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh THPT.......................11
1.3. Hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................13
1.3.1. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.........................................13
1.3.2. Đặc điểm của học sinh THPT...........................................................14
1.3.3. Mục đích hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT.............16
1.3.4. Nội dung hoạt động trải nghiệm của HS THPT.............................16

1.3.6. Các hình thức tổ chức HĐTN của HS ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................24
1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm của HS ở trường THPT theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................30
1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng và giáo viên trong việc quản lý hoạt động
trải nghiệm của học sinh...................................................................30
Vai trò của Hiệu trưởng..............................................................................30
Vai trò của giáo viên...................................................................................31


ix
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........32
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm..........35
1.4.4. Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải
nghiệm................................................................................................36
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động trải nghiệm của học
sinh ở trường THPT theo định hướng đổi mới giáo dục...............37
1.5.1. Các yếu tố chủ quan..........................................................................37
1.5.2. Các yếu tố khách quan......................................................................40
Chương 2......................................................................................................44
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM..................44
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP,
TỈNH NINH BÌNH THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
.............................................................................................................44
2.1. Vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát............................44
2.1.1. Vài nét về thành phố Tam Điệp........................................................44
2.1.2. Vài nét về các trường THPT ở thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh
Bình.....................................................................................................45
2.2. Giới thiệu về cách thức khảo sát thực trạng......................................46
2.2.1. Mục đích khảo sát..............................................................................46

2.2.2. Nội dung khảo sát..............................................................................46
2.2.3. Phương pháp khảo sát.......................................................................46
2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá....................................................47
2.2.5. Đối tượng khảo sát.............................................................................47
2.3. Thực trạng HĐTN của học sinh ở các trường THPT thành phố Tam
Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục...............47
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường về
hoạt động trải nghiệm.......................................................................48
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các
trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định
hướng đổi mới giáo dục.....................................................................59
2.4.1. Thực trạng tổ chức xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động trải
nghiệm ở các trường THPT..............................................................59


x
Kết luận chương 2........................................................................................74
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................75
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu của hoạt động trải nghiệm................................75
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học.....................................................................75
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ.......................................................................75
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi........................................................76
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả......................................................................76
3.2.3. Huy động các nguồn lực đảm bảo các điều kiện, phương tiện để tổ
chức hoạt động nghiệm của học sinh ở các trường THPT thành
phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục
.............................................................................................................80
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp........87
3.4.1. Mục tiêu khảo sát...............................................................................87
3.4.2. Đối tượng khảo sát.............................................................................87

3.4.3. Tiêu chí và thang đánh giá................................................................87
3.4.4. Kết quả khảo sát................................................................................87
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................98
PHỤ LỤC 1................................................................................................102


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, thực hiện mục tiêu giáo dục con người Việt Nam phát triển
toàn diện, bậc học phổ thông cần tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình
thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu và định
hướng nghề nghiệp. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của
Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI với nội dung: “Tiếp
tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người
học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập
nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu
trên lớp sang tổ chức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại
khóa, nghiên cứu khoa học” [1.tr.5]. Bộ giáo dục đào tạo chỉ đạo, triển khai
các hoạt động ở trường phổ thông phải thông qua thực hành, thông qua làm,
hành động với kinh nghiệm của từng cá nhân học sinh. Tất cả các hoạt động
này là trải nghiệm, là con đường rút ngắn khoảng cách giữa kiến thức với
thực tế.
Trong những năm gần đây xã hội đang rất bức xúc vì tình trạng vi phạm
đạo đức, vô lễ, lối sống buông thả, bạo lực học đường, tệ nạn xã hội.... đang
diễn ra ngày càng nhiều đặc biệt với lứa tuổi học sinh phổ thông. Một trong
những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng trên là do công tác giáo dục và
quản lý hoạt động giáo dục của học sinh chưa được quan tâm đúng mức, thiếu

sát sao, không hiệu quả thậm chí còn nhiều bất cập. Kể cả các nhà trường, gia
đình, học sinh mới chỉ trú trọng đến việc “học” để “thi”. Chính vì vậy trong
“Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020” của Thủ tướng Chính phủ, đã chỉ
ra những yếu kém bất cập của giáo dục: “Chất lượng giáo dục còn thấp so với
yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới... Nội dung chương trình,


2
phương pháp dạy và học, công tác thi, kiểm tra, đánh giá chậm được đổi mới.
Nội dung chương trình còn nặng về lý thuyết, phương pháp dạy học còn lạc
hậu chưa phù hợp với đặc thù khác nhau của các loại hình cơ sở giáo dục,
vùng miền và các đối tượng người học; nhà trường chưa gắn chặt với đời
sống kinh tế, xã hội; chưa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu xã hội;
chưa chú trọng HĐTN phát huy tính sáng tạo, năng lực thực hành của học
sinh, sinh viên” [14, tr.3.4].
Thực tế trong những năm gần đây các trường THPT trên Thành phố Tam
Điệp đã hướng hoạt động giáo dục cho học sinh “học để biết, học để làm”
nhất là hoạt động trải nghiệm vào các hoạt động chung của nhà trường tuy
nhiên phần lớn những hoạt động này chưa có cách thức hoạt động khoa học.
Mới chỉ dừng lại ở các hoạt động hướng nghiệp, hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp, các hoạt động ngoại khóa, các câu lạc bộ, sân khấu hóa... trong các
buổi chào cờ, các ngày lễ lớn, các hội thi. Giáo viên trong các nhà trường đã
được tham gia các lớp tập huấn nhưng cũng chưa hiểu hết được mục đích, ý
nghĩa của hoạt động này nên việc tổ chức chưa được thường xuyên, liên tục
tại các nhà trường trên địa bàn thành phố Tam Điệp. Đối với Tam Điệp thành
phố miền núi non trẻ mới được công nhận năm 2015 với diện tích trên 106
km2, dân số tính 4/2015 là 102.175 người với 9 đơn vị hành chính gồm 6
phường và 3 xã là thành phố còn mang đậm màu sắc của vùng nông thôn với
đồi dứa nương chè và các nông trường, đa số phụ huynh chưa hiểu hết về mục
đích ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm thì việc huy động các nguồn lực xã

hội hóa rất khó. Vì vậy việc tuyên truyền để phụ huynh thấy được năng lực
của con em mình được phát huy như thế nào thông qua hoạt động trải nghiệm
là điều hết sức khó khăn.
Ban giám hiệu các nhà trường đã chú trọng công tác chỉ đạo hoạt động
trải nghiệm trong nhà trường song đa phần kế hoạch, nội dung, hình thức còn
bị bó cứng, theo một lối mòn, chưa định hướng năng lực một cách xuyên suốt
cho học sinh.


3
Xuất phát từ những lý do khách quan cũng như chủ quan tôi mạnh dạn
chọn đề tài: “Quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các trường THPT
Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới giáo dục” để
làm luận văn tốt nghiệp cao học, chuyên ngành quản lý giáo dục.
2. Mục đích của đề tài
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động
trải nghiệm ở các trường THPT Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. Đề tài
đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh trong các nhà
trường THPT Thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Qúa trình quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT thành
phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT thành phố Tam Điệp đã mang
lại những kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên đứng trước yêu cầu đổi mới của
nước ta và trên thế giới thì còn nhiều bất cập, chưa đạt hiệu quả như mong

muốn. Thực tiễn đó do rất nhiều nguyên nhân, một trong những nguyên nhân
cơ bản đó là việc quản lý hoạt động này chưa được các nhà quản lý quan tâm
đúng mức. Vì vậy, nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động trải
nghiệm cho học sinh ở các trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình
có tính khoa học, tính khả thi và phù hợp với đặc điểm địa phương thì sẽ góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục của các nhà trường .
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xác định cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm của học
sinh ở các trường THPT theo định hướng đổi mới giáo dục.


4
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở
các trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi
mới giáo dục.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm của học
sinh ở các trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định
hướng đổi mới giáo dục.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Địa bàn khảo sát: THPT Ngô Thì Nhậm, THPT Nguyễn Huệ
- Khách thể khảo sát: Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng, tổ trưởng - tổ phó
chuyên môn, chủ tịch - phó chủ tịch Công đoàn, bí thư - phó bí thư Đoàn
TNCSHCM, giáo viên, HS trường THPT Ngô Thì Nhậm - THPT Nguyễn Huệ.
Cán bộ quản lý, giáo viên, giáo viên chủ nhiệm: 80/125 người.
Học sinh khối 10;11;12 của 2 trường: 300/1702 người.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Gồm có các phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa dùng để
nghiên cứu các văn kiện, Nghị quyết của Đảng, của Bộ GD&ĐT bàn về công
tác giáo dục và các hoạt động giáo dục, quản lý hoạt động giáo dục. Nghiên

cứu các giáo trình, sách báo, các công trình nghiên cứu liên quan đến cơ sở lý
luận giáo dục, các hoạt động giáo dục đặc biệt là hoạt động trải nghiệm.
Những kinh nghiệm của các quốc gia về hoạt động về cách thức tổ chức trải
nghiệm... nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
7.2. Nhóm nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Quan sát tổ chức các hoạt động giáo dục theo chủ đề, chủ điểm, các diễn
đàn, hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp của Đoàn... cho học
sinh, để thu thập những thông tin cần thiết phục vụ cho khảo sát thực trạng
quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh
Ninh Bình.


5
7.2.2. Phương pháp điều tra, khaỏ sát
Xây dựng bộ phiếu thăm dò ý kiến với các nội dung về thực trạng hoạt
động trải nghiệm cho học sinh THPT, thực trạng công tác quản lý hoạt động
trải nghiện và tính khả thi, tính cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động
trải nghiệm. Khảo sát thực tế, thống kê số liệu, phân tích thực trạng; cán bộ
quản lý, giáo viên về nhận thức, mức độ thực hiện, kết quả và biểu hiện hành
vi, thái độ của học sinh khi tham gia hoạt động giáo dục trải nghiệm.
Đối tượng khảo sát: CBQL, Giáo viên, học sinh trường THPT trên địa
bàn thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình
7.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Trao đổi trực tiếp với một số CBQL Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu
trưởng, Phó Hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên, phụ huynh học
sinh, học sinh để tìm hiểu hoạt động trải nghiệm và công tác quản lý hoạt động;
các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
THPT đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
7.3. Nhóm phương pháp bổ trợ

Sử dụng công thức toán học tính toán, xử lý các số liệu đã thu được ở các
phương pháp khác. Sử dụng bảng biểu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, bảng biểu, tài liệu tham khảo,
phụ lục; Nội dung cơ bản của luận văn được cấu trúc trong 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở THPT
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các
trường THPT ở thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới
giáo dục.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở các
trường THPT ở thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình theo định hướng đổi mới
giáo dục.


6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
Trong chương trình giáo dục của mỗi nước, bên cạnh các hoạt động dạy
và học qua các môn học còn có chương trình hoạt động ngoài các giờ học. Ở
đó HS thông qua các hoạt động đa dạng và phong phú gắn với thực tiễn để
trải nghiệm, thử sức. Thông qua các hoạt động, HS vừa được củng cố kiến
thức đã học, vừa có cơ hội sáng tạo trong vận dụng do yêu cầu của các tình
huống cụ thể. HĐ giáo dục được tổ chức tốt sẽ giúp HS phát triển hài hòa cả
thể chất lẫn tinh thần. Do đó các nghiên cứu về tổ chức hoạt động giáo dục
cho HS được quan tâm nghiên cứu.
Từ những năm 60-70, các nhà Tâm lý học Xô viết cũng chú ý nhiều đến

kỹ năng tổ chức hoạt động. Đó là các nghiên cứu của N.V.Cudơmina,
A.G.Côvaliôv, P.M.Kecgientxev, L.I.Umanxki, A.N.Lutoskin, L.T.Tiuptia...
Tài liệu “Những nguyên lý của công tác tổ chức” [41] của P.M.Kecgientxev
đã nghiên cứu về công tác tổ chức ở mức độ khái quát nhất. Trong tài liệu,
ông đã nêu lên cụ thể 7 yếu tố cơ bản của công tác tổ chức và đến nay vẫn
được coi là những yếu tố nền tảng trong việc tổ chức hoạt động.
Trong cuốn “Tâm lý học về công tác của Bí thư chi đoàn” [42],
L.I.Umanxki và A.N.Lutoskin đã nêu lên cấu trúc của hoạt động tổ chức bao
gồm 9 hành động được sắp xếp theo trình tự từ mở đầu đến khi kết thúc hoạt
động. Những bước tiến hành đó được mô tả khá đầy đủ, chi tiết, có thể vận
dụng trong công tác tổ chức các hoạt động tập thể cho học sinh.
Việc thực hiện chương trình giáo dục thông qua hoạt động trong các nhà
trường được các nước phát triển thực hiện một cách linh hoạt, có nước do nhà


7
trường tổ chức, có nước do tổ chức xã hội kết hợp với nhà trường để tổ chức
chương trình này giúp học sinh vừa trải nghiệm thực tiễn vừa học tốt các môn
học chính khóa. Theo báo cáo tổng hợp của Bộ GD&ĐT cho thấy: Ở nước
Anh chương trình giáo dục phổ thông cung cấp hàng loạt tình huống, bối cảnh
đa dạng, phong phú cho học sinh và đòi hỏi phát triển, ứng dụng nhiều tri
thức, kỹ năng trong chương trình, cho phép HS sáng tạo và tư duy; giải quyết
vấn đề theo nhiều cách thức khác nhau nhằm đạt kết quả tốt hơn; cung cấp
cho HS các cơ hội sáng tạo, đổi mới, dám nghĩ, dám làm...
Tại Hàn Quốc, mục tiêu HĐTN hướng đến con người được giáo dục, có
sức khỏe, độc lập và sáng tạo. Cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở nhấn mạnh
cảm xúc và ý tưởng sáng tạo, cấp THPT phát triển công dân toàn cầu có suy
nghĩ sáng tạo.
Với giáo dục của nước Netherland họ thiết lập trang mạng nhằm trợ giúp
những HS có những sáng tạo làm quen với nghề nghiệp. HS gửi hồ sơ sáng

tạo (dự án) của mình vào trang mạng này, thu thập thêm những hiểu biết từ
đây; mỗi HS nhận được khoản tiền nhỏ để thực hiện dự án của mình [40].
Ở Singapore Hội đồng nghệ thuật quốc gia có chương trình giáo dục
nghệ thuật, cung cấp, tài trợ cho nhà trường phổ thông toàn bộ chương trình
của các nhóm nghệ thuật, những kinh nghiệm sáng tạo nghệ thuật... [40].
Tại Phần Lan, triết lý cơ bản của nền giáo dục là niềm tin vào khả năng
của con người. Những người làm chính sách giáo dục của Phần Lan tin rằng
bất kỳ ai cũng mang trong mình những giá trị có thể đóng góp cho xã hội.
Mục đích của giáo dục không phải đưa con người vào khuôn khổ, mà là giúp
HS phát hiện và phát huy tố chất vốn có của bản thân. Do đó trường học là
nơi bất bình đẳng, mọi HS đều hưởng những cơ hội ngang nhau, để trẻ tự do
phát triển cá tính, nguyện vọng và tài năng.
Có thể thấy đây là những kinh nghiệm quí giá để chọn lọc, vận dụng phù
hợp vào bối cảnh Việt Nam nhằm đổi mới giáo dục theo hướng phát triển
năng lực người học đáp ứng yêu cầu mới.


8
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước
Thực hiện nguyên lý giáo dục học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với
thực tiễn, nhà trường gắn liền với gia đình và xã hội, trong thời gian qua đã có
nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về vấn đề giáo dục HS và quản lý giáo dục
học sinh. Tác giả Hà Nhật Thăng và Nguyễn Dục Quang (2000) biên soạn
“Tài liệu tập huấn bổ sung và cập nhật kiến thức cho giảng viên CĐSP ngành
giáo dục công dân” [29]. Trong tài liệu này, vấn đề những yêu cầu đối với
sinh viên cao đẳng sư phạm trong việc rèn luyện kỹ năng tổ chức HĐNGLL
đã được đề cập tới. Đó là nêu lên những yêu cầu về nhận thức mà sinh viên
cần nắm vững, hệ thống kỹ năng mà sinh viên cần rèn luyện.
Gần đây nhất có công trình nghiên cứu của tác giả Huỳnh Mộng Tuyền
(2009) về vấn đề “Bồi dưỡng năng lực HĐGDNGL cho sinh viên CĐSP”. Tác

giả đã đặt sinh viên ở vị trí là chủ thể tham gia vào các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp do giáo viên cao đẳng sư phạm tổ chức. Quá trình này sẽ tạo
ra một sản phẩm kép: sinh viên vừa tiếp thu kiến thức, vừa bồi dưỡng năng
lực HĐGDNGLL [32]. Những kết quả nghiên cứu đó có tác dụng thiết thực
trong quá trình đào tạo sinh viên để sau khi tốt nghiệp họ có năng lực để tổ
chức các hoạt động giáo dục cho học sinh.
Về khía cạnh quản lý hoạt động giáo dục gần đây có nhiều luận văn thạc
sĩ đã lựa chọn làm đề tài tốt nghiệp. Tác giả Nguyễn Ngọc Trang (2013) đã
thực hiện luận văn thạc sĩ với đề tài “Biện pháp quản lý HĐGDNGLL của
hiệu trưởng trường THPT Từ Sơn-Bắc Ninh” [30]; Tác giả Lê Thị Thanh
Xuân (2014) nghiên cứu đề tài luận văn “Quản lý GDKNS cho học sinh thông
qua hoạt động dạy học ở trường THPT thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh”
[36], tác giả Lương Thị Hằng (2012) nghiên cứu luận văn với đề tài “Biện
pháp quản lý hoạt động giáo dục, giá trị sống, kỹ năng sống cho HS ở trường
THPT Nam Phù Cừ tỉnh Hưng Yên” [21];... Các tác giả này thông qua nghiên
cứu của mình đã phân tích làm rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục giá
trị sống và kỹ năng sống cho học sinh, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt


9
động giá trị sống kỹ năng sống theo tiếp cận đề xuất biện pháp thực hiện các
chức năng quản lý trong quản lý hoạt động đó ở các trường học của một cấp
học nhất định ở một địa phương cụ thể.
Có thể thấy HĐTN là một cách gọi bao quát các hoạt động giáo dục mà ở
đó người học được tham gia vào các hoạt động thực tiễn để khám phá sáng
tạo, trong đó bao gồm cả hoạt động trong và ngoài giờ lên lớp. Do đó các
nghiên cứu kể trên đã nghiên cứu phần nào về quản lý HĐTN theo góc độ
quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hay quản lý hoạt động HĐTN. Ở
các chuyên đề tập huấn, các báo cáo khoa học đã phân tích làm rõ tính cấp
bách của việc tổ chức các HĐTN, nội dung và hình thức tổ chức HĐTN.

Tuy nhiên các nghiên cứu trước đó chưa đề cập các biện pháp quản lý
HĐTN trong các trường học một cách toàn diện. Hình thức và phương pháp
tổ chức các HĐTN như thế nào cho phù hợp và hiệu quả đối với từng đối
tượng HS chưa được đề cập nhiều. Mục đích cho HS được trải nghiệm trong
các môn học, tiết học chưa được xác định tường minh vì thế hiệu quả của việc
tổ chức các HĐTN cho HS còn nhiều hạn chế. Theo đó nghiên cứu để có các
biện pháp quản lý HĐTN trong bối cảnh cụ thể của nhà trường thuộc mỗi cấp
học, ở từng địa phương cần tiếp tục được triển khai trên cơ sở nhận thức đầy
đủ về HĐTN, làm rõ trách nhiệm của nhà trường, của nhà quản lý, của GV và
các lực lượng giáo dục. Với ý nghĩa đó, tác giả luận văn lựa chọn và triển khai
đề tài này ở trường THPT thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Trải nghiệm
Theo từ điển Tiếng Việt: “Hoạt động là tiến hành những việc làm có
quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định trong đời sống xã
hội; Hoạt động là vận động, cử động nhằm một mục đích nhất định nào đó”
[38]. Từ sự phân tích trên chúng tôi quan niệm, hoạt động là tiến hành làm
một việc nào đó nhằm đạt được mục đích nhất định.