Akio Morita Và Sony - Kiến Tạo Nền Giải Trí Tương Lai. phân 1

KIÏËN TAÅO NÏÌN GIAÃI TRÑ TÛÚNG LAI
1
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
32
AKIO MORITA & SONY
Têåp sấch nây lâ mưåt phêìn trong bưå sấch ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM
VÂ THÏË GIÚÁI. Vâ bưå sấch nây lâ kïët quẫ ca dûå ấn nghiïn cûáu mang
tïn Ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do cấc chun
gia ca PACE cng mưåt sưë tấc giẫ phưëi húåp thûåc hiïån.
PACE giûä bẫn quìn
Copyright©2007 by PACE
Bưå sấch àậ àûúåc àùng k bẫn quìn, mổi thưng tin xin vui lông gûãi vïì:
PACE
Tôa nhâ PACE
341 Nguỵn Trậi, Qån 1
TP. Hưì Chđ Minh, Viïåt Nam
Email:
In lêìn thûá nhêët tẩi TP.HCM, do Nhâ xët bẫn Trễ êën hânh.
Tấc giẫ têåp sấch: Lï Nguỵn
(mưåt phêìn ca dûå ấn) vâ cấc chun gia ca PACE
Giấm àưëc àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nhốm biïn têåp vâ àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nguỵn Dûúng Hiïëu
Nguỵn Hưìng Dung
Nguỵn Thõ Hâ
ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM VÂ THÏË GIÚÁI
Akio Morita vâ SONY
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
Lï Nguỵn vâ cấc chun gia ca PACE
Chòu trách nhiệm xuất bản: Ts. Quách Thu Nguyệt
Biên tập: Thành Nam

Bìa: Hữu Bắc
Sửa bản in: Phạm Nguyễn
Kỹ thuật vi tính: Mai Khanh + Thanh Hà
NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
161B Lý Chính Thắng - Quận 3 - Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 9316289 - 9316211 - 8465595 - 8465596 - 9350973
Fax: 84.8.8437450 - E-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn
Website:
CHI NHÁNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TẠI HÀ NỘI
20 ngõ 91, Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa - Hà Nội
ĐT & Fax: (04) 7734544
E-mail: vanphongnxbtre@ hn.vnn.vn
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
54
AKIO MORITA & SONY
Nhốm chun gia, nhốm àiïìu phưëi, nhốm tấc giẫ vâ nhốm biïn têåp ca
dûå ấn nghiïn cûáu Ài tòm Àẩo Kinh doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái xin
chên thânh cẫm ún cấc cưng ty, cú quan, àún võ vâ cấc cấ nhên àậ nhiïåt
tònh hưỵ trúå thưng tin, tû liïåu trong viïåc triïín khai dûå ấn nghiïn cûáu vâ
thûåc hiïån têåp sấch nây.
Mc lc
Cng bẩn àổc,
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI? 7
Lúâi nối àêìu 13
Phêìn I.
DƯÌN TOÂN BƯÅ SÛÁC MẨNH
CHO VIÏÅC KIÏËN TẨO TÛÚNG LAI
Chûúng 1. 19
NHÛÄNG CHIÏËC MẤY THU THANH BÕ ÀÊÅP NẤT
Nhûäng ngûúâi tiïn phong giẫi bâi toấn nhu cêìu xậ hưåi 22

Cưng nghïå – nûúác Nhêåt cêìn cưng nghïå 30
Chûúng 2. 33
RẾT QUẤ – HẬY LÂM GƯËI SÛÚÃI ÊËM
Ngûúâi dên cêìn cấi àố, Ibuka 36
Àấp ûáng nhûäng nhu cêìu tiïìm êín 41
Phêìn II.
TỊM ÀÛÚÂNG TOÂN CÊÌU HỐA
Chûúng 1. 55
TỊM ÀÛÚÂNG VÛÚÅT ÀẪO
Ibuka mưåt mònh àïën M 56
Lưëi ài ngay dûúái chên mònh 61
Chûúng 2. 71
NHỊN THÊËY TRÛÚÁC CÚ HƯÅI VÂ DẤM THÛÃ SÛÁC
“Canh bẩc” transistor 72
Thđch ûáng vúái låt chúi toân cêìu 77
Triïët l Ngûúâi tiïn phong 80
Chûúng 3. 89
DÊËU ÊËN CA “NGÛÚÂI ÀÂN ƯNG ÀI BƯÅ”
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
76
AKIO MORITA & SONY
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Bưå sấch mâ bẩn àổc àang cêìm trïn tay lâ kïët quẫ
ca dûå ấn nghiïn cûáu mang tïn Ài tòm Àẩo Kinh doanh
ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do Tưí húåp Giấo dc PACE
thûåc hiïån trong sët 14 thấng vûâa qua.
Chng tưi àùåt tïn cho bưå sấch nây lâ Àẩo Kinh doanh
Viïåt Nam vâ Thïë giúái vúái mong mën àûúåc chia sễ cng
bẩn àổc, àùåc biïåt lâ bẩn àổc doanh nhên vâ bẩn àổc
quan têm àïën kinh doanh, nhûäng kiïën giẫi vïì hâng loẩt

cấc cêu hỗi nhû: “Kinh doanh lâ gò?”, “Doanh nhên lâ
ai?”, “Àêu lâ ‘àẩo’ ca nghïì kinh doanh?” vâ “Tẩi sao
kinh doanh lâ mưåt nghïì cao qu vâ xûáng àấng àûúåc
xậ hưåi tưn vinh?”...
Àưåi ng chun gia ca PACE cng cấc cưång sûå àậ
nghiïn cûáu cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ca 25 doanh nhên
huìn thoẩi, àïën tûâ 25 têåp àoân kinh doanh dêỵn àêìu
trong nhûäng bẫng xïëp hẩng doanh nghiïåp trïn toân thïë
giúái, nhùçm tòm kiïëm “cấi àẩo”, cấi triïët l cưët lội trong
kinh doanh ca hổ. Mc àđch lâ àïí l giẫi xem vò sao
hổ lâ nhûäng ngûúâi kiïëm tiïìn nhanh nhêët, kiïëm tiïìn nhiïìu
nhêët vâ kiïëm tiïìn bïìn vûäng nhêët thïë giúái, àưìng thúâi
hổ lẩi àûúåc xậ hưåi àùåc biïåt kđnh trổng?
Phên tđch tûâng chùång àûúâng, tûâng mưëc sûå nghiïåp,
tûâng bûúác thùng trêìm... ca nhûäng huìn thoẩi doanh
nhên nây, chng tưi àậ àc kïët àûúåc nhûäng nết chung
Lùỉng nghe nhûäng thúã than 90
Nhûäng bûúác ài àêìu tiïn ra thïë giúái 95
Phêìn III.
NƯËI KÏËT NHÛÄNG GIẤ TRÕ
Chûúng 1. 103
SAO KHƯNG DẤM KHÙÈNG ÀÕNH?
Nhûäng ngûúâi bẩn – ngûúâi thêìy àêìu tiïn trïn àêët M 104
Tưi lâ Akio Morita àïën tûâ Nhêåt Bẫn 108
Thûa qu võ, sẫn phêím nây “Made in Japan” 115
Chûúng 2. 125
XẤC LÊÅP VÕ THÏË TRÏN BẪN ÀƯÌ CƯNG NGHÏÅ
Con àûúâng chùèng mêëy ai ài 126
Chûä tđn vâ ngun tùỉc “nối KHƯNG” trong húåp tấc 137
Chûúng 3. 143

CH NGHƠA ẤI QËC CA DOANH NHÊN NHÊÅT
Sony – sûác kếo vâ sûác àêíy trong nïìn kinh tïë Nhêåt Bẫn 144
Phưí biïën cưng nghïå àïí tùng lûåc phất triïín 147
Phêìn IV.
HỔC TÊÅP LÂ NƯỴ LÛÅC CA CẪ MƯÅT ÀÚÂI NGÛÚÂI
Chûúng 1. 153
XÊY TÂI NÙNG BÙÇNG NHÛÄNG VIÏN ÀẤ KINH NGHIÏÅM
Triïët l quẫn l àêìu àúâi 154
Bâi hổc tûâ gia àònh nhỗ 161
Chûúng 2. 171
VỊ MƯÅT THÏË GIÚÁI NGÂY MAI
Mưåt àẩi sûá khưng hâm 172
Nhûäng àiïìu dïåt nïn mưåt huìn thoẩi 185
Phêìn V.
PH LC
Cng bẩn àổc
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
98
AKIO MORITA & SONY
nhêët, nối chđnh xấc hún, lâ nhûäng ëu tưë khiïën hổ trúã
nïn vơ àẩi, trúã thânh nhûäng doanh nhên huìn thoẩi.
Àố lâ sûå khao khất, lâ niïìm àam mï mưåt cấch mậnh
liïåt àïí sấng tẩo, àïí àem àïën thêåt nhiïìu giấ trõ múái cho
cåc sưëng vâ cho xậ hưåi. Hổ àậ thûåc hiïån àûúåc àiïìu
àố bùçng viïåc cưëng hiïën cẫ cåc àúâi mònh lêỵn viïåc truìn
àẩt, dêỵn àûúâng cho hêåu thïë.
Trong lúâi àêìu nây ca bưå sấch, chng tưi cng mën
kïí lẩi vúái qu võ mưåt vâi cêu chuån vâ mưåt vâi so
sấnh mâ PACE ln tûå hâo khi tòm thêëy nố trong hânh
trònh Khất vổng Doanh trđ ca mònh trong sët nhûäng

nùm vûâa qua:
Bâ ch mưåt tiïåm tẩp hốa sët ngây khưng vui vò bn
bấn ïë êím. Nhûng sau nhûäng ngây thấng nhòn vâo “mùỉt”
khấch hâng, bâ chúåt nghơ: “Sao tưi khưng lâ ngûúâi giẫi
quët vêën àïì nhu ëu phêím cho cẫ xốm?”. Vâ mổi chuån
thay àưíi. Tûâ àố, nhiïìu gia àònh chûa khấ giẫ trong khu
phưë cố thïí mua mưåt, hai gối mò tưm (mâ khưng cêìn phẫi
mua cẫ thng mò), mưåt tếp bưåt ngổt (mâ khưng cêìn phẫi
mua cẫ gối bưåt ngổt). Bâ cố thïí múã cûãa lc múâ sấng
hay nûãa àïm, khi chùèng côn núi nâo bấn hâng nûäa àïí
àấp ûáng nhu cêìu “hïët chanh àưåt xët” hóåc “nhâ khưng
côn nûúác mùỉm”. Hay hún nûäa, mổi ngûúâi chó “xểt” mưåt
hai bûúác chên lâ cố ngay nhûäng vêåt phêím cêìn thiïët
nhêët cho gia àònh. Lẩi thïm chuån giấ cẫ ca bâ so
vúái chúå vâ siïu thõ cng chùèng chïnh lïåch lâ bao. Ai
cng àoấn ra kïët quẫ: cûãa tiïåm sët ngây ngûúâi ra kễ
vâo, bâ thò bấn hâng ln tay vâ cûúâi nối ln miïång.
Khưng chó tiïìn lậi thu àûúåc tùng cao, mâ bâ côn cố “lúåi
nhån” lúán nhêët lâ sûå qu mïën ca mổi ngûúâi dânh
cho mưåt ngûúâi biïët kinh doanh nhû bâ.
Cêu chuån thûá hai vïì mưåt cú súã sẫn xët t sùỉt. Ngûúâi
ta thûúâng mua t ca cú súã nây vïì àïí àûång hưì sú. Mưåt
cú súã bế xđu rêët àưỵi bònh thûúâng thò liïåu cố mang trong
ngûúâi “sûá mïånh xậ hưåi”? Trong mưåt thúâi gian dâi, cú
súã hoẩt àưång cêìm chûâng, cho àïën mưåt ngây ưng ch
ca nố thay àưíi cấch nghơ: tưi khưng “bấn t sùỉt” nûäa,
mâ sệ “bấn giẫi phấp lûu trûä hưì sú vùn phông”. Tûâ àố,
ưng vâ àưìng sûå tiïën hânh nghiïn cûáu àïí tẩo ra nhûäng
cấi t sao cho cố thïí chưëng àûúåc mưëi, mổt, chưëng thêëm,
ngùn t nây thò cố khốa kiïn cưë àïí àûång hưì sú quan

trổng, ngùn t khấc thò khưng cêìn khốa àïí dïỵ kếo ra
kếo vâo... Ưng cng chõu khố ài àïën cấc vùn phông àïí
nghiïn cûáu mâu sún, thay àưíi kđch cúä, kiïíu dấng... Thïë
lâ sẫn phêím ca ưng côn thïm tđnh nùng lâm àểp cho
cẫ vùn phông ca cấc cưng ty. Chó sau mưåt thúâi gian
ngùỉn, cú súã ca ưng àậ lưåt xấc vâ phất triïín rêët nhanh.
Nhû vêåy, doanh nghiïåp lúán hay nhỗ ty thåc vâo vêën
àïì xậ hưåi mâ hổ giẫi quët àûúåc. Bâ ch tẩp hốa ca
khu phưë nổ cng Sam Walton (ưng ch têåp àoân bấn
lễ lúán nhêët thïë giúái Wal-Mart) àïìu giẫi quët vêën àïì
mua sùỉm ca xậ hưåi thưng qua viïåc múã cûãa hâng bấn
lễ. Hổ chó khấc nhau vïì phẩm vi: xậ hưåi ca bâ ch tiïåm
tẩp hốa lâ mưåt khu phưë, côn xậ hưåi ca Sam mang têìm
cúä thïë giúái.
Àiïìu xậ hưåi quan têm khưng phẫi lâ doanh nghiïåp
àố kiïëm àûúåc bao nhiïu mâ lâ hổ àậ mang lẩi gò cho
cưång àưìng. Chùèng hẩn, trong khi tó ph Nhêåt, Toyoda
(“cha àễ” ca Toyota), vúái tinh thêìn ấi qëc àûúåc ngûúâi
Nhêåt xem nhû anh hng dên tưåc thò tó ph Nga,
Khodorkovsky (ưng ch ca Yukos), ưng ta lâ ai trong
mùỉt dên Nga thò chó ngûúâi Nga múái thêëu rộ. Sûå khấc
nhau nây cố lệ do cấch thûác kiïëm tiïìn ca hổ.
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
1110
AKIO MORITA & SONY
Nghïì kinh doanh, xûa nay vêỵn thûúâng bõ hiïíu chó
nhû lâ nghïì “kiïëm tiïìn”. Nhûng thûåc chêët, khưng hïì
cố nghïì kiïëm tiïìn, búãi nghïì nâo thò cng kiïëm tiïìn
cẫ. Chùèng hẩn, låt sû kiïëm tiïìn bùçng viïåc hânh nghïì
låt, bấc sơ kiïëm tiïìn bùçng cấch chûäa bïånh cûáu ngûúâi...

Vâ doanh nhên, ngûúâi hânh nghïì kinh doanh, cng
kiïëm tiïìn bùçng cấch lậnh àẩo mưåt doanh nghiïåp vâ
thưng qua doanh nghiïåp àố àïí giẫi quët vêën àïì hay
àấp ûáng nhu cêìu nâo àố ca xậ hưåi. Nhûng àiïìu khấc
biïåt ca nghïì kinh doanh lâ trong quấ trònh hânh
nghïì ca mònh doanh nhên khưng hânh àưång mưåt
cấch àún lễ mâ biïët kiïën tẩo ra cấc chỵi giấ trõ. C
thïí hún, hổ nùỉm lêëy mưåt doanh nghiïåp vâ têåp húåp
bïn mònh nhiïìu thânh viïn àïí cng cưång hûúãng lẩi
nhùçm hònh thânh mưåt sûác mẩnh tưíng lûåc, tûâ àố tẩo
ra nhiïìu giấ trõ hún cho xậ hưåi. Àố cng chđnh lâ l
do mâ nghïì kinh doanh thûúâng kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn
hún so vúái nhûäng nghïì khấc vâ vêỵn àûúåc cưång àưìng
xậ hưåi ng hưå.
Nghiïn cûáu 25 huìn thoẩi doanh nhên thïë giúái cho
thêëy, d cố quấ nhiïìu sûå khấc biïåt nhûng hổ àïìu cố
chung mưåt tû tûúãng ch àẩo: “Kinh doanh lâ phng sûå
xậ hưåi”. Hay nối mưåt cấch àêìy à hún, “Kinh doanh lâ
kiïëm tiïìn bùçng cấch phng sûå xậ hưåi, bùçng cấch dng
sẫn phêím hay dõch v nhû lâ phûúng tiïån àïí giẫi quët
nhûäng vêën àïì ca xậ hưåi vâ lâm cho cåc sưëng trúã nïn
tưët àểp hún”.
Cấi “àẩo” kinh doanh nây àậ àûúåc hổ quấn triïåt ngay
tûâ bíi àêìu khúãi nghiïåp àêìy gian khố cho túái lc thânh
cưng. Vâ sûå thêåt nây cng chđnh lâ l do gip hổ kiïëm
tiïìn nhanh nhêët, nhiïìu nhêët, bïìn nhêët, côn bẫn thên
hổ thò àûúåc xậ hưåi tưn vinh, nïí trổng, vâ rưìi hổ ài vâo
lõch sûã kinh doanh thïë giúái nhû nhûäng huìn thoẩi, doanh
nghiïåp ca hổ cng vơ àẩi vâ trûúâng tưìn.
Nhû vêåy, vúái mưåt têm thïë ln hûúáng vïì cưång àưìng,

ln khất khao lâm cho xậ hưåi quanh mònh (cố thïí nhỗ
gổn trong mưåt ngưi lâng hóåc rưång lúán bùçng cẫ mưåt
hïå mùåt trúâi) tưët àểp hún, chđnh hổ, nhûäng doanh nhên
(d lúán hay nhỗ, d “Têy” hay “Ta”, d “cưí” hay “kim”)
ln àûúåc xậ hưåi tưn vinh khưng phẫi vò sưë ca cẫi khưíng
lưì hổ kiïëm àûúåc, mâ vò nhûäng àống gốp vư giấ ca hổ
vâo sûå àưíi thay ca thïë giúái nây.
Song song vúái nhûäng doanh nhên lêỵy lûâng ca thïë
giúái, àiïìu khấc biïåt úã bưå sấch nây lâ chng tưi àậ khúãi
sûå hânh trònh tòm kiïëm nhûäng “huìn thoẩi doanh nhên
Viïåt Nam” àïí, nhû mưåt cưë gùỉng, “àõnh võ” xem ưng cha
ta ngây xûa àậ khúãi sûå kinh doanh nhû thïë nâo. Vâ thêåt
bêët ngúâ, trong lõch sûã Viïåt Nam àậ tûâng cố nhûäng Lûúng
Vùn Can, Bẩch Thấi Bûúãi, Nguỵn Sún Hâ, Trõnh Vùn
Bư... vúái nhûäng tû tûúãng kinh doanh cố thïí gêy ngẩc
nhiïn cho àïën têån bêy giúâ.
Nhòn “Têy” sệ thêëy “Àưng”, soi “cưí” mâ ngêỵm túái “kim”,
àố lâ àiïìu mâ chng tưi, nhûäng ngûúâi thûåc hiïån bưå sấch,
mong mën àûúåc chia sễ. Bưå sấch nây cng lâ mưåt cêu
chuån, mưåt phấc thẫo cho bûác tranh toân cẫnh sinh
àưång vâ àêìy mâu sùỉc vïì doanh nhên thïë giúái - nhûäng
doanh nhên lâm thay àưíi thïë giúái, vâ vïì mưåt thïë hïå doanh
nhên tiïìn bưëi ca Viïåt Nam cấch àêy gêìn mưåt trùm nùm
lõch sûã - mưåt thïë hïå doanh nhên mâ àïën ngây nay chng
ta vêỵn cố thïí tûå hâo. Tûâ àố, nhûäng nưỵ lûåc nây sệ gốp
phêìn hònh thânh vùn hốa doanh nhên Viïåt, mưåt bưå phêån
quan trổng trong vùn hốa Viïåt Nam.
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
1312
AKIO MORITA & SONY

LÚÂI NỐI ÀÊÌU
“Khi sinh ra, bẩn khốc côn mổi ngûúâi àïìu cûúâi.
Sưëng sao cho khi bẩn qua àúâi, mổi ngûúâi àïìu khốc
trong khi mưỵi mònh bẩn cûúâi” – cố mưåt cêu thânh
ngûä mâ dêỵu nhiïìu nùm qua rưìi, nhiïìu ngûúâi dên
Nhêåt vêỵn thónh thoẫng nhúá lẩi khi nhòn thêëy mưåt
cấi ti-vi mang nhận hiïåu Sony. Hổ, nhûäng con ngûúâi
hïët sûác bònh thûúâng êëy, hêìu hïët chûa mưåt lêìn gùåp
gúä ngûúâi cha ca têåp àoân Sony Akio Morita. Nhûng
vúái hổ, ưng chiïëm mưåt võ trđ quan trổng, thêåt quan
trổng trong lông hổ. Àún giẫn, ưng àậ lâm thay àưíi
cåc sưëng ca hổ, lâm thay àưíi mưi trûúâng sưëng xung
quanh hổ bùçng tâi nùng xët chng vâ tinh thêìn
xậ hưåi rưång lúán ca mònh.
Mưåt trong nhûäng ngûúâi bẩn ca tưi, chõ Miki Amorato,
àang lâm viïåc tẩi Thânh phưë Hưì Chđ Minh àậ kïí cho
tưi vïì nhûäng giổt nûúác mùỉt ca bâ nưåi mònh khi nghe
tin Akio Morita qua àúâi. Miki khưng khốc, nhûng giổng
chõ nghe nghên nghển lc nhúá lẩi khoẫnh khùỉc chõ
theo dội àấm tang ca ưng cấch àêy àậ nhiïìu nùm...
*
* *
Ngây 4.10.1999, mưåt ngây thu ẫm àẩm úã àẫo qëc
mùåt trúâi mổc, thanh êm nhûäng nhẩc phêím ca
Chng tưi xin àûúåc gûãi lúâi tri ên trên trổng nhêët àïën
nhûäng àưìng nghiïåp àậ hưỵ trúå tinh thêìn cho chng tưi,
àïën cấc cấ nhên vâ àún võ àậ sùén lông hưỵ trúå thưng
tin, tû liïåu trong quấ trònh nghiïn cûáu. Àùåc biïåt, chng
tưi mën gûãi lúâi cấm ún chên thânh àïën cấc têåp àoân
hâng àêìu thïë giúái do cấc doanh nhên huìn thoẩi sấng

lêåp, cấm ún gia tưåc hổ Lûúng, gia tưåc hổ Bẩch,... - hêåu
dụå ca c Lûúng Vùn Can, c Bẩch Thấi Bûúãi... àậ nhiïåt
têm gip àúä chng tưi trong sët quấ trònh “ài tòm Àẩo
Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái”.
Viïåc triïín khai dûå ấn nây tûâ khêu nghiïn cûáu àïën
thïí hiïån thânh sấch trong mưåt thúâi gian khưng dâi, cng
nhûäng khố khùn trong quấ trònh ài tòm tû liïåu lõch sûã
vïì cấc nhên vêåt, chùỉc hùèn bưå sấch sệ khố trấnh khỗi
nhûäng sai sốt nhêët àõnh. Do vêåy, chng tưi rêët mong
nhêån àûúåc sûå thưng cẫm cng nhû nhûäng gốp chia
sễ ca bẩn àổc gêìn xa vïì bưå sấch àïí lêìn tấi bẫn tiïëp
theo àûúåc hoân thiïån hún.
Chng tưi, PACE vâ Nhâ xët bẫn Trễ, xin trên trổng
giúái thiïåu cng bẩn àổc bưå sấch àêìy têm huët nây.
Vâ chng tưi cng tin rùçng, qua bưå sấch nây, bẩn àổc
sệ cố thïm kiïën giẫi vïì “àẩo kinh doanh”, àïí tûâ àố, tûå
mònh àûa ra mưåt àõnh nghơa cho nghïì kinh doanh vâ
tûå mònh khùèng àõnh rùçng, kinh doanh lâ kiïëm tiïìn hay
phng sûå xậ hưåi!
Thay mùåt Nhốm tấc giẫ ca bưå sấch
Giẫn Tû Trung - Ngûúâi Sấng lêåp PACE
Sâi Gôn, Xn Àinh Húåi, 2007
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
1514
AKIO MORITA & SONY
50 nùm êëy, Akio Morita àậ lâm thay àưíi xậ hưåi
Nhêåt Bẫn bùçng nhûäng tûúãng ca mònh. Hún thïë
nûäa, ưng àậ lâm thay àưíi cẫ cấch nhòn ca thïë giúái
vïì àêët nûúác bõ bẩi trêån trong chiïën tranh vúái tân
tđch ca hai quẫ bom ngun tûã.

*
* *
Tưi gổi ưng lâ mưåt huìn thoẩi – mưåt huìn thoẩi
àậ dânh trổn cåc àúâi mònh, trổn sûå nghiïåp ca mònh
àïí phc v nhên loẩi.
Tấc giẫ
Giacomo Puccini vang vổng khùỉp núi. Nhûäng giai
àiïåu opera àêỵm chêët nây lẩi chđnh lâ giai àiïåu àûa
tang mưåt huìn thoẩi ca nûúác Nhêåt: Akio Morita
– ngûúâi sấng lêåp têåp àoân Sony. Àún giẫn, vò àêy
lâ nhûäng giai àiïåu mâ ưng thđch nhêët khi côn sưëng.
Ngây hưm êëy, nûúác Nhêåt khốc khi giậ tûâ mưåt ngûúâi
cưng dên tuåt diïåu ca mònh. Akio Morita ra ài úã
tíi 78 sau khi àậ cưëng hiïën cho nûúác Nhêåt vâ thïë
giúái nhûäng giấ trõ vư cng to lúán.
Hún 3.000 ngûúâi, gưìm nhiïìu chđnh khấch vâ nhâ
ngoẩi giao, trong àố cố cấc cûåu Th tûúáng, cấc lậnh
àẩo nhûäng têåp àoân lúán tẩi Nhêåt Bẫn àậ têåp trung
trûúác khấch sẩn Tokyo àïí tiïỵn àûa Morita vïì núi
an nghó cëi cng.
Mổi ngûúâi àûáng n vâ ci àêìu trûúác chên dung
ca Morita trïn mân hònh khưí lúán cao 3m trong nhẩc
phêím Ave Maria ca nhâ soẩn nhẩc Àûác, Schubert
do dân nhẩc Tokyo Philharmonic biïíu diïỵn. Nhûäng
thûúác phim video phất lẩi hònh ẫnh Morita khi côn
trễ àang bây tỗ niïìm mong mën lâm chiïëc cêìu nưëi
giûäa Nhêåt Bẫn vâ phêìn côn lẩi ca thïë giúái, nhûäng
hònh ẫnh vïì chiïëc ti-vi àêìu tiïn xët hiïån trïn thõ
trûúâng, niïìm vui ca lư hâng xët khêíu àêìu tiïn...
Khi chiïëc xe chúã quan tâi Morita chẩy ngang tr

súã ca Sony, khoẫng 3.000 cưng nhên viïn ca têåp
àoân àậ àûáng sùén hai bïn àûúâng, kđnh cêín tûâ biïåt
ngûúâi lậnh àẩo, ngûúâi thêìy, ngûúâi bẩn lúán ca hổ,
ngûúâi àậ gùỉn bố cåc àúâi mònh vúái thûúng hiïåu
Totsuko vâ Sony sët hún 50 nùm.
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
1716
AKIO MORITA & SONY
hêìn I.
D
ƯÌN
T
OÂN
B
ƯÅ
S
ÛÁC
M
ẨNH
C
HO
V
IÏÅC
K
IÏËN
T
ẨO
T
ÛÚNG
L

AI
“Cẫ nûúác Nhêåt hậy nhòn vïì phđa trûúác, dưìn toân
bưå sûác mẩnh cho viïåc kiïën tẩo tûúng lai vâ tiïën
bûúác theo àâ tiïën chung ca thïë giúái”.
Nhêåt hoângNhêåt hoâng
Nhêåt hoângNhêåt hoâng
Nhêåt hoâng – tun bưë sau chiïën tranh
P
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
1918
AKIO MORITA & SONY
Chûúng 1.
N
HÛÄNG
C
HIÏËC
M
ẤY
T
HU
T
HANH
B
Õ
À
ÊÅP
N
ẤT
Mưåt xậ hưåi bõ mêët thưng tin liïn lẩc búãi têët cẫ nhûäng chiïëc
mấy thu thanh c àậ bõ àêåp nất trong chiïën tranh vò súå rô ró

thưng tin vâ hoang mang dên tònh.
Sấch lõch sûã Nhêåt BẫnSấch lõch sûã Nhêåt Bẫn
Sấch lõch sûã Nhêåt BẫnSấch lõch sûã Nhêåt Bẫn
Sấch lõch sûã Nhêåt Bẫn
Hoẩt àưång khưng vò nhûäng àưång cú thûúng mẩi, anh àậ tòm
tôi, múã rưång viïåc sûã dng cấc mấy thu thanh sống ngùỉn bùçng
cấch chuín àưíi cấc mấy thu thanh thưng thûúâng hóåc bùçng
viïåc sûã dng mưåt thiïët bõ bưí sung...
Nhêåt bấo Ashahi ShimbunNhêåt bấo Ashahi Shimbun
Nhêåt bấo Ashahi ShimbunNhêåt bấo Ashahi Shimbun
Nhêåt bấo Ashahi Shimbun
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
2120
AKIO MORITA & SONY
àiïìu kiïån trûúác qn Àưìng minh vâ nhêån àõnh rùçng
àiïìu nây “múã àûúâng cho mưåt nïìn hôa bònh bïìn vûäng
dânh cho cấc thïë hïå mai sau”. Ưng cng àưång viïn
nûúác Nhêåt hậy nhòn vïì phđa trûúác, “dưìn toân bưå sûác
mẩnh cho viïåc kiïën tẩo tûúng lai” vâ “tiïën bûúác theo
àâ tiïën chung ca thïë giúái” (Made in Japan).
Bẫn tun bưë àậ àûúåc dên chng àốn nhêån vúái
rêët nhiïìu thấi àưå khấc nhau. Khưng đt ngûúâi Nhêåt
thúã phâo vò biïët rùçng, tûâ nay nưỵi thưëng khưí do chiïën
tranh gêy ra khưng côn nûäa, nhûng àưìng thúâi cng
thûác àûúåc rùçng nhûäng khố khùn trong mưåt nïìn
hôa bònh nhen nhm giûäa àưëng tro tân khưng phẫi
lâ dïỵ vûúåt qua. Mưåt sưë khấc, nhêët lâ giúái trễ, cẫm
thêëy tûå ấi dên tưåc bõ tưín thûúng sêu sùỉc, hổ kđch
àưång gêy bẩo loẩn àïí chưëng lẩi lïånh àêìu hâng, kïí
cẫ viïåc chiïëm dinh th tûúáng àïí biïíu dûúng lûåc lûúång.

Th tûúáng Nhêåt, Kantaro Suzuki àậ may mùỉn chẩy
thoất trong nhûäng giêy pht àêìy nguy hiïím àố. Mưåt
sưë sơ quan àậ mưí bng tûå sất (hara-kiri) àïí thïí hiïån
lông trung nghơa vúái Nhêåt hoâng vâ àêët nûúác Ph
tang.
Nhiïìu binh lđnh Nhêåt úã ngoâi nûúác khưng cố may
mùỉn nhû nhûäng ngûúâi côn sưëng trong nûúác. Tẩi Mận
Chêu, 500 lđnh Nhêåt bõ bùỉt lâm t binh, bõ àây ài
Siberia vâ nhiïìu núi khấc, cố nhûäng ngûúâi sau mûúâi
hai nùm xa xûá múái àûúåc quay vïì sum hổp vúái gia
àònh. Côn nhiïìu vêën àïì xậ hưåi khấc khiïën nhûäng
ngûúâi trûåc tiïëp chûáng kiïën hay nghe kïí lẩi khưng
khỗi chẩnh lông.
Ngây 14.8.1945, lêìn àêìu tiïn ngûúâi dên Nhêåt àûúåc
nghe tiïëng nối ca Nhêåt hoâng Hirohito, khưng phẫi
tiïëng nối ph d hay chc mûâng hổ hùçng mong àúåi,
mâ lâ lúâi tun bưë àêìu hâng vư àiïìu kiïån, sau khi
nhiïìu thêìn dên ca ngâi hûáng chõu hai quẫ bom
ngun tûã àêìu tiïn thẫ xëng cấc thânh phưë
Hiroshima vâ Nagasaki.
Trêån Thïë chiïën khng khiïëp kïët thc vúái nhûäng
tưín thêët khưng kïí xiïët. ÚÃ nhûäng àư thõ lúán nhû Tokyo,
Yokohama, Osaka, Nagoya... chó nhûäng kiïën trc kiïn
cưë lâ côn àûáng vûäng, àa sưë nhâ cûãa àậ trúã thânh
nhûäng àưëng gẩch vn. Nhûäng thûúác phim tû liïåu
vïì thúâi k nây cho thêëy mưåt nûúác Nhêåt xú xấc, hoang
tân, vúái nhûäng ph nûä, trễ em ngú ngấc, àûa nhûäng
cùåp mêët thêët thêìn nhòn cẫnh tûúång ngưín ngang quanh
hổ, cú hưì nưỵi mêët mất lúán quấ, nûúác mùỉt khưng côn
àïí chẫy nûäa. Th àư Tokyo sêìm ët lâ thïë, mưåt thânh

phưë 7 triïåu ngûúâi mâ chó côn khưng àêìy 50% cû dên
úã lẩi, hún mưåt nûãa dên sưë tûá tấn vïì nhûäng lâng qụ
hóåc phiïu dẩt túái cấc àư thõ nhỗ. Nhêåt Hoâng Hirohito
tun bưë trïn àâi phất thanh vïì sûå àêìu hâng vư
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
2322
AKIO MORITA & SONY
cú súã sûãa chûäa, nêng cêëp mấy thu thanh mổc lïn
khùỉp cấc thânh phưë, lưi cën nhiïìu chun viïn k
thåt trễ tíi vâo cåc.
Trong sưë nây cố Masaru Ibuka, mưåt k sû àiïån
sinh nùm 1908, tưët nghiïåp trûúâng Khoa hổc k thåt
thåc Àẩi hổc Waseda, àang àiïìu hânh cưng ty Tokyo
Tsushin Kogyo K.K. (Cưng ty K thåt Viïỵn thưng
Tokyo) chun cung ûáng dng c àiïån, thiïët bõ radar
cho qn àưåi Nhêåt.
Thấng 9.1945, Ibuka quay lẩi Tokyo, bùỉt àêìu nhûäng
dûå tđnh múái, khi chiïën tranh khưng côn àe dổa thânh
phưë nây nûäa. Anh thụ mưåt cùn phông nhỗ úã têìng
ba ca Cûãa hâng bấch hốa Shirokiya úã Nihonbashi
àïí lâm xûúãng sẫn xët. Chi phđ, lûúng bưíng cho nhên
viïn àïìu lêëy tûâ nhûäng khoẫn tiïìn dânh dm ca
chđnh ngûúâi k sû nhiïìu khất vổng nây. Sau khi nùỉm
bùỉt àûúåc nhu cêìu vïì thưng tin ca ngûúâi dên Nhêåt,
nhêët lâ sûå thiïëu thưën cấc phûúng tiïån k thåt, Ibuka
quët àõnh chuín sang cưng viïåc sûãa chûäa mấy
thu thanh vâ cung cêëp cho ngûúâi tiïu dng cấc bưå
chuín àưíi (converter) vâ bưå tiïëp húåp (adapter) cố
thïí gùỉn vâo mấy thu thanh àïí nghe tin tûác tûâ cấc
àâi phất thanh phất ài bùçng sống ngùỉn. Viïåc lâm

ca Ibuka cng cấc àưìng nghiïåp àûúåc cưng chng
àốn nhêån nưìng nhiïåt. Ngây 6.10.1945, nhêåt bấo
Asahi Shimbun àậ dânh hùèn mc “Bt chò xanh”
quen thåc àïí viïët vïì cưng ty ca Ibuka, trong àố
cố àoẩn: “... Anh Masaru Ibuka, ngun giẫng viïn
bưå mưn Khoa hổc vâ k thåt trûúâng Àẩi hổc Waseda,
Thïë chiïën thûá hai àậ cûúáp mêët sinh mẩng ca 37,6
triïåu ngûúâi, cẫ qn àưåi lêỵn thûúâng dên, chó riïng
úã tấm nûúác dđnh lđu nhiïìu àïën cåc chiïën lâ Àûác,
, Nhêåt, Ba Lan, Phấp, Anh, Liïn Xư vâ M. Trong
nhûäng nûúác nây, Liïn Xư thiïåt mêët 21,3 triïåu mẩng
sưëng, kïë àïën lâ Àûác, hún 7 triïåu ngûúâi tûã vong. Riïng
Nhêåt cố 1,7 triïåu binh sơ tûã trêån vâ 360.000 ngûúâi
dên hi sinh trong cåc chiïën. Nhûäng con sưë khư khan
àố lâ chûáng tđch ca mưåt trong nhûäng thẫm hổa ghï
gúám nhêët trong lõch sûã loâi ngûúâi.
NHÛÄNG NGÛÚÂI TIÏN PHONG GIẪI
BÂI TOẤN NHU CÊÌU XẬ HƯÅI
Chiïën tranh vûâa kïët thc, àúâi sưëng ca nûúác Nhêåt
thiïëu thưën trùm bïì, kïí cẫ nhûäng mốn ùn tinh thêìn
àún giẫn nhêët. Khố cố thïí tòm thêëy mưåt mấy thu
thanh côn ngun vển. Trong chiïën tranh, cẫnh sất
Nhêåt båc thûúâng dên giao nưåp mấy thu thanh àïí
hổ hy ài bùng sống ngùỉn vò súå nhûäng tin tûác chiïën
trûúâng phất ài tûâ cấc àâi phûúng Têy lâm hoang
mang dên chng, mùåt khấc binh lđnh Nhêåt cố thïí
bõ àưëi phûúng lung lẩc tinh thêìn.
Khi hôa bònh lêåp lẩi rưìi, nhûäng hẩn chïë ca thúâi
chiïën khưng côn l do àïí tưìn tẩi nûäa, ngûúâi dên àua
nhau tòm mua mấy thu thanh c, sûãa chûäa vâ nêng

cao tđnh nùng ca chng. Cố cêìu têët sệ cố cung, nhiïìu
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
2524
AKIO MORITA & SONY
gùỉng tòm ra mưåt kïë sấch thån lúåi nhêët. Vâ kïë sấch
àố àậ hònh thânh vâo ngây 7.5.1946 vúái sûå ra àúâi
mưåt cưng ty múái lêëy tïn lâ Cưng ty K thåt Viïỵn
thưng Tokyo, vúái mưåt bưå mấy nhên sûå hún 20 ngûúâi.
Khưng ai cố thïí ngúâ rùçng chó hún mûúâi nùm sau,
cưng ty nây àậ trúã thânh mưåt trong nhûäng têåp àoân
sẫn xët hâng àêìu ca nûúác Nhêåt vúái thûúng hiïåu
SONY. Côn châng thanh niïn 25 tíi kia chđnh lâ
mưåt tïn tíi mâ nûúác Nhêåt vâ cẫ thïë giúái sệ côn nhùỉc
mậi: AKIO MORITA.
*
* *
Vâo thúâi àiïím chiïën tranh àang àïën hưìi ấc liïåt,
Morita vâ Ibuka cng úã trong mưåt àún võ àùåc nhiïåm
chun nghiïn cûáu vïì hỗa tiïỵn têìm nhiïåt cố tïn lâ
Marque. Lc àố, Morita mang cêëp bêåc trung y, múái
24 tíi, côn Ibuka lâ mưåt k sû àiïån 37 tíi. Ibuka
tham gia vâo àún võ àùåc nhiïåm vúái tû cấch mưåt nhên
viïn dên sûå húåp tấc vúái qn àưåi, khưng phẫi lâ mưåt
sơ quan nhû Morita.
Song song vúái cưng viïåc trïn, Ibuka àang lâ giấm
àưëc mưåt cưng ty vïì dng c ào lûúâng àậ cung cêëp
vêåt liïåu vâ v khđ cho hẫi qn Nhêåt tûâ nùm 1940.
Sûå gêìn gi cẫ vïì àiïìu kiïån sinh sưëng lêỵn nhûäng trùn
trúã, suy tû ca lúáp ngûúâi trễ thúâi chiïën àậ gùỉn kïët
Morita vâ Ibuka ngay tûâ ma hê nùm êëy. Cẫ hai

thûúâng cố nhiïìu dõp ngưìi vúái nhau, bân bẩc vïì nhûäng
hoâi bậo ca tíi trễ, vïì tûúng lai ca nûúác Nhêåt
thúâi hêåu chiïën.
vâ lâ con rïí ưng Bưå trûúãng Giấo dc Tamon Maeda,
vûâa khai trûúng Phông thđ nghiïåm nghiïn cûáu Viïỵn
thưng tẩi têìng ba cûãa hâng Shirokiya úã Nihonbashi.
Hoẩt àưång khưng vò nhûäng àưång cú thûúng mẩi, anh
àậ tòm tôi, múã rưång viïåc sûã dng cấc mấy thu thanh
sống ngùỉn bùçng cấch chuín àưíi cấc mấy thu thanh
thưng thûúâng hóåc bùçng viïåc sûã dng mưåt thiïët bõ
bưí sung...”
Bâi bấo êëy àậ tònh cúâ àïën tay mưåt thanh niïn 25
tíi úã Kosugaya thåc qån Aichi. Anh vui mûâng
nhêån ra Ibuka lâ ngûúâi quen c vâ trong àêìu vt
nẫy ra mưåt tûúãng vïì nhûäng vêën àïì tûâng nung nêëu
trong nhiïìu ngây qua.
Hổ àậ bùỉt àûúåc liïn lẩc vúái nhau sau chiïën tranh
mưåt cấch tònh cúâ vâ àêìy bêët ngúâ nhû vêåy.
*
* *
Đt lêu sau, châng thanh niïn úã Kosugaya nây gộ
cûãa cùn phông tưìi tân ca Ibuka. Hai ngûúâi gùåp lẩi
nhau trong nưỵi mûâng rúä khưng kïí xiïët. Chiïën tranh
vâ nhûäng lo toan cấ nhên àậ ngùn cấch hổ, nhûng
nay hôa bònh àậ lêåp lẩi – cho d lâ hôa bònh trong
cẫnh àưí nất hoang tân – thò cng lâ lc àïí hổ biïën
nhûäng hoâi bậo thânh hiïån thûåc. Hổ ngưìi hâng bíi
vúái nhau, trt hïët nhûäng gò êëp trong têm tû mâ
chûa cố dõp thưí lưå cng ai.
Bêìu nhiïåt huët ca tíi trễ cng vúái nhûäng rung

àưång sêu sùỉc nhêët trûúác hònh ẫnh mưåt àêët nûúác àang
cêìn sûå gốp sûác ca têët cẫ mổi ngûúâi àậ khiïën hổ
KIÏËN TẨO NÏÌN GIẪI TRĐ TÛÚNG LAI
2726
AKIO MORITA & SONY
ngưìi lùỉng nghe tin tûác vïì bẫn Tun ngưn Postdam
kïu gổi Nhêåt Bẫn àêìu hâng khưng àiïìu kiïån. Trong
thêm têm, Ibuka àậ quët àõnh sệ quay vïì Tokyo
àïí bùỉt àêìu lẩi mổi viïåc, nhûng lẩi khưng mën thưí
lưå vúái Morita àiïìu nây.
*
* *
Khi Nhêåt hoâng Hirohito àổc lúâi tun bưë àêìu hâng
trïn àâi phất thanh, Ibuka àang ngưìi trong vùn phông
úã Suzaka. Ưng nghe nhûäng lúâi nối àố vúái mưåt têm
trẩng phûác tẩp, pha lêỵn nhûäng bìn àau, nhc nhậ,
giêån dûä vâ hưëi tiïëc, trong khi cấc àưìng sûå ca ưng
àậ vúä ôa lïn niïìm vui sûúáng khi àốn nhêån tin nây.
Vúái hổ, tûâ nay sệ khưng côn nûäa bống ma khng
khiïëp ca chiïën tranh, ca nhûäng phên ly, mêët mất,
ca nhûäng niïìm hi vổng chấy tiïu trong bậo lûãa,
ca nhûäng hoâi bậo li tân cng tíi thanh xn
vn vt trưi.
Àiïìu quan trổng lâ Ibuka cng cấc àưìng sûå cng
chia sễ niïìm àam mï vïì cưng nghïå vâ sûå phất minh.
Vúái hổ, cho d ngûúâi M lâ kễ th trong thúâi chiïën,
lâ “nhûäng tïn man rúå mònh àêìy lưng lấ” nhû hổ vêỵn
thûúâng nghe trïn hïå thưëng phất thanh tun truìn,
song tûå trong thêm têm, hổ vêỵn nghơ rùçng cưng viïåc
nghiïn cûáu ca hổ phẫi dûåa vâo cưng nghïå ca ngûúâi

M.
Quín sấch gưëi àêìu giûúâng ca hổ lc bêëy giúâ lâ
Radio Engineering (K thåt vư tuën) ca F.E.
Turman, mưåt “textbook” (sấch giấo khoa) mâ hổ phẫi
Vúái tû cấch mưåt sơ quan liïn lẩc hẫi qn, Morita
cố dõp àïën thùm cưng ty ca Ibuka úã qån Tsukishima,
thåc thânh phưë Tokyo. Thưng thûúâng, Ibuka chïë
tẩo cấc dng c radar theo húåp àưìng k vúái hẫi qn.
Tẩi mưåt cú xûúãng ca ưng, Morita lẩ lêỵm khi nhòn
thêëy mưåt cùn phông àưng àc cấc nûä sinh viïn thåc
Viïån hân lêm êm nhẩc úã Ueno àûúåc ưng thu nhêån
vâo lâm cưng viïåc cên chónh cấc bưå dao àưång.
Thấng 9.1944, Tokyo bõ dưåi bom liïn tc, Ibuka
dúâi cưng ty vïì thõ trêën nhỗ Suzaka thåc qån Nagano,
nùçm cấch Tokyo 160km vïì phđa têy bùỉc. Tûâ àố, ưng
rêët đt trúã lẩi Zushi àïí lâm cưng tấc nghiïn cûáu cho
hẫi qn, nhûng b lẩi, Morita vêỵn cố nhiïìu dõp àïën
thùm Ibuka úã Suzaka. Mưỵi lêìn gùåp nhau, trong khung
cẫnh bònh lùång ca vng thưn dậ Nagano, hai ngûúâi
bẩn ngây câng cố nhûäng mưëi àưìng cẫm vïì vêån nûúác.
Khi bân vïì diïỵn tiïën ca chiïën cåc, hổ cng nhêån
àõnh lâ cho d chđnh ph Nhêåt àang ra sûác tun
truìn vïì ûu thïë ca Nhêåt trong cåc chiïën thò sûå
thêët trêån lâ àiïìu khưng thïí trấnh khỗi. Cẫ hai cng
phất hiïån lâ nhêån àõnh ca mưỵi ngûúâi àïìu dûåa vâo
nhûäng thưng tin vâ bònh lån mâ hổ nghe àûúåc –
mưåt cấch lến lt – tûâ cấc chûúng trònh phất thanh
trïn lân sống ngùỉn ca àâi phất thanh Hoa K. Ibuka
chia sễ vúái Morita quan àiïím vïì giấ trõ tấi thiïët ca
cưng nghïå vâo thúâi bònh. Hổ hển sệ húåp tấc vúái nhau

vïì mùåt kinh tïë sau khi chiïën tranh chêëm dûát.
Lêìn gùåp gúä cëi cng trong nùm 1945 giûäa Morita
vâ Ibuka diïỵn ra vâo ngây 27.7.1945, lc àố cẫ hai