Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố hồ chí minh​

TR

B
NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C CÔNG NGH TP.HCM

------------------------------

NGUY N THANH TÙNG

CÁCY UT NHH NGT IHI UQU HO T NG KINH
DOANH C A CÁC DOANH NGHI P NIÊM Y T
TRÊN S GIAO D CH CH NG KHOÁN
THÀNH PH

LU NV

H

CHÍ MINH

NTH

CS

Chuyên ngành: K toán
Mã s ngành : 60340301

TP. H CHÍ MINH, tháng 04 n m 2015

TR

B
NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C CÔNG NGH TP.HCM

------------------------------

NGUY N THANH TÙNG

CÁCY UT NHH NGT IHI UQU HO T NG KINH
DOANH C A CÁC DOANH NGHI P NIÊM Y T
TRÊN S GIAO D CH CH NG KHOÁN
THÀNH PH

LU NV

H

CHÍ MINH

NTH

CS

Chuyên ngành: K toán

Mã s ngành : 60340301
CÁNB

H

NGD

NKHOAH

C:TS.PH

MNG

TP. H CHÍ MINH, tháng 04 n m 2015

CTOÀN


C HOÀN THÀNH T I
CÔNG TRÌNH
TR
NG
I H C CÔNG NGH TP.HCM
Cán b h ng d n khoa h c
(Ghi rõ h , tên, h c hàm, h c v và ch ký)

Ti n s Ph m Ng c Toàn
Lu n v n Th c s c b o v t i Tr ng i h c Công ngh TP.HCM ngày 19 tháng 04 n m
2015
Thành ph n H i

TT

ng ánh giá Lu n v n Th c s g m:
H và tên

Ch c danh H i

1

PGS.TS Phan ình Nguyên

Ch t ch

2

TS. Nguy n Th M

Ph n bi n 1

3

TS. Dơ ng Th Mai Hà Trâm

4

TS. Nguy n Ng c

5

TS. Mai ình Lâm

Xác nh n c a Ch
s a ch a.

t ch H i

Linh

Ph n bi n 2

nh

U viên
U viên, Th

ng

ng

ánh giá Lu n v n sau khi Lu n v n
Ch t ch H i

ng

ký

ã

ánh giá lu n v n

c


TR

NG H CÔNG NGH TP.HCM

C NG HOÀ XÃ H I CH

PHÒNG QLKH – TS H

NGH A VI T NAM

c l p – T do – H nh phúc
TP.HCM, ngày……tháng……n m 2015

NHI MV C ALU NV NTH CS
H tên h c viên

: NGUY N THANH TÙNGGi i tính : Nam

Ngày, tháng, n m sinh :17/08/1983

Nơi sinh : H ng Yên

Chuyên ngành

MSHV

I-Tên tài:

CÁCY UT

: K toán

: 1341850055

NHH NGT IHI UQU HO TNGKINHDOANHC A

CÁC DOANH NGHI P NIÊM Y T TRÊN S GIAO D CH CH NG KHOÁN
THÀNH PH H CHÍ MINH
II-Nhi m v và n i dung:
Th c hi n nghiên c u v các y u t nh h
ng t i hi u qu H KD c a các doanh
nghi p niêm y t trên S giao d ch ch ng khoán TP.H Chí Minh.
Nghiên c
nh h

ng

Thu th p và x
ra

u lý lu n, o l

ng, a ra gi thuy t và xây d

n hi u qu ho t

ng kinh doanh c a các doanh nghi p.

lý s

li u c

ng mô hình các y u t

a các y u t trong th i gian t 2011-2013. T

c k t qu nh ng y u t nào gây nh h

ng tr

c ti p n hi u qu ho t

ó rút
ng

kinh doanh c a các doanh nghi p.
xu t m t s gi i pháp do các y u t
qu ho t

tác

ng trc ti p

ng kinh doanh trong các doanh nghi p.

III-Ngày giao nhi m v

: Ngày 18 / 08 / 2014

IV-Ngày hoàn thành nhi m v

: Ngày 12 / 02 / 2015

V-Cán b h ng d n khoa h c
CÁN B

H

n nh m nâng cao hi u

NGD N

(H tên và ch ký)

: Ti n s Ph m Ng c Toàn
KHOA QU N LÝ CHUYÊN NGÀNH
(H tên và ch ký)


-i-

L ICAM
Tôi xin cam

oan

tài “Các y u t

OAN
nh hư ng t i hi u qu

ho t

ng kinh

doanh c a các doanh nghi p niêm y t trên S giao d ch ch ng khoán Thành phH
Chí Minh” là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s
v n là trung th c và ch a t ng
Tôi xin cam oan r ng, m i s

li u, k t qu

nêu trong Lu n

c ai công b trong b t k công trình nào.
giúp

cho vi c th c hi n Lu n v n này

c m ơn và các thông tin trích d n trong Lu n v n
TP. H

ã

ã

c ghi rõ ngu n g c.

Chí Minh, ngày 12 tháng 02 n m 2015

H c viên th c hi n

Nguy n Thanh Tùng

c


-ii-

L I C M ƠN
Li

u tiên tôi xin g i l i tri ân t i Th y Hi u tr

ng và Ban Giám hi u Tr

i h c Công ngh TP.H Chí Minh ã t ch c và t o nhi u
c có cơ h i h c l p Cao h c k
Tôi xin chân thành c m ơn
i h c và toàn th

i u ki n thu n l i cho tôi

toán niên khoá 2013 – 2015 t i tr

ng.

n quý Th y Cô Phòng qu n lý khoa h c

quý Th y Cô trong tr

ng, nh ng ng

ng

i ã truy n

quý báu cho tôi trong su t th i gian theo h c cao h c t i Tr

ng

ào t o sau
t ki n th c

i h c Công ngh

TP.H Chí Minh.
Tôi vô cùng bi t ơn
sát cánh cùng tôi, h

n Th y Ti n s Ph m Ng c Toàn, ng

ng d n và giúp

Tôi xin c m ơn t t c các b n
lphc

tôi trong su t quá trình làm Lu n v n này.

ng nghi p trong cơ quan, các b n

ã cùng nhau h c t p, cùng nhau chia s

Sau cùng, tôi xin g i l i c m ơn
ng viên, h tr tôi th

i ã t n tình, luôn
ng môn trong

nh ng kinh nghi m trong công vi c.

n gia ình tôi, nh ng ng

i thân luôn bên c nh

ng xuyên, luôn cho tôi tinh th n làm vi c trong su t quá trình

h c t p và hoàn thành nghiên c u này.

H c viên th c hi n

Nguy n Thanh Tùng


-iii-

TÓMT

TN

IDUNG

Xác nh và ánh giá các y u t
nh h ng
c a doanh nghi p là ch
r t quan tr ng, thu hút

n hi u qu
ho t ng kinh doanh
cs
quan tâm c a các nhà qu n

tr doanh nghi p c ng nh các nhà nghiên c u khoa h c. Trong nh ng th p niên v
qua

các n

t khi

c phát tri n ã có nhi u cu c nghiên c u v v n

im

i và nh t là t khi h i nh p kinh t

công trình nghiên c u v
nhiên v n

l nh v c ho t

nghiên c u này ch a có

qu c t

này.

a

Vi t Nam, k

n nay, c ng

ã có m t s

ng kinh doanh c a các doanh nghi p. Tuy
c nhi u.

Trong nghiên c u này, m c tiêu c a tác gi là xem xét và tìm ra m i quan h
các y u t

nh h

niêm y t trên S

ng

n hi u qu

ho t

ng kinh doanh c

giao d ch ch ng khoán TP.H

các câu h i “Nh ng y u t

nào nh h

a các doanh nghi p

Chí Minh. Nghiên c u này s

ng? M c

gi a

nh h

ng

n

c

tr

li

âu? K t qu

nghiên c u có gi ng v i m t s k t qu nghiên c u trên th gi i hay không?”.
T ng h p các lý lu n và các ch s
trên cơ s lý lu n
nh h

ng

trong n

ó tác gi xây d ng mô hình, các gi

n hi u qu ho t

ng kinh doanh và m t s

c và trên th gi i. Nghiên c u thu th p s

ki m toán c a 100 trong th i gian t
niêm y t trên S

hi u qu

ho t ng kinh doanh,

thuy t nghiên c
nghiên c u tr

u, các y u t
c có liên quan

li u t báo cáo tài chính

2011 – 2013, nh ng doanh nghi p này

giao d ch ch ng khoán TP.H

Excel và SPSS 20.0

Chí Minh. Tác gi s

ã

c

ã

c

d ng ph n m m

x lý s li u.

Mô hình nghiên c
trư ng,

ánh giá v

u

c xây d ng b i 9 y u t

tác

ng, g m: T c

t ng

u tư tài s n c

nh, Cơ u v n, Quy mô doanh nghi p, Th i gian ho t
c
ng, Qu n tr n ph i thu, R i ro kinh doanh, T l s h u nhà nư c. Ngành ngh

kinh doanh. K t qu nghiên c u cho th y, có 5 y u t
ng kinh doanh (ROA):

u tư tài s n c

có nh h

n hi u qu ho t

nh, Cơ c u v n, Quy mô doanh nghi p,

R i ro kinh doanh, Ngành ngh kinh doanh. Có 2 bi n có tác
qu ho t

ng

ng kinh doanh là quy mô doanh nghi p tác

ng r t m nh

n hi u

ng theo chi u âm (-) và R i ro


-iv-

kinh doanh tác ng theo chi u dơ ng (+). K t qu
nghiên c u này c ng phù h p v i
m t s nghiên c u có liên quan trên th gi i, Vi t Nam và phù h p v i c i m ho t
ng kinh doanh c a các doanh nghi p. T
m t s gi i pháp có

nh h

ng tr c ti p

doanh nghi p niêm y t trên S
H n ch

c a

tài là th

k t qu

nghiên c u này, tác gi

n hi u qu ho t

giao d ch ch ng khoán TP.H
i gian thu th p s

ã

xu t

ng kinh doanh c a các
Chí Minh.

li u ch có 3 n m, ch

nghiên c u

nh ng doanh nghi p có t su t sinh l i dơ ng và nghiên c

u nh ng doanh nghi p có s

l

u ti p theo c a

ng c phi u l u hành tơ ng
nh thêm các nhân t

nh h

i cao. H

ng nghiên c

ng, kéo dài th i gian thu th p s

nghi p có t su t sinh l i âm và có l

ng c phi u l u hành th p.

tài là xác

li u, nh ng doanh


-v-

ABSTRACT
Examination the factors affecting to performance of firm is very important
subject, attracting the attention of the corporate governance as well as researcher. In the
last century in developing countries have much research on this issue. In Vietnam,
since innovation and especially since the international economic integration so far, has
many research in the field of performance of firm. However, this research is no more.
In this study, the author's objective review and find out the relationship between
the factors affecting to performance of firms listed on Ho Chi Minh City Stock
Exchange . This study will answer the question " Factors effecting? The level of
effecting? Results of the study have similar results with some studies in the world or
not? ".
Summary of reasoning and evaluation indicators of business performance, based

on the reasoning that the author built model, the research hypothesis, the factors
affecting to business performance and many previous studies have related in the
country and the world. The study collected data from financial statements have been
audited by 100 firms during the period from 2011 to 2013, these firms were listed on
Ho Chi Minh City Stock Exchange. Authors using Excel and SPSS 20.0 software for
data processing.
Research model was designed by 9 Factors affecting include: Growth, Investment
in fixed assets, capital structure, firm size, duration of operation, Receivable
Management, Risk business, government shareholdings, Firm kind. The study results
showed that 5 factors that affect business performance (ROA): Investment of fixed
assets, capital structure, firm size, business risk, business lines. Of these two variables
have a strong impact on the efficiency of business operations is the impact of enterprise
scale vertical negative (-) and business risk impact in the positive (+).
The study results are consistent with several studies related in the world, in
Vietnam and in accordance with the characteristics of business activities of enterprises.


-vi-

From the results of this study, the authors have proposed a number of measures have a
direct impact to business performance of firms listed on Ho Chi Minh City Stock
exchange
Limitations of the study was time to collect data only 3 years, only research firms
have positive profitability ratios and research enterprises with the number of shares in
circulation is relatively high. The next research project is to identify the factors
affecting more prolonged period of data collection, the enterprise profitability rate
sound quality and outstanding shares lower.


M CL

C

I CAM OAN .............................................................................................................

L
L IC

i
ii

M ƠN ..................................................................................................................

..................................................................................................

TÓM T T N I DUNG
CHƠ NG 1. T

iii

NG QUAN V

TÀI.....................................................................
TÀI ...........................................................................

1.1 TÍNH C PTHI TC A

1

1.2 M C TIÊU VÀ CÂU H I NGHIÊN C U............................................................

2

M c tiêu t

ng quát .....................................................................................

2

1.2.2

M c tiêu c

th ...........................................................................................

2

1.2.3

Câu h i nghiên c u ....................................................................................

1.2.1

1.3

1

IT

NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U ........................................................

1.3.1
1.3.2

2

i t ng nghiên c

u ................................................................................

2

Ph m vi nghiên c u....................................................................................

2

1.4 PHƠ NG PHÁP NGHIÊN C U ...........................................................................
1.4.1

Ngu n d

1.4.2

Phơ ng pháp nghiên c

li u nghiên c

3

u..........................................................................

3

u ...........................................................................

3

1.5 M T S CÁC NGHIÊN C U TR C ................................................................
1.5.1
1.5.2

Nghiên c

u th gi i....................................................................................

Nghiên c u trong n

1.6 K T C U C A

VÀCÁCYUT

8

TÀI.......................................................................................

10
11

LÝLU NV
NH H

HI UQU HO T
NG

NHIUQU

NG KINH DOANH
HO T

DOANH C A DOANH NGHI P ..............................................................................

2.1 T NG QUAN V HO T

3
3

c ................................. .............................................

K T LU N CHƠ NG 1 ......................................................................................

CHƠ NG 2. CƠ S

2

NG KINH
12

NG KINH DOANH C A DOANH NGHI P......12

2.1.1

Khái ni m v hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p .............................

12

2.1.2

Ý ngh a v hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p .................................

13


2.1.3
2.1.4

Phân lo i lo i hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p .............................
Vai trò hi u qu
kinh doanh c a doanh nghi p .......................................

13
14

2.1.5

B n ch t hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.....................................

15

2.1.6

S c n thi t nâng cao hi u qu

kinh doanh c a doanh nghi p ................

16

ng kinh doanh c a các doanh nghi p ............

17

2.1.7

ol

2.2 CÁCY UT

ng hi u qu ho t
NH H

NGT IHI UQU HO T

NG KINH DOANH

C A DOANH NGHI P........................................................................................

25

ng...................................................................................

26

u t tài s n c

nh ..............................................................................

26

2.2.3

T l n (cơ c u v

n) ...............................................................................

28

2.2.4

Quy mô doanh nghi p ..............................................................................

2.2.5

Th i gian ho t

2.2.6

Qu n lý n ph i thu..................................................................................

2.2.7

R

2.2.1

T c

2.2.2

t ng tr

29

ng .................................................................................

30
30

i ro kinh doanh.....................................................................................

s h u nhà n

32

c..............................................................................

2.2.8

T l

33

2.2.9

Y u t ngành ngh kinh doanh ................................................................
N CHƠ NG 2 ......................................................................................

K TLU

34

CHƠ NG 3. PHƠ NG PHÁP NGHIÊN C U........................................................
3.1 XÂY D

NG MÔ HÌNH CÁC Y U T

NH H

NG T

DOANH C A DOANH NGHI P ........................................................................

3.1.1

T ng quan quy trình nghiên c

3.1.2

D li u nghiên c

3.1.3

Phơ ng pháp nghiên c u .........................................................................

3.1.4

Mô hình nghiên c

HI UQU

u ..............................................................

u .................................................................................

M I QUAN H

KINH DOANH..................................................................................

35
IHI UQU KINH
35

u...................................................................................

3.2 GI THUY T NGHIÊN C U V

33

35
36
37
37

GI ACÁCY UT V I
41


3.3

3.2.1
3.2.2

Hi u qu kinh doanh và T c
t ng tr ng doanh thu ..........................
Hi u qu kinh doanh và u t tài s n c nh .......................................

41
41

3.2.3

Hi u qu kinh doanh và Cơ c u v n (T

42

3.2.4

Hi u qu kinh doanh và Quy mô doanh nghi p.......................................

43

3.2.5

Hi u qu kinh doanh và Th i gian ho t

ng ..........................................

44

3.2.6

Hi u qu kinh doanh và Qu n lý n ph i thu ..........................................

44

3.2.7

Hi u qu kinh doanh và R i ro kinh doanh .............................................

45

3.2.8

Hi u qu kinh doanh và T l

s hu nhà n c ......................................

46

3.2.9

Hi u qu kinh doanh và Ngành ngh kinh doanh ....................................

47

OL

l n ).......................................

NG CÁC BI N.......................................................................................

3.3.1

Bi n ph

3.3.2

Bi n

47

thu c .........................................................................................

47

c l p .............................................................................................

48

K T LU N CHƠ NG 3 ......................................................................................

CHƠ NG 4. K T QU NGHIÊN C

4.1 MÔ T

49

U...................................................................

50

CÁC BI N TRONG MÔ HÌNH..............................................................
các bi n trong mô hình ..................................................................

4.1.1

Mô t

4.1.2

Th ng kê mô t

4.1.3

Ý ngh a th ng kê mô t các bi n trong mô hình ......................................

4.2 MÔ HÌNH CÁC Y U T

50

các bi n trong mô hình ..................................................

NH H

50

NGT IHI UQU HO T

DOANH .................................................................................................................

50
51
NG KINH
53

4.2.1

Mô hình l n 1 ...........................................................................................

53

4.2.2

Mô hình l n 2 ...........................................................................................

54

4.2.3

Mô hình l n 3 ...........................................................................................

55

4.2.4

Mô hình l n 4 ...........................................................................................

55

4.2.5

Mô hình l n cu

4.2.6

Ki m

4.3 KI M

i ......................................................................................

nh mô hình l n cu i.....................................................................

NH T-TEST NGÀNH NGH KINH DOANH......................................

56
58
66


NGHIÊN C U ........................................................

4.4 K TLU N T K TQU

4.4.1 Nhóm các y u t
4.4.2

Nhóm các y u t

không có m i quan h v i bi n ph

thu c...................

67
67

không có m i quan h v i bi n ph

thu c...................

70

N CHƠ NG 4 ......................................................................................

K TLU

73
XU T ........................................................

CHƠ NG5.K TLU NVÀCÁC
N............................................................................................................

5.1 K TLU

74
..................................................................

5.1.1

K t qu

t

c v lý thuy t

5.1.2

K t qu

t

c t nghiên c u c a

5.2 M T S

74

GI I PHÁP KI N NGH

NH

74
tài ...............................................

74

M NÂNG CAO HI U QU HO T

NG KINH DOANH .........................................................................................

75

5.2.1

Nâng cao kh n ng phòng ng a r i ro kinh doanh ..................................

75

5.2.2

Nâng cao hi u qu

76

khi t ng quy mô doanh nghi p..................................
p lý....................................................

5.2.3

Nâng cao hi u qu s d ng v n h

5.2.4

Nâng cao hi u qu

5.2.5

Nâng cao kh n ng l a ch n ngành ngh kinh doanh .............................

5.3 NH NGH NCH
5.3.1

H n ch c a

5.3.2

H

K TLU

VÀ H

C

nh ................................................

NG NGHIÊN C U TI P THEO ........................

tài ... ................... ................... ................... ........ ................

ng nghiên c u ti p theo.....................................................................

77
78

79
79
79

N CHƠ NG 5 ......................................................................................

80

O .... ........... ................... ................... ........ ................... .....

81

TÀI LI U THAM KH
PH L

u t tài s n c

76


DANH M C CÁC T

VITTT

DN

: Doanh nghi p

SXKD

: S n xu t kinh doanh

HQKD

: Hi u qu kinh doanh

H KD

: Ho t

TPHCM

: Thành ph H Chí Minh

BCTC

: Báo cáo tài chính

ROA

: T su t sinh l i trên t ng tài s n

GROWTH

:Tc

TANG

:

SIZE

: Quy mô doanh nghi p

AGE

: Th i gian ho t

STATE

: T l s h u nhà n c

DE

: Cơ c u v n (t l n )

TC

: Qu n lý n ph i thu

RISK

: R i ro kinh doanh ( l ch chu n c a dòng ti n)

KIND/INDUST

: Ngành ngh

kinh doanh

TSC

: Tài s n c

nh

TAX

: Thu

ng kinh doanh

t ng tr

ng doanh thu

u t tài s n c

nh
ng c a doanh nghi p

POLITICAL CRISS: Kh ng ho ng chính tr
STDVCF

: M c sai l ch c a dòng ti n

CHS/ROE

: T su t sinh l i trên v n ch s h u

INT

: T tr ng tài s n l u

OWN

: C u trúc v n s

RD

: T l chi phí

Sales

: Doanh thu

hu

ng


Capx
NPM

: Chi phí v n
: T su t l i nhu n

BusSeg

: S phân khúc th tr

ReinR

: T l tái

CurrR

: T l thanh kho n

QualRank

: X p h ng c phi u

ThreeYrRt

: Giá c phi u trong 3 n m

ACQ

: Kho n

TURN

: Vòng quay tài s n

CER

: T l có vi c làm

CL

: Kh n ng thanh toán hi n hành

FL

: T tr ng tài s n c

QR

: Kh n ng thanh toán nhanh

WC

:Vnlu

RFFA

: T l tài tr cho tài s n c

CCI

: Ph m vi c a v n

CNWC

: Ph m vi c a nhu c u v n l u ng

RFT

: S vòng quay v n l u

ng

RNWC

: T l nhu c u v n l u

ng

NCA

: Hi u su t s d ng tài s n

DCA

: S ngày m t vòng quay tài s n

ROS

: T su t sinh l i trên doanh thu

TTCK

: Th tr

SPSS 20.0

: Ph n m m th ng kê SPSS 20.0

TNDN

: Thu thu nh p doanh nghi p

GDP

: T ng s n ph m qu c dân

VCCI

: Phòng Công nghi p và Thơ ng m i Vi t Nam

ng

ut

u t mua l i

nh

ng
nh

ut

ng ch ng khoán


CP

: C ph n

TNHH

: Trách nhi m h u h n

FDI

: Doanh nghi p v n

HQH KD

: Hi u qu ho t

LNST

: L i nhu n sau thu

KHTSC

: Kh u hao tài s n c

Ln

: Logarit
: Anpha
: Epsilon

ut n

c ngoài

ng kinh doanh
nh


-1-

CHƠ NG 1
T NG QUAN V
tài

1.5 Tính c p thi t c a
Hi u qu

ho t

ng kinh doanh (H KD) là v n

doanh (SXKD) trong hình thái kinh t
hành SXKD luôn ph i

ng.

iv ittc

các DN ho t

o n phát tri n c

Nh ng có th nói r ng trong cơ ch

ng kinh doanh (H

KD)

u có các m c tiêu ho t

ng

a DN c ng có các m

th tr ng

n

thích ng v i bi n

ng cho mình m t chi n l

i nhu n.

ng th i ph i t

t

cmc

c kinh doanh và phát tri n DN

ng c a th tr ng, ph i th c hi n vi c xây d

doanh, phơ ng án kinh doanh và

c tiêu khác nhau.

c ta hi n nay, m i doanh nghi p

u có m c tiêu bao trùm lâu dài ó là t i a hóa l

tiêu này các DN ph i xây d

ti n

u, cùng v i vi c nâng cao trình

i các cơ ch qu n lý khác nhau

khác nhau, trong m i giai
H KD

cơ b n c a s n xu t kinh

xã h i. Các ch th tham gia vào n n kinh t

t m c tiêu hi u qu lên hàng

, n ng su t và ch t l
trong n n kinh t , v

TÀI

ch c th

ng các k ho ch kinh

c hi n chúng m t cách hi u

qu nh t.
Có nhi u y u t
t môi tr

nh h

H KD c a DN, y u t

ó nó có th

n

ng bên ngoài ho c bên trong DN: Môi trư ng bên ngoài: tình hình kinh t ,

chính tr , xã h i; chính sách
d ng v n,

ng n hi u qu

ut

c….Môi trư ng bên trong: Hi u qu

s

t ng tr ng, r i ro kinh doanh, qu n lý n , t l

s

u ãi c a Nhà n

công ngh , t c

h u, ngành ngh kinh doanh, quy mô doanh nghi p….
Trong ph m vi nghiên c u c a
môi tr

ng bên trong doanh nghi p làm

nghi p. Xu t phát t

nh

tài, tác gi ch nghiên c u nh ng y u t
nh h

ng t i hi u qu

nt

H KD c a các doanh

ng lý do và t m quan tr ng nêu trên, nh m giúp cho các DN

nâng cao n ng l c c nh tranh, tác gi

ã l a ch n

tài “Các yếu tố ảnh hưởng tới

hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết trên Sở
giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh” nghiên c u.


-2-

1.6 M c tiêu và câu h i nghiên c u
1.6.1

M c tiêu t ng quát:

Phân tích các y u t
nh h ng t i hi u qu ho t ng kinh doanh c a các doanh
nghi p niêm y t trên S giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh
1.6.2

M c tiêu c th :

- H th ng hoá cơ s

lý lu n v

các y u t

nh h

ng

n hi u qu H

KD c a các

doanh nghi p;
- Xác

nh các y u t

nh h

ng

n hi u qu

y t trên S giao d ch ch ng khoán Thành ph
- Phân tích th c tr ng các y u t

nh h

ng

H

KD c a các doanh nghi p niêm

H Chí Minh;
n hi u qu

H KD c a các doanh

nghi p;
-

xu t các gi i pháp và ki n ngh nh m nâng cao hi u qu H KD c a các doanh nghi p.

1.6.3

Câu h i nghiên c u:

- Nh ng lý thuy t nào liên quan n các y u t nh h ng n hi u qu H
các doanh nghi p?
- Th c tr ng hi u qu H
- Các y u t nào nh h
-

KD c a các doanh nghi p niêm y t hi n nay nh

KD c a
th nào?

ng n hi u qu H KD c a các doanh nghi p niêm y t?

Gi i pháp nào nâng cao hi u qu H KD cho các doanh nghi p niêm y t trên S giao
d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh?

1.7
1.7.1

i t ng và ph m vi nghiên c u
i t ng nghiên c u
i t ng nghiên c u c a tài này là các y u t ng kinh

doanh c a các doanh nghi p niêm y t trên S
ph H Chí Minh.
1.7.2

Ph m vi nghiên c u

nh h

ng t i hi u qu

ho t

giao d ch ch ng khoán Thành


-3-

-

tài ti n hành nghiên c u trong 100 DN niêm y t trên
Ph m vi v không
gian:

S giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh.

-

P m vi v th i gian: Thi gian nghiên c u
c gi i h n trong 3 n m t
2011
h
n 2013 trên BCTC c a kho ng 100 doanh nghi p niêm y t trên S
giao d ch
ch ng khoán Thành ph

1.8 Ph

H Chí Minh.

ng pháp nghiên c u

1.8.1 Ngu n d li u nghiên c u
-

Cơ s

lý thuy t liên quan n

dung nghiên c u c a

tài: Các tài li u, giáo trình có liên quan

tài nh

: các giáo trình v

nni

phân tích, thng kê v

ho t

tài nghiên c u khoa h c; Bài báo

ng

ng kinh doanh…
-

Các nghiên c u c a tác gi khác: Các
trên t p chí; Lu n v n nghiên c

-

u tr

S li u ph c v nghiên c u: S
BCTC

ã

c…..có liên quan

n

li u nghiên c u là th

tài nghiên c u.
c p,

c ki m toán c a trong 100 doanh nghi p niên y t trên S

ch ng khoán Thành ph H Chí Minh trong th i gian 3 n m (t
1.5.2 Ph

d ng phơ ng pháp nh l

Phương pháp nh lư ng: Tác gi

giao d ch

2011

n 2013).

nh h

ng c a các y u t

ng và nh tính:

s d ng công c th ng kê v i s h tr t ph n

m m Excel và ph n m m SPSS 20.0
s

pt

ng pháp nghiên c u

Trong nghiên c u này tác gi s
-

c thu th

n hi u qu

xây d ng mô hình h i quy và ki m nh
H KD c a các doanh nghi p

cs

d ng trong nghiên c u.
-

Phương pháp nh tính:
c u v i các k t qu

c tác gi s d ng

nghiên c u liên quan, c ng nh

phù h p nh m nâng cao hi u qu

xu t m t s

H KD cho doanh nghi p.

1.6 M t s các nghiên c u tr c
1.6.1 Nghiên c u th gi i
•

th ng kê, so sánh k t qu nghiên

Nghiên cứu của Zeitun and Tian (2007)

khuy n ngh


-4-

Zeitun and Tian vào n m 2007 ã th c hi n nghiên c u các y u t tác ng n hi u qu kinh
doanh trên 2 phơ ng di n là tài chính và th tr ng, d li u nghiên c u c th c hi n t n m 19892003 c a 167 công ty niêm y t trên sàn giao d ch ch ng
khoán Amman – Jordan, v i ngành ngh kinh doanh trong l nh v c phi tài chính.
- Bi n ph
thu c: T s ROA – t su t sinh l i trên t ng tài s n là
i di n cho bi n
hi u qu

kinh doanh.

- Bi n
tr

c l p: Bi n hi u qu

kinh doanh

i di n b i các ch

ng c a v n c ph n và n trên giá tr s sách c

tr th tr

ng c a v n c

bi n y u t

tác

ph n trên giá tr

ng c ng gi ng nh

quy mô công ty (SIZE)…
bi n vào mô hình nh

s sách c a v

tr ng tài s n c
tác

ng

t c

tài s n c

nh (TANGIBILITY). Trong

Các y u t

tác

có t

ng dơ ng (+)

ó bi n t

t ng

tr

ng c a t ng tài s n

kinh doanh (INDUST), t
l n

có tác

tr ng

ng m nh nh t.

n hi u qu kinh doanh g m: quy mô công ty
ng âm (-)

nh cao thì hi u qu

quá nhi u vào tài s n mà không c i thi n
•

a thêm m t s

n hi u qu kinh doanh g m:

ng c a t ng tài s n (GROWTH), thu

nh (TANG) có tác

tr ng tài s n c

(D),

kinh doanh (INDUST)

(GROWTH), thu thu nh p (TAX), ngành ngh

tr ng tài s n c

n c ph n (MBVR); Các

nh (TANG), kh ng ho ng chính tr

(D), quy mô công ty (SIZE),

t ng tr

a t ng tài s n (Tobin’s Q); Giá

c sai l ch c a dòng ti n trong 3 n m qua (STDVCF),

- K t qu nghiên c u cho th y: Các y u t

(SIZE), t c

: Giá tr th

m t s nghiên c u tr c nh t l n

(POLITICAL CRISS) và ngành ngh
l n

s

nghiên c u này Zeitun and Tian có

:m

thu thu nh p (TAX), t

t

c

thu nh p (TAX). T

n hi u qu kinh doanh, công ty

kinh doanh th p do các công ty

ut

c hi u qu kinh doanh.

Nghiên cứu của Dimitris Margaritis and Maria Psillaki (2008)
Dimitris Margaritis and Maria Psillaki ã th c hi n nghiên c u “M i quan h gi a cơ c

u v n, quy n s h u và hi u qu kinh doanh c a công ty” vào n m 2008. Ngu n d li u nghiên
c u là các công ty thu c m t s ngành ngh kinh doanh nh : D c


-5-

ph m; d t may; máy tính, nghiên c u và phát tri n…
Pháp. Dimitris Margaritis and
Maria Psillaki th c hi n nghiên c u hai chi u, 2 mô hình h i quy
c h xây d ng
nh sau: Mô hình 1 – t l n và các y u t

tác

2 – Hi u qu kinh doanh và các y u t tác

ng

Các bi n
-

ng

n hi u qu kinh doanh; Mô hình

nt l n.

c a vào mô hình nghiên c

u g m:

Bi n ph thu c (Bi n hi u qu kinh doanh): T su t sinh l i trên v n ch s h u (CSH) –
ROE
- Bi n c l p (Các y u t tác ng ): T l n /v n CSH (D), t c
t ng tr ng
c a t ng tài s n (GROWTH), quy mô công ty (SIZE), t
tr ng tài s n c
nh
(TANG), t tr ng tài s n l u

ng (INT), c u trúc v n s

- K t qu nghiên c u cho th y: M i quan h
c a doanh nghi p cho th y hai y u t

gi t

này tác

ng dơ ng (+) n hi u qu

bình. Mô hình 2 – Hi u qu
ngh a c a s tác
•

m

b c 2 v i hi u qu

kinh doanh khi nó

kinh doanh có tác

ng này là khi t l n

l n và hi u qu

kinh doanh

ng qua l i l n nhau. Mô hình 1 –

T l n có m i quan h tuy n tính và m i quan h
t l n có tác

h u (OWN).

m c n trung
nt l n

ng dơ ng (+)

cn t

th p

kinh doanh,
và ý

n trung bình.

Nghiên cứu của Neil Nagy (2009)

Nghiên c u c a Neil Nagy
c th c hi n vào n m 2009, ã th
c hi n nghiên
c u “Các nhân t tác ng n hi u qu kinh doanh c a 500 công ty t i M
t nm
2003 – 2007” vào n m 2009. Nghiên c

u này c ng gi ng nghiên c

Zeitun & Tian và Dimitris Margaritis & Maria Psillaki, nhóm tác gi
c u bi n hi u qu kinh doanh d
- Bi n ph

-

thu c:

c

i góc

i di n b i t

u tr c

óca

c ng ch nghiên

tài chính.
su t sinh l i c a tài s n – ROA

Bi n c l p g m: T l chi phí (RD), doanh thu (Sales), chi phí v n (Capx), s

phân khúc th tr ng (BusSeg), t l tái u t (ReinR), t l n (DE), t su t l i nhu n (NPM), t
l thanh kho n (CurrR), x p h ng c phi u (QualRank), giá c


-6-

phi u trong 3 n m (ThreeYrRt), kho n
(Year).
- K t qu

u t mua l i (ACQ), tu

nghiên c u cho th y: Các y u t

tác

ng kinh doanh c a doanh nghi p nh : T
su t l i

nhu n (NPM), t

l

tái u

ng tích c c n hi u qu

kho n

ho t

ng c

t

(ReinR), giá c phi u trong 3 n m
ó các y u t tác

ng tiêu c c

a doanh nghi p nh : chi phí v n (Capx), t l n

u t mua l i (ACQ), s

ho t

l chi phí (RD), doanh thu (Sales), t

(ThreeYrRt), tu i c a công ty (Year). Trong khi
n hi u qu

i c a công ty

phân khúc th tr

(DE),

ng (BusSeg), t l thanh kho n

(CurrR).
•

Onaolapo and Kajola (2010)

N m 2010, Onaolapo and Kajola ti n hành nghiên c u “Các y u t tác
hi u qu kinh doanh”, nghiên c u c a Onaolapo and Kajola c ng gi ng v i nh
nghiên c u tr c
HQKD d

i góc

t ng tr
c

ó c a Dimitris Margaritis and Maria Psillaki và ch

ng

n
ng

nghiên c u bi n

tài chính. Bi n ph thu c ROA, ROE. Các bi n

c l p g m: T c

ng c a t ng tài s n (GROWTH); Quy mô công ty (SIZE); T tr ng tài s n

nh (TANG); Vòng quay tài s n (TURN); N m thành l p (AGE); Ngành ngh kinh

doanh (IND).
D li u thu th p nghiên c u c
a 30 công ty phi tài chính
c niêm y t trên sàn
ch ng khoán Nigeria t
n m 2001 – 2007. K t qu nghiên c u cho th y:
- Mc

gi i thích c a mô hình h i quy
2

2

a bi n (R hi u ch nh) m c tơ ng i

2

t t: R ROA = 35.5% và R ROE = 47%.
- T l n tác ng âm (-) v i HQKD.
- Vòng quay tài s n (TURN) tác
ng dơ ng (+) t i ROA, ROE.
- Quy mô công ty (SIZE) và n m thành l p (AGE) tác
- T tr ng tài s n c

nh (TANG) tác

công ty mà có t l tài s n c
v i lý thuy t nh

ng dơ ng (+) t i ROE.

ng âm (-) t i ROA,

i u này có ngh a là

nh càng cao thì HQKD càng th p, k t qu này trái

ng gi ng v i k t qu nghiên c u c

a Zeitun và Tian.


-7-

-

Y u t ngành ngh kinh doanh có tác
+ Ngành r
tác

ng

u bia, th c ph m và

•

n HQKD, c th nh :

u ng, ngành in n, thu c lá, thi t b

int

có

n HQKD (ROA)

+ Ngành r
m nh

ng

ng

u bia, th c ph m và

u ng, thu c lá, ngành xây d ng có tác

n HQKD (ROE)

Marian Siminica, Daniel Circiumaru, Dalia Simion (2011)
Marian Siminica, Daniel Circiumaru, Dalia Simion th c hi n nghiên c u

“Determinants of profitability what factors play a role when assessing a firm’s return

on assets?”. Các tác gi th c hi n nghiên c u HQKD c a 40 công ty niêm y t trên th
tr ng ch ng khoán Bucharest c a Romania trong th i gian t 2007 n 2010, nghiên
c u này g m hai n m t ng tr

ng kinh t

(2007 và 2008) và hai n m suy thoái kinh t

(2009 và 2010) c a Romania. Các bi n trong nghiên c
-

Bi n

c l p: T su t sinh l i c

-

Các bi n ph

thu c: T

u bao g m:

a tài s n (ROA)

tr ng TSC

(FL), t l

có vi c làm (CER), kh

thanh toán hi n hành (CL), kh n ng thanh toán nhanh (QR), v n l
t l tài tr
cuvnl
l u

cho TSC
u

(RFFA), ph m vi c a v n

ut

ng ( CNWC), s vòng quay v n l u

u

ng (WC),

(CCI), ph m vi c a nhu

ng (RFT), t l

ng (RNWC), k thu ti n bình quân (TC), hi u su t s

nhu c u v n

d ng tài s n (NCA),

s ngày m t vòng quay tài s n (DCA), t

su t sinh l i c a v n ch s h u (ROE),

t su t sinh l i trên doanh thu (ROS). V

i m i m t n m trong b n n m phân tích,

tác gi
clp

ã

a ra m t mô hình th ng kê liên k t gi

a bi n ph

thu c và các bi n

c coi là có liên quan.

Qua nghiên c u c a Marian Siminica, Daniel Circiumaru, Dalia Simion
lu n sau: HQKD c a các công ty Rumani gi m là k t qu
t . Tr

n ng

c khi cu c kh ng ho ng x y ra (2007) HQKD b

trúc tài chính, sau cu c kh ng ho ng t m quan tr ng c

a ra k t

c a cu c kh ng ho ng kinh
nh h
a các ch s

ng áng k b i c u
t

su t l i nhu n và


-8-

t l doanh thu
c nh n m nh. Ngoài ra, còn có s
nhiên bên ngoài mà không th ki m soát b ng qu n lý.

tác ng c

a các y u t

ng u

So v i nghiên c u c a Zeitun và Tian (2007), Neil Nagy (2009), Marian
Siminica, Daniel Circiumaru, Dalia Simion ã b sung thêm vào mô hình m t s
t . Tuy nhiên, các tác gi v n ch t p trung nghiên c
chú ý n các nhân t
•

u các nhân t

nhân

tài chính mà ch a

phi tài chính.

Nghiên cứu của Fozia Memon, Niaz Ahmed Bhutto and Ghulam Abbas (2012)

Fozia Memon, Niaz Ahmed Bhutto and Ghulam Abbas th c hi n nghiên c u
“Các nhân t tác ng
Pakistan”, nhóm tác gi
th i gian 6 n m t

c u tr

c ó

n hi u qu ho t
ng kinh doanh c a công ty ngành d t may
nghiên c u trên 141 công ty ngành d t may c a Pakistan trong
2004 – 2009. Nghiên c u c a nhóm tác gi c ng gi ng các nghiên

ó là ch nghiên c u trên góc

-

Bi n ph thu c:

-

Bi n

c l p: T

tài chính.

c i di n b i t su t sinh l

i c a tài s n – ROA.

l n /v n CSH (D), quy mô công ty (SIZE), t c

c a t ng tài s n (GROWTH), t

tr ng tài s n c

t ng tr

ng

nh (TANGIBILITY), thu thu

nh p (TAX), r i ro kinh doanh (RISK).
-

K t qu

nghiên c

có tác

ng âm (-) v i hi u qu

t tr ng TSC

u cho th y: Quy mô, t l n trên v n CSH và t
kinh doanh. Nghiên c

u này cho th y công ty có

càng cao thì hi u qu kinh doanh càng th p, k t qu

này ng

cv i

lý thuy t nh ng gi ng nghiên c

u c a Zeitun & Tian và Onaolapo & Kajola; T

t ng tr

thu nh p (TAX) tác

ng (GROWTH) và thu

n hi u qu

kinh doanh, r i ro kinh doanh (RISK) có tác

n hi u qu

kinh doanh,

l

ng tích c c

ng tích c c

áng k

m i quan h gi a r i

cv i nghiên c u c a Zeitun & Tian và

Onaolapo & Kajola.
1.6.2 Nghiên c u trong n

ng (+) tác

i u này phù h p v i lý thuy t v

ro và l i nhu n nh ng l i trái ng

•

tr ng TSC

c

Nghiên cứu của Đỗ Dương Thanh Ngọc (2011)