PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆN TƯỢNG ĐỊNH DƯỚI GIÁ KHI PHÁT HÀNH CỔ PHIẾU LẦN ĐẦU RA CÔNG CHÚNG TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾ TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.PDF

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TPHCM


TRNGăTH M XUYÊN

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN HINăTNG
NHăDI GIÁ KHI PHÁT HÀNH C PHIU LNăU
RA CÔNG CHÚNG TI CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT
TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN TP. H CHÍ MINH

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT




NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. THÂN TH THU THY


TP H CHÍ MINH - NMă 2013




LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan: Lun vn “Phân tích các nhân t nh hng đn hin tng
đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng ti các doanh nghip niêm
yt trên S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh” là công trình do chính tôi nghiên
cu và thc hin di s hng dn khoa hc ca TS. Thân Th Thu Thy.
Các s liu trong lun vn đc s dng trung thc. Các thông tin trong lun vn
đc ly t nhiu ngun và đc ghi chú chi tit v ngun ly thông tin.
TP. H Chí Minh, ngày…tháng…nm 2013
Tác gi lun vn



Trng Th M Xuyên



MC LC


TRANG PH BÌA
LIăCAMă OAN
MC LC
DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH V
DANH MC CÁC CH VIT TT
LI M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu lun vn 2

CHNGă 1:ă TNG QUAN V CÁC NHÂN T NHă HNGă N HIN
TNGă NHă DI GIÁ KHI PHÁT HÀNH C PHIU LNă U RA CÔNG
CHÚNG TI CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH
CHNG KHOÁN 4
1.1. Tng quan v hotă đng phát hành c phiu lnă đu ra công chúng ti các
doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán 4
1.1.1. Doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán 4
1.1.2. Hot đng phát hành c phiu ln đu ra công chúng 4
1.1.2.1. Khái nim hot đng phát hành c phiu ln đu ra công chúng 4
1.1.2.2. iu kin phát hành c phiu ln đu ra công chúng 5
1.1.2.3. Quy trình phát hành c phiu ln đu ra công chúng 5
1.1.2.4. Tác đng ca hot đng phát hành c phiu ln đu ra công chúng 6
1.2.ănh giá c phn khi phát hành c phiu lnăđu ra công chúng 9



1.2.1. Khái nim v đnh giá c phn 9
1.2.2. Vai trò ca vic đnh giá c phn 10
1.2.3. Các phng pháp đnh giá c phn 11
1.2.3.1. Phng pháp giá tr tài sn thun 11
1.2.3.2. Phng pháp đnh giá chit khu dòng tin 12
1.2.3.3. Phng pháp theo bi s giá 13
1.2.4. Các nhân t nh hng đn vic đnh giá c phn 14
1.2.4.1. Nhân t khách quan 14
1.2.4.2. Nhân t ch quan 14
1.2.5. Phng thc đnh giá c phn khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng 17
1.3. Hinătngăđnhădi giá khi phát hành c phiu lnăđu ra công chúng 18
1.3.1. Khái nim hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng
18
1.3.2. Tác đng ca hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra công

chúng 19
1.3.3. Các nghiên cu v hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra công
chúng trên TTCK th gii 19
1.3.3.1. Các lý thuyt gii thích hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu
ra công chúng 19
1.3.3.2. Các nghiên cu v hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra
công chúng trên TTCK th gii 21
1.4. Các nhân t nhă hngă đn hină tngă đnhă di giá khi phát hành c phiu
lnă đu ra công chúng ti các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng
khoán 22
1.4.1. Mc vn gi li 22
1.4.2. T l mua vt mc 23
1.4.3.  tr niêm yt 23
1.4.4. Giá chào bán 24
1.4.5. Thi gian hot đng ca doanh nghip 24



1.4.6. Quy mô doanh nghip 24
1.4.7. Quy mô đt IPO 24
KT LUNăCHNGă1 25
CHNGă 2:ă PHỂNă TệCHă CÁCă NHỂNă T NHă HNGă N HINă TNG
NHă DI GIÁ KHI PHÁT HÀNH C PHIU LNă U RA CÔNG CHÚNG
TI CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG
KHOÁN TP. H CHÍ MINH 26
2.1. Gii thiu các doanh nghip niêm yt phát hành c phiu lnăđu ra công chúng
trên S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh 26
2.2. Thc trng hotăđng phát hành c phiu lnăđu ra công chúng ti các doanh
nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh 29
2.3. Thc trng hină tngă đnhă di giá khi phát hành c phiu lnăđu ra công

chúng 31
2.3.1. Thc trng đnh giá c phn khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng 31
2.3.2. Thc trng hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng
34
2.4. Phân tích các nhân t nhăhngăđn hinătngăđnhădi giá khi phát hành c
phiu lnăđu ra công chúng 37
2.4.1. Mô hình nghiên cu 37
2.4.2. Chn mu d liu 39
2.4.3. Phân tích kt qu mc đ đnh di giá trong ngn hn 39
2.4.4. Phân tích kt qu hi quy 42
2.4.5 . Kt qu nghiên cu 47
KT LUNăCHNGă2 48
CHNGă 3:ă GII PHÁP HN CH HINă TNGă NHă DI GIÁ KHI
PHÁT HÀNH C PHIU LNă U RA CÔNG CHÚNG TI CÁC DOANH
NGHIP NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN TP. H CHÍ
MINH 49



3.1.ă nhă hngă choă hotă đngă phátă hƠnhă că phiuă lnă đuă raă côngăchúngătiăcácă
doanhănghipăniêmăytătrênăSăGiaoădchăchngăkhoánăTP.ăHăChíăMinh 49
3.2. Gii pháp hn ch hinătngăđnhădi giá khi phát hành c phiu lnăđu ra
công chúng ti các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán TP. H
Chí Minh 50
3.2.1. nh giá chào bán phù hp vi giá tr thc s ca doanh nghip 51
3.2.2. Doanh nghip phát hành cân nhc v thi đim phát hành c phiu ln đu ra công
chúng 52
3.2.3. m bo cân bng cung cu trên th trng phát hành c phiu ln đu ra công
chúng 53
3.2.4. Gn lin vic niêm yt trên TTCK vi vic phát hành c phiu ln đu ra công

chúng 54
3.2.5. Nâng cao nhn thc doanh nghip v tm quan trng ca minh bch hóa thông tin
55
3.2.6. Xây dng h thng d liu, thông tin 55
3.2.7. Nâng cao cách thc tip nhn thông tin ca nhà đu t 57
3.2.8. Nhà đu t y thác cho các công ty chng khoán đa ra mc giá đu thu phù hp
58
3.2.9. Th nghim phng thc đng kỦ ghi s khi phát hành c phiu ln đu ra công
chúng 58
3.3.ăGiiăphápăhătr 60
3.3.1. Thúc đy tin trình c phn hóa DNNN 60
3.3.2. Hoàn thin h thng vn bn pháp lỦ 61
3.3.3. Xây dng t chc thng kê và tính toán các ch s thông dng cho toàn th trng
63
3.3.4. Thit lp mt quá trình phát hành c phiu ln đu ra công chúng chun 64
KT LUNăCHNGă3 65

KT LUN CHUNG 65
TÀI LIU THAM KHO



Danh mc tài liu ting Vit
Danh mc tài liu ting Anh
Danh mc tài liu Internet
PH LC
Ph lc 1: Kt qu phân tích thc nghim
Ph lc 2: Hi quy theo Mar trc và sau khi khc phc phng sai thay đi
Ph lc 3: Kt qu tng hp mô hình thc nghim
Ph lc 4: D liu 31 mu doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán

TP. H Chí Minh tin hành IPO trong giai đon t nm 2003 đn 2012






















DANH MC BNG BIU


Bng 2.1. Thng kê quy mô niêm yt ti HOSE giai đon 2003 - 2012 27
Bng 2.2. Thng kê s đt IPO ti các doanh nghip niêm yt trên HOSE giai đon
2003 – 2012 29
Bng 2.3. Mt s đt IPO đnh di giá tiêu biu ca các doanh nghip

niêm yt trên HOSE giai đon 2003 – 2012 35
Bng 2.4. Các nhân t gii thích mc đ đnh di giá khi IPO ca các
doanh nghip niêm yt trên HOSE 38
Bng 2.5. Mc đ đnh di giá trong ngn hn ca 31 doanh nghip
niêm yt trên HOSE tin hành IPO trong giai đon 2003 - 2012 39
Bng 2.6. Mc đ đnh di giá chi tit trong ba ngày giao dch đu tiên ca
31 doanh nghip niêm yt trên HOSE tin hành IPO trong giai đon 2003 - 2012 40
Bng 2.7. Kt qu thng kê mô t các nhân t nh hng mc đ đnh di giá
ca 31 doanh nghip niêm yt trên HOSE tin hành IPO trong giai đon 2003 - 2012 42
Bng 2.8. Ma trn h s tng quan gia các nhân t nh hng mc đ đnh di giá
ca 31 doanh nghip niêm yt trên HOSE tin hành IPO trong giai đon 2003 – 2012 43
Bng 2.9. Kt qu hi quy 44













DANH MC HÌNH V


Hình 2.1. Thng kê quy mô niêm yt ti HOSE giai đon 2003 - 2012 28
Hình 2.2. Thng kê s đt IPO ti các doanh nghip niêm yt trên HOSE

giai đon 2003 - 2012 30
Hình 2.3. Mc đ đnh di giá trong ngn hn ca 31 doanh nghip niêm yt
trên HOSE tin hành IPO trong giai đon 2003 - 2012 40






















DANH MC T NG VIT TT



T vit tt

Nghaăting Anh
Nghaăting Vit
CPH

C phn hóa
DNNN

Doanh nghip Nhà nc
HOSE
Ho Chi Minh Stock Exchange
S Giao dch chng khoán TP. H
Chí Minh
IPO
Initial Public Offering
Phát hành c phiu ln đu ra
công chúng
NASDAQ
National Association of Securities
Dealers Automated Quotation System
S Giao dch Chng khoán đin
t Hoa K
OTC
Over-the-counter

Th trng chng khoán phi tp
trung
SGDCK

S Giao dch chng khoán
TTCK

Th trng chng khoán
UBCKNN

y ban Chng khoán Nhà nc
VNINDEX

Ch s chng khoán VN-Index
1



LIăMăU
1. Lý do chnăđ tài
Th trng chng khoán là mt b phn quan trng ca th trng vn, là kênh
trung chuyn nhng ngun vn nhàn ri trong xư hi đ tài tr cho các doanh nghip, các
t chc kinh t đ phát trin sn xut - kinh doanh và cho Chính ph đ đu t cho các
d án vi mc đích tng trng kinh t.
Vi các nc phát trin, t lâu TTCK đư đóng vai trò vô cùng quan trng, đc
xem là hàn th biu ca nn kinh t. Vit Nam là quc gia mi chuyn đi t c ch tp
trung sang kinh t th trng cách đây không lâu và TTCK cng ch mi ra đi cách nay
13 nm. Dù vy, TTCK Vit Nam cng đư dn phát huy đc vai trò trong nn kinh t,
ngày càng thu hút đc s quan tâm ca xư hi.
Trong s vn hành ca TTCK, phát hành c phiu ln đu ra công chúng IPO là
hot đng vô cùng quan trng đi vi mt doanh nghip khi quyt đnh niêm yt. IPO
thành công có ngha là vic huy đng vn cho các doanh nghip đư thành công, điu đó
góp phn vào s phát trin ca doanh nghip nói riêng, TTCK và c nn kinh t nói
chung.
Trong hot đng IPO, có mt ni dung rt quan trng, đó là đnh giá c phn. ư có
nhiu nghiên cu thc nghim ti nhiu th trng, c  các nc phát trin ln các th

trng mi ni, cho thy giá c phn khi IPO đc doanh nghip đnh di giá, và th
trng càng hiu qu thì hin tng này càng ít xy ra và ngc li, th trng càng kém
hiu qu thì hin tng đnh di giá c phn khi IPO càng rõ rt.  Vit Nam, vi mt
TTCK non tr và hot đng còn s khai, đc bit, trong điu kin đc thù vi các doanh
nghip Nhà nc c phn hóa, vic đnh giá doanh nghip là mt vn đ đáng quan tâm.
Chính vì nhng lý do trên, tác gi mun thc hin mt nghiên cu đnh lng đ xác
đnh các nhân t nh hng đn hin tng đnh di giá khi IPO ti các doanh nghip
niêm yt trên S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh, t đó đ ra nhng gii pháp
đ hn ch hin tng này.
2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu nhng nhân t nh hng đn hin tng đnh di giá khi IPO ti các
2



doanh nghip niêm yt trên HOSE. ng thi phân tích mc đ nh hng ca nhng
nhân t trên. T kt qu nghiên cu, đ xut gii pháp nhm hn ch tác đng ca hin
tng đnh di giá khi IPO trên HOSE nói riêng và TTCK Vit Nam nói chung.
3. iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Các đt IPO ca nhng doanh nghip niêm yt trên HOSE.
Phm vi nghiên cu: S Giao dch chng khoán TP. H Chí Minh trong giai đon
2003 - 2012.
4. Phngăphápă nghiênăcu
 thc hin nghiên cu, lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh tính kt
hp vi nghiên cu đnh lng, tin hành phân tích nhng nhân t nh hng đn hin
tng đnh di giá khi IPO.
Phng pháp nghiên cu đnh tính: Mô t và phân tích đc đim hot đng IPO,
thc trng đnh giá IPO ti th trng chng khoán TP. H Chí Minh.
Phng pháp nghiên cu đnh lng: Thu thp s liu v các đt IPO, s dng hi
quy tuyn tính đa bin vi bin ph thuc là mc đ đnh di giá trong ngn hn và các

bin đc lp đc kim tra bao gm: Mc vn gi li; T l đng kỦ mua vt mc; 
tr niêm yt; Giá chào bán; Thi gian hot đng ca doanh nghip; Quy mô ca doanh
nghip và Quy mô đt IPO, nhm xác đnh mc đ nh hng và đ thun (nghch)
chiu ca tng bin tác đng lên bin ph thuc.
Ngun s liu: S liu đc thu thp t trang web chính thc ca HOSE, trang web
www.cafef.vn cng nh thông tin v các đt IPO t các Bn công b thông tin và Thông
báo kt qu đu thu ca doanh nghip phát hành. Tt c các d liu th cp đu có sn
và s dng chn lc, nên tính kh thi ca d liu là có.
5. Ktăcuălunăvn
Ngoài li m đu và kt lun chung, kt cu lun vn gm có ba chng:
Chng 1: Tng quan v các nhân t nh hng đn hin tng đnh di giá khi
phát hành c phiu ln đu ra công chúng ti các doanh nghip niêm yt trên S Giao
dch chng khoán.

3



Chng 2: Phân tích các nhân t nh hng đn hin tng đnh di giá khi phát
hành c phiu ln đu ra công chúng ti các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch
chng khoán TP. H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp hn ch hin tng đnh di giá khi phát hành c phiu ln
đu ra công chúng ti các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch chng khoán TP. H
Chí Minh.
4



CHNGă 1:ă TNGă QUANă Vă CÁCă NHỂNă Tă NHă HNGă Nă HINă
TNGă NHă DIă GIÁă KHIă PHÁTă HĨNHă Că PHIUă LNă Uă RAă CỌNGă

CHÚNGă TIă CÁCă DOANHă NGHIPă NIểMă YTă TRểNă Să GIAOă DCHă
CHNGăKHOÁNă
1.1.ă Tngă quană vă hotă đngă phátă hƠnhă că phiu lnă đuă raă côngă chúng tiă cácă
doanhă nghipăniêmăytătrênăSăGiaoădchăchngăkhoán
1.1.1. Doanhă nghipăniêmăytătrênăSăGiaoădchăchngăkhoán
Doanh nghip c phn niêm yt (Listed Company) là doanh nghip c phn đi chúng
tha mưn các điu kin niêm yt và đc niêm yt trên TTCK nhm đm bo vic mua
bán c phiu đc thc hin theo đúng nhng quy đnh ca SGDCK.
1.1.2.ăHotăđngăphátăhƠnhă căphiuălnăđuă raăcôngăchúng
1.1.2.1.ăKháiănimăhotăđngăphátăhƠnhă căphiuălnăđuă raăcôngăchúng
IPO (Initial Public Offering) ngha là hot đng phát hành c phiu ln đu ra công
chúng. Ging nh tên gi, IPO xy ra khi mt doanh nghip ln đu tiên cung cp các c
phiu ra công chúng. Hot đng IPO có th đc xem nh vic doanh nghip đang mun
huy đng thêm vn đ gia tng vn c phn ca mình hoc thc hin vay n.
Hu ht các doanh nghip có th bt đu đi vào hot đng bng vic huy đng vn
ch s hu t mt lng nh các nhà đu t, nên nu các nhà đu t này mun bán c
phn cng rt khó khn, tính thanh khon gn nh không có. Nu mt doanh nghip hot
đng thành công và cn thêm vn ch s hu, ti mt thi đim nào đó doanh nghip s
thy vic c phn hóa là hp lý vi vic bán c phn cho mt s lng ln các nhà đu t
khác nhau. Khi c phiu đc giao dch công khai, điu này s làm tng tính thanh khon
và cho phép doanh nghip gia tng vn vi chi phí hp lỦ hn. Các c đông hin ti có
th bán c phn trong giao dch th trng m. Tuy nhiên, cng vi nhng li ích này thì
cng xut hin thêm chi phí. C th, có nhng chi phí hin hành c đnh tng ng vi
vic công khai thông tin c bn đn các nhà đu t và công chúng. Thêm vào đó, cng có
nhng chi phí trc đó gn vi quá trình IPO đc phân loi thành chi phí trc tip và
chi phí gián tip. Chi phí trc tip bao gm phí v lut pháp, kim toán, và các chi phí
bo him. Chi phí gián tip là thi gian qun lý và n lc cho vic tin hành đt chào bán
và s pha loãng do vic bán c phn ti mc giá đa ra trung bình thng thp hn giá
5

th trng hin hành. Nhng chi phí trc tip và gián tip này nh hng đn chi phí s
dng vn ca doanh nghip khi c phn hóa.
1.1.2.2.ăiuăkinăphátăhƠnhă căphiu lnăđuă raăcôngăchúngă
Ti mi quc gia, mi th trng đu có nhng quy đnh riêng v vic cho phép
mt doanh nghip có th tin hành phát hành c phiu ra công chúng. Tuy nhiên, đ phát
hành c phiu ra công chúng, thông thng t chc phát hành phi đm bo nhng điu
kin c bn sau:
Quy mô vn: T chc phát hành phi đáp ng đc yêu cu v vn điu l
ti thiu ban đu và sau khi phát hành phi đt đc mt t l phn trm nht đnh v vn
c phn do công chúng nm gi và s lng công chúng tham gia.
Tính liên tc ca hot đng sn xut kinh doanh: doanh nghip đc thành
lp và hot đng trong vòng mt thi gian nht đnh.
Hiu qu sn xut kinh doanh: doanh nghip phi làm n có lưi vi mc li
nhun không thp hn mc quy đnh và trong mt s nm liên tc nht đnh.
Tính kh thi ca d án: doanh nghip phi có d án kh thi trong vic s
dng ngun vn huy đng đc.
Ti Vit Nam, theo Lut Chng khoán s 70/2006/QH11 ca Quc hi, iu 12,
mc 1 quy đnh điu kin chào bán c phiu ra công chúng nh sau:
Doanh nghip có mc vn điu l đư góp ti thi đim đng kỦ chào bán t
mi t đng Vit Nam tr lên tính theo giá tr ghi trên s k toán.
Hot đng kinh doanh ca nm lin trc nm đng kỦ chào bán phi có
lưi, đng thi không có l ly k tính đn nm đng kỦ chào bán.
Có phng án phát hành và phng án s dng vn thu đc t đt chào
bán đc i hi đng c đông thông qua.
1.1.2.3. Quy trình phát hành căphiu lnăđuă raăcôngăchúng
Mt doanh nghip khi phát hành c phiu ln đu ra công chúng không nhng phi
liên h vi SGDCK mà doanh nghip mun niêm yt c phiu, mà còn phi có s h tr
ca các bên th ba. Chng hn ti S Giao dch Chng khoán đin t Hoa K

(NASDAQ), các ch th tham gia bao gm:
6



Doanh nghip phát hành: ây là doanh nghip s tin hành đng kỦ và
niêm yt trên S Giao dch Chng khoán New York hoc NASDAQ.
Nhng c đông bán c phn: ây là các c đông s bán c phn khi đt
IPO đc din ra.
Nhà bo lưnh: thông thng s là mt ngân hàng đu t hoc mt nhóm
ngân hàng. Nhng ngân hàng này s tin hành mua các c phiu t các nhà phát hành và
đ ngh hoc bán nhng chng khoán này ra công chúng. Các ngân hàng thng đc
thuê đ thc hin nghip v này là Goldman Sachs hoc Morgan Stanley.
Các c vn lut pháp: ây có th là mt doanh nghip M hoc mt nhóm
các c vn pháp lỦ đa phng. Mc đích chính là đ gii quyt các vn đ th tc pháp
lý.
Các doanh nghip kim toán đc lp: Thông thng s là mt trong bn
doanh nghip kim toán ln nht th gii: PriceWaterhouseCoopers (PWC), Deloitte
Touche Tohmatsu (Deloitte), Ernst and Young (E&Y) và KPMG.
Ngoài ra, trong mt đt IPO, có th có các t chc khác nh các ngân hàng th
hng, các nhà môi gii bo him, nhà đnh giá đc lp và các công ty truyn thông.
Mt quy trình phát hành IPO có th bao gm ba giai đon:
Giai đon trc khi đng kỦ phát hành: Không có bt k mt li đ ngh
mua hoc bán nào xut hin trong giai đon này. Giai đon này s bao gm luôn c thi
gian cho vic xúc tin bán các c phiu.
Giai đon ch đi sau khi đng kỦ hay trc khi phát hành: ây là giai
đon chào bán song cha phi là chào bán chính thc. Các Bn cáo bch đc ban hành
theo yêu cu ca UBCKNN. Thi gian cáo bch bao gm c vic son tho hoc qung
bá c phiu đc chào bán.
Giai đon phát hành c phiu: Vic bán c phn trong thi gian cáo bch là

không hp l, tr khi bn đng kỦ đư có hiu lc.
1.1.2.4.ăTácă đngăcaăhotăđngăphátăhƠnhă căphiu lnăđuăraăcôngăchúng
i vi TTCK
7



Xét v tng th, đu t chng khoán ch là mt kênh đu t. Vì vy, các đt IPO
thành công s có tác dng thúc đy các nhà đu t đn vi TTCK qua đó làm tng quy
mô và khi lng giao dch và thu hút thêm lung tin ln vào TTCK.
Không ch các nhà đu t trong nc tham gia vào IPO, c các nhà đu t nc ngoài
cng tin hành tham gia hot đng này, giúp thu hút các ngun vn đu t gián tip t
nc ngoài vào TTCK trong nc. Mt khác, các nhà đu t nc ngoài tham gia góp
vn vào các doanh nghip IPO có th mang đn phng thc qun lý  nc ngoài, giúp
thay đi phng thc làm vic ca các doanh nghip trong nc.
Vic các doanh nghip IPO s giúp th trng đnh giá li các doanh nghip cha tin
hành niêm yt hay các c phiu trên TTCK phi tp trung (OTC) ca các doanh nghip
cùng ngành.
Tuy nhiên, trong ngn hn, cng không loi tr kh nng mt ngun vn tng
đi ln s b tm thi hút ra khi th trng đ đa vào đu giá.
Mt c phiu sau khi IPO thành công vn có th st gim giá tr do các yu t
khác tác đng. iu này khin cho TTCK có th mt đi mt ngun vn ln, gây bt n
cho th trng.
Ngoài ra, vic mt c phiu IPO không thành công có th tác đng ln đn tâm lý
các nhà đu t, gây s mt tin tng ca các nhà đu t vào th trng có các c phiu
IPO không thành công. iu này cng làm gia tng s bt n ca TTCK mi khi có bt
k mt thông tin nào đó xut hin.
i vi doanh nghip phát hành
Doanh nghip mun huy đng thêm các ngun vn đ gia tng các qu và gia tng
tính thanh khon do lng tin mt mà các nhà đu t mua c phn ca doanh nghip

mang li. Lng tin này có th đc s dng vi nhiu mc đích khác nhau, nh tái đu
t vào c s h tng hay giúp m rng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Quá trình IPO mang li cho doanh nghip c hi giao tip, đa nhng thông tin chính
xác ti công chúng và là đim khi đu cho mi quan h ca doanh nghip vi công
chúng. IPO th hin s khng đnh ca doanh nghip trong vic xây dng giá tr n đnh
dài hn cho c đông.
8



IPO thành công s to ra hình nh đp và s ni ting ca doanh nghip, nh vy
doanh nghip s d dàng hn và ít tn kém hn khi huy đng vn qua phát hành trái
phiu, c phiu nhng ln sau.
Vi s phát trin mnh m ca TTCK, các doanh nghip có th huy đng đc nhanh
và nhiu vn thông qua vic tin hành IPO trên TTCK. C phiu ca doanh nghip cng
có th đt đc tính thanh khon cao và các giá tr gia tng v giá sau khi IPO.
Phát hành c phiu ra công chúng s làm tng giá tr tài sn ròng, thu hút đc ngun
vn ln cho doanh nghip, thun li hn trong vic vay vn ca ngân hàng. Ví d nh
đc vay vi lãi sut u đưi hn, th tc vay ít rm rà hn, và có th s dng c phiu
ca doanh nghip đi chúng đ làm tài sn cm c cho các khon vay ngân hàng.
Trc khi chào bán ra công chúng, doanh nghip bao gi cng dành mt t l c
phiu nht đnh cho nhân viên . Vi vic s hu c phiu, nhân viên s tr thành c đông
và đc hng lãi trên vn góp thay vì ch nhn lng nh trc đó. iu này làm cho
các nhân viên làm vic hiu qu hn, vì li ích ca h gn lin vi li ích ca doanh
nghip.
Vi vic phát hành c phiu, doanh nghip có c hi đ xây dng mt h thng qun
lý chuyên nghip, xây dng mt chin lc phát trin rõ ràng. Doanh nghip d dàng hn
trong công tác tuyn dng và thay th nhân s, nh đó to đc tính liên tc, đm bo
hiu qu trong qun lý.
Tuy nhiên, bên cnh các tác đng tích cc trên, khi doanh nghip phát hành c phiu

ra công chúng cng cn phi lu Ủ đn nhng tác đng tiêu cc.
Do c phiu đc phát hành rng rãi ra công chúng nên làm phân tán quyn s hu
và có th làm mt quyn kim soát ca các c đông sáng lp. C cu v quyn s hu
ca doanh nghip luôn luôn b bin đng do c phiu đc giao dch hng ngày trên
TTCK.
Chi phí phát hành c phiu ra công chúng cao, thng chim 8-10% khon vn mà
doanh nghip huy đng đc, bao gm chi phí bo lưnh phát hành, phí t vn pháp lut,
chi phí in n, phí kim toán, phí niêm yt… Hng nm doanh nghip còn phi chi tr chi
9



phí kim toán báo cáo tài chính, chi phí chun b np báo cáo cho c quan qun lý nhà
nc v chng khoán và chi phí công b thông tin đnh k.
Doanh nghip phi tuân th ch đ công b thông tin rng rãi, nghiêm ngt và chu s
giám sát cht ch hn so vi các doanh nghip khác. Vic công b thông tin v doanh
thu, li nhun, phng thc hot đng cng nh nguy c b rò r thông tin ni b có th
đy doanh nghip vào tình th bt li.
i viănhƠăđuăt
IPO là khong thi gian tt cho các nhà đu t bi vì các doanh nghip s phi công
b đy đ các thông tin ca mình cho các nhà đu t. Mt s nhà đu t thng thích
mua các c phiu khi IPO, bi vì giá ca chúng có kh nng gia tng mnh trong phiên
giao dch đu tiên sau IPO.
Phát hành c phiu ra công chúng làm tng cht lng và tính minh bch ca các báo
cáo tài chính ca doanh nghip vì các báo cáo ca doanh nghip phi đc lp theo tiêu
chun chung do c quan qun lỦ quy đnh, cng nh thông tin, s liu phi đm bo đc
tính minh bch và hp lý. T đó giúp các nhà đu t có th hiu rõ hn v các doanh
nghip này.
Tuy nhiên, vic mc giá các c phiu đc IPO thng gia tng nhanh chóng trong
các phiên giao dch đu tiên đư khin cho các nhà đu t mua đc các c phiu này khi

IPO s tin hành thc hin lnh bán c phiu trong vòng 30 ngày đu. iu này li có th
khin cho giá tr c phiu ca các c đông ln trong doanh nghip - nhng ngi b ràng
buc nhiu v vn đ pháp lỦ, hay phi nm gi c phiu trong mt khong thi gian
nht đnh - b gim do s st gim giá ca c phiu.
1.2.ănhăgiáăcăphnăkhiăphátăhƠnhă căphiu lnăđuăraăcôngăchúng
1.2.1.ăKháiănimăvăđnhăgiáăcăphn
nh giá c phn là xác đnh giá tr ni ti hay giá tr thc ca c phn doanh nghip.
Hu ht các thành phn tham gia trên th trng đu có nhu cu đnh giá c phn nh
doanh nghip, nhà đu t, ch n…
10



nh giá c phn phc v cho nhiu mc đích và tùy vào mc đích khác nhau mà
ngi ta chn phng pháp đnh giá khác nhau. Hin nay, đnh giá c phn phc v cho
các mc đích sau:
Kt qu đnh giá làm c s cho các hot đng IPO, sáp nhp, mua li, hp
nht, gii th, thanh lý tài sn hay thành lp liên doanh, chuyn nhng vn c phn, …
Kt qu đnh giá giúp cho doanh nghip có nhng gii pháp ci tin qun lý
cn thit nhm nâng cao hiu qu kinh doanh.
Kt qu đnh giá cng là c s cho các t chc, cá nhân và công chúng đu
t ra quyt đnh đu t vào các loi chng khoán do doanh nghip phát hành trên th
trng chng khoán.
Trong nhng thi đim nht đnh, đ hoàn thành tt vai trò, Nhà nc cng
cn tin hành đnh giá c phn các doanh nghip, đánh giá nhng tác đng ca môi
trng kinh doanh ca doanh nghip. Trên c s đó, Nhà nc s ban hành nhng quyt
đnh liên quan đn doanh nghip nh chính sách thu, chính sách h tr đu t, tài tr tín
dng… nhm ci thin môi trng kinh doanh.
1.2.2.ăVaiătròăcaăvicăđnhăgiáăcăphn
i vi nn kinh t

Mt trong nhng nguyên nhân thúc đy các hot đng đnh giá c phn phát trin
mnh m là do nhng li ích mà chúng mang li cho nn kinh t. Vic đnh giá c phn
là mt nhu cu thit yu và đư thu hút đc s quan tâm ca các đi tng khác nhau. Do
đó, giá tr c phn ca doanh nghip cn đc xác đnh mt cách hp lỦ đ bo đm
quyn li ca các bên tham gia đn hot đng ca doanh nghip. Mc dù c phn đc
coi là hàng hóa nhng đây không phi là hàng hóa thông thng mà là hàng hóa phc tp
đc cu thành t nhiu yu t có mi quan h hu c vi nhau.
i vi doanh nghip
Là công c hu hiu giúp doanh nghip ci tin, liên tc nâng cao hiu qu kinh
doanh, góp phn n đnh môi trng kinh doanh và hn ch ri ro kinh doanh.
11



 nh giá c phn là công c cho phép doanh nghip đánh giá kh nng cnh tranh
ca doanh nghip vi các đi th cnh tranh. Trên c s đó, doanh nghip có th đa
ra nhng quyt đnh thích hp.
 nh giá c phn là công c hu hiu đ xác đnh giá tr doanh nghip khi tin
hành sáp nhp, mua bán
i vi Chính ph
Chính ph có th s dng các kt qu đnh giá c phn doanh nghip đ đánh giá các
ngun lc, nng lc qun lý, hiu qu sn xut kinh doanh ca các doanh nghip nhà
nc. Trên c s đó, Chính ph có th quyt đnh c phn hóa, sáp nhp hay gii th
doanh nghip.
i viănhƠăđuătă
Giúp nhà đu t hn ch đc ri ro khi đu t hay góp vn vào doanh nghip. Da
vào vic đnh giá c phn doanh nghip, h có th chn la các loi c phiu đ đu t.
1.2.3.ăCácăphngă phápăđnhăgiáăcăphn
K thut đnh giá thng đc chia làm ba phng pháp:
 Phng pháp giá tr tài sn thun: Phng pháp này thc hin tính toán tng giá

tr tài sn mà doanh nghip đang s dng và sn xut, kinh doanh tr đi các khon n.
 Phng pháp chit khu dòng tin: Phng pháp này s đi tìm giá tr ni ti ca
c phn bng cách hin giá tt c các khon thu nhp phát sinh t c phn đó trong
tng lai.
 Phng pháp phân tích theo bi s: Phng pháp này thc hin bng cách s
dng mt bi s giá đ đnh giá xem mt tài sn có đc đnh giá đúng hay không
thông qua vic xem xét các c phiu có đc đim tng đng hay các c phiu trong
cùng mt ngành.
1.2.3.1.ăPhngăphápă giáătrătƠiăsnăthun
Công thc tính:
(1.1)
Trong đó:
P: giá tr mi c phn
12



N: s lng c phn
V
G
: tng giá tr tài sn
V
D
: giá tr các khon n
1.2.3.2.ăPhngăphápă đnhăgiáăchităkhuădòngătin
Phng pháp đnh giá chit khu dòng thu nhp đc da trên mt nguyên lỦ c bn
là “Tin t có giá tr theo thi gian”
,
mt đng tin ca ngày hôm nay luôn có giá tr hn
mt đng tin ca ngày mai, mt đng đu t vào trong doanh nghip này có mc sinh

li khác vi mt đng đu t trong doanh nghip khác. Do đó, giá tr ca doanh nghip
đc xác đnh bng các dòng thu nhp d kin mà doanh nghip có đc trong tng
lai đc quy v giá tr hin ti bng cách chit khu chúng bng mt mc lãi sut chit
khu phù hp vi mc đ ri ro ca doanh nghip đó.
Có ba trng hp c tính giá tr doanh nghip bng cách chit khu dòng tin là:
 Mô hình chit khu c tc – Mô hình DDM
 c tính giá tr vn ch s hu ca doanh nghip - Mô hình FCFE
 c tính giá tr toàn b doanh nghip - Mô hình FCFF
Mô hình chit khu c tc (Dividend Discount Model)
Công thc tính:
(1.2)
Trong đó:
P: giá tr mi c phn
N: s lng c phn
r: t sut chit khu
n: s nm nhn đc thu nhp
D
t
: tng s c tc nm t
Mô hình chit khu dòng tin vn ch s hu FCFE (Free Cash Flow to
Equity)
Công thc tính:
(1.3)
13



Trong đó:
P: giá tr mi c phn
N: s lng c phn

V
e
: giá tr dòng tin thun đi vi ch s hu
Mô hình chit khu dòng tin doanh nghip FCFF (Free Cash Flow to Firm)
Công thc tính:
(1.4)
Trong đó:
P: giá tr mi c phn
N: s lng c phn
V: giá tr dòng tin hot đng ca toàn b doanh nghip
V
d
: giá tr dòng tin thuc v ch n
1.2.3.3.ăPhngăphápă theoăbiăsăgiá
Bi s giá là t s ca giá th trng mt c phn vi mt thc đo giá tr trên mi c
phn đó. Thc đo giá tr trên mi c phn thng đc s dng là thu nhp, doanh thu,
hay giá tr s sách trên mi c phn.
Các bi s giá thng dùng bao gm:
T s Giá/Thu nhp (Price/Earnings Ratio - P/E)
Công thc tính:
(1.5)
Trong đó:
P
o
: giá th trng ca c phn.
P/E: t s giá/thu nhp.
EPS
1
: thu nhp trên mi c phn d kin trong nm ti .
T s Giá/Giá tr s sách (Price/Book Value Ratio - P/B)

Công thc tính:
(1.6)
Trong đó:
14



P
t
: giá c phiu nm t
P/B: t s giá/giá tr s sách
BV
t+1
: là giá tr s sách mi c phn d kin cui nm t
T s Giá/Doanh thu (P/S)
Công thc tính:
(1.7)
Trong đó:
P
t
: là giá c phiu nm t
P/S: là t s giá/doanh thu
S
t+1
: là doanh thu d kin nm (t+1)
1.2.4. Cácănhơnă tănhăhngăđnăvicăđnhăgiáăcăphn
1.2.4.1.ăNhơnă tăkháchă quan
Môiătrng chính tr pháp lut
Môi trng chính tr pháp lut minh bch, n đnh s giúp doanh nghip hot đng
hiu qu, t đó các k hoch cho tng lai cng tr nên kh thi hn. Do đó vic d báo

lung tin ca doanh nghip s tr nên d dàng và đáng tin cy hn. Hn th, s quy
đnh rõ ràng ca pháp lut v phng pháp tính giá, đnh giá các tài sn… giúp các
doanh nghip đnh giá tính toán mt cách chính xác hn giá tr doanh nghip.
Môiătrng kinh t vămô
Môi trng kinh t v mô phát trin n đnh có Ủ ngha ht sc quan trng trong vic
giúp các nhà kinh t d đoán tt hn các ch tiêu kinh t nh ch s lm phát, lãi sut dài
hn, ch s tng trng kinh t… t đó đnh lng tt hn các tham s trong các công
thc xác đnh giá tr doanh nghip. Ngoài ra, môi trng kinh t cnh tranh vi s n
đnh ca các ngành sn xut s đem li s n đnh cho ngun cung cp đu vào và sc
mua th trng sn phm ca doanh nghip, giúp các nhà kinh t có s d đoán chính xác
hn v kh nng tng trng trong tng lai ca doanh nghip.
1.2.4.2.ăNhơnă tăchăquan
Quy trình đnh giá c phn
15



Quy trình IPO bao gm c quy trình đnh giá c phiu khi IPO và c ch phát tín
hiu, tip cn th trng, cách thc và thi đim phát hành nh hng rt ln đn vic
đnh giá. Quy trình IPO s nh hng đn giá tr IPO theo c chiu hng tt ln xu.
Kh nngăsinhăli và xu th tngătrngătrongătngălai
u t có ngha là mua tng lai và là hot đng có tính ri ro. Ch có xu th tng
trng ca li nhun mà doanh nghip to ra trong tng lai cao hn mc li tc hin ti
mi hp dn đc nhà đu t. Nói cách khác, thc cht nhà đu t không mua tài sn mà
mun s hu dòng thu nhp do tài sn đó mang li trong tng lai. Tuy nhiên, mt trong
nhng đc tính khó đo lng và mô t nht ca doanh nghip là kh nng sinh li. Tt
nhiên, nhà đu t có th đo lng kh nng sinh li da trên s liu k toán trong quá
kh và hin ti, nhng rt nhiu c hi kinh doanh đòi hi vic hy sinh li nhun hin ti
đ nhn đc mc li nhun ln hn rt nhiu trong tng lai. Do vy, li nhun hin ti
có th là mt s phn ánh sai lch ca kh nng sinh li trong tng lai. Mt khác, s là

sai lm nu kt lun hai doanh nghip có mc li nhun hin ti bng nhau s có kh
nng sinh li nh nhau, nu hot đng kinh doanh ca mt doanh nghip có mc ri ro
cao hn.
Tình hình tài chính
Mt doanh nghip có tình hình tài chính lành mnh s làm gim ri ro ca đng vn
đu t, hay nói cách khác, nhà đu t đánh giá cao các c hi đu t tng đi an toàn.
Trái li, nhng doanh nghip có tim lc tài chính yu thng gn vi ri ro cao, nht là
khi doanh nghip mun m rng phát trin hoc trin khai các d án đu t. Nhà đu t
tr giá thp đ có th đt đc mt t sut li nhun cao bù đp cho mc ri ro mà h có
th phi gánh chu. Tuy nhiên, nhà đu t cn phân bit rõ tình hình tài chính ca doanh
nghip mi thành lp khác bit vi doanh nghip đư hot đng lâu nm.
Tài sn hu hình và tài sn vô hình ca doanh nghip
Tài sn hu hình ca doanh nghip bao gm nhà xng, máy móc, c s h tng…
Nh vy, máy móc, trang thit b c hay mi, trình đ công ngh hin đi hay lc hu
đu nh hng trc tip đn vic sn xut ra các sn phm và dch v hin ti và tng
lai, cng nh kh nng cnh tranh sn phm ca doanh nghip trên th trng. iu này