Phát triển nguồn nhân lực và vai trò giáo dục đào tạo đối với phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay

TRUNG TAM KHOA H{)C XA J-I()I
VA NHAN VAN QUOC GIA

B(> GIAO Dl)C VA DAO TAO

Vl~N

TRlET HQC

NGUYEN THANH

,

,..?

,......

.

"

PHAT TRlEN NGUON NHAN LlfC
VA VAl TRO CUA GIAO DTJC- DAO T40 DOl VOl
PHAT TRlEN NGUON NHAN LU'C
. PHUC
. VU. SU'. NGHlEP
.
CONG NGHI~P
HOA, HI~N
D4l HOA 0 NU'OC ':fA Hl~N
NAY

'

,

,....

'

?

,...?

"

,

,......

,

'

,...,

II':'

"

"

"

,

?

,

Chuyen nganh : Chu ngh1a Duy v?t Bi~n
chung
Chu ngh1a Duy v?t L!ch
Ma so'
: 5. 01. 02

su

LUAN AN TIEN sf TRIET HOC
NGVOI HVONG DAN KHOA HOG:
1. TS. Nguyen The'Nghza
2. PTS, TS. Phrpn Th! Ng9c Trdm

HA N(H- 2001

,...

.


LOI CAMDOAN
T6i xin cam tloan tlay la c6ng trinh

nghien cuu cua rieng t6i.
N9i dung neu trong luQn an la trung thf!C va
chua tung tltc(lc ai c6ng b6 trong
bdt

kY c6ng trinh nao khcic.

Nguyln Thanh


I

.

MUC
. LUC
Trang
A. PHAN MO DAU

B. PHAN NQI DUNG
,

CHlldNGL

~

,..?

A

A,/'

A'

PHAT TRIEN NGUON NHAN LTfC - YEU TO
QUYET D~NH
sv THANH CONG CUA ST/
NGHI~P
CONG NGHI~P
HOA, HI~N
D.l).I HOA

d NU'OC TA HI~N

9

NAY.

1.1.

cua Chu nghla Mac-Lenin, tu tu6ng
Quan ni~m
Ho Chi Minh v~ phat tri~n
con nguO'i, phat tri~n
nguon nhan h!c.

9

1.2.

Ml;lc tieu t6ng quat ctia cong nghi~p
boa, hi~n
d~;ti
hoa 6 nuoc ta hi~n
nay va tfnh thiet yeu cua
vi~c
phat tri~n
nguon nhan lt!c.

36

CHlldNG2.

PHAT ·rRiftN NGUON NHAN LT/C c6 CHAT
?
,
NAY- THTfC TR.l).NG
LU'QNG d NU'OC 'fA HI~N
?
VA MQT SO D~NH
HU'ONG CHU YEU.

60

2.1.

Th1;1·c tr~;ng

60

2.2.

phat
M9t so dinh huang chu yeu trong i~cv
tri~n
nguon nhan llfc c6 ch~t
luqng cho cong
nghi~p
hoa, hi~n
d~;ti
hoa 6 nuoc ta hi~n
nay.

CHU'ONG 3.

PHAT TRIEN NGUON NHAN LTfC CO CHAT
LU'QNG CHO cONG NG~
HOA, ~
D.l).I HOA
?
TREN CO SO LAY PHAT TRIEN GIAO Dl:}C - DAO
T.l).O LAM "Quoo sACH HANG DAU'..

111

. Giao d!JC - ctao t~;o
- yeu to trqc tiep va dong vai
tro quyet ctinh trong chien luqc phat tri~n
con
nguO'i.

> · ..

112

A

'

A

,

A

3.1.

,._,

_,

Ail'

nguon nhan ltJ'c 6 nuoc ta hi~n

~

,..?

A.-'

A

,

A?

nay.

,

,#

A.'"

73

"

·<"·j.'·''!

3.2.

D6i moi congtac gl~O
dl;lC- dao tq.o ~ giai phap
hang ctau trong vi¢c phat tri~n
ngu6n nhan Ivc
c6 chat luqng cho cong nghi~p
hoa, hi¢n d~;ti
hoa 6 nuoc ta hi~n
nay.

145

C. KET LU!N.

D. DANH Ml)C CONG TRINH
E. DANI-1 Ml)C TAl LI~U

125

DA CONG HO CUA TAC GIA.

TI-IAM KHAO.

149
151


1

~

~

?

A. PHAN M,

""

.!••:'

~

?

'

1. TINH CAP THIET CUA DE TAl
T?i B?i hoi to~n
giao dl;lC - d~lO
nghi~p

quoc l~n

thu IX, Bang ta da kh~ng

dinh:· Phat tritin

t?O Et mot trong nhfi'ng dong hfc quan tn;mg thuc d§'y st(

cong nghi~p

hoa, hi~n

d?i hoa la di~u

ki~n

dti phat huy ngu6n hjc

con ngu'oi, ye'u t6 cd ban dti phat triSn xa hoi, tang tntdng kinh te'.nhanh va

b~n

vfi'ng. Cling vdi d6, d§y m?nh cong nghi~p

hoa, hi~n

d?i hoa mot l~n

nua dutlnh tr(;mg kern ph at tri§n, nang cao chf(t luthfrn cua nhan dan; t~o

n@n tang d§ de'n nam 2020 nu'oc ta v@ co ban trd th~n

m9t nuoc cong nghi¢p theo huang hi¢n d~i,
hQc va cong ngh¢, ke't ca'u h~
cuong vung ch~.
CUQC

t~ng,

ngu6n h;I'c con nguoi, nang ll}'c khoa

ti@m ll}'c qu6c phong, an ninh dli
Cong nghi¢p hoa, hi¢n d~i

hoa khong don gian chi Et .cong

xay dl}'ng kinh te', rna chinh la qua trlnh bie'n d6i sau S~C

doi s6ng xa h()i, ca kinh te', xa h()i, van hoa I~n
lam cho xa h()i phat tri@n len rn()t tr~ng

IDQi llnh

VlfC

cua

khoa hQc - ky thu?t, con nguoi ... ,

thai moi v@ cha't. D()ng ll}'c, ngu6n ll}'c

n<)i sinh cho sl}' ph at tri@n d6 Ia ngu6n nhan ll}'c.
Slf nghi~p
th~m

dgy m?nh cong nghi~p

hoa, hi~n

d?i hoa fry chi c6 thti

cong khi chung ta c6 du'c;5c mot ngu6n nhan llfc c6 chfrt lu'c;5ng. Gio
day, the' gidi dang chuytin tu mot n€n kinh t€ chu ye'u dlja vao ngu6n tai

nguyen thien nhien h?n h~p

sang n€n kinh te' tri thuc. Ne'u tru'dc day, thie'u

v6n Va Slf ngheo nan v€ Cd Sd v?t chfft la cai chu ye'u ngan can toe do tang
tru'dng kinh te', thl ngay nay, cai can trd chu ye'u fry du'c;5c xac dinh la d chfrt
lu'va chfrt luc;5ng song cua con ngu'oi. Do v?y, d~u

tu' cho vi~c

phat tritin mot

ngu6n nhan llfc c6 chfrt htc;5ng du'c;5c coila khau quan trQng nhfft so vdi cac


2

lo;:ti dgu tu' khac cho vi~c
vi~c

phat tri~n

ciiy nhanh t6c ci() tang tru6ng kinh te'. Dau tu' cho

ngu6n nhan llfc bao g6m : cham s6c sue khoe, nang cao

cha't lu'<;Jng s6ng cho con nguoi va phat tri~n
phat tri~n

giao dl)c - ciao t~o

dl)c- dao

t~o

D~i

giao dl)c - ciao U:lo, trong ci6

chie'm vj trf quan tn;mg nha't, ci~

bi~t

la giao

h9c.

Phat tri~n

con nguoi la ml)c tieu cu6i cling, la ciinh cao nhat trong qua

trlnh pha t tri~n

cua m6i qu6c gia, ci6ng thai la ci()ng llfc quye't ciinh eli a slf

phat tri~n

a'y. Thlfc cha't cua vi~c

con ngu'oi, rna phat tri~n

phat tri~n

con ngu'oi l~i

Xet de'n cling, chie'n lu'Qc phat tri~n
ht<;Jc phat tri~n

ngu6n nhan llfc la phat tri~n

la trung tam cua ll9i slf phat tri~n.
ngu6n nhan llfc phai ci~t

kinh te'- xa h()i; hon nfi'a, n6 phai ciu'<;Jc ci~t

tam, la chie'n lu'QC CUa m9i chie'n lu'QC phat tri~n

trong chie'n
6 vi tri trung

kinh te'- Xa hQi.

Tren co s6 nh?n thuc m()t each sau sac vi tri, vai tro va y nghia chie'n
hiQC cua Vi~c
m~nh

xay dljng Va phat tri~n

bi~u

cong nghi~p

hoa, hi~n

toan qu6c lgn thu VIII, t~i

ci~

ngu6n nhan ]lfC trong giai cio~n
hoa 6 nu'oc ta hi~n

nay, t~i

ciu'a Slf nghi~p

h()i D~i

H()i nghi Ian thu hai Ban Cha'p hanh Trung

liang khoa VIII va trong dlf thao Bao cao Chinh tri trlnh D~i

ta cia kh£ng ciinh d~

ci~

ci§'y

cong nghi~p

cie'n thang lQi, chung ta can phai phat tri~n

hoa, hi~n
m~nh

ci~

h()i IX, Dang
boa ci{t nu'oc

giao dl)C - ciao t~O,

phat

huy ngu6n llfc con nguoi voi tu' each la ye'u t6 co ban, la ngu6n llfc n()i sinh
cho Slf pha t tri~n

nhanh Va b~n

vfi'ng.

Th?t v?y, ci6i voi nu'oc ta, tai nguyen thien nhien khong nhi~u,
· thttong xuyen

bi thien tai, ngu6n v6n ra't

thu?t va cong ngh~

con l~c

h~n

l~i

ht:p, trinh ci() khoa h9c - ky

h?u, trinh ci() quan ly con ye'u kern, do v?y,

ngu6n llfc con nguoi la ci()ng llfc n()i sinh quan tr9ng nha't. Song, ngu6n llfc


3

nQi sinh nay phai du'QC phat tri~n,
he't ti~m

nang vo t~n

Slf dl}ng dung, CO hi~U

cua n6. Do v~y,

chie'n ltt
CUa nu'OC ta phai dl}'a tren CO Sd phan tich the' m(;lnh
n6 d~

qua moi phat huy

Va

ngu6n nhan h,tc
nhG'ng di~m

ye'u cua

tu d6, c6 chinh sach khuye'n khich, phat huy the' mqnh ay, d6ng thai c6

giai phap tich eve hC;tn che' nhung m~t
ta moi c6 th~

ye'u kern cua n6. Chi c6 nhtt v~y,

chung

c6 dtt
hoi ngay cang cao cua sl}' nghi~p

aa"y mqnh cong nghi~p

hoa, hi~n

Tu nhung suy nghi tren, chung toi ch9n van d~

dqi hoa.

"phdt triin nguiJn

nhan [ljc VG Vai tro CUa gido dl;lC - dao l{lO doz vfli phdt triin nguiJn nhan
llfc ph1;tc Vl;l slj nghi~p

lam d~

ali cua lu~n

cong nghi~p

hod, hi~n

d{li hod lJ nztflc ta hi~n

nay"

an tie'n si cua minh.

2. TINH HINH NGHIEN

cuu DE TAl

Trude day trong cac tai li<$u trie"t h9c Mac-xit trong va ngoai nu'oc, d~
tai v~

cong nghi<$p h6a, v~

trong nhi~u

con nguoi da du'

cong trlnh khoa h9c. H~u

ra va du'
he"t cac van dS trong d~

tai nay, d~c

bi<$t la vai tro cua con ngu'oi trong qua trlnh cong nghi<$p h6a da du'c~p

duoi cac g6c d() va voi nhG'ng muc d() khac nhau. Song, van v~ d~

quan he$ giG'a cong nghi<$p h6a va hi<$n d?i h6a v~
ngu6n h;rc thl con it du'G~n

day, trong cong

m6i

con ngu'oi voi tu' each

c~p.
CUQC

d6i moi dat nu'oc, xung quanh van d~

xay

dqng va pha t triSn ngu6n nhan lqc cho sl}' nghi<$p cong nghi<$p h6a, hi<$n
d(;li h6a dat nude da ducjc nhi~u
nhau, du'
tac gia nghien cuu duoi nhi~u

g6c d() khac

es cac t?p chi nhu': "Ngu6n nhan ll}'c trong chie"n lu'
kinh te' __,. xa h()i cua nu'oc ta de'n nam 2000" T?p chi Trie"t h9c, sO' 4-1990,
"Ngu6n nhan h;rc trong cong nghi<$p h6a, hi<$n d?i h6a dat nude" T?p chi


4

Tri€t hc;>c, s6 3-1994 cua GS.TNguy~n
hfc vo t~n

Trc;>ng Chu~n;

cua Sl/ phat tri~n

xa hoi" T~p

"Tri tu~

chi Tri€t hc;>c, s6 1-1993 cua

PGS.TS. Ph~m

Thi Ngc;>c Trfrm; "Phat buy y€u t6 con ngu'oi trong llfc lu'Qng

san xua't" T~p

chi Tri€t hc;>c, s6 1-1993 cua TS.Nguy~n

Dlnh Hoa; "Ngu6n

tfli nguyen con nguoi trong qua trlnh cong nghi~p
nu'oc" T~p

chi Thong tin ly lu~n,

dl,lC- dfw t~o

- n~

ki~n

s6 11-1994 cua Nguy~n

Tit Dong;"Phat tri~n

bao dam cong nghi~p
d1;1c chuyen nghi~p,

h6a, hi~n

d~i

h6a, hi~n

1996 cua TS. Nguy~n

d~i

nh~m

cua

c.

s6 1-1997 cua TS. D~ng
con nguoi trong slf nghi~p
hc;>c, so' 6-1998 cua TS. Ph~m

"Ngu6n nhan llfc- dong
chi Trie'"t hc;>c, s6 1-

con nguoi t~o

ngu6n nhan

h6a d nu'oc ta" T~

p chi Cong

cong nghi~p

vl con nguoi
h6a, hi~n

con nguoi d nu'oc ta hi~n

nay" T~p

Huu Toan; "Ma'y suy nghi v~
cong nghi~p

h6a, hi~n

d~i

d~i

h6a

chi Tri€t hc;>c,
vai tro ngu6n llfc

h6a" ; T~p

chi Tri€t

Van Due...
h6a, hi~n

d~i

h6a dfft nu'oc, c6 hai

dang quan tam. Thu nhfft la nhung tai li~u

h6a voi tinh each la mot d~c

chu nghia xa hoi xufft phat tu mot n~

d~i

n6i -v~

cong

tru'ng rieng c6 cua cac qu6c gia di len
san xua't nho l~c

cua -thai ky tru'oc d6i moi. Thu hai la nhung tali~u
boa trong Sl/ g3:n k€t voi hi~n

la di~u

hc;>c va Giao

Duy Quy; "Phat tri~n

mang noi dung cong nghi~p

ngu6n tai li~u

d~i

Mac va Slf nghi~p

m1,1c tieu phat tri~n

v~

chi f)~i

h6a da't nu'oc" T~p

san, s619-1998 cua GS.TS. Nguy~n
trong quan ni~m

chi Cong san, s6 3-

h6a" T~p

h6a, hi~n

h6a da't

giao d1,1c- dao t~o

The" Nghia; "Phat tri~n
cong nghi~p

d~i

Quang Du; "Giao

s6 4-1995 cua Lu'U Dlnh M~c;

llfc cua cong nghi~p

hfc cho slf nghi~p

h6a, hi~n

tang cua chi€n lu'QC con ngu'oi" T~p

-1993 cua GS.TS. Ph~m

nghi~p

- Ngu6n

h~u,

n6i v~

theo tinh thfrn
cong nghi~p

h6a trong nhung nam gfrn day, d~c

la sau Hoi nghi Trung uong 7 kh6a VII. V~

ngu6n tai li~u

bi~t

thu hai nay, c6


5

the n6i, dang k~

nha't Ia t~p

chuyen khao do Vi~n

h()i xllilt ban wlm 1994 va T6ng thu~
Ha N()i vdi chu d~

Thong tin khoa hQc xa

h()i thao Qu6c te' thang 2-1995 t(;ii

: "Gidi tinh va ngll6n nhan h.fc trong n~

kinh te' thi

tn.tCJng", dang tren T?p chi kinh te' va ph(:it tri~n,

s6 4-1995. D~c

cong trinh cua nhung nha khoa hQc da thl.fc hi~n

d~

07.13: "Va'n d~

phat hlly va sll' d1:mg dung d~n

ngl1CJi trong Slf pha t tri~n

C6 th~
cho sl.f nghi~p

lu~n

d~

nghien cull vfln d~

cong nghi~p

h6a, hi~n

d() trie't hQC cua n6 v~n
ly

vai tro d()ng llfc cua con

lam chu nhi~m

n6i ding, vi~c

la vfln d~

Trie't hQC chu tri va
tai, v.v ...

"phat tri~n

ngll6n nhan llfc

d';ti h6a d nude ta hi~n

nay" dudi g6c

he't sue mdi me d6i vdi gidi nghien CUll

nude ta.
Trong cac lu~n

trong Sf! nghi~p
Nguy~n

an tie'n Sl trie't hQC " Phdt huy ngu6n l!!C thanh nien
cong nghi~p

hod, hi~n

dc;Ii hod 0' Vi~t

Thi Til Oanh va "Phdt huy ngubn [f!c trf tu~

Tndi 0' nude ta hi~n

tri

Ia cac

tai cifp Nha nude KX -

kinh te' - xa h()i" do Vi~n

Giao su, Tie'n s! Le Hull T~ng

bi~t

thanh nien, ngu6n llfC trf tU~
d';ti boa

c~p

t(;ii HQC

vi~n

Chinh

tdi vai tro cua ngu6n llfc

trong cong CllQC d6i mdi, trong cong nghi~p

a nude ta va cac giai phap d~

ngu6n ll.fc a'y. G~n

day, trong lu~n

trong cong nghi~p

hod, hi~n

phat buy, phat tri~n

cac

an tie'n s! trie't hQc "Ngubn [f!c con nguifi

dc;Ii hod da't nude", du'9c bao v~

hQc ngay 29 thang 12 nam 2000, 8oan Van Khai da d~
tinh thie't ye'u cua cong nghi~p

nay" cua

trong cong CUQC ddi

nay" cua Bui Thi NgQC Lan, bao v~

Qll6c gia H6 Chi Minh nam 1999 da d~

hoa, hi~n

nam hi~n

hoa, hi~n

c~p

t(;ii Vi~n

Trie't

tdi n()i dung va

d';ti hoa, de'n vai tro cua ngu6n llfc

-

con ngll'CJi trong slf nghi~p
Khac vdi cac l~n

a'y va va'n d~

khai thac slt d1:mg ngu6n llfc d6.

an nay, chung t6i xlla't phat tu vi~c

lam r6 quan


6

ni~m

cua chu nghTa Mac - Lenin, tu' tu'dng H6 Chi Minh va cac quan di~m

cua Bang ta v~

phat tri~n

con ngu'oi, v~

trong chie'n lu'<;Jc phat tri~n

con nguoi d~

vai tro cua giao dvc - dao t?O
phan tich vifn d~

nhan life c6 chift lu'<;Jng cho cong nghi~p
nay tren co sd phat tri~n
d§u ", la "di~u

ki~n
/

hoa, hi~n

phat tri~n

ngu6n

d?i hoa d nude ta hi~n

giao dvc- dao t?o vdi tu each la "qu6c sach hang

tien quye"t ".
'

3. Ml)C DICH VA

,....

NHI~M

Mvc dich cua lu~n

?

"'

,

Vl) CUA LUA.N AN

an la : Tren co sd lam r5 quan ni~m

Mac-Lenin, tu tudng H6 Chi Minh va quan di~m

cua chu nghia

cua Bang ta v~

phat tri~n

con nguoi, phan tich va lam r5 vai tro quye"t dinh cua ngu6n nhan life d6i
vdi slf nghi~p

cong nghi~p

llfc d nude ta hi~n

h6a, hi~n

phat tri~n

h6a; chi r5 thifc tr~ng

d6i mdi giao - dao t~o

la giai phap hang d§u

ngu6n nhan life c6 chift luc;ng.

Vdi mvc dich tren, nhi~m

Vl.J nghien cll'u cua lu~n

ThU: nhlit, trlnh bay m(>t each khai quat quan ni~m
Lenin, tu tudng H6 Chi Minh va quan di~m
ngu'oi, pha t tri~n

CUa vi~c

an la:
c~a

chu nghia Mac-

cua Bang ta v~

pha t tri~n

con

ngu6n nhan life; phan tich va lam r5 vai tro quye't dinh

phat tri~n

cong nghi~p

ngu6n nhan

nay va m(>t sO' dinh hudng chu ye'u c§n giai quye't; phan

tich va lam r5 sif nghi~p
trong vi~c

d~i

hoa, hi~n

ngu6n nhan llfc d6i vdi Sif thanh cong CUa Sif nghi~p
d~i

ThU: hai, chi r5 thifc tr~ng

hoa d nude ta hi~n

nay.

ngu6n nhan life d nude ta hi~n

tich m(>t sO' dinh hudng chu ye"u trong vi~c

phat tri~n

cha't luc;ng nham dap ling yeu c§u d5y m~nh

cong nghi~p

nay va phan

ngu6n nhan life c6
hoa, hi~n

d~i

hoa dift nuoc.

ThU: ba, Tren co sd lam ro giao dvc- dao t~o

vdi tu each la ye'u to trifc


7

tie'p, la "di~u

ki~n

tien quye't "; dong vai tro quye't djnh trong chie"n lu'
phat tri€n con ngu'oi, phan tich vai tro "qu6c sach hang d§u" cua vi~c
tri€n giao dl;lc - dao t~o
lu'
nghi~p

hoa,

4. CO SCJ L Y LU~N
Lu~n

v~t

d6i voi vi~c

phat tri€n ngu6n nhan hfc c6 chit

d~i

ljch slt, quan di€m cua chu nghia

Mac- Lenin, tu' tu'dng H6 Chi Minh v~
cua Dang C(>ng san Vi~t

phat tri€n con nguoi, cac Van ki~n

Nam, quan ni~m

c6 lien quan de'n d~
v~

nay.

tren co sd nhung nguyen ly cua chu nghia duy

chung va chu nghia duy v~t

va'n d~

hi~n

hoa (j nu'oc ta

VA PHUONG PHAP NGHIEN CUU

an du'
bi~n

hi~n

phat

tai lu~n

cua cac nha khoa h9c v~

nhung

an.

phu'ong phap, trong qua trlnh thlfc hi~n

lu~n

an, tac gia sll' dl;lng

m9t s6 phu'ong phap nhu' : Phan tich va t6ng hlogic va ljch slt, phu'ong phap th6ng ke va h~

s. cAI Mdi cuA LU~N
Tlui nlul't, Tu quan

th6ng h6a.

AN
ni~m

cua cac nha sang l~p

chu nghia Mac - Lenin,

tu' tu'dng H6 Chi Minh va quan di€m cua Dang ta v~
lu~n

di~u

an g6p phffn lam ro vi~c

d~i

ki~n

pha t tri€n con nguoi,

phat tri€n ngu6n nhan llfc c6 cha't lu'
ta't ye"u, khong th€ thie'u d€ du'a slf nghi~p

cong nghi~p

h6a, hi~n

h6a (j nu'oc ta de"n thanh cong.
Thu hai, lu~n

y nghia cip

an chi ra va phan tich m9t s6 djnh huang chu ye"u, vua c6

bach, vua mang tffm chie"n lu'
nhan hjc c6 chit lu'hoa 6 nu'oc ta hi~n
Thu ba, lu~n

d§y m~nh

cong nghi~p

phat tri€n ngu6n
hoa, hi~n

nay.
an da lu~n

chung va chung minh r~ng

trong giai do~n

d~i


8

dfty ill<;lnh cong nghi~p
phat tri~n
tri~n

h6a, hi~n

Slf nghi~p

O<;li h6a

a mtoc ta hi~n

nay' vi~c

tie'p tl.}C

giao dl.}C - GaO t<;10, la "gu6c sach hang d§u" 0~

phat

ngu6n nhan life c6 ch1t lu'<;Jng.

6. Y NGHIA LY LU~N

VA THl}C TlEN

N<)i dung cua lu?n an c6 th~

dung lam tai li~u

nghien cuu va giang dC;ly trie't hQc Mac-Lenin v~
phat tri~n

xa h<)i. E>6ng thai cfing c6 th~

hoC;lch dinh "Chie'n lu'h6a, hi~n
":"'

dC;li h6a
,...,

?

rna d~u.

"

vin d~

con nguoi trong

tham khao cho vi~c

con nguoi" trong slf nghi~p

a nu'oc ta va cho nhung ai

7. KET CAU CUA LU~N
Ngoai ph~n

lam tai li~u

tham khlw cho vi~c

cong nghi~p

guan tam de'n vin d~

nay.

"

AN:

ke't lu?n va danh ill\}C cac cong tr'inh da cong

tac gia, danh ill\}C CaC tai li~U

b6 cua

tham khao, lu?n an bao g6m ba chu'ong, 6 tie't.


9

B. PHAN N(H DUNG
CHVONG I
X

,._?

,

"

,...,

,...,

,...,

PHA T TRIEN NGUON NHAN LUC- YEU TO QUYET DlNH STj
THANH CONG CUA STj NGHI}tP CONG NGHI}tP HOA,
HI}tN D~I

HOA

0 Nu'OC TA HI}tN NAY

1.1. QUAN NieM cuA cHu NGHYA MAc- LENIN, TV TV0No
)::

/

'

A?

?

~

?

-"'

,....?

HO CHI MINH VA QUAN DIEM CUA DANG TA VE PHATTRIEN
CON NGVOI, PHAT TRIEN NGUON NHAN LtjC

l
m~nh

E>inh hu'dng phat tri€n trong giai dot;tn each mt;tng mdi- giai dot;tn d§y
cong nghil$p h6a, hil$n dt;ti h6a d nu'dc ta hil$n nay la xay dl;t'ng nu'dc

ta thanh mQt nude cong nghil$p c6 co sd v~t

chfft - ky thu~

hil$n dt;ti, co

ca'u kinh te' h<;p ly' quan hi$ san xua"t tie"n bQ, phil h<;p vC1i trlnh dQ phat
tri~n

cua ll;t'c hr<;ng san xua"t, doi s6ng v~t
phong, an ninh vii'ng chac, "dan gi~w.

chfft va tinh. thgn cao, qu6c

mrC1c mt;tnh, cong b~ng,

dan chu va

van minh ". V€ thl;t'c cha't, d6 la slf phat tri€n vi con ngu'oi, vl cuno, ht;tnh phuc cho qugn chung nhan dan lao dQng. MQi Slf phat tri€n cua
xa hQi trong cac linh vt;(c chfnh tri, kinh te", xa hQi, van h6a d€u do con
nguoi quye"t djnh va d€u vl sl;t' phat tri€n con nguoJ/ Cong nghil$p h6a, hil$n
dt;ti h6a vi m1,1c tieu phat tri~n

con nguoi, nhu' E>ang ta da kh~ng

djnh, chi

c6 th€ thang l<;i vC1i vil$c phat huy cao d9 ngu6n nhan llfc. E>~

phat tri€n

.,•

ngu6n ll;t'c ffy, lam cho n6 trd thanh ye"u to co ban cua sl;t' phattri€n nhanh
va b€n vq:ng, theo chung toi, tru'C1c he"t chung ta cgn phai c6 slf nh~
dung dan va v~n

dl;lng mQt each sang tt;to quan di~m

Lenin tu' tu'dng H6 Chi Minh v€ ph at tri€n con nguoi.

cua ch~

thuc

nghia Mac -

10

N6i ve vai tro cua con ngu'oi trong Slf phat tri~n
trtJ'OC, khi coi tien trlnh phat tri~n
l~n

xa hQi, hon 100 nam

}ich sit cua xa hQi lo~ti

ngu'oi la Slf thay the

nhau cua cac h1nh thai kinh te- xa h()i, cac nha sang l~p

Lenin da cho r~ng

xu huang chung cua tien trlnh phat tri~n

chu ngh'Ia Maclich sit du'
dinh bnhung cong Cl;l lao d<)ng do con ngu'oi t(;lO ra. Slf phat triSn cua llfc lu'qng
san xua't xa h9i tlf n6 aa n6i len trlnh a9 phat triSn cua xa h9i qua vi~c

con

ngu'oi chie'm l'inh, su dl;lng ngay cang nhieu llfc lu'qng tlj nhien voi tu' each
la co sd v~

quan h~

t cha't cho ho(;l t a<)ng song cua chinh con ngu'oi va quye't ainh

giua nguoi voi nguoi trong san xua't. San xua't cang phat triSn,

tinh cha't xa h()i h6a cua san xua't cang gia tang, "vi<%c tie"n hanh san xua't
t~p

thS bftng h;l'c lu'9ng cua toan xa h<)i va Slf phat tri~n

xua't do vi~c

a6 mang l~i,

se c~n

moi cua n~

san

de"n nhung con ngu'oi hoan to an moi ",

"nhung con ngu'oi c6 nang h;lc phat tri€n toan di<%n, au sue tinh thong
toan b() h<% th6ng san xua't ". De"n lu'9t mlnh, n~

san xua't d6 "se t~o

nen nhfi'ng con ngu'oi moi "' se lam cho nhung th~n

vien trong ca c()ng

d6ng xa h<)i "c6 kha nang su dl;lng m()t each toan di<%n nang h;l'c phat
tri€n toan di<%n cua mlnh" [56,4, tr.474].
Di~u

a6 cho thfty, trong quan ni~m

cua cac nha sang I?p chu nghia

Mac- Lenin, phat tri€n san xua't vl Slf phat triSn va tie"n b<) xa h()i, vl CUQC
s6ng ngay m()t t6t ac;p hon cho m6i thanh vien trong c<)ng a6ng xa h()i va
phat tri€n con ngu'oi, su dl;lng ngay cang c6 hi~u

qua tiem nang va kha

nang sang t(;lO cua con ngu'oi, la ffiQt qua trlnh thong nhftt a€ "lam tang
them nen san xua't xa h9i" va a€ "san xua't ra nhung con ngu'oi phat tri€n
toan di~n".

Han nua, C.I\1ac con coi slf ke't h
san xua't va phat tri~n

con nguoi la "m9t trong nhung bi~n

phap m~nh

nha't

11

a€' cai bie"n xa h()i" 156, 19,tr.52J.
( Trong hQC thuye"t duy

v~t

Jich slt cua mlnh, cac nha sang

l~p

chu nghia

Mac- Lenin coi con nguoi khong ch1 la chu th€' cua ho?t a()ng san xuit v~t
cha't, la ye"u

t6 hang dftu, ye"u t6 d6ng vai tro quye"t dinh trong hfc lu'<;1ng

san xuit cua xa h()i, rna hon nua, con ngu'oi con d6ng vai tro la chu the
ho?t a()ng cua qua trlnh lich sll'. Con ngttoi vll'a la diem kh&i dftu, vll'a la
di€'m ke"t thuc, d6ng thoi l?i vll'a la trung tam cua mQi bie"n d6i lich slt, la
chu th6 chan chinh cua cac qua trinh xa h9i) Thong qua ho?t d()ng san xua't
V~t

chff't, con ngu'oi sang t?O ra lich siJ' CUa chinh minh, lich siJ' Clla xa hQi

loai ngu'oi. filng trong qua trinh ho?t d()ng san xuit v~t

cha't iy, thong qua

ho?t a()ng ay, con ngttoi tlj hoan thi¢n chinh ban than minh va theo cac
ong, slf phat tri6n con nguoi xa h9i trong IInh vlfc ho?t d()ng co ban d6 la
co sd a€' phat tri€'n con ngu'oi trong cac linh vljc ho?t d()ng khac cua con
nguoi. Do v~y,

"ti~n

d~

dftu tien cua toan bQ lich si't nhan lo?i ... la slf t6n

t?i cua nhung ca nhan con nguoi s6ng" [56,3, tr.9]. D6 la nhung con nguoi
hi¢n thljc, "bang xu'ong bang thit" voi ho?t d()ng san xua't v~t
va trong nhung di~u
nha sang l~p

ki¢n sinh ho?t v~t

chu nghia Mac - Lenin kh~ng

cha't cua hQ

cha't cua hQ. Til' quan ni¢m d6, cac
dinh: Slf phat tri6n llfc h.t<;1ng

san xuit xa hQi, tru'oc he"t phai CO ngh'ia la "phat tri6n Stf phong phu CUa
ban chit con nguoi, coi nhu la m()t m1;1c dich ttf than" [56, 26, ph.II, tr.l68].
Theo a6,

y nghia

lich sll', ml;IC dich cao ca cua Stf phat tri6n va tie"n bQ xa

h9i la pha t trien con nguoi, nang cao nang ltfc va ph~m

gia con nguoi, d€'

con nguoi du<;1c s6ng voi cu()c s6ng dich thlfc la nguoi.
--

Con nguoi khong chi la chu the cua ho?t d()ng san xuit v~t
ye"u

chit, la

t6 hang dftu, dong vai tro quye"t dinh trong Stf pha t tri6n cua llfc lu'Qng


12

san xua't, rna n6 con la chu th~
B~ng

cua qua trlnh l~ch

sU', cua tie'n be) xa h<)i.

ho(;lt d<)ng lao d<)ng san xwft, con ngu'Cii da cai t(;lO tlf nhien d~

thoa

man nhung nhu cfru cua mlnh, a6ng thdi cai t(;lO chfnh ban than mlnh, lam
ra lich sil' cua chfnh ban than mlnh. Ph.Angghen da vie"t : "Lao d<)ng la
ngu6n g6c cua m<;>i cua dti ... lao d<)ng la di~u

ki~n

co ban d~u

tien cua

toan be) dCii s6ng loai ngu'Cii, va nhu' the' de"n m<)t mile rna tren m<)t

y nghia

nao d6, chung ta phai n6i : lao d<)ng da sang t(;lo ra ban than con nguCii"
[56,20,tr.641]. S6ng trong tlf nhien, con nguCii khong chi dlfa vao tlf nhien
rna trong qua trlnh tac d<)ng vao tlf nhien, con ngu'Cii con cih bie'n t~f
fiy Va tren CO sd GO, sang t(;lO ra nhung di~U

ki~n

nhien

dam bao cho Slf sinh t6n

cua ban than mlnh, sang t(;lO ra lich sil' cua chinh ban than mlnh. Con ngu'Cii
chinh phl;IC, cai bie"n tlf nhien khong phai chi Vdi tu' each la nhung ca nhan
rieng le, rna con vdi tu' each la nhung thanh vien trong m<)t c<)ng d6ng xa

h<)i. S6ng trong m<)t c<)ng d6ng xa h<)i, con nguCii ta't ye"u c6 quan h~

vdi

nhau, trao d6i ho(;lt d<)ng vdi nhau, nha't la trong ho(;lt d()ng lao d()ng san
xua't. Con nguCii va xa h()i khong th~
t(;li va phat tri~n

tach rCii tlf nhien. N6 chi c6 th~

dlfa vao tlf nhien va tren co sd lam bie"n a6i tlf nhien.

Khong c6 tlf nhien va xa hQi thl con ngu'di khong th~

tie"n hanh san xua't

du<;c. Song, de"n lu<;t mlnh, san xua't xa h<)i l':li trd thanh di~u
quye"t d~

t6n

ki~n

tierr

con ngu'Cii cai bie"n tlf nhien, bie'n d6i xa h()i, trd thanh nhan t6

quye"t dinh tnjc tie'p slf t6n t(;li va phat tri~n

cua con ngu'Cii, cua xa h()i loai

ngu'Cii. Trlnh d9 san xua't cua con ngu'Cii cang cao thl con ngu'Cii cang c6
di~u

ki~n

d~

thoa man nhung nhu c~u

v~t

cha't cua mlnh va do v~y,

cling

lam phong phil them dCii s6ng xa h()i, dCii s6ng tinh thfrn cua con ngu'di.
Qua d6, con ngu'Cii tlf hoan thi~n
mlnh va thuc d~y

xa h<)i phat tri~n.

chinh ban than mlnh, phat tri~n

chfnh


13

NhLt v~y,

c6 th€ n6i, trong quan ni~m

cua cac nha sang l~p

chu nghTa

Mac- Lenin, thlfc cha't cua tie'n trlnh phat tri€n 11ch stl' xa h<)i loai nguai la
vl con nguai, v1 slf phat tritin con nguai, la dua con nguai "tu vuong qu6c
cua ta't yeu sang vuong qu6c cua tlf do" la lam cho "con nguai, cu6i cung
lam chu t6n t(;li xa h<)i cua chinh mlnh th1 cling do d6 rna lam chu ttf nhien,
lam chu ca ban than m1nh, trd thanh nguai tlf do" [56, 19 ,tr.331 ,333]. D6
cling chinh la qua tr1nh rna nhan lo£;ti tlf t£;to ra nhung di~u

ki~n,

nhung kha

nang cho chinh mlnh nham dem l£;ti slf phat tri€n cho m6i con nguai trong
c<)ng d6ng nhan lo?i, t?o cho con nguai nang llfc lam chu tie'n trlnh Jich stl'
CUa chfnh mlnh, lam chu chinh mlnh trong IDQi hO? t d<)ng CUa mlnh.
Quan ni~m

cua cac nha sang l~p

chu nghTa Mac - Lenin v~

tien b<)

va pha t tritin xa h<)i Iffy Slf pha t tri€n cua con nguai lam ffil;IC dich cang

phai du'QC kh~ng

dinh trong b6i canh hi~n

thai ciia xa h<)i loai nguai. BC!i

le, ngay nay, nhan lo?i dang sO'ng trong m<)t b6i canh qu6c te' dfry nhil'ng
bie'n d<)ng, c<)ng d6ng the' giai dang th€ hi~n

he't sue ro rang tinh da d(;lng

trong cac hlnh thuc phat tri€n cua n6. Xa h<)i loai nguai, k€ tu thai ti~n
cho de'n nay, bao gia cling la m<)t h~
clin,g d6ng thai la m<)t h~

stl'

thO'ng chinh th€, th6ng nhfft, song

thO'ng he't sue phuc t?p, da d?ng . Chinh Slf phuc

t?p va da d?ng trong tie'n trlnh phat tri€n lich stl' xa h<)i da t(;lo nen tinh
khong d6ng d~u

trong slf phat tritin kinh te'- xa h<)i d cac nuac, cac khu

Vlfc, cac chau ll;IC khac nhau- di~u
gQi la quy lu~t
khong d6ng d~u

rna each day hon 80 nam, V.I. Lenin da

phat tri€n kinh te' khong d6ng d~u.

De'n lu<;1t mlnh, tinh

cua Slf phat tri€n nay l?i hlnh thanh nen nhil'ng khuynh

huang he't sue aa d£;tng v~

phat tri€n xa h<)i. Song du phat tri€n theo huang

nao thl cu6i cung xu huang chung cua slf phat tri€n xa h9i duai slf tac d<)ng
cua cac llfc lu<;1ng tie'n b<) cling se huang tai gia tri nhan van cua n6 - tOi


14

slf pha t tri~n
ph at tri~n

con ngu'oi, holm thi~n

con nguoi voi tu' each la chu th~

cua slf

a' y.

C6 le cho de'n nay kh6ng con ai nghi ngo rang, (J thai d~i

ngay nay,

tang tru'dng kinh te' phai gan Ii€n voi tie'n bQ va cong bang xa h<)i, phat
tri~n

van h6a, bao v~

moi tru'ong s6ng cho con nguoi. M1,1c tieu t6i cao

trong chie'n lu'QC phat tri~n

cua nu'OC ta Va illQt s6 nu'OC tren the' gioi cling

d€u phai huang t0i vi~c

nang cao cha't lu'<}ng s6ng cho m6i thanh vien

trong CQng d6ng xa h<)i. Ml,IC tieu d6 chi c6 th~
hai hoa giua phat tri~n

d~t

du'QC khi c6 Slf ke't hcjp

kinh te', tang tru'dng kinh te' nhanh voi vi~c

dai s6ng con ngu'ai, phat tri~n

cai thi~n

van h6a, dam bao cong bang va blnh d~ng

xa h<)i, d6ng thai khong ngung nang cao cha't lu'<}ng moi tru'ang s6ng cho
con nguai. Cling voi di~u
te' h6a quan h~

ki~n

c16, trong thai d~i

kinh te' the' gioi, ho~t

d<)ng san xua't, thu'ong m~i,

thong tin khoa h9c - ky thu? t, chuy~n
quye'"t nhung va'n d~
l~n

ngay nay, qua trlnh qu6c

giao cong ngh~,

trao d6i

cling nhau giai

chfnh tri, xa hQi, van h6a Va Slf anh hu'dng, tac d<)ng

nhau giil'a cac nu'oc, cac khu VlfC, cac chau ll,IC trong cac linh VlfC khac

nhau cua doi s6ng xa h<)i ngay cang trd nen sau sac honda khie'n cho m6i
quan h~

giua ngu'ai voi ngu'ai ngay cang trd nen gan b6 vl gia tri nhan van,

vl cu<)c s6ng ngay m<)t t6t d~p
c~u

cho con nguoi. Cac va'n d~

nay ngay cang trd nen gay gat, nguy co t6n t~i

ngay cang c6 y nghTa d~c

bi~t

mang tinh toan

cua ban than nhan lo~i

cling khie'n cho con nguai cang gan b6 voi

nhau vl s6 ph?n chung cua nhan lo~i.

Quy m6 va d<) sau sac cua cac qua

trlnh d6 doi hoi m6i qu6c gia, m6i dan t<)c phai c6 slf thay d6i b~c

thang

gia tri theo tinh thfin cua nguyen ly trie't h9c macxit, v~

dang

phat tri~n-

phat tri~n

loai ngliai, pha t tri~n

m<)t nhari lo~i

trong slf th6ng nha't va voi tinh chinh th~
vi chinh slf t6n t~i

cua xa h<)i

cua mlnh trong chlnh th~

th6ng


15

nha't [[y, phat triSn VI slj tien bQ tiep theo cua dan tQC m1nh, d[[t nu'dc m1nh
va cua ca c<)ng d6ng nhan loi;ii ..
Khi ban v~
d~ng

con du'ong pha t tri~n

tiep theo, v~

cua cac qua trlnh l!ch si't, v~

ngttoi ta da di den quan ni~m
hi~n

d~i

stf th6ng nh[[t va tfnh da

ban c_ha't va cac tieu chi pha t tri~n,

th6ng nha't ding ngay nay, c6ng nghi~p

h6a xa h()i dang la xu hlidng pha t tri~n

Ca cac nu'dc, illl}C tieu CUa Slj phat tri~n

h6a,

chung va t!t yeu cua t!t

GO la VI con ngu'oi, VI Slj phat tri~n

va tien b<) cua con ngttoi. Tieu chi ngay cang dong vai tro quan trc;mg trong
vi~c

xep h~ng

cac nude tren the' gidi la Slj phat tri~n

dfft nu'oc chi du'cJc coila phat tri~n

cua con ngu'oi. M
khi (J d6 cu<)c s6ng con ngu'oi du'cJc dam

bao, chfft llic;5ng s6ng cua con nglioi ngay cang cao, nang ltjc sang t~o

cua

con ngttoi ngay m()t phat tri~n.
Kh6ng phai cho dC'n nay chung ta mdi nh~
nhung bu6i dftu tien hanh slj nghi~p
nhi~u

tha'y di~u

each m~ng

d6, rna ngay tu

cua mlnh, E>ang ta da

lftn khftng dinh "con ngu'oi la v6n quy nha't, cham lo h~n

phuc cua

con nguoi la ml}c tieu pha'n da'u cao nhfft cua che d9 ta ".Cham lo cho h~n
phuc CUa illQi nglioi, mQi nha da Gu'QC £>ang ta d~t
coi d6 la

nhi~m

Vl} trung Him.

Chu tich H6 Chi Minh- ngttoi sang l~p
nhac nhd, can d~n
lam, vi~c

len vi trf hang dftu Va

m6i chung ta la "vi~c

va rEm luy~n

E>ang ta- da lu6n

gl c6 lcJi cho dan, ta phai het sue

gl c6 hc;ti cho dan ta phai hC't sue tranh ", "vl lcJi ich muoi nam

tr6ng cay' vllcJi ich tram nam tr6ng nglioi" va "mu6n xay dtjng chu nghia
_xa h()i, trlidc het cftn c6 nhung con ngu'oi xa h<)i chu nghia ". Trong ban Di_
chile lich si't rna tru'dc luc di xa Ngttoi da d~
vi~c

b6i du'ong the h~

each m~ng

l~i

cho chung ta, Ngttoi coi

cho doi sau la m<)t vi~c

ra't quan trQng va


16

n1t c~n

thie't. Khi n6i de'n con nguoi vai tu' each "nguoi chu xa h(>i" Hi cai

'·von quy nha't", Ia hfc lt1<;5ng xay dlfng thanh cong chu nghia xa h(>i, Nguoi
khong chi n6i de'n trf tu~,
nhi~u

ye'u t6 khac

C5

ali nang, sue khoe cua con ngu'oi, rna con n6i tai

con nguoi, trong c16 c6 nhung gia tri xa h(>i dt1<;5c ke't

tinh trong ban than tung con nguoi thong qua hoc:;l t d(>ng thlfc ti~n
m~g

each

va cai tqO xa h(>i. N6i de'n con ngu'oi xa h(>i chu nghia vai tu' each llfc

ht<;jng dong vai tro quye't dinh Slf thanh cong cua Slf nghi~p

xay dljng chu

nghia xa h(>i tren da"t nu'ac ta, Nguoi n6i de'n tinh huang dich, tinh dinh
huang v~

gia tri, phffm each, Slf pha t triSn toan di~n

len cua con ngu'oi trong Vi~c

va khong ngung vu'on

cai tqO va xay dljng Xa hQi mai bang hoqt

d<)ng lao d(>ng sang tqo cua mlnh. Vai quan diSm v~
ngttoi toan di~n

con

a"y, trong suot nhung nam thang lanh OqO cong CUQC xay

dlfng chu nghia xa h(>i
vi~c

Slf phat tri~n

es nuac ta,

Chu tich H6 Chi Minh luon chu tn;mg de'n

giao dl;lc va thttong xuyen nang cao trlnh c19 van hoa, khoa hQc, ky

thu~

cho mQi ngttoi, khong ngu"d~w

t?o cac lOp nhan tai "; c16ng thai

khong ngung nang cao doi song v~t
nhan dan v~

an, m~c,

giai tri, ren luy~n

es,

cha't va tinh thgn cho mQi tgng lOp

di l?i, hQc hanh, phong va chua b~nh,

vui choi

thS my, lam cho nhan dan ta ai cling dtt<;5c "an no , m~c

a"m, mqnh khoe ", c6 "tinh thgn va sue khoe" dgy du. Ngttoi con d~c
chu trQng de'n vi~c

giao dl;lc chinh

tri,

giao dl;lc ly tu'Csng, trang

bi ni~m

bi~t

tin

khoa hQc cho nhan dan. Besi, theo Ngttoi, chu nghia xa h(>i chi c6 thS xay
dljng Ou'QC vai Slf giac ngQ dgy du va lao d(>ng sang tqO cua hang Chl;IC
tri~u

ngu'oi, cua ca mQt dan tQC, rna dS c6 Slf "giac ngQ dgy du" cgn phai

trang

bi ly
lu~n

chinh

tri lam "kim chi nam" cho hQ, ne'u khong ch~ng

khac

gl "nguoi nham mat rna di ". Nguoi n6i: "Muon tie'n len chu nghia xa h(>i
thl phai c6 con ngu'oi xa h(>i chu nghia, muon c6 con ngu'oi xa h(>i chu


17

nghia phai c6 tu tu<.ing xa h()i chu nghia, mu6n c6 tu tu<.ing xa h()i chu
nghia phai g()t rl'ta tli tu<.ing ca nhan chu nghia" [59,9,tr.303 ]. R~ng

con

nguoi xa h()i chu nghia phai la con nguoi c6 tu tu<.ing "mu6n len chu nghia
xa h()i ", la nglioi "d~u
moi va do

V~y,

tien" va "c6t can" trong slj nghi<$p xay dljng xa h()i

phai luon "gifi' chu nghia cho Vfi'ng", "phai nang cao Slf tu

duong v~

chu nghia Mac - Lenin", phai xay dlfng m()t ni~m

vao th~ng

l
cong, YO tli, toan tam toan

y phlfC Vlf

0';10

due c~n,

tin vung ch~

ki<$m, liem, chinh, chi

nhan dan, tin VaO dan, dlfa vao dan,

phat huy sue m(;lnh toan dan, sue m(;lnh cua ca c()ng d6ng cling nhli cua "
m6i ca nhan.
Qmin tri~

quan di~m

d6 cua Dang va thlfc hi~n

loi d9-y cua Chu

tich H6 Chi Minh, trong "Cu'ong linh xay dlfng dfft nu'oc trong thai ky

qua do len chu nghTa xa hoi", Dang ta mot l~n

nua kh~ng

dinh chu

tntong phat buy nhan t6 con nguoi tren co sa dam bao cong b~ng,
d~ng

v~

nghTa Vlf va quy~n

lcji c6ng dan, ke't hcjp t6t tang tntdng kinh te'

voi tie'n bo xa hoi, giua doi s6ng v~t
ling cac nhu c~u
th~ t~p

Va

blnh

cha't va doi s6ng tinh th~n,

giua dap

tru'oc mat voi cham lo lcji ich lau dai, giua ca nhan voi

cong d6ng

Xa

hoi" [20,tr.13).

Luon quan Him toi slf phat triSn con nguoi, song trong nhung nam
trlioc d6i moi, con nglioi thliong ducjc chung ta xem xet, danh gia va giao
dlfc- dao t(;lo theo phuong cham "con nguoi- t~p

thS", "con nguoi- giai

ca'p ", "con nguoi- xa hoi". Khi d6, tinh tich cljc cua con nglioi voi tli each
la chu th~

thliong du
nhung phgm cha't nhu slf c~n

trung khai thac, b6i dliong chu ye"u a

eli, long trung thanh, slf nhi<$t tlnh va quye't

tam each m(;lng. Quan ni<$m va each lam a'y da g6p ph~n

khong nho, th~m


18

chi c6 th~

n6i, da g6p phfrn quan tn;mg vao slj nghi~p

te' da't mtoc sau chie'n tranh. D6 la di~u
c~n

phai thua nh~

ding, quan ni~m

kh6i ph1,1c n~

din ph.;'ti kh~ng

d~nh.

hoa, hi~n

Song, cling

va each lam a'y da b()c 19 nhung h?n ch€

nha't dinh rna gio day, trong cong CUQC d6i moi trong di~U
cong nghi~p

kinh

~in

mfy ill(;lnh

d?i hoa da't mtoc, chung ta cang tha'y r6 hdn. Bdi le:

S6ng trong m9t c<)ng d6ng xa h<)i, con ngu'oi kh6ng chi t(;lo ra cac h~

•

th6ng va cac qua trlnh khac nhau cua xa h9i (giai c§p, dang phai, nha
nu'OC, san xu§t, Van hoa, khoa hQC, ... ), rna h9 COn lam ngu'oi, tru'OC he't phai
lam ngu'oi voi tu' each mQt con nguoi. Cai d(;lO ly lam ngu'oi cua con ngu'oi
da in d~m

d§u §n trong tie'n trlnh phat tri~n

cua lich sll' nhan lo(;li - lich sll'

nhan lo(;li, suy de'n cling, cling chinh la lich sll' phat tri~n
nguoi, du cho h9 c6 y thuc du'<;ic di~u

d6 hay kh6ng. Do v?y, khi xem xet

con nguoi trong c<)ng d6ng xa h<)i, chung ta c~n
d?c bi~t

trong vi~c

ca nhan ".

C5

xem xet- blnh di~n

day, c~n

ca nhan cua con

phai tach ra m9t blnh di~n

" con nguoi- chu th~",

nh§n m(;lnh ding, buoc chuy~n

"con nguoi-

tu "cai xa h9i" sang

"cai ca nhan" c6 nghia la nang nh?n thuc len m9t trlnh d9 rnoi- quan
"cai Ca nhan" la Slj th~

hi~n,

Slj bi~U

h9i" khi con ngu'oi trd thanh chtl th~
• Trong di~u

ki~n

cua n~

thi rn<)t each Cl,l th~,
eli a slj pha t tri~n

ni~m

sinh d<)ng "cai Xa
xa h<)i.

kinh te' thi truong, con nguoi kh6ng chi tac

d<)ng theo hu'ong tich cljc rna con theo huang tieu cljc toi doi s6ng xa h<)i.
D6ng thoi, truoc con nguoi khong chi c6 nhil'ng thoi cd va tri~n
d~p,

rna con c6 ca nhil'ng nguy cd, thach thuc kh6ng nho, th~rn

b~nh

nhil'ng tai ho? khung khie'p nhu' th§t nghi~p,
t~

va nhung t~

n(;ln 6 nhi~r

v9ng t6t
chi ca

rnoi tru'ong s6ng,

n(;ln xa h
nguoi luon c6 slj giang xe, d§u tranh cua nhil'ng cljc"chtl -to", "ong chu -


19

nguoi Utm thue ", "gi~w

- ngheo ", "thi~n

- ac ", ... Do v~y,

trong ki~ndu

cua kinh te' thi tru'ong, chung ta khong th& khong xem xet khia c~nh

"con

ngu'oi - chu th&", "con ngu'oi - ca nhan" voi nhung ph~m

due,

ngh~

nghi~p

chuyen mon Cl,l th& trong nhung ho~tn
Cong nghi~p

•

hoa, hi~n

d~i

qua trlnh cai bien each m~ng

cha"t d~o

canh Cl,l th& CUa hQ.

hoa la mc)t CUQC each m~ng

sau s~c,

toan b9 doi s6ng xa h<)i. Slf nghi~p

la

d6 luon

dua ra nhung doi hoi ra"t cao khong chi c16i voi "con nguoi- t~p

th~",

"con

ngu'oi- giai ca'"p", "con ngu'oi- cc)ng c16ng", "con ngu'oi- xa hc)i" rna con
c16i voi "con nguoi - chu th~

", " con nguoi - ca nhan ". Do v~y,

m6i con nguoi chi c6 slf cgn eli, long trung thanh, slf nhi~t
tam each m~ng

la hoan toan chua du. E>i~u

nguoi cgn phai c6 trl tu~,
chien th~ng

h~u,

CUa cong nghi~p

kha nang thich

ban IInh nguoi lanh d~o,

nang llfc

t kinh doanh, ... "Con nguoi - chu th&" trong di~u
hoa, hi~n

du'ong khong chi tren blnh
di~n

quan trc;>ng hon la 6 m6i con

tinh nang d<)ng, sang t~o,

ling voi hoan canh, y thuc phap lu~t,
thu~

tlnh va quyet

trlnh de) khoa hQc, nang llfc chuyen mon, y chi

ngheo nan l~c

quan ly, ngh~

neu trong

d~i

ki~n

hoa Cgn phai Gu'QC Xem Xet, danh gia, b6i
di~n

"con ngu'oi - xa hc)i", rna con tren blnh

"con ngu'oi - ca nhan ", hon nua la "con ngu'oi - chuyen mon ngh~
nghi~p"

nha"t dinh, con nguoi - nguoi Ianh d~o,

nha quan ly, nha khoa hc;>c,

nha kinh doanh, cong nhan, nong dan, vien chile, ... Con ngu'oi chi khi du'QC
nhln nh~,

danh gia va b6i du'ong theo hu'ong c16, chung ta moi bie't phai

tac dc)ng vao dau, tac dc)ng nhu' the nao d& nang cao tinh tich clfc trong con
ngu'oi chu th~

hanh dc)ng cua hQ, d& hQ tlf vu'on len dap ling nhung doi hoi

ngay cang cao cua slf nghi~p
Do v~y,

tie'n hanh cong nghi~p

corig nghi~p

hoa, hi~n
h6a, hi~n

d~i

d~i

hoa da't nu'oc.

h6a khi nu'oc ta v~n

con

20

la m<)t ntioc n6ng nghi~p

l~c

"mQt CUQC each m~ng

h~ti,

ch~m

toan di~n

th~

kh~ng

cua chu nghia xa h9i ", chung ta kh6ng
dinh "nhung tiu vi~t

de'n cho chung ta, cung kh6ng th~
nhung n6 lVc vtiqt b~c
tri~n

ca v~

va b~n

Phat tri~n

d~o

lVc ca v~

kha nang lao d<)ng, v~

m~nh

con ngtioi Vi~t

trung r
tri tu~,

c6ng nghi~p

h6a, hi~n

d~i

h6a

Nam dtiqc chung ta coi la "btioc rmoi ".

sv nghi~p

d6 doi hoi chung ta

sue ngtioi, sue cua, t~p

tranh thu thai co, vtiqt qua thll' thach, d~y
each toan di~n

tinh tich eve

due, tinh cam trong sang" [22,tr.5-6].

quan trQng trong thoi ky phat tri~n
phai t~p

do ai dtia

tV nhien rna c6. E>6 phai Ia ke't qua cua

xa h9i theo htiong d~y

vi m1,1c tieu phat tri~n


bi cua toan dan ta, voi nhung con ngtioi phat

tri lVc va th~

chinh tri- xa hQi, v~

hi~n

con ngtioi, vi con ngtioi va do con ngtioi .

nhung tiu vi~t

n6i khac ngoai vi~c

chung ta phai th~c

va sau sac trong ta't ca cac linh VVC cua

doi s6ng xa h9i" - each m~ng
BCii le, khi "n6i v~

phat tri~n,

m~nh

Va d6ng bQ, tie'p tl,lC phat tri~n

trung mQi lVc htqng,

c6ng cun~

kinh te' hang hoa nhi~U

thanh phftn theo dinh htiong xa h<)i chu nghia. M1,1c tieu phlin dchung ta la tang trtidng kinh te' nhanh, hi~u
giai quye't nhung va"n d~

buc xuc v~

xa h<)i, cai thi~n

Jan. M1,1c tieu d6 cho thtri~n

cao v~
sang v~
nghi~p

d~o

tri tu~,

ctiong trang v~

qua cao va b~n

con ngtioi Vi~t
th~

vung di d6i voi
doi s6ng cho nhan

Nam, "con ngtioi phat

cha"t, phong phu v~

tinh thftn, trong

due" vua la d9ng Ivc, vua la ffil,lC tieu, cua sv nghi~p

h6a, hi~n

d~i

h6a da"t ntioc. Phat tri~n

con nguoi Vi~t

chinh la d9ng lVc, la m1,1c tieu nhan van, la n~
- cho btioc phat tri~n

tie'p theo cua sv nghi~p

nu'oc khi chung ta cling ca nhan lo~i

cong

Nam - d6 cling

tang, Ia co sd lau b~n.

c6ng nghi~p

h6a, hi~n

btioc sang the' ky XXI.

d~i

t~o

da

h6a da"t


21

Thlfc ti~n

da ngay cang kh~ng

dinh tinh dung dan trong quan ni~m

cua cac nha sang l?p chu ngh1a Mac -Lenin v~

vi tri va vai tro khong g1

thay the' du'QC CUa COn ngu'oi trong tie'n tr!nh phat tri6n CUa lich Slt cua Xa
h(>i loai ngu'oi. Ben qmh chung ta, cac nu'ck cong nghi~p

moi (; chau

A da

cho tha"y thanh cong CUa hQ trong chie'n lu'QC nang cao cha"t lu'Qng con

nguoi, ph at tri6n ngu6n nhan ll.fc, coi con nguoi la tai nguyen vo gia va
d~u

tu' IOn cho vi~c

nang cao cha't lu<;1ng, ngu6n tai nguyen sue nguoi vo

gia a'y, la"y d6 lam don bfry phat tri6n kinh te', hi~n
than slf

nghi~p

cong

tung bu'oc thlfc hi~n

nghi~p

hi~n

h6a,

d<;1i h6a xa h(>i. Blm

d<;1i h6a xa h(>i rna chung ta dang

voi nhfi'ng thanh cong bu'oc d~u

cua n6 cling ngay

cang doi hoi m6i chung ta phai nh?n thuc m(>t each sau sac "nhfi'ng gia tri
Ion lao va

y nghia

quye't dinh eli a phan t6 con nguoi ", tha'y r6 vai tro eli a

con ngu'oi, eli a ngu6n nhan llfc trong chie'n lu<;1c pha t tri6n kinh t€- xa h(>i.
Tren thlfc te' va trong quan ni~m
th6 hi~n

cua m6i chung ta, con ngu'oi ngay cang

1"0 vai tro }a "chu th6 CUa IDQi sang t(;lO, IDQi ngu6n cua cai v?t

cha't va van h6a, mQi n~
d6 dfry nhanh Slf nghi~p

van minh cua cac qu6c gia" [22,tr.5]. BC;i v?y,
cong nghi~p

h6a, hi~n

hu'ong xa h(>i chu nghia va du'a Slf nghi~p

d<;li h6a xa h(>i theo dinh

each ID(;lng IOn lao d6 de'n thanh

cong C; m(>t nude vftn con trong tlnh tr(;lng l<;1c h?u nhu' nude ta, chung ta

khong th~

khong "xua"t phat tu tinh th~n

khong phat tri~n

con ngu'oi Vi~t

nhan van sau sac", khong th6

Nam, nang d(>i ngil nhfi'ng nguoi lao d(>ng

nude ta len m(>t dm cao cha"t lu'<;1ng mdi. Hon niTa, d6 c~n

du9c coi la d(>ng

llfc m(;lnh me nha't giup chung ta mau chong thoat khoi ngheo nan, l<;1c h?u
va xay dlfng xa h(>i thanh m(>t_ xa h(>i "cong b~ng,
"thlfc Slf t6t d~p

nhan ai ", m(>t xa h(>i

va tie'n b(> ", mang ban sac dan t(>c va hi~n

B<;1i h(>i d<;1i bi6u toan qu6c l~n

thu VIII cua Bang da kh~ng

d(;li. Nghi quye't
dinh: "Nang

22

cao dan trf, bbi duiJng va phdt huy ngu(Jn lw_· to hJn ciia con nguai Vi¢t Nam
la nhan

to' quye't djnh

thdng l(Ji cua cong cu(Jc c6ng nghi~p

hoa, hi¢n d«i

h6a" [25, tr. 21] ( chung toi nhffn m"mh- N.T).
Voi thlfc ti~n
nghi~p

cua 15 nam tie"n h~tn

h6a, hi~n

cong CUQC d6i moi, thlfc hi~n

cong

d?i h6a d ntJ'OC ta, VOi bQ'i canh qu6c te" Va khu VlfC hi~n

thai, dS phat triSn con nguoi Vi~t

Nam, dS "b6i duong va phat huy nhan t6

con nguoi ", chung ta "nhfft thie"t phai tung buoc hi~n

d?i hoa dfft nuoc va

doi s6ng xa h9i ". Chung ta "chi c6 thS tang tru'dng ngu6n llfc con nguoi khi
qua trlnh hi~n

G?i hoa cac nganh giao dl;IC, van h6a, Van ngh~,

khoe, dan s6 va ke" hO?Ch h6a gia dlnh g~n
huy nhfi'ng gia tri truy~n

th6ng va ban s~c

li~n

VOi Vi~c

bao V~

SUC

ke" thua Va pha t

dan tQC" [22,tr.6]. Chinh vl the"

rna m9i ke" ho?ch xay dlfng va phat triSn kinh te" - xa h<)i phai du'c;Jc d?t
trong m6i lien h~
triSn v~

khong thS tach roi voi ke" ho?ch d~u

nhan each, trf tu~,

tlnh cam, ni~m

vui va h?nh phuc cua m6i

ngu'oi, m6i gia dlnh va ca c<)ng d6ng dan t<)c Vi~t
va pha t triSn ngu6n nhan llfc nhi~u

v~

tu' cho chfnh slf phat

Nam, cho vi~c

s6 lu'c;5ng, m?nh v~

xay dl/ng

chfft lu'c;5ng, du

sli'c dap U'ng va dam Gu'dng GUQC nhfi'ng doi hoi ngay cang cao cua Slf
nghi~p

cong nghi~p

h6a, hi~n

d?i h6a dfft nu'oc.

Lffy tu tuCing phat triSn vl con nguoi cua cac nha sang l~p
Mac- Lenin, tu' tu'dng H6 Chi Minh v~
"con nguoi xa h9i chu nghia ", lam n~
toan b9 Slf nghi~p

slf nghi~p

chu nghia

"tr6ng nguoi ", xay dlfng

tang, lam co sd ly lu~n

each ill?ng cua mlnh, Dang ta da Iffy vi~c

trong su6t
cham lo cho

h?nh phuc cua con nguoi lam ml;Jc tieu phffn dffu cao nhfft. "Vllc;5i ich muoi
nam tr6ng cay, vllc;5i ich tram nam tr6ng nguoi ", "vi~c
phai he"t sltc lam, vi~c

gl c6 lc;5i cho dan, ta

gl c6 h?i cho dan, ta phai he"t sll'c tranh" da trd