Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào các doanh nghiệp Việt Nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (10.07 MB, 224 trang )
BQ GIAO DI)C VA DAO Tl.\0
Dl:\1 HOC QUOC GIA THANH PHD HO CH[ MINH
· TRUONG D~l HOC KINH TE
-----·-000-----
PHI:\M VAN DUOC
PHIIO'NG HllcJNG xAY DI/NG NOI DUNG
VA TO CHUC VAN
.. DUNG
.
KE TOAN QUAN TRI
VAO cAt DOANH NGHIEP
VIET
NAM
•
•
.
_,.
.
,.
.
CllUYEN NGANH: Kif TOAN 1'A1 vv
Mii sl{
?
...
vA PIIAN TiCHliO~ T DONG TaNJJ TE
: 5.02.11
LU!N AN PH6 Tn1N si KHOA HOC KINH
TE
Ngtfoi I-htong Dfin Khoa H<,)c:
1. PGS-PTS. DAO vAN TAl
0T..-.?
(j/) ._.
u011ff t.7rJWIJt
h~.l.
tf!_r·
o/, .1:.
7
r. f!t~
I , (jjU ~I ;, ._..? n;//.__ ; ;._.r
C?U (T?UU vuen e.nuuz u~
2 PGS-PTS. UNG BlfU
-----~------.
!:•."1 . •· ·.,
~.
'. :' .. ·'· f.: lATH HCr·1
,:.:_::,.':,·.; '>' w.:C.III'~H1E
Tha.nh
ph6 IIo Chi J\Ainh
- 1997 -
=---------==-~·=--==-~~=-=-==============-~==-=·-==;]·
/!k£
xin cu~Yn dotiJJ't
itay Ia
colng; liu'n/t 11ffhie1't ctiu c~la
iie'11f!lot.
(/J,
A./ /•A
/A'/._?
-'1
/;
/
A
,
/;~ /1
/-/.
'
f!JllC 00 Uf3tly Ret fjtlf~ IJ'tetl f/l(JiJ1fl Ulf{/J't (l!J't tU VtflJJlfl t!Uf"C 1Pll
clu£a ltr/ny dt4fc ui co1w biJ" limt? 6allr1) n'I{JY co11ff /Ju'n/t 1ul~
lr/tlic.
~-=-=-=-===============================~-~~~=--====
---~~~====
MUC
LUC
•
•
.....
?
""'
LOI MO DAU ...................................................................... 1
CHLJONG 1
v
L LU~N CHUNG
v'E KE lOAN vA KE loAN auAN lRI
1.1·. TH(>NG TIN CUA Kfi TOAN V(JI BOAT DQNG SAN xuKr KINH
I>OANI-1 ............................................................................................................. 3
I . 7. I . Kh at'. m~m
. va m~tc lteu cua Aw toan ...................................................i
A
'
• A
?
A'
,
7.1.2. Cac nguyen tdc ke' to(zn chunf? (htr;c thil'a nh(in ............................... 7
1.1.3. 7hong tin ke'toan cl1n cho nhilng Jl/i tu{/nf? sitd~ng khac nhau .... JO
1.1.4. Cac lfnh v~tc chur.en ngimh Clla ke' to an ........................................ 12
1.2. TTRT TRONG NRN KINH TI'f Tllf TRU(JNG ................................................ 13
T7"' toan
'
?
t rJ. va' ne
T7"'t oan
'
t'.
' Jz .......................................... I?.J
quan
at c Iun
I .2.1. ,,.e
1.2.2. MIJ hrnh chung v(! ttl clulc h<} nuzy ke' toan doanh nghi~p ............. 24
7.2.3. Vai trr) va .Y nf?hTa thonf? tin cua ke' toan quc'ln trj vrN vi(?c ra quyel
djnh kinh doanh ............................................................................ 27
1.3. VAI TRO
vA KY THU~T NGHH~P Vl) cuA KE TOAN QUAN TRT ...... 28
1.3.1. Vai tro ella ke' toczn qudn trj .......................................................... 28
.]2NA'd
?
k"''
.,
Qt ung cua
e toan quan
I .~)."'
1..?J ..?).
tn........................................................ _16J
c'ac KY thU(ll"' 11f?Iur:p v~ crJ IJan cua t
?
'A
1 ,..,
?
'
?
•
0
CHliONG 2
THl!C TR4NG H~ THONG KE lOAN DOANH NGHieP Vl~l NAM
VA THl!C lE V~N DUNG KE lOAN OUAN lRI
VAO GAG DOANii NGHI~P VIeT NAM.
""
A'
.n.
A'
,
?
2.1. TINH HINH CHUNG HO~T n()NG CtJA CAC DOANH NGHII~P ......... .42
2.1.1. 71z~rc tnp1f? hog! J(inf? ('ita
CllC
lo
2.1.2. Thf!c trgng va yeu cel.u quan ly doanh nghi?p ................................ 44
2.1.3. Vai tro tai ch{nh ke' toan cua doanh nghi?p trong n'en kinh te' thj
1tU(J/1g ........................................................................................... 47
2.2. Ltf(IC siJ HINll THANH VA l'IM T TltlEN 1-tft TH6NG KI~ TOAN vu?:T
NAM ,.-l,U 1957•••••.•.....•.••..••...............•...•.........•..••••.••••••..•.••••••..•..........••....•.•... 50
2.2.1. So lur;c chung v'e qua trrnh hznh thanh va phat triin ke' toan Vi?t
Nanz .............................................................................................. 50
2.2.2.
J-I? t/u)ng kf/ loan mcJi ban hanh thT-;t'C hi?n 1996. ........................... 57
2.2.3: I-I? thdng ke' toan Vi?t Nam- M(lt h? thong hbn hr;p giila ke' toan tai
ch{nh va ke' to an quan trj .............................................................. 64
2.3. THVC TR;).NG KE TOAN DOANH NGHIItP v A Tl-Iljc TE v ~N n~JNG
KJ'£ rfOAN QUAN '"l,Rl•e-•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••"'•••••••70
2.'3.1. I-Ii?n trgng cong tac to? clute b9 may ke' loan doanh nghi?p ........... 70
·"" t"''
"' d f!ng k"''t
' quan
?
t n. vao
' cac
' d oan h. ng IUf'!p
'" ............ .. 74
2. 3.2. 1,,rzt:'-c
e vgn
e oan
' h. gza
. ' c h ung t"'
" tl. 1/lc
' k"''
' quem
?
t l'f. lr"'N
2. 3· . 3. D an
on t g.r. ve'" n I1.g.n
e t.oan
/ .... .... .. .. 79
.
2.3.4. Yeu ClJU xay df!ng n9i dung ke' toan quan trj eli v(ln df:lng vao doanh
nghi?p Vi?t Nam . .......................................................................... 80
CHllONG 3
PHUONG HllONG XAY DtiNG NQI DUNG VA TO 'cHUG V~N DUNG
lOAN QUAN TAl VAO CAC DOANH NGHII;P VII;T NAM
,
?
'
,
.
-.
KE
-
~
3.1. CAC QUAN DIEJ\.1 •• ~···················f'······~················································.,···········84
3.1.1. Quan diiln c/u,(ng .......................................................................... 84
."> ve"' xay
" d{tn.g
·
3. 1. 2. Quan d zem
" . cIung
IUJl
.................................................. o0 5
3.1.3. Quan dilm v(? to? clu:Cr: v(ln df:lng ................................... ~ ................ 86
3.2. XAY Dl}NG NQI ))tJNG KE TOAN QUAN TRl .......................................... 87
3.2.1. Phan tfch chi ph{ - Doanh thu - Lqi nhu(ln va qua trinh ra quyPI
tlinh kinh doanh ............................................................................ 88
3.2.2. Phuong phdp li)p df! toan san
xutit ldnh doanh ............................ 107
3.2.3. Phuong phap kiim Ira vd danh gia th~:rc hifn .............................. I 19
3~3. PHtfdNG tttJdNG
'
td cu(fc · v!N
1>\JNG
KE
tO AN QUAN TRl
DOANlt NGH11!;P...........•.........•...................•..•........•.................................. 131
3.3.1. T6 chac xay df!ng thong tin choke' toan quan trj ........................ 131
3.3.2. Xac l(ip mo h1nh ke' toan quan trj doanh nghi?p .......................... 144
3.3.3. Cac gidi phap cl1n C(J di to? chac v(ln d~ng ke' toan quan tri trong
doanh nghi?p .... ..... ....................... ..................................... ......... I 49
I
KET lU~N ..................................................................... 155
DANH MIJC TAl U~U THAM KHAO
PHI) li)C
-1-
,('
,('
?
......
'
1. TfNH CAP TlllET CUA BE T AI
Qua trlnh ddi moi cd che" quan ly kinh te" d nuoc ta thco huong
chuySn W cd chS hoa t~p trung, sang cd chS thi trtiong co slf qmln ly cua
Nha nu'oc b~ng phap ]u~t va cac cong qt khac. N~n kinh tS thi trtiong d
mtoc ta trong nhung nam qua da d~rra yeu diu d(p bach la phai ddi moi
cd che" quan ly va h<$ th6ng quan ly kinh te', trong do kc" toan Ia mOt cong
. 7
1"
x tat
'• san va O•'teu
A h'anh 1lOl';lt 0"Qng san xuat
x
cl) quan trQng d e;t quan
,y von
kinh doanh cii"a ban than doanh nghi<$p, d'6ng thoi la tai li<$u tin c~y ciS
Nha mfoc di~u hanh vi mo n~n kinh te"; kiSm tra; kiSm soat va danh gia
hol';lt d<)ng kinh doanh cua cac nganh, cac linh vlfc kinh te". Chlnh vl v~y,
vi<$c ddi moi va hoan thi<$n khong ngung cong tac ke" toan cis thich nghi
voi yeu diu, va n<)i dung c16i mdi hi<$n nay la m<)t vfin d'S hue thie"t.
?
'
?
Vi<$c chfnh thuc ap dvng h<$ th6ng ke' toan trong cac doanh nghi<$p <"J
Vi<$t Nam vao d'au nam 1996 la b~ng chung kh!ng djnh vai tro quan
trQng cua ke" toan trong qua tdnh quan ly doanh nghi<$p. v~ n<)i dung,
yeu diu ctia kc" toan da co nhflng thay ddi can ban so vdi h<$ th6ng ke'
toan trtioc day, nhting n6 cung chi mdi thoa man phfin ldn nhu diu th<')ng
tin theo quy djnh B<) Tai chinh nh~m dap ling yeu cfiu quan ly ciia Nha
nude d6i vdi hol';lt d<)ng ke" toan-tai chlnh ctia doanh nghi<$p.
nuoc co n~n kinh te" thi truong, ke" toan dti
quan tri co mvc tieu chu ye"u la ghH quye"t cac vfin d~ lien quan vdi qua
trlnh quan tri doanh ·nghi~p trong n~n kinh t6 thi tnfong.
d cac
d Vi<$t Nam,
v~ ten gQi va n<')i dung cua kC' toan qmln trj con mdi
me va dang du'
chQn d~ !fti nghien cuu "Piutdug lutung x{iy dljng nQi dung va td clui'c
vqll dl)ng kt toan quiln tri vao cac doallh nghif,p Vif,t Nam" nh~m g6p
ph'an giai quye"t m<')t s6 vffn d~ v~ 1y lu~n va tlw'c ti6n hlnh thanh n<')i
dung cua ke" toan quan trj co thS ap dt,mg d cac doanh nghi~p Vi~t Nam.
-2-
2. Ml)C BfCH NGIDEN CUU
Gop ph'an ]am ro ly lu~n va th\iC ti~n vai tro cua thong tin k6 toan
qmin tri nh~m giai quye't cac vffn d'S thuOc v'S quan trj doanh nghi9p trong
n'en kinh tS thi tntong. Tren ccJ sd do d'e ra cac phu'cJng htiong d~ xay
d\tng nOi dung ciia ke' toan quan trj va t6 chuc v~n d\mg kt toan quan trj
vao cac doanh nghi9p Vi9t Nam.
3. BOiTVQNG vA PH~ VI NGIDEN cuu
Lu~n an nghien cuu vi9c v~n d\]ng cac thong tin ciia k6 t.oan, dti<,1c
hi
nhau ciia nha quan trj doanh nghi9p.
4. PHUONG PHAP NGHIEN CUU
Sii' d\]ng phu'dng phap ly ht~n duy v~t Mac-xit, ke't h<;1p vdi ly lu~n
kinh tS h9c, quan tri h9c va tie.p c~n tai 1i9u kS toan trong va ngoai mJ'oc,
cung voi quan diSm phat tri6n kinh t6 thi tntong Vi9t Nam, co ke't h<;1p
phu'cfng phap mo hlnh boa, phu'dng phap phan tlch h9 thcfng hoa, phan
tich thcfng ke va cac phu'cJng phap dinh hi
Lu~n an khong nhung gop ph'an vao vi9c t
khoa hQC, rna co y nghia thvc tiSn trong vi9c ung d\]ng mOt cong C\) qm'ln
ly mdi dcfi voi doanh nghi9p Vi9t Nam- K6 toan quan tri.
Phan tich v'e m~t ly lu~n ciia cac quan diSm v'S k6 toan quan tri,
phttdng lntong xay dt!ng nOi dung ke' toan quan tri, cung nhtt plntdng
htfong td chuc v~n dt,mg k6 toan quan td doanh nghi9p.
D'S xufit cac giai phap din phai co de td chttc v~n d\mg k6 tm1n quan
tfj trong cac doanh nghi9p Vi9t Narn.
-3-
II'
~
A
~
~
LY LUJ)N CHUNG VE KE TOAN
VA KE TOAN QUAN TRJ
...
1.1. THONG TIN cuA
.,.,..
:K:E
~
?
TOAN vo1 HOAT BONG sAN
xuAT
KINH
DOANH
'1.1.1. {{hat ni¢tn vit mt.tc iieu cita ftei toon
Vl ' •
'"
'A kx
'
1111
. . . .. J.ulaz
lllflll
ve
e toan
KC' toan dtf
trong mO'i quan h~ giua nglfoi voi moi tt·lfong cua hQ ? Vai tro cila ke' toan
b~t dllu h1nh thanh, khi con nglfoi chu y c1e'n ho~t d()ng thudng m~i. Trong
IDQi hlnh thai Xa hQi, IDQi nglfoi thlfc hi<$11 cac quye't dinh kinh tS rna kJH?Jj
dllu b~ng trao d6i tai san theo gia th<)a thu~n. 86 thoa thu~n gia, c'an phili
c6 m()t ddn vj do llfong ho~c m()t v~t trao d6i trung gian c6 tinh ph6 hiSn
do'i voi mQi thanh vien trong xa h()i. Qua m()t qua trinh dai h1nh thanh va
phat tri€n cung voi slf phat triSn cua xa hOi, v~t trao c16i trung gian cuo'i
cung du
nhfft. Vl du
va xa h()i. N6i each khac, vl yeu diu lien ll,IC dO'i voi vi9c djnh gia trj <1e
do Iuong v~t chfft, tfft ca cac nganh khoa hQC xa h()i d'eu doi hoi thong tin
djnh ht
diSm nay, ke' tmin v'e cd ban la mOt nganh hQc lien quan de'n nhi'eu
nganh hQc, n6 v~ch ra va dap ((ng cho cac nganh hQc xa h()i klu!c. H<)
qtia la ph~m vi va cac gidi lwn cua ke' toan se thay d6i khi xa h()i thay
d6i va c6 nl1G'ng nhu diu moi d6i voi thong tin phat sinh.
Nhung phan tich tren day cho ta thfiy khai ni~m v'e ke' toan ph~1
thu()c vao c1i'eu rna nhung nh6m ngu'oi khac nhau trong xa h()i doi h
-4-
kS toan vao m(.)t thoi diSm nao d6. Tuy nhien, dS xac djnh plwm vi
nghien CUll n(.)i dung cua lu~n an nay chung t6i du'a ra m(.)t s6 khai ni<$m
,-t-" 1'
{' sau nay.
'
ue
am c<,-.! sv;~ ng h'"
ten Cl•ll
E>i"Su 1<$ t6 chile kS toan Nha nu'oc Vi<$t Nam da djnh nghia "KS toan
la cong vi<$c ghi chep, tinh loan bhng con s6 duoi hlnh thuc gia tri. hi<$n
v~t va thoi gian lao d(.)ng, diu ye'u dudi hlnh thuc gia tri de phan anh
kiSm tra t1nh hlnh v~n d(.)ng cua cac lol:li tai san, qua tdnh va ke'"t qua hol:lt
d(.)ng kinh doanh, stl' dvng v6n va kinh phi Nha nu'oc, cfing nhu' tirng t6
chuc, xi nghi<$p".
H(.)i ke' toan Hoa Ky (AAA) dtia ra khai ni~m vao nam 1966 la "kC'
tdan la rri(.)t qua trlnh nh~n cli<$n, t6ng hcjp, do lu'ong va truy'en dl;lt th<)ng
tin kinh te'" de giup cho nhung ngtioi su' dt,mg cac thong tin d6 danh gia va
ra quyC't djnh ".
D-"h'"'
:i
kx' cl'
ue
tell uticjc
e toan,
mng ta p1?'}'"'
1a1 11eu d· ticjc b.,an chxat va'l"'
t wng ]"''Y
cua qua trlnh do Iuong va truy"Sn dl;lt, cac thu(.)c tinh cua thong tin kinh tC',
ly thuye't va thvc hanh cua qua tdnh ra quye't d1nh, va pluH c6 g~ng nh~n
d~~n nhung d6i tu
toan, vl thong tin kC' toan chi la m(H b(.) ph~n trong s6 cac thong tin din
thie't cho ngu'oi ra quye't dinh.
Nhu' v~y, qua cac khai ni~m va nhung di6u phan tkh o trcn, ta co
thS hiSu ke' loan la m(.)t cong Cl,l ghi chcp, t6ng h<;1p thong tin kinh t6 ciia
m(.)t t6 chile dS l~p bao cao va truy"Sn Ul;lt thong tin cho nhung ngu'(jj SlY
dt,~ng thong tin khac nhau. KC' toan la .m(.)t khoa Iwc vl no co nguyen t~c
chui{n mvc chung, co trlnh tt! logic, d6ng thoi co c16i tu'<,ing va phtidng.
phap nghien CUll rieng.
1.1.1.2. Kluii quat chu11g vi} ll/fi ttt(lng cila kt toan
E>o'i tu'cjng chung cua cac mon khoa kinh te' la qua trlnh tai san xuftt
mo r(.)ng xa h(.)i, trong do m6i mon khoa Iwc nghicn CUll dS khai thac m<)t
g6c d<) rieng. KS tm1n nhti m(.)t mon khoa hQC UQC ]~p voi cac mon khoa
hQC kinh te' khac. DS nghien CUll qua trlnh tai san xua't. kc" toan ngh ic n
CUll "Sv hlnh thanh va tlnh hlnh sU' dt,mg tai san vao qua trlnh ho~lt d(>ng
-5-
kinh doanh trong lliQt ddn vj C\1 th€, nh~m qm\n Jy Va khai thac m{)t each
c6 hi~u qua nhfft cac lo~i tai san theo ph~m vi sU' dt;tng nha't c1jnh.
Cac doanh nghi~p muo'n tie"n hanh ldnh doanh th1 tnioc hC't din p1u1i
c6 tai san. Tai san la toan b<) ti'em nang kinh t€ cua doanh nghi~p, n6
biSu hi~n cac nguan tai tr9 va Iqi tuc do sii' dvng cac ngu'&n <16 trong ho~t
d<)ng san xufft kinh doanh mang I~i. EHty ]a tai slm thu<)c quy'en S(?j hfi'u va
c6 gia trf thlfc tC' d6i voi tung ddn vj ...
Xet v'e ngu6n h1nh thanh (tai trq), thl toan b<) tai san CtJa doanh
nghi~p dtt<;fc h!nh thanh tu ngu6n vo'n cua chu s(j huu va ngu6n 11<} phai
B . ..,..
tra. ao gom:
?
Vo'n chu sd hii'u
=
Cong n9 ph::H tra
+
V6n gop
=
Uii clnta phan pho'i
Yay dai Iwn
+
V6n chi'1 sd huu khac
+
Xct v'e m~t gia trj va tinh cha't elm chuySn cua tai san, th1 toan b<) tai
san cua doanh nghi~p dti<;fc chia lam 2 lo~i sau: Tai san lttu d<)ng va Tai
san c6 djnh.
Tai san lttu
d<)ng
Tai san c6
dinh
=
Tai san Ittu dOng
san xuat
+
Tai san htu d<)ng
lttu thong
Tai san c6 djnh
huu h!nh
+
Tai san c6 djnh
vo h1nh
?
=
""
Xet v'e m~t gia tr~ tai san va ngu'On hlnh thanh tai san th1 m()t Jo~ i t~ti
>t
' . tTQ t'
1 •'>-. nguon
..,..
kh"
1
N gu'<;fc I~1,. rn<}t
san co th e;t utf<;fc
tal
u mQt h ay nueu
. ac n1au.
. ,. co/ the;t tham g1a
. t~o nen mQt 11ay n1ueu
...... I0~1. tat
' . san. Xet
" vc
. ,. rn~tt
~
nguon
ltt<;fng, th! t6ng gia tri tai san luon luon b~ng t6ng ngu'On hlnh tha nh. Tlnh
din b~ng nay dttqc duy td d mQi th<)i c1iSm, mQi doanh nghi~p, trong mqi
qua tdnh ho~t d<)ng kinh doanh.
?
/
A
A
A
A
?
Tinh din b~ng nguBn hlnh thanh cua tai san c1ttqc bi~u hi~n qua
d~ng thuc sau:
-6-
Gi
tri tai san
Ghi tri tai san
=
=
Ngu5n hlnh thanh tai san
V6n chu sd huu
+
Cong n,i phai tdt
KS tocin d cac mtoc trong n~n kinh te'" thi tntong, thttong dtt<;ic phan
thanh ke'" toan tai chfnl1 va ke' toan quan td,nhAm d~ phan hi~t 2 hO ph~n
thong tin cua ke'" toan, cung dip cho 2 d6i tti<;ing c6 nhu diu sll' dt,mg thong
tin khac nllau.
Vl v~y din thie'"t phai phan d!nh ro ranh gioi v~ dO'i ttt,fng ci1a ke'
toan tai chlnh va ke'" toan quan trj, nhti hai mon khoa h<;>c d(>c l~p vOi nhau
ci'Jng trong m()t h<$ th6ng ke'" toan.
Nghien cuu d6i tti<;Jng cua ke' toan tai chinh va ke' toan qui'w trj 1a c16
xac djnh 11Qi dung rna ke" tmin cung cfi"p cho 2 d{)j ttf<;Jng St( d\Jilg thkh
h<;lp. D6i tti<;Jng cua ke' toan t~ti chlnh va ke" toan quan trj t]uf<)ng dti(;}c
hiSu chung nha't la :
Ke" toan tai chlnh nghien CUll slj hlnh thanh va chu chuy~n cac lo9 j
v6n sll' dt,mg trong m()t ddn vi c1,1 the.
Ne"u dung tren g6c d() cua ke'" tmin tEd chlnh, thl d6i tti<;ing cua kG
toan dtiQC bi~U hi~n C\1 th~ ]a c{tc lo~i tai san va cac ]o~i nguf>n vO'n t90
nen lo~i tai san cfing nhti slf v~n d()ng thay d6i ciia chung trong qua tr1nh
ho~t d()ng cua ddn vi.
Ke" toan quan tri nghien cuu khai thac qua trlnh h1nh thanh va SIJ'
d1,lng cac lo~i v6n htfong de'n cac nwc tieu kinh doanh trong m()t ddn vj
C\J th~.
NC'u dung g6c d() cua ke' toan quan tri th1 d6i tttqng cila kG toan c1ti<.Jc
bicSu hi~n C\J th~ )a cac qua trlnh khai thac S1,( h)nh thanh VU phat sinh cac
lo~i chi phi khac nhau nh~m htfong dGn t]nfc hi~n cac m1,1c tieu dtf<}c x{tc
dinh, trong qua trlnh ho~t d()ng san xufft kinh doanh cua ddn vj.
1.1.1.3. M11-c tieu CTia kt toan
KC' toan c6 2 m1,1c tieu chu ye'u.
-7-
MQt Ia, phan loc.ti, t6ng h<;Jp, thie"t kC' va truy~n d~t thong tin v'c tai
ch1nh ciia m()t t6 chuc.
Hai !a, cung d(p thong tin huu kh cho vi~c ra quye"t djnh cua mt)t t6
chuc va diSn d~t tn'ich nhi~m va cttcJng vi qmin
ly ciia tUng dip.
Mvc tieu cd ban cua kC' toan la cung d(p thong tin v~ tai eh1nh eua
m()t t6 chue kinh te". Thc)ng tin v~ tai chinh rna kS toan cung cfip kh6ng
nhung din thie"t cho nhung ngtfoi ra quye"t djnh trong qua trlnh l~p ke"
ho~eh va gh1m sat ho~t d()ng cua doanh nghi~p, rna con din eho ea eae ea
nhan ho~c t6 chuc o ben ngofti doanh nghi~p nhu cae c6 dong, nga n
hang, nha cung cfip, cd quan thuC'...
I.l.l. Cac nguren tAc fte foon chung. du'Qc- thira nh(ln
(
;, Cac nguyen tile kS toan chung du<;Je thua nh~n (GAAP) nay la nhung
chu§'n mljc, nhung quy tile va nhfi'ng huang dfin cd so cho vi¢e 1~ r cac
bao cao tai chlnh, dam bao d() tin c~y, chlnh xac efing nhu vi¢c so s:inh,
aanh gia cac bao cao tai chinh UU(,1C d6 clang.
f)f~ a~t ducje tlnh trung thljc va khach quan ct1a thong tin do kC' toa 11
cuhg ca'p , kS tm1n phai duqc xay d\fng tren ccJ sd cac nguyen tf.c ehung
nay. KS toan cac nuck duqc xay dlfng dtla tren ed sd m()t s6 nguyen tf.c
ke'· toan chung du<,Jc thua nh~n.
a
"
t.tae c1m yeu:
r('
" 1'a mQ t·sor(' nguyen
Sau day
1\
?
1.1.2.1. Nguyen tile dun vi kinlt doanlt
Cac t6 chuc ho~t d()ng kinh doanh c6 tu .each phap nhan rieng gQi la
ddn vi kinh doanh, cae ddn vj kinh doanh d~u phai t6 chuc eong tac kC'
tm1n o ddn vi.
1.1.2.2. Nguyen tile ho{lt dQng lien t{le
N()i dung cua nguyen tile nay; luon gia dinh ho~t d()ng eLla doanh
nghi¢p la m()t ho~t d()ng tie'"p di6n, thc'Ji gian e6 the' la vo lwn, h~t d'ftu 1u
khi thanh l~p. Nguyen ti{c nay ycu diu doanh nghi~p phai l~p hao eao ta i
chfnh theo chuffn mlfc va chS d() ehung. Toan h() tai san, cong ncj, ngu"On
-8-
v.o'n de duy trl ho~t d9ng kinh doanh, trong di~t.J ki~n ho~t d9ng b!nh
thuong, phiH phan anh theo nguyen t~c ghi g6c, ngo~i tn)' tnfong h<;Jp s~p
pha san ho~c giai the phai l~p bao cao tai chinh theo quy dinh rieng.
1.1.2.3. Nguyen tile ky kt toan
Theo nguyen t~c ky ke' toan thoi gian du<;Jc phan chia thatth nhung
thoi ky b~ng nhaU (thang, nam, quy) nh~m lli\J.C clich }~p cac bao cao ati
chinh theo dfnh ky, lam cd sd cho q~a tdnh so sanh danh gia tlnh hlnh
ho~t d9ng kinh doanh ciia doanh nghf~p.
1.1.2.4. Ngtiye1t tile dmz vj tinh toan
Theo nguyen t~c nay th1 cac nghi~p Vt} kinh te' phat sinh phai dtf<;Jc
tinh toan b~ng thu'oc do gia tri (ti~n t~) nh~m ghi chep, danh gia cac
nghi~p Vl) kinh te' trong s6 sach Va tren cac bao CaO kS toan dU'QC theo
ril9t ddn vi ti~n t~ tho'ng nhift.
1.1.2.5. Nguyen tile tttdilg xtlng
Nguyen t~c tu'dng xung (phu h<;Jp) yeu diu chi phi phat sinh phai
du'<;Jc xac dinh tu'dng xung voi doanh thu do chung t~o ra nghia la chi phi
t~o ra doanh thu ciia ky nao phai du'<;Jc xac dinh vao doanh thu ciia ky d6,
chi phi khong c6 lien quan de'n vi~c t~o ra doanh thu trong m9t ky bao
cao nao d6 khong du<;Jc tinh vao doanh thtt ciia ky bao cao d6.
1.1.2.6. Nguyen tile xae dj1th gia plti
Theo nguyen t~c nay th1 toan b9 tai san, cong n<;J va vo'n ciia chii sd
huu d'eu phai du<;Jc ghi theo gia go'c.
Doanh nghi~p tie"p nh~n tai san theo gia nao thl phai phan anh theo
dung gia d6 tren sB sach ke' toan. Ke' toart phai dlfa vao gia go'c v) gia tai
san treh thi tnfong se bie'n d9ng thtfong xuyen.
1.1.2.7. Nguyen tile ghi nlzl.jn doanh tlut
Nguyen t~c ghi nh~n doanh thu yeu diu doanh thu ban hang du(jc
ghi nh~n khi hoan thanh vi~c giao hang ho~c hoan tha nh djch VIJ cung
-9-
lf
t~i thoi diSm giao hang, doanh thu duqc gQi la
do~rih thu thvc hi~n. Thong thuong, thoi diSm xac dinh doanh thu trung
vdi thoi diSm hang h6a, dich vv duqc chuySn quy'en sd huu hay du'qc
thlfc hi<$n vdi nguoi mua.
cKp cho khach hang.
d
1.1.2.8. Nguyen tdc lthfft qufuz
Nguyen t~c nha't quan doi h<)i vi~c sit dt.mg cac phttdng phap ke' tm1n
phiH nha't quan giua cac ky ke' toan, khi thay d6i ba't ky phudng phap ke'
toan nao cfing phiH trlnh bay ro nguyen nhan va anh hu'ong ciia slf thay
d6i d6 de'n cac khoan lli\}C tren cac bao cao Uti chlnh.
1.1.2.9. Nguyen tdc thljn trt)llg
Nguyen tAc th~n trQng yeu diu vi<$c ghi tang v6n chu so huu du'<;1c
g~1i nh~n khi c6 chung cu chAc chAn, vi<$c ghi giam v6n chu s
1.1.2.10. Nguyen tiic kt toan tinh don
N()i dung : Xac djnh d'ay du doanh thu va chi ph1 trong ky bao cao.
Chi phi trong ky bao cao phlti du'qc phan anh khortg phan bi<$t c6 chung
tll hay khong c6 chung tu, chi ph1 du'cjc phan anh nhu' khoan chi phi tlnh
dC>n. Tht!c hi~n 11gUyen t~c nay phil h<,ip voi nguyen t~c phil h
1.1.2.11. Nguyen tdc cong klzai
N()i dung ciia nguyen uk nay Ia tfit ca cac slf ki~n kinh te' phat sinh
deu c6 lien quan de"n tinh h1nh va ke't qua ho~t dC)ng san xua't kinh doanh
ciia doanh nghi<$p phai Ou'QC cong khai cho cac d6i tu'
kiph doanh .
. 1.1.2.}2. Nguye1t tdc khach quem
NC)i dung ciia nguyen t~c nay ]a ta't ca qua tdnh t.hlfc hi9n Ctla ke'
toan phai dlfa vao cd so chung, cd so chung co thS 1a nhfing thong 1<$, quy
dinh va hudng d§n chung. FJS cac c16i tLf
-10-
tra cac bao cao ke" toan, co the thlfc hi9n mOt each ro tang, din cu vao cd
so chung do.
l.l.J. Th6ng tin ft~ tolm cAn cho nhung d6i tu'Qng sfr dt.tng fthac nhau
1.1.3.1. Cac nha qulin
tri doanh Itghifp
Cac nha quah tri doanh nghi9p sli' dl:lng thong tin ke" toan dS xac
dtnh m\).c tieu cho doanh nghi9p cua hQ, dS ra cac quye"t dinh dS th\fC
hi~n, aanh gia qtia trJ.nh th\fc hi~n ill\}C tieu va diSu chinh, nSu thffy din
thie"t,
hoc:;lt d{)ng kinh doanh cua hQ d~t hi9u qua cao hdn.
cte
1.1.12. Chi1 sl! hitu
so
La nhfi'ng nguoi co quy~n
huu d6i voi v6n ho~t d{)ng kinh doanh
cu,a doanh nghi9p (nhu cac c6 dong, ilgu'oi gop v6rtlien doanh, Nha nlioc
trong cac doanh hghi~p qu6c doanh va cong ty c6 ph'an ... ), 11Q quan Him
d~n l<;1i hl'c sinh ra til' v6n kinh doanh, v1 day la din eli ciS hQ d'e ra cac
q~ye"t dinh kinh doanh c'an thie"t, bao g'Om ca quye"t dirth pha11 chia l
ly d do~nh nghi~p la t6t hay khong t6t.
I
1.1.3.3. Cac nltd clto vay va cung cap !tang hoa, dich
V(l
Cac ngan hang, cac t6 chuc tai chinh cfing rihu cac nha cung d(p
hang h6a dich vt1. trlioc khi cho vay ho~c cuhg d(p hang d'eu mu6n bie"t
thong tin v'e kha nang tai chlnh cua doanh nghi~p nhu' the' nao. Nghia 1a,
doahh nghi~p c6 du kha nang chi tra hay khong ? E>e c6 dtf
1.1.3.4. Cac nha dilu 'trt
Cac nha d'au tu' la rtguoi cung ca"p v6n cho m()t t6 chile ho~t dOng
kinh doanh voi hy VQng thu du'
nha't. Do v~y, trttoc khi d'au tu', hQ c'an thong tin phan anh tlnh hlnh tai
-11-
chlnh cua doanh nghi~p cua kS toan dS qua d6 hq nghien CUll, phan tich,
d:anh gia r5i moi di dSn quySt d~nh.
1.1.3.5. Cac cd quan thut
Cac cd quan thuS dia phudng va trung udng d~u dlfa vao tai li~u cua
kS toan dS tinh thuS, d~c bi~t la thuS l<;Ji tile. Cac cd quan thuS thttong Iffy
s
1.1.3.6. Cac cd qtmn Nha 1utfJc
Cac cd quan Nha mtoc din s6 li~u kS toan dS t6ng h<;Jp cho nganh,
dja phddng, va tren cd sd d6 phan tkh danh gia nh~m dinh ra cac chlnh
siich kinh te" thkh h<;Jp dS thuc dffy slm xufft kinh doanh phat triSn.
· 1.1.3. 7. Cac tlf cltuc phi l(li nhuJ!n
Nhtt nha tho, cac cd quan hanh chinh Nha nttoc ... rna ho~t d(>ng cua
nhung t6 chuc nay khong phai nh~m mt.Ic tieu l<;1i nhu~n. Cac t6 chrrc nay
cUng din sii' dv.ng thong tin cua kS toan nlni cac t6 chrrc kinh doanh VI kC'
toan giup l~p dlf toan kinh phi ho~t d(>ng, t6ng h<;Jp chi phi ho~t <1(>ng va
danh gia ke"t qua ho~t d(>ng trong m6i quan h~ v<1i kinh phi da bora ...
Sd d'o 1:
KHAI QUAT NHU CAU THONG TIN KQ; TOAN CUA TUNG NH(>M
061 Vdl TUNG LOI}.I QUYftT DlNH
'
NHOM stf Dt)NG
-QUYET HJNH CO NHU CAU THONG TIN
co dong
Mua, ban ho~c nftm gift cO phie'u
Chi'1 n<;J
Tang, gii'un ho~c giu nguyen m(tc tin dvng va n<;J
Nhiin vien
E>~ trl~1h yeu
Chinh quy~n
Tinh time', danh gia t1ic d()ng ella DN de'n moi tntong "kinh doanh"
Khach hang
Mua san phffm ella doanh nghi~p
Nha qulm td
Xac djnh trlnh de) va hi9u qua d~ di~u hanh ho~t d()ng kinh doanh
Cong chtlng
Danh gia Hie d()ng v'c kinh te' va xa h(>i ella doanh nghi9p
dtu tang lu"dng, thay dOi vi~c lam
--
Nhtt v~y, ro tartg 11hung nguoi din ta cac quyst ctinh khac rthau 1uon
1uo11 c6 nhu diu thong tin khong gio'hg nhau. Vi dv: thong tin cho bitt v~
vi~c doanh nghi~p khong chffp hftnh ah toan hio d(.)hg theo q_uy dblh c6
the anh httdng den cac quyet djnh ctia nhan vien, nhurtg 1~i khong dlf
ttt<}ng sfi' dvng khac hhatt 1a m(.)t kh6 kharttdtl d6i vdi kt toan viert ho~c
rthurtg rtgu~i cung cKp thong tin khac trta thti6tt llioa tnan tKt ca d6i ht<;Jng
n~y b~rlg m(.)t bao tao dtiy rthfft hoi;ic b~tlg rli¢t s61lfc;Jng bao cao it nhfft.
Do thong tin kS toan c6 the dap ti'ng cho nhi~ti d6i ttt<;Jng c6 nhu diu
s* dvng khac nhau nen ke' toan dtt<;Jc chia thahh m(.)t s6 chuyen nganh
san:
1.1.4.1. Kt toah tai cltinli (KTTC)
Ke' tm1rt tai chihlt di;it trqng tam vao vi~c ghi chep, t6ng h<;Jp cac
nghic$p V\1 kinh te' phat sirth de pht)c vt,t cho qha ttlnh so~it1 thao cac bao
clio tai chinh theo quy djnh chong, d6ng thOi phan atth st! hihh thanh va
v~ti d()rtg cua tai s~ti ttong m()t ddt1 vi ci) th~ ,ctihg cffp cho qli~h 1y doanh
nghi~p va rthttrtg ngttcH ben ngoai co rl11ti diti sti' dvng cac bao cao do.
;
I
1.1.4.2. Kt todn chi plif
La m()t 1Inh vtfc cua kt toan c6 Hen qlian chu ye'u voi vi~c ghi chep
v~ pharl Uch cac khoan tn\fc chi phi (rth~m tHih gia thatih va kiem soat chi
phi), va dt! toan chi phi cho ky kS ho~ch (tth~tn tll\IC chch 1~p kS ho~ch va
1a dih eli de' danh gia). E>oi khi ke' toatl chl phi con dtt<;Jc gqi 1a ks toan
qhan trj v1 no cung cffp thong tin phlJc vv tho chtfc hang quan trj, trong
do chu ytu cho chitc nang kiem soat va darth gia dH phi.
1.1.4.3. Kt toan quilrl tri (KTQT)
Ke' toan quan tri d~t trqng tam giai quyst cac vffrt d~ quan trj d
doa:tih nghi~p. Do v~yke' toan quart ttj thitt ke' thong tin ke' toan nhAm
cung cffp cho cac nha qJan td dung vao vi~c <'ii~u hanh, ho~ch djnh va ra
cac qt1y8t dtnh kinh doanh.
-13-
1.1.4.4. Cdc chuyen nganh khdc cria kt loatt
Ki8m tm1n chu tr9ng vao vi~c thlfc hanh cua k€ toan vien cong
chling trong linh vlfc kiS'm tra mOt each dOc l~p cac bao cao tai chlnh ctia
doanh nghi~p, va ttong vi~c trlnh bay y kiSn chuyen mon v'e tinh c6 din
eli h<;Jp 1y cua cac bao cao nay. KS toan cong cOng thttong chu tn;mg vao
nhung dich V\1 kiS'm toan, dich V\1 tu' va'n quan ly thuS.
KiSm tra kS toan, c6 nhi~m V\1 di'eu tra, thanh tra, xac minh cac tai
li~u ke' toan, nhttm phat hi~n slf gian l~n va slf c6 y lam sai ch€ dO ch!nh
sach Nha ntioc.
1.2. TO clt(fc THONG TIN I
:
-<
'
TRJ TRONG NEN KlNH TE THJ TRUONG
K:E TOAN QUAN
.ll.1. {{~ toan ctni'm trt {tit {{~ too.n tai chinh
1.2.1.1. Lli{lc sitphdl triin kt loan lai chinh va kt loan qudn lri
KS toan cling nhu cac nganh khoa h9c xa hOi khac, chung hinh
thanh va phat triS'rt gi{n li'en voi slf phat triSn cua xa hOi. Khi n'en san
xua"t cua xa hOi phat triSn va thay ddi k€ tm1ii cling phat trlSn va thay ddi
tu'drtg ling cte dap ling nhu diu d6i voi thong thi phat sinh.
Ke' toan o cac mtoc trong n'en kinh te' thi tnf
-14-
Sd d'O 2:
sd D() PHAT TRitN t
k6 toail
K6 toan tai ch1nh
L~p
bao cao tai ch1nh
K6 toan tai chinh
L~p
bao cao tai chfnh
San nam 1960
Ke' toan
K~ toan
Xac djnh & ki~m soat CP
chi plu
Saunam 1980
--41
I.________.!-I
K6toan
K6 toan tai ch1nh
1
''----~-----''
L~p bao cao tai chlr~
Ki~m soat CP &
~
K~ toan quan trj
I
gilti quy~t cac v!n d'e
quan trj doanh nghi~p
TrurJc nam 1960: Ke' tm1n chti ye'u t~p trungvao vi~c ghi chep, t6ng
h
tr:inh sue tich phan anh eac ke't qua etia qua trinh ho~t d()ng kinh doanh
va tinh tt~ng tai ehlnh cua m()t doanh nghi~p.
--15-
Nghien cti'u cac bao cao tfti chlnh thu'ong bi{t d'au voi 2 lo~ti bao cao
dtic:;Jc sii' dvng r<)ng rai nha'"t, d6 la: bao cao phan anh ke"t qua ho~t d<)ng
kinh doanh va bang din d6i ke" toan.
Sau niim 1960: Khi n~n san xua't cua xa h<)i da phat tri€n cao, c~nh
tranh trong kinh doanh ngay cang gay g~t, cac nha quan trj doanh nghi~p
dlt quah Him dSn cac thong tin cho qua tdnh ra quye"t djnh lien quan dSn
m<)t t6 chuc. HQ thttong d~t ra nhung diu hoi v'e t6 chti'c do va cac diu tra
lOi chi c6 thS tim dtic:;Jc tren cac bao cao ke' toan. Thong tin dttc:;Jc quan Him
tnfoc he't thtiong la chi phi lien quan voi ho~t d()ng kinh doanh (J doanh
nghi~p. Vi~c doi hoi cac thong tin v'e chi phf nay da thuc dffy ke' tmin chi
phi hlnh th~mh va n1 doi nhti m<)t chuyen nganh rieng bi~t voi ke' tmin Uti
chinh.
BO ph~n ke" toan dtic:;Jc hlnh thanh nh~m dam nh~n nhi~rn V\1 xac
dinh va kiSm tra chi phi dS giup cho cong vi~c cua cac nha quan trj co
trach nhi~m d6i voi chi phi, dticjc gQi la kS toan chi phL KC' tmin chi phi
bao gBm vi~c ke" toan chi phi san xufft slm phiim, ho~c chi phi dich Vl;l
cung d(p ho~c ke" toan chi phi dS thlfc hi~n m<)t chti'c nang rieng bi~t nao
do cua tung nha quan trj.
Sau niim 1980: Do slf phat tri€n nhanh chong va lien tqc cua cong
ngh~ san xua'"t va sv hlnh thanh va phat triSn cua cac cong ty co qui mo
ra'"t IOn, nen dS thich ti'ng voi hoan canh moi d6 da c6 slf thay d6i v~ nhu
c'au thong tih va cac phtidng phap tie"p c~n cua nha quan trj d6i voi cac
1inh vrf.c chti'c nang khac nhau trong kinh doanh, tie'p thi, san xua'"t tai
chinh, li'ng xU' v'e m~t t6 chile va quan 1y doanh nghi9p. Trong b6i c
t.rQng trong hf; th6ng cung ca'"p thong tin cho cac nha quan tri ra quye't
djnh kinh doahh dung luc.
Ke" tmin chi phi la giai do~n d'au cua slf phat triSn cua ke. toan qmln
trj, do do, doi luc con dttc:;Jc gQi la kS tmin quan trj. KS toan chi phi hao
gBm vif;c t~p h<;tp thong tin kS toan rna chu ye'u la t1H1ng tin v'e chi phf dS
cung c!p cho cac nha quan tri dS st1 dt,mg n<)i b().
-16-
1.2.1.2. Kt toan qud1t tri
1.2.1.2.1. Llf{tc sit pfuit
trien !(;,' toan qudn trj if afc marc
Ke' tmin quan tri, tntoc day chi c6 vai tro phv so voi ke' toan tili
chinh. Vai tro phv nay du'
g'an day, do nhffng thay ddi nhanh chong ca v'S cdng ngh~ san xua"t Ifin
cong ngh~ thong tin da lam cho nhu diu thong tin d6i voi cac nha quan trj
cilng gia tang va trd nen da d~ng, nhfft la thong tin thu()c vS tai chinh, dS
dap ung nhu diu giai quye't dung luc va h
tri€n cua ke'" toan quan trj (j cac ntidc c6 n'Sn kinh te' thj tntong.
vs ten gQi, n9i dung va ph~m vi ctia ke' toan quan trj d cac mioc va
C1 m6i thoi ky cilng khong gi6ng nhau.
va thong 1~ ke' toan qu6c te',
trong giai do~n d'au phat tri6n ke'" toan quan tri thu'ong gc;>i Ia ke' toan quan
trj, doi khi con du'
kinh doanh. Voi y nghia chung nha"t thl tnioc he't ke' toan quan td d(tt
trqng tanl vao vi~c xay dlfng, ki€m soat, xac dinh va ho~ch dinh cac chi
phi trong ho~t d()ng san xua"t kinh doanh.
CJ My va cac nu'oc ap dvng chuffn mlfc
Qua tdnh nay nh~m mvc tieu giai quye't cac va"n d'S thu()c v'S qml n
trj doanh nghi~p d€ ra cac quye't djnh kinh doanh d~t du'
?
kX'
,
· ong t'm cua
e toan.
nh aX't , t':fi' cac
CJ
My, Vil$n ke' toan vien qmln tri (Institute of Management
Accountants) (IMA), Ia td chile chinh ctia cac ke' toan vien quan trj Hoa
Ky da chinh thuc de ra m9t chtidng tr'inh d€ cung cfip gi(y chung nh~n
cqo cac ke' toan vien quan td. Ky thi ke' toan vien quan trj (CMA) fan d'au
dti<;Jc t6 chuc vao nam 1972, da c6 hc1n 10.000 ngu'oi thanh cong trong cac
ky thi CMA. Tinh de'"n cu6i nahl 1992, nQi dung ky thi CMA g5m 4 ph'an :
+ Tai chlnh va quan trj hc;>c.
+ Ke' tmin tai chlnh va
l~p bao cao.
-17-
" b,ao cao
, quan 1,y, p h"an t'ICh vu" cac
, van
.~'<' ue
-4 "' (('
.,,.
+ L ~p
ng xta.
?
+ Phan tkh quye't djnh va cac h~ tho'ng thong tin.
Nam 1983. IMA (Vi~n ke' tmin vien quan tri Hoa Ky) da chfnh thuc
ban hanh cac chu§'n mvc v'e hi each d~o dll'c do'i voi cac ke' toan vien
quan trj. Vi~n cilng xay dvng mOt Uy ban d~o dll'c va mOt Trung Him djch
vv tu va'n d~o due.
d Phap va cac nude ap dl}ng ke' toan Phap g<;>i ke' toan qmin trj lake'
toan phan tkh, doi khi g<;>i la phan tich kinh doanh. Ke' toan phan tkh cua
Phap d~t .tr<;>ng tam vao vi~c xac djnh va ki~m soat chi phf d cac doanh
nghi~p s&n xua't, b~ng each chia chi phf theo cac trung tam trach nhi~m
cua quan ly' phan tich danh gia va tlm ra cac nguyen nhan lam sai l~ch
cua chi phi va cuo'i dtng di'eu hoa giua ke' toan tai chlnh voi ke' toan phan
tkh. Phan tfch kinh te' cua ke' toan phan tich (Phap) trlioc he't cling nh~m
alia ra cac phudng phap phan tkh, sau do thvc hi~n cac qua trlnh pMin
tfch chu ye'u nh~m giai quye't cac nOi dung phan tkh chi phf, phan tkh
ho~t d(>ng tai ch:inh va phan tich d'au tu ng~n h~n va dai Iwn d doanh
nghi~p. Nhu v~y, ke' toan qmin trj <) cac nude trong n'en kinh te' thi tntong
da h'inh thanh va phat tri~n. til' trong ke' toan tai chinh, nguyen nhan la do
ke' toan tai chfnh khong thoa man c1'ay du va kip thoi thong tin de gi~ij
quye't kip thoi cac va'n d'e thuOc v'e quan tri doanh nghi~p. Khi ho~t dOng
san xufft kinh doanh ngay cang phat tri~n Va da d~ng thl S\1' fon t~i cua ke'
tmin quan tri tach bi~t voi ke' toan tai chlnh nh~m cung ca'p cac thong tin
rieng bi~t cho cac nha quan trj, khac voi thong tin rna ke' toan tai chfnh
cung ca'p cho ben ngoai, la mOt di'eu khach quan.
Theo djnh nghia cua Hi~p hOi ke' toan vien Hoa Ky nam 1982, ke'
tmin quan td la "Qua trlnh nh~n di~n, do htong t6ng h<;Jp, ph an tich, l~p
bao cao, giai trlnh va truy'en d~t thong tin tai chlnh va phi tai chinh cho
cac nha quan tri doanh nghi~p dS ho~ch dinh, danh gia va di'eu hanh ho~t
d()ng kinh doanh trong ph~m vi n()i bO doanh nghi~p nh~m sti' dl}ng c6
hi~u qua cac tai san va quan ly ch~t che cac tai san d6 ". [32]
Thong tin tai chfnh va phi tai chfnh cung ca'p trong ph~m vi nOi b<)
doanh nghi~p bao gam:
~~u2<:: t:l~ TEHC:M
tr,u~rnt> f-~ I H~!-. ~INH T~
BPI HOt.:
THU_Y!~N
\'>TS ;\4
-.----..:LAgs..L·-=-"~-~
-18-
- Thong tin v~ chi phi san xua't san ph~m ho~c die~
doanh nghi~p.
Vf,l
cung ca'p cua
- Qua tdnh l~p cac dlf tmin cung ca'p thong tin cho vi~c xay dlfng ke'
ho~ch va kiSm tra tlnh hlnh thlfc hi~n ke' ho~ch huang de'n cac ID1,1C tieu
tren thi tru'ong cua doanh nghi~p.
- Thie't ks dS l~p bao cao va phan tich cac bao cao cung ca'p cac
thong tin d~c thudS giup cac nha quan tri ra cac quye't djnh kinh doanh.
1.2.1.2.2. !l(fufi nif-m va 6dn cftil't ala !(¢' toan qudn trf
/ quan
" tr1' co/ th;:t
,.:
" ngan
' h cua kx
· e h';:t
1eu 1'a mQ"t· cong
C\J c11t1yen
e
Kex toan
toan nhAin thlfc hic%n qua trlnh nh~n di~n. do luang, tdng h
thong tin huu kh giup cho cac nha quan tri trong doanh nghi~p tbljc
hi~n tO't nl1a'"t cac chuc nang quan trL g6m ho~ch djnh, kiSm tra, danh gia
va d~c bi~t la ra cac quye"t dinh trong mQi khau cong vi~c trong qua tr1nh
kirih doanh.
d~t
Ke' toan qmln tri tru'oc he't pha.i kh~ng djnh la ke' toan, Ja rn9t b9
ph~n ca'"u thanh khong thS tach roi cua h~ thO'ng ke' toan, c6 nhi9m Vf,l td
chuc thong tin kS toan trong doanh nghi9p. FJo'i tu'
tri thu th~p, xll'ly va cung cfip dtt
- Thong tin do ke' tmin qmln trj cung cfip d~t trQng Him cho tu'dng lai,
nghia la n6 khong chi dung l~i cung cffp thong tin cho qua khu, ma quan
trQng hdn la t~o d9 tin c~y cho nhung d~t doan dS d~t dtt<;Jc cho cac m1,1c
tieu tttdng lai trong ho~t d()ng kinh doanh. BS c6 dti
thong tin hifu kh, tin c~y va thich h
-19-
- Thong tin cua ke' tmin qmln tri cung dip, ngoai bi~u hi~n thu'oc do
gia tri, con
dvng thu'oc do thoi gian va hi~n v~t,nh~m qua cac thong tin
d6 cung ca'p cho cac nha qmln td mOt each nhln, tu khai quat de'n c1,1 th6
v'e hi<$n tr~ng ho~t dOng kinh doanh cua mlnh, d~ doanh nghi<$p ung xll'
v~ ra quye't dinh dung di{n nha't.
su
Ph~m vi thong tin cua ke' tmin qmln tri cung ca'p : du'<;lc quye't djnh
hoi nhu diu cac d(p quan tri trong nOi bO doanh nghi<$p, rna nhu diu cua
cac ca'p quan trj l~i ruy thuOc vao ao"i tu<;Jng quan ly theo tung nOi dung
v~ yeu diu thu nh~n thong tin kluic nhau. Do v~y, vi<$c thu th~p, xU' ly va
thie't ke' thong tin cua ke' toan quan tri phai xua't phat din eli theo yeu diu
cua tUng do"i ~u'
kinh doanh:
KS toan quiin trj c6 m6i quan h<$ ch~l che vdi ke' toan tai chlnh va
phan tfch kinh doanh trong vi<$c khai thac k€ toan chi tie't cua ke' toan tai
chlnh va d~c bi<$t quan tam de'n phan tkh tntoc khi kinh doanh nhiim t~o
ra nhfing thong tin c6 gia trj va thkh h<;Jp cung ca'p cho qua tdnh d'e ra
quye't djnh kinh doatih dung di{n.
1.2.1.3. Kt toa1t tai chinh
Ke' toan tai chinh c6 th~ hi~u la cong C\1 cua ke' toan nh~m thl,fc hi<$n
qua trlnh t5ng h<;Jp, do Iuong va truy'en d~t tlnh hlnh tai chlnh cua mOt t5
chuc (ddn vi, doanh nghi<$p).
Qua trlnh t5ng h<;1p va do htong nay du<;Jc thlfc hi<$n theo mOt trlnh tlf
do che' dO ke' toan (chung tu, tai khmln, s6 sach va bao cao) quy djnh.
Cac che' dO cua kS toan du'<;lc xay dl,fng din cu tren chufin ml,fc cua m6i
quo'c gia, c6 hu'ong de'n slf hoa h<;Jp voi cac chufin mlfc va thong 1<$ ke'
toan qu6c te'. Nhan vien ke' toan tuan theo chufin mlfc quy djnh d~ t5ng
h<;Jp va l~p cac bao cao tai chinh d ddn vi mlnh, cung ca'p cho cac do'i
tti
ddn vj. M~it khac, cac bao cao ke' loan c6 du<;Jc so~n thao tuan thu theo
cac chufin rntfc da quy djnh th6ng nha't th1 nhung ng1ioi d ben ngoai
--20-
doanh nghi~p co lien quan voi l
,. b,.ao cao
,. d,.o, t•'-~
,. quyex't·
· ong t'm tren
u 0,.
o d""e ra cac
dlf
tin tren cac bao cao Ia trung tlufc va khach quan. Sau khi da kiSm toan,
cac bao cao tai chinh nay thu'ong du'
· 1.2.1.4. Phlln biit giila kt toan quan tri va kt toan tai chinll
1.2.1.4.1. fJ(Iii1ng tftlm.{fufc nftou gifta !(f.' toan qudn trj 'llO'i !(f.' toan
tdi c/iinfi
£>iSm khac. rihau giua ke'" to an quan tri voi ke'" to an tai chinh chu ye'"u
phat s~nh tu vi~c chung phvc V\1 cho cac d6i tli
phan djnh ke' toan quan trj vdi ke' toan tai chlnh la:
'lJo'i ftt{t11g sit dtptg tliOng tin l(fuic ufum
£>6i tlicjng su dl,lng thong tin cua ke'" toan quan trj chu ye'u la danh
cho nha quan tri tnfc tie'p di'cu hanh ho~t d()ng kinh doanh trong doanh
nghi~p, ngu'
ye'u Ia danh cho cac thanh phfin 0 ben ngoai doanh nghi~p khong tnfc
tie'p di'cu hanh kinh doanh.
· Nhung nha quan trj d ben trong doanh nghi~p Ia nhung ngtfoi tnfc
tie'p di'cu hanh ho~t d()ng san xufit kinh doa-nh hang ngay cua doanh
nghi~p, thu'ong xuyen phai d'c ra cac quySt djnh kluic nhau, c6 lien quan
voi qua trlnh sinh loi ng~n h~n va dai Iwn cua doanh nghi~p, nen Iw cfin
thong tin ra't da d~ng va c6 tinh ricng bidjnh d6.
Cac thong tin lo~i nay hoan toan khac voi lo~i thong tin rna bao cao
ke" toan tai chlnh cung cfip vl n6 chi thich hcjp voi cong vi~c cua nha quan
tri ben trong doanh nghi~p, khong thkh h
cua doanh nghi~p va di'cu nay Iw se c6 dti
