PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CÁC KHOẢN ĐẦU TƯ DÀI HẠN DO AASC THỰC HIỆN

1
Khoá luận tốt nghiệp
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN
THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CÁC
KHOẢN ĐẦU TƯ DÀI HẠN DO AASC
THỰC HIỆN
3.1. Tính tất yếu phải hoàn thiện quy trình kiểm toán các khoản
đầu tư dài hạn
Đã hơn một năm Việt Nam gia nhập WTO, một năm trôi qua là
khoảng thời gian đủ để các nhà quản lý, doanh nghiệp và người dân nhận
diện rõ ràng hơn, cụ thể hơn những thuận lợi và thách thức của vấn đề hội
nhập kinh tế quốc tế. Hiện nay thị trường phát triển và nhu cầu kiểm toán
ngày càng tăng cao đồng thời do yêu cầu hội nhập với các công ty nước
ngoài nên việc nâng cao chất lượng kiểm toán luôn là một vấn đề đáng quan
tâm của bất kỳ công ty kiểm toán nào. Vì thế các doanh nghiệp kiểm toán
trong nước phải tích cực hoàn thiện hơn nữa quy trình kiểm toán của công
ty mình để nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán, tạo uy tín đối với không
những khách hàng trong nước mà còn đối với khách hàng Quốc tế.
Hoàn thiện quy trình kiểm toán các khoản mục sẽ làm cho một cuộc
kiểm toán được thực hiện hiệu quả hơn. Trong bối cảnh của nền kinh tế
Việt Nam hiện nay, các khoản đầu tư tài chính dài hạn luôn được xem là
các chiến lược kinh doanh quan trọng của khách hàng, vì thế rủi ro trong
khoản mục này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định phát triển kinh doanh
của nhà quản lý. Vì thế KTV cần hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục
này để giúp khách hàng có thể đưa ra những quyết định đúng đắn nhất để
phát triển doanh nghiệp của mình. Nhiều năm trở về trước, các công ty hoạt
Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B
1
2
Khoá luận tốt nghiệp
động với quy mô và tầm nhìn chưa thật sự rộng nên chỉ một số ít công ty

chú trọng đến việc đầu tư dài hạn, nhưng hiện nay, các khoản đầu tư dài
hạn ngày càng được các nhà quản lý quyết định lựa chọn để làm chiến lược
kinh doanh lâu dài. Đặc biệt với một thị trường còn mới mẻ như thị trường
chứng khoán, có những cơn nóng lạnh bất thường mà nhiều khi chẳng phải
do kết quả kinh doanh nhưng một khi trình độ nhà đầu tư được nâng cao,
giá trị thị trường của cổ phiếu lên xuống theo kết quả kinh doanh thì kỳ
vọng của nhà đầu tư vào trách nhiệm của kiểm toán viên quả là không nhỏ.
Đến lúc ấy, nếu các doanh nghiệp kiểm toán trong nước không đủ mạnh sẽ
không thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp nước ngoài. Các doanh
nghiệp hiện nay có xu hướng đầu tư vào cổ phiếu dài hạn do giá cổ phiếu
hiện tại là không cao. Kiểm toán các khoản đầu tư tài chính dài hạn còn có
thể tư vấn giúp khách hàng về hiệu quả của các khoản đầu tư, có nên tiếp
tục đầu tư nữa hay chuyển hướng đầu tư. Chính vì lý do đó, kiểm toán các
khoản đầu tư dài hạn ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong mỗi doanh
nghiệp và việc phải hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục này là tất yếu
khách quan theo yêu cầu phát triển của nền kinh tế.
AASC cũng đã và đang cố gắng hoàn thiện quy trình kiểm toán các
khoản mục trên BCTC và đặc biệt là khoản mục đầu tư tài chính dài hạn.
Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số vấn đề nổi cộm trong quy trình kiểm toán
các khoản đầu tư dài hạn tại AASC.
Thứ nhất: quy trình kiểm toán các khoản đầu tư dài hạn chưa được
thực hiện một cách đầy đủ theo chương trình kiểm toán do thời gian kiểm
toán ngắn và thiếu số lượng nhân viên kiểm toán có kinh nghiệm và chuyên
môn. KTV đã phải giảm bớt một số thủ tục kiểm toán như: kiểm tra các
khoản đầu tư dài hạn bị giảm giá và việc lập dự phòng cho những khoản đó.
Sự cắt giảm một số thủ tục kiểm toán này ảnh hưởng đến kết luận kiểm toán
Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B
2
3
Khoá luận tốt nghiệp

về khoản mục này và KTV không thể đưa ra ý kiến đầy đủ về khoản mục để
khách hàng có những quyết định đầu tư đúng đắn. Đối với các công ty cổ
phần và tập đoàn lớn, trưởng nhóm kiểm toán thường phụ trách công việc
kiểm toán khoản mục đầu tư tài chính dài hạn này. Việc thiếu nhân viên có
trình độ chuyên môn buộc trưởng nhóm kiểm toán vừa phải đồng thời phải
thực hiện chi tiết công việc kiểm toán vừa phải bao quát, giám sát và tổng
hợp cuộc kiểm toán nên không có thời gian kiểm tra kỹ lưỡng các bằng
chứng kiểm toán đối với khoản mục đầu tư dài hạn. Qua việc tìm hiểu quy
trình kiểm toán các khoản đầu tư dài hạn của hai khách hàng do AASC
thực hiện, em nhận thấy KTV chủ yếu sử dụng hình thức phỏng vấn BGĐ
về các khoản đầu tư chứ không kiểm tra các biên bản cuộc họp hội đồng cổ
đông hoặc các quyết định đầu tư.
Thứ hai: Chương trình kiểm toán của AASC đã chi tiết cho từng
khoản mục, tuy nhiên đối với các khoản đầu tư dài hạn, chường trình được
thiết kế chung cho các hình thức đầu tư vào công ty con, công ty liên kết,
góp vốn liên doanh, đầu tư dài hạn khác và giảm giá đầu tư dài hạn. Vì thế
khi kiểm toán đầu tư vào công ty con, các trắc nghiệm được thực hiện có thể
khác với vốn góp liên doanh tuy nhiên trong chương trình kiểm toán không
nêu ra được sự khác biệt đó. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến quy trình
kiểm toán đầu tư dài hạn.
Do yêu cầu hội nhập quốc tế và nâng cao uy tín cũng như thương
hiệu của mình trong lĩnh vực kiểm toán, AASC đã cố gắng hoàn thiện quy
trình kiểm toán nói chung và kiểm toán các khoản dầu tư dài hạn nói riêng.
Tuy nhiên trong quy trình kiểm toán do AASC xây dựng vẫn tồn tại một số
hạn chế nhất định. Qua thời gian tìm hiểu quy trình kiểm toán các khoản
ĐTDH do AASC thực hiện, em xin đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn
thiện quy trình kiểm toán các khoản mục này.
Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B
3
4

Khoá luận tốt nghiệp
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm toán các khoản đầu tư
tài chính dài hạn
Qua quá trình tìm hiểu quy trình kiểm toán các khoản đầu tư dài hạn do
AASC thực hiện đối với hai khách hàng khác nhau, nhận thấy một số ưu
nhược điểm trong quy trình kiểm toán khoản mục này, em xin trình bày một
số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn quy trình kiểm toán các khoản đầu tư dài
hạn như sau:
3.2.1. Xây dựng chế độ chính sách đãi ngộ tốt hơn đối với nhân
viên trong Công ty
Sau một thời gian tìm hiểu quy trình kiểm toán các khoản đầu tư dài
hạn do AASC thực hiện và cụ thể đối với hai khách hàng: CTCP đầu tư và
phát triển đô thị Long Giang là khách hàng mới năm đầu AASC kiểm toán,
và CTCP tập đoàn Phú Thái là khách hàng thường niên của AASC, em
nhận thấy KTV đã không thực hiện đầy đủ các thủ tục kiểm toán đối với
khoản mục này. Một cuộc kiểm toán gồm: Đánh giá, khảo sát khách hàng -
Lập kế hoạch kiểm toán - Thực hiện kiểm toán và Kết thúc kiểm toán. Đầu
tiên trong giai đoạn khảo sát và đánh giá khách hàng cũng như lập kế
hoạch kiểm toán, KTV thực hiện sơ sài bước đánh giá hệ thống KSNB đối
với khách hàng mới và bỏ qua bước công việc này đối với khách hàng
thường niên. Như vậy sẽ không nắm bắt được hệ thống KSNB của khách
hàng và không thể có những nhận định chính xác về rủi ro tiềm tàng và rủi
ro kiểm soát. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, trưởng nhóm đồng thời
phải đảm nhiệm thực hiện kiểm toán các khoản đầu tư dài hạn đồng thời
phải giám sát, tổng hợp cuộc kiểm toán nên đã lơ là trong việc đánh giá
bằng chứng kiểm toán và thu thập nhưng không chú ý kiểm tra bằng chứng
kiểm toán là các biên bản họp hội đồng cổ đông mà chủ yếu dựa vào giải
trình của Ban Giám đốc. KTV còn không quan tâm đến lãi, lỗ của các khoản
Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B
4

5
Khoá luận tốt nghiệp
đầu tư từ năm trước, và không kiểm tra xem các khoản đầu tư có bị giảm
giá và có cần thiết lập dự phòng giảm giá đầu tư dài hạn không. Nguyên
nhân của tình trạng này là do thời gian cuộc kiểm toán quá gấp rút và lịch
kiểm toán được xếp một cách dày đặc và do số lượng nhân viên có kinh
nghiệm và chuyên môn cao còn quá ít, nhân sự trong một cuộc kiểm toán
chỉ có một KTV có chứng chỉ kiểm toán viên hành nghề cấp quốc gia mà
khoản mục ĐTDH là một khoản mục tương đối phức tạp do quy mô đầu tư
và hình thức đầu tư nên cần được kiểm toán bởi người hiểu và nắm rõ các
chuẩn mực kế toán và kiểm toán. Số lượng nhân viên ít và thời gian phải
phát hành báo cáo kiểm toán không thích hợp nên KTV phải giảm thiểu đi
một số thủ tục kiểm toán các khoản ĐTDH, ảnh hưởng đến kết luận kiểm
toán của khoản mục này. Hiểu được tầm quan trọng của kiểm toán khoản
mục ĐTDH và nguyên nhân dẫn đến chất lượng kiểm toán chưa thật sự
được cao, em xin trình bày phương hướng giải quyết vấn đề còn tồn tại ở
AASC.
Số lượng nhân viên của AASC luân chuyển là tương đối lớn, vì vậy
nếu tình trạng này tiếp diễn AASC sẽ rơi vào tình trạng thiếu những đội ngũ
nhân viên giỏi chuyên môn, các khoản mục khó kiểm toán và cần kiến thức
rộng như kiểm toán các khoản đầu tư dài hạn sẽ không đảm bảo được chất
lượng nếu được thực hiện bởi một KTV hoặc trợ lý kiểm toán thiếu hiểu biết
và kinh nghiệm trong nghề. Để tránh xảy ra tình trạng này, AASC nên có
một chế độ đãi ngộ tốt hơn với nhân viên vì nguồn nhân lực luôn là yếu tố
quyết định trong nghề kiểm toán. Ngay từ khi nhân viên mới vào làm, dù là
nhân viên chưa có kinh nghiệm, AASC vẫn nên có chế độ lương thưởng
thích hợp sẽ tạo được sự gắn bó lâu dài của nhân viên mới với công ty. Theo
số liệu thống kê trên việt báo cho thấy mức lương trung bình của một KTV
là 1000USD/1người/1tháng, còn mức lương của trợ lý kiểm toán mới ra
Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B

5
6
Khoá luận tốt nghiệp
trường chỉ đạt 180USD/1người/1tháng. Có sự chênh lệch đáng kể giữa KTV
và trợ lý kiểm toán. Và thời gian từ một trợ lý chưa có kinh nghiệm để có thể
trở thành KTV không phải là ngắn (4 năm kinh nghiệm làm trợ lý kiểm toán
mới có thể thi lấy chứng chỉ CPA và trở thành KTV chính thức). Và để một
nhân viên mới vào nghề có đủ nghị lực và kiên nhẫn theo đuổi công việc
kiểm toán trên 4 năm không phải là dễ. Kiểm toán là một nghề khá vất vả và
chịu nhiều áp lực nên chính sách đãi ngộ hợp lý sẽ là một động lực để nhân
viên theo đuổi nghề nghiệp này lâu dài. Vì vậy đối với nhân viên mới ra
trường, bước chân vào nghề kiểm toán, mức lương AASC nên khoảng từ
250 – 300USD/ 1người /1tháng. Trong bối cảnh giá cả các mặt hàng đang
leo thang như hiện nay, một mức lương xứng đáng đầu tiên sẽ thu hút được
nguồn nhân lực có trình độ và chuyên môn. Đồng thời, sau khi nhân viên đó
vào làm tại AASC thì các chính sách thưởng nên được đặc biệt quan tâm,
các chính sách tăng lương nên được phổ biến rõ ràng và được xây dựng một
cách thích đáng. Hiện nay, ở AASC chính sách xét duyệt tăng lương được
thực hiện 1 năm 1 lần, thiết nghĩ thời gian như vậy là quá dài đối với 1 công
việc đòi hỏi tập trung và áp lực cao, AASC có thể thực hiện chính sách duyệt
tăng lương 1 năm 2 lần, thời gian như vậy là thoả đáng để giữ nhân viên,
tránh tình trạng nhân viên chuyển sang làm ở lĩnh vực và công ty khác. Một
mức lương tương đối và chính sách tăng lương rút ngắn lại như vậy sẽ giảm
đi đáng kể lợi nhuận của AASC, nhưng lợi ích thu được trong tương lai
tương đối khả quan. Nguồn nhân lực của AASC sẽ không rơi vào tình trạng
thiếu người trầm trọng, đồng thời số lượng nhân viên cũng ngày càng tăng,
chính sách xét duyện tăng lương 1 năm 2 lần buộc các nhân viên trong công
ty phải nỗ lực cố gắng gấp đôi để nâng cao trình độ chuyên môn của mình.
Như vậy, số lượng nhân viên với chuyên môn nghiệp vụ giỏi sẽ tăng đáng
kể, AASC có thể thực hiện thêm nhiều hợp đồng kiểm toán, nâng cao chất

Bùi Thị Ngọc Anh - Kiểm toán 46B
6