Đánh giá hiệu quả một số loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện hiệp hòa, tỉnh bắc giang​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
–––––––––––––––––––––––––

NGÔ THỊ LUYẾN

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỘT SỐ LOẠI HÌNH SỬ
DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Thái Nguyên - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
–––––––––––––––––––––––––

NGÔ THỊ LUYẾN

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỘT SỐ LOẠI HÌNH SỬ
DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG
Ngành : Quản lý đất đai
Mã số ngành: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Văn Điền

Thái Nguyên - 2018


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực, đầy đủ, rõ nguồn gốc và chưa được sử dụng để bảo vệ một
học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn
này đã được cảm ơn.
Tôi xin chịu trách nhiệm trước Hội đồng bảo vệ luận văn, trước Khoa
và Nhà trường về các thông tin, số liệu trong đề tài.
Thái nguyên, ngày

tháng

năm 2018

Tác giả luận văn

Ngô Thị Luyến


ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy
giáo, cô giáo, các phòng ban và các đơn vị trong và ngoài trường. Tôi xin gửi
lời cảm ơn chân thành đến:
Thầy giáo PGS.TS. Trần Văn Điền đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo,
truyền thụ những kinh nghiệm quý báu, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình
nghiên cứu và viết luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo trong Khoa Quản lý
Tài nguyên, Phòng đào tạo, các phòng ban và trung tâm của Trường Đại học
Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên đã hướng dẫn, tạo điều kiện và giúp đỡ tôi
trong thời gian tiến hành đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân huyện Hiệp Hòa,
Phòng Tài nguyên - Môi trường và Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng
đất huyện Hiệp Hòa đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong thời gian tiến hành
đề tài.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, người thân, bạn bè,
đồng nghiệp đã quan tâm động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và
thực hiện đề tài.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái nguyên, ngày

tháng

Tác giả luận văn

Ngô Thị Luyến

năm 2018


iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................ viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
3. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu ....................................................................... 2
3.1. Ý nghĩa khoa học: ...................................................................................... 2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn: ....................................................................................... 2
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ................................. 3
1.1. Đất và vai trò của đất đối với sản xuất nông nghiệp .................................. 3
1.1.1. Khái niệm đất .......................................................................................... 3
1.1.2. Vai trò của đất trong nông nghiệp........................................................... 3
1.2. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp và phân loại hiệu quả sử dụng đất ..... 4
1.2.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng đất.............................................................. 4
1.2.2. Phân loại hiệu quả sử dụng đất ............................................................... 6
1.3. Đặc điểm, phương pháp, đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ...... 7
1.3.1. Đất nông nghiệp và quan điểm sử dụng đất nông nghiệp ....................... 7
1.3.2. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp........................................................ 13
1.4. Tình hình nghiên cứu nâng cao hiệu quả về sử dụng đất trên Thế giới và
Việt Nam ......................................................................................................... 18
1.4.1. Các nghiên cứu về sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới .................. 18
1.4.2. Những nghiên cứu về nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ở
Việt Nam ......................................................................................................... 21


iv
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 26
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 26
2.2. Nội dung nghiên cứu .................................................................................. 26

2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Hiệp Hòa..................... 26
2.2.2. Hiện trạng sử dụng đất của huyện Hiệp Hòa năm 2017 ....................... 26
2.2.3. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện
Hiệp Hòa .......................................................................................................... 26
2.2.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp huyện Hiệp Hòa
theo các tiểu vùng. Các tiêu chí đánh giá như sau: ......................................... 26
2.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả một số loại hình sử dụng đất sản xuất
nông nghiệp chính của huyện Hiệp Hòa ............................................................. 26
2.2.6. Lựa chọn loại hình sử dụng đất có hiệu quả và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu
quả sử dụng đất.................................................................................................. 27
2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27
2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 27
2.3.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn nông hộ ............................................ 27
2.3.3. Phương pháp thảo luận nhóm................................................................ 28
2.3.4. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu..................................................... 28
2.3.5. Phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ................... 28
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................ 31
3.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên, cảnh quan môi trường............................ 31
3.1.1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ....................................... 31
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 35
3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến
sản xuất nông nghiệp huyện Hiệp Hòa ........................................................... 38
3.2. Hiện trạng sử dụng đất của huyện Hiệp Hòa năm 2017 .......................... 39
3.3. Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của huyện Hiệp Hòa ........ 40


v
3.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp.............................. 42
3.4.1. Một số loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính trên 3 tiểu
vùng của huyện Hiệp Hòa ............................................................................... 42

3.4.2. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 45
3.4.3. Hiệu quả xã hội ..................................................................................... 51
3.4.4. Hiệu quả môi trường ............................................................................. 53
3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả một số loại hình sử dụng đất sản xuất
nông nghiệp chính của huyện Hiệp Hòa ......................................................... 54
3.5.1. Các yếu tố ảnh hưởng tích cực: ............................................................. 54
3.5.2. Các yếu tố hạn chế hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp........... 55
3.6. Lựa chọn loại hình sử dụng đất có hiệu quả và đề xuất giải pháp nâng cao
hiệu quả sử dụng đất........................................................................................ 55
3.6.1. Lựa chọn loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp có hiệu quả ...... 55
3.6.2. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất sản xuất
nông nghiệp ..................................................................................................... 57
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 61
1. Kết luận ....................................................................................................... 61
2. Kiến nghị ..................................................................................................... 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 37


vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CPTG:

Chi phí trung gian

ĐBSH:

Đồng bằng sông Hồng

GTGT:

Giá trị gia tăng

GTSX:

Giá trị sản xuất

HQĐV:

Hiệu quả đồng vốn

LUT:

Loại sử dụng đất

SXNN:

Sản xuất nông nghiệp

TNHH:

Thu nhập hỗn hợp

GTNCLĐ:

Giá trị ngày công lao động


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3. 1 Hiện trạng sử dụng đất huyện Hiệp Hòa năm 2017 ....................... 39

Bảng 3.2. Biến động quỹ đất của huyện Hiệp Hòa giai đoạn năm
2015 - 2017...................................................................................................... 40
Bảng 3.3. Diện tích và cơ cấu sử dụng đất sản xuất nông nghiệp huyện Hiệp
Hòa năm 2017 ................................................................................................. 41
Bảng 3.4. Biến động diện tích đất sản xuất nông nghiệp................................ 42
giai đoạn 2015 - 2017 ...................................................................................... 42
Bảng 3.5. Một số loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp chính trên 3 tiểu
vùng của huyện Hiệp Hòa ............................................................................... 42
Bảng 3.6. Hiệu quả kinh tế của một số loại cây trồng ở tiểu vùng 1
(tính bình quân cho 1 ha) ................................................................................ 45
Bảng 3.7: Hiệu quả kinh tế của một số loại hình sử dụng đất chính ở vùng
đất thấp ............................................................................................................ 46
(tính bình quân cho 1 ha) ................................................................................ 46
Bảng 3.8. Hiệu quả kinh tế của một số cây trồng chính ở tiểu vùng 2
(tính bình quân cho 1 ha) ................................................................................ 47
Bảng 3.9: Hiệu quả kinh tế của một số loại hình sử dụng đất chính ở vùng
đất vàn (tính bình quân cho 1 ha) .................................................................... 48
Bảng 3.10. Hiệu quả kinh tế của một số cây trồng chính ở tiểu vùng 3
(tính bình quân cho 1 ha) ................................................................................ 49
Bảng 3.11: Hiệu quả kinh tế của một số loại hình sử dụng đất chính ở tiểu
vùng 3 (tính bình quân cho 1 ha) .................................................................... 49
Bảng 3.12. Tổng hợp hiệu quả kinh tế theo các LUT trên 3 tiểu vùng .......... 50
Bảng 3.12. Một số chỉ tiêu xã hội ................................................................... 51
Bảng 3.10. Hiệu quả môi trường của các kiểu sử dụng đất ............................ 53


viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1: Sơ đồ hành chính huyện Hiệp Hòa ...........................................................33