Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng anh tại các trường trung học cơ sở thị xã thuận an, tỉnh bình dương
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.18 MB, 102 trang )
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
NGUYỄN THỊ HẢI PHƢƠNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THỊ XÃ THUẬN AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60140114
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. THÁI HUY BẢO
Thừa Thiên Huế, năm 2018
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ
công trình nào.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hải Phƣơng
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới Ban giám hiệu,
Phòng Đào tạo Sau Đại học, Khoa Tâm lý Giáo dục Trường Đại học Sư phạm Huế.
Các thầy giáo, cô giáo đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập.
Đặc biệt cho tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới TS Thái Huy Bảo - người Thầy đã
hướng dẫn khoa học và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi gửi lời cám ơn tới Lãnh đạo PGD&ĐT thị xã Thuận An và các trường
Trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Thuận An tỉnh Bình Dương đã tạo mọi điều kiện
tốt cho tôi trong quá trình tìm hiểu, đánh giá thực trạng.
Xin cảm ơn tới các anh, chị học viên lớp cao học Quản lý Giáo dục khóa 25
đã dành cho tôi sự chia sẻ, tình cảm chân thành nhất.
Trong quá trình thực hiện luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót,
kính mong quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp đóng góp ý kiến.
Trân trọng.
iii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ................................................................................................................... 1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... 5
DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................... 7
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 8
1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................................... 8
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 9
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 9
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 10
6. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................... 10
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 10
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................................. 11
9. Cấu trúc luận văn .................................................................................................. 11
NỘI DUNG .............................................................................................................. 12
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................ 12
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................. 12
1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................... 14
1.2.1. Quản lý ............................................................................................................ 14
1.2.2. Khái niệm hoạt động dạy học ......................................................................... 17
1.2.3. Khái niệm dạy học bộ môn tiếng Anh ............................................................ 19
1.2.4. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường trung học
cơ sở .......................................................................................................................... 19
1.3. Hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở....................... 20
1.3.1. Vai trò của bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ................................ 20
1.3.2. Mục tiêu và nhiệm vụ của bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở. ....... 21
1
1.3.3. Nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ............ 22
1.3.4. Hình thức, phương pháp dạy học môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .. 22
1.3.5. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường trung học
cơ sở .......................................................................................................................... 23
1.4. Quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .......... 25
1.4.1. Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên bộ môn tiếng Anh ở trường trung
học cơ sở.................................................................................................................... 25
1.4.2. Quản lý hoạt động học của học sinh ở trường trung học cơ sở ...................... 27
1.4.3. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập bộ môn tiếng Anh của
học sinh ở trường trung học cơ sở ............................................................................. 29
1.4.4. Quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường
trung học cơ sở .......................................................................................................... 30
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở
trường Trung học cơ sở ............................................................................................. 31
1.5.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 31
1.5.2. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 33
Tiểu kết chương 1...................................................................................................... 35
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN
CHẤT Ƣ NG DẠ HỌC M N
Ọ
T
ƠS
AN.... 36
2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ........................................................................ 36
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội ở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương . 36
2.1.2. Khái quát về tình hình phát triển giáo dục đào tạo ở thị xã Thuận An, tỉnh
Bình Dương ............................................................................................................... 36
2.2. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng ............................................................. 38
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ............................................................................................ 38
2.2.2. Nội dung khảo sát............................................................................................ 39
2.2.3. Phương pháp khảo sát ..................................................................................... 39
2.2.4. Xử lý kết quả khảo sát ..................................................................................... 39
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở
thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương. .......................................................................... 40
2
2.3.1. Thực trạng về nhận thức về vai trò của bộ môn tiếng Anh ở trường trung học
cở sở. ......................................................................................................................... 40
2.3.2. Thực trạng về việc thực hiện kế hoạch nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh. ... 42
2.3.3. Thực trạng về hình thức và phương pháp dạy học bộ môn tiếng Anh. ........... 43
2.3.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả dạy học của bộ môn tiếng Anh ........... 45
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở các trường THCS
thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương ........................................................................... 46
2.4.1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên bộ môn tiếng Anh. ...... 46
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động học bộ môn tiếng Anh của học sinh ............... 48
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá dạy học bộ môn tiếng Anh . 50
2.4.4. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh .. 52
2.4.5. Thực trạng các mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt
động dạy học bộ môn tiếng Anh. .............................................................................. 54
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh các
trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương .................................... 56
2.5.1. Mặt mạnh ........................................................................................................ 56
2.5.2. Mặt yếu............................................................................................................ 56
2.5.3. Nguyên nhân ................................................................................................... 57
Tiểu kết chương 2...................................................................................................... 59
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ THUẬN AN,
TỈNH BÌNH DƢƠNG ............................................................................................. 60
3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp .................................................................. 60
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển............................................... 60
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.................................................................. 60
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................................. 60
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ................................................. 60
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường Trung học
cơ sở thị xã Thuận An, Bình Dương ......................................................................... 61
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên, PHHS về hoạt
động dạy học môn tiếng Anh .................................................................................... 61
3
3.2.2. Tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ cho giáo viên nòng cốt và đội ngũ giáo
viên cho hoạt động dạy học môn tiếng Anh.............................................................. 66
3.2.3. Tăng cường giám sát về việc đổi mới về phương pháp giảng dạy, cách thức tổ
chức bài học .............................................................................................................. 70
3.2.4. Tăng cường ứng dụng CNTT và truyền thông vào giảng dạy ........................ 73
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá, khen thưởng hoạt động bồi dưỡng
năng lực cho đội ngũ giáo viên ................................................................................. 74
3.2.6. Tạo lập môi trường dạy học cho đội ngũ giáo viên, học sinh ......................... 79
3.3. ết quả khảo sát thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ....... 81
3.3.1. ết quả đánh giá tính cần thiết của các biện pháp .......................................... 81
3.3.2. ết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp ............................................. 83
Tiểu kết chương 3.................................................................................................... 856
ẾT UẬN V
IẾN NGHỊ .............................................................................. 867
1. ẾT LUẬN ......................................................................................................... 867
2. IẾN NGHỊ ........................................................................................................ 878
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 90
PHỤ LỤC
4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ
Chữ viết tắt
BGH
Ban giám hiệu
CBQL
Cán bộ quản lý
CNTT
Công nghệ thông tin
CSVC
Cở sở vật chất
ĐH
Đại học
ĐTB
Điểm trung bình
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDPT
Giáo dục phổ thông
GV
GVCN
HS
Giáo viên
Giáo viên chủ nhiệm
Học sinh
KTKN
iến thức kĩ năng
PHHS
Phụ huynh học sinh
PPDH
Phương pháp dạy học
SGK
Sách giáo khoa
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
TBDH
Thiết bị dạy học
THCS
Trung học cơ sở
UBND
Ủy ban nhân dân
5
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1.
uy mô trường, học sinh, giáo viên, giáo viên dạy tiếng Anh và CB L
thị xã Thuận An năm học 2017 – 2018 ...................................................37
Bảng 2.2. Thống kê độ tuổi đội ngũ giáo viên các trường THCS thị xã Thuận An,
tỉnh Bình Dương ......................................................................................38
Bảng 2.3.
ết quả khảo sát nhận thức về vai trò của bộ môn tiếng Anh ở trường
Trung học cở sở .......................................................................................40
Bảng 2.4. ết quả khảo sát thực trạng về việc thực hiện kế hoạch, nội dung, chương
trình tiếng Anh .........................................................................................42
Bảng 2.5.
ết quả khảo sát thực trạng về hình thức, phương pháp dạy học bộ môn
tiếng Anh .................................................................................................43
ết quả khảo sát thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học của bộ môn
Bảng 2.6.
tiếng Anh .................................................................................................45
Bảng 2.7.
ết quả khảo sát thực trạng về quản lý hoạt động dạy học của giáo viên
bộ môn tiếng Anh ....................................................................................47
Bảng 2.8.
ết quả khảo sát chỉ mức độ thực hiện quá trình học tập bộ môn tiếng
Anh tại trường các em đang học tập ........................................................49
ết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá dạy học
Bảng 2.9.
bộ môn tiếng Anh ....................................................................................51
Bảng 2.10. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động học của bộ môn
tiếng Anh .................................................................................................53
Bảng 2.11.
ết quả khảo sát thực trạng các mức độ tác động của các yếu tố
ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của bộ môn tiếng Anh .........54
Bảng 3.1. ết quả khảo sát về sự cần thiết của các biện pháp ..................................82
Bảng 3.2. ết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp ..................................83
6
DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1. Sơ đồ hệ quản lý ........................................................................................15
Hình 1.2. Sơ đồ quá trình dạy học (Giáo dục học – Phạm Viết Vượng, NXB ĐHSP
Hà Nội, 2008) ............................................................................................................19
7
MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngày nay, tiếng Anh được trở thành ngôn ngữ phổ biến trên toàn cầu và được
sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế, thương mại,… mọi ngành
nghề. Đặc biệt đối với nước đang khi đang trong quá trình hội nhập, tiếng Anh có vai
trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước cũng
như trong sự nghiệp giáo dục . Ngày 30 tháng 9 năm 2008, Thủ tướng Chính phủ ban
hành Quyết định số 1400/ Đ-TTg về việc phê đuyệt đề án “Dạy học ngoại ngữ trong
hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020” với mục tiêu chung là: “Đổi mới
toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai
chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, đến năm
2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của
nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh
niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử
dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập đa
ngôn ngữ, đa văn hoá, biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam,
phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.”. Hiện nay, tiếng Anh là
một trong những ngoại ngữ được nhiều người học nhất, nó đóng vai trò quan trọng và
là nền tảng không thể thiếu trong việc nâng cao trình độ, mở rộng kiến thức và tư duy
cho học sinh. Sử dụng thành thạo tiếng Anh mang lại nhiều cơ hội mở rộng về học
tập, công việc cũng như có thể mang lại một tương lai tươi sáng cho các em. Chính vì
vậy, việc dạy và học tiếng Anh được xã hội, phụ huynh và cả các nhà giáo dục quan
tâm. Và nhân tố góp phần làm nên thành công không nhỏ trong việc giảng dạy tiếng
Anh là đội ngũ các nhà quản lý và giáo viên.
Trong những năm qua, ngành GDĐT tỉnh Bình Dương nói chung và thị xã
Thuận An nói riêng luôn quan tâm tới việc quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh của đội ngũ giáo viên và hoạt động học của học sinh đặc biệt chú trọng tới việc
nâng cao chất lượng dạy và học, trình độ chuyên môn cũng như phương pháp giảng
dạy của giáo viên đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong
công cuộc đổi mới. Hơn thế nữa việc nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh
8
không chỉ dành cho giáo viên mà còn đặt trên vai các nhà quản lý giáo dục.Và trong
thực tế công tác quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh trên địa bàn thị xã Thuận An
đã đạt được những kết quả nhất định thông qua các buổi chuyên đề, các câu lạc bộ
tiếng Anh được tổ chức hằng tháng nhằm trau dồi kiến thức, nâng cao năng lực dạy
học, tiến hành đổi mới phương pháp dạy và học, đổi mới trong khâu kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của học sinh, mời các giáo viên bản ngữ cùng tham gia giảng
dạy, được đào tạo tại nước ngoài….Tuy vậy, vẫn còn một số bấp cập về chất lượng
chưa đồng bộ, phương pháp giảng dạy của giáo viên còn chưa linh hoạt, chưa thu
hút được sự chú ý tập trung của học sinh, năng lực của đội ngũ giáo viên, đội ngũ
cán bộ quản lý còn hạn chế. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài:
“Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường Trung học cơ sở thị xã
Thuận An, tỉnh Bình Dương.”
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động
giảng dạy tiếng Anh và công tác quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh tại các trường
Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương, đề xuất các biện pháp quản lý
hoạt động dạy học tiếng Anh nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động dạy
và học tiếng Anh tai các trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, Bình Dương
trong giai đoạn hiện nay.
3. KHÁCH THỂ V ĐỐI TƢ NG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh bậc Trung học cở sở
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường
Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Quản lý hoạt động giảng dạy tiếng Anh tại các trường Trung học cở sở ở thị
xã Thuận An, tỉnh Bình Dương đã đạt được một số kết quả nhất định góp phần nâng
cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh tại địa phương. Tuy nhiên trên thực tế hoạt
động này vẫn còn hạn chế và một số bất cập như đội ngũ giáo viên chưa đủ số
lượng, tài liệu tham khảo còn chưa phong phú, phương pháp và hình thức giảng dạy
9
còn chưa thu hút được học sinh…. Vì vậy việc nghiên cứu cơ sở lý luận và làm sáng
tỏ thực trạng việc quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường Trung
học cở sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương để từ đó đề xuất các biện pháp mang
tính khoa học và khả thi thì sẽ có thể góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng dạy và
học môn tiếng Anh trên địa bàn nghiên cứu.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Hệ thống hóa cở sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh ở các trườngTrung học cơ sở.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh tại các trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Dương.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các
trường Trung học cở sở thị xã Thuận An, Bình Dương.
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu luận: Sử dụng các phương pháp
phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá tài liệu, phân loại tài liệu có liên quan đến đề tài
nghiên cứu nhằm xác lập cơ sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh bậc Trung học sở sở.
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng các phương pháp
quan sát sư phạm, điều tra giáo dục, tổng kết kinh nghiệm….nhằm khảo sát, đánh
giá thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh tại các trường Trung
học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương.
6.3. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng các phương pháp thống kê
toán học để phân tích số liệu khảo sát và xử lý kết quả nghiên cứu.
7. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
7.1. Phạm vi về nội dung nghiên cứu
Hoạt động quản lý dạy học môn tiếng Anh được đề cập trong luận văn được
dựa trên tiếp cận chức năng, tiếp cận mục tiêu nhằm nghiên cứu biện pháp quản lý
hoạt động dạy học tiếng Anh của Hiệu trưởng tại các trường Trung học cơ sở thị xã
Thuận An, tỉnh Bình Dương.
10
7.2. Phạm vi về địa bàn nghiên cứu
Đề tài tập trung khảo sát tại 9 trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh
Bình Dương
7.3. Phạm vi về khách thể nghiên cứu
Để đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các
trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương, đề tài tập trung khảo sát
10 trường Trung học cơ sở và trên các nhóm đối tượng là Hiệu trưởng (10 người),
Hiệu phó chuyên môn (20 người), Tổ trưởng bộ môn tiếng Anh và giáo viên tiếng
Anh (89 người) và học sinh (200 em).
Số liệu nghiên cứu trong 2 năm (từ năm học 2015 – 2016 đến năm học 2016-2017)
8.
NGHĨA
HOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
8.1. Ý nghĩa lý luận: Đề tài góp phần hoàn thiện và làm phong phú thêm cơ
sở lý luận cho việc quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh tại các trường
Trung học cở sở.
8.2. Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy
học môn tiếng Anh góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại các trường Trung
học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương.
9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương I: Cơ sở lý luận về hoạt động dạy môn tiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở.
Chương II: Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn tiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương.
Chương III: Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các
trường Trung học cơ sở thị xã Thuận An, Bình Dương.
11
NỘI DUNG
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
Xã hội ngày càng phát tiển cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật nhất
là trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế và giáo dục đóng vai trò quan trọng
việc đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
Ngày nay tiếng Anh được xem là ngôn ngữ quốc tế. Trong Luật giáo dục năm 2005
– tại điều 7 đã đề cập đến vấn đề dạy ngoại ngữ: “Ngoại ngữ quy định trong chương
trình giáo dục là ngôn ngữ được sử dụng phổ biến trong giao dịch quốc tế. Việc tổ
chức dạy ngoại ngữ trong nhà trường và các cơ sở giáo dục khác cần đảm bảo để
người học được học liên tục và có hiệu quả”.
Trong quyết định 1400/ Đ-TTg ban hành ngày 30 tháng 9 năm 2008 nêu
“Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân,
triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học... biến ngoại ngữ
trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước.” Và như chúng ta đã biết tiếng Anh là ngôn ngữ nói phổ
biến nhất trên thế giới, chính vì thế để đáp ứng được yêu cầu này của xã hội, vai trò
của giáo dục hay việc giảng dạy tiếng Anh là hết sức quan trọng. Tuy nhiên do
nhiều nguyên nhân tác động, chất lượng dạy học môn tiếng Anh còn chưa đạt hiệu
quả như mong muốn. Chính vì vậy việc quản lý chất lượng giáo dục nói chung và
quản lý chất lượng dạy học môn tiếng Anh nói riêng đang được xã hội quan tâm.
Rất nhiều luận văn đã nghiên cứu và chỉ ra được những quan điểm bất cập cũng như
những điều tốt mà giảng dạy tiếng Anh mang lại như:
Luận văn thạc sĩ của tác giả Trần Thị Bình “Thực trạng và biện pháp nâng
cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên
ngữ tại trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh” đã chỉ rõ các vấn đề về
quản lý mục tiêu, chương trình, nội dung, kiểm tra đánh giá, đội ngũ giáo viên và
đưa ra những biện pháp để khắc phục những hạn chế.
12
Trong luận văn của tác giả Bùi Thị Triệu Phục “Thực trạng quản lý đổi mới
hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường Trung học phổ thông tại Bình Dương”
cũng đã nêu rõ được một số vấn đề cơ bản về quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy
tiếng Anh đòi hỏi đối với người quản lý.
Đối với cấp THCS thì công tác quản lý hoạt động giảng dạy tiếng Anh đã
được nhóm các tác giả Nguyễn Hải Châu, Nguyễn Thanh Hà và Vũ Thị Lợi đã nêu
lên được những định hướng các mục tiêu của việc giảng dạy tiếng Anh sao cho thực
sự trở thành một công cụ giáo tiếp những tri thức khoa học, kĩ thuật tiên tiến, tìm
hiểu các nền văn hóa đa dạng và phong phú trên thế giới cũng như góp phần giải
quyết các vướng mắc trong quá trình thực hiện sách giáo khoa mới thông qua đề tài
“Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn tiếng Anh” [2]. Hay như để
cải tiến phương pháp dạy học môn tiếng Anh thì tác giả Châu Thị Hoàng, Đại học
Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu “Thực trạng cải tiến phương pháp
giảng dạy bộ môn tiếng Anh của hiệu trưởng các trường THCS quận Gò Vấp, thành
phố Hồ Chí Minh”, [10] trong đề tài tác giả nêu rõ: “Chỉ có cải tiến căn bản phương
pháp dạy và học chúng ta mới có thể tạo ra được sự cải tiến thực sự trong giáo dục,
mới có thể đào tạo lớp người năng động, sáng tạo, có tiềm năng cạnh tranh trí tuệ
trong bối cảnh nhiều nước trên thế giới đang hướng đến nền kinh tế tri thức.”
UBND tỉnh Bình Dương và Sở giáo dục và Đạo tạo tỉnh Bình Dương dành
nhiều tâm huyết cho việc nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh trên địa bàn
của tỉnh được thể hiện qua các đề án: “Nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh
trong trường phổ thông giai đoạn 2012 -2017”; “Chọn giáo viên dạy tiếng Anh cấp
Tiểu học, THCS và THPT tham dự chương trình bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
tại Úc” hay như chương trình bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên cấp Tiểu học,
THCS với trường ĐH
uốc tế Miền Đông - tỉnh Bình Dương, nhằm phát huy hơn
nữa vai trò của giáo của giáo viên cũng như nâng cao chất lượng dạy và học môn
tiếng Anh. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh cho các
trường THCS còn cần rất nhiều biện pháp quản lý, hơn thế nữa trên địa bàn chưa có
công trình nào nghiên cứu công tác quản lý hoạt động dạy tiếng Anh tại các trường
THCS trên địa bàn thị xã Thuận An.
13
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Trong đời sống, từ khi xã hội loài người được hình thành đều phải có sự tổ
chức và quản lý để dẫn dắt con người trong một nhóm đi đến một mục tiêu chung.
Nó bắt nguồn từ sự phân chia giai cấp, phân chia lao động của xã hội. Quản lý tốt,
tổ chức tốt sẽ mang lại hiệu quả trong công việc, năng suất lao động được tăng cao,
mang lại giá trị cho cuộc sống. C.Mác viết “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp
hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cần đến
một sự chỉ đạo điều hành những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng
chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể, khác với sự vận động của các
khí quan đọc lập với nó. Một người độc tấu vĩ cầm thì tự điều khiển lấy mình, còn
một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng”.
Có rât nhiều khái niệm về quản lý theo những cách tiếp cận khác nhau của
mỗi tác giả như:
Theo Ferdrick Winslow – ông được coi là cha đẻ của thuyết quản lý khoa
học: “ uản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu
được rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất, rẻ nhất”.
Theo tác giả Trần Kiểm thì: “ uản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm
đảm bảo sự hình thành công việc qua nỗ lực của người khác. Hay: Quản lý là công
tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự khác nhau cùng
chung một tổ chức” [15, trang 12, 13]
Hay như tác giả Vũ Văn Dân và Võ Nguyên Du cho rằng: “ uản lý là tác
động của chủ thể quản lý vào đối tượng quản lý trong một tổ chức (hay một hệ
thống xã hội) với những phương pháp vừa có tính khoa học lại vừa có tính nghệ
thuật, nhằm đạt mục tiêu chung cũng như mục tiêu riêng của các đối tượng trong tổ
chức”. [5, trang 9]
Vậy: “Hoạt động quản lý vừa có tính khách quan vừa có tính chủ quan vì
được thực hiện bởi người quản lý. Mặt khác, nó vừa có tính giai cấp lại vừa có tính
kỹ thuật, vừa có tính khoa học vừa có tính nghệ thuật, vừa có tính pháp luật nhà
nước lại vừa có tính xã hội rộng rãi….Chúng là những mặt đối lập trọng một hệ
thống. Đó là biện chứng, là bản chất của quản lý”. [22, trang 58]
14
Một nhà quản lý giỏi phải biết biến lý luận thành thực tiễn, áp dụng với từng
đối tượng quản lý một cách linh hoạt, tùy theo từng điều kiện hoàn cảnh cụ thể của
tổ chức. Trong hệ quản lý gồm có năm thành phần cơ bản:
- Chủ thể quản lý
- Đối tượng quản lý
- Nội dung quản lý
- Phương pháp quản lý
- Mục tiêu quản lý
Các thành phần trong hệ quản lý có sự thống nhất, tác động qua lại, tương trợ
và gắn bó chặt chẽ với nhau và được thể hiện qua sơ đồ 1.1 [12, trang 16]
Đối tượng quản lý
Chủ thể quản lý
Mục tiêu quản lý
Công cụ, phương
pháp quản lý
Nội dung quản lý
Hình 1.1. Sơ đồ hệ quản lý
* Các chức năng của quản lý
Theo tác giả Trần Kiểm thì “Chức năng quản lý là hình thức tồn tại của tác
động quản lý, là hình thức biểu hiện sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý
đến đối tượng quản lý. Chức năng này nảy sinh và là kết quả của quá trình phân
công lao động, là hoạt động tạo thành bộ phận quản lý tổng thể, được tách riêng, có
tính chất chuyên môn hóa.” [14, trang 79].
Có nhiều quan điểm khác nhau về các chức năng của quản lý. Phần lớn các
nhà nghiên cứu đều thống nhất với 4 chức năng cơ bản sau:
- Chức năng kế hoạch hóa (plannning): Là chức năng đầu tiên, cơ bản và
quan trọng nhất trong mọi quá trình quản lý nhằm thực hiện tốt mục tiêu đề ra. Lập
được kế hoạch đề ra giúp cho các nhà quản lý có khả năng ứng phó với những thay
đổi, lựa chọn được phương pháp tối ưu có tính khả thi cao.
15
- Chức năng tổ chức (Oganizing): Mục tiêu của chức năng tổ chức là tạo môi
trường đồng thuận, hình thành các quan hệ giữa các thành viên, đảo bảo sự phối hợp
nhịp nhàng và ăn ý, phát huy được tối đa năng lực của mỗi cá nhân nhằm hoàn
thành được mục tiêu của tổ chức một cách khoa học và có hiệu quả.
- Chức năng chỉ đạo (Leading): Dưới chức năng này, người quản lý cần tiến
hành các hoạt động hướng dẫn, đào tạo, đôn đốc,….tác động đến các thành viên của
tổ chức làm cho họ nhiệt tình làm việc, tự giác và có ý thức, nỗ lực để đạt được mục
tiêu của tổ chức.
- Chức năng kiểm tra (Controlling or Reviewing): Kiểm tra xuyên suốt quá
trình quản lý nhằm đảm bảo kết quả như mục tiêu đề ra đồng thời phát hiện những
sai sót, đề ra những biện pháp để kịp thời điều chỉnh.
Như vậy các chức năng của quản lý đan xen nhau, hỗ trợ và bổ sung cho
nhau tạo thành một quá trình thống nhất là cơ sở để phân công lao động, vì vậy
trong quá trình quản lý cần linh động, mềm dẻo khi thực hiện các chức năng quản lý
một cách có khoa học, logic. Các chức năng tren tạo ra một chu trình quản lý của
một hệ thống.
* Quản lý giáo dục
Khoa học Quản lý giáo dục cũng là một bộ phận của khoa học quản lý. Có
nhiều định nghĩa khác nhau như:
Theo tác giả Đỗ Hoàng Toàn “ uản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp
tổ chức, phương pháp giáo dục, kế hoạch hóa tài chính, cung tiêuđảm bảo sự vận
hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát
triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như về chất lượng.” [23]
Tác giả Nguyễn Thị Bích Hạnh – Trần Thị Hương thì cho rằng Quản lý hệ
thống giáo dục có thể xác định là “Tác động của hệ thống có kế hoạch, có ý thức và
hướng đích của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ
thống (tự Bộ đến trường) nhằm mục đích đảm bảo việc hình thành nhân cách cho thế
hệ trẻ trên cở sở nhận thức và vận dụng những quy luật chung của xã hội cũng như
các quy luật của quá trình giáo dục, của sự phát triển thể lực và tâm lý trẻ em. [9]
Tác giả Nguyễn Ngọc
uang “ uản lý giáo dục là hệ thống những tác động
có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục), nhằm làm
16
cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được
tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà điểm hội tụ là quá trình dạy
học giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về
chất. [20]
Theo Trần Kiểm: “ uản lý giáo dục thực chất là những tác động của chủ thể
quản lý vào quá trình giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh với
sự hỗ trợ đắc lực của lực lượng xã hội) nhằm hình thành và phát triển toàn diện
nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trường.”
Mối quan hệ trong công tác quản lý giáo dục thì quan hệ cơ bản nhất là quan
hệ giữa người quản lý với người dạy (giáo viên) và người học (học sinh) trong hoạt
động giáo dục. Và các mối quan hệ này được phân chia theo từng cấp bậc quản lý
nên các cấp có chức năng như nhau và chịu ảnh hưởng của những biến động về kinh
tế, văn hóa, chính trị, xã hội, khoa học và công nghệ.
Đặc điểm của Quản lý giáo dục mang đầy đủ các đặc điểm chung của quản
lý còn bao gồm các đặc điểm như sau:
+ Quản lý giáo dục là mang tính nhân văn và sâu sắc vì không những quản lý
các hệ thống, các biện pháp tổ chức….mà còn quản lý con người với con người.
+ Quản lý giáo dục gắn liền với quá trình đào tạo con người, đặc biệt là đào
tạo những lao động nhà giáo.
+ Sản phẩm của giáo dục là nhân cách, là năng lực của con người nên quản
lý giáo dục hết sức quan trọng, còn có tác dụng phòng ngừa, phát hiện và ngăn chặn
những tác động xấu, những sai sót trong các quá trình quản công việc đến sự hình
thành và phát triển nhân cách của người học.
1.2.2. Khái niệm hoạt động dạy học
Theo tác giả Nguyễn Ngọc uang “Hoạt động dạy học được hiểu là một hoạt
động bao gồm hai quá trình đó là quá trình dạy của thầy và quá trình học của trò.
Hai quá trình này có mối quan hệ biện chứng, tồn tại vì nhau, sinh ra vì nhau và
thúc đẩy nhau phát triển.
Theo giáo sư Phạm Minh Hạc thì “Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm
truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội đã tích lũy được, nhằm biến
kiến thức, kinh nghiệm xã hội thành phẩm chất và năng lực cá nhân” [8, trang 18]
17
Theo Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt thì “ uá trình dạy học là một quá trình sư
phạm bộ phận thông qua sự tác động qua lại giữa người dạy và người học nhằm
truyền thụ và lĩnh hội một cách có hệ thống những tri thức khoa học, những kỹ
năng, kỹ xảo, nhận thức và thực hành” [18, trang 25]
* Hoạt động dạy: Hoạt động dạy là hoạt động của người giáo viên có đối tượng
là học sinh. Giáo viên tổ chức, điểu khiển quá trình trò chiếm lĩnh kiến thức, nội dung
học tập, hình thành và phát triển nhân cách dưới sự dẫn dắt của giáo viên. Để đạt được
mục đích đề ra người dạy và người học đều phải chủ động xác định nội dung, lụa chọn
phương pháp, tìm kiếm các hình thức, các phương tiện dạy học phù hợp với từng mục
tiêu bài dạy. Hoạt động dạy có chức năng là truyền đạt và điều khiển.
* Hoạt động học: Hoạt động học là dưới sự hướng dẫn của người dạy, người
học tự giác, tích cực, độc lập tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng bằng những cách
thức, những phương pháp khác nhau để đạt được mục đích cuối cùng của người học
là chiếm lĩnh được kiến thức khoa học, phát triển tư duy hình thành và phát triển
thái độ, nhân cách và lý tưởng sống người học. Giống như hoạt động dạy, hoạt động
học cũng có hai chức năng là chức năng lĩnh hội và chức năng tự điều khiển. Khi
người học thực hiện hoạt động học thì chính người học trở thành chủ thể chiếm lĩnh
nội dung học tập mới, chủ thể hành động tích cực cả khối óc và chân tay.
* Mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học:
Hoạt động học là hoạt động chính, nó chi phối tất cả các hoạt động khác
trong nhà trường. Hoạt động dạy làm cho học sinh nắm vững kiến thức khoa học
một cách có hệ thống, hình thành và trang bị được những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết
cho người học tạo nền tảng vững chắc cho các em bước vào đời. Hoạt động dạy học
mang tính hai chiều thống nhất và tác động qua lại, bổ sung cho nhau. Hoạt động
dạy học diễn ra trong những điều kiện xác định, trong đó vai trò của học sinh rất
quan trọng, học sinh tích cưc, tự giác và sáng tạo càng làm cho hoạt động học trở
nên có hiệu quả đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra.
Như tác giả Phạm Viết Vượng khẳng định “Chỉ trong sự tác động qua lại
giữa thầy và trò thì mới xuất hiện bản thân quá trình dạy học. Sự phá vỡ mối liên hệ
tác động qua lại giữa dạy và học sẽ làm mất đi sự toàn vẹn đó”
18
HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
TRUYỀN ĐẠT
LĨNH HỘI
ĐIỀU KHIỂN
TỰ ĐIỀU KHIỂN
ĐIỀU CHỈNH
Hình 1.2. Sơ đồ quá trình dạy học
(Giáo dục học – Phạm Viết Vƣợng, NXB ĐHSP Hà Nội, 2008)
1.2.3. Khái niệm dạy học bộ môn tiếng Anh
Việc dạy học bộ môn tiếng Anh không giống với các bộ môn khác. Trong
quá trình dạy học, học sinh phải chủ động tham gia tích cực vào các hoạt động hơn.
Dạy học tiếng Anh giáo viên cần quan tâm tới các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, là
hoạt động liên tục đòi hỏi chủ thể ngoài khả năng tư duy còn phải có niềm đam mê,
phải mạnh dạn để phát triển khả năng giao tiếp, sự vượt khó vươn lên trong học tập,
sự yêu thích môn học thì mới có thể học tốt bộ môn.
Tiếng Anh ngày nay được xem là công cụ giao tiếp, nghiên cứu các tài liệu,
phát huy năng lực bản thân, nâng cao sự hiểu biết về văn hóa, xã hội của các nước
trên thế giới cho nên phương pháp dạy học tiếng Anh phải được xuất phát từ mục
tiêu đào tạo.
1.2.4. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trường trung
học cơ sở
Theo tác giả Hà Thị Đức: “ uá trình dạy học là một quá trình sư phạm đặc
thù. Nó tồn tại như một hệ thống cấu trúc bởi các thành tố cơ bản như: mục đích,
19
nhiệm vụ dạy học; nội dung dạy học; phương pháp/phương tiện dạy học; người giáo
viên với hoạt động dạy; học sinh với hoạt động học; kết quả dạy học…” [7, trang 5152]. Quản lý hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh quá trình tác động có kế hoạch, có
chủ đích lên đội ngũ giáo viên, học sinh thông qua các biện pháp quản lý mục tiêu,
chương trình dạy học, các điều kiện về cơ sở vật chất – trang thiết bị dạy học và quản
lý đánh giá kết quả học của học sinh nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đề ra trong bộ
môn tiếng Anh. Hay nói cách khác là đạt được chất lượng dạy học môn tiếng Anh mà
theo tác giả Nguyễn Hữu Châu khẳng định: “Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu.”
[3, trang 6]. Để có được chất lượng tốt, mang lại hiệu quả cao thì biện pháp quản lý
chất lượng dạy học môn tiếng Anh phải tốt, khoa học, phù hợp với cả lý luận và thực
tế. Đây là một trong những thách thức đối với các nhà quản lý.
1.3. Hoạt động dạy học bộ môn tiếng Anh ở trƣờng trung học cơ sở
1.3.1. Vai trò của bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở
Tiếng Anh được hơn 400 triệu người trên toàn thế giới dùng làm tiếng mẹ
đẻ, hơn 1 tỷ người dùng tiếng Anh là ngôn ngữ (theo Wikipedia), những quốc gia
phát triển có thu nhập bình quân đầu người cao nhất trên thế giới đều sử dụng
thành thạo tiếng Anh, có công việc ổn định, và chỗ đứng trong xã hội. Tiếng Anh
có vai trò và vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp giáo dục và trong công cuộc
đưa đất nước đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tiếng Anh không những là
công cụ không thể thiếu đối với người lao động năng nổ, đáp ứng được với yêu
cầu của xã hội mà nó còn trở thành ngôn ngữ - là năng lực không thể thiếu cho
con người Việt Nam hiện đại.
Giỏi tiếng Anh chúng ta mới có thể tiếp cận được nền tri thức của thế giới,
đến với những phát minh mới, những ứng dụng mới cho nhân loại, học hỏi được
những kinh nghiệm tốt của các nước phát triển, tiên tiến trên thế giới. Do tính chất
quan trọng của môn tiếng Anh nên hệ thống giáo dục của Việt Nam đã đưa tiếng
Anh là môn học bắt buộc trên ghế nhà trường từ những năm đầu tiên của tiểu học.
Và trong hệ thống trường phổ thông, học sinh trước hết phải học tiếng Anh để vượt
qua các kì thi, tiếng Anh được dạy thành môn ngoại ngữ bắt buộc hay lựa chọn ở tất
cả các trường đại học tại Việt Nam. Thực tế cho thấy rằng, có rất nhiều sinh viên tốt
nghiệp ra trường có năng lực tiếng Anh tốt sẽ tìm được những công việc tốt hơn so
20
với những người mà trình độ tiếng Anh còn hạn chế. Nói cách khác, sinh viên sử
dụng thành thạo tiếng Anh sẽ thực hiện công việc hiệu quả hơn bởi vì họ có khả
năng sử dụng thông tin từ các nguồn tài liệu nước ngoài và trên các trang web, và
đócũng là điều kiện đủ để các em có thể đi du học ở nước ngoài để mở mang kiến
thức, tiếp thu được nền tri thức phát triển và nâng cao được tầm suy nghĩ. Do đó với
các bạn học sinh, sinh viên, những thế hệ tương lai của đất nước, việc học tiếng Anh
trở nên vô cùng quan trọng hơn bao giờ hết. Không những thế, tiếng Anh còn góp
phần nâng cao chất lượng cuộc sống, nắm vững và thông thạo tiếng Anh để con
người có thể mở rộng quan hệ hợp tác, giao lưu và phát triển tiềm năng của chính
bản thân mình.
1.3.2. Mục tiêu và nhiệm vụ của bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở.
Mục tiêu dạy học môn tiếng Anh ở bậc THCS là giúp học sinh
- Sử dụng được tiếng Anh như một công cụ giao tiếp ở mức độ cơ bản mà
các em đang theo học thông qua các kĩ năng giao tiếp như: nghe, nói, đọc, viết.
- Có kiến thức cơ bản, tương đối hoàn chỉnh về ngôn ngữ tiếng Anh, phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lí của từng lứa tuổi.
- Có hiểu biết khát quát về đất nước, con người và nền văn hóa của một số
nước nói tiếng Anh, từ đó có tình cảm và thái độ tốt đẹp đối với đất nước, con
người, văn hóa và ngôn ngữ của các nước nói tiếng Anh; biết tự hào, yêu quý và tôn
trọng nền văn hóa và ngôn ngữ dân tộc mình.
Trong công văn 7972/BGDĐT-GDTrH ban hành ngày 01 tháng 11 năm 2013
về việc hướng dẫn triển khai chương trình GDPT môn tiếng Anh thí điểm cấp trung
học theo Đề án “Dạy học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn
2020” thì chương trình giảng dạy môn tiếng Anh thí điểm cấp THCS được áp dụng
từ lớp 6 tại các trường THCS có đủ điều kiện về giáo viên, học sinh và cơ sở vật
chất từ năm học 2013-2014. Chương trình và thời lượng dạy học tối thiểu 03
tiết/tuần theo các chủ điểm, chủ đề quen thuộc, gần gũi với học sinh; quan tâm 4 kĩ
năng nghe, nói, đọc, viết, trong đó chú trọng phát triển 2 kĩ năng nghe và nói; tạo
hứng thú học tập cho học sinh và đánh giá học sinh theo kết quả đầu ra.”
Yêu cầu kết quả đạt được đối với từng lớp ở cấp THCS như sau:
- Hết lớp 6, học sinh sẽ đạt trình độ tương đương A2.1;
21
- Hết lớp 7, học sinh sẽ đạt trình độ tương đương A2.2;
- Hết lớp 8, học sinh sẽ đạt trình độ tương đương A2.3;
- Hết lớp 9, học sinh sẽ đạt trình độ tương đương A2.
1.3.3. Nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở
Chương trình môn tiếng Anh ở trường phổ thông của Bộ giáo dục và Đào tạo
theo Quyết định số 16/2006/ Đ-BGDĐT ban hành. Môn tiếng Anh được giảng dạy
theo SGK và phân phối chương trình theo chuẩn kiến thức kỹ năng do BGD&ĐT
quy định. Nội dung chương trình được biên soạn theo 6 chủ đề (Gia đình, Nhà
trường, Bạn bè, Thể thao, Các mùa, Môi trường) từ lớp 6 đến lớp 9 và có lặp lại với
quan điểm coi hình thành và phát triển các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết chú trọng
việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh, phù hợp với các phương pháp dạy
học tích cực hiện nay. Các kiến thức về ngữ âm, ngữ pháp, từ vựng qua hệ thống
các chủ đề và chủ điểm là phương tiện để hình thành và phát triển các kĩ năng giao
tiếp trên. Thời lượng học: 3 tiết/tuần đối với học sinh từ lớp 6 tới lớp 8; 2 tiết/tuần
đối với học sinh lớp 9. Tùy theo đặc điểm của từng địa phương còn có các chương
trình tiếng Anh tăng cường đối lớp những lớp chuyên, lớp chọn. Tiếng Anh theo
chương trình Cambrige
1.3.4. Hình thức, phương pháp dạy học môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở
Theo tác giả Diane Larsen - Freeman, [28] phương pháp (method) được xem
là cao cấp hơn, bao gồm cả nguyên lý và kỹ thuật mà trong đó nguyên lý bao gồm
năm khía cạnh của việc dạy ngoại ngữ hay ngôn ngữ thứ hai: người dạy, người học,
quá trình dạy, quá trình học, và ngôn ngữ. Trong “Chiến lược phát triển giáo dục
2001 – 2010” được ban hành ngày 28 tháng 12 năm 2001 có nêu: “Đổi mới phương
pháp giáo dục – đổi mới và hiện đại hóa phương pháp giáo dục. Chuyển từ việc
truyền đạt kiến thức thụ động, thầy giảng, trò ghi sang hướng dẫn người học chủ
động trong tư duy, trong quá trình tiếp cận tri thức; dạy cho người học phương
pháp tự học, tự thu nhận thông tin một cách hệ thống và có tư duy phân tích, tổng
hợp, tính tự chủ của học sinh, sinh viên trong quá trình học tập, hoạt động tự quản
trong nhà trường và tham gia các hoạt động xã hội”.
Dạy và học ngoại ngữ trải qua nhiều phương pháp khác nhau nhằm hình
thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết thông qua các phương pháp:
22
