NGHIÊN CỨU CẤU TRÚC TÀI CHÍNH ẢNH HƯỞNG ĐẾN NỢ VAY NGÂN HÀNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.PDF

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
oOo

VÕăTHăTHÚYăHNG



NGHIÊNăCUăCUăTRÚCăTÀIăCHệNHă
NHăHNGăNăNăVAYăNGÂNăHÀNGă
CAăCÁCăDOANHăNGHIPăNIÊMăYTă
TRÊN SăGIAOăDCH CHNGăKHOÁNă
THÀNHăPHăHăCHệăMINH






LUNăVNăTHCăS KINHăT






ThƠnhăphăHăChíăMinh, Nmă2012
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
oOo

VÕăTHăTHÚYăHNG


NGHIÊNăCUăCUăTRÚCăTÀIăCHệNHă
NHăHNGăNăNăVAYăNGÂNăHÀNG
CAăCÁCăDOANHăNGHIPăNIÊMăYTă
TRÊN SăGIAOăDCH CHNGăKHOÁNă
THÀNHăPHăHăCHệăMINH



Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mƣăs : 60340201


LUNăVNăTHCăS KINHăT


Ngi hng dn khoa hc:
PGS-TS. TRMăTHăXUÂNăHNG



ThƠnhăphăHăChíăMinh - Nmă2012
LI CAM OAN
TôiăxinăcamăđoanălunăvnăắNGHIÊNă CUă CUă TRÚCă
TÀIă CHệNHă NHă HNGă Nă Nă VAYă NGÂNă HÀNG
CAă CÁCă DOANHă NGHIPă NIÊMă YTă TRÊNă Să GIAOă
DCH CHNGă KHOÁNă THÀNHă PHă Hă CHệă MINH”ă lƠă

côngătrìnhănghiênăcuăcaăchínhătácăgi, niădungăđcăđúcăktătă
quáătrìnhăhcătpăvƠăcácăktăquănghiênăcuăthcătinătrongăthiăgiană
qua, cácăsăliuăsădngălƠătrung thcăvƠăcóăngunăgcătríchădnărõă
rƠng.ă Lună vnă đcă thcă hină diă să hngă dnă khoaă hcă caă
PGS-TS. TrmăThăXuơnăHng.

ThƠnhăphăHăChíăMinh,ăNgƠyă 28 tháng 11 nam 2012
Tácăgiălunăvn



VÕăTHăTHÖYăHNG
LI CM N
ăhoƠnăthƠnhălunăvnănƠy,ătôiăxinăchơnăthƠnhăgiăliă
cmănăti:
Ban Giámăhiu vƠăKhoaăđƠoătoăSauăiăhcăTrngăiă
hcăKinhăTăThƠnhăphăHăChíăMinhăđƣătoăđiuăkinăthunăliă
choătôiăhcătpăvƠănghiênăcu trongăsutăthiăgianăqua.
Quý ThyăCôăTrngă iăhcăKinhă Tă ThƠnhă phăHă
Chí Minh đƣănhitătìnhăgingădyăchoătôiătrongăsutăquáătrìnhă
thamăgiaăhcătpătiăTrng.
PGS-TS. Trm ThăXuơnăHng đƣătnătìnhăhngădn,ă
vƠăcóănhngăỦăkinăđóngăgópăquỦăbáuăđƣăgiúpătôiăhoƠnăthƠnhă
lunăvnănƠy.
Cuiăcùng,ă nhngă khôngă kémă phnă quană trng,ă tôiă xină
giăliăcmănăchơnăthƠnhăvƠăsơuăscăđnăgiaăđình,ăbnăbè,ăđngă
nghipăđƣătoăđiuăkinăthunăliănhtăvƠăhătrătôiătrongăsută
quá trình hcătp,ănghiênăcu.
Trơnătrng cmăn,

ThƠnhăphăHăChíăMinh,ăNgƠyă28 tháng 11 nam 2012
Tácăgiălunăvn



VÕăTHăTHÖYăHNG



DANHăMCăCÁC TăVITăTT

ADB : NgơnăhƠngăphátătrinăChơuăỄ (Asian Development Bank)
BASEL : yăbanăgiámăsátăngơnăhƠngăqucăt
OECD : TăchcăHpătácăvƠăPhátătrinăKinhăt (Organisation for Economic
Co-operation and Development)
GDP : Tngăsnăphmăqucăni (Gross Domestic Product)
Tp.HCM : ThƠnhăphăHăChíăMinh



DANHăMCăBNGăBIU
Trang

Bngă2.1 : KỦăhiuăcácăbinătrongămôăhình 35
Bngă2.2 : TómăttăcácăktăquălỦăthuytăvƠănghiênăcuăthcănghim 36
Bng 2.3 : Danh sách ngành và s lng doanh nghip kho sát 43
Bngă3.1 : Tómăttămôătăthngăkêăcácăbinăphăthuc 46
Bngă3.2 : Tómăttămôătăthngăkêăcácăbinăđcălp 47
Bngă3.3 : KtăquăkimăđnhăHausman mô hình 1 49
Bngă3.4 : Tácăđngăcácăbinăđcălpăđnăcuătrúc tài chính 50

Bngă3.5 : Kimăđnhăsăbngănhauăcaăcácătácăđngăcăđnhă 50
Bngă3.6 : HăsătácăđngăcăđnhăcaăcácăyuătătácăđngălênăcuătrúcătƠiăchính51
Bngă3.7 : KtăquăkimăđnhăAnova mô hình 1 52
Bngă3.8 : KtăquăkimăđnhăLevene’s mô hình 1 52
Bngă3.9 : KtăquăkimăđnhăHausmanămôăhìnhă2 54
Bngă3.10 : Tácăđngăcácăbinăđcălpăđn năvayăngân hàng ngnăhn 55
Bngă3.11 : Kimăđnhăsăbngănhauăcaăcácătácăđngăcăđnh 55
Bngă3.12 : Hăsătácăđngăcăđnhăcaăcácăyuătătácăđngălênănăvayăngân hàng
ngnăhnătheoătngăcôngăty 56
Bngă3.13 : KtăquăkimăđnhăAnova mô hình 2 57
Bngă3.14 : KtăquăkimăđnhăLevene’sămô hình 2 57
Bngă3.15 : KtăquăkimăđnhăHausmanămôăhìnhă3 59
Bngă3.16 : Tácăđngăcácăbinăđcălpăđn năvayăngân hàng dƠiăhn 60
Bngă3.17 : Kimăđnhăsăbngănhauăcaăcácătácăđngăcăđnh 60
Bngă3.18 : Hăsătácăđngăcăđnhăcaăcácăyuătătácăđngălênănăvayăngân hàng
dƠiăhnă 61
Bngă3.19 : KtăquăkimăđnhăAnovaămô hình 3 62
Bngă3.20 : KtăquăkimăđnhăLevene’sămô hình 3 62
Bngă3.21 : KtăquăkimăđnhăHausmanămôăhìnhă4 64
Bngă3.22 : TácăđngăcaăcuătrúcătƠiăchính đn năvayăngân hàng ngnăhn 65

Bngă3.23 : Hăsătácăđngănguănhiên caăcuătrúcătƠiăchính lênănăvayăngân
hàng ngnăhn 66
Bngă3.24 : KtăquăkimăđnhăHausmanămôăhìnhă5 67
Bngă3.25 : Tácăđngăcaăcuătrúc tài chính đn năvayăngân hàng dƠiăhn 68
Bngă3.26 : HăsătácăđngănguănhiênăcaăcuătrúcătƠiăchínhălênănăvayă ngân
hàng dƠiăhn 69
Bngă3.27 : Tngăhpăktăquănghiênăcuăcaă5ămôăhình 70
Bng 3.28 : Tìnhăhìnhăvayănăcaă170ădoanhănghipăkhoăsátătă2008ăậ 2011 74

DANHăMCăHỊNHăV
Trang
Hình 1.1 : CuătrúcăvnătiăuăvƠăgiáătrădoanhănghip 10
Hình 1.2 : TrtătăphơnăhngăcaăcácălaăchnătƠiătr 11
Hình 3.1 : TngănătheoăngƠnhătănmă2008ăậ 2011 75
Hình 3.2 : TngănăvayăngơnăhƠngătheoăngƠnhătănmă2008ăậ 2011 76

DANHăMCăCÁCăPHăLC
Trang
Phălcă1 : Danhăsáchăcácădoanhănghipăchnămuăkhoăsát 91
Phălcă2 : MiăquanăhătácăđngăcaăcuătrúcătƠiăchínhăgiaăcácăngƠnhătheoăkimă
đnhăTamhane mô hình 1 97
Phălcă3 : MiăquanăhătácăđngăcaănăvayăngnăhnăgiaăcácăngƠnhătheoăkimă
đnhăTamhaneămôăhìnhă2. 102
Phălcă4 : MiăquanăhătácăđngăcaănăvayădƠiăhnăgiaăcácăngƠnhătheoăkimă
đnhăTamhaneămôăhìnhă2. 105
Phălcă5 : Quy trình cho vay 108
Phălcă6 : BăchătiêuăcaăcuătrúcătƠiăchính 110
Phălcă7 : BăchătiêuăcaănăvayăngơnăhƠng 112


i

MC LC
LIăCAMăOAN
LI CMăN
DANH MC CÁC T VIT TT

DANH MC BNG BIU
DANH MC HÌNH V
DANH MC CÁC PH LC
LI M U 1
TÍNH CP THITăVẨăXỄCăNH VNă NGHIÊN CUă TÀI 1
MCăệCHăNGHIểNăCU 2
IăTNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU 2
PHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 3
KT CU CA LUNăVN 3
Chngă1:ăăTNG QUAN V CU TRÚC TÀI CHÍNH NHăHNGăN N
VAY NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP 4
1.1 CU TRÚC TÀI CHÍNH CA DOANH NGHIP 4
1.1.1 Khái nim cu trúc tài chính 4
1.1.2 Các thành phn ca cu trúc tài chính 5
1.1.3 Mt s lý thuyt v cu trúc tài chính ca doanh nghip 6
1.1.3.1 Lý thuyt MM ca Modigliani và Miller 6
1.1.3.2 Lý thuytăđánhăđi cu trúc vn 7
1.1.3.3 Lý thuyt trt t phân hng 9
1.1.3.4 Lý thuytăchiăphíăđi din 10
1.1.3.5 Lý thuyt tín hiu 11
1.2 N VAY NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP 12
1.2.1 Khái nim n vay ngân hàng 12
1.2.2 Ri ro tín dng 13
1.2.3 Các lý thuyt liên quan n vay ngân hàng 15
1.2.3.1 Lý thuyt 5 C 16
1.2.3.2 Lý thuyt 5 P 17
ii

1.3 MI QUAN H GIA CU TRÚC TÀI CHÍNH VÀ N VAY NGÂN
HÀNG CA DOANH NGHIP 20

1.4 CÁC NHÂN T QUYTăNH CU TRÚC TÀI CHÍNH NHăHNG
N VAY NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP 23
1.4.1 Li nhun 23
1.4.2 Tài sn hu hình 24
1.4.3 Thu thu nhp doanh nghip 25
1.4.4 Quy mô doanh nghip 26
1.4.5ăCăhiătngătrng 28
1.4.6 Thi gian niêm yt 29
1.4.7 Tính thanh khon 30
1.4.8 căđim riêng ca sn phm 30
1.4.9 Doanh thu 31
1.4.10 Ngành 31
Chngă2:ăMỌăHỊNHăNGHIểNăCU CUăTRÖCăTẨIăCHệNHăTỄCăNGăN
N VAY NGÂN HÀNG CA CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN S
GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH 34
2.1 KÝ HIU BIN NGHIÊN CU 34
2.2 TÓM TT CÁC KT QU LÝ THUYT VÀ NGHIÊN CU THC
NGHIM 35
2.2 MÔ HÌNH NGHIÊN CU 36
2.2.1 Mô hình 1: Mô hình nghiên cu mi quan h gia các nhân t tácăđng
đn cu trúc tài chính 37
2.2.2 Mô hình 2: Mô hình nghiên cu các nhân t tácăđngăđn n vay ngân
hàng ngn hn. 38
2.2.3 Mô hình 3: Mô hình nghiên cu các nhân t tácăđngăđn n vay ngân
hàng dài hn. 39
2.2.4 Mô hình 4: Nghiên cu cuătrúcătƠiăchínhătácăđngăđn n vay ngân hàng
ngn hn 40
2.2.5 Mô hình 5: Nghiên cu cuătrúcătƠiăchínhătácăđngăđn n vay ngân hàng
dài hn 40
iii

2.3 NGUN S LIUăVẨăPHNGăPHỄPăTHUăTHP D LIU 41
2.3.1Ngun s liu kho sát 41
2.3.2căđim ca các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch Chng khoán
Tp.HCM 41
2.3.2Phngăphápăthuăthp và x lý d liu 43
Chngă3:ăKT QU NGHIÊN CU CUăTRÖCăTẨIăCHệNHăTỄCăNGăN
N VAY NGÂN HÀNG CA CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN S
GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH 45
3.1 MÔ T THNG KÊ CÁC BIN PH THUC VÀ BINăC LP 45
3.2 KT QU NGHIÊN CU MÔ HÌNH 1 48
3.2.1 Kimăđnh Hausman 48
3.2.2 Kt qu călng 48
3.2.3 Kimăđnh mô hình 49
3.2.4 Phân tích s khác bit v cu trúc tài chính gia các ngành trong nghiên
cu 51
3.3 KT QU NGHIÊN CU MÔ HÌNH 2 53
3.3.1 Kimăđnh Hausman 53
3.3.2 Kt qu călng 53
3.3.3 Kimăđnh mô hình 54
3.3.4 Phân tích s khác bit v n vay ngân hàng ngn hn gia các ngành
trong nghiên cu 56
3.4 KT QU NGHIÊN CU MÔ HÌNH 3 58
3.4.1 Kimăđnh Hausman 58
3.4.2 Kt qu călng 58
3.4.3 Kimăđnh mô hình 59
2.4.4 Phân tích s khác bit v n vay ngân hàng dài hn gia các ngành trong
nghiên cu 61
3.5 KT QU NGHIÊN CU MÔ HÌNH 4 63
3.5.1 Kimăđnh Hausman 63

3.5.2 Kt qu călng 63
iv

3.6 KT QU NGHIÊN CU MÔ HÌNH 5 66
3.6.1 Kimăđnh Hausman 66
3.6.2 Kt qu călng 66
3.7 PHÁT HIN MI T KT QU NGHIÊN CU 68
3.8 HN CH CA MÔ HÌNH NGHIÊN CU 73
3.9 ỄNHăGIỄăVIC S DNG VN VAY CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN TP.HCM 73
Chngă 4:ă  XUT THEO KT QU NGHIÊN CUă I VI DOANH
NGHIP NIÊM YT,ăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI TI THÀNH PH H CHÍ
MINH 78
4.1  XUT THEO KT QU NGHIÊN CUăI VI DOANH NGHIP
NIÊM YT,ăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI TI THÀNH PH H CHÍ MINH
78
4.1.1ăi vi các nhà nghiên cu 78
4.1.2ăi vi doanh nghip,ănhƠăđuăt 78
4.1.3ăi vi ngân hàng 79
4.1.4ăi vi Chính ph 80
4.2 NHNG HN CH CAă  TẨIă LẨă Că S NGHIÊN CU TIP
THEO 82
KT LUN CHUNG 85
TÀI LIU THAM KHO 87
PH LC 1 90
PH LC 2 96
PH LC 3 101
PH LC 4 104
PH LC 5 107
PH LC 6 109

PH LC 7 111
1

LIăMăU
TệNHăCPăTHITăVÀăXÁCăNHăVNăăNGHIÊNăCUăăTÀI
Theo xu th phát trin ca nn kinh t xã hi thì các t chc tài chính  Vit
Nam ngày càng phát trin,ăđc bit là s phát trin caăcácăngơnăhƠngăthngămi
trong nhngănmăgnăđơy,ăto nhiuăđiu kin thun li cho các doanh nghip tip
cn vi vn điăvayăđápăng vi nhu cu cn thit ca doanh nghip mình.
T nmă2008ăđn nay, din bin kinh t vămôăca các quc gia trên th gii
và Vit Nam phc tp; th trng tài chính th gii nói chung và Vit Nam nói riêng
btăđu gpăkhóăkhnădoănhăhng ca khng hong tài chính toàn cu.ăNmă2011,ă
9ăthángăđuă nmă2012 và nhngă nmătip theo tip tc là nhngănmă khóă khn.ă
iuăđóălƠmănhăhng rt lnăđn vic s dng n vay và tip cn n vay ngân
hàng ca các doanh nghip Vit Nam. Theo s liu t B K hochăvƠăuăt,ăchoă
bită9ăthángăđuănmă2012,ăcóăhnă40ănghìn doanh nghipăđangăgpăkhóăkhn,ăphi
gii th hoc tm ngng hotăđng,ătngă6,5%ăsoăvi cùng k nmă2011.ăiuăđángă
luă Ủă lƠă t đuă nmă 2011ă choă đn htă QuỦă IIIă nmă 2012ă đƣă cóă khong xp x
100.000 doanh nghip ngng hotăđng, gii th và phá sn. Con s này rt ln,
trongăkhiăcácănmătrc, miănmăch có khong 5 ậ 7.000 doanh nghip gii th và
phá sn. Nguyên nhân ch yu là do hotăđng không hiu qu và mt kh nngă
thanh khon, khon n tng lên trong cu trúc tài chính ca doanh nghip mà trong
đóăch yu là n vay ngân hàng, mt gánh nng cho doanh nghip, t thc t này,
tác gi đt ra vnăđ cn nghiên cu cu trúc tài chính nhăhngăđn n vay ngân
hƠngănhăth nào?.
T trcăđn nay, hu ht các nghiên cu liên quan cuătrúcătƠiăchínhăđu
khôngăđ cpăđn n vay hoc mt s nghiên cu s liu kho sát ch dng li  1
nm nênăchaăthyăđcătácăđng theo thi gian,
Do vy, tác gi tin hành thu thp s liuă4ănmăđ xây dng mô hình tìm ra
mi quan h đ chng minh s nhăhng ca cu trúcătƠiăchínhăđn n vay ngân

hàng vi mu nghiên cu 170 doanh nghip niêm yt trên S Giao dch Chng
khoán Thành ph H Chí Minh. Nhm cung cp cho các nhà nghiên cu căs thc
2

nghim đ tin hành các nghiên cu tip theo ca h; cung cp cho các doanh
nghip,ăcácănhƠăđuătănhng bng chng làm căs trong công tác qun tr doanh
nghip; giúp các ngân hàng trong công tác xây dng các ch tiêu chmăđim xp
hng tín dng khi thmăđnh cho vay; và cui cùng kt qu nghiên cu s cung cp
choăcácăcăquan NhƠănc có thêm thông tin thc nghimăđ t đóăxơyădng hoc
saăđi các chính sách tài kinh t - tài chính nhm toăđiu kin tt nht cho hot
đng ca các doanh nghipăcngănhăgim n xu ca h thng ngân hàng.
Lunăvnăthcăsăkinhăt viăđ tài ắăNghiênăcu cu trúc tài chính nhăhng
đn n vay ngân hàng ca các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch Chng
khoán Thành ph H ChíăMinh”ă là thc s cn thit trong tình hình thc tin hin
nay.
MCăệCHăNGHIÊNăCU
Vi nhng lý thuyt v cu trúc tài chính, lý thuyt n vay ngân hàng ca các
doanh nghip và các kt qu nghiên cu ca nhiu nhà nghiên cu trong và ngoài
nc kt hp vi thc tin ti Vit Nam trong thi gian qua, tác gi xây dng mô
hình các nhân t đ làm rõ mi quan h gia cu trúc tài chính và n vay ngân hàng.
Kt qu nghiên cu s tr li các câu hiăsauăđơy:
- Các nhân t nào nhăhngăđn cu trúc tài chính ca mt doanh nghip?
- Các nhân t nào nhăhngăđn vic la chn ngun tài tr ngn hn, dài hn
ca các doanh nghip hay ngân hàng xây dng chính sách tín dng cnăxemăxétăđn
nhng nhân t nƠoăliênăquanăđn quytăđnhăđiăvayăca doanh nghip?
- Mi quan h gia cu trúc tài chính và n vay ngân hàng theo chiuăhng
nhăth nào?
Kt qu nghiên cu đc vn dng trong vic nghiên cu tip theo ca các nhà
nghiên cu; vn dng đi vi các doanh nghip niêm yt,ăcácăngơnăhƠngăthngămi
ti Thành ph H Chí Minh.

IăTNGăVÀăPHMăVIăNGHIÊNăCU
- iătng nghiên cu: Cu trúc tài chính và các khon n vay ngân hàng
ca các doanh nghip niêm yt trên S Giao dch Chng khoán Thành Ph H Chí
Minh.
3

- Phm vi nghiên cu: tác gi s dng s liu báo cáo tài chính t nmă2008ă
đnănmă2011ăca 170 doanh nghip thuc 11 ngành (ngoi tr các doanh nghip
hotăđng tài chính, ngân hàng và bo him thuc mã ngành K theo danh sách phân
ngành ca y ban chngăkhoánăNhƠănc Vit Nam nmă2011)ăniêm yt trên S
Giao dch Chng khoán Thành ph H ChíăMinhăđƣăđc kim toán bi Công ty
kimătoánăđc lpătheoăquyăđnh ca B Tài chính. Tác gi chn muăhnă50%ăs
lng doanh nghipă tínhă đn cui ngày 31/12/2011 theo tngă nhómă ngƠnhă đc
phân loi theo S Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh.
PHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU
- Tác gi s dngăcácăphngăphápăthuăthp d liu t cácăphngătin thông
tinăđi chúngăđángătinăcy, các tài liu chuyên ngành, các kt qu nghiên cuătrcăđó.
- S dngăcácăphngăphápătínhătoán,ăsoăsánh,ălƠmăsch d liuătrcăkhiăđaă
vào mô hình tính toán.
- Xây dng các nhân t đaăvƠoămôăhìnhăkinhăt lng, bngăphngăphápăhi
quy tuyn tính
- S dngăcácăchngătrìnhănhăMicrosoftăOfficeăExcel,ăEviewsăđ h tr tính
toán trong nghiên cu.
KTăCUăCAăLUNăVN
Lunăvnăđc chia làm 4 chng.ăBaoăgm:
Chngă1: TNG QUAN V CU TRÚC TÀI CHÍNH NHăHNGăN
N VAY NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP
Chngă2: MÔ HÌNH NGHIÊN CU CUăTRÖCăTẨIăCHệNHăTỄCăNG
N N VAY NGÂN HÀNG CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH

PH H CHÍ MINH
Chngă3: KT QU NGHIÊN CU CUăTRÖCăTẨIăCHệNHăTỄCăNG
N N VAY NGÂN HÀNG CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN THÀNH
PH H CHÍ MINH
Chngă 4: VN DNG KT QU NGHIÊN CU I VI DOANH
NGHIP NIÊM YT, NGÂN HÀNG THNGă MI TI
THÀNH PH H CHÍ MINH
4

Chngă1:ăăTNGăQUANăVăCUăTRÚCăTÀIăCHệNHăNHă
HNGăN NăVAYăNGÂN HÀNG CAăDOANHăNGHIP
1.1 CUăTRÚCăTÀIăCHệNH CAăDOANH NGHIP
1.1.1 KháiănimăcuătrúcătƠiăchính
Cu trúc tài chính là căcu các loi ngun vn hình thành nên các loi tài sn
ca doanh nghip.ăCăcu các loi ngun vn là s kt hp các khon n ngn hn,
các khon n trung dài hn và vn ch s hu ca doanh nghip. Hay nói cách khác
cu trúc tài chính là cu trúc các ngun tài tr cho hotăđng ca mt doanh nghip,
bao gm tài tr bng vn ch s hu và tài tr bng vn vay.
Khi tài snăđc hình thành t vnăvayăcóănghaălƠădoanhănghipăđƣăs dng
đònăbyătƠiăchính,ăđngănghaăvi vic to ra mt cu trúc tài chính mi. Chính vì
vy, mà thut ng đònă by tài chính

cngă hƠmă Ủă cu trúc tài chính ca doanh
nghip.
S dngăđòn byătƠiăchínhăđ đánhăgiá mcăđ mà mt doanh nghip tài tr
cho hotăđng kinh doanh ca mình bng vn vay. Khi mt doanh nghip vay tin,
doanh nghip luôn phi thc hin nghaăv tr n gc và lãi, các c đôngăch nhn
đc nhng gì còn li sau khi chi tr cho ch n. Do đó,ăvay n đcăxemănhălƠă
toăraăđònăby.ăi vi ngân hàng,ăcnăc vƠoăđònăbyătƠiăchínhăđ năđnh mc lãi

sutăchoăvay.ăi vi doanh nghip,ăđònăby tài chính s giúp cho nhà qun lý la
chn cu trúc tài chính hp lý nht cho doanh nghip.ăThôngăquaăđònăby tài chính
nhƠăđuătăthyăđc ri ro v tài chính ca doanh nghip và t đóădnăđn các
quytăđnhăđuătăca mình.
Cu trúc tài chính là mt khái nim truătng, nên khi nghiên cu v lnhă
vc này, các nhà nghiên cuăđƣăc th hóa bng nhiuăcáchăđoăkhác trong các công
trình caămình.ăơyălƠămt vnăđ cn quan tâm vì miăcáchăđoălng khác nhau
đu nhăhngăđn kt qu nghiên cu, không gingănhăcácăđnhănghaăph bin
trong các giáo trình tài chính. Rajan và Zingales (1995) cho rngăđnhănghaăv cu
trúc tài chính tùy thuc vào mcătiêuăphơnătích.ăTheoăđó,ăcuătrúcătƠiăchínhăcngă
hƠmăỦăđònăbyătƠiăchínhăhayăđònăby n. Do vy, tác gi s dng ch tiêu tng n
5

trên tng tài snăđ đi din cho cu trúc tài chính nhm phn ánh mcăđ s dng
n trong cu trúc tài chính ca tng doanh nghip vƠăđcătínhătoánănh :
Cu trúc tài chính
=
Tng n
(1.1)
Tng tài sn
1.1.2 CácăthƠnhăphn caăcuătrúcătƠiăchính
Vn ch s hu: là các ngun vn thuc s hu ca doanh nghip. Ngun
vn ch s hu ca doanh nghip bao gm: vn đuătăca ch s hu, thngădă
vn c phn, các khon chênh lchădoăđánhăgiáăli tài sn, chênh lch t giá, các
qu và li nhun sau thu chaăphơnăphi. cătrngăca ngun vn ch s hu là
thi gian s dng ngun vn dài, không chu áp lc tr n và toăđiu kinăđ huy
đng các ngun vn khác.
N phi tr: bao gm n ngn hn và dài hn nh: phi tr ngiăbán,ăngi
mua tr tinătrc, các khon n thu, n ngiălaoăđng, n vay ngân hàng hay n
vay các t chc tài chính khác, phát hành các công c n, thuê tài sn, các ngun

vn chim dngăkhác,ầN phi tr ca doanh nghip cóăđcătrngălƠăthi hn s
dng có gii hn và phi chu áp lc tr n.
S kt hp ca ngun vn ch s hu và n phi tr dùngăđ tài tr cho quyt
đnhăđuătăđ hình thành nên tài sn ca mt doanh nghip. Khiănóiăđn cu trúc tài
chínhălƠănóiăđn n và vn ch s hu và mc tiêu ca mt doanh nghipălƠăhng
ti mt cu trúc tài chính tiău.
Cu trúc tài chính tiăuălƠăcu trúc tài chính mà tiăđóătiăđaăhóaăgiáătr doanh
nghip (li nhun ca c đôngăđc tiăđa),ăti thiu hóa chi phí s dng vn và ti
thiu hóa ri ro. ơyăđcăxemănhălƠăb ba cnăđtăđc ca bt k mt doanh
nghipănƠoănhngăli là b ba bt kh thi.ăTheoăquanăđim trên thì cu trúc tài chính
tiăuăch tn ti trên lý thuyt. Trên thc t, n cao luôn song hành vi ri ro cao.
Mt doanh nghip có s dng n cao s mang li li ích nhiuăhnăchoăc đôngăt
tm chn thu ca lãi vay.
NhngăchiăphíălƣiăvayălƠăchiăphíătƠiăchínhăc đnh, trong sut thi gian vay n
6

đòiăhi doanh nghip phi to ra cho mình mt li nhunătrc thu và lãi vay ln
hnăhoc bng vi phnăchiăphíălƣiăvayăđ có ngun tr n,ăđngănghaăvi vic
doanh nghip phi luôn có dòng tinădng.ăBênăcnhăđó,ăkhi doanh nghip vay n
càng nhiu thì các c đôngăđòiăhi mt t sut sinh liăcaoăhnăchoăphn vn góp
ca mình và ch n yêu cu chi phí phi tr cho miăđng n tngăthêmăcngăcaoăhn.
Do vy, không th khngăđnh các doanh nghipă nênă vayăbaoă nhiêuă lƠă đ
trong cu trúc tài chính ca mình và la chn s dng bao nhiêu n tùy thuc vào
đc thù ca tng doanh nghip trong tng thi k nhtăđnh. Chính vì th, không th
áp dng mt cu trúc tài chính tiăuăchoătt c các doanh nghip. Do vy, mi mt
doanh nghip có th xácăđnh cho mình mt cu trúc tài chính riêng đ tìm kim li
nhun cao, chi phí s dng vn, ri ro thp thì phi da vào nhng căs lý thuyt
và nhng nghiên cu thc nghimătrcăđóăv cu trúc tài chính.
1.1.3 MtăsălỦăthuytăvăcuătrúc tài chính caădoanhănghip
1.1.3.1ăLỦăthuytăMMăcaăModiglianiăvƠăMiller

Nmă1958,ă lý thuyt MM (Franco Modigliani và Merton Miller) cho rng
trong th trng hoàn ho thì chi phí s dng vn bình quân ca doanh nghip và
giá tr ca doanh nghipăđc lp vi cu trúc vn. ơyălƠălỦăthuyt quan trng làm
tinăđ cho các nghiên cu tip theo ca các nhà kinh t hc.
Nmă1963, Modigliani và Miller tip tc nghiên cu và đaă raă quanăđim
mi v tính liên quan gia cu trúc vn và giá tr doanh nghip vi vicăcóătínhăđn
nhăhng ca thu thu nhp doanh nghip. Trongătrng hp có thu, giá tr mt
doanh nghip s dng n bng giá tr doanh nghip không s dng n  cùng mt
dng ri ro cng vi khon li t vic s dng n (khon li này chính là hin giá
ca tm chn thu do s dng n, giá tr ca tm chn thu hƠngănmăbng thu sut
thu thu nhp doanh nghip nhân vi t l lãi vay và nhân vi giá tr n).ăNhăvy,
theo MM vic s dng n hay t s n tngălênălƠmăgiaătngăgiáătr doanh nghip vì
chi phí lãi vay là mt khonăchiăphíăđc khu tr trong thu nhp chu thu ca
doanh nghip nên khi doanh nghip s dng n vayăđ tài tr s xut hin khon tit
kim bng tin tngăthêmăđi viăcácănhƠăđuăt.
Giáătrădoanhă
=
GiáătrănuăđcătƠiătrăhoàn
+
PV
(1.2)
7

nghip
toƠnăbngăvnăcăphn
(tmăchnăthu)
[17, trang 372]
Nhăvy, theo MM thì các doanh nghip mun nâng cao giá tr doanh nghip
thì phiăgiaătngăs dng n trong cu trúc tài chính ca mình. Nhngătrên thc t,
nhiu doanh nghip có mc sinh liăcaoănhngăkhôngăcóăs dng n hocăcóăcngă

mcăđ thp.  giiăthíchăđiuănƠy,ăMillerăđƣălp lun rng tit kim thu ròng t
n vay ca doanh nghip có th bng không khi xem xét c thu thu nhp cá nhân
(T
p
hoc T
pE
) cngănhăthu thu nhp doanh nghip (T
c
). Lãi t vic tài tr bng n
không chu thu thu nhp doanh nghipă nhngă chu thu thu nhp cá nhân. Li
nhun vn c phn chu thu thu nhp doanh nghipănhngăphn ln có th tránh
đc thu thu nhp cá nhân nu là lãi vn.ăNhăvy, thu sut thu thu nhp cá nhân
thc t đánhătrênăli nhun c phn (T
pE
) thng thpăhnăthu sut thu thu nhp
cáănhơnăthôngăthng áp dng cho lãi t chng khoán n (T
p
).ăiu này làm gim
li th tngăđi ca n:
1-T
p
Liăthătngăđi caăn = (1.3)
(1-T
pE
)(1-T
c
)
Nu lãi t chng khoán n và li nhun vn c phn chu thu sut bng thu
sut thu thu nhp cá nhân thì li th tngăđi bng 1/(1-T
c

). [17, trang 373]
Lý thuyt MM v cu trúc vn
1
đc xem là lý thuyt hinăđi lý gii quan
h gia giá tr doanh nghip, chi phí s dng vn và mcăđ s dng n ca doanh
nghip.ăơyălƠălỦăthuyt quan trng làm tinăđ cho các nghiên cu tip theo ca
các nhà kinh t hc.

1.1.3.2 LỦăthuytăđánhăđiăcuătrúcăvnă
Lý thuytăđánhăđi cu trúc vn đ cpăđn vic doanh nghip s quytăđnh

1
Cuătrúcăvnă(Capitalăstructure).ăTrongăphnăliênăquanăđnăcácălỦăthuytăvăcuătrúcătƠiăchínhăcaălunăvnă
nƠy,ătácăgiăsădngăthutăngăắcuătrúcăvn”ăhƠmăỦălƠăcuătrúcătƠiăchính.ăCuătrúcăvnăcaădoanhănghipăbaoă
gmăNăngnăhnăthngăxuyên,ănădƠiăhnăvƠăvnăchăsăhu.ăCuătrúc tƠiăchínhăbngăcuătrúcăvnăcngănă
ngnăhnătmăthi.
8

tài tr bao nhiêu n và bao nhiêu vn ch s hu cho các hotăđng ca mình nhm
cơnăđi gia chi phí và li nhun. Lý thuytăđánhăđi cuătrúcăxemăxétăuănhc
đim ca các ngun tài tr và tha nhn các t l n mc tiêu có th khác nhau gia
các doanh nghip
2
. Khi tài tr bng n thì chi phí lãi vay s đc khu tr trong thu
nhp chu thu ca doanh nghip, do vy lƠmătngăli nhun sau thu,ălƠmătngăgiáă
tr doanh nghip t đóălƠmătngăthuănhp trên mi c phn cho các c đông. Tuy
nhiên, nu s dng n nhiu s lƠmătngăchiăphíăkhn khó tài chính
3
và t đóălƠmă
giaătngări ro v n. Lý thuytăđánhăđi cu trúc vn cho rng doanh nghip nên s

dng n đnăđim tiăđóăgiáătr biên ca lá chn thu bng vi chi phí khn khó tài
chính biên. (Frank và Goyal, 2007). Khiăđóădoanh nghipăđtăđc cu trúc vn ti
u (Hình 1.1).

imăxácăđnhăcuătrúcăvnătiăuălƠătiăđóăviămiălngănătngăthêmăthì:
PV(tmăchnăthu)ă=ăPV(ăchiăphíăkhnăkhóătƠiăchính)ăăăăăăăăăăă (1.4)

Hìnhă1.1ăchoăthyăgiáătrădoanhănghipăđcăphơnăthƠnhăbaăphn:
Giáătră
doanh
nghip
=
Giáătrănuăđcă
tƠiătrăhoƠnătoƠnă
bngăvnăcăphn
+
PV
(tmăchnă
thu)
-
PV
(chi phí khnă
khó tài chính)
(1.5)
[17, trang 379]

2
CácădoanhănghipăcóătƠiăsnăhuăhìnhăanătoƠnăvƠănhiuăthuănhpăchuăthuăđăđcăkhuătrănênăcóătălănă
mcătiêuăcao.ăCácădoanhănghipăkhôngăsinhăliăcóăcácătƠiăsnăvôăhìnhănhiuăriăroănênădaăchăyuăvƠoătƠiătră
vnăcăphn.

3
ChiăphíăkhnăkhóătƠiăchínhădchătăắFinancialădistressăcost.”
9












Lý thuytă đánhă đi cu trúc vn gii thích mi mt ngành thì các doanh
nghipăxácăđnh cho mình mt t l n tiău,ănhngăchaăgii thích đc ti sao
các doanh nghip sinh li nhtătrongăcùngăngƠnhăthng có cu trúc vn bo th
nht (vay ít nht).
1.1.3.3 LỦăthuytătrtătăphơnăhngă
Lý thuyt trt t phân hng khc phcăđcănhcăđim ca lý thuytăđánhă
đi là giiăthíchăđc ti sao các doanh nghip sinh li nht li có cu trúc vn bo
th nht. Trt t phân hng là kt qu ca thông tin bt cân xng. Thông tin bt cân
xngădùngăđ ch rng nhà qun lý bit nhiu v các timănngăcngănhări ro và
các giá tr ca doanh nghipămìnhăhnălƠăcácănhƠăđuătăt bên ngoài. Do thông tin
bt cân xng giaăngi bên trong và ngi bên ngoài, các doanh nghip s thích
tài tr bi các ngun vnăbênătrongăhnălƠăngun vn bên ngoài. Nu các khon tài
tr bên ngoài là không th tránh khi thì các khon n ít ri ro s đcăuătiênăs
dng và cui cùng là khonătngăvn góp thông qua vicăhuyăđng các c đôngămi
(Myers và Majluf, 1984).

Hình 1.2 cho thy mt trt t phân hng,ătheoăđóăđuăt ca doanh nghip s
đc tài tr trc tiên bng vn ni b, ch yu là li nhun gi li; ri miăđn
vay n mi; và cui cùng phát hành vn c phn mi.
Hình 1.1 : Cu trúc vn ti u và giá tr doanh nghip
V
U

V
L
= V
U
+ T
c
D
Giá tr th trng
doanh nghip (V)
T l n (D)
D
*

T l n tiău
PV(chi phí khn khó
tài chính)
PV (tm
chn thu)
Giá tr doanh nghip
tiăđaăV
L*
Giá tr doanh nghipăđc tài tr
hoàn toàn bng vn ch s hu

V
U

Ngun: Nguyn Minh Kiu, 2009, Tài chính doanh nghip cn bn
Giá tr thc
10

Lý thuyt trt t phân hng nhn mnhă đn giá tr ca các thngă dă tƠiă
chính
4
. Có thngădătƠiăchínhăthì doanh nghip s uătiênăla chn tài tr bng vn
ni b trc mc dù chi phí s dng vnăcao.ăiuăđóălƠmăchoăn vay ngân hàng
gim trong cu trúc tài chính ca doanh nghip.












Theo lý thuyt trt t phân hng các doanh nghip có kh nngăsinhăli nht
thng vay ít và kh nngă sinhă li ca doanh nghip trong ngành tngă quană
nghch vi cu trúc tài chính.
Lý thuyt trt t phân hngăcha gii thích các khác bit trong cu trúc tài
chính giaăcácăngƠnh.ăNmă1984, hai nhà nghiên cu Myers và Majluf cho rng s

không có mt cu trúc vn tiău áp dng cho tt c các doanh nghip. Lý thuyt
này v sauă đc m rng bi nhiu nhà nghiên cuă khácă nhă Kraskeră (1986),ă
Brennan và Kraus (1987), Noe (1988).
1.1.3.4 LỦăthuytăchiăphíăđiădin
VnăđăđiădinăluônăchaăđngămơuăthunătimătƠngăvăliăíchăgiaăch n,
căđôngăvƠăngiăqunălỦădoanhănghipătrongăqunătrătƠiăchính.ăVƠăchiăphíăđiădină
lƠăchiăphíăphátăsinhămƠăngiăchăsăhuădoanhănghipăphiăgánhăchuăkhiăcóăsă

4
ThngădătƠiăchính (hay dòngătinăthaăhayăcònăgiălƠădòngătinătădoăcaădoanhănghip): Financial Slack
UăT
Vn ni b
ch yu là
li nhun
gi li
Phát hành
n mi hay
vay n ngân
hàng
Phát hành
c phn
mi
Khi doanh nghipăđƣăs dng
ht kh nngăvayăn, khi có
miăđeăda ca các chi phí
khn khó tài chính
Hình 1.2: Trt t phân hng ca các la chn tài tr
11

táchăbchăgiaăquynăsăhu (owership) vƠăquynăqunălỦ (control). Doăvy,ămtătă

lănăcaoăsăgơyăápălcătrănăchoăcácănhƠăqunălỦ,ăđiuăđóăsăhnăchănhƠăqunălỦă
đuătăvƠoăcácădăánăcóănhiuăriăroă(TheoăBrealey,ăMyersăvƠăStewart,ă2008).
BƠiănghiênă cuănmă 1976ă caă Jenshenă vƠă Mecklingă choă rngă cóăhaiă dngă
mơuăthunăvăđiădin:ămơuăthunăgiaăcăđôngăvƠănhƠă qunălỦădoanhănghipăvƠă
mơuăthunăgiaăcăđôngăvƠăchăn.ăChínhăsămơuăthunăcăbnănƠyăđƣătoănênăchiă
phíăđiădin.ăVƠăchoărngămtăcuătrúcăvnătiăuăcóăthăđtăđcăbngăvicăcơnăđiă
giaăchiăphíăđiădinăviăliăíchădoăsădngăn,ăchiăphíăđiădinălƠmăgimăliăíchădoă
sădngănăđătƠiătr.
Tómăli,ătheoălỦăthuytăchiăphíăđiădinăthìădoanhănghipănênăsădngăvnă
vay trongăcuătrúcătƠiăchínhăcaămình.ăTcălƠ,ănăvay ngân hàng sătngălênătrongă
cuătrúcătƠiăchính,ăđiuăđó,ăgơyăápălcătrănăchoăcácănhƠăqunălỦăsălƠm gimăchiă
phíăđiădin.
1.1.3.5 LỦăthuytătínăhiu
Vic la chn cu trúc vn ca mt doanh nghip có th truyn nhng du
hiuăchoăngiăđuătăbênăngoƠiăv thông tin caăngi bên trong doanh nghip. Lý
thuyt này btăđu t công trình caăRossă(1977)ăvƠăLyland,ăPyleă(1977).ăTheoăđó,ă
nhà qun lý bit rõăhnănhƠăđuătăbênăngoƠiăv trin vng ca doanh nghip. Khi
doanh nghipăđc d báo s có trin vng hotăđng tt, nhà qun lý không mun
chia s li nhun vi nhngăngi ch s hu mi, tc là h la chn hình thc s
dng thêm n vay ngân hàng, n vay ngân hàng s tngălên. Ngc li, khi doanh
nghip d báo có trin vng không sáng sa, nhà qun lý mong mun chia s nhng
ri ro này vi nhngă ngi ch mi ca doanh nghip. Do vy, khi mt doanh
nghip công b phát hành thêm c phn mi hay vay n, s kin này có th đc
coiălƠăđangăcungăcp mt tín hiu cho th trng tài chính v vin cnhătngălaiăca
doanh nghip. CácăhƠnhăđngălƠmătngăn vay trong cu trúc tƠiăchínhăthng gn
vi thu nhp c phnădngăvƠăngc li cácăhƠnhăđng làm gim n vay trong cu
trúc tài chính thng gn vi thu nhp c phn âm.
12

1.2 NăVAYăNGÂNăHÀNGăCAăDOANHăNGHIP

1.2.1 KháiănimănăvayăngơnăhƠng
N vay ngân hàng ca doanh nghip là mt khon tinăđc ngân hàng cho
doanh nghip vay, nhm s dng vào mcăđíchătài tr cho hotăđng kinh doanh và
có thi gian nhtăđnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.
N vay ngân hàng ca doanh nghipăđc cu thành nên cu trúc tài chính
ca doanh nghip. Tùy theo quytăđnh tài tr cngănhănhu cu ca doanh nghip
mà ngân hàng thit k các sn phm phù hpătngăng vi các th loi ngn hn,
trung hn và dài hn nhmăđápăng nhu cu vn cho sn xut, kinh doanh, dch v
và các d ánăđuătăphátătrin ca doanh nghip. Và phn n vay ngân hàng là mt
b phn ca n phi tr trong cu trúc tài chính ca doanh nghip, bao gm: n vay
ngân hàng ngn hn và n vay ngân hàng dài hnăđn hn tr; n vay ngân hàng dài
hn.
Khi xem xét các nhân t tácăđngăđn n vay ngân hàng ngn hn, n vay
ngân hàng dài hn ca doanh nghip, chúng ta cn xem xét doanh nghipă đƣă s
dng bao nhiêu n vayăngơnăhƠngăđ tài tr cho tng tài sn. Do vy, n vay ngân
hàng ngn hn và n vay ngân hàng dài hn ca doanh nghip đcătínhătoánănhă
sau:
T l n vay ngân
hàng ngn hn
=
N vay ngân hàng ngn hn
(1.6)
Tng tài sn
T l n vay ngân
hàng dài hn
=
N vay ngân hàng dài hn
(1.7)
Tng tài sn
Trong hotăđng cho vay (hotăđng tín dng) ca ngân hàng, đôiăkhiăngơnă

hàng không thu hiăđc vn gc và lãi do khách hàng s dng vnăkhôngăđt hiu
qu dnăđn không tr đc n vay ngân hàng. Trng hp ngân hàng không thu
hiăđc tin cho vay đc xem là ri ro tín dng.